Abalewi
1 Hanyuma Yehova ahamagara Musa, avugana na we ari muri rya hema ry’ihuriro+, ati: 2 “Vugana na bene Isirayeli+, ubabwire uti: ‘Umuntu wo muri mwebwe niyagomba gushikiriza Yehova ishikanwa rivuye mu bitungwa, mukwiye gushikiriza ishikanwa rivuye mu busho no mu mukuku.
3 “‘Nimba ishikanwa ryiwe ari ishikanwa riturirwa+ ryo mu busho, ikigabo kitagira agahonzi+ ni co akwiye gushikiriza. Akwiye kugishikiririza ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro avyigombeye, imbere ya Yehova+. 4 Kandi aze arambike ikiganza ciwe ku mutwe wa nya shikanwa riturirwa, maze rizokwemeranwa umutima mwiza+ ku bwiwe kugira atangirwe impongano*+.
5 “‘Maze ca kimasa kize gikerererwe imbere ya Yehova; kandi bene Aroni, abaherezi+, baze bashikirize amaraso bongere bayamijagire hirya no hino kuri ca gicaniro*+ kiri ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro. 6 Kandi rya shikanwa riturirwa rize rikurweko urushato hanyuma rihimbagurwe mu bihimba vyaryo+. 7 Bene Aroni, abaherezi, baze bashire umuriro kuri ca gicaniro+ hanyuma batondeke inkwi ku muriro+. 8 Kandi bene Aroni, abaherezi, baze batondeke vya bipande+ kumwe n’umutwe n’umurayirayi* hejuru ya za nkwi ziri ku muriro uri ku gicaniro. 9 Kandi amara+ yaryo n’amaguru* yaryo bizokwozwa n’amazi. Umuherezi aze abifumbishe umwotsi vyose ku gicaniro bibe ishikanwa riturirwa, ishikanwa rishikanishwa umuriro ry’akamoto karuhura kuri Yehova+.
10 “‘Kandi nimba ishikanwa atanga ngo ribe ishikanwa riturirwa ari irivuye mu mukuku+, mu mpfizi z’intama z’imikangara canke mu mpene, ikigabo+ kitagira agahonzi, ni co azoshikiriza+. 11 Kize gikerererwe ku ruhande rw’igicaniro amaja mu buraruko imbere ya Yehova, kandi bene Aroni, abaherezi, baze bamijagire amaraso yaco hirya no hino ku gicaniro+. 12 Aze agihimbagure mu bihimba vyaco n’umutwe waco n’umurayirayi waco, kandi umuherezi aze abitondeke hejuru ya za nkwi ziri ku muriro uri ku gicaniro+. 13 Azokwoza n’amazi amara+ n’amaguru+; kandi umuherezi aze agishikirize cose, agifumbishe umwotsi+ ku gicaniro. Ni ishikanwa riturirwa, ishikanwa rishikanishwa umuriro ry’akamoto karuhura kuri Yehova+.
14 “‘Ariko nimba ishikanwa atanga bwa shikanwa riturirwa ryo guha Yehova ari irivuye mu biguruka, aze ashikirize ishikanwa ryiwe arikuye mu ntunguru+ canke mu numa zikiri nto+. 15 Umuherezi aze ashikirize nya nyoni ku gicaniro, anwinge+ umutwe wayo aheze ayifumbishe umwotsi ku gicaniro, mugabo amaraso yayo aze amiminurirwe ku ruhande rw’igicaniro. 16 Kandi aze akureko agatorero kayo kumwe n’amoya yako agaterere iruhande y’igicaniro, amaja mu buseruko, ha hantu h’iminyota irimwo ibinure+. 17 Aze ayisaturire ku mababa yayo. Ntaze ayitanye+. Maze umuherezi aze ayifumbishe umwotsi ku gicaniro hejuru y’inkwi ziri ku muriro. Ni ishikanwa riturirwa+, ishikanwa rishikanishwa umuriro ry’akamoto karuhura kuri Yehova+.
2 “‘Umuntu rero niyagomba gushikiriza Yehova ishikanwa ry’intete+, ishikanwa ryiwe rikwiye kuba ari ifu inoze+. Aze asuke amavuta hejuru yaryo hanyuma ashire kuri ryo imibavu ya olibani. 2 Aze arizanire bene Aroni, abaherezi, kandi umuherezi aze akamate kuri ryo urushi rw’ifu yaryo inoze n’amavuta yaryo kumwe n’imibavu yaryo yose ya olibani. Aze arifumbishe umwotsi ku gicaniro bwa cibutsa+ caryo, bwa shikanwa rishikanishwa umuriro ry’akamoto karuhura kuri Yehova. 3 Ibisigaye kuri nya shikanwa ry’intete ni ivya Aroni n’abahungu biwe+, bwa kintu ceranda rwose+ kivuye ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro.
4 “‘Kandi niwashikiriza ishikanwa ry’intete mu buryo bw’ikintu cokejwe mw’ifuru, rikwiye kuba ari iry’ifu inoze, udutsima tumeze nk’ikigōmbo+ tutarimwo umwambiro+, tubombekeshejwe amavuta, canke udukate tutarimwo umwambiro dusizwe amavuta+.
5 “‘Kandi nimba ishikanwa ryawe ari ishikanwa ry’intete ryo kw’ikarayi+, rikwiye kuba ari iry’ifu inoze ibombekeshejwe amavuta, itarimwo umwambiro. 6 Rikwiye kumanyagurwa mu tumanyu, kandi utegerezwa gusuka amavuta kuri ryo+. Ni ishikanwa ry’intete.
7 “‘Kandi nimba ishikanwa ryawe ari ishikanwa ry’intete rivuye mu nkono idengereyemwo amavuta, rikwiye kuba rigizwe n’ifu inoze iri kumwe n’amavuta. 8 Uze uzanire Yehova nya shikanwa ry’intete ryari rigizwe n’ivyo. Rize rishikirizwe umuherezi, na we aheze aryegereze ku gicaniro. 9 Umuherezi aze akureko bikeyi kuri nya shikanwa ry’intete bwa cibutsa+ caryo, abifumbishe umwotsi ku gicaniro, bwa shikanwa rishikanishwa umuriro ry’akamoto karuhura kuri Yehova+. 10 Ibisigaye kuri nya shikanwa ry’intete ni ivya Aroni n’abahungu biwe, bibe ikintu ceranda rwose co ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro+.
11 “‘Nta shikanwa ry’intete muzoshikiriza Yehova rikwiye kugirwa ikintu cambiye+, kuko ata gicumbe gikāta canke ubuki mukwiye gufumbisha umwotsi bwa shikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova.
12 “‘Muzobishikiriza Yehova bwa shikanwa ry’umushuzo+, kandi ntibize biduge ku gicaniro ngo bibe akamoto karuhura.
13 “‘Kandi ishikanwa ry’intete ryose ushikanye uze urirunge umunyu+. Ntuze ureke ngo umunyu w’isezerano+ ry’Imana yawe uhare kw’ishikanwa ryawe ry’intete. Ishikanwa ryawe ryose uzoshikiriza uzoritangana umunyu.
14 “‘Hamwe woshikiriza Yehova ishikanwa ry’intete ry’ivyeze ubwa mbere, ukwiye gushikiriza amahundo matoto ataze ku muriro, utujanjagu tw’intete nshasha, bwa shikanwa ry’intete ry’ivyo wejeje ubwa mbere+. 15 Kandi uze ushire amavuta kuri ryo, ushire n’imibavu ya olibani kuri ryo. Ni ishikanwa ry’intete+. 16 Umuherezi aze afumbishe umwotsi icibutsa+ caryo, ni ukuvuga dukeyi kuri twa tujanjagu twaryo n’amavuta, kumwe na ya mibavu yaryo yose ya olibani, bibe ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova.
3 “‘Kandi nimba ishikanwa ryiwe ari ikimazi c’ugusangira+, nimba arishikirije arikuye mu busho, caba ikigabo canke ikigore, ikitagira agahonzi+ ni co azoshikiriza imbere ya Yehova. 2 Aze arambike ikiganza ciwe ku mutwe+ w’ishikanwa ryiwe, kandi rize rikerererwe ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro. Abahungu ba Aroni, abaherezi, baze bamijagire amaraso hirya no hino ku gicaniro. 3 Bikeyi kuri nya kimazi c’ugusangira aze abishikirize bwa shikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova, ni ukuvuga ca kinure+ gipfuka amara, eka ikinure cose kiri hejuru y’amara+, 4 na ya mafyigo abiri+ n’ikinure kiri kuri yo, cokimwe na kirya co mu kiyunguyungu. Nayo ka gahimba ko ku gitigu, azogakuranako n’amafyigo. 5 Kandi abahungu ba Aroni+ baze babifumbishe umwotsi+ ku gicaniro, kuri rya shikanwa riturirwa riri hejuru ya za nkwi+ ziri ku muriro, bibe ishikanwa rishikanishwa umuriro ry’akamoto karuhura+ kuri Yehova.
6 “‘Kandi nimba ishikanwa ryiwe ari iryo mu mukuku ngo ribe ikimazi c’ugusangira gihabwa Yehova, azoshikiriza ikigabo canke ikigore kitagira agahonzi+. 7 Nimba ashikirije impfizi y’intama y’umukangara bwa shikanwa ryiwe, aze ayishikirize imbere ya Yehova+. 8 Aze arambike ikiganza ciwe ku mutwe+ w’ishikanwa ryiwe, kandi rize rikerererwe+ imbere y’ihema ry’ihuriro. Abahungu ba Aroni baze bamijagire amaraso yaryo hirya no hino ku gicaniro. 9 Kandi kuri nya kimazi c’ugusangira aze ashikirize ikinure caco bwa shikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova+. Igitsembe kinuze+ cose ni co azokurako hafi y’uruti rw’umugongo, na ca kinure gipfuka amara, eka ikinure cose kiri ku mara+, 10 na ya mafyigo abiri n’ikinure kiri kuri yo, cokimwe na kirya co mu kiyunguyungu. Nayo ka gahimba+ ko ku gitigu, azogakuranako n’amafyigo. 11 Umuherezi aze abifumbishe umwotsi+ ku gicaniro bwa bifungurwa+, ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova.
12 “‘Kandi nimba ishikanwa ryiwe ari impene+, aze rero arishikirize imbere ya Yehova. 13 Aze arambike ikiganza ciwe ku mutwe waryo+, kandi rize rikerererwe+ imbere y’ihema ry’ihuriro. Abahungu ba Aroni baze bamijagire amaraso yaryo hirya no hino ku gicaniro. 14 Kandi ivyo azokura kuri ryo ngo abishikirize bwa shikanwa ryiwe, bwa shikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova, ni ca kinure gipfuka amara, eka ikinure cose kiri ku mara+, 15 na ya mafyigo abiri n’ikinure kiri kuri yo, cokimwe na kirya co mu kiyunguyungu. Nayo ka gahimba ko ku gitigu, azogakuranako n’amafyigo. 16 Kandi umuherezi aze abifumbishe umwotsi ku gicaniro bwa bifungurwa, ishikanwa rishikanishwa umuriro ryo kuba akamoto karuhura. Ikinure cose ni ica Yehova+.
17 “‘Ico ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero* ku mayaruka yanyu, ahantu hose muba: ntimuze muhirahire ngo murye ikinure na kimwe canke amaraso+ n’amwe.’”
4 Yehova abandanya kubarira Musa ati: 2 “Barira bene Isirayeli uti: ‘Umuntu+ niyacumura bivuye ku kwihenda+ mu kintu ico ari co cose mu vyo Yehova ategeka ko bidakwiye gukorwa, kandi vy’ukuri agakora kimwe muri vyo:
3 “‘Nimba umuherezi, uwarobanujwe amavuta*+, acumuye+ ku buryo bituma abantu bagirwa n’icaha, aze ashikirize Yehova ikimasa kitagira agahonzi bwa shikanwa ry’igicumuro, ku bw’igicumuro yakoze+. 4 Aze azane nya shūri ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro+ imbere ya Yehova, aheze arambike ikiganza ciwe ku mutwe wayo+, kandi aze akererere nya shūri imbere ya Yehova. 5 Kandi umuherezi, uwarobanujwe amavuta+, aze atore makeyi ku maraso ya nya shūri, ayazane mw’ihema ry’ihuriro. 6 Umuherezi aze akoze urutoke rwiwe+ muri nya maraso, maze makeyi kuri yo ayacucagire incuro indwi+ imbere ya Yehova, imbere y’irido y’ahantu heranda. 7 Umuherezi aze ashire makeyi kuri nya maraso ku mahembe+ y’igicaniro c’imibavu* imota neza imbere ya Yehova, ikiri mw’ihema ry’ihuriro, hanyuma ayasigaye yose ku maraso ya nya shūri azoyasuka ku ntaba+ y’igicaniro c’ishikanwa riturirwa, ikiri ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro.
8 “‘Ku vy’ikinure cose ca nya shūri y’ishikanwa ry’igicumuro, azokura kuri yo ca kinure gipfuka hejuru y’amara, eka ikinure cose kiri hejuru y’amara+, 9 na ya mafyigo abiri n’ikinure kiri kuri yo, cokimwe na kirya co mu kiyunguyungu. Nayo ka gahimba ko ku gitigu, azogakuranako n’amafyigo+. 10 Bizoba cokimwe n’ibikuwe kw’ishūri y’ikimazi c’ugusangira+. Umuherezi aze abifumbishe umwotsi ku gicaniro c’ishikanwa riturirwa+.
11 “‘Mugabo ku vy’urushato rwa nya shūri n’inyama zayo zose kumwe n’umutwe wayo n’amaguru* yayo n’amara yayo n’amayezi yayo+, 12 aze ashinge ko iyo shūri yose ikurwaho ikajanwa ku mubari w’ikambi+, ahantu hadahumanye, ahasukwa ya minyota irimwo ibinure+, kandi aze ayituririre ku nkwi mu muriro+. Ahasukwa ya minyota irimwo ibinure ni ho ikwiye guturirirwa.
13 “‘Mu gihe na ho ikoraniro ryose rya Isirayeli rikosheje+ kandi nya kintu ishengero rikaba ritakibonye, bakaba bakoze kimwe mu bintu vyose Yehova ategeka ko bidakwiye gukorwa, gutyo bakaba bagiriwe n’icaha+, 14 maze igicumuro bakoze kuri kimwe muri nya bintu kikamenyekana+, ishengero rero rize rishikirize ikimasa ngo kibe ishikanwa ry’igicumuro, kandi rize rikizane imbere y’ihema ry’ihuriro. 15 Abagabo b’inararibonye b’iryo koraniro baze barambike ibiganza vyabo ku mutwe+ w’iyo shūri imbere ya Yehova, kandi nya shūri ize ikerererwe imbere ya Yehova.
16 “‘Maze umuherezi, uwarobanujwe amavuta+, aze azane makeyi ku maraso ya nya shūri mw’ihema ry’ihuriro+. 17 Umuherezi aze akoze urutoke rwiwe muri makeyi kuri nya maraso, ayacucagire incuro indwi imbere ya Yehova, imbere y’irido+. 18 Kandi azoshira makeyi kuri nya maraso ku mahembe y’igicaniro+ kiri imbere ya Yehova, ikiri mw’ihema ry’ihuriro. Ayasigaye yose kuri nya maraso azoyasuka ku ntaba y’igicaniro c’ishikanwa riturirwa+, ikiri ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro. 19 Azoyikurako ikinure cayo cose, kandi aze agifumbishe umwotsi ku gicaniro+. 20 Aze agire iyo shūri nk’uko yagize ya shūri yindi y’ishikanwa ry’igicumuro. Ukwo ni ko azoyigira; kandi umuherezi aze abatangire impongano+, babone kukibabarirwa. 21 Kandi aze ashinge ko iyo shūri ikurwaho ikajanwa ku mubari w’ikambi aheze ayiturire, nk’uko yaturiye ya shūri ya mbere+. Ni ishikanwa ry’igicumuro ritangiwe ishengero+.
22 “‘Igihe umukuru+ acumuye agakora atabishaka kimwe mu bintu vyose Yehova Imana yiwe ategeka ko bidakwiye gukorwa+, gutyo rero akaba yagiriwe n’icaha, 23 canke igicumuro yacumuye kw’ibwirizwa akaba yakimenyeshejwe+, aze azane bwa shikanwa ryiwe umwagazi w’impene w’isuguru+ utagira agahonzi. 24 Kandi aze arambike ikiganza ciwe ku mutwe+ w’iyo mpene y’umukangara, aheze ayikererere ha hantu ishikanwa riturirwa rikerererwa ubudasiba imbere ya Yehova+. Ni ishikanwa ry’igicumuro+. 25 Kandi umuherezi aze atoze urutoke rwiwe makeyi ku maraso y’ishikanwa ry’igicumuro, ayashire ku mahembe+ y’igicaniro c’ishikanwa riturirwa. Ayasigaye ku maraso yaryo azoyasuka ku ntaba y’igicaniro c’ishikanwa riturirwa. 26 Ikinure caryo cose azogifumbisha umwotsi ku gicaniro nka ca kinure c’ishikanwa ry’ugusangira+. Kandi umuherezi aze amutangire impongano ku bw’igicumuro ciwe+, abone kukibabarirwa.
27 “‘Kandi hagize uwo ari we wese mu banyagihugu acumura atabishaka mu gukora kimwe mu bintu Yehova ategeka ko bidakwiye gukorwa kandi akagirwa n’icaha koko+, 28 canke igicumuro ciwe yakoze akaba yakimenyeshejwe, aze azane bwa shikanwa ryiwe umwagazi w’impene w’ishashi+, uwutagira agahonzi, ku bw’igicumuro yakoze. 29 Kandi aze arambike ikiganza ciwe ku mutwe+ wa nya shikanwa ry’igicumuro, aheze arikererere ha hantu nyene h’ishikanwa riturirwa+. 30 Umuherezi aze atoze urutoke rwiwe makeyi ku maraso yaryo, ayashire ku mahembe+ y’igicaniro c’ishikanwa riturirwa, hanyuma ayasigaye yose ku maraso yaryo azoyasuka ku ntaba y’igicaniro+. 31 Kandi azokurako ikinure caryo cose+, nka kumwe ca kinure cakurwa kw’ishikanwa ry’ugusangira+. Umuherezi aze agifumbishe umwotsi ku gicaniro kibe akamoto karuhura kuri Yehova+. Umuherezi aze amutangire impongano, abone kukibabarirwa+.
