Tumusangerany Moses Mujim
“Mwant Nzamb ukez kakulangwishilany muprofet mukach mwa anamakwen mudi chalangwishay am; ukez kwovilany yom yawonsu kudiay ndiy.”—MID. 3:22.
1. Mutapu ik washikenay Yesu Kristu ku kwikal muntu mujim mu rusangu ra muntu?
KUPWA kwa mivu tunan twaad, atufung amwing ayitesha tutikit twa angel a mwiur akat kumushiman Nzamb mulong wa kuvadik kwa mwan ikundj umwing. (Luka 2:8-14) Kupwa kwa mivu makum masatu, mwan winou, katat wikal kal mukurump, wasambisha kusadil mudimu umwing mu mivu yisatu ni chikunku ni mudimu winou wakarumuna rusangu ra muntu. Philip Schaff mwin kwilej rusangu ra muntu wa chitot cha mivu cha 19 washikena ku kulond piur pa nsand winou anch: “Pakad kufund dizu ap dimwing, washa in kufund avud nich impu ya kufund, ni waleta mitu ya milong yivud ya kufund mulong wa malejan, minsambu ya patok, mambamb, mabuku ma kwilej, midimu ya makas, ni miminy ya ntumb, kupandakanamu chisak cha amasalay chikweta amakundj ayifuvu cha pasak ap cha mu yisu ya katat.” Nsand winou wijikena nakash, chakin kamu, wadinga Yesu Kristu.
2. Yom ik yalonday kambuy Yohan piur pa Yesu ni mudimu Wend?
2 Kambuy Yohan wafunda rusangu ra mudimu wa Yesu ni walonda kwinsudiel anch: “Kudi kand yom yikwau yivud yasalay Yesu, yakwel anch ayifundil pa chimwing chimwing, am natong anch mangand iminau kimakuwanyinip ni mikand yikufundau.” (Yoh. 21:25) Yohan wading wij anch ukutwish wafund ching kusu kachinku kakemp ka yom yawonsu yalonday Yesu ni yasalay pa chirung chinech cha mivu yisatu ni chikunku. Pakwez, yinship ya mu rusangu ra muntu yalejanay Yohan mu Evanjil wend yidi ya usey nakash.
3. Ov, mutapu ik tukushikena ku kuman nawamp mwaz wa Yesu mu rutong ra Nzamb?
3 Kuwejin pa jinsangu jidia mu ma Evanjil manying majim, mifund yikwau yidia mu Bibil yiletin jinsangu jikwau jikasikeshina ritiy piur pa mwom wa Yesu. Chilakej, jinsangu jidia mu Bibil piur pa amakundj amwing in ritiy adingaku kurutu kwa Yesu avadika jikwet rusangu risadila anch tumana nawamp mwaz wa Yesu mu rutong ra Nzamb. El tushinshikinany jinsangu jinej jimwing.
Antu a Nzamb Amufanikesha Kristu
4, 5. Anany adinga mudi mwizwizwimb wa Yesu, ni mu mitapu ik?
4 Yohan pamwing ni akwau asatu afunda Evanjil, isambidin piur pa Moses, David, ni Salomon mudi antu adinga mudi mwizwizwimb wa Yesu mudi Uzizidilau Many wa Nzamb ni mudi Mwant watondau. Mu mutapu ik atushalapol inay a pasak a Nzamb amufanikesha Yesu, ni yom ik tukutwisha kwilejin ku jinsangu jinej?
5 Mu kulond kwa mu wiswimp, Bibil utulejin anch Moses wadinga muprofet, cha pakach, ni mupandish. Yesu niyend mwamu mudiay. David wadinga kafung ni mwant warisha ni kuyipandakan akankuny a Isarel. Yesu niyend udi kafung ni mwant mwin kurish ni kupandakan. (Ezek. 37:24, 25) Salomon niyend wadinga mwant mwin manangu, ni mu winyikel wend in Isarel ashakama mu chisambu. (1 Ant 4:25, 29, NW) Yesu niyend udi mwin manangu nakash ni amutazukining anch “Mwan Mwant wa Chisambu.” (Isay 9:6, NW) Choviken patok anch, mwaz wa Yesu ufaniken nich wadingau nich amakundj inay a kusambish pakwez ndond ya Yesu mu rutong ra Nzamb yidi ya piur nakash. Cha kusambish, el tumwilikejany Yesu ni Moses chakwel tumana mutapu ik kufanikan kwinoku kukutwish kwatukwash chakwel tusangera nakash mwaz wa Yesu mu rutong ra Nzamb.
