Dondzra Swin’wana
1. I Mani Babilona Lwenkulu?
Hi swi tivisa kuyini leswaku “Babilona lwenkulu” a fanekisela wukhongoti hinkwabyu bya madzrimi? (Apfuletelo 17:5) Pimisa hi leswi:
Yene a ni nkutxetelo ka misava hinkwayu. A Bibele dzri hlaya leswaku Babilona lwenkulu a tsrhame henhla ka ‘tintsrhundzru ni switsrhungu’. Yene a ni ‘wuhosi a henhla ka tihosi ta misava’.—Apfuletelo 17:15, 18.
Yene a nga yimeli swa politika nambi swa mabindzru. Leswo hi swi tiva hikusa ‘a tihosi ta misava’ ni ‘vaxavisi’, va ta huluka loko Babilona Lwenkulu a helisiwa.—Apfuletelo 18:9, 15.
Yene a tsrhindzreta vhanu kule na Xikwembu Nkulukumba. Yene a vitaniwa ngwhavana hikusa a tizrisana ni tihosi leswaku ti mu nyika mali ni mintxhumu yimbeni. (Apfuletelo 17:1, 2) Yene a kanganyisa vhanu a misaveni hinkwayu nakone a ni nandzru wa lifu dzra vhanu vanyingi.—Apfuletelo 18:23, 24.
Tlhela ka xidondzro 13 xiyenge 6
2. Xana Mesiya A A Ta Humelela Dzrini?
A wuprofeta bya 69 wa mavhiki byi hi pfuna ku vona leswaku Mesiya a a ta humelela dzrini.—Dondzra Daniel 9:25.
Xana a 69 wa mavhiki ma sungule dzrini? Ku ve hi lembe dzra 455 Mahlweni ka Nguva Yezru. Hi lembe dzrodzro, Nehemiya a tlhase a Yerusalema akuva a ‘pfuxa ni ku yaka’ doropa.—Daniel 9:25; Nehemiya 2:1, 5-8.
Xana a mavhiki ya 69 ma teke nkama wa ku tlhasa kwini? Ka wuprofeta byin’wana bya Bibele, a siku dzri yimela lembe. (Atinhlayo 14:34; Ezekiel 4:6) Xileswo, vhiki dzrin’wana ni dzrin’wana dzri yimela 7 wa malembe. Ka wuprofeta lebyi, 69 wa mavhiki ma dzringana ni 483 wa malembe (69 X 7).
Xana a mavhiki 69 ma hele dzrini? Loko hi konta 483 wa malembe na hi sukela ka 455 M.N.Y., swi hi tlhasisa ka lembe dzra 29 N.Y.a Ku ve hi lembe ledzri Yesu a babatisiwiki ha dzrone a tlhela a va Mesiya!—Luka 3:1, 2, 21, 22.
Tlhela ka xidondzro 15 xiyenge 5
3. Timhaka Ta Wudahu Leti Patsraka Ngati
Ku ni madahela ya kukazri lama djulaka leswaku ku tizrisiwa ngati ka mhunu lweyi a vabyaka, kambe madahela man’wana a ma yamukeliwi hi vakriste, ku fana ni ku nyikela ngati kumbe ku va va yi bekisa leswaku va yi tizrisa ntsrhaku ka wuhandzruli.—Deuteronoma 15:23.
Nambitanu, tindlela timbeni ta madahela ti nga ha yamukeleka. Leswo swi patsra ku tekiwa ka ngati akuva yi kambeliwa, ku basisa ngati hi mutxhini (hemodiálise), ku vevukisa ngati (hemodiluição), ku huluxa ma-célula (recuperação intraoperatória de células) kumbe ku tizrisa mutxhini wa ku pfunisa ku tizra ka mbilu ni maphaphu. Mukriste mun’wana ni mun’wana a fanela ku titekela xiboho xa ndlela leyi a djulaka leswaku ngati yake yi tizrisiwa ha yone a mhakeni ya ta wudahu, loko a kambeliwa mavabyi kumbe loko a hambiwa wuhandzruli. A ndlela ya madahela yi nga ha hambana hi ku ya hi dotori wa kone. Xileswo, na mukriste a nga si na teka xiboho xa ndlela leyi a taka dahiwa ha yone, a fanela ku tiyiseka leswaku ngati yake yi ta tizrisiwa hi ndlela yini. Yanakanyisisa hi tinhla leti landzrelaka:
Swi li yini loko ngati yanga ya kukazri yo humesiwa mizrini wanga nakone ku khuluka ka ngati ku yima swa nkamanyana ke? Xana lipfalu dzranga dzra ni pfumelela leswaku ni yi vona na ya ha li yanga, nakone swi nga sindzrisi kuva yi ‘halatiwa hansi’?—Deuteronoma 12:23, 24.