32 “‘Mugabo hamwe yozana umwagazi w’intama+ bwa shikanwa ryiwe ngo ube ishikanwa ry’igicumuro, umwagazi w’intama w’ishashi utagira agahonzi+ ni wo akwiye kuzana. 33 Kandi aze arambike ikiganza ciwe ku mutwe wa nya shikanwa ry’igicumuro, aheze arikerere bwa shikanwa ry’igicumuro ha hantu ishikanwa riturirwa rikerererwa ubudasiba+. 34 Umuherezi aze atoze urutoke rwiwe makeyi ku maraso y’ishikanwa ry’igicumuro, ayashire ku mahembe y’igicaniro c’ishikanwa riturirwa+, hanyuma ayasigaye yose kuri nya maraso yaryo azoyasuka ku ntaba y’igicaniro. 35 Kandi azokurako ikinure caryo cose nk’uko ca kinure c’impfizi y’intama y’umukangara y’ikimazi c’ugusangira gikurwako ubudasiba, kandi umuherezi aze arifumbishe umwotsi ku gicaniro ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro+. Umuherezi aze amutangire impongano+ ku bw’igicumuro yakoze, abone kukibabarirwa+.
5 “‘Mu gihe na ho umuntu+ acumuye mu kuba yumvise imivumo+ ivuzwe icese, akaba ari icabona canke yabibonye canke yabimenye, natabimenyesha+, azotegerezwa kwishura ikosa ryiwe.
2 “‘Canke igihe umuntu akoze ku kintu kanaka gihumanye, waba umuvyimba w’igikoko gihumanye, canke umuvyimba w’igitungwa gihumanye, canke umuvyimba w’ikiremwa kigwirirana gihumanye+, naho yoba atabimenye+, ntikizobuza ko aba uwuhumanye kandi akagirwa n’icaha+. 3 Canke mu gihe akoze ku buhumane bw’umuntu, ari ubuhumane+ bw’umuntu ubwo ari bwo bwose bwotuma acika uwuhumanye, naho yoba atari yabimenye, yamara agahava akabimenya, aba yagiriwe n’icaha.
4 “‘Canke umuntu niyarahira, akavugisha iminwa yiwe atiyumviriye+, akarahira yiyemeza gukora inabi+ canke ineza ku bijanye n’ikintu ico ari co cose uyo muntu yovuga atiyumviriye mu ndahiro+, naho yoba atari yabimenye, yamara ubwiwe agahava akabimenya, aba yagiriwe n’icaha ku bijanye na kimwe muri ivyo bintu.
5 “‘Kandi uko bizogenda ni uku: niyagirwa n’icaha ku bijanye na kimwe muri ivyo bintu, ategerezwa rero kwatura+ ingene yacumuye. 6 Aze azanire Yehova ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+ ku bw’igicumuro yakoze, ni ukuvuga ikigore kivuye mu mukuku, umwagazi w’intama w’ishashi canke umwagazi w’impene w’ishashi+, bibe ishikanwa ry’igicumuro; kandi umuherezi aze amutangire impongano ku bw’igicumuro ciwe+.
7 “‘Mugabo nimba ata buryo buhagije afise bwo kuronka intama+, bwa shikanwa ryiwe ry’ukwagirwa n’icaha ku bw’igicumuro yakoze, aze azanire Yehova intunguru+ zibiri canke inuma zibiri zikiri nto, imwe ku bw’ishikanwa ry’igicumuro+ iyindi ku bw’ishikanwa riturirwa. 8 Aze azizanire umuherezi, na we abanze gushikiriza imwe bwa shikanwa ry’igicumuro, aheze anwinge+ umutwe wayo ku ruhande rw’imbere rw’izosi ryayo, mugabo ntawucacure. 9 Aze acucagire ku ruhande rw’igicaniro makeyi ku maraso y’ishikanwa ry’igicumuro, mugabo ayasigaye kuri nya maraso azomiminurirwa ku ntaba y’igicaniro+. Ni ishikanwa ry’igicumuro. 10 Iyindi azoyigira ishikanwa riturirwa, nk’uko bisanzwe bigirwa+. Umuherezi aze amutangire impongano+ ku bw’igicumuro yakoze, abone kukibabarirwa+.
11 “‘Nimba na ho adafise uburyo+ bwo kuronka intunguru zibiri canke inuma zibiri zikiri nto, bwa shikanwa ryiwe ku bw’igicumuro yakoze, aze azane ic’icumi c’ingero ya efa*+ c’ifu inoze kibe ishikanwa ry’igicumuro. Ntaze arishireko amavuta+, kandi ntaze arishireko imibavu ya olibani, kuko ari ishikanwa ry’igicumuro+. 12 Aze arizanire umuherezi, umuherezi na we akamate kuri ryo urushi rwiwe bwa cibutsa+ caryo aheze arifumbishe umwotsi ku gicaniro, ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro+. Ni ishikanwa ry’igicumuro+. 13 Kandi umuherezi aze amutangire impongano+ ku bw’igicumuro yakoze, ico ari co cose muri ivyo bicumuro, abone kukibabarirwa; kandi rize ryegukire umuherezi+ cokimwe n’ishikanwa ry’intete.’”
14 Yehova abandanya kubarira Musa ati: 15 “Umuntu niyahemuka mu gucumura ku bintu vyeranda vya Yehova bivuye ku kwihenda+, bwa shikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+ aze azanire Yehova impfizi y’intama itagira agahonzi ivuye mu mukuku, hisunzwe agaciro kagereranijwe muri shekeli+ z’ifeza, hisunzwe shekeli y’ahantu heranda, ribe ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha. 16 Azotanga inshumbusho ku bw’igicumuro yakoze ku hantu heranda, ayongereko ica gatanu+ cayo, kandi aze abihe umuherezi, kugira umuherezi amutangire impongano+ akoresheje ya mpfizi y’intama y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha, abone kukibabarirwa+.
17 “Kandi nimba umuntu acumuye mu gukora kimwe mu bintu Yehova ategeka ko bidakwiye gukorwa, naho yoba atari yabimenye+, ntikibuza ko yagirwa n’icaha, kandi ategerezwa kwishura ikosa ryiwe+. 18 Aze azanire umuherezi impfizi y’intama itagira agahonzi ivuye mu mukuku hisunzwe agaciro kagereranijwe, ibe ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+. Umuherezi aze amutangire impongano + ku bw’ikosa yakoze atabishaka, naho ubwiwe yoba atari yabimenye, abone kuribabarirwa+. 19 Ni ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha. Nta kabuza, aba yagiriwe n’ugucumura+ kuri Yehova.”
6 Yehova abandanya kubarira Musa ati: 2 “Umuntu niyacumura mu guhemuka kuri Yehova+, agahenda+ mugenziwe mu bijanye n’ikintu yari ajejwe canke imbitso yashizwe mu minwe+ canke ubwambuzi, canke akagunga mugenziwe+, 3 canke agatora ikintu catakaye+ maze vy’ukuri agakoresha ikinyoma kuri nya kintu, kandi akarahira abesha+ ku kintu ico ari co cose mu bintu vyose yokora bikamucumuza, 4 uku rero ni ko bizogenda: niyacumura, kandi koko akagirwa n’icaha+, aze asubize nya kintu yambuye, canke nya kintu canyazwe yatwaye ku bubeshi, canke nya kintu ajejwe bari bamujeje, canke nya kintu catakaye yatoye, 5 canke ikintu ico ari co cose yorahirako abesha, kandi aze agitangire inshumbusho+ ku rugero rwayo rwuzuye, kandi azoyongerako ica gatanu cayo. Azoyiha nyeneco ku musi bizokwemezwa ko yagirwa n’icaha. 6 Kandi bwa shikanwa ryiwe ry’ukwagirwa n’icaha, azozanira Yehova impfizi y’intama itagira agahonzi+ ivuye mu mukuku hisunzwe agaciro kagereranijwe, ibe ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+, ihabwe umuherezi. 7 Umuherezi aze amutangire impongano+ imbere ya Yehova, abone kubabarirwa ku bijanye n’ico ari co cose mu bintu vyose yokora akagirwa n’icaha.”
8 Yehova abandanya kubarira Musa ati: 9 “Tegeka Aroni n’abahungu biwe uti: ‘Iri ni ryo tegeko rigenga ishikanwa riturirwa+: Ishikanwa riturirwa rizoguma ku ziko ku gicaniro ijoro ryose gushika mu gitondo, kandi umuriro w’igicaniro uzoguma ucanywe muri nya ziko. 10 Umuherezi aze yambare umwambaro wiwe w’ibango w’ilino*+, yambare na rya butura ry’ilino+ ku mubiri wiwe. Maze aze akure ya minyota irimwo ibinure+ y’ishikanwa riturirwa, iryo umuriro wama uyigiza ku gicaniro, ayishire iruhande y’igicaniro. 11 Aheze yambure impuzu+ ziwe yambare izindi, asohore ya minyota irimwo ibinure ayijane ahantu hadahumanye, hanze y’ikambi+. 12 Kandi wa muriro uri ku gicaniro uzoguma waka kuri co. Ntuze uzime. Umuherezi aze acane inkwi+ kuri co buri gitondo, yongere atondeke hejuru yaco ishikanwa riturirwa, afumbishe umwotsi kuri co vya bipande binuze vy’ibimazi vy’ugusangira+. 13 Umuriro+ uzokwama waka ku gicaniro. Ntuze uzime.
14 “‘Iri ni ryo tegeko rigenga ishikanwa ry’intete+: Mwebwe bene Aroni, muze murishikirize imbere ya Yehova, imbere y’igicaniro. 15 Kandi umwe muri bo aze akamate n’urushi rwiwe nkeyi kw’ifu inoze y’ishikanwa ry’intete na makeyi ku mavuta yaryo n’imibavu ya olibani yose iri kuri nya shikanwa ry’intete, abifumbishe umwotsi ku gicaniro, bibe akamoto karuhura k’icibutsa+ caryo kuri Yehova. 16 Ibisigaye kuri ryo Aroni n’abahungu biwe bazobirya+. Bizoribwa ari udutsima tutagiramwo umwambiro+, babirire ahantu heranda. Bazobirira mu kigo c’ihema ry’ihuriro. 17 Ntibikwiye kwotsanywa n’ikintu na kimwe cambiwe+. Nabitanze ngo bibe umuturi wabo uvuye ku mashikanwa yanje ashikanishwa umuriro+. Ni ikintu ceranda rwose+, nka kurya kw’ishikanwa ry’igicumuro n’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha. 18 Uw’igitsina-gabo wese+ muri bene Aroni azobirya. Ni ingaburo gushika igihe kitagira urugero+, mu mayaruka yanyu yose, ivuye ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro. Ikintu cose kibikozeko kizocika ceranda.’”
19 Yehova abandanya kubarira Musa ati: 20 “Iri ni ryo shikanwa+ rya Aroni n’abahungu biwe, iryo bazoshikiriza Yehova ku musi azorobanuzwa amavuta+: ic’icumi c’ingero ya efa+ c’ifu inoze kizoba ishikanwa ry’intete+ nantaryo, inusu yaco mu gitondo, iyindi ku mugoroba. 21 Rizokoranwa amavuta kw’ikarayi+. Uzorizana rivanze neza. Uzoshikiriza ibicumbano vy’ishikanwa ry’intete mu bimanyu, bibe akamoto karuhura kuri Yehova. 22 Kandi umuherezi, uwarobanujwe amavuta mu kibanza ciwe wo mu bahungu biwe+, ni we azorikora. Ni ingingo nyobozi gushika igihe kitagira urugero: Rizofumbishirizwa umwotsi Yehova ari ishikanwa ritangwa uko ryakabaye+. 23 Kandi ishikanwa ryose ry’intete ry’umuherezi+ rikwiye kuba ari ishikanwa ritangwa uko ryakabaye. Ntirize riribwe.”
24 Yehova yongera kubarira Musa ati: 25 “Barira Aroni n’abahungu biwe uti: ‘Iri ni ryo tegeko rigenga ishikanwa ry’igicumuro+: Ha hantu+ ishikanwa riturirwa rikerererwa ubudasiba, ni ho ishikanwa ry’igicumuro rizokerererwa imbere ya Yehova. Ni ikintu ceranda rwose+. 26 Umuherezi arishikana ku bw’igicumuro azorirya+. Ahantu heranda+ ni ho rizoririrwa mu kigo+ c’ihema ry’ihuriro.
27 “‘Ikintu cose kizokora ku nyama zaryo, kizocika ceranda+, kandi igihe hagize uwucucagira impuzu makeyi ku maraso yaryo+, uzomesera ahantu heranda ico ayacucagiye+. 28 Kandi icombo c’ikibumbano+ ritetswemwo ni ukugisavya. Mugabo nimba ryatetswe mu combo c’umujumpu, kize gikokorwe congere cugunyuzwe n’amazi.
29 “‘Uw’igitsina-gabo wese mu baherezi azorirya+. Ni ikintu ceranda rwose+. 30 Ariko ishikanwa ry’igicumuro ryose rizoba ryakuweko makeyi ku maraso+ akazanwa mw’ihema ry’ihuriro ku bwo gutanga impongano ha hantu heranda, ntirize riribwe. Ni ukuriturira n’umuriro.
7 “‘Kandi iri ni ryo tegeko rigenga ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+: Ni ikintu ceranda rwose+. 2 Ha hantu+ bakererera ubudasiba ishikanwa riturirwa ni ho bazokererera ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha, kandi amaraso+ yaryo umuntu azoyamijagira+ irya n’ino ku gicaniro. 3 Nayo ku vy’ikinure+ caryo cose, azoshikiriza ca gitsembe kinuze na ca kinure gipfuka amara, 4 na ya mafyigo abiri n’ikinure kiri kuri yo, cokimwe na kirya co mu kiyunguyungu. Nayo ka gahimba ko ku gitigu, azogakuranako n’amafyigo+. 5 Umuherezi aze abifumbishe umwotsi ku gicaniro bwa shikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova+. Ni ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha. 6 Uw’igitsina-gabo wese mu baherezi azorirya+. Ahantu heranda ni ho rizoririrwa. Ni ikintu ceranda rwose+. 7 Nk’uko biri kw’ishikanwa ry’igicumuro, ni ko biri no kw’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha. Itegeko ni rimwe+. Rizokwegukira umuherezi azotanga impongano arikoresheje.
8 “‘Nayo umuherezi ashikirije ishikanwa riturirwa ry’umuntu uwo ari we wese, urushato+ rwa nya shikanwa riturirwa ashikirije ruzokwegukira nya muherezi.
9 “‘Kandi ishikanwa ryose ry’intete ryokejwe mw’ifuru+ be n’iryo ryose ryakorewe mw’isafuriya idengereyemwo amavuta+ no kw’ikarayi+, ni iry’umuherezi arishikirije. Rizomwegukira+. 10 Mugabo ishikanwa ryose ry’intete ribombekeshejwe amavuta+ canke ryumye+, rizoba irya bene Aroni bose, iry’umwe ribe kimwe n’iry’uwundi.
11 “‘Iri rero ni ryo tegeko rigenga ikimazi c’ugusangira+ umuntu wese azoshikiriza Yehova: 12 Hamwe yogishikiriza agomba guserura ugukenguruka+, nya kimazi c’ugukenguruka aze agishikirize kumwe n’udutsima tumeze nk’ikigōmbo tutarimwo umwambiro tubombekeshejwe amavuta, n’udukate tutarimwo umwambiro dusizwe amavuta+, n’ifu inoze ivanze neza yacumbwemwo udutsima tumeze nk’ikigōmbo tubombekeshejwe amavuta. 13 Azoshikiriza ishikanwa ryiwe kumwe n’ikimazi c’ugukenguruka c’ibimazi vyiwe vy’ugusangira, biri kumwe n’udutsima tumeze nk’ikigōmbo tw’umukate wambiye+. 14 Kandi muri vyo, aze ashikirize umuturi uvuye kw’ishikanwa rimwe ryose bwa mugabane uhabwa Yehova+; nayo umuherezi amijagiye amaraso y’ibimazi vy’ugusangira, ni we rizokwegukira+. 15 Inyama z’ikimazi c’ugukenguruka c’ibimazi vyiwe vy’ugusangira, zize ziribwe ku musi w’ishikanwa ryiwe. Ntaze agire izo abikako gushika mu gitondo+.
16 “‘Kandi nimba ikimazi c’ishikanwa ryiwe ari indagano+ canke ishikanwa ritangwa ku bushake+, kize kiribwe ku musi ashikiriza ikimazi ciwe. Ku musi ukurikira, ibisigaye kuri co na vyo nyene vyoshobora kuribwa. 17 Mugabo izisigaye ku nyama za nya kimazi ku musi ugira gatatu zibwirizwa guturizwa umuriro+. 18 Ariko hamwe hogira inyama z’ikimazi ciwe c’ugusangira ziribwa ku musi ugira gatatu, uwugishikirije ntazoshimwa+. Ntazogiharurwako+. Kizocika ikintu gihumanye, kandi uwuzokiryako azokwishura ikosa ryiwe+. 19 Kandi inyama zikoze ku kintu ico ari co cose gihumanye+, si izo kuribwa. Ni izo guturira n’umuriro. Nayo izindi nyama, umuntu wese adahumanye arashobora kuzirya.