Moses—Mwizwizwimb wa Yesu
6. Ov, mutapu ik warumburila kambuy Pita usey wa kumutesh Yesu?
6 Kachisu kakemp kupwa kwa Pentakost mu muvu wa 33 C.C., kambuy Pita wajimbula uprofet walonday Moses wawanyina padiay Yesu Kristu. Pita wadinga wiminy kurutu kwa runtu ra in kwifukwil adinga mu tempel. Antu ‘ashimoka nakash’ pa chisu Pita ni Yohan chamwokau ikundj umwing wadinga ni kwit yom, wadinga chibid kudiosh pavadikinay, ni awonsu asota kwimen ni mes mau. Pita warumburila anch chisal chinech chishimokishena chadinga chisal cha mwiku utumbila wa Yehova wadinga usadila kusutil kudiay Yesu Kristu. Chawiy lel, wajimbula kudiokal mu Mifund ya Hebereu, ni walonda anch: “Chakin Moses walodna anch, Mwant Nzamb ukez kakulangwishilany muprofet mukach mwa anamakwen mudi chanlangwishay am; ukez kwovilany yom yawonsu kudiay ndiy yikez kalonday kudi en.”—Mid. 3:11, 22, 23; tang Kuvurik Yijil 18:15, 18, 19.
7. Ov, mulong wak antu adinga ni kumutesh Pita, atesha nawamp mazu malonday piur pa muprofet mujim kumupandakanamu Moses?
7 Antu adinga amuteshina Pita, chimeken anch ading ij nawamp mazu minam malonday Moses. Mudi Ayuda, adinga amulimishining nakash Moses. (Kuv. 34:10) Nich kusambel kusanger, awiy adinga ni kuchingejin kwez kwa muprofet mujim kumupandakanamu Moses. Muprofet winou kakwikalap kusu ching mesia, uzizidilau many wa Nzamb udia mudi Moses, pakwez Mesia, “Kristu wa Nzamb, iwend utondilau” kudi Yehova.—Luka 23:35; Heb. 11:26.
Kufanikan Pakach pa Yesu ni Moses
8. Kufanikan ik kukwau kudia pakach pa mwom wa Moses ni wa Yesu?
8 Mu yom yimwing, mwom wa pansh wa Yesu wafanikana ni wa Moses. Chilakej, padingau atubas, awonsu aad, Moses ni Yesu iyepa ku rufu relau kuyijip kudi ant in chisum. (Kub. 1:22–2:10; Mat. 2:7-14) Chikwau, awonsu aad ‘ayitazuka kudiokal mu Idjibit.’ Muprofet Hosea walonda anch: “Padingay Isarel mwanikanch, namukata, chad namutazuka kudiokal mu Idjibit mudi mwanam ikundj.” (Hos. 11:1) Mazu ma Hosea madinga misambidin yom ya pasak pawadinga muchid wa Isarel, mwishin mwa umutakel wa Moses, wadiokal pol pa Idjibit. (Kub. 4:22, 23; 12:29-37) Pakwez, mazu ma Hosea kimadingap misambidina ching kusu pa chinship cha pakur pakwez kand madinga misambidina chinship cha kurutu. Mazu mend madinga uprofet wawanyisha pa chisu chachirikau Yosef ni Mariy kudiokal ku Idjibit pamwing ni Yesu kupwa kwa rufu ra Mwant Herod.—Mat. 2:15, 19-23.
9. (a) Yilay ik yasalau Moses ni Yesu? (b) Let kufanikan kukwau kudia pakach pa Yesu ni Moses. (Tal mushet “Yom Yikwau Yilejena Mutapu Wadingay Yesu Mudi Moses,” pa paj wa 26.)
