BIBLIYOTEKA Dzra Watchtower Ka Internet
Dzra Watchtower Ka Internet
BIBLIYOTEKA
Xironga
  • BIBELE
  • SWIPALUXIWA
  • MINTLHANGANU
  • w22 Novhembru tl. 31
  • Xana A U Swi Tiva?

A ku na video ka leswi u swi hlawuliki

Dzrivalelo, ku ni leswi hoxekiki akuva video dzri txhaya.

  • Xana A U Swi Tiva?
  • Xihondzro Xa Ku Zrindzra Xi Zrezraka Mfumu Wa Yehovha (Nhlayu Ya Xidondzro)—2022
  • Leswi Yelanaka Na Dzrone
  • Nkatsrakanyu wa Buku dzra Exteri
    Bibele—Wundzruluteli Bya Misava Leyimpshwa
Xihondzro Xa Ku Zrindzra Xi Zrezraka Mfumu Wa Yehovha (Nhlayu Ya Xidondzro)—2022
w22 Novhembru tl. 31

Xana A U Swi Tiva?

Xana Mordekayi A Ve Kone Hakunene?

A BUKU dzra Ester dzri vulavula hi wanuna mun’we lweyi a vitaniwaka Mordekayi. A ve ni xiyenge xa lisima nkameni lowu khalutiki. Mordekayi a a li Muyuda lweyi a a li xikazrawa a Persiya nakone a a tizra ndlwini ya hosi. Leswo swi yentxeke a dzaneni dzra wu ntlhanu M.N.Y., ‘a masikwini ya [Hosi] Asuweru’. (A masikwini yezru a hosi leyi yi tiviwa swanga hosi Xerxe I). Mordekayi a sivele kuva hosi yi nga dlayiwi. A hosi yi kombise ku tlangela hikuva yi yentxa leswaku Mordekayi a twalisiwa a livaleni. Ntsrhaku ka loko Hamani mun’we wa valala va Mordekayi ni Vayuda van’wana a file, a hosi yi beki Mordekayi swanga muzrangeli wa tiko wa wubidzri a mfun’wini. Leswo swi pfumelele Mordekayi kuva a beka nawu lowu a wu ta huluxa Vayuda lava a va li mfun’wini wa Persiya.—Ester 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Van’wamatimu van’wana a dzaneni dzra wu 20 va hlaya leswaku leswi swi tsraliwiki ka buku dzra Ester i madzrimi nakone Mordekayi a nga zanga a va kone. Kambe hi 1941 vayembuli van’wana va kume leswi swi nga ha vaka wumboni nakone swi seketela leswi Bibele dzri swi hlayaka mayelanu na Mordekayi. I yini leswi va swi kumiki?

A vakambisisi va kume matsralwa ya kukazri a Persiya lama kombisaka vito dzra wanuna mun’we lweyi va liki i Marduka (Mordekayi hi xizronga). A a tizra swanga adminixtradori, kumbexana munkonti a Xuxani. Arthur Ungnad mutivi wa matimu ya Oriente, a hlaya leswaku a matsralwa lawo ya le Persiya ka nkama wolowo “a kova wone ntsena handle ka Bibele lawa a ma vulavula hi Mordekayi”.

Ku sukela loko Ungnad a hlaye leswo, van’wamatimu vanyingi va ndzruluteli matsralwa manyingi ya le Persiya. Ka matsralwa wolawo a ku ni mazribye manyingi ya Persepoli lawa ma kumiwiki ka mazrumbi ya lomu a ku bekiwa wukosi bya tiko, lawa a ma li kusuhi ni muru wa doropa. A mazribye wolawo a ma li ya nkama wa hosi Xerxe I. A matsralwa wolawo a ma tsraliwe hi xi-Elami nakone a ku ni mavito manyingi lawa ma boxiwiki ka buku dzra Ester.a

Vito Mordekayi (Marduka) hi lani dzri humelelaka ha kone ka matsralwa ya mazribye ya Persiya

Mazribye manyingi ya le Persepoli ma kombisa leswaku Marduka a a tizra swanga matsralana a ndlwini ya hosi a Xuxani hi nkama wa ku fuma ka hosi Xerxe I. Dzrin’we ka mazribye wolawo dzri kombisa leswaku Marduka a a tizra swanga mundzruluteli. Leswi swi fambisana ni leswi Bibele dzri swi hlayaka ha Mordekayi. A a li mutizrela mfumu lweyi a a tizra ndlwini ya hosi Asuweru (Xerxe I), lweyi a a vulavula kolomu ka ku tlula tindzrimi tibidzri. Mordekayi a a talisa ku tsrhama nyangweni ya yindlu ya hosi a Xuxani. (Ester 2:19, 21; 3:3) A ku nga li nyangwa leyi tolovelekiki. A ku li muyaku wa ku xonga lani vatizrela mfumu va le ndlwini ya hosi a va tizrela kone.

Hi gungula leswaku ku ni ku yelana ka Marduka lweyi ku vulavuliwaka hi yene ka matsralwa ya mazribye na Mordekayi lweyi ku vulavuliwaka ha yene a Bibeleni. Va hanye nguva yin’we, a va tsrhama mbangu wun’we nakone a va li vatizrela mfumu va le ndlwini ya wuhosi ka mbangu wun’we. Leswi hlayaka leswaku Marduka na Mordekayi i mhunu yelwe wa mun’we.

a Hi 1992, prisori Edwin M. Yamauchi a humexe 10 wa mavito lama susiwiki ka matsralwa ya mazribye ya le Persepoli lawa na wone ma tsraliwiki ka buku dzra Ester.

    Mabuku Ya Xizronga - (2003-2025)
    Huma
    Nghena
    • Xironga
    • Zrumela
    • Tihlawulele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Milawu Ya Matizrisela
    • Nawu Wa Xihundla
    • Seta Swa Xihundla
    • JW.ORG
    • Nghena
    Zrumela