Mareferans ma Mudimu ni Mashakamin ma In Kristu Mukand wa Chikumangan
RUBING RA 4-10 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 2 SAMWEL 18-19
“Barizilay—Chilakej Chiwamp cha Kwijik Mimbu Yetu”
w07-F 15/7 p. 14 par. 5
Barizilay—Ikundj Wading Wija Mimbu Yend
Chakin kamu, David wasangera ukwash wa Barizilay. Chimeken anch mwant kadingap kusu kakimbina kumufut Barizilay kusutin kumwinkish yom ya ku mujimbu. Mulong Barizilay wading mpich, kadingap kakweta kuswir kwa yom yiney. Chimeken anch David wading ukwet kuswir kwa ikundj winou ipal mu chipang cha want mulong wa mikadil yend yiwamp yadingay nich. Kushakam rawonsu mu chipang cha mwant kwafanyina kwikal dilau dijim nakash kud Barizilay, mulong wafanyina kusanger urund uwamp pamwing ni mwant.
Kwat Nich Usey Usu Ukwetau Ansand
Shinshikin chilakej cha Barizilay, wading ukweta mivu 80 chisu chamutazukau kud Mwant David mulong wa kusadin mu chipang. Mulong wading wij mimbu yend, Barizilay kitiyap. Mulong wading wij anch wananap kal, wita chakwel pa ndond yend amutekap Kimiham, wading uchidia nsand. (2 Sam. 19:35-37) Mud Barizilay, akadivar ananapa kal akat kusanger kuyinkish ansand yisend.
w17.01 paj 21 par. 6
Ukutwish Kushal Witudishina ap Anch Akupak
Mulong wak Barizilay walika kwitiy kutazuk kwinoku? Ov, wiyepa chisend ap kusanger mashakamin mawamp? Bwat, chading mulong Barizilay wading witudishin. Wijika anch mashakamin mend maswimpa, ni witiyina mimbu yend. (Tang Galatia 6:4, 5.) Mudi Barizilay, tufanyidin kwikal itudishina. Pa ndond pa kushinshikin pa yom tukatina ap kwifanakesh ni antu akwau, tufanyidin kwipan mu kusal yom yidia yiwamp mulong wa Yehova. Chinech chidi cha usey nakash kulik kwikal ni chisend cha pakampwil ap kwijikan nakash. (Galatia 5:26) Anch tudi itudishina, tukusal mudimu pamwing nau akadivar netu mulong wa kumutumbish Yehova ni kuyikwash antu akwau.—1 Korint 10:31.
Mapit ma mu Spiritu
‘Bambil Djat ni Kwinsudiel’
19 Anch ukwet milong ya ukash wa mujimbu, ni anch wiyovil anch antu akwau kakuteshinap ukutwish kutan usu kusutil chilakej cha Mefiboket. (2 Sam. 4:4) Wafanyina kurish nich ulim, ni amurumburisha nayimp kudi Mwant David. Mefiboket kasalap kwend uyimp wafanyina kumuletin yakamish yiney. Pakwez kakudishap chitongijok chiyimp; wasangera yom yiwamp yamushikena mu mwom wend. Wajikitisha mulong wa rukat ramumekeshinau pakur kudi David. (2 Sam. 9:6-10) Chawiy, chisu chamurumburishau nayimp kudi David, Mefiboket washinshikina yom yawonsu yashikija ku mulong winou. Kalikidilap kurumbuk kwa David kumujimesh. Ni kamufishap nich Yehova mulong wa yom yasalay David. Mefiboket washinshikina pa yom yafanyinay kusal mulong wa kumukwash mwant watondau kudi Yehova. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Yehova wafundikisha chilakej chiwamp cha Mefiboket mu Dizu Diend mulong wa kutaninamu kwetwetu.—Rom 15:4.
