Xana Hi Nga Yentxa Yini Akuva Hi Hlula Ku Navela Ka Ku Biha?

1. I yini leswi hinkwezru hi lwisanaka na swone?

XANA u sama u va ni ku navela ka ku yentxa ntxhumu wa kukazri lowu Yehovha a wu nyenyaka? Loko swi li hi ndlela leyo, u nga yanakanyi leswaku u lwisana ni ndzringo wa ku tlula vhanu vambeni. A Bibele dzri li: “A mi si na kumana ni ndzringo wa ku hambana ni lowu van’wana va kumanaka na wone.” (1 Kor. 10:13) Leswo swi tlhamuxela leswaku ni van’wana va lwisana ni ku navela kun’wana ni kun’wana ka ku biha loku na wene u kumanaka na kone. A u wuswaku, hi ku pfuniwa ha Yehovha u nga swi kota ku hlula.

2. He yini mindzringo leyi vakriste kun’we ni lava dondzraka Bibele va nga ha lwisanaka na yone? (Tlhela u vona ni mifoto.)

² A Bibele dzri tlhela dzri hlaya leswaku: “Mun’wana ni mun’wana a dzringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi ku navela kwake.” (Yak. 1:14) Leswi swi dzringaka vhanu swa hambana. Hi xikombiso, vakriste van’wana va dzringiwa hi ku navela ku yetlela ni vhanu van’wana va limbewu ledzri hambaniki kambe van’wana va dzringiwa hi ku navela ku yetlela ni vhanu va limbewu ledzri fanaka. Lava yimiki ku hlalela pornografiya va nga ha tlhela va dzringeka ku wela ka xihena lexo. Van’wana lava yimiki ku dzraha kumbe ku nwa ngopfu na vone va lwisana ni ndzringo lowu fanaka. Loku i kun’we ka ku navela loku vakriste kun’we ni lava dondzraka Bibele va lwisanaka na kone. Minkama yin’wana swi nga ha yentxeka hi titwa ku fana na mupostola Pawulo lweyi a tsraliki a ku: “Loko ni djula ku yentxa leswi nga swinene, ni kokeka ku yentxa leswi bihiki.”—Rom. 7:21.

3. I yini leswi mhunu a nga ha tsrhamelaka ku swi pimisa loko a lwa ni ku navela ka kukazri ka ku biha?

³ Loko u tsrhamela ku lwisana ni ku navela ka ku biha, u nga ha yanakanya leswaku u nge swi koti ku yentxa leswinene. U nga ha tlhela u titwa na u nge na dumbo, u yanakanya leswaku Yehovha a nge ku yamukeli hi leswi u lwisanaka ni ku navela ka ku biha. Kambe tiyiseka leswaku mimpimiso leyo a hi ntiyiso. Akuva hi twisisa xivangelo xa kone, ka nhlokomhaka leyi hi ta kambisisa swivutiso swibidzri: 1) I mani a djulaka leswaku u titwa hi ndlela leyo? 2) Xana u nga hlula ku navela ka ku yentxa swa ku biha hi ndlela yini?

XANA LWE “WA KU BIHA” A DJULA HI TITWISA KUYINI?

4. a) Ha yini Sathana a djula leswaku hi yanakanya leswaku hi nge swi koti ku hlula ku navela ka ku biha? b) Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku hi nga swi kota ku hlula ku navela ka ku biha?

⁴ Sathana a djula hi yanakanya leswaku hi nge swi koti ku hlula ku navela ka ku biha. Yesu a swi beke livaleni leswaku Sathana a ta zama ku hi dzringa loko a dondzrise valandzreli vake ku khongota a ku: “U nga hi tsrhiki hi nghena ndzringweni, kambe hi sizreleli ka lweyi wa ku biha.” (Mat. 6:13) Sathana a hlaya leswaku loko vhanu va kumana ni mindzringo va ta tsrhika ku yingiseta Yehovha. (Yb. 2:4, 5) Ha yini Sathana a pimisa hi ndlela leyi? Sathana a ve yene wa ku sungula a hluliwa hi ku navela kwake nakone a a nga tiyimiselanga ku tama a dumbeka ka Yehovha! Swi tikomba na a kholwa leswaku hi fana na yene ni leswaku hi nga tsrhika Yehovha loko hi dzringiwa. Sathana a ve a yanakanya leswaku N’wana lweyi a hetisekiki wa Xikwembu Nkulukumba a ta dzringeka ku yentxa leswa ku biha! (Mat. 4:8, 9) Kambe yanakanya leswi: Xana hakunene a hi nge swi koti ku hlula ku navela kwezru ka ku biha? Lowo a hi ntiyiso! Hi pfumelelana na mupostola Pawulo lweyi a tsraliki a ku: “Ka hinkwaswu na tiya hi kola ka lweyi a ni nyikaka ntamu.”—Filp. 4:13.