Swi li yini loko ngati yanga yo humesiwa mizrini wanga, yi patsrinyetiwa ni mimizri yin’wana yi va yi tlhela nghenisiwa ka mizri wanga loko ni dahiwa? Xana ni nga swi yamukela leswo kumbe ni nga kingindzriwa hi lipfalu?
Tlhela ka xidondzro 39 xiyenge 3
4. Loko Vatekani Va Hambana
Bibele dzri byela vatekani akuva va tama va tsrhama xikan’we nakone dzri swi beka livaleni leswaku loko vo txhuka va hambana, a va fanelanga ku tlhela va txhata ni mhunu mumbeni. (1 Ba-le-Korinte 7:10, 11) Kambe, ku ni swiyimu swin’wana leswi yentxaka vakriste van’wana va teka xiboho xa leswaku va hambana.
Loko wanuna a nga swi djuli ku wundla ndangu wake: Wanuna a yala ku wundla ndangu wake lakakuva a ndangu wu va wusiwanini wu pfumala ni swakuda swa ku tihanyisa.—1 Timoteo 5:8.
Loko nuna kumbe nsati a biwa ndlela ya tihanyi: Nuna kumbe nsati lweyi a xanisiwaka hi nkatake, leswo swi nga yentxa leswaku wutomi byake byi va khombyeni.—Ba-le-Galatia 5:19-21.
Loko nuna kumbe nsati a siveliwa ku gandzrela Yehovha hi lani swi heleliki: Nuna kumbe nsati a yentxa swi nga koteki leswaku nkatake a gandzrela Yehovha.—Amintiṛo 5:29.
5. Maferiyadu Ni Minkhuvu
Vakriste a va ma tlangeli maferiyadu lama nga mu nyonxisikiki Yehovha. Kambe ku nga ha humelela swiyimu leswi djulaka leswaku mukriste a tizrisa lipfalu dzrake ledzri dondzrisiwiki hi Bibele akuva a teka swiboho. Vona swikombiso swi nge swingani.
Loko mhunu a ku navelela khisimusi dzrinene: U nga ha mu hlamula u ku: “Khanimambu.” Loko mhunu a djula ku tiva leswaku ha yini u nga tlangeli khisimusi kumbe maferiyadu mambeni, u nga mu tlhamuxela.
Loko nuna kumbe nsati waku, lweyi a ngeke Mboni ya Yehovha, a ku zramba leswaku mi ya da swakuda ni maxaka hi feriyadu dzra kukazri: Loko lipfumelo dzraku dzri ku pfumelela ku famba, u nga ha byela nuna kumbe nsati waku leswaku loko vo peta swihena leswi nga fambisanikiki ni Matsralwa, a wu nge ti patsreka ka swone.
Loko mutholi waku a ku nyika ma-bónus hi nguva ya ku tsrema lembe: Xana u fanela ku yala? A swi tanu. Xana mutholi waku, a vona ma-bónus lawo na a li ku tlangela ku tsrema ka lembe kumbe a swi vona na a li ndlela ya ku tlangela ntizro lowunene u wu yentxaka?
Mhunu wa kukazri a ku nyika a xihiwa hi nguva ya ku tsrema lembe. A mhunu lweyo a nga hlaya a ku: “Na swi tiva leswaku a wu tlangeli ku tsrema ka lembe kambe no djula ku ku nyika leswi.” Swi nga yentxaka mhunu lweyo o kombisa malwandla. Hi tlhelo dzrin’wana, xana ku ni xa kukazri xi ku yentxaka u pimisa swaku o djula ku dzringa lipfumelo dzraku kumbe o djula ku ku yentxa u patsreka ka feriyadu dzroledzro? Ntsrhaku ka loko u yanakanyisise hi leswo, swi ta va ka wene ku pfumela kumbe ku yala. Ka swiboho swezru hinkwaswu, hi djula ku sala na hi ni lipfalu ledzri basiki hi tlhela hi dumbeka ka Yehovha.—Amintiṛo 23:1.
Tlhela ka xidondzro 44 xiyenge 1
6. Mavabyi Lama Tlulelanaka
U nga yentxa yini loko u li ni mavabyi lama tlulelanaka? Leswi hi va zrandzraka vhanu van’wana, hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi nga va tluleti mavabyi lawo. Hi yentxa leswo nambi loko hi nga tiyiseki leswaku hi na wone mavabyi lama tlulelanaka kumbe im-him. Hi yentxa leswo hikusa Bibele dzri li: ‘U ta zrandzra walekwenu swanga hi wene.’—Ba-le-Roma 13:8-10.