RUBING RA 11-17 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 2 SAMWEL 20-21
“Yehova Ud Nzamb Utentamina”
Yipul ya In Kutang
Manswik minam chading chitin kumalimish djat ni pa chirung cha Mwant Saul. Pakwez mwant wasala yom yidia chinyim ni manswik minam kusutin kusal usu wa kuyinongish in Gabayon. Chisal chinech chashikija ku ‘kufa nich kwa Saul ni dijuku diend mulong wa kujipan.’ (2 Sam. 21:1) Disudien, David wikala mwant. In Gabayon amuleja piur pa kurumbuk kukash kwayirumbukinau. David wayipula yom yifanyidinau kuyifut mulong wa chisal chinech cha chisum chasalay Saul ni chakwel Yehova ashiken kuyukish ngand. Pa ndond pa kumwit nfalang, in Gabayon amwita anch chifanyidin kusend an sambwad a ikundj wakwata “mpung ya kutushesh” ni kuyipan mulong wa kuyijip. (Kuch. 35:30, 31) David witiya kwit kwau.—2 Sam. 21:2-6.
Chinship chinech tufanyidinap kwetu kuchiman mud rusangu kwau kusu, kud yom yijim tukutwisha kwilejinaku. Chijil cha Nzamb chading choviken patok. Chading chilondin anch: “Kangal ez ayijip [an] ku mulong wa atatukwau.” (Kuv. 24:16) Yehova kafanyinap kusanger yom yayisalau an aad ni ijukur sambwad a Saul anch kadingap ni mulong. Chijil chinech chading chiwejidinaku kand anch: “Muntu ni muntu akez kumujipin ching ku chitil chend amwinend.” Chimeken anch an ni ijukur sambwad a Saul ajipau iyandjika mwi mpung ya Saul ya kuyinongish in Gabayon. Mud chibudikin cha chisal chau chiyimp, amakundj inay sambwad achifila.
Mapit ma mu Spiritu
w13 1/1 paj 31 par. 14
Atulam in Kristu—‘Ambay a Mudimu Mulong wa Musangar Wetu’
14 Pa mangand mawonsu, chitudia atuman a Yehova tusadil mudimu wetu wa kulejan kwikalap nchik yikangesh yitutekidinau mu mend kudiay Satan ni antu end. Amwing pakach petu arishap kal ni yikangesh yijim nakash, pakwez nich kumuchingejin nakash Yehova, twarisha nich yom yiney yidia mudi “Goliat” ni twayiwina. Pakwez, njit ja chisu chawonsu pantaliken ni yipwichikin ya mangand minam yikat kutuswedish ni kutuziyish. Mu mwikadil winou wa kuziy, tudi akad ukwash ni mu ubaj wa ‘kutuwish’ kudi yipwichik ap yikwau tukutwisha kupandakan nawamp. Pa yisu mudi yiney, ukwash upaninau kudi kalam ukutwish kutukwash kutambul musangar wetu ni usu wetu, mudi mwamanau antu avud. Chibol umwing wa mivu 60 walonda anch: “Yisu yimwing yasutila, kiniyovap nawamp, ni mudimu wa chingand wanziyisha. kalam umwing wajingunina kuziy kwam wantazuka. Twading nich minsamb yikasikeshina yimedina pa ma verse ma Bibil. Nasadila yiyul yangikishay, ni nataninamu ukwash.” Wawejinaku anch: “Chiding cha rukat mud ik kudi kalam winou kushinshikin mwikadil wam wa kuziy ni kwinginkish ukwash!” Mwaning, chidi chikasikeshina kwijik anch tukwet atulam atubangidina nich rukat ni akata, mudi Abishay pasak, kwikal tayad chakwel ‘kwez kutukwash.’
RUBING RA 18-24 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 2 SAMWEL 22
“Chingejin Ukwash wa Yehova”
Ov, Chakin Kamu Ukutwish ‘Kusej Piswimp Kudi Nzamb’?
11 Kuding chom chimwing tutangininga anch Nzamb udi ni “ukash ujim.” (Isay 40:26) Chishadijadin kamu anch watang mutapu wapandishay in Isarel mu Karung Musunz ni mutapu wayikwashay mwimpay mu kusut kwa mivu 40. Ukutwish kuman mu chifanyikesh mutapu wauma mem min mang. Tong bil antu—3 000 000 mutapu—wendinau pa divu diumina mukach mwa Karung ushad ni ushad, mabeb mimana mudi muruzu. (Kubudik 14:21; 15:8) Ukutwish kand kuman mutapu Nzamb wayichidijay mwimpay. Mem mabudika mu diyal. Yakudia yimwing yadinga mudi mabuj matok yamekena pa divu. (Kubudik 16:31; Kuchind Michid 20:11) Pinap Yehova kamekeshap kusu mudiay ni usu pakwez uusadidining kand mulong wa kuwap kwa atushalapol end. Ov, katat tukwet kashinsh ka kwijik anch malembil metu mayiling kudiay Nzamb umwing wa dikand ni “ndiy kwikang kwetu ni usu wetu, nkwash wetu udi piswimp mu yakamish”?—Kuseng 46:1.
