U Nga Swi Kota Ku Tlhaselela Makungu Yaku Ya Moya

1. He swini swikazratu leswi van’wana va kumanaka na swone?

XANA u ke u va ni kungu dzra kukazri dzra moya kambe swi ku kazratela ku dzri tlhaselela?b Tiva leswaku a wu wuswaku. Hi xikombiso, Philip a xiye leswaku a a fanela ku yampswisa swikhongoto swake kambe a swi mu kazratela ku kuma nkama wa ku yentxa leswo. Kasi Erika a a ni makungu ya ku kahlula a tlhasa ka ntlhanganu wa nsimu, kambe masiku hinkwawu a a tlhasa na a xwelile. Swe ze swi ku makhambi manyingi na Tomás a zama ku dondzra Bibele hinkwadzru, yene a li: “Phela a ni nga swi zrandzri ku dondzra Bibele. Swi ze swi ku makhambi mazrazru na ni dzringisa kambe a no gamela ka buku dzra Levitika ntsena.”

2. Ha yini hi nga fanelanga ku hela ntamu loko hi nga swi koti ku tlhaselela kungu dzra kukazri?

² Loko u tikazratela ku tlhaselela kungu dzra kukazri kambe u nga si swi kota, u nga titwi u nga pfuni ntxhumu. Ku tlhaselela kungu dzra kukazri nambi loko dzri nabyalile, swi djula nkama ni ku tikazrata. Ntsena hi ku va u tikazrata swi kombisa leswaku u byi nyika lisima wuxaka byaku na Yehovha nakone u djula ku yentxa leswi swi taka mu nyonxisa. Swi tivi leswaku Yehovha a ku nyika lisima ku tikazrata hinkwaku loku u ku yentxaka. I ntiyiso leswaku a nga yimeli leswaku hi yentxa swa ku tlula leswi hi nga swi kotaka. (Ps 103:14; Mik 6:8) Kutani loko u hlawula kungu dzra kukazri vana lwa dzringaniselaka, hlawula kungu ledzri u taka kota ku dzri tlhaselela. Kambe ntsrhaku ka loko u tibekele kungu dzra kukazri, u nga yentxa yini akuva u dzri tlhaselela? A hi voneni swidzringanyeto swa kukazri.

KU VA NI NSUSUMETO LOWUNENE I SWA LISIMA

3. Ha yini swi li swa lisima ku va ni nsusumeto lowunene?

³ Akuva hi kota ku tlhaselela makungu yezru ya moya, i swa lisima ku va hi va ni nsusumeto. Nsusumeto i ku vani ku navela lokukulu ka ku tikazratela ku tlhaselela kungu dzra kukazri. Hi nga fananisa nsusumeto ni moya lowu kongomisaka boti dzra tsranga ku ya tlhasa lomu dzri yaka kone. Loko moya wu tama wu ba, a boti dzri ya tlhasa lomu dzri yaka kone, nakone loko wu li wukulu dzri ta kahlula dzri tlhasa. Hi ndlela leyi fanaka loko hi ni nsusumeto lowunene hi ta swi kota ku tlhaselela makungu yezru. Makwezru wa kukazri lweyi a vitaniwaka David, lweyi a tsrhamaka a El Salvador, a li: “U ta ya u tikazrata loko u ni nsusumeto lowunene, u tikazratela ku yentxa hinkwaswu akuva u nga pfumeleli ntxhumu wu ku yingalata ku tlhaselela makungu yaku.” U nga yentxa yini akuva u va ni nsusumeto lowunene?

