Ov, Mwom Wa Chikupu Pansh—Ridi Ruchingej Ra In Kristu?
“[Nzamb] ukez kayikuswol mansoj mawonsu ku mes kwau; kukez kikalip kand rufu.”—KUBUR. 21:4.
1, 2. Ov, mutapu ik twija anch in Yuda avud adingaku mu mivu chitot ya kusambish adinga nich ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh?
N SANGARUM mpich ni mwin ntumb waya mau kudiay Yesu, wasa manungun kudiay ndiy, ni wamwipula anch: “Mulej muwamp, nikasala ik chakwel nez niswana kupand kwa chikupu?” (Marko 10:17) Nsangarum wipula chipul piur pa kuswan mwom wa chikupu—pakwez kwisu? Mudi mutwisambinang mu mutu wa mulong wasambelang ou, yitot ya mivu ya kurutu Nzamb wadinga wayinkisha kal in Yuda ruchignej ra disanguk ni ra mwom wa chikupu panap pansh. Ruchingej riner radinga rijeken nakash kudiau in Yuda avud adingaku mu mivu chitot ya kusambish.
2 Chimeken anch Marta murund nenday Yesu wadinga nich mu manangu ruchingej ra kuchirikin mwom pansh palonday piur pa mwanamakwend wafa anch: “Am nij kal ndiy ukez kavumbuk kand mu disanguk ku dichukuk dia kwinsudiel.” (Yoh. 11:24) Chakin, Asaduse adinga pa chisu chinicha adinga ni kutadik anch kwikil disanguk. (Marko 12:18) Pakwez, George Foot Moore ulondil mu buku wend Le judaïsme au Ier siècle de l’ère chrétienne (Inglish), anch: “Yafundau . . . mu chitot cha kaad ap cha kusambish kurutu kwa chirung chetu yimekeshin anch ritiyij ra ruchingej ra chisu chimwing chikeza kukarumuk yom mu rusangu ra mangand afu a pasak akez kuchirik kand pa divu.” Nsangarum mpich waya kudiay Yesu wadinga usotil kwikal nich mwom wa chikupu panap pansh.
3. Yipul ik tukushinshikina mu mutu wa mulong winou?
3 Ilel, marelijon mavud ni in kwilej Bibil avud alikin anch ruchingej ra kushakam chikupu panap pansh kiridiap malejan ma in Kristu. Antu avud achingejin mwom kwinyim kwa rufu mu mangand ma muspiritu. Chad pakatau in kutang Mifund ya Grek ya Ukristu kushik pa mazu “mwom wa chikupu,” avud akat kutongin anch misambidin mwom wa mwiur. Ov, kutongin mwamu kudi kwakin? Chom ik chadinga chisotilay Yesu pisambinay piur pa mwom wa chikupu? Chom ik chadinga chitiyijinau in kwilejend? Ov, Mifund ya Grek ya Ukristu yikasikeshidin ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh?
Mwom wa Chikupu “mwi Ngand Yisu Yikeza Kwez”
4. Yom ik yikeza kusadik “mwi ngand yisu yikeza kwez”?
4 Bibil ulejen anch in Kristu azizidilau many akez kusanguk aya mwiur chakwel ayikela pansh. (Luka 12:32; Kubur. 5:9, 10; 14:1-3) Pakwez, palonday Yesu piur pa mwom wa chikupu, kadingap ni kulondil ching kusu kachisak kinak. Tushinshikinany yayilejay in kwilejend payay kal kwend nsangarum mpich ni kwinan pamulejau anch apana mapit mend mawonsu chakwel eza ikal mwin kwilej wa Kristu. (Tang Mateu 19:28, 29, MM) Yesu wayileja atwimbuy end anch akez kwikal mukach mwa antu akuyikela mudi ant ni kuyirumburish “michid dikum ni yaad ya Isarel,” charumburik anch, mangand ma antu akad kwikal mu chisak cha in akuyikela mwiur. (1 Kor. 6:2) Wisambina kand piur pa difut dia “awonsu” akumulondula. Antu inay niyawiy “akez kaswan kupand kwa chikupu.” Yom yiney yawonsu yikez kusadik “mwi ngand yisu yikeza kwez.”
