Yehova Ukukukwashany
“[Yehova] ukat kumutalang pa ulal wa kuyel.”—KUSENG 41:3.
MIMINY: 23, 138
1, 2. Chom ik chasalay Nzamb pasak, chom ik chikutwishau antu amwing kwiyipul payedinau?
ANCH WAYEDINA kal nakash, wiyipwilap kal anch: ‘Nikuyerik kamu?’ Pamwingap, anch muntu wa mu dijuku diey ap murund ney uyedin, ukutwish kwiyipul anch ukuyerik kand ap bwat. Chidi chiwamp kudi ey ni antu ukatina kwikal ni ukash wa mujimbu. Mu Bibil, tutangin piur pa antu amwing adinga ayedina ni akimba kwijik anch akukasikan. Chilakej, Mwant Akazia, mwan wa Akab nend Jezabel, wiyipula anch ukuyerik ku musong wend. Ni kupwa, Mwant Ben Hadad wa Siria wayela ni wipula anch ukuyerik ku musong wend.—2 Ant 1:2; 8:7, 8.
2 Bibil utulejin kand anch pasak, yisu yimwing Yehova wayoka antu kusutil ku yilay ni wasadina aprofet end mulong wa kuyivumbul antu amwing afa. (1 Ant 17:17-24; 2 Ant 4:17-20, 32-35) Nlel unou, antu amwing ayedina akutwish kwiyipul anch Nzamb ukutwish kand kusal chom kanang mulong wa kuyikwash ayerika.
3-5. Chom ik chikutwishay Yehova ni Yesu kusal, ni yipul ik tukwambambina?
3 Yehova ukwet usu piur pa ukash wa mujimbu wa antu. Wayipupa antu amwing nich mayej, mudi Farao chisu cha Aburaham ni kupwa Miriam mpanyend a Moses. (Disambishil 12:17; Kuchind Michid 12:9, 10; 2 Samwel 24:15) Ni wayipupa in Isarel nich “yipupu ap misong” chisu chalikau kushinshaman kudi ndiy. (Kuvurik Yijil 28:58-61) Yisu yikwau, Yehova wayichidija antwend ku mayej. (Kubudik 23:25; Kuvurik Yijil 7:15) Wayoka antu amwing pakach pau. Chilakej, wamoka Job chisu chayelay nakash piswimp ni kufa.—Job 2:7; 3:11-13; 42:10, 16.
4 Tukwet kashinsh anch Yehova ukwet usu wa kuyok antu ayedina. Yesu niyend ukutwish kuyok ayej. Chisu chadingay pansh, wayoka antu ading akweta mayej kushalijan mudi musong wa kasu ni kafef. Wayoka amput a mes ni antu ading akweta kalip. (Tang Mateu 4:23, 24; Yohan 9:1-7) Yilay yiney yitukwashin kuchingel yom yiwamp yikutusadinay Yesu mwi ngand yisu. Chisu chinicha, ‘kwikil muntu ap umwing ukeza kulond anch: “Niyedin.”’—Isay 33:24.
5 Pakwez, anch twayel nakash, ov, tukutwish kuchingejin anch Yehova ap Yesu atwoka kusutil ku yilay nlel? Ni chom ik tufanyidina kutongin chisu tutondina piur pa mutapu wa kwiyokish?
MUCHINGEJINA YEHOVA CHISU UYEDINA
6. Chom ik chilondinay Bibil piur pa yilay yasalau in Kristu mu mivu chitot ya kusambish?
6 Mu mivu chitot ya kusambish, Yehova wayizizila in Kristu nich spiritu utumbila ni wayinkisha amwing pakach pau usu wa kusal yilay. (Midimu 3:2-7; 9:36-42) Chilakej, afanyina kwiyok antu ni kulond mu mazu kushalijan. (1 Korint 12:4-11) Pakwez, mudi mwalonday Bibil, yilay yiney yasadikap kand. (1 Korint 13:8) Chawiy, nlel unou tufanyidinap kuchingejin chilay chidiokila kudi Nzmab mulong wa kutwok ap kuyok akatish netu.