5. Hi swi tivisa kuyini leswaku Yehovha awa tiyiseka leswaku hi nga swi kota ku hlula ku navela ku yentxa leswa ku biha?

⁵ Ku hambana na Sathana, Yehovha awa tiyiseka leswaku hi nga swi kota ku hlula ku navela ku yentxa swa ku biha. Hi swi tivisa kuyini leswo? Hikusa Yehovha a hlaye leswaku a ku ta va ni xitsrhungu lexikulu xa vhanu lexi a xi ta tama xi dumbeka ni ku huluka ka nhlomulo lowukulu. Yanakanya leswi swi tlhamuxelaka swone leswo. Yehovha lweyi a kalaka a nga hembi, a hlaye leswaku ku nge ti va vhanu vatsrongo kambe ku ta va nhlayu leyikulu ya vhanu lava taka nghena a misaveni leyimpshwa na va li ka xiyimu lexi basiki na “va hlampswe timpahla tavu ta ku leha hi ngati ya Xihambana va ti yentxa ti va ta ku basa”. (Mpful. 7:9, 13, 14) Nakunene Yehovha awa swi tiva leswaku hi nga swi kota ku hlula ku navela ka ku yentxa leswi bihiki.

6-7. Ha yini Sathana a djula leswaku hi titwa na hi nge na ku swi kota ku lwisana ni mindzringo?

⁶ Sathana a djula hi pfumela leswaku leswi hi nga ni ku navela ka ku yentxa leswi bihiki, Yehovha a nge ti hi yamukela. Hi mahlayela man’wana, Sathana a djula hi yanakanya leswaku Yehovha awa hi khatisa ntsena hi ku va ni ku navela ka ku yentxa swa ku biha. Ha yini Sathana a djula leswaku hi yanakanya hi ndlela leyo? Hikusa Sathana ni siku ni dzrin’we a nge ti yamukeliwa ha Yehovha, a nga na dumbo dzra ku hanya hi lani ku nga helikiki nakone hi wugamu a ta helisiwa hi ku helela. (Gen. 3:15; Mpful. 20:10) Hi lani ku fanaka, Sathana a djula leswaku hi hanya na hi nge na dumbo. Kutani a yentxa hinkwaswu leswi a nga swi kotaka akuva na hine hi fana na yene, hi hanya na hi nge na dumbo hi wumundzruku. Kambe hine a hi fani na yene, ku hlaya ntiyiso, Bibele dzri hi tiyisekisa leswaku Yehovha a djula ku hi pfuna akuva hi kota ku hanya hi lani ku nga helikiki. Yehovha “a nga naveli leswaku ni mun’we a helisiwa kambe a navela leswaku vhanu hinkwavu va tisola”.—2 Pet. 3:9.

⁷ Loko hi yanakanya leswaku a hi nge swi koti ku hlula ku yentxa swa ku biha, hi ta va na hi yanakanya hi ndlela leyi Sathana a djulaka leswaku hi yanakanya ha yone. Ku tiva leswo swi nga hi pfuna ku tiyisa ndlela leyi hi tiyimiseliki ha yone ya kuva hi tiya hi lwisana na yene.—1 Pet. 5:8, 9.

HI NGA TITWA HI NDLELA YINI HI LESWI HI PSWALIWIKI NA HI NI XIDOHO?

8. Handle ka ku yentxa mintxhumu leyi bihiki, i yini swin’wana leswi patsrekaka? (Amapsalma 51:5) (Tlhela u vona “Xiga Lexi Tlhamuxeliwiki”.)

⁸ Handle ka Sathana, ku ni ntxhumu wun’wana lowu nga hi yentxaka hi titwa na hi nge na ku swi kota ku lwisana ni leswi bihiki. I yini ntxhumu wa kone? I xidoho lexi hi xi kumiki ka vapswele vezru va ku sungula.a—Yb. 14:4; dondzra Amapsalma 51:5.

9-10. a) Adamu na Evha va titwise kuyini ntsrhaku ka loko va dohile? (Tlhela u vona ni mufoto.) b) Leswi na hine hi pswaliwiki na hi ni xidoho, swi hi yentxa hi titwisa kuyini?