w13 1/6 paj 18 par. 3-4
Sangerany Kushinshaman ni Kulikishin kwa Yehova
Kushinshaman yidi ngikadil yamushena yitina kwipan, ukashinsh, ni kudandamen kuziyil. Muntu ushinshamena kakatap kumekan kusu ku mes bwat. Pakwez, usotining kwinung amwinend kudi muntu (ap ku chom), ukat nich rukat kwinung nakash kudi muntu winou ap chom chikalap nchik mikadil ya mar. Mwaning, Yehova ‘ushinshamen’ kupandakanamu yawonsu yidia pa mangand.—Kuj. 16:5.
Mutapu ik ukatay Yehova kumekesh kushinshaman? Ndiy kakezap kuyilik in kumwifukwil end ashinshamena. Mwin kwifukwil umwing, Mwant David, wisambina piur pa kushinshaman kwa Yehova. (Tang 2 Samwel 22:26.) Mu yoziu ya David, kushinshaman kwa Yehova kwamutakela, kwamulama, ni kwamupandisha. (2 Sam. 22:1) David wading wij anch kushinshaman kwa Yehova kwitin yom yivud kupandakenamu mazu kusu. Ov, mulong wak Yehova wasala nich kushinshaman pantaliken ni David? Mulong David amwinend wading ‘muntu ushinshamena.’ Yehova ukat kusanger kushinshaman kwa in kwifukwil end, ni ukat kuyichirishin ni ndiy kushinshaman kwend.—Jinsw. 2:6-8.
Mapit ma mu Spiritu
w12 1/11 paj 20 par. 7
Kudishany Spiritu wa Kwikepish
7 Chilakej cha Nzamb cha kwikepish chadinga ni usu wamushena padiay nfund a kusend David. Ndiy wawanga kudiay Yehova anch: “Ey wanginkisha kand rukibu rey ra dipandish, ni kudimuk kwey kwangikadisha muntu mujim.” (2 Sam. 22:36) David wamekesha anch kujimb kwawonsu kwadingay nich mu Isarel kwadiokala ku kwikepish kwa Yehova—ku kwitek pansh kwa Nzamb, ap kwikepish kwa amwinend, chakwel amushinshikina ndiy. (Kus. 113:5-7) Ov, chishalijadin niyetwetu? Chikalap nchik ngikadil, ukaliweny, ap yisend, ov, chom ik chikwetay muntu ni muntu pakach petu chakad ‘kutwinkish’ kudi Yehova? (1 Kor. 4:7) Muntu wikepishina ukat kwikal “mujim” mulong ukwet usey nakash mudi kashalapol wa Yehova. (Luka 9:48) Tonginany amboku pa mutapu chidia mwamu.
RUBING RA 25-31 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 2 SAMWEL 23-24
“Ov, Yipan Yey Yid Yakupesh?”
it-1-F p. 153 par. 5
Arawina
Chimeken anch Arawina wapana ndond ya kutungin chintamb, angomb, ni nkuny yamwamu mulong wa yakupesh, pakwez David wakasikesha chakwel ayiland ni nfalang. Mukand wa 2 Samwel 24:24 ulejen anch David walanda ditwil ni angomb kwi nfalang 50 ja utad wa argent (110$). Pakwez, mu mukand wa 1 Jinsangu 21:25, NWT ulejen anch David wapana yikunku 600 ya utad wa or (piswimp 77 000$) mulong wa ndond yiney. Mwin kufund Mukand wa Kaad wa Samwel wisambidin kusu piur pa kuland ndond ya kutungin chintamb ni yom yakupesh, chimeken anch usey wisambidinay ndiy wading kusu wa yom yiney. Pakwez, mwin kufund wa Jinsangu ja Kusambish wisambidin yom yitadina kutung kwa tempel wezau kutung pa ndond yiniya ni yom yalandau mulong wa kutung nich. (1Jsng 22:1-6; 2Jsng 3:1) Mulong ndond yatunginau tempel yading yijim nakash, chimeken anch yikunku 600 ya utad wa or yawiy yalandau nich ndond yiney yijim, kadiap ndond yikemp yatunginay bil David chintamb.