Jehovah knows exactly what his servants are suffering, and he does not forget their faithfulness
7. Mutapu ik ukutwisha kutukasikesh Kuseng 41:3?
7 Pakwez anch uyedin, Yehova ukukukasikesh ni ukukukwash, mudi mwayisadinay atushalapol end a pasak. Mwant David wafunda anch: “Wayuk muntu ukata kuyitong ayimana mar, chawiy [Yehova] ukumukamunin mu dichuku dia mar. [Yehova] ukamulam, ukamwikadish mwom, chad ukez kayuk pansh panap; kakumupanap ku rusot ra akankuny end.” (Kuseng 41:1, 2) Chakin kamu, David kakimbap kurumburil anch muntu muwamp wadingaku chisu chinicha ni wading kuyitongin ayimana mar kafanyinap kufa. Chawiy, mutapu ik wafanyinay Yehova kumukwash muntu muwamp winou? David urumburil anch: “[Yehova] ukat kumutalang pa ulal wa kuyel. Ndiy ukata kumwok ku mayej mend mawonsu.” (Kuseng 41:3) Yehova uyij nawamp atushalapol end amena mar, ni kayivuramedinap. Ukutwish kuyinkish kutakaman ni manangu. Yehova watanga kand mujimbu wa muntu mu mutapu wa kutwish kwiyok awinau.
8. Kukwatijan ni Kuseng 41:4, chom ik chitay David chakwel Yehova amusadina chisu chayelay nakash?
8 Mu Kuseng 41, David utulejin kand piur pa chisu chayelay nakash ni chadingay uziyina ni ushon nakash. Chimeken anch, chisu chinicha, mwanend Absalom warisha mulong wa kwikal mwant ni kumumwang. Mulong wa mayej, David kafanyinap kumukangesh Absalom. David wading wij anch milong ya mu dijuku diend yadiokala ku chitil chasalay nend Batisheba. (2 Samwel 12:7-14) Pakwez, chom ik chasalay? Walembila anch: “A [Yehova], ngovilap riy, wingoka mulong nasadil kal chitil kudi ey.” (Kuseng 41:4) David wading wij anch Yehova ukumulikishin chitil chend, ni wita ukwash wa Nzamb mu chisu cha mayej mend. Pakwez, ov, David wachingeja chilay chidiokila kudi Yehova?
9. (a) Chom ik chamusadinau Mwant Ezekias kudi Yehova? (b) Chom ik chachingejinay David kudi Yehova?
9 Chidi chakin anch yisu yimwing Nzamb watonda kuyok antu. Chilakej, chisu chakimbay kufa Mwant Ezekias, Yehova wamwoka. Ezekias wasala kand mivu 15 ya piur. (2 Ant 20:1-6) Pakwez, David kachingelap chilay. Chinyim ni chinech, wachingejina anch Nzamb ukumukwash, mu mutapu umwing ukutwishay Nzamb kumukwash “muntu ukata kuyitong ayimana mar.” David wading mu urund uwamp ni Yehova, chawiy, wafanyina kumwit Yehova amukasikesha ni amubangina pa chisu cha mayej. Wita kand anch ikala ni mujimbu uwamp ni ayerika. Niyetu tukutwish kumwit Yehova ukwash mu mutapu winou.—Kuseng 103:3.
10. Chom ik chamushikena Trofim ni Epafrodit, ni chinech chitufundishin ik?
10 Mu mivu chitot ya kusambish, kadiap in Kristu awonsu okau mayej kusutin ku yilay ap anch kambuy Paul ni akwau atwisha kwok. (Tang Midimu 14:8-10.) Kambuy Paul wamoka tatukwend wa Pubilius wading uyedina musong wa mashik ni wa kusut mwivumu. Paul “walembil, wamwazuk makas, wamwok.” (Midimu 28:8) Paul kayokap antu awonsu ading ijay. Umwing wa arunend, Trofim, wasala weny wa umishoner pamwing nend Paul. (Midimu 20:3-5, 22; 21:29) Payelay Trofim, Paul kamwokap. Chawiy, Trofim wimika weny wasalangay ni Paul ni washala mu Milet mulong kuyerik. (2 Timote 4:20) Murund mukwau wa Paul, Epafrodit, wayela piswimp ni kufa. Pakwez, Bibil kalejenap anch Paul wamwoka.—Filip 2:25-27, 30.