9 Awonsu aad, Moses ni Yesu asala yilay, yamekesha anch Yehova uyikwashin. Chakin kamu, Moses wadinga muntu wa kusambish wasala yilay. (Kub. 4:1-9) Chilakej, Moses wasala yilay yakwata ni ku mem chisu chapanay mbil ni mem ma Nil ni mem madinga mu majiy kuns kuns mikala mash, mem ma Karung Usuz maurika pakach, ni mem mabudika mu diyal dikash mwi mpay. (Kub. 7:19-21; 14:21; 17:5-7) Yesu niyend wasala yilay yakwata ku mem. Chilay chend cha kusambish chadinga cha kukarumun mem mikala maar ma nviny ku musambu wa uruw. (Yoh. 2:1-11) Kwinyim, waninetisha mem madinga mavundangena ma Karung wa Galilaya. Ni pa dichuku dikwau, wenda pa mem! (Mat. 8:23-27; 14:23-25) Kufanikan kukwau kudia pakach pa Moses ni Moses Mujim, Yesu, ukutwish wakutanany mu mushet udia pa paj wa 26.
Tumusangerany Kristu Mudi Muprofet
10. Muprofet wakin uding nchik, ov, mulong wak Moses wadinga muprofet wakin?
10 Kudi antu avud, muprofet udi muntu ulejena yom yikweza kurutu, pakwez chinech chidi kwau chikunku cha chisend cha muprofet. Muprofet wakin udi katum wapepilau kudi Yehova, muntu ulejena “midimu yikash ya Nzamb.” (Mid. 2:11, 16, 17) Mu yom yiney, mu uprofet wend mukutwish mwikal kulejan yinship ya kurutu, kulejan mitapu yimwing ya rutong ra Yehova, ap kulejan dirumburish dia Yehova. Moses wadinga muprofet wa mutapu winou. Wasambela kulejan chimwing ni chimwing cha Yipupu Dikum yashikena pa Idjibit. Ndiy walejana manswik ma Chijil ku Sinay. Ni wauleja muchid rusot ra Nzamb. Chikwau kand, muprofet mujim wadinga umupandakenamu Moses niyend wadinga ufanyidin kusal chilik chimwing.
11. Ov, mutapu ik wawanyishay Yesu mwaz wa muprofet mujim kumupandakanamu Moses?
11 Kurutu, mu chitot cha kusambish, Zakariy wasala mudi muprofet palejanay rutong ra Nzamb piur pa mwanend ikundj, Yohan. (Luka 1:76) Mwan ikundj winou wikala Yohan Mubabatish, muntu walejana kwez kwa muprofet mujim kumupandakanamu Moses wadingau ni kuchingel—Yesu Kristu. (Yoh. 1:23-36) Mudi muprofet, Yesu wasambela kulondil kurutu yom yivud. Chilakej, walondila piur pa rufu rend, walondila kand mutapu ukeza kufay, kukezay kufil, ni anany akeza kumujip. (Mat. 20:17-19) In kumutesh end ashimoka, Yesu walondila kand piur pa disheshik dia Yerusalem ni tempel. (Marko 13:1, 2) Mauprofet mend machisadil djat ni ilel unou.—Mat. 24:3-41.
12. (a) Ov, mutapu ik watekay Yesu mufulandal wa kampany wa kulejan pa mangand mawonsu? (b) Ov, mulong wak tulondwila ilel unou chilakej cha Yesu?
12 Kuwejin pa kwikal kwend muprofet, Yesu katwambil ni mulej. Wadinga ni kulejan rusangu ruwamp ra Want wa Nzamb, ni kwadingap muntu wadinga ni kulond nich kukapuk mudi ndiy. (Luka 4:16-21, 43) Mudi mulej, kadingap ni muntu wa kwilikan nend. Muntu umwing wamutesha walonda anch: “Pikil muntu walondap kal mudi chikat kulonday muntu mwinou.” (Yoh. 7:46) Yesu wadinga ni mushiku mu usu wadingay ni kusal mulong wa kupalangesh rusangu ruwamp, ni wayinkisha in kwilej end chilakej cha mushiku mulong wa Want. Chawiy lel, ndiy washa mufulandal wa mudimu wa kulejan wa pa mangand mawonsu ni wa kusal makampany wa kulejan yisadikina djat ni ilel unou. (Mat. 28:18-20; Mid. 5:42) Muvu wasutila ou, in kwilej a Kristu mamiliyon sambwad asutishin asaa 1 500 000 000 mu kulejan rusangu ruwamp ra Want ni kuyilej antu asangaredina uyakin udia mu Bibil. Ov, ukat kusal mudimu wa kulejan nich mushiku?