w12 1/1 paj 20 par. 8
Ilejina ku ‘Chijingidij cha Uyakin’
8 Anch mulong wa mwin Isarel wading kumekesh kwa kwisotil kwa kujikitish kudiokila mu muchim pantaliken ni Yehova ap, mudi mwadinga chakupesh cha kwosh, kwit kwa kwitiyik kwend, chelap kukasikan kutond nnam ufanyidina kulambul. Mwin kwifukwil ukusangar kumwinkish Yehova chom chend chiwamp nakash. Nlel unou, in Kristu kakatap kupan milambu mudi yalejanau mu Chijil cha Moses, pakwez afanyidin kupan milambu, mu kusadil chisu, usu, ni mapit mau mulong wa kumusadil Yehova. Kambuy Paul wisambina piur pa “milamu yikata kwitiyil” ya ruchingej ra in Kristu ni “kusal nawamp ni kukwashijan” mudi milambu yimusangareshina Nzamb. (Heb. 13:15, 16) Spiritu ukata kuyibachik antu a Yehova kwipan mu mijikit mudi yiney umekeshin mutapu mudiau in kujikitish ni kusanger mulong wa yom yawonsu yayinkishau kudi Nzamb. Chawiy lel, kudi yom yidia chilik chimwing pakach pa yaku ni yibachikin ya antu ipanina mu mujikit wa in Kristu nlel unou ni antu alambula pasak milambu ya kwisotil.
Mapit ma mu Spiritu
w05-F 15/5 p. 19 par. 6
Manans Majim ma Buku wa Kaad wa Samwel
23:15-17. David walimishang nakash chijil cha Nzamb piur pa mwom ni mash, chawiy pa chisu chinicha, walika kusal chom chading chimekena mud kud kujip chijil chinech. Niyetu wawiy mwikadil tufanyidina kwikal nich piur pa yijil yawonsu ya Nzamb.
RUBING RA 1-7 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 1 ANT 1-2
“Ov, Ukat Kwilejin ku Kurumbuk Kwey?”
it-2-F p. 870 par. 3
Salomon
Pateshau chidjimin cha miminy ku Gihon, piswimp ni kwinikwa, ni antu ading atoyina anch: “Akula, atoka Mwant Salomon,” Adonija ni antu akwau ading nend mwi mpung yimwing ova wom ni achina. Salomon wamekesha mutapu mu winyikel wend mukwikala chisambu palikay kufundakesh mulong wa kwipuk kuyipish yom chisu chamudishau want. Anch mud Adonija ndiy wadila want, chimeken anch Salomon wafanyina kamu kufa. Adonija wachinina ku dizang chakwel ajingama, chawiy Salomon watuma mazu kwinikwa chakwel amuletinay Adonija. Salomon wamuleja Adonija anch kakumujipap chikalap nchik uyimp wend, kupwa wamwopata kwol kwend.—1Ant 1:41-53.
it-1-F p. 48 par. 5
Adonija
Pakwez, kupwa kwa rufu ra David, Adonija wamuleja Batisheba ni wamutuma kud Salomon chakwel amwitinay Abishag wading mband wa David chakwel ikal mukajend. Mazu malonday Adonija anch “want winou wading wamam, ni in Isarel awonsu anchigeja am kuswan,” mamekeshin anch wading utongin anch amukisha want wading ukwetay mbil ya kudiil, ap anch wadimbana kumekesh mud wading witiyin anch Nzamb ndiy wasota anch yikal mwamu. (1Ant 2:13-21) Ap anch kwit kwend kwading pamwing ap mulong wading usotin kumufut pa ndond ya want washadishay, pakwez chimeken kamu anch Adonija wading udandamedin kukudish maku mend mayimp; mulong pakur, mu yishankur ya antu a Kwingangel, amband a mwant ayiswanang ching kud muntu ukumuswinkana mwant. (Ilakej ni 2Sam 3:7; 16:21.) Wawiy mutapu wamanay Salomon kwit kwinoku kwa Adonija kusutil makwend, chawiy chakwatay mupak wa kumujip, ni amujipa kudiay Benaja.—1Ant 2:22-25.
