3 Yezu—Uwumeze nk’Imana; asangiye akamere n’Imana
Yoh 1:1—“kandi Jambo yari imana (ameze nk’Imana; asangiye akamere n’Imana)”
Mu kigiriki ni καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος (kai the·osʹ en ho loʹgos)
1808 |
|
The New Testament, in An Improved Version, Upon the Basis of Archbishop Newcome’s New Translation: With a Corrected Text.—London. |
1864 |
|
The Emphatic Diaglott (J21, bisomwa ijambo ku rindi), ya Benjamin Wilson.—New York. |
1879 |
|
La Sainte Bible, Segond-Oltramare.—Paris. |
1928 |
|
La Bible du Centenaire, Société Biblique de Paris. |
1935 |
|
The Bible—An American Translation, ya J. M. P. Smith na E. J. Goodspeed, Chicago. |
1950 |
|
Impinduro y’isi nshasha y’Ivyanditswe vy’ikigiriki (mu congereza), yasohowe na Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania.—New York. |
1975 |
|
Das Evangelium nach Johannes, ya Siegfried Schulz.—Göttingen, mu Budagi. |
1978 |
|
Das Evangelium nach Johannes, ya Johannes Schneider.—Berlin. |
1979 |
|
Das Evangelium nach Johannes, ya Jürgen Becker. Würzburg, mu Budagi. |
Izo Bibiliya zikoresha amajambo nka: “imana,” “uwusangiye akamere n’Imana” canke “uwumeze nk’Imana” kubera ko ijambo ry’ikigiriki θεός (the·osʹ) ari izina riri mu rudende ridondora irindi, rikaza imbere y’irivuga, kandi rikaba ridatangurirwa n’akajambo kagenekereza izina riba rizwi (article défini). Iyo ni the·osʹ itaba isanzwe yashizweko akajambo kayigenekereza. Nya Mana yari kumwe mu ntango na Jambo (canke Logosi), ng’aha yerekanwa n’imvugo y’ikigiriki ὁ θεός, akaba ari the·osʹ itanguriwe n’akajambo kagenekereza izina riba rizwi, ari ko ho. Iyo ni the·osʹ iba isanzwe yagenekerejwe. Iyo izina rishizweko akajambo karigenekereza biba vyerekana umuntu iryo zina ryerekezako uwo ari we, ariko iyo izina riri mu rudende ridondora irindi ridashizweko akajambo karigenekereza, rikaba riza imbere y’irivuga, biba vyerekana kamere yinaka uwo iryo zina ryerekezako afise. Ku bw’ivyo, amajambo Yohani avuga y’uko Jambo (canke Logosi) yari “imana” canke “uwusangiye akamere n’Imana” canke “ameze nk’Imana” ntasobanura yuko yari nya Mana bari kumwe. Ayo majambo arerekana gusa kamere yinaka Jambo (canke Logosi) afise, ntiyerekana yuko Jambo ari we Mana, yuko ari cokimwe na yo.
Mu gisomwa c’ikigiriki, amazina ari mu rudende adondora ayandi kandi ataba asanzwe ariko akajambo kayagenekereza, akaba aza imbere y’irivuga, araboneka akatari gake. Raba nk’akarorero Mr 6:49; 11:32; Yoh 4:19; 6:70; 8:44; 9:17; 10:1, 13, 33; 12:6. Muri ivyo bibanza abahinduzi barashiramwo akajambo kagenekereza izina ritaba rizwi (article indéfini) imbere y’izina ridondora irindi, kugira rishire ahabona kamere y’uwuriko aravugwa canke ikimuranga. Kubera ko muri ivyo bisomwa ako kajambo kagenekereza izina ritaba rizwi gashirwa imbere y’izina ridondora irindi, birumvikana yuko nya kajambo gashirwa imbere y’izina ritaba risanzwe ryashizweko akajambo karigenekereza ari ryo θεός riboneka muri Yohani 1:1, bigatuma mu kirundi bica bihindurwa ngo “imana.” Ivyanditswe Vyeranda biremeza neza ko ubwo buryo vyahinduwe ari bwo.
Mu kiganiro ciwe (“Qualitative Anarthrous Predicate Nouns: Mark 15:39 and John 1:1” casohowe mu kinyamakuru Journal of Biblical Literature, vol. 92, Philadelphia, 1973, rup. 85), uwitwa Philip B. Harner yavuze ko bene izo mvugo, nk’iyo muri Yoh 1:1, “izirimwo amazina adondora ayandi ataba asanzwe yashizweko akajambo kayagenekereza, zikaba ziza imbere y’irivuga, ubwa mbere na mbere ari izo kudondora kamere. Zerekana ko logos afise akamere ka theos. Nta mvo n’imwe iriho yotuma umuntu avuga ko theos ari izina ridondora irindi, rigenekerejwe nk’iriba rizwi.” Ku rupapuro rwa 87 rw’ico kiganiro, Harner yaciye ashika kuri iki ciyumviro: “Muri Yohani 1:1 niyumvira yuko vyibonekeza cane ko iryo zina ridondora irindi rishimika kuri kamere, ku buryo ridashobora gufatwa ko ari irigenekerejwe nk’iriba rizwi.”
Ng’uru urutonde rw’uburorero bwo mu njili ya Mariko n’iya Yohani aho abahinduzi batandukanye bashize akajambo kagenekereza izina ritaba rizwi (article indéfini) ku mazina ari mu rudende adondora ayandi kandi ataba asanzwe ariko akajambo kayagenekereza, akaba aza imbere y’irivuga; ivyo babigize kugira ngo berekane ko amazina rukozi ari ayatagenekerejwe kandi ko ashimika kuri kamere:
Icanditswe |
Bibiliya y’isi nshasha |
Bibiliya Yera |
Ubwuzure Bushasha |
New International Version |
Revised Standard Version |
Today’s English Version |
|---|---|---|---|---|---|---|
igihume |
igihūme |
igihume |
igihume |
igihume |
igihume |
|
umuhanuzi |
uwuvugishwa n’Imana |
umuhanuzi w’ukuri |
umuhanuzi |
umuhanuzi nyawe |
umuhanuzi |
|
umuhanuzi |
umuntu avugishwa n’Imana |
umuhanuzi |
umuhanuzi |
umuhanuzi |
umuhanuzi |
|
umubesheranyi |
umurwanizi |
ishetani |
umubesheranyi |
umubesheranyi |
umubesheranyi |
|
umwicanyi |
umwicanyi |
umwicanyi |
umugandaguzi |
umugandaguzi |
umugandaguzi |
|
umunyakinyoma |
umunyabinyoma |
umunyakinyoma |
umunyakinyoma |
umunyakinyoma |
umunyakinyoma |
|
umuhanuzi |
ūvugishwa n’Imana |
umuhanuzi |
umuhanuzi |
umuhanuzi |
umuhanuzi |
|
igisuma |
igisuma |
umwivyi |
igisuma |
igisuma |
igisuma |
|
umucangero |
umucangero |
umucangero |
ukuboko guca ingero |
uwuca ingero |
umucangero |
|
umuntu |
umuntu |
umuntu gusa |
umuntu buntu |
umuntu |
umuntu |
|
igisuma |
umwivyi |
umwivyi |
igisuma |
igisuma |
igisuma |