20 “‘Umuntu* arya inyama z’ikimazi c’ugusangira, ikimazi ca Yehova, kandi ubuhumane bwiwe buri kuri we, uyo muntu ategerezwa kurandurwa mu bantu b’iwabo+. 21 Umuntu niyakora ku kintu cose gihumanye, bwaba ubuhumane bw’umuntu+, canke igikoko gihumanye+, canke ikintu cose gishisha gihumanye+, kandi vy’ukuri akarya ku nyama z’ikimazi c’ugusangira, ikimazi ca Yehova, uyo muntu aze arandurwe mu bantu b’iwabo.’”
22 Yehova abandanya kubarira Musa ati: 23 “Barira bene Isirayeli uti: ‘Ntimuze murye ikinure+ na kimwe c’ishūri canke c’impfizi y’intama y’umukangara canke c’impene. 24 Ikinure c’umuvyimba w’icamaze gupfa be n’ikinure c’igikoko catabaguwe+, gishobora gukoreshwa ikindi kintu cose ciyumvirwa, mugabo ntimuze mukirye namba. 25 Kuko uwo wese ariye ikinure kivuye ku gikoko yakuyeko ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova, uwo muntu akiriyeko ategerezwa kurandurwa+ mu bantu b’iwabo.
26 “‘Ntimuze murye amaraso+ y’ubwoko na bumwe ahantu na hamwe muba, yaba ay’ikiguruka canke ay’igikoko. 27 Umuntu wese ariye amaraso ayo ari yo yose, uyo muntu ategerezwa kurandurwa+ mu bantu b’iwabo.’”
28 Yehova abandanya kubarira Musa ati: 29 “Barira bene Isirayeli uti: ‘Uwushikirije Yehova ikimazi ciwe c’ugusangira, azozanira Yehova ishikanwa ryiwe arikuye ku kimazi ciwe c’ugusangira+. 30 Amaboko yiwe azozana ikinure+ co ku nkoro bwa mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro. Azokizanana na ya nkoro kugira kizungagizwe irya n’ino bwa shikanwa rizungagizwa*+ imbere ya Yehova. 31 Umuherezi aze afumbishe umwotsi+ nya kinure ku gicaniro, mugabo inkoro ize yegukire Aroni n’abahungu biwe+.
32 “‘Kandi muzoha umuherezi ukuguru kw’ukuryo bwa mugabane mweranda+ uvuye ku bimazi vyanyu vy’ugusangira. 33 Uwo muri bene Aroni ashikirije amaraso y’ibimazi vy’ugusangira be n’ikinure, nya kuguru kw’ukuryo kuzocika umugabane wiwe+. 34 Kuko ya nkoro y’ishikanwa rizungagizwa+, be na kwa kuguru kw’umugabane mweranda, ndabitwaye bene Isirayeli ndabikuye ku bimazi vyabo vy’ugusangira, nkabiha Aroni umuherezi n’abahungu biwe bikuwe kuri bene Isirayeli, iyo ikaba ari ingingo nyobozi gushika igihe kitagira urugero.
35 “‘Uwo ni wo wari umugabane ujanye n’ubuherezi wa Aroni n’abahungu biwe uvuye ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro, ku musi yabashikirije+ ngo bakorere Yehova bwa baherezi, 36 nk’uko Yehova yari yategetse kuwubaha ku musi yabarobanuza amavuta+ muri bene Isirayeli. Ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero ku mayaruka yabo+.’”
37 Iryo ni ryo tegeko ku vyerekeye ishikanwa riturirwa+, ishikanwa ry’intete+ n’ishikanwa ry’igicumuro+ n’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+ n’ikimazi c’iyatira+ n’ikimazi c’ugusangira+, 38 nk’uko Yehova yari yategetse Musa ku musozi Sinayi+ ku musi yategeka bene Isirayeli gushikiriza Yehova amashikanwa yabo, mu gahinga ka Sinayi+.
8 Yehova abwira Musa ati: 2 “Tora Aroni n’abahungu biwe bari kumwe na we+, na za mpuzu+, na ya mavuta yo kurobanuza+, na ya shūri y’ishikanwa ry’igicumuro+, na za mpfizi z’intama zibiri, na ca gisimbo c’udutsima tutarimwo umwambiro+, 3 uheze ukoranirize ikoraniro ryose+ ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro+.”
4 Maze Musa akora nk’uko Yehova yari amutegetse, ikoraniro riraheza rikoranira ku bwinjiriro+ bw’ihema ry’ihuriro. 5 Musa rero abwira ikoraniro ati: “Ibi ni vyo Yehova yategetse ngo bikorwe+.” 6 Nuko Musa azana hafi Aroni n’abahungu biwe, araboza+ n’amazi+. 7 Hanyuma amushirako ya kanzu+ yongera amukenyeza ca gikenyezo+, amwambika wa mwitero utagira amaboko+, amushirako na ya efodi+ hanyuma amukenyeza wa mukanda+ wa efodi, maze awukoresheje ayimuboherako iraguma. 8 Ubukurikira amushirako ka kambarwa ko ku gikiriza+, yongera agashiramwo Urimu na Tumimu*+. 9 Maze ashira ku mutwe wiwe ca gitambara co mu mutwe+, ku ruhande rwaco rw’imbere ahashira ka kabate k’inzahabu gaca ibibatsi, ca kimenyetso ceranda c’iyegurwa+, nk’uko Yehova yari yategetse Musa.
10 Hanyuma Musa atora ya mavuta yo kurobanuza, ayarobanuza ya taberenakulo*+ n’ivyari muri yo vyose, aravyeza. 11 Inyuma y’ivyo acucagira makeyi kuri yo incuro indwi kuri ca gicaniro+, araheza arakiyarobanuza be n’ibikoresho vyaco vyose, na ca kibesani n’igitereko caco kugira ngo vyezwe. 12 Amaherezo asuka ku mutwe wa Aroni makeyi kuri ya mavuta yo kurobanuza, aramurobanura, kugira ngo yezwe+.
13 Musa araheza yigiza hafi abahungu ba Aroni+, abambika amakanzu yongera abakenyeza ibikenyezo+, araheza azingira kuri bo ka kambarwa ko mu mutwe+, nk’uko Yehova yari yategetse Musa.
14 Maze adugana ya shūri+ y’ishikanwa ry’igicumuro hanyuma Aroni n’abahungu biwe barambika ibiganza vyabo ku mutwe+ wayo. 15 Hanyuma Musa arayikerera+, atora amaraso+ ayashira n’urutoke rwiwe ku mahembe y’igicaniro hirya no hino araheza atyorora nya gicaniro ngo kiveko igicumuro, mugabo ayasigaye ayasuka ku ntaba y’igicaniro, kugira aceze ku bwo kugihongerako+. 16 Inyuma y’ivyo Musa atora ikinure cose cari ku mara, na ka gahimba ko ku gitigu na ya mafyigo abiri n’ikinure cayo, araheza abifumbisha umwotsi ku gicaniro+. 17 Hanyuma ategeka ko ya shūri n’urushato rwayo n’inyama zayo n’amayezi yayo biturizwa umuriro hanze y’ikambi+, nk’uko Yehova yari yategetse Musa.
18 Maze azana hafi ya mpfizi y’intama y’ishikanwa riturirwa, Aroni n’abahungu biwe baraheza barambika ibiganza vyabo ku mutwe wa nya mpfizi y’intama+. 19 Inyuma y’ivyo Musa arayikerera, amijagira amaraso hirya no hino ku gicaniro+. 20 Ahimbagura nya mpfizi y’intama mu bipande vyayo+, hanyuma Musa atangura gufumbisha umwotsi umutwe wayo na nya bipande be n’umurayirayi. 21 Hanyuma amara be n’amaguru* Musa aravyoza n’amazi, araheza afumbisha umwotsi ya mpfizi y’intama yose ku gicaniro+. Ryari ishikanwa riturirwa ry’akamoto karuhura+. Ryari ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova, nk’uko Yehova yari yategetse Musa.
22 Maze yigiza hafi ya mpfizi y’intama ya kabiri, ya mpfizi y’intama y’iyatira+, Aroni n’abahungu biwe baraheza barambika ibiganza vyabo ku mutwe wayo. 23 Inyuma y’ivyo Musa arayikerera, atora makeyi ku maraso yayo ayashira kw’ibabi ry’ugutwi kwa Aroni kw’iburyo, no ku rukumu rw’ukuboko kwiwe kw’ukuryo, no kw’ino rikuru ry’ikirenge ciwe c’iburyo+. 24 Ubukurikira Musa yigiza hafi abahungu ba Aroni, ashira makeyi kuri ya maraso kw’ibabi ry’ugutwi kwabo kw’iburyo, no ku rukumu rw’ukuboko kwabo kw’ukuryo, no kw’ino rikuru ry’ikirenge cabo c’iburyo. Mugabo ayasigaye Musa ayamijagira hirya no hino ku gicaniro+.
25 Maze atora ca kinure na ca gitsembe kinuze na ca kinure cose cari ku mara+, na ka gahimba ko ku gitigu, na ya mafyigo abiri n’ikinure cayo, na kwa kuguru kw’ukuryo+. 26 Hanyuma muri ca gisimbo c’udutsima tutarimwo umwambiro cari imbere ya Yehova, atora agatsima kamwe katarimwo umwambiro kameze nk’ikigōmbo+ n’agatsima kamwe kameze nk’ikigōmbo k’umukate w’amavuta+, n’agakate+ kamwe. Maze abishira kuri vya bipande binuze na kwa kuguru kw’ukuryo. 27 Inyuma y’ivyo ashira vyose ku biganza vya Aroni no ku biganza vy’abahungu biwe, atangura kubizungagiza irya n’ino bwa shikanwa rizungagizwa imbere ya Yehova+. 28 Maze Musa abikura mu biganza vyabo, abifumbisha umwotsi ku gicaniro hejuru ya rya shikanwa riturirwa+. Vyari ikimazi c’iyatira+ c’akamoto karuhura+. Ryari ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova+.
29 Hanyuma Musa atora ya nkoro+, ayizungagiza irya n’ino bwa shikanwa rizungagizwa imbere ya Yehova+. Yakuwe kuri ya mpfizi y’intama y’iyatira, icika umugabane+ wa Musa, nk’uko Yehova yari yamutegetse.
30 Inyuma y’ivyo Musa atora makeyi kuri ya mavuta yo kurobanuza+, na makeyi kuri ya maraso yari ku gicaniro, ayacucagira Aroni n’impuzu ziwe n’abahungu biwe bari kumwe na we n’impuzu zabo. Gutyo yeza+ Aroni n’impuzu ziwe be n’abahungu biwe+ bari kumwe na we n’impuzu zabo.
31 Maze Musa abwira Aroni n’abahungu biwe ati: “Tekera+ izo nyama ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro, kandi ni ho muzozirira+ na wa mukate uri mu gisimbo c’iyatira, nk’uko nategetswe, ngo: ‘Aroni n’abahungu biwe bazobirya.’ 32 Ibisigaye na vyo kuri izo nyama no ku mukate muzobiturira n’umuriro+. 33 Kumara imisi indwi+ ntimuze musohoke ngo muve mu bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro, gushika ku musi ukwiza imisi y’iyatirwa ryanyu, kuko kwuzuza ukuboko kwanyu ububasha+ bizofata imisi indwi. 34 Nk’uko nyene bigizwe uyu musi, ni ko Yehova yategetse ko bikorwa kugira mutangirwe impongano+. 35 Muzoguma ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro umurango n’ijoro kumara imisi indwi+, kandi mutegerezwa kwubahiriza izamu ritegerezwa rya Yehova+, kugira ntimupfe; kuko ukwo ari ko nategetswe.”
36 Aroni n’abahungu biwe bakora ibintu vyose Yehova yari yategetse biciye kuri Musa.
9 Hanyuma ku musi ugira umunani+, Musa ahamagara Aroni n’abahungu biwe n’abagabo b’inararibonye ba Isirayeli. 2 Maze abwira Aroni ati: “Itorere inyana ikiri nto y’ishikanwa ry’igicumuro+ n’impfizi y’intama y’ishikanwa riturirwa+ bitagira agahonzi, uzishikirize imbere ya Yehova+. 3 Mugabo ubwire bene Isirayeli uti: ‘Tora isuguru y’impene+ y’ishikanwa ry’igicumuro n’inyana n’impfizi y’intama ikiri nto+, imwe yose imaze umwaka, ibitagira agahonzi, vy’ishikanwa riturirwa, 4 n’ishūri n’impfizi y’intama z’ibimazi vy’ugusangira+ ku bwo kubitangako ikimazi imbere ya Yehova, n’ishikanwa ry’intete+ ribombekeshejwe amavuta, kuko uno musi ari ho Yehova aza kubabonekera ata gukeka+.’”
5 Nuko bajana imbere y’ihema ry’ihuriro ivyo Musa yari yategetse. Maze ikoraniro ryose riregera, rihagarara imbere ya Yehova+. 6 Musa yongera kuvuga ati: “Ibi ni vyo Yehova yategetse ko mukwiye gukora, kugira ubuninahazwa bwa Yehova bubabonekere+.” 7 Maze Musa abwira Aroni ati: “Egera igicaniro uhereze ishikanwa ryawe ry’igicumuro+ be n’ishikanwa ryawe riturirwa, utange impongano+ ku bwawe no ku bw’inzu yawe; kandi uhereze ishikanwa ry’abantu+, ubatangire impongano+, nk’uko Yehova yategetse.”
8 Aroni buno nyene yegera igicaniro, akerera ya nyana y’ishikanwa ry’igicumuro, yo ku bwiwe+. 9 Maze abahungu ba Aroni bamushikiriza amaraso+, na we ajobeka urutoke rwiwe muri nya maraso+ araheza ayashira ku mahembe y’igicaniro+, ayasigaye ayasuka ku ntaba y’igicaniro. 10 Hanyuma afumbisha umwotsi ku gicaniro ikinure+ n’amafyigo na ka gahimba ko ku gitigu vyo kw’ishikanwa ry’igicumuro+, nk’uko Yehova yari yategetse Musa. 11 Hanyuma inyama n’urushato abituriza umuriro hanze y’ikambi+.
12 Maze akerera rya shikanwa riturirwa, hanyuma abahungu ba Aroni bamuhereza amaraso ayamijagira hirya no hino ku gicaniro+. 13 Hanyuma bamuhereza rya shikanwa riturirwa, mu bipande vyaryo, be n’umutwe, na we abifumbisha umwotsi ku gicaniro+. 14 Vyongeye, yoza amara n’amaguru* abifumbisha umwotsi kuri rya shikanwa riturirwa, ku gicaniro+.
15 Buno ashikiriza rya shikanwa ry’abantu+ hanyuma atora ya mpene y’ishikanwa ry’igicumuro itangirwa abantu, arayikerera, ayitangako ishikanwa ku bw’igicumuro, kumwe kw’iya mbere. 16 Maze ashikiriza rya shikanwa riturirwa, arigenza nk’uko bisanzwe bigirwa+.
17 Ubukurikira ashikiriza rya shikanwa ry’intete+, yuzuza ikiganza ciwe bikeyi kuri ryo araheza abifumbisha umwotsi ku gicaniro, hambavu ya rya shikanwa riturirwa ryo mu gitondo+.
18 Inyuma y’ivyo akerera ya shūri na ya mpfizi y’intama vy’ikimazi c’ugusangira+ gitangirwa abantu. Maze abahungu ba Aroni bamuhereza amaraso, ayamijagira hirya no hino ku gicaniro+. 19 Nayo ku vy’ibipande binuze+ vya nya shūri, na ca gitsembe kinuze+ ca ya mpfizi y’intama, na ca kinure gipfuka amara, na ya mafyigo, na ka gahimba ko ku gitigu, 20 nya bipande binuze babishira rero ku nkoro+, araheza abifumbisha umwotsi ku gicaniro. 21 Mugabo inkoro n’ukuguru kw’ukuryo Aroni abizungagiza irya n’ino bwa shikanwa rizungagizwa+ imbere ya Yehova, nk’uko Musa yari yategetse.
22 Maze Aroni atarika ibiganza vyiwe yerekeza ku bantu, arabahezagira+, araheza amanuka+ avuye guhereza rya shikanwa ry’igicumuro na rya shikanwa riturirwa na vya bimazi vy’ugusangira. 23 Amaherezo Musa na Aroni binjira mw’ihema ry’ihuriro hanyuma barasohoka, bahezagira abantu+.
Maze ubuninahazwa bwa Yehova+ bubonekera abantu bose, 24 hanyuma umuriro urasohoka uvuye imbere ya Yehova+, utangura kuyigiza rya shikanwa riturirwa na vya bipande binuze vyo ku gicaniro. Abantu bose ngo babibone, baraduka biha akaruru+, bagwa bubamye.
10 Mu nyuma bene Aroni, Nadabu na Abihu+, batora umwe wese ikijamwo umuriro+ ciwe barabizana, babishiramwo umuriro, bashira n’imibavu+ kuri wo, batangura gushikanira imbere ya Yehova umuriro utemewe n’amategeko+, uwo atari yarabategetse. 2 Umuriro uca urasohoka uvuye imbere ya Yehova, urabayigiza+, bapfira imbere ya Yehova+. 3 Maze Musa abarira Aroni ati: “Ibi ni vyo Yehova avuze: ‘Mu bo hafi yanje+ ninēzwe+, kandi mu maso y’abantu bose nininahazwe+.’” Aroni na we aguma acereje.
4 Nuko Musa ahamagara Mishaheli na Elizafani, bene Uziyeli+, sewabo wa Aroni, ababwira ati: “Nimwegere, mutware bene wanyu mubakure imbere y’ahantu heranda, mubajane hanze y’ikambi+.” 5 Nuko baregera, babatwara bari mu makanzu yabo babajana hanze y’ikambi, nk’uko Musa yari yavuze.