Mhunu lweyi a nga ni mavabyi lama tlulelanaka, a nga swi kombisisa kuyini leswaku a zrandzra vhanu van’wana? A nga fanelanga ku kombela van’wana leswaku va mu barasara kumbe ku mu nyunta. A nga fanelanga ku sola loko vambeni va nga mu zrambi makaya kwavu hi mhaka ya ku djula ku tisizrelela. Loko mhunu lweyi a nga ni mavabyi lama tlulelanaka a nga si na babatisiwa, a fanela ku byela mutlhanganisi wa huvo ya vakulu mayelanu ni xiyimu xake. Kutani ku ta yentxiwa swa kukazri akuva ku sizreleliwa wutomi bya vhanu vambeni lava taka babatisiwa kola ka mbangu wun’we. Swi li yini hi loko mhunu a nga tiyiseki leswaku a ni mavabyi lama tlulelanaka? I yini leswi a nga swi yentxaka na a nga si na sungula ku namorara? Hi ku tizrandzrela, a fanela ku ya kambeliwa ngati. Loko a yentxa leswo, a ta va na a kombisa leswaku awa zron’weka hi vambeni, hi ku va a nga ‘tilaviseli swa kwakwe, kambe . . . ni swa van’wana’.—Ba-le-Filipi 2:4
Tlhela ka xidondzro 56 xiyenge 2
7. Timhaka Ta Mabindzru Ni Ta Nawu
Hi nga tingawula timhaka tinyingi loko ho yentxa hi ku tsrala hinkwaswu leswi tsrimbiwiki, ni leswi hi swi xaviki, nambiloko hi swi yentxa ni makwezru. (Yeremiya 32:9-12) Nambitanu, minkama yin’wana ku nga ha va ni leswi vakriste va taka kala va nga twanani ka swone mayelana ni mali kumbe timhaka tin’wana. Hi ndlela leyo, a swi ta va swinene loko vone vo lulamisa timhaka leto hi ku kahlula kambe hi ku zrula, na o va vone ntsena.
Kambe, u nga lulamisa hi ndlela yini timhaka letikulu ta ku fana ni ku yiva ni mahlevo? (Dondzra Matewu 18:15-17) Yesu a hlaye leswaku hi fanela ku yentxa leswi:
Dzringisa a ku lulamisa timhaka wene ni makwenu na mi li wuswenu—Vona ndzrimana 15.
Loko swi nga koteki kuva mi lulamisa timhaka na mi li wuswenu, kombela makwezru mun’we kumbe vabidzri lava wupfiki va le bandleni dzrenu akuva va ku heketa loko u ya vulavula ni makwezru lweyo.—Vona ndzrimana 16.
Loko leswo na swone swi nga koteki, a gwansu dzra wugamu i ku byela vakulu.—Vona ndzrimana 17.
Ku mangalela vamakwezru a tribunali, swi nga yentxa vhanu va pimisa ku biha ha Yehovha ni hi bandla. (1 Ba-le-Korinte 6:1-8) Kambe, ku nga va ni swiyimu leswi sindzrisaka ku ya tribunali akuva mi ya lulamisa mhaka ya kukazri. Swin’wana swa swone i ku dlaya wukati, ku kuma mfanelo ya tsrhama ni vana, ku kuma mali ya ku wundla ndangu, ku tsralisiwa akuva u va madapfindla ya wukosi ni ku kuma mali ya maseguru. Mukriste lweyi a yaka a tribunali akuva a ya lulamisa timhaka ta ku fana ni leti, a nga lwisani ni Bibele loko a swi yentxa hi ku zrula.
Swi li yini hi loko ku yentxiwe swihoxo leswikulu, swa ku fana ni ku pfinyiwa ka vatsrongwana, ku banana, ku yiva kumbe ku dlaya? Ka swiyimu leswo, a mukriste lweyi yaka mangala wuhosini a nga tluli milawu ya Bibele.
a Ku sukela ka lembe dzra 455 M.N.Y. ku ya ka 1 M.N.Y. i 454 wa malembe. Ku sukela ka lembe dzra wu 1 M.N.Y. ku ya tlhasa ka 1 N.Y. i lembe dzrin’we. Nakone ku sukela ka 1 N.Y. ku ya ka 29 N.Y. i 28 wa malembe. Leswo swi hi nyika nhlayu ya 483 wa malembe.