4. I yini leswi hi nga kombelaka ka swikhongoto swezru? (Ba-le-Filipi 2:13) (Tlhela u vona xifaniso.)

⁴ Khongota u kombela nsusumeto lowunene. Yehovha a nga tizrisa moya wake lowa ku xwenga akuva a ku pfuna ku tlhaselela kungu dzraku. (Dondzra Ba-le-Filipi 2:13.) Minkama yin’wana hi nga ha tibekela kungu ku nge hi leswaku yho va ni ku navela ka kukazri kambe yho swi yentxa hi ku tiva leswaku hi fanela ku swi yentxa leswo nakone ku yentxa a swi hoxanga. Kambe swi nga yentxeka a nge na wone nsusumeto wa ku tlhaselela kungu ledzro. Hi leswi humeleleliki makwezru mun’wana wa xisati lweyi a vitaniwaka Norina, lweyi a tsrhamaka a Uganda. Yene a a ni kungu dzra ku fambisa xidondzro xa Bibele kambe a a nge na nsusumeto lowunene akuva a yentxa leswo, hikusa a a yanakanya leswaku a hi mudondzrisi lwenene. Kutani i yini leswi a swi yentxiki? Yene a li: “Ni sungule ku khongota ka Yehovha ni mu kombela akuva a ni pfuna leswaku ni va ni nsusumeto lowunene leswaku ni kota ku fambisa xidondzro xa Bibele. Ni tlhele ni yentxa leswi ni nga swi kotaka hi ku va ni tikazrata akuva ni yampswisa wuswikoti byanga bya ku dondzrisa. Ntsrhaku ka tihweti ti nge tingani ni sungule ku xiya leswaku ku navela kwanga ku ye ku yengeteleka. Hi lembe dzroledzro ni sungule ku va ni swidondzro swibidzri swa Bibele.”

5. Xana hi nga yanakanyisisa ha yini akuva nsusumeto wezru lowunene wu tama wu yengeseleka?

⁵ Yanakanyisisa hi leswi Yehovha a ku yentxeliki swone. (Ps 143:5) Mupostola Pawulo a a yanakanyisisa hi timpswalu leti Yehovha a mu kombiki tone, kutani leswo a swi mu kutxa ku tama a tizrela Yehovha hi lani a nga kotaka ha kone. (1Ko 15:9, 10; 1Tm 1:12-14) Hi ndlela leyi fanaka, loko u yanakanyisisa hi leswi Yehovha a ku yentxeliki swone, u ta susumeteleka ku tlhaselela kungu dzraku. (Ps 116:12) Vona leswi pfuniki makwezru wa kukazri wa xisati lweyi a tsrhamaka Honduras ku tlhaselela kungu dzrake dzra ku va phayona dzra nkama hinkwawu. Yene a li: “A ni yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a ni zrandzraka ha yone, a ni pfune ku titlhanganisa ni vhanu vake, awa ni hlayisa ni ku ni sizrelela. Ku yanakanyisisa hi leswo, swi tiyise lizrandzru dzranga ha yene ni ku tlhela swi ni pfuna ku va ni nsusumeto lowunene.”

6. He wini ntxhumu wun’wana lowu u nga hi pfunaka ku yengetela nsusumeto wezru?

⁶ Yanakanyisisa hi mabindzru u taka ma kuma hi ku tlhaselela kungu dzraku. Yanakanyisisa hi leswi pfuniki Erika lweyi kutani hi buliki ha yene, ku tlhaselela kungu dzrake dzra kuva a nga xweli. A li: “Ni xiye leswaku a ni luza swinyingi loku ni xwela, kambe loko ni hantla ni tlhasa a ni pfuxela vamakwezru ni ku tlhela ni heta nkama na vone. Handle ka leswo, a ni kota ku twa swidzringanyeto leswi nyikeliwaka ka ntlhanganu lowu wa nsimu.” Erika a beke miyanakanyu yake ka mabindzru lawa a ma kumaka hi ku va a kahlula a tlhasa, kutani leswo swi mu pfune ku tlhaselela kungu dzrake. Xana u ke u yanakanyisisa hi mabindzru lawa u taka ma kuma loko u tlhaselela makungu yaku? Hi xikombiso, loko kungu dzraku a li ku dondzra Bibele kumbe ku khongota, yanakanya hi ndlela leyi ku yentxa leswo swi taka byi tiyisa ha yone wuxaka byaku na Yehovha. (Ps 145:18, 19) Hi xikombiso, loko kungu dzraku a li ku txutxela tsrhamela dzra kukazri, yanakanya hi ndlela leyi ku yentxa leswo, swi taka byi yampswisa ha yone wuxaka byaku ni van’wana. (Kol. 3:14) Swi ngo yini u hamba nxaxamelo wa mintxhumu leyinene leyi u taka yi kuma hi ku va u tlhaselela kungu dzraku? Kumbe tsrhamela ku kambela leswi u swi tsraliki. Tomás, lweyi kutani hi khaneliki ha yene, a li: “Loko ni ya ni va ni swivangelo swinyingi swa ku tlhaselela kungu dzra kukazri swi ta ni pfuna kuva ni lwela ku dzri tlhaselela.”