6 Mu nyuma Musa abwira Aroni n’abandi bahungu biwe Eleyazari na Itamari, ati: “Ntimureke ngo imitwe yanyu igume idatunganijwe+, kandi ntimutabure impuzu zanyu, kugira ntimupfe no kugira ntarakarire ikoraniro ryose+. Mugabo bene wanyu b’inzu yose ya Isirayeli bazorira kubera uwo muriro Yehova yateje. 7 Kandi ntimusohoke ngo muve ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro, kugira ntimupfe+, kuko amavuta yo kurobanuza ya Yehova ari kuri mwebwe+.” Nuko bagira nk’uko ijambo rya Musa rivuze.
8 Yehova abarira Aroni ati: 9 “Ntunywe umuvinyu canke inzoga iboreza+, mwe n’abahungu bawe bari kumwe nawe, igihe mugira mwinjire mw’ihema ry’ihuriro, kugira ntimupfe. Ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero ku mayaruka yanyu, 10 kugira mushobore gutandukanya ikintu ceranda n’icanduye, igihumanye n’ikidahumanye+, 11 no kugira mwigishe bene Isirayeli+ ingingo nyobozi zose Yehova yababwiye biciye kuri Musa.”
12 Maze Musa abarira Aroni na Eleyazari na Itamari, abahungu biwe bari basigaye, ati: “Tora rya shikanwa ry’intete+ ryasigara ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro, muririre hafi y’igicaniro ritarimwo umwambiro, kuko ari ikintu ceranda rwose+. 13 Kandi mutegerezwa kurirya muri ahantu heranda+, kuko ari ingaburo yawe n’ingaburo y’abahungu bawe ivuye ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro; kuko ukwo ari ko nategetswe. 14 Ya nkoro y’ishikanwa rizungagizwa+ be na kwa kuguru kw’umugabane mweranda+ muzobirira ahantu hadahumanye, wewe n’abahungu bawe n’abakobwa bawe bari kumwe nawe+, kuko vyatanzwe ngo bibe ingaburo yawe n’ingaburo y’abahungu bawe ivuye ku bimazi vy’ugusangira vya bene Isirayeli. 15 Bazozana kwa kuguru kw’umugabane mweranda, na ya nkoro y’ishikanwa rizungagizwa+, kumwe n’amashikanwa ashikanishwa umuriro ya vya bipande binuze, kugira bazungagize irya n’ino imbere ya Yehova ishikanwa rizungagizwa. Bitegerezwa kuba ingaburo+ gushika igihe kitagira urugero, kuri wewe no ku bahungu bawe bari kumwe nawe, nk’uko Yehova yategetse.”
16 Hanyuma Musa arondera hose ya mpene y’ishikanwa ry’igicumuro+, asanga yari yaturiwe irahera. Nuko arākarira Eleyazari na Itamari, bene Aroni bari basigaye, avuga ati: 17 “Kubera iki mutaririye rya shikanwa ry’igicumuro ahantu heranda+, kandi ari ikintu ceranda rwose, akaba yakibahaye ngo mwishure ikosa ry’ikoraniro kugira mubatangire impongano imbere ya Yehova+? 18 Raba! Amaraso yaryo ntiyazanywe ahantu heranda indani+. Mwabwirizwa kuba mwaririye nya shikanwa ahantu heranda, nk’uko nari nategetse+.” 19 Aroni aca abwira Musa ati: “Ehe uno musi bashikirije imbere ya Yehova+ ishikanwa ryabo ry’igicumuro n’ishikanwa ryabo riturirwa, none raba ivyatanguye kunshikira. Mbega iyo ndya ishikanwa ry’igicumuro uno musi, Yehova yari kubishima+?” 20 Musa ngo avyumve, arabishima.
11 Hanyuma Yehova abarira Musa na Aroni ati: 2 “Bwire bene Isirayeli muti: ‘Iki ni co kinyabuzima mushobora kurya+ mu bikoko vyose biri kw’isi: 3 Ikiremwa cose co mu bikoko gisatuye ikinono kikagira n’umwanya mu binono kandi kikuza, ico ni co mushobora kurya+.
4 “‘Gusa, iki ni co mutazorya mu vyuza n’ibisatuye ikinono: ingamiya, kuko yuza mugabo ikaba idasatuye ikinono. Irahumanye kuri mwebwe+. 5 N’inkezi yo mu bitandara+, kuko yuza mugabo ikaba idasatuye ikinono. Irahumanye kuri mwebwe. 6 N’urukwavu rwo mw’ishamba+, kuko rwuza mugabo rukaba rudafise ikinono gisatuye. Rurahumanye kuri mwebwe. 7 N’ingurube+, kuko isatuye ikinono kandi ikagira umwanya mu kinono, mugabo ikaba ituza. Irahumanye kuri mwebwe. 8 Ntimuze murye inyama yavyo n’imwe, kandi ntimuze mukore ku muvyimba wavyo+. Birahumanye kuri mwebwe+.
9 “‘Iki ni co mushobora kurya mu bintu vyose biri mu mazi+: Ikintu cose gifise amababa n’ibigaragamba+ co mu mazi, mu biyaga no mu nzuzi z’isumo, ivyo murashobora kubirya. 10 Kandi ikintu cose co mu biyaga no mu nzuzi z’isumo kidafise amababa n’ibigaragamba, mu biremwa bigwirirana vyose vyo mu mazi no mu bifise ubuzima vyose biri mu mazi, ni ikintu gishisha kuri mwebwe. 11 Egome, bizocika ikintu gishisha kuri mwebwe. Ntimuze murye inyama yavyo n’imwe+, kandi muze muterwe ishishi n’umuvyimba wavyo. 12 Ibintu vyose vyo mu mazi bitagira amababa n’ibigaragamba ni ikintu gishisha kuri mwebwe.
13 “‘Kandi ibi ni vyo bizobatera ishishi mu biremwa biguruka+. Ntibikwiye kuribwa. Ni ikintu gishisha: inkona+ na kagoma n’ikinyakabaka cirabura, 14 n’ikinyamwanira gitukura n’ikinyamwanira cirabura+ hisunzwe ubwoko bwavyo, 15 n’igikona cose+ hisunzwe ubwoko bwaco, 16 n’ikinyoni citwa imbuni+ n’igihuna n’inguriguri n’agaca hisunzwe ubwoko bwavyo, 17 na ca gihuna gitoyi be n’ikirovyi be na ca gihuna c’amatwi maremare+, 18 n’imbata yo mu mazi n’ikinyoni ntamayuruzi n’ikinyakabaka+, 19 n’agasoza, n’inyange hisunzwe ubwoko bwayo, na samunsure be n’agahungarema+. 20 Ikiremwa cose kigwirirana c’amababa kigendera ku maguru ane ni ikintu gishisha kuri mwebwe+.
21 “‘Iki gusa ni co mushobora kurya mu biremwa bigwirirana vyose vy’amababa bigendera ku maguru ane: birya bifise amaguru yo gutaruka haruguru y’ibirenge vyavyo yo gutarukisha kw’isi. 22 Ibi ni vyo mushobora kurya muri vyo: inzige y’insumirakure+, hisunzwe ubwoko bwayo, na ya nzige iribwa+ hisunzwe ubwoko bwayo, n’ikinyamajoro hisunzwe ubwoko bwaco, n’igihori+ hisunzwe ubwoko bwaco. 23 Nayo ibindi biremwa bigwirirana vy’amababa vyose bifise amaguru ane, ni ikintu gishisha+ kuri mwebwe. 24 Ivyo rero vyotuma mwihumanya. Umuntu wese akoze ku mivyimba yavyo azoba uwuhumanye gushika ku mugoroba+. 25 Kandi umuntu wese atwaye uwo ari wo wose mu mivyimba yavyo azomesa+ impuzu ziwe, kandi ategerezwa kuba uwuhumanye gushika ku mugoroba.
26 “‘Nayo ibikoko ivyo ari vyo vyose bisatuye ikinono mugabo bikaba bidafise umwanya kandi bikaba bituza, birahumanye kuri mwebwe. Umuntu wese abikozeko azoba uwuhumanye+. 27 Nayo ikiremwa cose kigendera ku majanja yaco mu binyabuzima vyose bigendera ku maguru ane, birahumanye kuri mwebwe. Umuntu wese akoze ku mivyimba yavyo azoba uwuhumanye gushika ku mugoroba. 28 Uwutwaye imivyimba+ yavyo azomesa impuzu ziwe+, kandi ategerezwa kuba uwuhumanye gushika ku mugoroba. Birahumanye kuri mwebwe.
29 “‘Kandi iki ni co gihumanye kuri mwebwe mu biremwa bigwirirana, bigwirirana kw’isi+: ifuku be n’imbeba yo mu gahinga+ be n’umuserebanyi hisunzwe ubwoko bwavyo, 30 n’icugu c’ikirenge gishanje be n’imburu n’umuserebanyi wo mu mazi n’umuserebanyi wo mu musenyi be n’uruvu. 31 Ivyo birahumanye kuri mwebwe mu biremwa vyose bigwirirana+. Umuntu wese abikozeko vyapfuye azoba uwuhumanye gushika ku mugoroba+.
32 “‘Ikintu cose rero hogira ico muri vyo kigwako capfuye kizoba igihumanye, caba ari icombo kanaka c’igiti+ canke impuzu canke urushato+ canke igunira*+. Icombo cose kiri n’ico gikoreshwa kizoshirwa mu mazi, kandi gitegerezwa kuba igihumanye gushika ku mugoroba, kibone kuba ikidahumanye. 33 Nayo icombo cose c’ikibumbano+ hogira ico ari co cose muri vyo kigwamwo, ikintu cose kiri muri co kizoba igihumanye, kandi muzokimena+. 34 Ubwoko bwose bw’ibifungurwa biribwa vyojako amazi avuye muri co, bizoba bihumanye, kandi ikinyobwa cose conywerwa mu combo ico ari co cose mwene ico, kizoba gihumanye. 35 Kandi ikintu cose umuvyimba wavyo uwo ari wo wose wogwako kizoba igihumanye. Yaba ifuru canke igitereko c’ikarabo, kibwirizwa kumenwa. Birahumanye, kandi bizocika ibihumanye kuri mwebwe. 36 Imbizi gusa be n’icobo kibitswemwo amazi ni vyo bizoguma bidahumanye, mugabo umuntu wese akoze ku mivyimba yavyo azoba uwuhumanye. 37 Kandi hamwe hogira uwo ari wo wose mu mivyimba yavyo ugwa ku mbuto iyo ari yo yose y’igiterwa yo kubiba, ntizoba ihumanye. 38 Mugabo hamwe amazi yoshirwa ku mbuto kandi hakaba hari ikintu co ku mivyimba yavyo cari cayiguyeko, zizoba zihumanye kuri mwebwe.
39 “‘Mu gihe na ho igitungwa canyu ico ari co cose co gufungura copfa, uwukoze ku muvyimba waco azoba uwuhumanye gushika ku mugoroba+. 40 Kandi uwuriye+ ku muvyimba waco uwo ari wo wose azomesa impuzu ziwe, kandi ategerezwa kuba uwuhumanye gushika ku mugoroba. Uwutwaye umuvyimba waco azomesa impuzu ziwe, kandi ategerezwa kuba uwuhumanye gushika ku mugoroba. 41 Kandi ibiremwa bigwirirana vyose binyagara kw’isi ni ikintu gishisha+. Ntikize kiribwe. 42 Nayo ikiremwa cose kigendera ku nda+ be n’ikiremwa cose kigendera ku maguru ane canke ku gitigiri kinini ico ari co cose c’amaguru mu biremwa bigwirirana vyose bigwirirana kw’isi, ntimuze mubirye, kuko ari ikintu gishisha+. 43 Ntimutume ubwanyu muba abashisha biciye ku biremwa bigwirirana ivyo ari vyo vyose, kandi ntimuze muvyihumanishe ngo mube koko abahumanye biciye kuri vyo+. 44 Kuko ndi Yehova Imana yanyu+; kandi mutegerezwa kwiyeza, kandi mutegerezwa kuba beranda+, kuko jewe ndi mweranda+. Ntimuze mwihumanishe ibiremwa bigwirirana na bimwe bigendagenda kw’isi. 45 Kuko ndi Yehova uwuriko arabadugana abakura mu gihugu ca Misiri kugira nerekane ko ndi Imana kuri mwebwe+; kandi mutegerezwa kwerekana ko muri beranda+, kuko jewe ndi mweranda+.
46 “‘Iryo ni ryo tegeko ku biraba igikoko n’ikiremwa kiguruka be n’igifise ubuzima cose kigendagenda mu mazi+, no ku biraba ikinyabuzima cose kigwirirana kw’isi, 47 kugira mushire itandukaniro+ hagati y’igihumanye n’ikidahumanye, no hagati y’ikinyabuzima kiribwa n’ikidakwiye kuribwa.’”
12 Hanyuma Yehova abwira Musa ati: 2 “Bwira bene Isirayeli uti: ‘Umugore niyasama inda*+ akavyara umuhungu, ategerezwa kuba uwuhumanye imisi indwi; nka kurya kwo mu misi y’ubuhumane igihe ari mu butinyanka, azoba uwuhumanye+. 3 Ku musi ugira umunani agashato* k’umubiri wa nya mwana kazogenyerwa+. 4 Mu misi mirongo itatu n’itatu yindi uwo mugore azoguma mu maraso y’ityororwa. Ntakwiye gukora ku kintu ceranda na kimwe, kandi ntakwiye kwinjira ahantu heranda gushika iyo misi y’ityororwa ryiwe ikwiye+.
5 “‘Nimba na ho avyaye umukobwa, ategerezwa rero kuba uwuhumanye imisi cumi n’ine, nko mu gihe c’ubutinyanka bwiwe. Mu misi mirongo itandatu n’itandatu yindi azoguma mu maraso y’ityororwa. 6 Maze imisi y’ityororwa ryiwe ku bw’umuhungu canke ku bw’umukobwa niyakwira, azozana ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro impfizi y’intama ikiri nto, mu mwaka wayo wa mbere, ku bw’ishikanwa riturirwa+, n’inuma ikiri nto canke intunguru+ ku bw’ishikanwa ry’igicumuro, abihe umuherezi. 7 Na we aze abishikirize imbere ya Yehova aheze amutangire impongano, uno abe uwuhumanuwe isôko ry’amaraso yiwe+. Iryo ni ryo tegeko ku biraba umugore avyaye umuhungu canke umukobwa. 8 Mugabo nimba ata buryo buhagije afise bwo kuronka intama, aze atore intunguru zibiri canke inuma zibiri zikiri nto+, imwe ibe iy’ishikanwa riturirwa, iyindi ibe iy’ishikanwa ry’igicumuro, umuherezi aheze amutangire impongano+, uwo mugore aheze abe uwudahumanye.’”
13 Hanyuma Yehova abwira Musa na Aroni ati: 2 “Umuntu niyazana mu rukoba rw’umubiri wiwe igiturika canke igisekera+ canke ikibibi kandi kikavamwo koko icago c’imibembe+ mu rukoba rw’umubiri wiwe, baze bamuzanire Aroni umuherezi canke umwe mu bahungu biwe, abaherezi+. 3 Umuherezi na we aze yihweze nya cago mu rukoba rwa nya mubiri+. Mu gihe ubwoya bwo muri nya cago bwahindutse ubwera kandi nya cago kikaba kiboneka ko cimbitse kuruta urukoba rw’umubiri wiwe, kizoba ari icago c’imibembe. Umuherezi aze acihweze, aheze amenyeshe ko ahumanye. 4 Mugabo nimba nya kibibi cera mu rukoba rw’umubiri wiwe kandi kikaba kiboneka ko kitimbitse kuruta urukoba kandi ubwoya bwaco bukaba butahindutse ubwera, umuherezi aze akumire+ uwatewe na nya cago imisi indwi. 5 Umuherezi aze amwihweze ku musi ugira indwi, maze nimba bibonetse ko nya cago cahagaze, kikaba kitakwiragiye mu rukoba, umuherezi aze amukumire+ yindi misi indwi.
6 “Umuherezi aze amwihweze irya kabiri ku musi ugira indwi, maze nimba nya cago kiriko kirazimangana kandi kikaba kitakwiragiye mu rukoba, umuherezi aze rero amenyeshe ko adahumanye. Kizoba cari igisekera. Aze amese impuzu ziwe aheze abe uwudahumanye. 7 Mugabo nimba vy’ukuri nya gisekera cakwiragiye mu rukoba inyuma y’aho amariye guseruka imbere y’umuherezi kugira ityororwa ryiwe ryemezwe, aze aseruke rero irya kabiri imbere y’umuherezi+, 8 umuherezi na we aze yihweze; maze nimba nya gisekera cakwiragiye mu rukoba, umuherezi aze amenyeshe ko ahumanye. Ni imibembe+.
9 “Icago c’imibembe nicaza mu muntu, baze bamuzanire umuherezi. 10 Umuherezi na we aze yihweze+; maze nimba mu rukoba hari igiturika cera kandi kikaba cahinduye ubwoya bukera kandi muri nya giturika hakabamwo inyama isebuye imeze nk’umubiri muzima+, 11 ni imibembe y’ubwome+ mu rukoba rw’umubiri wiwe; kandi umuherezi aze amenyeshe ko ahumanye. Ntakwiye kumukumira+, kuko ahumanye. 12 Nimba na ho nya mibembe yaturitse mu rukoba koko, kandi igapfuka urukoba rwose rw’uwufise nya cago kuva ku mutwe wiwe gushika ku birenge, aho umuherezi ageza amaso hose; 13 kandi umuherezi akaba yaravye agasanga imibembe yapfutse umubiri wiwe wose, aze avuge rero ko nya cago kidahumanye. Cose cahindutse icera. Ntazoba ahumanye. 14 Mugabo umusi muri co habonetse umubiri muzima, azoba ahumanye. 15 Umuherezi+ aze arabe nya mubiri muzima, aheze amenyeshe ko ahumanye. Nya mubiri muzima urahumanye. Ni imibembe+. 16 Mu gihe na ho nya mubiri muzima usubiye inyuma ugahinduka ukera, ategerezwa rero kuza ku muherezi. 17 Umuherezi na we aze amwihweze+, maze nimba nya cago cahindutse kikera, umuherezi aze avuge ko nya cago kidahumanye. Ntazoba ahumanye.