Mapit ma mu Spiritu
w05-F 1/7 p. 30 par. 1
Manans Majim ma Buku wa Kusambish wa Ant
2:37, 41-46. Chid cha ubaj nakash kutong anch muntu ukutwish kwend kujip chijil pakad kumupup! Antu alikina kwa kwisotin kulondul ‘njil yiwongina yitwadina ku mwom,’ akutan yibudikin ya mupak wau uyimp.—Mateu 7:14.
RUBING RA 8-14 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 1 ANT 3-4
“Usey wa Kwikal ni Manangu ma Nzamb”
w11 1/12 paj 10 par. 4-6
Ov, Chidi Chilakej Chiwamp Bil Anch Kubabesh Kudi Ey?
4 Kwinsambishil kwa want wa Salomon, Ndiy wamumana Nzamb mu chilat ukat kumulej chakwel amwita chom kanang. Mulong wading wija anch ukwet ukaliweny ukemp, Salomon wamwita manangu. (Tang 1 Ant 3:5-9.) Ndiy wasangera pa kumuman mwant ukat kumwit manangu pa ndond pa kumwinkish mapit ni uyaj, Nzamb wamwinkisha Salomon “manangu ni ronganyin”—ni mapit kand. (1 Ant 3:10-14) Mudi mwalejanay Yesu, manangu ma Salomon mading ma usey nakash chawiy chasala anch mwant wa Sheba atesha, ni kukas weny ulemp chakwel aya akiteshinap amwinend.—1 Ant 10:1, 4-9.
5 Tuchingejinap ayinetu kutambul manangu mu chilay. Salomon walonda anch “[Yehova] ndiy ukata kupan manangu,” pakwez ndiy wafunda anch tufanyidin kusal usu wa kutambul ngikadil ya Nzamb anch: “Tang matu mey ku manangu, ni kulimik muchim wey ku win yakin.” Palejanay mwamu, ndiy wasadila mazu mudi “tazuk”, “masota” manangu. (Jinsw. 2:1-6) Chimeken patok anch, tukutwish kutambul manangu.
6 Chiwapidil kwiyipul anch, ‘Ov, nitekin ku muchim chilakej cha Salomon cha kwikal nich manangu ma Nzamb?’ Yakamish ya milong ya nfalang yayibachika antu avud chakwel ashinshikina pa mudimu wau ni pa nfalang ap yayibachika mu kukwat mipak piur pa kutond shikol ni kulep kwa malejan kukutwishau kulondul ku shikol. Ov, chidi nchik piur pey ni pa dijuku diey? Ov, kutond kwey kumekeshin anch usangaredin ni ukimbin manangu ma Nzamb? Ov, kutenchik kwey piur pa kwitekin jintong kukukwashin chakwel utambula manangu mavud? Chakin kamu, kutambul ni kusadil manangu kukez kukukwash chikupu. Salomon wafunda anch: “Anch ey wantesh ukez kwijik kutentam, ni win yakin, ni kuwap, ni jinjil jawonsu jiwamp.”—Jinsw. 2:9.
Mapit ma mu Spiritu
w98-F 1/2 p. 11 par. 15
Yehova Ud Nzamb wa Manswik
15 Payitenchikau an a Aburaham mud muchid mwinshin mwa Chijil, Yehova wayiyukisha kukwatijan ni yom yamukanay Aburaham. Mu muvu wa 1473 K.C.C., Joshua wamuswinkana Moses wayandjika in Isarel mu Kanan. Kwangan ngand ku michid kwawanyisha yom yakanay Yehova anch ukupan ngand kud an a Aburaham. Pashalangau in Isarel ashinshamena, Yehova wawanyishang yom yakanay anch ukuyikwash kuyipandakan akankuny nau. Yom yiney yawanyina pakampwil pa chirung cha Mwant David. Pa chirung cha Salomon mwan a David, chikunku cha kasatu cha manswik ma Yehova nend Aburaham chawanyina. “In Yuda ni in Isarel ading avud nakash. Kuvul kwau kwading mudi usukuril wa ku chikumu cha karung. Ading ni kudia, ni kuna, ni kusangar kand.”—1 Ant 4:20.