7. I yini leswi pfuniki makwezru Julio ni nkatakwe ku tlhaselela kungu dzravu?

⁷ Heta nkama ni vhanu lava taka ku kutxa. (Pr 13:20) Vona leswi pfuniki makwezru Julio kun’we ni nsati wake ku tlhaselela kungu dzra ku yentxa leswi yengetelekiki a ntizrweni wa nsimu. A li: “Hi djula ku va ni vanghanu lava hi taka bula hi makungu yezru va tlhela va hi seketela ku wone. Wunyingi byavu va ve na wone makungu ya ku fana ni yezru nakone va hi nyika swipfunu leswi tizrisaka. Vanghanu vezru va tlhela va zron’weka hi ku djula ku tiva leswaku mo yini makungu yezru. Nakone minkama hinkwayu va hi pfuna.”

I YINI LESWI HI NGA SWI YENTXAKA LOKO HI NGE NA NSUSUMETO LOWUNENE?

8. I yini leswi nga ha humelelaka loko hi yimela leswaku hi va ni nsusumeto lowunene akuva hi tlhaselela makungu yezru? (Tlhela u vona xifaniso.)

⁸ Ku hlaya ntiyiso, hinkwezru ku ni masiku lawa hi titwaka hi nge na ntamu wa ku yentxa ntxhumu. Xana leswo swi nga hi sivela ku tlheselela makungu yezru? Nikutsrongo! Tlhela u yanakanyisisa hi boti dzra tsranga. A moya wu hamba xiyenge xikulu akuva a boti dzri ya tlhasa lomu dzri yaka kone kambe a ntamu wa moya wu nga ha txintxa nakone masiku man’wana swi nga yentxeka ni ku wu nga bi. Kambe xana lexo, i xivangelo xa ku va boti dzri nga fambi? Nikutsrongo. Boti dzri nga tama dzri tifambela. Hi xikombiso, maboti man’wana ma ni mimotori kumbe marema lawa ma nga tizrisiwaka akuva boti dzri kota ku tlhasa lomu dzri yaka kone. A nsusumeto wezru wu fana ni moya, ku ni masiku lawa wu nga ni ntamu, masiku man’wana i wutsrongo kasi masiku man’wana ni wutsrongo a hi na wone. Loko u yimela leswaku u va ni nsusumeto lowunene akuva u tlhaselela makungu yaku, swi nga yentxeka u nga ti za u ma tlhaselile. Swanga hi leswi boti dzri swi kotaka ku ya tlhasa lomu dzri yaka kone nambi dzri nga na mpfunu wa moya, na hine hi nga swi kota ku tlhaselela makungu yezru, nambi loko hi nga na nsusumeto lowunene. Swi le livaleni leswaku leswo a swi nabyalanga kambe swa pfuna. A hi voneni xivutiso lexi van’wana va nga tivutisaka xone, ntsrhaku hi vona swidzringanyeto leswi hi nga swi tizrisaka.

9. Xana swa twala ku tikazratela ku tlhaselela kungu dzra kukazri nambi loko hi nge na nsusumeto wa ku yentxa leswo? Tlhamuxela.

