Kitwovap Wom—yehova Wadinga Pamwing Netu
Rusangu Ralonday Egyptia Petridou
Mu muvu wa 1972, Atuman awonsu a mu Kiprus akumangana pamwing mu musumb wa Nicosie chakwel atesha diskur dia pakampwil dikusalay Nathan H. Knorr, muntu watakela mivu yivud mudimu wa Atuman a Yehova. Wajingunina kapamp kamwing, kurutu kandikal niyijikisha, ndiy wangipula anch: “Ov, ukwetaku rusangu ra akadivar a mu Idjibit?” Twatanijana ni Mukadivar Knorr pasutil kal mivu 20 mu musumb wa kwolikwetu mu Alexandrie, mu Idjibit.
NAVADIKINA mu Alexandrie, machuku 23, ngond wa Chiwong, mu muvu wa 1914, yam nadinga kabuzivumu wa an anying. Twapamina palemp-palemp. Alexandrie wadinga musumb mwadinga antu kushalijan, witenchikirila pautungurilau ni mulong wa rusangu rau. Mudi antu a Mwimput abombakana ni Arab, etu an twileja kulond Chiarab, Inglish, Français, ni Chiitaliyen, pamwing ni rudim retu, Grek.
Panapwisha shikol, natana mudimu mu chikumbu cha kusal milad ya in France, mwinimwa nasangera nakash kukatul ni kuchim ankandj a milad yiwamp a ayangadim a mu majuku malimina. Nadinga kand mwin mushiku mu relijon wetu ni nakatanga nakash kutang Bibil, ap anch nadinga ni kutesh kurumburik kwa yom yikemp yinadinga ni kutang.
Pa chisu chinicha—pakach pa mivu ya 1930—Twasakanijana ni nsand umwing muwamp, kwolikwau ku Kiprus. Theodotos Petrides wadinga mwin kura ukweta nkeu, pakwez niyend wileja kuchim ni wadinga usadiling mudimu mu chikumbu cha koshin mikat. Theodotos wankata, kachangadim kakweta nswich jijal bwi. Chisu chivud wadinga ni kwinwangin mwishin mwa dididish diam miminy ya rukat ra mu Grek. Twatijana machuku ma ngond 30, ngond wa Kalol, mu muvu wa 1940. Machuku minam madinga ma musangar. Twashakama mu chikumbu chijim cha antu avud mwadinga mushichingay makwam. Mwanetu wa kusambish, John, wavadika mu muvu wa 1941.
Kwilej Uyakin wa Bibil
Pa yisu yimwing, Theodotos wadinga ukisin relijon wetu, ni wadinga kwipujol yipul piur pa Bibil. Pakad am kwijik, wadinga wasambishin kal kwilej Bibil ni Atuman a Yehova. Dichuku dimwing, panadinga ku chikumbu ni mwanetu, changadim umwing wakokala ku chis chetu ni wangikisha dipaper padinga uruu wa Bibil. Mulong wa kalimish, nashakama ni natanga. Kupwa wangikisha mukand umwing wengamidina pa Bibil. Pu, yadinga yawiy mikand yimwing yezay nich Theodotos ku chikumbu!
Namuleja anch, “Inge, niyikwet mikand yiney. Andam amboku.” Kapamp kamwing namwipula Kaman winou Eleni Nicolaou, yipul yivud. Nich kushimpish, wasadila Bibil mulong wa kwingakul. Nakata nakash. Kukashimuk nasambisha kwilej uruu wa Bibil. Pitwimikaku minsamb, Eleni wajingunina chipich cha nfumwam. Ndiy walond anch: “Nimwij nsand winou!” Ujindj wa Theodotos wasauka patok. Nakashimuk. Nijik kal, Theo wading ni kuya ku yikumangan ya Ukristu amwinend—pakad ap kwinlej! Pachirikay Theodotos ku chikumbu pa dichuku dined, namwela anch: “Kwawayila Diarubing diasutila ed—rubing riner nikuya ney!”