RUBING RA 15-21 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 1 ANT 5-6
“Ipana Nakash ni Atunga Nich Muchim Wau Wawonsu”
w11-F 1/2 p. 15 par. 5
Ov, Wij?
Mutond udia mud kanjadil (cèdre) wa mwi ngand ya Liban wading wijiken nakash pakampwil mulong wa kukasikan kwau, kuwap, ni mabay mau mading ni didjimb diwamp, ni wadingap uswapela kuuful kud atupopu. Chakin kamu, Salomon wasadina yom yiwamp nakash mulong wa kutung nich tempel. Nlel unou, madit mawonsu ma mitond yiney mading ku mikandu ya Liban madiapaku kand, mashadin kal palemp palemp.
it-1-F p. 411 par. 1
Mutond Udia Mud Kanjadil
Mulong afanyina kusadin mutond udia mud kanjadil mu mitapu yivud nakash, chading chitin kwikal ni tunan twa ansala mudimu, afanyina kukatul mitond, kuyitwal ku Tir ap ku Sidon, ku Karung wa Mediteranen, kuyikas yit yit ni kuyikurumwish pa mem djat pamwing ap ku Jopa. Kupwa ayipwitang kudiokal ku mem mulong wa kuyitwal ku Yerusalem. Mudimu winou wasadika nawamp mulong Salomon wovijana ni Hiram. (1Ant 5:6-18; 2Jsng 2:3-10) Adandamena kulet mitond yiney chawiy chalondau anch Salomon mu winyikel wend ‘wavudisha mabay ma mitond mud ya kanjadil kwikal kwawonsu mud mitond ya nfung’.—1Ant 10:27; ilakej ni Isay 9:9, 10.
it-2-F p. 1047 par. 7
Tempel
Patenchikay mudimu, Salomon wasenda amakundj in Isarel 30 000 aswimpijanang, wayitumang ku Liban 10 000 pa ngond, kupwa ashalang ku yikumbu yau mu angond aad. (1Ant 5:13, 14) Wasenda amakundj 70 000 pakach pa “angez” ading ashicha mwi ngand mulong wa kusend yom, ni amakundj 80 000 in kusong mayal. (1Ant 5:15; 9:20, 21; 2Jsng 2:1) Salomon watonda amakundj 550 mulong wa kutakel mudimu, ni chimeken anch watonda kand amakundj 3 300 mulong wa kuyikwash antakel inay. (1Ant 5:16; 9:22, 23) Chimeken anch pakach pa antu inay, 250 ading in Isarel ni 3 600 ading “angez” ading ashicha mu Isarel.—2Jsng 2:16, 17.
Mapit ma mu Spiritu
g-F 5/12 p. 17, mushet
Bibil—Buku wa Uprofet Wakin, Chikunku cha 1
KULEJAN CHISU PAKAD KWIDIMB
Chilakej chimwing chimekeshina usey wa kulejan chisu pakad kwidimb mud mulejenau mu Bibil chid mu 1 Ant 6:1, ulejena chisu chasambishay Mwant Salomon mudimu wa kutung tempel mu Yerusalem. Tutangin anch: “Padiokalau in Isarel mu Idjibit, kwasuta mivu yitot yinying ni makum chinan [mivu yakabuj 479]. Chad mu muvu wa kanying wa kuyikel kwa Mwant Salomon mu Isarel, kushik mwi ngond wa kaad, mwant wasambisha kutung chikumbu cha [Yehova].”
Bibil umekeshin anch muvu wa kanying wa winyikel wa Salomon wading mu muvu wa 1034 K.C.C. Kusambishin pa muvu winou, anch twachind kwinyim mivu 479 yakabuj yipwidin mu muvu wa 1513 K.C.C., muvu wabudikau in Isarel mu Idjibit.