⁹ Yehovha a nga djuli hi yentxa ntxhumu hi ku sindzriseka, kambe hi fanela ku swi yentxa hi ku swi zrandzra. (Ps 100:2; 2Ko 9:7) Kutani loko u nga na ku navela ka ku tlhaselela kungu dzra kukazri, xana u fanela ku tikazrata akuva u dzri tlhaselela? Vona xikombiso xa Pawulo. A li: ‘Ndzri khata mizri yanga, dzri mi yentxa mundjema.’ (1Ko 9:25-27) Pawulo a a tikazratela ku yentxa leswinene nambi loko minkama yin’wana a nga na nsusumeto wa ku yentxa leswo. Xana Yehovha a a swi vonisa kuyini leswi Pawulo a a swi yentxa? A nyonxe ngopfu hi wutizreli bya Pawulo! Nakone a tovokise ku tikazrata kwake.—2Tm 4:7, 8.

10. Ha yini swi li swinene ku tikazratela ku tlhaselela kungu dzra kukazri nambi loko hi nga na nsusumeto lowunene?

¹⁰ Hi ndlela leyi fanaka, Yehovha a nyonxa ngopfu swinene loko a hi vona hi tikazratela ku tlhaselela kungu dzra kukazri nambi loko hi nge na nsusumeto wa ku yentxa leswo. Awa nyonxa hikusa awa swi tiva leswaku hi tikazratela ku yentxa leswo ku nge hi leswaku ho swi zrandzra kambe hi kola ka lizrandzru ledzri hi nga na dzrone ha yene. Yehovha a ta tovokisa ku tikazrata kwezru hi lani a yentxiki ha kone ka Pawulo. (Ps 126:5) Kutani loko hi xiya leswaku Yehovha awa hi tovokisa hi ya hi va ni nsusumeto lowunene. Makwezru wa kukazri wa le Polônia lweyi a vitaniwaka Lucyna a li: “Minkama yin’wana na godola ku ya nsin’wini ngopfungopfu loko ni kazralile. Kambe a ku nyonxa loku ni ku twaka ntsrhaku ka loko ni ye nsin’wini, i xihiwa xa ku hlawuleka lexi pfaka ka Yehovha.” Swoswi a hi voneni leswi hi nga swi yentxaka loko hi titwa na hi nga na nsusumeto lowunene.

11. I yini leswi hi nga swi yentxaka akuva hi tikhoma?

¹¹ Khongota u kombela ku tikhoma. Ku tikhoma i wuswikoti bya ku lawula matitwela ni swiyentxo swezru. Minkama yinyingi swi patsra kuva hi tivonela akuva hi nga yentxi leswi bihiki. Kambe hi tlhelo dzrin’wana, hi vilela ku tikhoma akuva hi kota ku va ni nsusumeto wa ku yentxa leswinene ngopfungopfu ka mintxhumu leyi kazrataka kumbe leyi hi kalaka hi nge na kone ku navela ka ku yi yentxa. Dzrimuka leswaku ku tikhoma i xiyenge xa mihandzru ya moya. Kutani khongota ka Yehovha u kombela leswaku a ku pfuna hi moya wake lowa ku xwenga akuva u txutxela tsrhamela ledzri dzra lisima. (Lk 11:13; Ga 5:22, 23) David, lweyi kutani hi vulavuliki ha yene, a hi minkama hinkwayu a a swi kota ku va ni dondzro ya ximhunu. Loko a tlhamuxela ndlela leyi xikhongoto xi mu pfuniki ha yone a li: “Minkama hinkwayu a ni kombela Yehovha kuva a ni pfuna ku tikhoma. Hi ku pfuniwa ha yene, ni swi kotile ku tihambela xiyimiso xa dondzro ni ku tlhela ni khomelela ka xone.”