Kapamp kakusambish naya ku chikumangan, piswimp antu dikum adinga ni kwisambin mukand wa Mika udia mu Bibil. Natesha kachom ni kachom! Kusambish kamu pinipa, Diakatan din diawonsu urel George ni Katerini Petraki adinga ni kwez kwolikwetu chakwel twileja nau Bibil. Tatukwam ni ancham awonsu akisa nakash kwilej kwetu ni Atuman a Yehova, pakwez mwancham mband wadinga kwend utulikidin, ap anch kandikal ikala Kaman. Pakwez, maku witiyija uyakin wa Bibil. mu muvu wa 1942, Maku, Theodotos, ni am atubabatishina mu karung ku Alexandrie mulong wa kufanikesh kwipan kwetu kudi Yehova.
Mwom Wetu Wikal kal Ukash
Mu muvu wa 1939, Njint ja 2 ja Mangand jasambisha, ni javulijana. Kwisambishil kwa mivu 1940, Kalal Erwin Rommel wa mu Allemagne ni amasalay end adinga nich mat makash adinga piswimp ni El-Alamein, ni mu Alexandrie mwadinga mwizwil too amasalay a mu Angleterre. Twanyika yakudia ni twayijindjika. Kupwa Theodotos amwela anch aya akimanyin chikumbu cha kuchimin chisu cha mukurump wend wa mudimu chadinga ku Port Taufiq piswimp ni Suez, chawiy twashemukina kwinikwa. Atuman aad alondila Grek atukimba ni atujingunina. Ap anch kadingap ij adres wetu, asambisha kulejan ku chikumbu ni chikumbu djat ni patujinguninau.
Pitwadinga ku Port Taufiq, twileja Bibil ni Stavros ni Giula Kypraios pamwing ni anau, Totos ni Georgia, ni ikala arund netu a piswimp nakash. Stavros wasangera nakash kwilej Bibil nakash ni chawiy wachirisha jimpwambu jawonsu mu chikumbu chend saa umwing chakwel anch kangal tuburena kwifumb kwasudiel ku chikumbu ni wadinga ni kushakam chisu chilemp. Misamb yetu yadinga ni kudandamen uchuku nakash.
Twashakama ku Port Taufiq angond 18, kupwa twachirika kand ku Alexandrie payelay makwam. Wafa mu muvu wa 1947, ushinshamen kudi Yehova. Twiyova kapamp kakwau kand, mutapu watukasikeshay Yehova kusutil ku urund wetu ni arund in Kristu aswila. Twadinga kand ni kuyak amishoner adinga ayila ku jindond kuyituminau pawadinga ni kwiman wat wau mu Alexandrie.
Misangar ni Yikokujol
Mu muvu wa 1952, navala mwanetu ikundj wa kaad, James. Mudi anvaj, twijika usey wa kuyilil anetu mu mwikadil umwing wa muspiritu, chawiy twapana chikumbu chetu mulong wa yitenchik ya kwilej Bibil ya chisu ni chisu ni chisu ni chisu kuyak atushalapol a chisu chawonsu. Chawiy mwanetu wa kusambish, John, wakatanga nakash uyakin wa Bibil, ni pikalay pakach pa mivu dikum, wasambisha kusal mudimu wa uchibol. Pa chisu chawiy chimwing, wadinga ni kuya ku shikol ya urel mulong wa kupwish shikol yend ya ku mujimbu.
Kipasutap chisu chilemp, Theodotos amukwata nich musong ukash wa rudung ni amulikisha kusal mudimu wadingay ni kusal. Mwanetu James wadinga pinipa ni mivu yinying kusu. Chom ik twela kusal? Ov, Yehova kashilamwap anch: “Kangal wavany wom, mulong nidi nen”? (Isay 41:10) Tongin kukashimuk ni musangar wetu mu muvu wa 1956 patwelau anch tuya tukasala mudi ayibol mu musumb wa Ismaïlia, piswimp ni Canal wa Suez! Mivu yalondulap yamekana kwikal ya yikokujol nakash mu Idjibit, ni akadivar netu in Kristu adinga aswiridin nakash dikasikesh.
Mu muvu wa 1960 chatufanyidina tudiokala mu Idjibit ni sakosh umwing kusu muntu ni muntu. Twaya ku Kiprus, kwolikwau kwa nfumwam. Pa chisu chinech, Theodotos wadinga muyej nakash ni kadingap utwishina kusal mudimu. Pakwez, mukadivar umwing mwin Kristu mukarukat ni mukajend atwinkisha chikumbu kwolikwau. Kukashimuk, pa kusut kwa mivu yaad nfumwam wafa, ni nashala amwinam ni James. John, wadinga niyend weza kal ku Kiprus, wadinga watana kal ni wadinga ni dijuku diend dia kubangin.