⁹ Yanakanya ndlela leyi Adamu na Evha va titwiki ha yone loko va dohile. Ntsrhaku ka loko va nga mu yingisetanga Yehovha, va ye zama ku tumbela ni ku zama ku yambexa mizri wavu. Loko buku dzra Perspicaz dzri vulavula hi mhaka leyi dzri li: “A xidoho xi va yentxe va titwa nandzru, va hlatiyela, va titwa na va nga sizrelelekanga ni ku va ni tingana.” Adamu na Evha a va nge he ti va ni wuxaka bya le kusuhi na Yehovha. Swi nge na mhaka ni leswi a va ta swi yentxa, nkama hinkwawu a va ta titwa nandzru ni ku hlatiyela hikusa a va dohile.

¹⁰ I ntiyiso leswaku a hi le ka xiyimu lexi fanaka hi ku helela ni lexi Adamu na Evha a va li ka xone. A xitizrulo lexi kalaka xi nga tizri ka vatekani va ku sungula, xi hi basisa ka xidoho ni ku hi yentxa hi va ni lipfalu ledzri basiki. (1 Kor. 6:11) Kambe nambitanu hi pswaliwe na hi ni xidoho ni ku kala ku hetiseka. Kutani a swi hlamalisi leswi na hine hi titwaka na hi ni nandzru, hi hlatiyela, hi nga sizrelelekanga ni ku va ni tingana. A Bibele dzri hlaya leswaku a xidoho xa ha tama xi va ni nkutxetelo lowukulu ngopfu swinene ka vhanu. A xidoho xi yentxa leswo “nambi ku li ka lava kalaka va nga yentxanga xidoho xa ku fana ni xa Adamu”. (Rom. 5:14) Swi nge na mhaka ni ndlela leyi xidoho xi nga hi hetaka ntamu ha yone, a xi fanelanga xi hi yentxa hi nga vi na wuswikoti bya ku yentxa leswi lulamiki kumbe ku va xi hi yentxa hi nga vi na dumbo hi wumundzruku. Hi nga swi kota ku fambela kule ni matitwela lawa ma hoxekiki. Hi ndlela yini?

11. Hi ku ya hi Varoma 6:12, hi fanela ku yentxa yini loko hi titwa na hi nga na wuswikoti bya ku hlula ku navela loku bihiki nakone ha yini?

¹¹ Leswi hi kalaka hi nga hetisekanga, minkama yin’wana hi nga ha titwa na hi nge na wuswikoti bya ku hlula ku navela ka ku yentxa leswi bihiki. Swi fana ni loko a nhlokweni yezru hi twa zritu na dzri hlaya leswaku a hi nge swi koti ku lwisana ni leswi bihiki. Kambe a hi fanelanga ku dzri ‘yingiseta’ zritu ledzro. Ha yini? Hikusa Bibele dzri hi dondzrisa leswaku a hi fanelanga ku pfumelela xidoho xi tama xi hi “lawula”. (Dondzra Varoma 6:12.) Leswi swi tlhamuxela leswaku hi nga swi kota ku hlawula kuva hi nga yentxi leswi bihiki. (Gal. 5:16) Yehovha awa tiyiseka leswaku hi nga swi kota ku tiyiselela mindzringo, loko a a nga tiyiseki a a nga ti hi kombela kuva hi yentxa leswo. (Det. 30:11-14; Rom. 6:6; 1 Tes. 4:3) Swi le livaleni leswaku hi nga swi kota ku hlula ku yentxa leswi bihiki.

12. Xana hi nga yentxa yini loko hi titwa na hi nga yamukeleki ka Yehovha nakone ha yini?

¹² Hi lani ku fanaka, loko hi nge na dumbo swi yentxa ingiki Yehovha a nge ti hi yamukela hi leswi ntsena hi nga ni ku navela ka ku yentxa leswi bihiki. Hi nga vona leswo swanga zritu ledzri hi dzri twaka a nhlokweni yezru na dzri ‘vulavula’, kambe a hi fanelanga ku dzri yingiseta a zritu ledzro. Ha yini? Hikusa Bibele dzri hi dondzrisa leswaku Yehovha awa swi tiva leswaku a hi hetisekanga. (Amaps. 103:13, 14) Yene “a tiva mintxhumu hinkwayu” mayelanu na hine ku patsra ni xidoho lexi hi xi kumiki ka vapswele vezru. (1 Yoh. 3:19, 20) Loko hi lwisana ni ku navela kwezru ka ku yentxa leswi bihiki, Yehovha a ta hi vona swanga vhanu lava basiki. Ha yini hi nga tiyisekaka hi leswo?