CHIYUL IK UFANYIDINA KWITIY?
11, 12. Chom ik twija piur pa Luka, ni mutapu ik wamukwashay Paul?
11 Luka wading mwingang, ni wasala weny nend Paul. (Midimu 16:10-12; 20:5, 6; Kolosay 4:14) Wamukwasha Paul ni antu akwau chisu chayelangau mu weny wau wa umishoner. (Galatia 4:13) Mudi mwalonday Yesu, “antu ayedila” akwet kuswir kwa mwingang.—Luka 5:31.
We need to be careful when someone gives us advice about our health
12 Luka kadingap ching muntu wapanang yiyul piur pa ukash wa mujimbu. Amufumba mulong wa kwikal mwingang. Bibil kalejenap kwisu ni chisu ik chilejay Luka umwingang. Pakwez, ulondin anch Paul watuma kulangwish kwa Luka kudiau in Kolosay. Chawiy, chitwishikin anch Luka wileja umwingang ku shikol ya Laodisey, musumb udia piswimp ni Kolosay. Chikwau kand, pafunday Luka Rusangu Ruwamp ni mukand wa Midimu ya atwimbu, wasadina mazu mawamp ma chimwingang. Mulong wading mwingang, wafunda jinsangu jivud ja mutapu wayokau antu kudi Yesu.
13. Chom ik tufanyidina kuvurik kurutu kwa kupan ap kwitiy yiyul piur pa kwiyokish?
13 Nlel, kwikil mukadivar ap umwing ukutwisha kusal yilay mulong wa kutok. Pakwez, mulong asotin kutukwash, amwing akutwish kutwinkish yiyul ap anch tuyitinap kusal mwamu. Chakin, yiyul yimwing yikutwish kutukwash. Chilakej, Paul wamuyula Timote anch anaku maar makemp ma nviny. Timote wading uyedin ditont, pamwing ap mulong wana mem mayimp.a (Tal mazu ma kwinshin.) (Tang 1 Timote 5:23.) Pakwez, tufanyidin kwikal ababela. Mukadivar ukutwish kutushindil anch twiyokisha mu mutapu kanang ap kusadin mitond ap kwipuk ap kudia yom kampand. Ukutwish kutulej anch mon winou wamukwasha muntu umwing mu dijuku dietu wading ukweta mayej mudi minam. Pakwez, chinech chirumburikinap anch ukutukwash niyetu. Tufanyidin kuvurik anch, ap anch antu avud asadidin mon ap mutapu wa kwiyokish kanang, yikutwish ching kulet ubaj kanang.—Tang Jinswir 27:12.
SADIL MANANGU MEY
14, 15. (a) Antu a mutapu ik tufanyidina kubabel? (b) Chom ik tukutwisha kwilejin ku Jinswir 14:15?
14 Tukatin kwikal ni mujimbu ukash chakwel tusangera mwom ni kumusadin Yehova. Pakwez, mulong tudi akad kuwanyin, tukutwishap kwipuk mayej mawonsu. Anch twayel, kukutwish kwikal mitapu yivud ya kwiyokish, ni tukwet mbil ya kutond mutapu wa kwiyokish. Cha ushon, antu ni ma sosiete mamwing alondin anch ij mutapu uwamp wa kwiyokish ukutwisha kutok. Alondin mwamu mulong wa kwikal ni nfalang jivud. Akutwish kulond anch kudi antu avud asadila mutapu wa kwiyokish winou ni nlel adi nawamp. Ni anch tuyedin, tukutwish kwitiy kusal chom chawonsu chikutwisha kutukwash kuyerik ni kwikal nawamp chisu chilemp. Pakwez tufanyidinap kuvuramen chiyul cha mu Dizu dia Nzamb chilondina anch: “Muntu wamwamu ukat kwitiyij mazu mawonsu, pakwez muntu ubabela ukat kushinshik kuyilay.”—Jinswir 14:15.