Kwinbangin pa Yisu Yikash
Kupwa Stavros ni Dora Kairis atwinkisha kand kapalakany mu chikumbu chau. Nasa manungun pansh ni namujikitisha Yehova mulong wa kutumbangin kand maswir metu. (Kus. 145:16) Chisu chakwatau Stavros ni Dora chiyul cha kulandish chikumbu chau chakwel atunga chindjing chisu ni Chot cha Want chikala pansh, nich ranaken atunga kachikumbu kakemp ka tupalakany twaad mulong wa James ni yamam.
Kupwa, James watana, ni ndiy ni mukajend asala mudi ayibol djat ni pavadilau mwanau wa kusambish pa anau anying avalau. Mu muvu wa 1974, kupwa kwa mivu yaad kusut kwa weny wakad kutwish kuvuramen wa Mukadivar Knorr, kwadinga kanvundangesh ka chipolitik mu Kiprus.a Antu am, pamwing ni Atuman, achina yikumbu yau ni chayita asambisha kand mwom kakwau. Mwanam John wadinga umwing wau. Ndiy waya mu Canada pamwing ni mukajend ni anau asatu. Pa chisu chinicha kand, twasangara kand pa kuman mutapu wiwejinau atutwambil a Want mu Kiprus.
Pasambishau kwingikish pasho, nikala ni chisu cha kusal nakash mu mujikit. Pakwez pa kusut kwa mivu yikwau yikemp, nayela musong ni naya nikashakama pamwing ni mwan James ni dijuku diend. Kwinyim, pawayipa ukash wa mujimbu wam, antwala ku rupital kunasala mbing jivud ni kupwa atwala ku chikumbu cha kuyilamin amapal. Chikalap nchik kusansan kunova, nadinga ni kuyilej antu adinga ni kusalaku mudimu, kudi ayej, ni antu adinga kwez nikutwendil. Nasala kand asaa avud mu kwilej amwinam ni, pamwing ukwash uwamp wa akadivar am a muspiritu, kwadinga yitenchik chakwel nikumangan ku Dilejan dia Buku dia Chikumangen chadinga piswimp.
Rongoj mu Mivu Yam ya Upal
Natana rongoj panatesha jinsangu ja antu adingay Theodotos ni am ni kukwash. Anau avud ni ijikur au adi mu mudimu wa chisu chawonsu—amwing asadidil mu Australie, mu Canada, mu Angleterre, mu Grèce, ni mu Suisse. Ilel, mwanam John ni mukajend ashich mu Canada ni mwanau. Mwanau mband wa kusambish ni nfumwend adi ayibol. Mwanau mband mwanikanch ni nfumwend, Linda ni Joshua Snape, ayitazukin akileja ku kalas ka 124 ku Shikol ya Gilead.
Mwanam James ni mukajend katat ashich mu Allemagne. An akwau aad asadidil ku Bethel—umwing mu Athènes, mu Grèce, ni mukwau mu Selters, mu Allemagne. Changadim wau ni nfumwend, adi ayibol, asadidil mu Allemagne.
Rusangu ruwamp mudi ik ritukweza kumulej makwam ni mukatish nam Theodotos pakezau kuvumbuk! Akez kusangar nakash pa kuman uswan uwamp wayishilau dijuku diau.b
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Tal Reveillez-vous ! wa Kasan 8, 1975, paj wa 12-15.
b Padingau ni kurijek rusangu riner mulong wa kuripalangesh, Nambaz Petridou wafa ni mivu 93.
[Tablo wa jinsangu udia pa paj wa 24]
Twova kapamp kakwau, mutapu watukasikeshay yehova kusutil ku urund ukasikeshina ni arund in Kristu aswila
[Kart udia pa paj wa 24]
KIPRUS
NICOSIE
KARUNG WA MEDITERANE
IDJIBIT
CAIRE
El-Alamein
Alexandrie
Ismaïlia
Suez
Port Taufiq
Canal wa Suez
[Dizu dirumburila]
Based on NASA/Visible Earth imagery
[Chipich chidia pa paj wa 23]
Pamwing ni Theodotos mu muvu wa 1938
[Chipich chidia pa paj wa 25]
Mwanam James ni mukajend
[Chipich chidia pa paj wa 25]
Mwanam John ni mukajend