RUBING RA 22-28 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 1 ANT 7
“Yom Twilejidina ku Manguj Maad”
w13-F 1/12 p. 13 par. 3
‘Ukez Kapundany Utad Usuzurikina ku Mikandu’
Mwant Salomon wasadina utad usuzurikina uvud nakash mulong wa kupwish nich mudimu wa kutung tempel mu Yerusalem. Utad uvud tatukwend David ndiy waukumangeja, wausenda kud in Siria payipandakanay kwi njit. (1 Jinsangu 18:6-8) “Dijiy” dia utad usuzurikina, dilong dijim nakash diowilangau in kupesh diandamang alitre 66 000 ni diading ni kulim kwa aton piswimp 30. (1 Ant 7:23-26, 44-46) Kupwa, kwading kand manguj majim nakash maad ma utad usuzurikina mading ku chis cha tempel. Manguj minam mading ni kulep kwa ametre 8 ni mading makwet yiful yading yikweta kulep kwa ametre 2.2. Mading makwet mpaku mukach, ni mading ni ndamin ya asantimetre 7.5, pa kujimb kwa dinguj pading metre 1.7 kudiokal ku ris rimwing kushik ku ris rikwau pa munyingumuku wa dinguj. (1 Ant 7:15, 16; 2 Jinsangu 4:17) Utad usuzurikina wasadinau mulong wa kusal kusu kwau nich yom yiney wading uvud nakash.
it-1-F p. 355 par. 5
Bowaz, II
Dinguj dimwing diading ditadila nakash ku mutambu wa kwiyand pakach pa manguj maad ma utad usuzurikina mading ku kabway ka chis cha tempel wa ufun nakash watungay Salomon adipila anch Bowaz, dijin dirumburikina pamwing ap anch ‘Ku Usu.’ Dinguj diadinga kurul adipila anch Jakin, dijin dirumburikina anch ‘Yehova Imika Daang.’ Chawiy, anch twamabomb manguj minam maad, twatal mes kwingangel, ni twatang kudiokal ku chikas cha katatuku kuya ku chikas cha kamaku, mading mamekeshin chitongijok chakwel anch: ‘Yehova imika daang [tempel] ku usu.’—1Ant 7:15-21; tal CHAPITEAU.
Mapit ma mu Spiritu
it-1-F p. 257 par. 11
Kowal
Antu awonsu amwifukwidila Yehova mu mutapu utumbila ni wishitwila afanyidin kwikal inangina ku mujimbu. Wawiy mutapu yading mu midimu yasadikang mu dizang, kupwa kand mu tempel. Payitekau Mwin Kupesh Mujim Aron ni anend, owala kurutu kwa kudjal masun mau ma mudimu wa in kupesh. (Kub 29:4-9; 40:12-15; Lev 8:6, 7) Mulong wa kowal ku makas ni ku mend, in kupesh asadinang mem mading mu dijiy dia utad usuzurukina diading mu chipang cha dizang, mu kusut kwa chisu, asadinang diyij dijim diading ku tempel wa Salomon. (Kub 30:18-21; 40:30-32; 2Jsng 4:2-6) Pa Dichuku dia kuchakwish mwin kupesh mujim wowalang tupamp twaad. (Lev 16:4, 23, 24) Antu awonsu atwalang pol pa chibeng ikwal a mpemb wa kwopat, yakupesh yikwau yashalaku ya annam ni ngomb musuz wakupesh, afanyina kowal ni kutut masun mau kurutu kwa kuchirik mu chibeng.—Lev 16:26-28; Kuch 19:2-10.
RUBING RA 29 NGOND WA 8– 4 NGOND WA 9
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | 1 Ant 8
“Malembil ma Kwikepish ni ma Win Kashinsh ma Salomon”
w09 1/11 paj 16 par. 9-10
Wapishany Malembil Men Kusutil Ku Kwilej Bibil
9 Malembil mafanyidin kudiokal kamu mu muchim chakwel amatesha. Rusangu ridia mu 1 Ant shapitre wa 8, NW, ritulejin anch Salomon walembila ni muchim wend wawonsu, kurutu kwa antu avud mu Yerusalem pa chisu cha kushikij tempel kudiay Yehova mu muvu wa 1026 K.C.C. Pandjikau mushet wa manswik mwindond Yitumbila Nakash ni didj dia Yehova dizulijana mu tempel, Salomon wamushimana Nzamb.
