Yehovha A Ni Nkongomisile Ka Swiboho Swanga Hinkwaswu

Ni belekiwe hi 19 ka Mayu wa 1940, a doropeni ledzri vitaniwaka Amioûn, a Líbano. Ntsrhaku ka malembenyana, ndangu wezru wu zruzrele a doropeni dzra Tripoli. Ndangu wezru a wu ni lizrandzru, wu tlhela wu zrandzra Yehovha. A kaya a hi ntlhanu wa vatsrongwana, swinwanyatana swizrazru ni swidjahatana swibidzri lani mine a ni li xigumandzreni xa kone. A vapswele vanga a va nga zrangisi ku kuma mali. Wutomi byezru a byi tiseketele ka ku dondzra Bibele, ku ya a mintlhanganwini ya wukriste ni ku pfuna vambeni akuva va tiva Xikwembu Nkulukumba.

A bandla dzrezru a dzri ni vatotiwa vanyingi. Mun’we wa vone a a li Michel Aboud, lweyi a a fambisa leswi khale a hi swi vitana Xidondzro xa Buku. Michel a dondzre ntiyiso a Nova Iorque a va a wu yisa a Líbano a ku sunguleni ka ma 1920. A ni nge xi dzrivali xitxhavu xakwe ni ndlela leyikulu leyi ha yone a pfuniki vampshwa vabidzri lava pasiki xikole xa Giliyadi, ku nga Anne na Gwen Beavor. Va ndzruluke vanghanu vezru lavakulu. A ntsrhaku ka malembe ya kukazri ni nyonxe swinene hi ku tlhela ni kumana na Anne a Estados Unidos. Ntsrhaku ka nkamanyana ni kumane ka Gwen lweyi a a txhate na Wilfred Gooch lweyi a a tizrela a Betele dzra Londres, a Inglaterra.

KU ZREZRA A LÍBANO

Na na ha li mumpshwa a ku nge na Timboni ta Yehovha tinyingi a Líbano. Kambe a hi zrezrela vambeni hi nkhinkhi mayelanu ni leswi a hi swi tiva hi Bibele. Ni zrezrile nambi loko ni kanetiwa hi vazrangeli va kukazri va wukhongoti. Na ha dzrimuka swin’wana swi hi yentxekeliki.

Siku dzrimbeni, mine ni makwezru wa xisati, Sana, a hi li ku zrezreni ka prédio dzra kukazri. Hi loko ku humelela muprista a yima hala hansi na hi vulavula ni vinyi va miti. Swi tikomba ku ni lweyi a nga mu vitana. Hi loko muprista a sungula ku zruketela makwezru. Hi loko a hlundzruka swinene kutani a kokovisa Sana a swikadeni a va a mu vavisa. Ku ni mhunu wa kukazri lweyi a foneliki mapholisa, ma va ma buya ma ta ta vona xiyimu ma va ma hlayisa Sana hi lizrandzru. Kutani ma teka muprista ma va ma famba a yene a mapholiseni lani ma yiki gungula leswaku a a ni xibalesa. A ndzruna ya mapholisa yi mu vutisa yi ku: “Kasi u yini wene, u muzrangeli wa wukhongoti, kumbe wa ntlawa wa swigevengu?”

Ni dzrimuka swinene khambe dzrimbeni loko bandla dzrezru dzri hakele xibomba akuva xi hi yisa a doropeni dzra le kule swinene leswaku hi ya zrezra madzrungula lamanene. A swi hi fambela ha hombe, nakone a hi nyonxile. Hi loko muprista wa muganga lowu a twa leswi a hi li ku swi yentxeni kutani a hlengeleta ntlawa wa vapfukeli. Nambi hi mazribye va ma tizrisile akuva va hi ba. Va vavise na papayi. Ni dzrimuka leswaku loko ni mu lavisile a a tale ngati a wusweni. A tlhelele a xibombeni na mamana hi va hi va landzra na hi xukuvalile. A ni nge ma dzrivale mazritu lawa mamana a ma hlayiki na a li ku suleni ka papayi. A te: “Yehovha, na ku kombela va dzrivalele, hikusa a va swi tivi leswi va swi yentxaka.”

