Ov, Uyoviling Afu Wom?
ANTU avud akwiling ku chipul chinech anch, “Bwat. Niyova wom mulong wak?” Itiyijin anch antu afa kal, afil kal kamu. Pakwez, ma miliyon ma antu akwau, itiyijin anch antu afa kal adi aom mudi aspiritu.
Mu Bénin, mu Afrik wa Kurand, antu avud itiyijin anch afu akutwish achirik chakwel ayijipa antu akwau a mu majuku mau. Chawiy antu akat kulandish yom yau ap kand kusondam mabaz chakwel alanda annam a kulambulau ni kusal misambu ya kuyitudish anamakwau afa kal. Amwing akat kusadin ritiyij ra aspiritu ayimp, pamwing nich chitongijok cha kulond anch kudi chikunku cha spiritu chikwetingau antu chikata kupand pafilingau ni chawiy chikata kwambamb nau antu aom. Akwau amana yom yikwatishena wom yitonginingau anch yidiokil kudi aspiritu a afu.
Agboola, ikundj umwing wadinga ushiching ku mupak wa Bénin ni Nigeria, udi umwing wa antu inay amana yom yiney yikwatishena wom. Ulondil anch: “Ritiyij ra aspiritu ayimp radinga ripalangen mu teritwar wetu. Chiding chaku cha kusal yishankur pa kuyowish mijimbu ya afu mulong wa kuyirijek chakwel aya mwi ngand ya muspiritu. Nadinga ni kunonang sabang wadingau ni kumwowish nich mufu mem ni nadinga ni kumubombakesh nich mayij kanang. Kupwa, nikupan difumpu ku ut wam wa ntot, kupwa najimbulanga dijin dia nnam nisotila kuloz. Yishankur mudi yiney yijiken nakash ni yimekening kamu anch yidi yifanyidina. Pakwez, yom yimwing ya ritiyij ra aspiritu ayimp yiletining yakamish.
“Pafau anam aad rufu ra rinkanku, Natonga anch kudi muntu wayilawa kal. Chakwel anch nimwijika, naya kudi ipal umwing, wadinga uyila ntumb mulong wa kupong kwend. Wanleja kamu anch yinitongina yidi yakin. Riyind, warumburila anch anam achingedin katat mwi ngand ya muspiritu chakwel ikala atushalapol a ikundj wayijipa chisu chikezay kufa. Ipal winou wawejaku kand anch, mwanam wa kasatu niyend ukufa kwend. Machuku makemp masuta, mwan ikundj winou niyend wafa.”
Kupwa Agboola watanijana nend John, umwing wa Atuman a Yehova wadinga piswimp mu Nigeria. Yom yirumburilay John piur pa mwikadil wa afu yadinga yengamidin pa yilondilay Bibil. Yirumburil yiney yakarumuna mwom wa Agboola. Yikutwish ya karumun ni mwom weyey.
Ov, Afu Adi Aom?
Nany ukutwisha kamu kwakul nawamp chipul chinech? Kwikil muntu ap umwing, ap ikundj wadinga uyila ntumb katwishap. Pakwez, Yehova, Sakatang wa mwom yawonsu ya “mwiur ni pansh, yom yimekena ku mes ni yakad kumekan ku mes,” wij chakul. (Kolosay 1:16) Ndiy wayitanga angel chakwel ashakama mwi ngand ya muspiritu pakwez muntu ni annam ayitanga chakwel ashakama pansh pa divu. (Kuseng 104:4, 23, 24) Mwom kwawonsu ku udia umutadil Ndiy. (Kuburik 4:11) Komb, tushinshikinany lel, yom yilondina Dizu dia Nzamb amwinend, piur pa rufu.
Yehova ndiy wadinga wakusambish kulond mulong wa rufu. Wayibabesha Adam ni Eve anch akufa anch amubwambwil. (Disambishil 2:17) Mazu minam madinga marumburikin ik? Yehova warumburila anch: “Udi kwey rufunfut ra pansh, ukez kuchirikin kand kwey ku rufunfut.” (Disambishil 3:19) Anch muntu wafa mujimbu ukat kuvund wachirikin ku rufunfut. Mwom ukat kupwa.
Adam nenday Eve abwambwila mu kukat kwau ni ayirumburisha kufa. Pakwez, kadiap awiy asambela kufa. Mwanau Abel ndiy wasambela kufa. Yayend, Kain, wamujipa. (Disambishil 4:8) Kain kovap wom anch mwanchend wajipay ukutwish wamwezin. Pakwez, Kain wiyakamisha mulong wa yikumusalau kudi antu aom.—Disambishil 4:10-16.