10 Ilejany malembil menday Salomon ni talany yom yilejena anch madinga madiokil ku muchim. Salomon witiyija anch Yehova ching Yehova kusu ndiy wija muchim wa muntu. (1 Ant 8:38, 39, NW) Malembil mawiy mamwing malejen anch kudi ruchingej kudi mukayitil ‘uchirikina kudiay Nzamb ni muchim wend wawonsu.’ Anch antu a Nzamb ayikwat kudi mukankuny, ndiy ukutwish watesh malembil mau anch ipanin kudiay Yehova ni michim yau yawonsu. (1 Ant 8:48, 58, 61, NW) Chakin kamu, malembil men mafanyidin kudiokal ku michim.
w99-F 15/1 p. 17 par. 7-8
Lembilany mu Kuzambul Makas Mashinshamena
7 Chisu tulembila kurutu kwa antu ap ayinetu, mbil ya Bibil tufanyina kulam mu manangu yid anch tufanyidin kulembil nich kwikepish. (2 Jinsangu 7:13, 14) Mwant Salomon wamekesha kwikepish kusutil malembil masalay kurutu kwa antu chisu chafungulau tempel wa Yehova mu Yerusalem. Salomon wading wapwish kal kutung tempel wading upandakena kuwap pa mangand mawonsu. Pakwez, walembila nich kwikepish anch: “Ov, komb Nzamb ukushakam pa mangand? Tal! Maur ni piur pa maur kimakuwanyidinap, ing lel chikumbu chinatungila chikukuwanyin nchik?”—1 Ant 8:27.
8 Mud Salomon, tufanyidin kwikepish chisu tulembila kurutu kwa antu. Ap anch tufanyidin kwipuk kumekesh mud tutentamin, kwikepish kwetu kufanyidin kand kumekan kusutil dizu dietu. Mu malembil ma kwikepish mufanyidinap kwikal mazu makash makash nakash ap kumekesh yovil yisutina chipim ya kuyisipish antu. Malembil minam mafanyidinap kupwitin nkeu pad muntu ulembila, pakwez mafanyidin kupwitin nkeu pad Nzamb. (Mateu 6:5) Kwikepish kukat kumekan kand kusutil yom tulondina mu malembil. Anch twikepishin mu malembil, tukutwishap kulond yom yimekeshina mud tumwitin Nzamb chakwel asala yom mud mutukatina etu. Pakwez, tukumwit Yehova chakwel asala yom kukwatijan ni rusot rend ritumbila. Wawiy mutapu wasalay nfund a kuseng chisu chalembilay anch: “Tupandisha, amboku, A! [Yehova], tupandisha. Itwinkisha kupandakan.”—Kuseng 118:25; Luka 18:9-14.
Mapit ma mu Spiritu
it-1-F p. 475 par. 3
Diur
Salomon, watunga tempel mu Yerusalem walonda anch ‘maur ni piur pa maur kimamuwanyidinap’ Nzamb. (1Ant 8:27) Mulong Yehova ndiy watanga maur, ukwet ndond ya piur nakash kusutamu maur mawonsu ni “dijin diend didi dijim kupandakan majim makwau mawonsu! Uyaj wend udi piur pa diur ni divu.” (Kus 148:13) Chimuswapedining nakash Yehova kupim maur mamekena ku mes mud mutapu ukatay muntu kupim chom kusutil kufungul chikas chakwel chom chinech chikal pakach pa muny wa dishin ni kanans. (Is 40:12) Mazu ma Salomon mamekeshinap anch Nzamb kakwetingap ndond yishichingay. Ni mamekeshinap kand anch Nzamb uding ndond yawonsu mu yom yawonsu. Uyakin winou umeken patok kusutil yom yalonday Salomon piur pa Yehova pamwitay kutesh malembil anch: “ey ushicha mwiur,” charumburik anch maur muding yitang ya mu spiritu.—1Ant 8:30, 39.