Ku ve ni kambe dzrimbeni lani a hi li ku pfuxeleni ka maxaka yezru a doropeni ledzri a hi tsrhama ka dzrone. Loko hi tlhasile kaya ka kokwana hi kume muzrangeli lweyi a a ni ndhuma swinene, ku nga bixopo. A bixopo lweyo a a swi tiva leswaku a vapswele vanga a va li Timboni ta Yehovha. Hi loko a ni teka a bula na mine hi tlhelo nambi leswi a no va ni 6 wa malembe ntsena. Kutani a ku: “Hei, ha yini u nga si na babatisiwa?” Ni mu hlamula ni ku: “Na a li ntsrongo. Akuva ni babatisiwa a ni fanela ku tiva leswi yengetelekiki hi Bibele ni tlhela ni va ni lipfumelo ledzri tiyiki.” A nga yi nyonxelanga nhlamulo yanga. A byele kokwana leswaku a ni mu yeyisile.

Nambi tanu, mimfambu leyo ya ku biha a yi nga tati nkombe. Hi ntolovelo a vayaki va Líbano va ni xinghanu va tlhela va va ni malwandla. Xileswo, hi ve ni mabulu manyingi ya ku nyonxisa hi Bibele, hi tlhela hi fambisa swidondzro swinyingi.

XIBOHO XA KU ZRULELA TIKWENI DZRIMBENI

Na ni li xikole ku sale ku humelela makwezru wa mumpshwa wa ku ta hi Venezuela a ya pfuxela Líbano. A hlalele mintlhanganu a bandleni dzrezru a va a tiva ni makwezru wa xisati lweyi hi pswaliwaka xikan’we, ku nga Wafa. Hi ku famba ka nkama va txhatile va va va ya tsrhama a Venezuela. Ka mapapela yakwe, Wafa a kutxe papayi ku zruzrisa ndangu hinkwawu wu ya a Venezuela. A yentxe leswo hi mhaka ya leswi a a hi xuva swinene. Hi wughamu swi hi nyonxisile, hi va hi zruzra.

Hi tlhase a Venezuela hi 1953 hi va hi tsrhama a Caracas, kusuhi ni muti wa hosi ya tiko. Leswi a na ha li mumpshwa a swi ni nyonxisa ku vona hosi a khalute hi le kusuhi ni kaya na yi fambisiwa hi movha wa ku xonga swinene. Kambe ka vapswele vanga a swi nga nabyali ku tolovelana ni tiko ledzrimpshwa, mahanyela, swakuda ni maxela. Ku hlaya ntiyiso, a vo ho sungula ku tolovelana ni xiyimu loko ku humelela ntxhumu wa ku vavisa swinene.

KU NHINGENA KHOMBO

Papayi a sungule ku vabya. Swi hi hlamalisile hikusa papayi a a li mhunu wa ku tiya. Nakone a a li ntomi. A swi kala ku va a vabya. Ku kunguliwe leswaku a a ni kankru. Hi loko vadotori va mu handzrula. Khombo dzra kone ke khaluta vhiki a gama a fa.

Hi nge swi koti ku tlhamuxela hi mazritu ndlela leyi swi hi pfatlanyiki timbilu ha yone. Ngopfungopfu hi kola ka xiyimu lexi a hi li ka xone. A no va ni 13 wa malembe ntsena. Swi hi txhavisile swinene. A hi yanakanya leswaku a hi nge he txhuki hi nyonxa. Swi teke nkama na mamana swi mu kazratela ku pfumela leswaku a nuna wakwe a a nga li kone. Nambi tanu hi swi vonile leswaku a wutomi a byi fanela ku ya mahlweni. Nakone hi ku pfuniwa hi Yehovha hi swi kotile. Ni hete ku dondzra a xikole a Caracas, nakone a ni swi navela ngopfu ku pfunisa a kaya.

Hi nkama wolowo, makwezru wa xisati, Sana a txhate na Rubén Araujo lweyi a pasiki xikole xa Giliyadi a va a tlhelela a Venezuela. Va zruzrele va ya a Nova Iorque. A ndangu wanga wu vone leswaku ni nga ya a unhiversidadi nakone ni nga yentxa tanu na ni ni ka ku tsrhama kone a Nova Iorque. Kutani ni fambi ni ya tsrhama ni makwezru kun’we na sivali. Vone va ni pfune swinene hi tlhelo dzra moya. Handle ka leswo a ku ni vamakwezru vanyingi lava wupfiki a bandleni dzrezru dzra Xipanyola, a Brooklyn. Van’we ka vamakwezru lava ni va tiviki ku ve Milton Rangel na Frederico Francis, nakone ha wubidzri byavu a va tizra a Betele dzra Brooklyn.