12. Xana a buku dzra Eklesiasta 11:4, dzri yelana kwini ni makungu yezru ya moya?

¹² U nga yimeli swiyimu leswi hetisekiki. Ka misava leyi hi hanyaka ku yone, a hi nge yimeli leswaku mintxhumu hinkwayu yi va leyi hetisekiki. Loko hi yimela leswaku mintxhumu hinkwayu yi famba hi ndlela leyi hetisekiki, swi nga yentxeka hi nga ti za hi tlhaseleli makungu yezru. (Dondzra Eklesiasta 11:4.) Makwezru lweyi a vitaniwaka Dayniel a li: “A ku na xiyimu xa ku hetiseka. Hi ngo kota ku va ni swiyimu leswinene loko hi yentxa swa kukazri.” Makwezru Paul, lweyi a tsrhamaka a Uganda, loko a tlhamuxela leswaku ha yini hi nga fanelanga ku swi tsrhikela mundruku a li: “Loko hi tikazratela u yentxa ntxhumu wa kukzri nambi loko wu kazrata, hi va na hi pfumelela Yehovha leswaku a hi tovokisa.—Mlk 3:10.

13. Ha yini swi li swinene ku tlhaselela kungu dzrezru ha katsrongokatsrongo?

¹³ Sungula ha katsrongokatsrongo. Swi nga yentxeka u nge na nsusumeto wunene hi leswi swi tikombaka ingiki kungu dzraku dzra kazrata ku dzri tlhaselela. Ka xiyimu lexo, ha yini u nga dzringisi ku tlhaselela kungu dzraku ha katsrongotsrongo? Loko u djula ku txutxela tsrhamela dzra kukazri, swi ngo yini u sungula hi ku dzri kombisa ka mintxhumu leyitsrongo ya siku ni siku? Kumbe loko kungu dzraku ku li ku dondzra Bibele siku ni siku, swi ngo yini u sungula hi ku ti bekela nkamanyana wutsrongo siku ni siku akuva u dondzra? Tomás lweyi kutani hi buliki ha yene ka xidondzro lexi, a a nga swi koti ku tlhaselela kungu dzrake dzra ku heta ku dondzra Bibele ndzreni ka lembe. A li: “Ni xiye leswaku a ni zama ku dondzra mintxhumu yinyingi hi nkama wun’we. Ni kunguhate ku tlhela ni sungulisa xinyuwana, o va ku hi khambi ledzri, ni kunguhate kuva ni dondzra tindzrimana ti nge tingani hi siku ni ku tlhela ni yanakanyisisa hi leswi a ni swi dondzra. Hi ndlela leyo, ni sungule ku zrandzra ku dondzra Bibele.” Ku ve hi ku zrandzra ku dondzra Bibele swi pfuniki Tomás kuva a kota ku ya a heta nkama na a dondzra. Hi ndlela leyo, a swi kotile ku heta Bibele hinkwadzru.c

U NGA GODOLI LOKO U KUMANA NI SWIKAZRATU

14. He swini swikazratu leswi hi nga kumanaka na swone?

¹⁴ A xa ku vavisa hi leswaku nambi loko u ni nsusumeto lowunene ni ku tiyimisela u nga ha txhuka u kumana ni swikazratu swa kukazri akuva u tlhaselela kungu dzraku. Hi xikombiso, ‘humelelo’ dzra kukazri dzri nga ha hi tsrhika hi nge na nkama lowu hi wu vilelaka akuva hi tlhaselela kungu dzrezru. (Ekl 9:11) Kumbe mhaka ya kukazri yi nga ha hi yentxa hi godola ni ku hela ntamu. (Pr 24:10) Nakone hi kola ka ku pfumala ku hetiseka, hi nga ha hetelela hi yentxe swihoxo leswi nga yentxaka swi hi kazrateka ku tlhaselela makungu yezru. (Ro 7:23) Kumbe hi ku va ntsena hi titwa na hi kazralile. (Mt 26:43) I yini swi nga hi pfunaka ku hlula swikazratu kumbe loko hi hele ntamu?