18 “Nayo ku vyerekeye umubiri, igihute+ nicaza mu rukoba rwawo hanyuma kigakira, 19 kandi mu kibanza ca nya gihute hakaba haje igiturika cera canke ikibibi cera kigomba gutukura, aze yiyereke umuherezi. 20 Umuherezi na we aze arabe+, maze nimba kiboneka ko kitinjiye mu rukoba kandi ubwoya bwaco bukaba bwahindutse bukera, umuherezi aze amenyeshe ko ahumanye. Ni icago c’imibembe. Caturitse muri nya gihute. 21 Mugabo nimba umuherezi acihweje, maze agasanga nta bwoya bwera buri muri co kandi kikaba kitimbitse kuruta urukoba, vyongeye kikaba kiriko kirazimangana, umuherezi aze amukumire+ imisi indwi. 22 Nimba vy’ukuri gikwiragiye mu rukoba, umuherezi aze amenyeshe ko ahumanye. Ni icago. 23 Mugabo nimba nya kibibi kigumye mu kibanza caco, kikaba kitakwiragiye, ni ubuvyimbe+ bw’igihute; umuherezi aze avuge ko adahumanye+.
24 “Mu gihe na ho habaye inkovu mu rukoba rw’umubiri bivuye ku muriro, umubiri mubisi wa nya nkovu ugacika koko ikibibi cera kigomba gutukura canke icera, 25 umuherezi aze acihweze; maze nimba ubwoya bwahindutse bukera muri nya kibibi kandi kikaba kiboneka ko cimbitse kuruta urukoba, ni imibembe. Yaturitse muri nya nkovu, kandi umuherezi aze amenyeshe ko ahumanye. Ni icago c’imibembe. 26 Mugabo nimba umuherezi acihweje, maze agasanga nta bwoya bwera buri muri nya kibibi kandi kikaba kitinjiye mu rukoba kandi kikaba kiriko kirazimangana, umuherezi aze amukumire imisi indwi. 27 Umuherezi aze amwihweze ku musi ugira indwi. Nimba vy’ukuri gikwiragiye mu rukoba, umuherezi aze amenyeshe ko ahumanye. Ni icago c’imibembe. 28 Mugabo nimba nya kibibi kigumye mu kibanza caco, kikaba kitakwiragiye mu rukoba kandi kikaba kiriko kirazimangana, ni igiturika ca nya nkovu. Umuherezi aze amenyeshe ko adahumanye, kuko ari ubuvyimbe bwa nya nkovu.
29 “Nayo ku vyerekeye umugabo canke umugore, icago nicamuzako ku mutwe canke ku rusakanwa, 30 umuherezi+ aze arabe nya cago; maze nimba kiboneka ko cimbitse kuruta urukoba, kandi umushatsi ukaba ari umuhondo ukaba n’imparurwa muri co, umuherezi aze amenyeshe ko uyo ahumanye. Ni ukumunguka kw’umushatsi kudasanzwe+. Ni imibembe yo ku mutwe canke yo ku rusakanwa. 31 Mugabo umuherezi niyaraba ico cago, maze agasanga kiboneka ko kitimbitse kuruta urukoba kandi ata mushatsi wirabura uri muri co, umuherezi aze akumire+ uwatewe n’ico cago imisi indwi+. 32 Umuherezi aze yihweze nya cago ku musi ugira indwi; maze nimba nya cago kitakwiragiye, ata n’umushatsi w’umuhondo waje muri co, kandi nya hantu habaye ukumunguka kw’umushatsi+ hakaba haboneka ko hatimbitse kuruta urukoba, 33 aze yimoshe rero, mugabo ntazomosha ahabaye nya kumunguka kw’umushatsi+. Umuherezi aze akumire uwatewe n’ico cago iyindi misi indwi.
34 “Umuherezi aze yihweze nya kumunguka kw’umushatsi kudasanzwe ku musi ugira indwi; maze nimba ico cago kitakwiragiye mu rukoba, kandi kikaba kiboneka ko kitimbitse kuruta urukoba, umuherezi aze avuge rero ko nya muntu adahumanye+; uno aze amese impuzu ziwe abone kuba uwudahumanye. 35 Mugabo nimba vy’ukuri nya cago gikwiragiye mu rukoba ityororwa ryiwe rimaze kwemezwa, 36 umuherezi+ aze amurabe; maze nimba nya cago cakwiragiye mu rukoba, umuherezi ntazokwirirwa arasuzuma umushatsi w’umuhondo; azoba ahumanye. 37 Mugabo nimba bibonetse ko nya kumunguka kw’umushatsi kwahagaze kandi hakaba hameze umushatsi, ico cago kizoba cakize. Azoba adahumanye, kandi umuherezi aze avuge ko adahumanye+.
38 “Nayo ku vyerekeye umugabo canke umugore, ibibibi+ nivyaza mu rukoba rw’umubiri wabo, ibibibi vyera, 39 umuherezi+ aze yihweze; nimba nya bibibi vyo mu rukoba rw’umubiri wabo vyeragurika, ni igiturika ata co cica. Caturitse mu rukoba. Ntazoba ahumanye.
40 “Nayo ku vyerekeye umugabo, umutwe wiwe niwatoboka ubuhanza+, buzoba ari ubuhanza. Ntazoba ahumanye. 41 Nimba umutwe wiwe utobotse ubuhanza imbere, ni ubuhanza bwo mu ruhanga. Ntazoba ahumanye. 42 Mugabo icago cera kigomba gutukura nicaza mu buhanza bw’urutwariro canke bw’uruhanga, izoba ari imibembe yaturitse mu buhanza bw’urutwariro rwiwe canke bw’uruhanga rwiwe. 43 Umuherezi+ aze amwihweze; maze nimba mu buhanza bw’urutwariro rwiwe canke bw’uruhanga rwiwe hari igiturika c’icago cera kigomba gutukura, bikaboneka nk’imibembe mu rukoba rw’umubiri, 44 ni umunyamibembe. Azoba ahumanye. Umuherezi akwiye kumenyesha ko ahumanye. Icago ciwe kiri ku mutwe wiwe. 45 Nayo umunyamibembe arimwo nya cago, impuzu ziwe zize zitaburwe+, umutwe wiwe na wo ugume udatunganijwe+, kandi aze yipfuke ku bwanwa bwo haruguru+, asemerere ati: ‘Ndahumanye, ndahumanye+!’ 46 Imisi yose nya cago kizoba kiri muri we azoba ahumanye. Azoba ahumanye. Akwiye kuba aha wenyene. Hanze y’ikambi+ ni ho azoba.
47 “Nayo ku vyerekeye impuzu, icago c’imibembe nicaza muri yo, haba mu mpuzu y’ubwoya canke y’ilino, 48 canke mu nyuzi z’indamvu+ canke z’insobanya z’ilino n’iz’ubwoya, canke mu rushato canke mu kindi kintu cose gikozwe mu rushato+, 49 kandi nya cago c’urwatsi rutoto rugomba gusa n’umuhondo canke ikigomba gutukura kikaza koko mu mpuzu canke mu rushato canke mu nyuzi z’indamvu canke z’insobanya canke mu kintu ico ari co cose c’urushato, kizoba ari icago c’imibembe, kandi gitegerezwa kwerekwa umuherezi. 50 Umuherezi+ aze arabe nya cago, hanyuma uwatewe na nya cago aze amukumire+ imisi indwi. 51 Amaze kuraba nya cago ku musi ugira indwi, agasanga cakwiragiye mu mpuzu canke mu nyuzi z’indamvu canke z’insobanya+ canke mu rushato rukoreshwa ico ari co cose rwoba rugenewe, nya cago kizoba ari imibembe ikaze+. Kizoba gihumanye. 52 Aze aturire nya mpuzu canke nya nyuzi z’indamvu canke z’insobanya zo mu bwoya canke mw’ilino+, canke ikintu cose c’urushato nya cago cozamwo, kuko ari imibembe ikaze+. Gikwiye guturirwa mu muriro.
53 “Mugabo nimba umuherezi yihweje, maze agasanga nya cago nticakwiragiye mu mpuzu canke mu nyuzi z’indamvu canke z’insobanya canke mu kintu ico ari co cose c’urushato+, 54 umuherezi aze ategeke ko bamesa ikirimwo nya cago, kandi aze agikumire imisi indwi irya kabiri. 55 Umuherezi aze yihweze nya cago kimaze kumeswa, maze nimba kitahinduye uko gisa kandi kikaba kitakwiragiye, kizoba gihumanye. Ukwiye kugiturira mu muriro. Ni ikirabagu gicokeye mu kiremo c’inyuzi zisigaye zigaragara, ku ruhande rwaco rwo munsi canke rw’inyuma.
56 “Mugabo nimba umuherezi yihweje, maze agasanga nya cago kiriko kirazimangana inyuma y’aho kimariye kumeswa, aze agitabure kuri nya mpuzu canke nya rushato canke nya nyuzi z’indamvu canke z’insobanya. 57 Ariko nimba gisubiye kuboneka mu mpuzu canke mu nyuzi z’indamvu canke z’insobanya+ canke mu kintu ico ari co cose c’urushato, kizoba caturitse. Ukwiye guturira+ mu muriro ikintu cose kirimwo nya cago. 58 Nayo impuzu canke inyuzi z’indamvu canke z’insobanya canke ikintu ico ari co cose c’urushato ushobora kumesa, igihe nya cago canyitse kikabivako, kize kimeswe irya kabiri, kibe ikidahumanye.
59 “Iryo ni ryo tegeko rigenga icago c’imibembe mu mpuzu y’ubwoya canke y’ilino+, canke mu nyuzi z’indamvu canke z’insobanya, canke mu kintu ico ari co cose c’urushato, kugira bivugwe ko kidahumanye canke bimenyeshwe ko gihumanye.”
14 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Iri ni ryo rizocika itegeko rigenga umunyamibembe+ ku musi wo kwemeza ityororwa ryiwe, igihe ategerezwa kuzanwa ku muherezi+. 3 Umuherezi aze asohoke hanze y’ikambi, arabe; nimba nya cago c’imibembe cakize+ muri nya munyamibembe, 4 umuherezi aze atange itegeko. Ku bw’ukwihumanura, aze atore inyoni zibiri nzima zidahumanye+ n’igiti c’isederi+ n’igitambara c’ibara ry’agahama*+ na ezobu+. 5 Umuherezi aze atange itegeko, inyoni imwe yicirwe mu combo c’ikibumbano hejuru y’amazi atemba+. 6 Ya nyoni nzima na yo aze ayitore be na ca giti c’isederi na ca gitambara c’ibara ry’agahama na ya ezobu, aheze abijobekane na ya nyoni nzima mu maraso ya ya nyoni yicirwa hejuru y’amazi atemba. 7 Maze aze ayacucagire+ incuro indwi+ ku wuriko arihumanura imibembe, avuge ko adahumanye+, aheze arungike ya nyoni nzima mu gahinga+.
8 “Kandi uwihumanura aze amese impuzu ziwe+, yimoshe n’umushatsi wiwe wose yongere yiyuhagire+ mu mazi abe uwudahumanye; mu nyuma ashobora kwinjira mw’ikambi. Kandi ategerezwa kuba hanze y’ihema ryiwe imisi indwi+. 9 Ku musi ugira indwi, aze yimoshe umushatsi wiwe wose ku mutwe+ no ku rusakanwa no ku bigohegohe. Egome, aze yimoshe umushatsi wiwe wose, amese n’impuzu ziwe yongere yuhagire umubiri wiwe mu mazi, abone kuba uwudahumanye.
10 “Ku musi ugira umunani+ azotora impfizi z’intama zibiri zikiri nto zitagira agahonzi be n’umwagazi w’intama w’ishashi umwe utagira agahonzi+, mu mwaka wawo wa mbere, n’ivy’icumi bitatu vya efa* y’ifu inoze bwa shikanwa ry’intete+ ribombekeshejwe amavuta, n’ingero imwe ya logi* y’amavuta+; 11 kandi uwo muherezi azoba avuze ko nya muntu adahumanye aze ashikirize imbere ya Yehova ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro nya muntu ariko arihumanura na nya bintu. 12 Umuherezi aze atore impfizi y’intama ikiri nto imwe, ayishikane ku bw’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+ iri kumwe na ya ngero ya logi+ y’amavuta, abizungagize irya n’ino bwa shikanwa rizungagizwa+ imbere ya Yehova. 13 Hanyuma aze akererere ya mpfizi y’intama ikiri nto ha hantu+ ishikanwa ry’igicumuro n’ishikanwa riturirwa bikerererwa ubudasiba, ahantu heranda+, kuko ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha ari iry’umuherezi+, nka kumwe kw’ishikanwa ry’igicumuro. Ni ikintu ceranda rwose.
14 “Kandi umuherezi aze atore makeyi kuri ya maraso y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha, ayashire kw’ibabi ry’ugutwi kw’iburyo kw’uwihumanura no ku rukumu rw’ukuboko kwiwe kw’ukuryo, no kw’ino rikuru ry’ikirenge ciwe c’iburyo+. 15 Umuherezi aze atore makeyi kuri ya ngero ya logi+ y’amavuta, ayasuke ku kiganza c’ibubamfu c’umuherezi. 16 Umuherezi aze akoze urutoke rwiwe rw’iburyo muri ya mavuta ari ku kiganza ciwe c’ibubamfu, acucagire imbere ya Yehova makeyi kuri yo n’urutoke rwiwe incuro indwi+. 17 Makeyi ku yasigaye kuri ya mavuta ari ku kiganza ciwe, umuherezi azoyashira kw’ibabi ry’ugutwi kw’iburyo kw’uwihumanura, no ku rukumu rw’ukuboko kwiwe kw’ukuryo, no kw’ino rikuru ry’ikirenge ciwe c’iburyo hejuru ya ya maraso y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+. 18 Ayasigaye na yo kuri ya mavuta ari ku kiganza c’umuherezi azoyashira ku mutwe w’uwihumanura, kandi umuherezi aze amutangire impongano+ imbere ya Yehova.
19 “Umuherezi aze ahereze ishikanwa ry’igicumuro+, atangire impongano uwihumanura ubuhumane bwiwe, mu nyuma akerere rya shikanwa riturirwa. 20 Umuherezi aze ashikane ishikanwa riturirwa be n’ishikanwa ry’intete+ ku gicaniro, umuherezi+ amutangire impongano+, abone kuba uwudahumanye+.
21 “Ariko nimba ari umuntu mutoyi+ kandi akaba adafise uburyo buhagije+, aze atore impfizi y’intama ikiri nto imwe bwa shikanwa ry’ukwagirwa n’icaha, ribe ishikanwa rizungagizwa kugira atangirwe impongano, n’ic’icumi c’ingero ya efa c’ifu inoze ibombekeshejwe amavuta bwa shikanwa ry’intete be n’ingero ya logi y’amavuta, 22 n’intunguru+ zibiri canke inuma zibiri zikiri nto, bivanye n’uburyo yoba afise, imwe ize ibe ishikanwa ry’igicumuro, iyindi na yo ishikanwa riturirwa. 23 Ku musi ugira umunani+ aze abizanire umuherezi ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro+ imbere ya Yehova, kugira yemeze ityororwa ryiwe+.
24 “Kandi umuherezi aze atore ya mpfizi y’intama ikiri nto y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+ na ya ngero ya logi y’amavuta, abizungagize irya n’ino bwa shikanwa rizungagizwa imbere ya Yehova+. 25 Aze akerere ya mpfizi y’intama ikiri nto y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha, aheze atore makeyi kuri ya maraso y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha ayashire kw’ibabi ry’ugutwi kw’iburyo kw’uwihumanura, no ku rukumu rw’ukuboko kwiwe kw’ukuryo, no kw’ino rikuru ry’ikirenge ciwe c’iburyo+. 26 Umuherezi azosuka makeyi kuri ya mavuta ku kiganza ciwe c’ibubamfu+. 27 Umuherezi aze acucagire+ n’urutoke rwiwe rw’iburyo makeyi kuri nya mavuta ari ku kiganza ciwe c’ibubamfu incuro indwi imbere ya Yehova. 28 Umuherezi aze afate makeyi kuri nya mavuta ari ku kiganza ciwe ayashire kw’ibabi ry’ugutwi kw’iburyo kw’uwihumanura, no ku rukumu rw’ukuboko kwiwe kw’ukuryo, no kw’ino rikuru ry’ikirenge ciwe c’iburyo hejuru ya ha hantu h’amaraso y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+. 29 Ayasigaye na yo kuri nya mavuta ari ku kiganza c’umuherezi azoyashira ku mutwe+ w’uwihumanura kugira atangirwe impongano imbere ya Yehova.
30 “Kandi aze ahereze imwe muri za ntunguru canke muri za numa zikiri nto yoba afitiye uburyo+, 31 imwe muri izo yoba afitiye uburyo ibe ishikanwa ry’igicumuro+ iyindi na yo ibe ishikanwa riturirwa+, hamwe n’ishikanwa ry’intete. Umuherezi aze atangire impongano+ uwihumanura, imbere ya Yehova.
32 “Iryo ni ryo tegeko rigenga umuntu yarimwo icago c’imibembe yoshobora kuba adafise uburyo mu gihe c’ukwemezwa kw’ityororwa ryiwe.”