Loko a lembe dzranga a unhiversidadi a Nova Iorque dzri ya ku heleni, ni sungule ku tivutisa hi leswi a ni ku swi yentxeni hi wutomi byanga. A ni dondzre ni tlhela ni yanakanyisisa swinene hi tinhlokomhaka ta Xihondzro Xa Ku Zrindzra leti khanelaka hi ku va vakriste va tibekela makungu ya ku tizrela Yehovha. A ni yi vona ndlela leyi maphayona ni vatizri va le Betele, va le bandleni dzrezru a va nyonxe ha yone nakone a ni navela ku fana na vone. Nambi tanu a ni nge si va mukriste lweyi a babatisiwiki. Na swi nge si ya kule, ni vone lisima dzra ku nyikela wutomi byanga ka Yehovha. Nakone ni swi yentxile leswo. Hi 30 ka Marsu wa 1957, ni teke xiboho ximbeni xa lisima, ku nga ku babatisiwa.

SWIBOHO SWA LISIMA

Loko hi hetisise gwansu ledzro dzra lisima ni pimise hi dzrimbeni ledzri a ni navela ku dzri teka. Dzra ku va phayona dzra nkama hinkwawu. A ni ya ni swi navela swinene ku yentxa tanu kambe ni swi vonile leswaku ku teka gwansu dzra ku tanu a swi ta ni kazratela. A ni ta swi kotisa kuyini ku hetisisa xiyimiso xa wuphayona ni xa univhersidadi hi nkama wun’we? A mapapela a ma nga yimi ku buya a Nova Iorque ni ku ya Venezuela loko ni tlhamuxela mamana ni vamakwezru hi xiboho xanga xa ku tsrhika ku dondzra ni tlhelela a Venezuela ni va phayona.

Ni tlhelele a Caracas hi Junyu wa 1957. Nambi tanu ni swi xiyile leswaku a xiyimu xa ndangu wanga a xi bava. A ku vileleka mumbeni leswaku a tizra akuva a pfunisa hi tlhelo dzra timali. A ni ta pfunisa hi ndlela yini? Ni kumbe ntizro a banku, nambi tanu a na ha swi djula ngopfu ku phayona. Phela ku ve leswo swi ni tlhelisiki. A ni tiyimisele ku yentxa ha swibidzri. A ni tizra siku ni siku a banku ni tlhela ni va phayona ku dzringana malembe manyingi. A ni khomeki ngopfu kambe hi nkama wun’we a ni nyonxe swinene!

Ku nyonxa nkwanga ku yengeseleke loko ni tive Sylvia, ku nga n’hwanyana wa ku xonga wa le Alemanha. A a mu zrandzra swinene Yehovha. Yene a a zruzrele a Venezuela ni vapswele vakwe. Hi txhatile, ntsrhaku ka nkama wa kukazri hi ve ni vana vabidzri, xidjahatana lexi vitaniwaka Michel (Mike) ni xin’hwanyatana lexi vitaniwaka Samira. A swi vilela ku va ni hlayisa mamana, kutani swi djule ku va a tsrhama na hine. Leswi a ni fanela ku hlayisa ndangu, swi djule ni yima ntizro wa nkama hinkwawu, kambe ni tame ni va ni moya wa wuphayona. Loko hi kuma maferiya, mine na Sylvia minkama hinkwayu a hi teka wuphayona bya ku pfunisa loko swi koteka.

GWANSU DZRIMBENI DZRA LISIMA

A vana vanga a va ha ya a xikole loko ku humelela mhaka leyi ni vulavuliki ha yone a ku sunguleni ka nhlokomhaka leyi. Ni fanela ku pfumela leswaku a swi ni fambela ha hombe a wuton’wini nakone a xiyimu xanga a xi yentxa vambeni, lava a va tizrela a banku, va ni bekela xitxhavu. Nambi tanu, leswi a ni swi navela ngopfu a a li ku tiviwa swanga mutizreli wa Yehovha. Miyanakanyu leyi ni viki na yone siku ledzro yi ni tsrone wuzrongo. Xileswo, ni tsrhame hansi ni nkatanga hi bula hi timhaka ta mali. Loko a no tsrhika ku tizra a banku, a ni ta hola mali ya pentxeni. Leswi a hi nge na swikweneti, hi pimise leswaku loko a yo hanya hi mintxhumu yitsrongo, a hi ta va ni mali leyi a yi ta hi pfuna ku dzringana nkama wa ku leha.