15. Ha yini swikazratu swi nga fanelanga swi ku yentxa u tlhelela ntsrhaku? (Amapsalma 145:14)

¹⁵ Swikazratu a swi fanelanga swi ku yentxa u kodola ku tlhaselela kungu dzraku. A Bibele dzri swi beka a livaleni leswaku nambi loko hi kumana ni swikazratu swinyingi, hi nga swi kota ku ya mahlweni. Ngopfungopfu hi mpfunu wa Yehovha. (Dondzra Amapsalma 145:14.) Philip, lweyi kutani hi vulavuliki ha yene a li: “Akuva ni vona leswaku ni le ndleleni a ni beki miyanakanyu ka makhambi lawa ni waka, a matsrhan’wini ya leswo ni beka miyanakanyu ka makhambi lawa ni sekelekaka ni tama ni ya mahlweni.” David lweyi kutani hi vulavuliki ha yene a li: “Ni dzringisa ku vona swikazratu ni masiku ya ku biha swanga mukhandlu wa ku kombisa lizrandzru dzranga ledzrikulu ka Yehovha.” Loko hi tama hi ya mahlweni nambi loko hi kumana ni swikazratu hi komba Yehovha leswaku hi djula ku mu nyonxisa nakone Yehovha a nyonxa ngopfu loko a ku vona u tikazratela ku tlhaselela kungu dzraku!

16. Xana swikazratu swi nga hi dondzrisa yini?

¹⁶ Dondzra ka swikazratu. Tivutisi leswi: ‘I yini xi vangiki xikazratu lexo? Xana ni nga yentxa xa kukazri akuva leswo swi nga ha phindhi swi yentxeka?’ (Pr 27:12) Makhambi man’wana a swikazratu swi nga ha hi komba leswaku a kungu ledzri hi tibekeliki dzrone a dzri li ka wuswikoti byezru ku dzri tlhaselela. Loko u li ka xiyimu lexo, yanakanya ha hombe hi kungu dzraku ni ku tlhela u kambela leswaku u ta swi kota ku dzri tlhaselela.d Nakone loko u nga swi koti ku tlhaselela kungu ledzri nga handle ka wuswikoti byaku u nga yanakanyi leswaku Yehovha a ta ku vona u nga pfuni ntxhumu.—2Ko 8:12.

17. Ha yini swi li swinene ku yanakanya hi leswi kutani u swi yentxiki?

¹⁷ Yanakanya hi makungu lawa kutani u kotiki kuma tlhaselela. Bibele dzri li ‘Xikwembu Nkulukumba a nga kali ku lulama lakakuva a nga dzrivala mintizro yenu.’ (Hb 6:10) Kutani yentxa leswi fanaka, u nga dzrivali leswi u kotiki ku swi tlhaselela. Hi xikombiso, ku va ni wuxaka na Yehovha, ku bulela van’wana ha yene, kumbe ku babatisiwa. Swanga hi leswi u swi kotiki ku tlhaselela makungu yaku ya moya a nkameni lowu khalutiki, ni swoswi u nga swi kota ku ma tlhaselela.—Flp 3:16.

18. I yini swi nga swinene ku swi yentxa loko hi djula ku tlhaselela makungu yezru? (Tlhela u vona xifaniso.)

¹⁸ Hi ku pfuniwa ha Yehovha, u nga swi kota ku tlhaselela makungu yaku, ku fana ni mhunu lweyi a fambaka hi boti a nyonxaka loko a tlhasa lomu yaka kone. Kambe dzrimuka ku tikholisa hi liyendzro. Kumbe hi mahlayela man’wana, nkama lowu u lwelaka ku tlhasela makungu yaku, nyonxa hi ku vona Yehovha a ku pfuna ni ku tovokisa ku tikazrata kwaku. (2Ko 4:7) Loko u nga tlheleli ntsrhaku u ta yamukela matovoko lamakulu ngopfu.—Ga 6:9.