Pa kusut kwa yitot ya mivu, Mwant Herod wiyakamisha nakash chisu chamulejau kudi in manangu anch kudi “mwant wa Ayuda” wavadikina kal mwin ngand yend. Chakwatay mupak wa kumujip mwant winou, Herod watenchika chakwel ayijipa an amakundj awonsu mu Betlehem akweta mivu yaad ni mwishin. Pakwez mwangel wamubabesha Yosef chakwel amusenda Yesu ni Mariy ‘achinina ku Idjibit.’—Mateu 2:1-16.
Pafay Herod, mwangel wamuleja Yosef achirika mu Isarel, “mulong adinga ni kusot mwom wa mwan afa kal.” (Mateu 2:19, 20) Mwangel, amwinend chitang cha muspiritu, wading wij anch Herod kakutwishap kand wamusal Yesu chom chiyimp. Yosef kamwovap wom Mwant Herod wadinga wafa kal. Pakwez, Yosef wading wovil wom wa Akelaus, mwan wenday Herod, nyikel mwin chisum, mulong kadingap wij chikutwishay kusal. Chawiy Yosef washemunika ni dijuku diend ku Galalia, mwi ngand yakad kwikal mu winyikel wa Akelaus.—Mateu 2:22.
Jinsangu jinej jitukwashin twijika anch afu kakwetap usu. Chad mutapu ik lel tukutwisha kurumburil yamanay Agboola ni antu akwau?
“Ayilembil,” ap Aspiritu Ayimp
Pikalay Yesu muntu mukurump, wasankanijana ni yitang yiyimp ya muspiritu. Yamujingunina Yesu ni yamutazuka anch, “Mwan a Nzamb.” Yesu niyend wading uyij nawamp anch anany inay. Kadingap aspiritu a antu afa kal. Pakwez, Yesu wayijingunina kamu anch adi “ayilembil,” ap anch aspiritu ayimp.—Mateu 8:29-31; 10:8; Marko 5:8.
Bibil wisambidin piur pa aspiritu ashinshamena kudiay ndiy ni aspiritu akwau amubwambwila. Mukand wa Disambishil ulondin anch chisu Yehova chayopatay Adam ni Eve in kubwambwil mu chir cha Eden, ndiy wayiteka akerub, ap anch angel, kwingangel mulong wa kumukangesh muntu kwandamamu. (Disambishil 3:24) Chimeken anch kawiy kinak kapamp ka kusambish kuman nich mes yitang ya muspiritu kudi antu.
Pa kusut kwa chisu kanang, kweza angel avud pansh ni adjala mijimbu ya chiuntu. Yehova kayitumap kusal mudimu kanang pa divu. Pakwez, awiy “asha kwol kwau” mwi ndond ya muspiritu. (Yuda 6) Maswir mau mading mayimp. Ata amband, avala an adinga ni mash ma angel ni ma antu adingau ni kutazuk anch Anefilim. Anefilim pamwing ni a tatukwau antombuj izwisha divu nich chisum ni yisalijok yikwau yiyimp nakash. (Disambishil 6:1-5) Yehova wapwisha mwikadil winiwa paletay Mabeb mu machuku ma Nowa. Mabeb majiyisha amakundj ni amband ayimp pamwing ni an adinga ni mash ma angel ni ma antu. Chad chom ik chayishikena angel inay?
Achina Mabeb achirik kand mwi ndond ya muspiritu. Pakwez, Yehova, wayikangesha kuchirik “kwol kwau.” (Yuda 6) Bibil ulondin anch: “Nzamb kayipandishap angel pasalau yitil, pakwez wayidjibula mu [Tartar, NW], ni kusheshik mu jindond ja mididim chikupu ni pa dichuku dia kurumburish milong.”—2 Pita 2:4.
Kwikiling ndond yijikena anch yawiy Tartar; pakwez yidi kwau ndond ya chifanikesh mudi rukan, mwikadil wa pansh uyikangeshina angel inay kusal yitongidinau. Ayilembil inay kakutwishap kand adjal mijimbu ya chiuntu, pakwez akwet usu ujim ni chipwichik pa manangu ni mwom ya antu. Akutwish ayiyikel antu ni annam. (Mateu 12:43-45; Luka 8:27-33) Akat kand kuyidimb antu pakatau kuyambangesh amekana mudi aspiritu a antu afa kal. Mulong wak? Mulong wa kuyikangesh antu kumwifukwil Yehova mu mutapu ukimbinay ni akat kuyirumbangesh payitadina mwikadil wakin wa afu.