5. Ov, mutapu ik ukutwisha kurumburil mazu “ngand yisu yikeza kwez”?
5 Chom ik chasotay Yesu kulond palonday anch: “Mwi ngand yisu yikeza kwez”? Mazu minam amakarumwin anch: “Ngand yisu” mu La Bible en français courant. Amakarumun kand anch: “Pakezau kuyikadish yawonsu yisu” mu Traduction Œcuménique de la Bible ni “kuyikadish yom yawonsu yisu” mu The Holy Bible—New International Version. Yesu wasadila mazu minam pakad kumarumburil, wadinga chakin kamu wisambidin piur pa chom chadinga chichingejinau in Yuda mu yitot ya mivu. Kwadinga kufanyidin kwikal ngand yisu ya mikadil pa divu, chakwel anch yom yikala mudi muyadinga mu chir cha Eden kurutu Adam ni Eve asala chitil. Ngand yisu yikez kuwanyish kushilamu kwa Nzamb kwa “kutang mangand masu ni maur masu.”—Isay 65:17.
6. Chilakej cha amikoku ni ampemb chitulejin chom ik piur pa ruchingej ra mwom wa chikupu?
6 Yesu wisambina kand piur pa mwom wa chikupu mu diskur diend diasalay piur pa disudiel dia ditenchik dia yom. (Mat. 24:1-3) Ndiy walonda anch: “Pakez kezay Mwan a muntu mu uyaj wend nau angel awonsu, ndiy ukez kushakam pa nkwas yend ya uyaj. Michid yawonsu akez kayikumangejil kurutu kwend; ndiy ukez kayaurol kumudiosh umwing kudi mukwau, mudi chikata kwaurilay kafung amikoku kuyidiosh kudi ampemb.” Antu akezau kurumburish nayimp “akez kaya ku mar ma chikupu kamu; pakwez atentamina ku kupand kwa chikupu.” Antu “atentamina” akutambula kupand kwa chikupu adi antu ayikwashina nich kushinshaman ‘anamakwend’ in Kristu azizidilau many ma muspiritu. (Mat. 25:31-34, 40, 41, 45, 46) Mulong azizidilau many ayitonda chakwel akayikela mu Want wa mwiur, “atentamina” afanyidin kwikal antu akushakama pa divu mu Want winou. Bibil wasambela kulond anch: “[Mwant wa Yehova] ukez kuyikel ku karung ni ku karung, kudiokal ku wit . . . ni ku kwisudiel kwa ngand.” (Kus. 72:8) Antu inay akez kusanger mwom wa chikupu panap pansh.
Rusangu Ruwamp ra Yohan Rilejen Ik?
7, 8. Yom ik yaad yishalijadina piur pa ruchengej yamulejau Nikodem kudiay Yesu?
7 Mudi muchifundilau mu Rusangu Ruwamp ra Mateu, Marko ni Luka, Yesu wasadila dizu “mwom wa chikupu” tupamp tuvud. Yohan wafunda mu Rusangu Ruwamp rend tupamp 17 twalonday Yesu mazu minam piur pa mwom wa chikupu. El tushinshikinany tupamp tumwing chakwel tumana yalonday Yesu piur pa ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh.
8 Kukwatijan ni Yohan, Yesu wisambina bil piur pa mwom wa chikupu nenday Nikodem Mufaris. Yesu wamuleja Nikodem anch: “Chakin chakin nakulej anch, ching muntu wavadik musu, chamwamu kakutwiship kuman want wa Nzamb.” Antu akwandama mu Want wa mwiur afanyidin ching ‘avadik asu.’ (Yoh. 3:3-5) Yesu kimenap ching kusu pinap. Kupwa wisambina piur pa ruchingej ridiaku mulong wa mangand mawonsu. (Tang Yohan 3:16.) Yesu wadinga wisambidin piur pa ruchingej ra mwom wa chikupu mulong wa in kwilejend azizidilau many mwiur ni mulong wa antu akwau akwikala pa divu.