33 Hanyuma Yehova atangura kubwira Musa na Aroni ati: 34 “Nimwinjira mu gihugu ca Kanani+, ico ngira ndabahe ngo kibabere itongo+, hanyuma ngashira icago c’imibembe mu nzu yo mu gihugu mwigabira+, 35 nyene iyo nzu ategerezwa rero kuza akabwira umuherezi ati: ‘Hari ikintu mbonye kimeze nk’icago mu nzu.’ 36 Umuherezi aze atange amategeko, bakure ibintu vyose muri nya nzu imbere y’uko umuherezi yinjira kuraba nya cago, ntahave amenyesha ko ikintu cose kiri muri nya nzu gihumanye; inyuma y’ivyo umuherezi azokwinjira kuraba nya nzu. 37 Niyamara kubona nya cago, maze kikaba kiri mu mpome za nya nzu, hakaba hari ibicokwe vy’urwatsi rutoto rugomba gusa n’umuhondo canke bigomba gutukura, kandi bikaba biboneka ko cinjiye mu ruhome, 38 umuherezi aze asohoke nya nzu aje ku bwinjiriro bwayo, aheze ayikumire+ imisi indwi.
39 “Umuherezi aze agaruke ku musi ugira indwi, yihweze+; maze nimba nya cago cakwiragiye mu mpome za nya nzu, 40 umuherezi aze atange amategeko, na bo barandure+ amabuye arimwo nya cago, bayate hanze y’igisagara ahantu hahumanye. 41 Hanyuma azotegeka ko nya nzu ikwaragurwa imbere muri yo hose, maze ubudongo bw’ibumba bahomoye babusuke hanze y’igisagara, ahantu hahumanye. 42 Baze batore ayandi mabuye bayasobeke mu kibanza ca ya mabuye ya kera. Azotegeka ko hatorwa ubundi budongo bw’ibumba, ategeke kandi ko nya nzu ihomwa.
43 “Ariko nimba nya cago kigarutse kikaduka koko mu nzu inyuma y’aho nya mabuye aranduriwe n’inyuma y’aho nya nzu ihomorewe ikongera igahomwa, 44 umuherezi+ aze yinjire rero yihweze; maze nimba nya cago cakwiragiye mu nzu, izoba ari imibembe ikaze+ muri nya nzu. Irahumanye. 45 Aze ategeke ko nya nzu isiturirwa hasi kumwe n’amabuye yayo n’ibiti vyayo n’ubudongo bw’ibumba bwayo bwose, yongere ategeke ko bijanwa hanze y’igisagara, ahantu hahumanye+. 46 Mugabo umuntu wese yinjiye muri nya nzu ku musi uwo ari wo wose mu misi nya nzu izoba ikumiriwe+, azoba uwuhumanye gushika ku mugoroba+; 47 kandi umuntu wese aryamye muri nya nzu aze amese impuzu ziwe+, n’umuntu wese aririye muri nya nzu aze amese impuzu ziwe.
48 “Ariko umuherezi aramutse aje akihweza koko, maze agasanga nya cago nticakwiragiye mu nzu inyuma y’aho imariye guhomwa, umuherezi aze avuge ko nya nzu idahumanye, kuko nya cago cakize+. 49 Kandi kugira nya nzu ityororwe igicumuro, aze atore inyoni zibiri+ n’igiti c’isederi+ n’igitambara c’ibara ry’agahama+ na ezobu. 50 Kandi aze yicire inyoni imwe mu combo c’ikibumbano hejuru y’amazi atemba+. 51 Aze atore ca giti c’isederi na ya ezobu+ na ca gitambara c’ibara ry’agahama na ya nyoni nzima, abijobeke mu maraso ya ya nyoni yicwa no muri ya mazi atemba, ayacucagire+ kuri nya nzu incuro indwi+. 52 Kandi aze atyorore nya nzu igicumuro akoresheje amaraso ya nya nyoni, na ya mazi atemba, na ya nyoni nzima, na ca giti c’isederi, na ya ezobu, na ca gitambara c’ibara ry’agahama. 53 Aze arungike nya nyoni nzima hanze y’igisagara, mu gahinga, kandi atangire impongano+ nya nzu, ibe iyidahumanye.
54 “Iryo ni ryo tegeko ku bijanye n’icago ico ari co cose c’imibembe+, no ku bijanye n’ukumunguka kw’umushatsi kudasanzwe+, 55 no ku bijanye n’imibembe y’impuzu+ n’iyo mu nzu, 56 no ku bijanye n’igiturika n’igisekera n’ikibibi+, 57 kugira nya tegeko ritange amabwirizwa+ igihe ikintu gihumanye n’igihe ikintu kidahumanye. Iryo ni ryo tegeko ku vyerekeye imibembe+.”
15 Yehova yongera kubwira Musa na Aroni ati: 2 “Vugana na bene Isirayeli, mubabwire muti: ‘Umugabo niyagira urunyigimbe rwisuka+ ruva mu gihimba c’irondoka ciwe, urunyigimbe rwiwe ruzoba ruhumanye. 3 Ubu ni bwo buzoba ubuhumane bwiwe bivuye ku runyigimbe rwiwe: Igihimba ciwe c’irondoka nicaba carekuye urunyigimbe canke kikaba cazivye bivuye ku runyigimbe rwiwe, ni ubuhumane bwiwe.
4 “‘Igitanda cose uwufise urunyigimbe rwisuka aryamyeko kizoba gihumanye, kandi ikintu cose yicayeko kizoba gihumanye. 5 Umuntu akoze ku gitanda ciwe aze amese impuzu ziwe kandi yiyuhagire mu mazi, abe uwuhumanye gushika ku mugoroba+. 6 Umuntu wese yicaye ku kintu uwufise urunyigimbe rwisuka yari yicayeko aze amese+ impuzu ziwe kandi yiyuhagire mu mazi, abe uwuhumanye gushika ku mugoroba. 7 Umuntu wese akoze ku mubiri w’uwufise urunyigimbe rwisuka+ aze amese impuzu ziwe kandi yiyuhagire mu mazi, abe uwuhumanye gushika ku mugoroba+. 8 Mu gihe uwufise urunyigimbe rwisuka aciriye ku muntu adahumanye, uno rero aze amese impuzu ziwe kandi yiyuhagire mu mazi, abe uwuhumanye gushika ku mugoroba. 9 Itandiko+ ryose uwufise urunyigimbe rwisuka yagiye yicayeko, rizoba rihumanye. 10 Uwo wese akoze ku kintu ico ari co cose kiri munsi yiwe, azoba ahumanye gushika ku mugoroba. Kandi uwutwaye ivyo bintu azomesa impuzu ziwe, yongere yiyuhagire mu mazi, abe uwuhumanye gushika ku mugoroba. 11 Kandi uwo wese uwufise urunyigimbe rwisuka+ akozeko atarongoroye amaboko yiwe mu mazi, aze amese impuzu ziwe yongere yiyuhagire mu mazi, abe uwuhumanye gushika ku mugoroba. 12 Kandi icombo c’ikibumbano uwufise urunyigimbe rwisuka akozeko bakwiye kukimena+; kandi icombo ico ari co cose c’igiti+ gikwiye kwugunyuzwa n’amazi.
13 “‘Mu gihe na ho uwufise urunyigimbe rwisuka yoba ahumanutse urunyigimbe rwiwe, aze yiharūrire rero imisi indwi y’ityororwa ryiwe+, kandi aze amese impuzu ziwe yongere yuhagire umubiri wiwe mu mazi atemba+, abe uwudahumanye. 14 Hanyuma ku musi ugira umunani aze atore intunguru zibiri+ canke inuma zibiri zikiri nto, aheze aze imbere ya Yehova ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro, azihe umuherezi. 15 Umuherezi na we aze azishikane, imwe ibe ishikanwa ry’igicumuro, iyindi na yo ishikanwa riturirwa+. Kandi umuherezi aze amutangire impongano imbere ya Yehova ku bijanye n’urunyigimbe rwiwe rwisuka.
16 “‘Mu gihe na ho intanga zisutse+ ziva mu mugabo, ategerezwa kwuhagira umubiri wiwe wose mu mazi, hanyuma abe uwuhumanye gushika ku mugoroba. 17 Kandi impuzu iyo ari yo yose n’urushato urwo ari rwo rwose nya ntanga zigiyeko, bitegerezwa kumeswa n’amazi, hanyuma bibe ibihumanye gushika ku mugoroba+.
18 “‘Nayo umugore aryamanye n’umugabo hakaba isohoka ry’intanga, bategerezwa kwiyuhagira mu mazi hanyuma babe abahumanye+ gushika ku mugoroba.
19 “‘Kandi mu gihe umugore agize urunyigimbe rwisuka, kandi urwo runyigimbe rwo mu mubiri wiwe rukaba ari amaraso+, akwiye kuguma mu buhumane+ bw’ubutinyanka+ bwiwe imisi indwi, kandi uwo wese amukozeko azoba uwuhumanye gushika ku mugoroba. 20 Ikintu cose aryamyeko ari mu buhumane bw’ubutinyanka bwiwe kizoba gihumanye, kandi ikintu cose yicayeko kizoba gihumanye+. 21 Uwo wese akoze ku gitanda ciwe akwiye kumesa impuzu ziwe, kandi ategerezwa kwiyuhagira mu mazi hanyuma abe uwuhumanye gushika ku mugoroba+. 22 Kandi uwo wese akoze ku kintu cose yari yicayeko akwiye kumesa impuzu ziwe, kandi ategerezwa kwiyuhagira mu mazi hanyuma abe uwuhumanye gushika ku mugoroba+. 23 Kandi nimba ku gitanda canke ku kindi kintu ari ho nya mugore yari yicaye, niyabikorako+ azoba uwuhumanye gushika ku mugoroba. 24 Kandi hagize umugabo aryamana na we hanyuma ubuhumane bw’ubutinyanka bwiwe bukamujako+, nya mugabo rero ategerezwa kuba uwuhumanye imisi indwi, kandi igitanda cose aryamyeko kizoba gihumanye.
25 “‘Ku vyerekeye umugore, mu gihe urunyigimbe rwisuka rw’amaraso yiwe rwotemba imisi myinshi+ kandi atari igihe gisanzwe c’ubuhumane bw’ubutinyanka bwiwe+, canke hamwe yova igihe kirekire kuruta ic’ubuhumane bw’ubutinyanka bwiwe, imisi yose y’urunyigimbe rwiwe ruhumanye izoba nko mu misi y’ubuhumane bw’ubutinyanka bwiwe. Azoba ahumanye. 26 Igitanda ico ari co cose aryamyeko ku wo ari wo wose mu misi y’urunyigimbe rwiwe rwisuka, kuri we kizocika nk’igitanda c’ubuhumane bw’ubutinyanka bwiwe+, kandi ikintu cose yicayeko kizoba igihumanye kurya kw’umwanda w’ubuhumane bw’ubutinyanka bwiwe. 27 Uwo wese abikozeko+ azoba ahumanye, kandi ategerezwa kumesa impuzu ziwe akongera akiyuhagira mu mazi hanyuma abe uwuhumanye gushika ku mugoroba.
28 “‘Ariko nimba yahumanutse urunyigimbe rwiwe rwisuka, aze yiharurire rero imisi indwi, hanyuma abe uwudahumanye+. 29 Ku musi ugira umunani aze atore intunguru zibiri+ canke inuma zibiri zikiri nto, azizanire umuherezi ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro+. 30 Imwe, umuherezi aze ayigire ishikanwa ry’igicumuro, iyindi na yo ishikanwa riturirwa+. Kandi umuherezi aze amutangire impongano+ imbere ya Yehova ku bijanye n’urunyigimbe rwisuka rwiwe ruhumanye.
31 “‘Kandi muze mufashe bene Isirayeli kuguma bitandukanije n’ubuhumane bwabo, ntibahave bapfira mu buhumane bwabo kubera bahumanije itaberenakulo yanje, iyiri hagati muri bo+.
32 “‘Iryo ni ryo tegeko ku biraba umugabo afise urunyigimbe rwisuka+, n’umugabo intanga zisutse+ zimuvamwo ku buryo bimuhumanya, 33 no ku biraba umugore ari mu butinyanka+ mu buhumane bwiwe, n’uwo wese ava urunyigimbe rwisuka+, yaba uw’igitsina-gabo canke uw’igitsina-gore, yaba kandi umugabo aryamanye n’umugore ahumanye.’”
16 Hanyuma Yehova avugana na Musa inyuma y’urupfu rwa ba bahungu babiri ba Aroni, abapfuye+ bazira kwegera imbere ya Yehova. 2 Yehova abwira Musa ati: “Barira Aroni mwene wanyu, ntaze arinjira ibihe vyose ha hantu heranda+ inyuma y’irido+, imbere ya wa murumyo uri kw’Isandugu, kugira ntapfe+, kuko nzoseruka mu gicu+ hejuru ya nya murumyo+.
3 “Ibi ni vyo Aroni akwiye kwinjirana ahantu heranda+: azokwinjirana ikimasa c’ishikanwa ry’igicumuro+, n’impfizi y’intama y’ishikanwa riturirwa+. 4 Aze yambare ya kanzu nyeranda y’ilino+, kandi rya butura ry’ilino+ rize ribe riri ku mubiri wiwe, kandi aze akenyere ca gikenyezo c’ilino+ yongere yizingireko ca gitambara co mu mutwe c’ilino+. Izo ni impuzu nyeranda+. Kandi aze yuhagire umubiri wiwe mu mazi+ aheze azambare.
5 “Kandi aze yake ikoraniro rya bene Isirayeli+ imyagazi y’impene ibiri y’amasuguru ku bw’ishikanwa ry’igicumuro+, n’impfizi y’intama imwe y’ishikanwa riturirwa+.
6 “Kandi Aroni aze ashikirize ya shūri y’ishikanwa ry’igicumuro itangwa ku bwiwe+, atange impongano+ ku bwiwe+ no ku bw’inzu yiwe+.
7 “Kandi aze atore za mpene zibiri, azihagarike imbere ya Yehova ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro. 8 Aroni aze agire ubupfindo*+ kuri nya mpene zibiri, ubupfindo bumwe ku bwa Yehova, ubundi na bwo ku bwa Azazeli*+. 9 Aroni aze ashikirize impene ubupfindo+ bwaguyeko ku bwa Yehova, ayigire ishikanwa ry’igicumuro+. 10 Mugabo impene ubupfindo buguyeko ku bwa Azazeli ize ihagarikwe ari nzima imbere ya Yehova ngo itangirwe impongano, kugira irungikwe+ mu gahinga ku bwa Azazeli+.
11 “Kandi Aroni aze ashikirize ya shūri y’ishikanwa ry’igicumuro itangwa ku bwiwe, atange impongano ku bwiwe no ku bw’inzu yiwe. Aze akerere nya shūri y’ishikanwa ry’igicumuro itangwa ku bwiwe+.
12 “Kandi aze atore ikijamwo umuriro+ cuzuye amakara yaka umuriro akuye ku gicaniro+ imbere ya Yehova, ibiganza vyiwe vyompi+ vyuzuye imibavu inoze imota neza+, abizane inyuma y’irido+. 13 Aheze ashire nya mibavu ku muriro imbere ya Yehova+, igicu ca nya mibavu kize gitwikire wa murumyo w’Isandugu+ uri kuri ca Gishingantahe+, kugira ntapfe.
14 “Kandi aze atore makeyi ku maraso+ ya ya shūri, ayacucagire n’urutoke rwiwe imbere ya wa murumyo ku ruhande rwo mu buseruko, kandi acucagire+ n’urutoke rwiwe makeyi kuri nya maraso incuro indwi imbere ya wa murumyo+.
15 “Kandi aze akerere ya mpene y’ishikanwa ry’igicumuro itangirwa abantu+, aheze azane amaraso yayo inyuma y’irido+, nya maraso+ ayagenze nk’uko yagenjeje amaraso ya ya shūri. Aze ayacucagire kuri wa murumyo n’imbere yawo.
16 “Kandi aze atange impongano ku bw’ahantu heranda ku bijanye n’ubuhumane+ bwa bene Isirayeli no ku bijanye n’imigararizo yabo mu bicumuro vyabo vyose+. Ukwo ni ko akwiye kubigenza ku bw’ihema ry’ihuriro, iribana na bo hagati mu buhumane bwabo.
17 “Kandi nta wundi muntu n’umwe akwiye kuba ari mw’ihema ry’ihuriro kuva igihe yinjiye gutanga impongano ahantu heranda gushika asohotse. Aze atange impongano ku bwiwe+ no ku bw’inzu yiwe no ku bw’ishengero ryose rya Isirayeli+.
18 “Kandi aze asohoke aje ku gicaniro+, ikiri imbere ya Yehova, aheze agitangire impongano, atore makeyi ku maraso ya ya shūri na makeyi ku maraso ya ya mpene ayashire ku mahembe ya nya gicaniro hirya no hino+. 19 Aze afate makeyi kuri nya maraso ayacucagire+ kuri co n’urutoke rwiwe incuro indwi, agihumanure yongere aceze kiveko ubuhumane bwa bene Isirayeli.
20 “Arangije gutanga impongano+ ku bw’ahantu heranda n’ihema ry’ihuriro n’igicaniro, aze ashikirize rero ya mpene nzima+. 21 Aroni aze arambike ibiganza vyiwe vyompi+ ku mutwe wa nya mpene nzima, yaturire+ hejuru yayo amakosa yose+ ya bene Isirayeli n’imigararizo yabo yose mu bicumuro+ vyabo vyose, abishire ku mutwe w’iyo mpene+, aheze ayirungike mu gahinga+ biciye ku mugabo yiteguye+. 22 Nya mpene ize yiremeke amakosa yabo yose+ mu ntara y’ubugaragwa+, ayirungike mu gahinga+.
23 “Kandi Aroni aze yinjire mw’ihema ry’ihuriro, yambure za mpuzu z’ilino yari yambaye igihe yinjira ahantu heranda, azirambike hasi ng’aho+. 24 Kandi aze yuhagire umubiri wiwe mu mazi+ ahantu heranda+, hanyuma yambare impuzu ziwe+, aheze asohoke, ahereze ishikanwa riturirwa ryiwe+ n’ishikanwa riturirwa ry’abantu+ yongere atange impongano ku bwiwe no ku bw’abantu+. 25 Hanyuma azofumbisha umwotsi ikinure c’ishikanwa ry’igicumuro ku gicaniro+.