We must use good sense and be careful about what we believe
15 Anch tukwet manangu, tukwikal ababela piur pa yom twitiyijina nakash kamu anch muntu utwinkishina yiyul kilejap shikol ya chimwingang. Tufanyidin kwiyipul anch: ‘Muntu winou ulondin anch vitamin, mitond, ap yakudia yiney yayikwasha antu, pakwez, ov, nikwet kashinsh anch yayikwasha antu chakin kamu? Ap anch, yom yiney yayikwasha antu akwau, mutapu ik nija anch yikwinkwash ni yamam? Nifanyidin kusal usu wa kukimbijol ap kuyipul antu akwau afumbau nawamp mulong wa mayej nikweta?’—Kuvurik Yijil 17:6.
16. Yom ik tufanyidina kushinshikin chisu tukwatina mipak piur pa kwiyokish?
16 Anch twakwat mupak piur pa mutapu wa kwipimish ap wa kwiyokish twitiyina, tufanyidin kwikal nich ‘manangu mawamp’. (Titus 2:12) Chinech chidi cha usey nakash anch mutapu wa chipim ap wa kwiyokish kausadidinap nakash. Ov, muntu utwokina ukutwish kuturumburil nawamp mutapu usadina chipim chinech ap mutapu wa kwiyokish? Kurumburil kwend kudi kwakad kwovakan? Ov, amingang avud itiyijin anch mutapu winou wa kwipimish ap wa kwiyokish ukutwish kwok antu? (Jinswir 22:29) Pamwing ap muntu kanang ukutulej anch ajinguninang kal mon kampand pakwez amingang kandikal ijika mutapu wa kwok nich. Pakwez, kudi uman kampand umekeshina anch mon winou udiakwa? Antu amwing akutwish kukulej mutapu wa kwiyokish usadidina yom ya ujindj ap ukweta usu wa ayilembil. Chinech chikutwish kwikal cha ubaj nakash. Vurik anch Nzamb utubabeshin anch kangal twasadin usu wa ayilembil ap yom ya kubauk.—Kuvurik Yijil 18:10-12; Isay 1:13.
‘IKALANY NICH UKASH!’
17. Maswir ik makin tukweta?
17 Chisak chitakedila cha mu mivu chitot ya kusambish chayitumina akadivar a mu yikumangen mukand mulong wa kuyilej yom yafanyinau kwipuk. Kwinsudiel kwa mukand, in chisak chitakedila afunda anch: “Ukez kusalany nawamp anch walikany kusal yom yiney. Uladikangany, mwan [ikalany nich ukash].” (Midimu 15:29) Ap anch mazu minam makemp mading mutapu ukwau wa kuyiladik, matuvurishin anch chidi cha usey kwikal nich ukash wa mujimbu.
18, 19. Chom ik tukutwisha kuchingel mwi ngand yisu?
18 Mulong tudi akad kuwanyin, tukutwishap kwipuk mayej mawonsu. Ni chisu tuyedina, tukutwishap kuchingejin chilay cha Yehova mulong wa kutwok. Pakwez tukutwish kuchingejin machuku ma kurutu chisu chikezay Nzamb kutwok etu awonsu. Mu Kujingunik 22:1, 2, kambuy Yohan walonda piur pa “mem ma mwom” ni “mutond wa mwom” ukeza kuyok antu awonsu. Chinech chimekeshinap anch tukutwish kwiyokish ni mitond nlel ap mwi ngand yisu. Pakwez, chimekeshin anch Yehova ni Yesu akez kusal usu chakwel twikala ni mwom chikupu.—Isay 35:5, 6.
19 Tuchingedin chisu chinicha chiwamp. Pakwez katat, tukwet kashinsh anch Yehova umukatin muntu ni muntu pakach petu ni ukat kutesh mutapu tukata kwiyov chisu tuyedina. Mudi David, tukwet kashinsh anch, ang twayel Yehova kakutulikap. Ukudandamen kuyibangin antu awonsu ashinshamena kudi ndiy.—Kuseng 41:12.
a Buku The Origins and Ancient History of Wine ulondin anch in siyans ilejin kal anch mayej ma tifoyid ni mayej makwau makash makat kupwa chisu chikatau kusadil maar.