9. Yesu wamuleja mband mwin Samaria piur pa ruchingej ik?
9 Kupwa kwa kwisamb ni Nikodem mu Yerusalem, Yesu waya kwindum ku Galaliya. Padingay mwinjil, watanijana ni mband umwing ku dijiy dia Yakob piswimp ni musumb wa Sikar mu Samaria. Ndiy wamuleja anch: “Mwawonsu ukuna ku mem minikumwinkisha am, kakez kwovip kand impu; pakwez mem minikeza kumwinkish am makez kamwikal dijiy dia mem makandamin ku mwom wa chikupu.” (Yoh. 4:5, 6, 14) Mem minam mafanikeshin yitenchik yatenchikay kal Nzamb mulong wa kuyichirishin antu awonsu mwom wa chikupu, pamwing ni antu akeza kushakam pa divu. Mu mukand wa Kuburik, Nzamb amwinend amulejen mudi ulondil anch: “Am nikez kapan ya musul wa dijiy dia mem ma kupand chamwamu kudi wawonsu ukweta impu.” (Kubur. 21:5, 6; 22:17) Chawiy, Yesu wamuleja mband mwin Samaria piur pa mwom wa chikupu kichidiap ching kusu mulong wa answan a Want azizidilau many pakwez kand mulong wa antu awonsu itiyijina ruchingej ra kushakam pa divu.
10. Kupwa kwa kumwok ikundj wadinga ku dijiy dia Betizata, Yesu wayileja in relijon adinga ni kumupompat chom ik piur pa mwom wa chikupu?
10 Muvu walondulap, Yesu wadinga kand mu Yerusalem. Ndiy wamwoka ikundj umwing wadingaku muyej ku dijiy dia Betizata. Yesu wayirumburila in Yuda adinga ni kumunyinyit mulong wa yom yasalay anch: “Mwan kakutwiship kwisadil chom amwinend, pakwez ching chikat kumanay kudi Tatukwend wend usal.” Kupwa kwa kuyilej anch Tatuku “wapanyin kal dirumburish diawonsu kudi Mwan,” Yesu walonda anch: “Chakin chakin nakulejany anch, ndiy ukata kutesh ku dizu diam, ni kumwitiyij wantuma am, ukwet kal mwom wa chikupu.” Yesu walonda kand anch: “Muten ukat kwez ukeza kuteshau awonsu adia mwi nzay chidjimin cha dizu diend [Mwan a muntu], ni kubudik; in kusal nawamp ku disanguk dia mwom, ni [in] kusal nayimp ku disanguk dia kufa nich.” (Yoh. 5:1-9, 19, 22, 24-29) Yesu wadinga uyilejin in Yuda adinga ni kumuzengol anch ndiy watondau kal kudi Nzamb chakwel awanyisha ruchingej ra in Yuda ra kwikal ni mwom wa chikupu panap pansh ni anch mwamu mukezay kusal pakezay kuyisangul.
11. Ov, mutapu ik twija anch mu ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh mudi ni yom yalonday Yesu yifundilau mu Yohan 6:48-51?