26 “Nayo wa wundi+ yarungika ya mpene ku bwa Azazeli+, aze amese impuzu ziwe, kandi yuhagire umubiri wiwe mu mazi+, aheze abone kwinjira mw’ikambi.
27 “Ariko azotegeka ko batwara hanze y’ikambi ya shūri y’ishikanwa ry’igicumuro na ya mpene y’ishikanwa ry’igicumuro, amaraso yazo zompi akaba yazanywe ku bwo gutanga impongano ahantu heranda. Baze baturire mu muriro inshato zazo n’inyama zazo n’amayezi yazo+. 28 Uwabituriye aze amese impuzu ziwe, kandi aze yuhagire umubiri wiwe mu mazi, aheze abone kwinjira mw’ikambi.
29 “Kandi iki kize kibabere icagezwe gushika igihe kitagira urugero+: Mu kwezi kugira indwi ku musi ugira cumi wa nya kwezi+ muze mwibabaze+, kandi ntimuze mukore igikorwa na kimwe+, yaba imvukira canke kavamahanga abayeho ari kavamahanga hagati muri mwebwe. 30 Kuko kuri uwo musi muzotangirwa impongano+ kugira bivugwe ko mudahumanye. Muzoba muhumanuwe ibicumuro vyanyu vyose imbere ya Yehova+. 31 Ni isabato+ y’akaruhuko kuzuye kuri mwebwe, kandi mutegerezwa kwibabaza. Ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero.
32 “Umuherezi azoba yarobanujwe amavuta+ kandi ukuboko kwiwe kukazoba kwujujwe ububasha ngo akore bwa muherezi+ asubirira+ se wiwe, aze atange impongano kandi yambare za mpuzu z’ilino+. Ni impuzu nyeranda+. 33 Kandi ategerezwa gutanga impongano ku bw’aheranda+, yongere atangire impongano ihema+ ry’ihuriro n’igicaniro+; azotangira kandi impongano umuherezi n’abantu bose bo mw’ishengero+. 34 Kandi kuri mwebwe ico gitegerezwa kuba icagezwe gushika igihe kitagira urugero+, kugira bene Isirayeli batangirwe impongano ku bijanye n’ibicumuro vyabo vyose rimwe mu mwaka+.”
Nuko akora nk’uko Yehova yari yategetse Musa.
17 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Vugana na Aroni n’abahungu biwe na bene Isirayeli bose, ubabwire uti: ‘Iki ni co kintu Yehova ategetse, ati:
3 “‘“Umuntu wese wo mu nzu ya Isirayeli akereye ishūri canke impfizi y’intama y’umukangara canke impene, mw’ikambi canke hanze y’ikambi, 4 hanyuma vy’ukuri ntayizane ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro+ kuyishikana bwa shikanwa rihabwa Yehova imbere y’itaberenakulo ya Yehova, uyo muntu azoharurwako amaraso. Azoba yasheshe amaraso, kandi uyo muntu ategerezwa kurandurwa mu bantu b’iwabo+, 5 kugira bene Isirayeli bazane ibimazi vyabo, ivyo bashikanira mu gahinga+, babizanire Yehova ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro babihe umuherezi+, babishikanire Yehova bwa bimazi vy’ugusangira+. 6 Kandi umuherezi aze amijagire amaraso ku gicaniro+ ca Yehova ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro, kandi aze afumbishe umwotsi ikinure+ kibe akamoto karuhura kuri Yehova+. 7 Ntibakwiye rero kwongera gushikanira ibimazi vyabo ya madayimoni* asa n’impene+, ayo bashurashurana+. Ico kizobabera icagezwe gushika igihe kitagira urugero, mu mayaruka yanyu yose.”’
8 “Kandi uze ubabwire uti: ‘Umuntu wese wo mu nzu ya Isirayeli, canke kavamahanga wese abayeho ari kavamahanga hagati muri mwebwe, ashikanye ishikanwa riturirwa+ canke ikimazi 9 hanyuma ntabizane ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro kubihereza Yehova+, uyo muntu ategerezwa kurandurwa mu bantu b’iwabo+.
10 “‘Umuntu wese wo mu nzu ya Isirayeli canke kavamahanga wese abayeho ari kavamahanga hagati muri mwebwe azorya amaraso y’ubwoko na bumwe+, emwe, nzoshinga igitsure canje* uyo muntu+ arya amaraso, kandi nzomurandura koko mu bantu b’iwabo. 11 Kuko ubuzima bw’umubiri buri mu maraso+, nanje nkaba nayashize ku gicaniro ku bwanyu kugira mutangirwe impongano+, kuko amaraso+ ari yo atuma haba impongano+ biciye ku buzima buri muri yo. 12 Ni co gituma nabwiye bene Isirayeli nti: “Ntihaze hagire uwo muri mwebwe arya amaraso, kandi nta kavamahanga abayeho ari kavamahanga hagati muri mwebwe+ akwiye kurya amaraso+.”
13 “‘Umuntu wese wo muri bene Isirayeli, canke kavamahanga wese abayeho ari kavamahanga hagati muri mwebwe, azofata igikoko canke ikiguruka kiribwa ari guhiga, aze asese amaraso yaco hasi+ hanyuma ayarenzeko umukungugu+. 14 Kuko ubuzima bw’ikiri n’umubiri cose ari amaraso yaco biciye ku buzima buri muri yo. Ku bw’ivyo rero, nabwiye bene Isirayeli nti: “Ntimuze murye amaraso y’ikiri n’umubiri na kimwe, kuko ubuzima bw’ikiri n’umubiri cose ari amaraso yaco+. Uwo wese ayariye azorandurwa+.” 15 Umuntu wese ariye umuvyimba w’icamaze gupfa canke icatabaguwe n’igikoko+, yaba imvukira canke kavamahanga, ategerezwa rero kumesa impuzu ziwe kandi akiyuhagira mu mazi, akaba uwuhumanye gushika ku mugoroba+, aheze abe uwudahumanye. 16 Mugabo natazimesa kandi ntiyuhagire umubiri wiwe, ategerezwa rero kwishura ikosa ryiwe+.’”
18 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Vugana na bene Isirayeli, ubabwire uti: ‘Ndi Yehova Imana yanyu+. 3 Ntimuze mukore nk’uko igihugu ca Misiri gikora, ico mwabayemwo+. Ntimuze mukore nk’uko igihugu ca Kanani gikora, ico ndiko ndabazanamwo+. Ntimuze mugendere mu vyagezwe vyabo. 4 Ingingo zanje z’ubutungane*+ mukwiye kuzishitsa, n’ivyagezwe vyanje+ mukwiye kubigumya kugira mugendere muri vyo+. Ndi Yehova Imana yanyu. 5 Kandi mutegerezwa kugumya ivyagezwe vyanje n’ingingo zanje z’ubutungane, umuntu niyabikora akaba atazobura kubeshwaho na vyo+. Ndi Yehova+.
6 “‘Ntihaze hagire umugabo n’umwe wo muri mwebwe yegera incuti yiwe n’imwe y’umubiri ya hafi ngo apfukure ubwambure bwiwe+. Ndi Yehova. 7 Ubwambure bwa so+ n’ubwambure bwa nyoko wawe ntuze ubupfukure. Ni nyoko wawe. Ntuze upfukure ubwambure bwiwe.
8 “‘Ubwambure bw’umugore wa so ntuze ubupfukure+. Ni ubwambure bwa so.
9 “‘Ubwambure bwa mushikawe, umukobwa wa so canke wa nyoko wawe, yaba uwo mwavutse mu rugo rumwe canke uwavutse hanze, ubwambure bwabo ntuze ubupfukure+.
10 “‘Ubwambure bw’umukobwa w’umuhungu wawe canke bw’umukobwa w’umukobwa wawe, ntuze ubupfukure, kuko abo ari ubwambure bwawe.
11 “‘Ubwambure bw’umukobwa w’umugore wa so, uruvyaro rwa so, uyo akaba ari mushikawe, ntuze ubupfukure.
12 “‘Ubwambure bwa mushiki wa so ntuze ubupfukure. Ni incuti ya so y’amaraso+.
13 “‘Ubwambure bwa mwene wabo na nyoko wawe ntuze ubupfukure, kuko ari incuti ya nyoko wawe y’amaraso.
14 “‘Ubwambure bwa mwene wabo na so ntuze ubupfukure. Ntuze wegere umugore wiwe. Ni mukasowanyu+.
15 “‘Ubwambure bw’umukazana+ wawe ntuze ubupfukure. Ni umugore w’umuhungu wawe. Ntuze upfukure ubwambure bwiwe.
16 “‘Ubwambure bw’umugore wa mwene wanyu+ ntuze ubupfukure. Ni ubwambure bwa mwene wanyu.
17 “‘Ubwambure bw’umugore n’umukobwa wiwe ntuze ubupfukure+. Umukobwa w’umuhungu wiwe be n’umukobwa w’umukobwa wiwe ntuze umutware ngo upfukure ubwambure bwiwe. Abo ni incuti z’amaraso. Ivyo ni ubushirasoni*+.
18 “‘Ntuze uzane umugore wongera kuri mwene wabo ngo amubere umukeba+, kugira upfukure ubwambure bwiwe, ukamumuzanako akiri muzima.
19 “‘Ntuze wegere umugore mu gihe c’ubutinyanka+ bw’ubuhumane bwiwe ngo upfukure ubwambure bwiwe+.
20 “‘Ntuze usohorere intanga mu mugore wa mugenzawe, ngo bitume uhumana+.
21 “‘Ntuze ureke ngo hagire n’umwe mu ruvyaro rwawe yegurirwa+ Moleki+. Ntuze uhumanye+ izina ry’Imana yawe muri ubwo buryo. Ndi Yehova+.
22 “‘Ntuze uryamane n’umugabo+ nk’uko uryamana n’umugore+. Ni ikintu giteye ishishi.
23 “‘Ntuze usohorere intanga mu gikoko na kimwe+ ngo bitume uhumana, kandi umugore ntakwiye guhagarara imbere y’igikoko kugira ahuze umubiri na co+. Ukwo ni ukugira ibitagirwa.
24 “‘Ntimwihumanishe na kimwe muri ivyo, kuko ivyo bintu vyose ari vyo amahanga ndiko ndirukana ngo ave imbere yanyu yihumanishije+. 25 Ni co gituma igihugu gihumanye, kandi nzogihanira ikosa ryaco, kandi kizodahwa abakibamwo+. 26 Mwebwe mutegerezwa kugumya ivyagezwe vyanje n’ingingo zanje z’ubutungane+, kandi ntimuze mukore na kimwe muri ivyo bintu vyose biteye ishishi, yaba imvukira canke kavamahanga abayeho ari kavamahanga hagati muri mwebwe+. 27 Kuko ivyo bintu vyose biteye ishishi ari vyo abo muri ico gihugu b’imbere yanyu bakoze+, ku buryo ico gihugu gihumanye. 28 Mwebwe nya gihugu ntikizobadahwa kibaziza ukugihumanya, nk’uko nyene kitazobura kudahwa amahanga y’imbere yanyu+. 29 Nihagira uwo muri mwebwe akora na kimwe muri ivyo bintu vyose biteye ishishi, ababikora rero bategerezwa kurandurwa mu bantu b’iwabo+. 30 Mutegerezwa kugumya ibwirizwa ryanje: ntimuze mukore n’umwe mu migenzo iteye ishishi yakozwe imbere yanyu+, kugira ntimuvyihumanishe. Ndi Yehova Imana yanyu.’”
19 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Vugana n’ikoraniro ryose rya bene Isirayeli, ubabwire uti: ‘Mukwiye kwerekana ko muri beranda+, kuko jewe Yehova Imana yanyu ndi mweranda+.
3 “‘Mukwiye gutinya umwe wese nyina wiwe na se wiwe+, kandi amasabato yanje mukwiye kuyubahiriza+. Ndi Yehova Imana yanyu. 4 Ntimugahindukire ngo muje ku mana ata co zimaze+, kandi ntimukihingurire imana mu cuma gishongeshejwe+. Ndi Yehova Imana yanyu.
5 “‘Nimwashikanira Yehova ikimazi c’ugusangira+, mukwiye kugishikana kugira mushimwe+. 6 Gikwiye kuribwa ku musi w’ikimazi canyu no ku musi uca ukurikira ubwo nyene, mugabo ibisigaye gushika ku musi ugira gatatu bikwiye guturirwa mu muriro+. 7 Mugabo nicaramuka kiriwe ku musi ugira gatatu, kizoba ari ikintu gihumanye+. Ntikizoshimwa+. 8 Kandi uwukiriye azokwishura ikosa ryiwe+, kuko azoba ahumanije ikintu ceranda ca Yehova. Uyo muntu ategerezwa kurandurwa mu bantu b’iwabo.
9 “‘Igihe mushwabura umwimbu w’igihugu canyu, ntuze ushwabure umubari w’umurima wawe ngo ukungutuze, kandi ntuze wandure udutororwa* tw’umwimbu wawe+. 10 Vyongeye, ntuze wegeranye ivyasigaye+ mu murima wawe w’imizabibu, kandi ntuze utoragure inzabibu zakoraguritse zo mu murima wawe w’imizabibu. Kuko ukwiye kubirekera umurushwa na kavamahanga+. Ndi Yehova Imana yawe.
11 “‘Ntimukibe+, ntimugahendane+, kandi ntimugakoreshe ikinyoma umwe wese kuri mugenziwe+. 12 Ntimuze murahire mw’izina ryanje mubesha+, bigatuma uhumanya koko izina ry’Imana yawe. Ndi Yehova. 13 Ntukagunge mugenzawe+, kandi ntukambure+ ivy’abandi. Impembo y’umucangero ntuze uyirarane gushika mu gitondo+.
14 “‘Ntugahamagarire akabi ku gipfamatwi, kandi ntuze ushire imbere y’impumyi ikintu co kuyitega+; utegerezwa gutinya Imana yawe+. Ndi Yehova.
15 “‘Ntimuze murenganye mu guca urubanza. Ntukagire nkunzi mu kuntu ufata umuntu mutoyi+, kandi ntugahengamire ku wuhambaye+. Mugenzawe ukwiye kumucira urubanza mu butungane.
16 “‘Ntukagendagende mu bantu b’iwanyu ugenzwa no kubeshera+ umuntu. Ntugahagurukire kuvisha amaraso ya mugenzawe+. Ndi Yehova.
17 “‘Ntukankire mwene wanyu mu mutima wawe+. Uko bigenda kwose, ukwiye gukangira mugenzawe+, kugira ntusangire na we igicumuro.
18 “‘Ntukihore+ canke ngo ugirire inzika abo mu gisata cawe+; kandi utegerezwa gukunda mugenzawe nk’uko wikunda+. Ndi Yehova.
19 “‘Mukwiye kugumya ivyagezwe vyanje: Ntukabanguriranye ibitungwa vyawe vy’ubwoko bubiri. Ntukabibe umurima wawe imbuto z’ubwoko bubiri+, kandi ntukishireko impuzu z’ubwoko bubiri bw’inyuzi, buvanganije+.
20 “‘Mu gihe na ho umugabo aryamanye n’umugore agasohora intanga, mu gihe ari umusukukazi agenewe uwundi mugabo, akaba atacunguwe mu buryo na bumwe canke ata mwidegemvyo yahawe, hategerezwa kuba igihano. Ntibaze bicwe, kuko atari yarahawe umwidegemvyo. 21 Nya mugabo aze azanire Yehova ishikanwa ryiwe ry’ukwagirwa n’icaha ku bwinjiriro bw’ihema ry’ihuriro: impfizi y’intama y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha+. 22 Umuherezi aze amutangire impongano imbere ya Yehova akoresheje nya mpfizi y’intama y’ishikanwa ry’ukwagirwa n’icaha ku bw’igicumuro yakoze. Kandi igicumuro yakoze azokibabarirwa+.
23 “‘Kandi nimwinjira muri ca gihugu, hanyuma mugatera igiti ico ari co cose kiribwa, ivyamwa vyaco muze mubifate ko bihumanye, nk’aho ari “agashato*” kaco. Mu myaka itatu kizoguma ari ikitagenyereye kuri mwebwe. Ntigikwiye kuribwa. 24 Mugabo mu mwaka ugira kane ivyamwa+ vyaco vyose bizocika ikintu ceranda c’umwigino w’umusi mukuru kuri Yehova+. 25 Maze mu mwaka ugira gatanu murashobora kurya ivyamwa vyaco kugira ngo umwimbu waco wongerekane kuri mwebwe+. Ndi Yehova Imana yanyu.
26 “‘Ntimuze mugire ikintu na kimwe muryana amaraso+.
“‘Ntimuze murondere ibimenyetso bitara ibizoba+, kandi ntimuze mugire ivy’amageza+.
27 “‘Ntimuze mukate imishatsi yo ku mpande z’umutwe wanyu ngo mugire umuzingi, kandi ntuze ukebêre udusunwa tw’ubwanwa bwawe+.
28 “‘Ntimuze mwikebagure mu mubiri wanyu ku bw’umuntu yapfuye+, kandi ntimuze mwice injorogo*. Ndi Yehova.
29 “‘Ntuhumanye umukobwa wawe mu kumugira umumaraya+, kugira ngo igihugu ntigikore ubumaraya maze kikuzura vy’ukuri ingeso mbi+.
30 “‘Muze mwubahirize amasabato yanje+, kandi muze mwamanire akoba aheranda hanje+. Ndi Yehova.
31 “‘Ntimuze mwiture abavugana n’ibiremwa vy’impwemu+, kandi ntimuze musiguze abagize umwuga ukubura ibizoba+, ngo muhumanywe na bo. Ndi Yehova Imana yanyu.
32 “‘Imbere y’umuntu w’imvi uze uhaguruke+, kandi uze wubahirize umuntu w’umutama+, kandi utegerezwa gutinya Imana yawe+. Ndi Yehova.