13. Chom ik chikutwisha kutukwash chakwel “tulamany ni kwikuchik”?
13 Kwikil cha kwidjidjek anch Yehova wawanyishin kal uprofet wa kumulangwish muprofet udia mudi Moses. Ronganyin riner rikwet usu ik padi ey? Ov, rikwinkishin kashinsh kajim piur pa kuwanyin kwa mauprofet mapepilau piur pa machuku metu ma kurutu? Mwaning, kutongijokin pa chilakej cha Moses Mujim kukutwish kwatubachik chakwel “tulamany ni kwikuchik” piur pa yikusalay Nzamb kurutu oku.—1 Tes. 5:2, 6.
Tumusangerany Kristu Mudi cha Pakach
14. Ov, mutapu ik wadingay Moses cha pakach, pakach pa in Isarel ni Nzamb?
14 Mudi Moses, Yesu niyend wadinga cha pakach. Cha pakach udi mudi chau. Moses wadinga cha pakach cha manswik ma Chijil pakach pa Yehova ni in Isarel. Anch an a Yakob aziyila ku yijil ya Nzamb, ing ashala chikupu ayen a Nzamb, chikumangen chend. (Kub. 19:3-8) Manswik minam masambisha kusal mu muvu wa 1513 K.C.C. djat mu mivu chitot ya kusambish mu C.C.
15. Mutapu ik udiay Yesu cha pakach mujim nakash?
15 Mu muvu wa 33 C.C., Yehova wasuka manswik mapandakena kuwap ni Isarel musu, “Isarel [wa] Nzamb,” wasambisha nich chikumangen cha pa mangand mawonsu cha in Kristu azizidilau many. (Gal. 6:16) Mu manswik madingay Moses cha pakach mwadinga yijil yafunday Nzamb amwinend pa mayal, mu manswik mudiay Yesu cha pakach madi majim nakash. Yijil ya manswik minam ayifundin kudiay Nzamb amwinend mu michim ya antu. (Tang 1 Timote 2:5; Hebereu 8:10.) Chawiy, “Isarel [wa] Nzamb” udi katat chom cha pakampwil cha Nzamb, ‘muchid usongina mabuj’ ma Want wa Mesia. (Mat. 21:43) Yid ya muchid winou wa muspiritu awiy adia mu manswik minam masu. Pakwez, kadiap kwau ayinau kusu atanyidinamu mu manswik minam. Tutikit twa antu, ni antu akwau avud afila kal, akez kutambul yiyukish ya chikupu mulong wa manswik minam mapandakena kujimb.
Tumusangerany Kristu Mudi Mupandish
16. (a) Yehova wamusadila Moses mulong wa kumupandish Isarel? (b) Kukwatijan nich yilondila Kubudik 14:13, nany Musul wa dipandish?
16 Pa dichuku dia nsudiel kurutu kwa Kubudik kwau, an amwing in Isarel adinga mu chak chijim nakash. Mulong mwangel wa Nzamb wadinga piswimp ni kusut mwi ngand yawonsu ya Idjibit, ayijipa atubuzivumu awonsu. Yehova wamuleja Moses anch atubuzivumu a in Isarel akez kupand anch in Isarel akwat mash ma mwan a mukoku wa pa Pasak, amapana ku yibamb ya yis yau. (Kub. 12:1-13, 21-23) Mwamu yom yikala. Kupwa, muchid wawonsu wadinga mu ubaj. Adinga mu mupit oku Karung Usunz ni oku matemb ma njit ma in Idjibit mayilondwila. Yehova wayipandisha kand kusutil kudiay Moses, ndiy wasala chilay ni mem ma karung maurika pakach.—Kub. 14:13, 21.
17, 18. Mu jinjil ik mudiay Yesu mupandish mujim kumupandakanamu Moses?
17 Yisal yiney ya dipandish yadinga yijim, dipandish diletinay Yehova kusutil kudiay Yesu didi dijim nakash. Yesu udi njil yisadiidilau mulong wa kuyipandish antu in kuziyil kudiokal mu uswik wa chitil. (Rome 5:12, 18) Ni dipandish dined didi “kwikol kwa chikupu.” (Heb. 9:11, 12) Dijin Yesu dirumburikin anch “Yehova Udi Mupandish.” Yesu, mudi Mupandish wetu, ap anch Mukol wetu, katupandishinap ching kusu ku yitil yetu ya pasak pakwez kand utwinkishin mutapu wa kusanger machuku mawamp ma kurutu. Kusutil ku kuyikol mu uswik wa chitil, Yesuuyipandishin in kwilejend kuyidiosh ku ujim wa Nzamb ni uyandjikin ku urund wa rukat ni Yehova.—Mat. 1:21.