Mutapu wa Kuwin Wom
Agboola wamana yirumburil ya manangu yidia mu Bibil pa milong ya afu ni kuyijingunin aspiritu. Wajingunina anch uswiridin kwilej nakash. Wasambisha kutang Bibil ni mikand yishindamedina pa Bibil nenday John. Agboola watana rongoj pijikay anch anend alel kwau mwi nzay, kamuchingedinap muntu wayijipa mwi ngand ya muspiritu chakwel ikala atushalapol end.—Yohan 11:11-13.
Agboola wajingunina kand anch ufanyidin kamu kukatul urund wawonsu ni yisal ya ritiyij ra aspiritu ayimp. Wosha yom yend yawonsu yadinga yikwatijadina nich nkau. (Midimu 19:19) Antu amwing a mu ul wau adinga ni kumubabesh anch aspiritu akumusal nayimp. Pakwez Agboola kovap wom. Walondula chiyul chidia mu Efes 6:11, 12 chilondila anch: ‘Djalany yom ya njit yawonsu ya Nzamb mulong tukat kurish ni yizwepwepu yikweta ukash mwiur.’ Mu yom yiney ya njit ya muspiritu mudi uyakin, kutentam, rusangu ruwamp ra chisambu, ritiy, ni mpak ya muspiritu, Dizu dia Nzamb. Yom yiney ya njit yidiokiling kudi Nzamb ni yikwet dikand dikash!
Agboola amukisa kudi arund nend amwing ni anamakwend palikay yishankur ya ritiyij ra aspiritu ayimp. Pakwez, ku Chot cha Want cha Atuman a Yehova cha pol pau, watana arund asu, adinga itiyijina yilejena Bibil.
Katat Agboola wij anch kurutu oku Yehova ukudiosh tuyimp twawonsu pa divu, ukez kuyikangesh ayilembil kusal mudimu ap umwing. Ni kwinsudiel, Yehova ukez kayishesh. (Kuburik 20:1, 2, 10) Nzamb ukez kuyisangwil panap pa divu “awonsu adia mwi nzay” ya chivurikish. (Yohan 5:28, 29) Mu antu inay mukez kwikal Abel, an akad milong ajipay Mwant Herod, ni mamiliyon ma antu akwau. Agboola witiyijin anch ni anend asatu niyawiy akwikalamu. Akatish ney afila kal niyau akutwish ikal pakach pau. Antu inay awonsu akusangulau akez kulet kashinsh anch kudiosh pafilau kushik ni ku kusanguk kwau, kadiap kwau ija chom ap chimwing—kadiap ija ap misambu yadingau ni kuyisadil.
Uyinginap kuyov afu wom. Pakwez, ukutwish wachingejin anch kurutu ukez kutanijan kand nau akatish ney afa kal. Pa chisu chinech, ov, ukutwishap wilej Bibil chakwel ukasikesha ritiy rey? Bombakan pamwing ni antu itiyijina yifundishinay Bibil. Anch ukwet ritiyij ra aspiritu ayimp mu chilik ap chisu, lik kamu kwey. Ikinga amwiney kudiau ayilembil mu kudjalang kamu “yom ya njit yawonsu ya Nzamb.” (Efes 6:11) Atuman a Yehova akwikal nich musangar wa kukukwash. Akat kwilej Bibil ni antu chamwamu ku yikumbu yau, akat kusadil buku Chom Ik Chakin Kamu Chifundishinay Bibil?a
Agboola kakatap kand kwov wom wa afu, ni wileja mutapu ufanyidina kuyijijamen ayilembil. Ndiy ulondil anch: “Nijap anch nany wayijipa anam asatu. Pakwez kudiosh panasambisha kumusadil Yehova, nikwet kand an akwau sambwad. Kwikil muntu ap umwing udia mwi ngand ya muspiritu usadila nayimp.”
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Wabudishau kudi Atuman a Yehova.
[Chipich chidia pa paj wa 27]
Kain kovap wom anch mwanchend wajipay ukutwish wamwezin
[Chipich chidia pa paj wa 28]
Katat Agboola kakatap kuyov kand afu wom, ni wilejin kal mutapu wa kuyijijamen ayilembil