13-14. Xana ntsena ku va ni ku navela loku bihiki swi tlhamuxela leswaku a hi yamukeleki ka Yehovha? Tlhamuxela.

¹³ A Bibele dzri kombisa ku hambana lokukulu a makazri ka ku navela ku yentxa leswi bihiki ni ku yentxa ku navela koloko. A hi minkama hinkwayu hi nga kotaka ku lawula ku navela kwezru, kambe hi nga swi kota ku hlawula ku kala hi nga yentxi leswi a nga ku navela kwezru. Hi xikombiso, ka lembe xidzana dzra ku sungula vakriste van’wana va bandla dzra le Korinte a va talisa ku tiyentxa ingi i vavasati. Mupostola Pawulo a tsrale a ku: “Leswo hi leswi van’we venu a mi li swone.” Xana leswo a swi tlhamuxela leswaku a va nga ha ti txhuka va va na kone ku navela ka ku tiyentxa ingi i vavasati? Leswo a hi ntiyiso, hikusa ku navela koloko ku nga ha va ku dzime timitsru a mbilwini. Kambe a vakriste lava a va kombisa ku tikhoma va tlhela va nga yentxi ku navela kwavu, a va yamukeleka ka Yehovha. Yene a a va vona na va li lava ‘hlampswiwiki’. (1 Kor. 6:9-11) Swi nga va hi ndlela leyi fanaka kwaku na wene.

¹⁴ Swi nge na mhaka ni ku navela ka ku biha loku u lwisanaka na kone, wene u nga ku hlula ku navela koloko. Nambiloko u nga swi koti ku ku hlula hi ku helela, u nga tikhoma u va u nga yentxi “leswi nyonxisaka nyama ni mimpimiso [yaku]”. (Efe. 2:3) Xana u nga swi kotisa kuyini ku yentxa leswo u tlhela u hlula ku navela ka ku yentxa leswi bihiki?

U FANELA KU YENTXA YINI AKUVA U HLULA MINDZRINGO?

15. Loko hi djula ku hlula ku navela ka ku yentxa leswi bihiki, ha yini hi fanela ku tiva mindzringo leyi hi lwisanaka na yone?

¹⁵ Akuva u hlula ku navela ka ku yentxa leswi bihiki u fanela ku tiva mindzringo leyi u lwisanaka na yone. Tivonele akuva u nga kanganyisiwi hi “mayanakanyela ya madzrimi”. (Yak. 1:22) Hi xikombiso, mhunu wa kukazri lweyi a nga ni xikazratu xa ku nwa ngopfu byala a nga ha dzringeka hi ku pimisa leswaku a swi bihanga ngopfu hikusa ku ni van’wana lava va nwaka ku mu tluka. Kumbe mhunu lweyi a nga ni xikazratu xa ku hlalela pornografiya a nga ha hlaya leswi: ‘A ni nge ti hlalela pornografiya loko nkatanga a o kombisa leswaku awa ni zrandzra.’ Loko u tsrongohata mhaka u nge ti swi kota ku hlula ku navela ka ku yentxa leswi bihiki. Xileswo, u nga tiyimeleli leswaku u yentxa mintxhumu ya ku biha. U ni wutiyanguleli ka leswi u swi yentxaka.—Gal. 6:7.

16. Xana u nga tiyisa ku tiyimisela kwaku ka ku yentxa leswinene hi ndlela yini?

¹⁶ A matsrhan’wini ya ku pfumela ntsena ku tsrana kwaku, u fanela ku tiyisa ku tiyimisela kwaku ka kuva u nga weli ndzringweni. (1 Kor. 9:26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Pet. 1:15, 16) Yanakanya hi leswi u lwisanaka ngopfu na swone kumbe leswaku swi kotisa ku yentxeka hi nkama muni. Swi nga ha yentxeka ku li ndzringo wa kukazri kumbe ku li hi nkama wa kukazri ndzreni ka siku lani swi nabyalaka kuva u dzringeka. Hi xikombiso, xana swa ku kazratela ku hlula ndzringo wa kukazri loko u kazralile kumbe loko a li wusiku? Tilulamiseli nakone teka xiboho xa leswi u taka swi yentxa. A nkama lowunene wa ku yentxa leswo hi loko u nga si na kumana ni ndzringo.—Amapr. 22:3.