18 Kukolik ku chitil kuletinay Yesu kukez pa chisu chau kulet wan ipau kudiokal ku yibudikin yiyimp ya chitil—mayej ap ni rufu. Chakwel tumana mu manangu muyikeza kwikadil yom yiney, el tushinshikinany yom yasadika pa chisu chayay Yesu ku chikumbu cha Yayirus, mulong changadim wend wa mivu 12 wading wafa kal. Yesu wamwinkisha Yayirus kashinsh anch: “Kangal wov wom, itiy kusu, akumupandish kwend.” (Luka 8:41, 42, 49, 50) Mazu minam madinga makin, chawiy changadima walanka! Ov, ukutwish watongin musangar wovau anvajend? Katat ukutwish watongin musangar ujim utukeza kwov pakezau “awonsu adia mwi nzay chidjimin cha dizu diend, ni kubudik” pakezau kuyisangul. (Yoh. 5:28, 29) Chakin kamu, Yesu udi Mukol, Mupandish wetu!—Tang Midimu 5:31; Titus 1:4; Kubur. 7:10.
19, 20. (a) Ov, kutongijokin pa mwaz wa Yesu mudi Moses Mujim kukwet usu ik padi etu? (b) Yom ik yikwau tukushinshikina mu mutu wa mulong ulondwilaku ou?
19 Kwijik anch akutwish atusadil mudi chom cha mudimu chakwel tuyikwasha antu akwau isakina yisal ya dipandish ya Yesu kukat kutubachik chakwel tusala mudimu wa kukun dizu ni kulejan. (Isay 61:1-3) Chikwau, kutongijokin pa mwaz wa Yesu mudi Moses Mujim kukasikeshining kashinsh ketu anch ndiy ukez kuyipandish in kwilej end pakeza kwez mulong kuyirumburish antu ayimp.—Mat. 25:31-34, 41, 46; Kubur. 7:9, 14.
20 Inge, Yesu udi Moses Mujim. Wasala yom yivud yamushena yakadiay Moses kutwish kusal. Mazu ma Yesu mudi muprofet ni yisal yend mudi cha pakach yiyikwatin antu in awonsu. Chidiay Mupandish, Yesu ukutwish watupandish kichidiap kusu mu kachisu kakemp pakwez kand ukuyiletin dipandish dia chikupu antu afanyidinau kukol. Mwaning, tuchikwet yom yivud ya kwilej piur pa Yesu kusutil kudi amakundj ashinshamena a pasak. Mutu wa mulong ukulondulap ou ukez kwisambin mutapu wadingay David Mujim ni Salomon Mujim.
Ov, Ukutwish Kurumburil?
Yesu udi mujim kumupandakanamu Moses mutapu ik
• mudi muprofet?
• mudi cha pakach?
• mudi mupandish?
[Chipich chidia pa paj wa 26]
YOM YIKWAU YILEJENA MUTAPU Wadingay Yesu Mudi Moses
◻ Awonsu aad asha miaz yau mulong wa kumusadil Yehova ni antwend.—2 Kor. 8:9; Filip. 2:5-8; Heb. 11:24-26.
◻ Awonsu aad ayizizila many, ap anch ‘Kristu.’—Marko 14:61, 62; Yoh. 4:25, 26; Heb. 11:26.
◻ Awonsu aad ezina mu dijin dia Yehova.—Kub. 3:13-16; Yoh. 5:43; 17:4, 6, 26.
◻ Awonsu aad adinga in kwitudish.—Kuch. 12:3; Mat. 11:28-30.
◻ Awonsu aad ayidisha antu.—Kub. 16:12; Yoh. 6:48-51.
◻ Awonsu aad adinga ankalansambu ni in kulet chijil.—Kub. 18:13; Mal. 4:4; Yoh. 5:22, 23; 15:10.
◻ Awonsu aad ayinkisha chisend cha kuyitakel chikumbu cha Nzamb.—Kuch. 12:7; Heb. 3:2-6.
◻ Awonsu aad ayilejen anch adi atuman ashinshamena.—Heb. 11:24-29; 12:1; Kub. 1:5.
◻ Kupwa kwa rufu ra Moses ni muntu Yesu, Nzamb wajindjika mijimbu yau.—Kuv. 34:5, 6; Luka 24:1-3; Mid. 2:31; 1 Kor. 15:50; Yuda 9.