11 Mu Galaliya, tunan twa antu asota kudia mikat yasalay Yesu mu chilay asambisha kumulondul nakash. Yesu wayileja piur pa mulad ukwau wa mukat—“mabot ma mwom.” (Tang Yohan 6:40, 48-51.) Ndiy walonda anch: “Mabot minikupana am mulong wa kupandish mangand, jawiy mbij jam.” Yesu wapana mwom wend kichidiap kusu mulong wa antu akeza kuyikel pamwing nend mu Want wa mwiur pakwez kand “mulong wa kupandish mangand” ma antu afanyidinau kukol. “Anch muntu wadia ku mabot minam,” charumburik anch, kwitiyij usu wa kukol wa mulambu wa Yesu, ukez kwikal uwanyishina chitinau mulong wa kutambul mwom wa chikupu. Chakin, mu kwisambin piur pa ‘kushakam chikupu’ mudi ruchingej radingau nich in Yuda kudiosh palemp ra mwom wa chikupu panap pansh mu winyikel wa Mesia.
12. Yesu wadinga wisambidin ruchingej ik payilejay in kumupompat end anch ‘ukez kuyinkish amikoku end mwom wa chikupu’?
12 Kupwa, ku Musambu wa Kushikij wasadika mu Yerusalem, Yesu wayileja in kumupompat anch: “En kiukat kwitiyanyip kwen, mulong kiudianyip amikoku amam. Amikoku amam akat kutesh dizu diam, ni yam niyij, awiy akat kwinlondul am; am nikat kupan mwom wa chikupu kudi awiy.” (Yoh. 10:26-28) Ov, Yesu wadinga wisambidin ching kusu mulong wa mwom wa mwiur, ap anch wadinga ni kwisambin piur pa mwom wa chikupu mu paradis panap pansh? Yesu wadinga wapwish kal kuyikasikesh in kwilejend ni mazu manam: “Kangal wovany wom, en kachisak ka amikoku, mulong chinech chimusangarishil Tatukwen kukwinkishany en want.” (Luka 12:32) Pakwez, pa chisu cha Musambu wa Kushikij winou, Yesu walonda kand anch: “Nikwet kand amikoku akwau kadip a diyind dined, ni yau kand niwapidil kuyilet.” (Yoh. 10:16) Chawiy lel, payilonday Yesu in kumupompat end, mu mazu mend mwadinga ruchingej ra mwom wa mwiur mulong wa ‘chisak chikemp’ ni ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh mulong wa mamiliyon ma “amikoku akwau.”
Ruchingej Rakad Kusot Yirumburil
13. Chom ik chasotay Yesu kulond, palonday anch: “Ukwikal ni yamam mu Paradis”?
13 Padingay pifil pa mutond wa mar, Yesu walonda uman umwing ukash piur pa ruchingej ra antu. Mukayitil umwing wajipau pamwing nend wamwela anch: “Yesu, winvurikang am piukwandama mu want wey.” Yesu wamukana anch: “Chakin, am nalond kudi ey [ilel unou, NW], ey ukwikal ni yamam mu Paradis.” (Luka 23:42, 43) Chakin, ikundj winou wadinga mwin Yuda, ndiy kadingap uswirikedin kumurumburil chom kanang piur pa Paradis. Ndiy wadinga wij piur pa ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh mu mangand makweza kurutu.
14. (a) Chom ik chimekeshina anch chayiswapelap atwimbuy kutesh ya ruchingej ra mwiur? (b) Chisu ik chateshau zwang in kwilej a Yesu kurumburik kwa ruchingej ra mwiur?
14 Pakwez, chom chadinga chitina kurumburil, chadinga kwisambin kwa Yesu piur pa ruchingej ra mwiur. Payilejay in kwilejend anch sot aya mwiur chakwel akayirijekina ndond, awiy kateshap kurumburik kwa yom yadingay ni kulond. (Tang Yohan 14:2-5.) Kupwa weza kand kuyilej anch: “Nichikwet yom yivud ya kulond kudi en, pakwez kiukutwishanyip kuyitambul katat. Pakwez lel anch [spiritu] wa uyakin wez, ndiy ukez kanilaminany ku yakin yawonsu.” (Yoh. 16:12, 13) Ching kupwa kwa Pentakost mu muvu wa 33 C.C., pa chisu chayizizilau many ma spiritu wa Nzamb chakwel ikal ant akeza kuyikel mu machuku ma kurutu, pawiy in kwilej a Yesu ajingunina anch jinkwas jau jikez kwikal mwiur. (1 Kor. 15:49; Kol. 1:5; 1 Pita 1:3, 4) Ruchingej ra kuswan mwiur radinga kuburik, ni kwikala diloz dijim dia yom yafundau mu Mifund ya Grek ya Ukristu. Ov, mikand yiney yikasikeshidin kand ruchingej rikwetau antu ra kwikal ni mwom wa chikupu panap pansh?