A swi ni vevukelanga ku teka xiboho lexo, kambe nkatanga wa ku zrandzreka ni mamana wanga va xi seketele hi ku helela. Xileswo, a ni ta tlhela ni kota ku tipatsra ka ntlawa wa maphayona ya nkama hinkwawu. A ni nyonxe ngopfu swinene! A ndlela a yi tikomba na yi basile. Kambe na swi nge si ya kule, hi kumbe ndzrava leyi txhuketiki hinkwezru.

XITXHUKETA LEXI HI NYONXISIKI

Siku dzrimbeni dotori wezru a hi byele leswaku Sylvia a ni khuzri. Swi hi hlamalisile a wubidzri byezru! Hi nyonxe ngopfu. Nambi tanu hi pimise hi gwansu ledzri a a hi dzri tekile dzra ku va phayona. Xana a ni ta swi kota ku va phayona? Hi ku kahlula swinene hi titwananise ni swiyimu nakone a hi nga wu voni nkama wa ku va ni xizro leximpshwa xa ndangu wezru. Kambe swi li yini hi makungu yanga ya ku phayona lawa a ni ma lulamisele ha hombe?

Ntsrhaku ka ku bulisana hi makungu yezru hi teke xiboho xa ku womelela ku ntizro wa ku phayona. A n’wanezru Gabriel a belekiwe hi Abrili wa 1985. Nambi tanu ni wumile a banku ni va ni tlhela ni sungula ku phayona hi Junyu wa 1985. Hi ku famba ka nkama ni ve ni ndjombo ya ku tizra swanga Xizro xa Xihubyana xa Zrwavi. Kambe leswi a Betele a dzri nga li a Caracas a swi kombela ku va ni yendzra 80 wa makilometro, kabidzri kumbe kazrazru hi vhiki ni ya kone.

KU ZRUZRA KUMBENI

A Betele a dzri li a doropeni ledzri vitaniwaka La Victoria. Xileswo, swanga ndangu hi teke xiboho xa ku zruzrela hi ya kwahala. Ledzro ku ve gwansu dzrikulu ka hine. A ni na mazritu ya ku kombisa ndlela leyi ni wu tlangelaka ni ku wu hlamala ndangu wanga. Matsrhamela yavu lamanene ma ni pfune ngopfu. Baha, makwezru wa xisati a a tiyisele ku hlayisa mamana. Mike kutani a a txhatile, kambe Samira na Gabriel a va ha tsrhama kaya. Xileswo, ku zruzrela a La Victoria a swi hlaya ku hambana ni vanghanu vavu a Caracas. Nakone muzrandzriwa wanga Sylvia, lweyi a a tolovele ku tsrhama a mbangwini lomu ku nga ni vhanu vanyingi, a a fanela ku tsrhama ka xidoropana. Nakone hinkwezru a a hi fanela ku tolovela ku tsrhama ka yindlu ya yitsrongo. Nakunene ku ve ni swinyingi swi patsrekiki ka xiboho xa ku zruzra a Caracas hi ya a La Victoria.

Nambi tanu a mintxhumu yi tlhele yi txintxa. Gabriel a txhatile nakone Samira a a swi kota ku tihanyela wuswakwe. Mine na Sylvia hi zrambiwe ku ya tizrela a Betele ku nga tovoko ledzri hi nga na dzrone ku ta ta tlhasa namunhla. Mike, n’wanezru wa mativula a tizra swanga nkulu wa bandla a tlhela a tizra swanga phayona kun’we ni nkatakwe, Monica. Gabriel na yene i nkulu wa bandla nakone a tsrhama a Itália kun’we ni nkatakwe, Ambra. Samira, handle ka ku phayona a tizra swanga mupfunisi a Betele na a li kaya.

A NI TA TLHELA NI TEKA SWIBOHO LESWI FANAKA

A wuton’wini byanga ni teke swiboho swinyingi swa lisima. Nambi tanu a ni tilayi hi ntxhumu. A ni ta tlhela ni teka swiboho leswi fanaka. Ni swi tlangela ngopfu swinene swiyavelo swa moya ni matovoko lawa ni ma kumaka hi ku tizrela Yehovha. Hi ku famba ka nkama ni vone lisima dzra ku va ni wunghanu lebyi tiyiki na Yehovha. Nambi hi djula ku teka swiboho leswikulu kumbe leswitsrongo a nga hi nyika ku ‘zrula loko tlulaka ku yanakanya hinkwaku’. (Flp 4:6, 7) Mine na Sylvia ha tikholisa hi ntizro wa ku xwenga a Betele. Nakone hi vona leswaku Yehovha a tovokise swiboho leswi hi swi tekiki a wuton’wini.