17. Xana hi nga dondzra yini ka xikombiso xa Yosefa? (Genesisi 39:7-9) (Tlhela u vona ni mifoto.)

¹⁷ Yanakanya hi leswi Yosefa a swi yentxiki loko nsati wa Potifaro a dzringise ku yetlela na yene. Hi ku kahlula a yalile ku yentxa leswo. (Dondzra Genesisi 39:7-9.) Hi nga dondzra yini? Yosefa a a tilulamiselile ku yentxa leswinene na nsati wa Potifaro a nge si na dzringisa ku yetlela na yene. Hi ndlela leyi fanaka, u nga tiyisa ku tiyimisela kwaku ka ku yentxa leswinene na u nge si na kumana ni xiyimu lexi dzringanaka. Hi ndlela leyo, loko u dzringiwa swi ta ku nabyalela kuva u yentxa leswi kutani u swi bohiki.

“TAMANI MI TIKAMBELA”

18. Xana u nga swi kotisa kuyini ku hlula ku navela loku bihiki? (2 Vakorinte 13:5)

¹⁸ Akuva u hlula ku navela ka ku biha, u fanela ku ‘tama u tikambela’, leswi liki u tikambela minkama hinkwayu. (Dondzra 2 Vakorinte 13:5.) Tsrhamela ku kambela miyanakanyu yaku ni swiyentxo swaku nakone yampswisa loko swi vileleka. Hi xikombiso, nambiloko u swi kota ku hlula ndzringo wa kukazri u nga ha tivutisa leswi: ‘Xana ni teke nkama muni akuva ni yala?’ Loko u vona leswaku u hlwelile, u nga titwi nandzru. A matsrhan’wini ya leswo, yanakanya hi leswi u nga swi yentxaka akuva u yampswisa ka khambi dzrin’wana. Tihambi swivutiso swa ku fana ni leswi: ‘Xana ni nga swi kota ku tsrhika ku yanakanya hi swa ku biha na ni nga zanga ni hlwela? Xana leswi ni hungataka ha swone swi yentxa swi kazrata kuva ni hlula ndzringo? Xana na swi kota ku hantla ni tsrhika ku lavisa mintxhumu ya ku biha? Xana na swi twisisa leswaku ha yini milawu ya Yehovha minkama hinkwayu yi li yinene nambiloko swi sindzrisa ku va minkama yin’wana ni tikhoma?’—Amaps. 101:3.

19. Xana swiboho leswi swi kalaka swi nga li swa wutlhazri swi nga yentxa swi kazrata kuva hi lwa ni ku navela ka ku yentxa swa ku biha hi ndlela yini?

¹⁹ Nkama lowu u tikambelaka, tiyiseka leswaku a u tiyimeleli hi kola ka swihoxo swaku. A Bibele dzri li: ‘A mbilu ya kanganyisa ku tlula hinkwaswu, ya vabya ngopfu.’ (Yer. 17:9) Yesu a hlaye leswaku mbilu yi vanga “ku yanakanya loku bihiki”. (Mat. 15:19) Hi xikombiso, mhunu lweyi a yimiki ku hlalela ponografiya hi ku famba ka nkama a yanakanya leswaku a swi “bihanga” ku vona mafoto ya vhanu lava kalaka va nga yambalanga hi ndlela leyinene hikusa a swi hlayi swone leswaku vo kala va nga yambalanga ntxhumu. Kumbe a nga ha yanakanya a ku: ‘A swi bihanga ku yanakanya hi ndlela leyi bihiki kambe leswi a nga swone i ku va u nga vi muyentxi.’ Hi ndlela ya kukazri mbilu ya mhunu lweyo yi ‘kunguhata ku hetisisa ku navela ka xidoho’. (Rom. 13:14) Xana u nga tingawula ku yentxa leswo hi ndlela yini? Yanakanya ha hombe nakone fambela kule ni swiboho leswi taka ku yentxa u nghena ndzringweni.b Fambela kule ni “ku yanakanya loku bihiki” hikusa leswo swi nga ha ku yentxa u tiyimelela.

20. Xana he dzrini dumbo ledzri hi nga na dzrone nakone he wini mpfunu lowu hi nga vaka na wone swoswi?

²⁰ Hi lani hi swi voniki ha kone, hi ku pfuniwa hi Yehovha hi nga swi kota ku hlula mindzringo. Nakone hi kola ka timpswalu take, hi ni dumbo dzra ku hanya hi lani ku nga helikiki a misaveni leyimpshwa. Swi ta nyonxisa ngopfu swinene ku tizrela Yehovha na hi ni miyanakanyu ni mimpimiso leyi basiki, kambe na leswo swi nga si na yentxeka hi nga tiyiseka leswaku hi nga swi kota ku hlula ku navela ka ku yentxa leswi bihiki. Yehovha a nga tovokisa ku navela kwezru hi va hi hlula!