Mikand Yapepilau Yilondil Ik?
15, 16. Ov, mutapu ik ulejena mukand wa in Hebereu wapepilau ni mazu ma Pita piur pa ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh?
15 Mu mukand wend wayifundilay in Hebereu, kambuy Paul wayitazuka akwau in kwitiyij anch “akadivar atumbila, mudi mutudia pamwing mu kutazuk kwa mwiur.” Pakwez, walonda kand anch Nzamb waziyishin kal “mangand makez kez” kudiay Yesu. (Heb. 2:3, 5; 3:1) Mu Mifund ya Grek ya Ukristu, mazu makusambish makarumwinau anch “mangand” makat kwisambinang chisu chawonsu piur pa antu ashicha pa divu. Chawiy lel, “mangand makez kez” madi ditenchik dia yom dia kurutu dikeza kwikal pansh mwishin mwa winyikel wa Yesu Kristu. Chad Yesu ukez kuwanyish kushilamu kunoku kwa Nzamb: “Mwin kutentam ukez kaswan ngand, ukez kashakamamu chikupu.”—Kus. 37:29.
16 Kambuy Pita niyend amupepila chakwel afunda yom yivud piur pa machuku ma kurutu ma antu. Ndiy wafunda anch: “Maur madiaku katat, ni ngand, ayilamin kal ku kasu, ku dizu diawiy dimwing dia Nzamb, katekay chikupu ni pakweza dichuku dia kurumburish ni kusheshik kwa antu akad Nzamb.” (2 Pita 3:7) Yom ik yikeza kuswinkan pa maguvernema mafanikeshinau ni maur ni chisak cha antu ayimp yidiaku katat? (Tang 2 Pita 3:13.) Akez kuyiswinkan kudi “maur masu”—Want wa Umesia wa Nzamb—ni “ngand yisu”—chisak cha antu atentamina in kwifukwil akin.
17. Mutapu ik wisambidinau ruchingej ra antu mu Kuburik 21:1-4?
17 Mukand wa nsudiel udia mu Bibil usangareshin michim yetu nich chishimushimu cha kuyishikij antu ku kuwanyin. (Tang Kuburik 21:1-4.) Rawiy riner ruchingej ra antu akwitiyija kudiokal pashadishinay muntu kuwanyin mu chir cha Eden. Antu atentamina akez kushakam mu Paradis panap pansh pakad kunanap kand. Ruchingej arikasikeshidin nakash mu Mifund ya Hebereu ni Mifund ya Grek ya Ukristu, ni ridandamedin kukasikesh ritiy ra atushalapol ashinshamena ilel a Yehova.—Kubur. 22:1, 2.
OV,Ukutwish Kurumburil?
• Chom ik chasotay Yesu kulond palonday anch: “Mwi ngand yisu yikeza kwez”?
• Yesu wamuleja Nikodem pa mulong ik?
• Yesu wamukana ik mukayitil wajipau pamwing nend?
• Mukand wa in Hebereu ni mazu ma Pita makasikeshidin nchik ruchingej ra mwom wa chikupu panap pansh?
[Chipich chidia pa paj wa 15]
Antu adia mudi amikoku akez kutambul mwom wa chikupu panap pansh
[Chipich chidia pa paj wa 16]
Yesu wayileja antu akwau piur pa mwom wa chikupu