33 “‘Kandi mu gihe kavamahanga abanye na wewe ari kavamahanga mu gihugu canyu, ntimuze mumufate nabi+. 34 Kavamahanga abanye namwe ari kavamahanga, kuri mwebwe aze acike nk’imvukira yanyu. Utegerezwa kumukunda nk’uko wikunda+, kuko mwacitse ba kavamahanga mu gihugu ca Misiri+. Ndi Yehova Imana yanyu.
35 “‘Ntimuze murenganye mu guca urubanza+, mu kugera ibintu, mu gupima uburemere+ canke mu kugera ibiseseka. 36 Mukwiye kugira iminzane itabesha+, amabuye y’umunzane atabesha, efa* itabesha na hini* itabesha. Ndi Yehova Imana yanyu, uwabakuye mu gihugu ca Misiri. 37 Mutegerezwa rero kugumya ivyagezwe vyanje vyose n’ingingo zanje zose z’ubutungane, kandi mutegerezwa kubishitsa+. Ndi Yehova.’”
20 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Ubwire bene Isirayeli uti: ‘Umuntu wese wo muri bene Isirayeli, na kavamahanga wese abayeho ari kavamahanga muri Isirayeli, azoha Moleki+ uwo ari we wese mu ruvyaro rwiwe, ntaze abure kwicwa. Abanyagihugu baze bamutere amabuye apfe. 3 Nanje nzoshinga igitsure canje* uyo muntu, ndamurandure mu bantu b’iwabo+, kuko yahaye uwo mu ruvyaro rwiwe Moleki kugira ahumanye aheranda hanje+ no kugira ahumanye izina ryanje ryeranda+. 4 Kandi abanyagihugu nibaramuka bahishije amaso yabo uyo muntu n’ibigirankana ntibamwice igihe ahaye Moleki uwo ari we wese mu ruvyaro rwiwe+, 5 jewe ubwanje rero nzoshinga koko igitsure canje uyo muntu n’umuryango wiwe+, ndamurandure vy’ukuri, ndandure n’abo bose bashurashura bari kumwe na we mu gushurashura+ na Moleki, bave mu bantu b’iwabo.
6 “‘Umuntu yitura abavugana n’ibiremwa vy’impwemu+ n’abagize umwuga ukubura ibizoba+ ngo ashurashurane na bo, emwe, nzoshinga igitsure canje uyo muntu, ndamurandure mu bantu b’iwabo+.
7 “‘Kandi mutegerezwa kwiyeza no kwerekana ko muri beranda+, kuko ndi Yehova Imana yanyu. 8 Kandi mutegerezwa kugumya ivyagezwe vyanje, mukabishitsa+. Ndi Yehova uwuriko arabeza+.
9 “‘Nihagira umuntu uwo ari we wese ahamagarira akabi kuri se na nyina+, ntaze abure kwicwa+. Se na nyina ni bo azoba ahamagariyeko akabi. Amaraso yiwe ari kuri we+.
10 “‘Umugabo arenze ibigo n’umugore w’uwundi mugabo, aba arenze ibigo n’umugore wa mugenziwe+. Ntaze abure kwicwa, hicwe nya mugabo na nya mugore+. 11 Umugabo aryamanye n’umugore wa se, aba apfukuye ubwambure bwa se+. Bompi ntibaze babure kwicwa. Amaraso yabo ari kuri bo. 12 Aho umugabo aryamanye n’umukazana wiwe, bompi ntibaze babure kwicwa+. Baba bagize ibitagirwa. Amaraso yabo ari kuri bo+.
13 “‘Igihe umugabo aryamanye n’umugabo nk’uko umuntu aryamana n’umugore, bompi baba bakoze ikintu giteye ishishi+. Ntibaze babure kwicwa. Amaraso yabo ari kuri bo.
14 “‘Umugabo niyatwara umukobwa na nyina wiwe, buzoba ari ubushirasoni+. Bakwiye kumuturirana na bo mu muriro+, kugira ngo ubushirasoni+ ntibubandanye hagati muri mwebwe.
15 “‘Aho umugabo yimije igikoko+, ntaze abure kwicwa, na nya gikoko muze mucice. 16 Kandi aho umugore yegereye igikoko ico ari co cose ngo kimwimye+, uze wice nya mugore na nya gikoko. Ntibize bibure kwicwa. Amaraso yavyo ari kuri vyo.
17 “‘Aho umugabo atwaye mushikiwe, umukobwa wa se canke umukobwa wa nyina, akabona koko ubwambure bwiwe, na nya mukobwa ubwiwe akabona ubwambure bw’uyo, ni agaterasoni+. Bategerezwa rero kurandurwa mu maso y’abantu b’iwabo. Aba apfukuye ubwambure bwa mushikiwe. Akwiye kwishura ikosa ryiwe.
18 “‘Aho umugabo aryamanye n’umugore ari mu butinyanka agapfukura koko ubwambure bwiwe, aba ashize ahabona isôko rya nya mugore, na nya mugore ubwiwe aba ashize ku kabarore isôko ry’amaraso yiwe+. Bompi rero bategerezwa kurandurwa mu bantu b’iwabo.
19 “‘Ntuze upfukure ubwambure bwa mwene wabo na nyoko wawe+ n’ubwa mushiki wa so+, kuko umuntu aba ashize ku kabarore incuti yiwe y’amaraso+. Bakwiye kwishura ikosa ryabo. 20 Kandi umugabo aryamanye n’umugore wa sewabo aba apfukuye ubwambure bwa sewabo+. Bazobwirizwa kwishura igicumuro cabo. Bazobwirizwa gupfa ata kana bafise+. 21 Aho umugabo atwaye umugore wa mwene wabo, ni ikintu co kuzinukwa+. Aba apfukuye ubwambure bwa mwene wabo. Nta kana bazogira.
22 “‘Mutegerezwa kugumya ivyagezwe+ vyanje vyose n’ingingo zanje zose z’ubutungane+, mukabishitsa, kugira ngo igihugu ndiko ndabajanamwo ngo mukibemwo ntikize kibadahwe+. 23 Kandi ntimuze mugendere mu vyagezwe vy’amahanga ngira nirukane imbere yanyu+, kuko yakoze ivyo bintu vyose nanje nkaba ndayazinukwa+. 24 Ku bw’ivyo nababwiye nti+: “Mwebwe muzokwigarurira ubutaka bwabo, nanje nzobubaha mubwigarurire, kikaba ari igihugu gitemba amata n’ubuki+. Ndi Yehova Imana yanyu, uwabashize ku ruhande mu kubatandukanya n’ibindi bisata vy’abantu+.” 25 Kandi mutegerezwa gushira itandukaniro hagati y’igikoko kidahumanye n’igihumanye, no hagati y’ikiguruka gihumanye n’ikidahumanye+. Ntimuze mutume ubwanyu muba abashisha+ biciye ku gikoko n’ikiguruka n’ikintu cose kigendagenda ku butaka, ari vyo natandukanije namwe mu kuvuga ko bihumanye. 26 Kandi mutegerezwa kwerekana ko muri beranda kuri jewe+, kuko jewe Yehova ndi mweranda+; kandi ntanguye kubatandukanya n’ibindi bisata vy’abantu ngo mucike abanje+.
27 “‘Nayo umugabo canke umugore abonetsemwo impwemu y’ukuvugana n’ibiremwa vy’impwemu canke impwemu y’ukubura ibizoba+, ntibaze babure kwicwa+. Baze babatere amabuye gushika bapfe. Amaraso yabo ari kuri bo+.’”
21 Yehova yongera kubwira Musa ati: “Vugana n’abaherezi, bene Aroni, ubabwire uti: ‘Ntihaze hagire uwihumanya mu gisata ciwe ku bw’umuntu* yapfuye+. 2 Mugabo ku bw’incuti yiwe y’amaraso ya hafi, ku bwa nyina no ku bwa se no ku bw’umuhungu wiwe no ku bw’umukobwa wiwe no ku bwa mwene wabo 3 no ku bwa mushikiwe, umwigeme w’isugi w’incuti yiwe ya hafi, atabiriwe, ku bw’uyo yoshobora kwihumanya. 4 Ntiyokwihumanya ku bw’umugore afiswe na inawe mu bantu b’iwabo ngo yiyanduze. 5 Ntibakwiye kwica ubuhanza ku mitwe+, kandi ntibaze bamwe udusunwa tw’ubwanwa bwabo+, kandi ntibaze bikebe ku mubiri+. 6 Baze berekane ko ari beranda ku Mana yabo+, kandi ntibaze bahumanye izina ry’Imana yabo+, kuko ari bo bashikiriza amashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro, umukate w’Imana yabo+; kandi bategerezwa kwerekana ko ari beranda+. 7 Ntibaze batware umumaraya+ canke umugore yononywe. Kandi ntibaze batware+ umugore yahukanye+ n’umugabo wiwe, kuko umuherezi ari mweranda ku Mana yiwe. 8 Utegerezwa rero kumweza+, kuko ari we ashikiriza umukate w’Imana yawe. Akwiye kuba mweranda kuri wewe+, kuko jewe Yehova uwuriko arabeza ndi mweranda+.
9 “‘Mu gihe na ho umukobwa w’umuherezi yokwihumanya mu gukora ubumaraya, aba ariko ahumanya se. Akwiye guturirwa mu muriro+.
10 “‘Nayo umuherezi mukuru wo muri bene wabo yasutswe ku mutwe amavuta yo kurobanuza+, n’ukuboko kwiwe kukaba kwujujwe ububasha ngo yambare za mpuzu+, ntakwiye kureka ngo umutwe wiwe ugume udatunganijwe+, kandi ntakwiye gutabura impuzu ziwe+. 11 Kandi ntakwiye kwegera umuvyimba n’umwe+. Ntiyokwihumanya ku bwa se na nyina. 12 Ntakwiye kandi gusohoka ngo ave aheranda canke ngo ahumanye aheranda h’Imana yiwe+, kuko ikimenyetso c’iyegurwa, ya mavuta yo kurobanuza y’Imana yiwe+, kiri kuri we. Ndi Yehova.
13 “‘Kandi we akwiye kwabira umwigeme w’isugi+. 14 Umupfakazi canke umugore yahukanye, uwononywe, umumaraya, muri abo nta n’umwe yotwara, ahubwo akwiye gutwara isugi yo mu bantu b’iwabo ngo imubere umugore. 15 Ntakwiye guhumanya uruvyaro rwiwe mu gisata ciwe+, kuko ndi Yehova uwuriko aramweza+.’”
16 Yehova abandanya kubwira Musa ati: 17 “Bwira Aroni uti: ‘Nta mugabo wo mu ruvyaro rwawe mu mayaruka yabo yose abonetseko agahonzi+ akwiye kwegera hafi ngo ashikirize umukate w’Imana yiwe+. 18 Umugabo uwo ari we wese ari n’agahonzi, ntakwiye kwegera: umugabo ahumye, canke acumbagira, canke w’izuru risadutse, canke w’igihimba kirekire birenze+, 19 canke umugabo afise imvune y’ikirenge canke y’ukuboko, 20 canke inyonzo canke yonze canke arwaye amaso canke ari n’ibisekera canke afise ibihushi canke yamenetse amatengatwa+. 21 Umugabo wese wo mu ruvyaro rwa Aroni umuherezi ari n’agahonzi ntaze yegere ngo ashikirize amashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro+. Ari n’agahonzi. Ntiyokwegera ngo ashikirize umukate w’Imana yiwe+. 22 Yoshobora kurya umukate w’Imana yiwe wo ku bintu vyeranda rwose+ no ku bintu vyeranda+. 23 Ariko ntiyokwinjira hafi y’irido+, kandi ntiyokwegera igicaniro+, kuko ari n’agahonzi+. Kandi ntakwiye guhumanya aheranda hanje+, kuko ndi Yehova uwuriko arabeza+.’”
24 Nuko Musa avugana na Aroni n’abahungu biwe, na bene Isirayeli bose.
22 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Barira Aroni n’abahungu biwe, bagume bitandukanije n’ibintu vyeranda vya bene Isirayeli, ntibahumanye izina ryanje ryeranda+ mu bintu bariko bereza jewe+. Ndi Yehova. 3 Babwire uti: ‘Mu mayaruka yanyu yose, umugabo wese wo mu ruvyaro rwanyu rwose yegereye ibintu vyeranda, ivyo bene Isirayeli bazokwereza Yehova kandi ubuhumane bwiwe buri kuri we+, uyo muntu ategerezwa kurandurwa akava imbere yanje. Ndi Yehova. 4 Nta mugabo wo mu ruvyaro rwa Aroni w’umunyamibembe+ canke afise urunyigimbe rwisuka+ yorya ku bintu vyeranda, gushika ahumanutse+, habe n’uwukoze ku wo ari we wese yahumanijwe n’uwapfuye+, canke umugabo intanga zavuyemwo+, 5 canke umugabo akoze ku kintu cose kigwirirana gihumanye kuri we+, canke akoze ku muntu ahumanye kuri we ku bijanye n’ubuhumane bwiwe ubwo ari bwo bwose+. 6 Umuntu akoze ku kintu cose bene ico ategerezwa kuba uwuhumanye gushika ku mugoroba, kandi ntiyorya na kimwe mu bintu vyeranda, mugabo ategerezwa kwuhagira umubiri wiwe mu mazi+. 7 Izuba rimaze kurenga, azoba rero uwudahumanye. Mu nyuma ashobora kurya ku bintu vyeranda, kuko ari wo mukate wiwe+. 8 Ntakwiye no kurya umuvyimba n’umwe w’icamaze gupfa canke ikintu na kimwe catabaguwe n’ibikoko ngo bimuhumanye+. Ndi Yehova.
9 “‘Bategerezwa kugumya ibwirizwa ryanje, kugira ngo igicumuro ntikibajeko, bigatuma bapfa+ ku bw’ico, kubera bariko barabihumanya. Ndi Yehova uwuriko arabeza.
10 “‘Kandi nta w’ahandi n’umwe yoshobora kurya ikintu na kimwe ceranda+. Nta nyambukira iba ku muherezi, canke umucangero, yoshobora kurya ikintu na kimwe ceranda. 11 Mugabo mu gihe umuherezi yogura umuntu ku mahera yiwe, uyo, ku bw’ico ari, yoshobora kubiryako. Nayo abashumba bavukiye mu nzu yiwe, abo, ku bw’ico bari, boshobora kurya ku mukate wiwe+. 12 Mu gihe umukobwa w’umuherezi yokwabirwa n’umugabo w’ahandi, uwo mukobwa, ku bw’ico ari, ntiyoshobora kurya ku ntererano y’ibintu vyeranda. 13 Mugabo mu gihe umukobwa w’umuherezi yopfakara canke akirukanwa ata ruvyaro afise, hanyuma agategerezwa kugaruka mu nzu ya se nko mu buto bwiwe+, yoshobora kurya ku mukate wa se wiwe+; mugabo nta w’ahandi n’umwe yoshobora kuwuryako.
14 “‘Mu gihe na ho umugabo ariye ikintu ceranda ku kwihenda+, ategerezwa rero kucongerako ica gatanu+ caco, akagiha umuherezi. 15 Ntibakwiye rero guhumanya ibintu vyeranda vya bene Isirayeli, ivyo boterera babiha Yehova+, 16 bigatuma vy’ukuri bikorera igihano c’ukwagirwa n’icaha kubera bariye ibintu vyabo vyeranda; kuko ndi Yehova uwuriko arabeza.’”
17 Yehova yongera kubwira Musa ati: 18 “Vugana na Aroni n’abahungu biwe na bene Isirayeli bose, ubabwire uti: ‘Umugabo wese wo mu nzu ya Isirayeli, canke kavamahanga wese muri Isirayeli ashikirije ishikanwa ryiwe+, ku bw’iyo ari yo yose mu ndagano zabo+ canke iryo ari ryo ryose mu mashikanwa yabo atangwa ku bushake+, iryo boshikiriza Yehova ngo ribe ishikanwa riturirwa, 19 kugira mushimwe+ ritegerezwa kuba ritagira agahonzi+, ikigabo kivuye mu busho, mu mpfizi z’intama z’imikangara canke mu mpene. 20 Ikintu cose kiri n’agahonzi ntimuze mugishikirize+, kuko kitazotuma mushimwa.
21 “‘Kandi mu gihe umugabo yoshikiriza Yehova ikimazi c’ugusangira+ kugira ashitse indagano+ canke akagishikiriza bwa shikanwa ritangwa ku bushake, gikwiye kuba ikitagira agahonzi co mu busho canke mu mukuku, kugira ashimwe. Nta gahonzi na gatoyi gakwiye kuba kuri co. 22 Caba igifise ubuhumyi canke imvune canke gifise aho gikaswe canke isununu canke igisekera canke igihushi+, nta na kimwe muri ivyo mukwiye gushikiriza Yehova, kandi nta shikanwa rishikanishwa umuriro+ rivuye muri vyo mukwiye gushira ku gicaniro ku bwa Yehova. 23 Ishūri canke intama ifise igihimba kirekire birenze canke kigufi birenze+, woshobora kuyigira ishikanwa ritangwa ku bushake; mugabo itanzwe ku bwo gushitsa indagano, ntizoshimwa. 24 Mugabo igifise amatengatwa afyondekaye+ canke afyonyotse canke akwegutse canke acitse, ntimuze mugishikirize Yehova, kandi mu gihugu canyu ntimukwiye kubitangako ishikanwa. 25 Kandi ico ari co cose muri ivyo vyose kivuye mu kuboko kw’umunyamahanga ntimuze mugishikirize bwa mukate w’Imana yanyu, kuko ubwononekare bwavyo buri muri vyo. Biri n’agahonzi+. Ntibizoshimwa+ ku bwanyu.’”
26 Yehova yongera kubwira Musa ati: 27 “Haramutse havutse ishūri canke impfizi y’intama y’umukangara canke impene, ize rero igume munsi ya nyina imisi indwi+, mugabo kuva ku musi ugira umunani no kubandanya, izokwemerwa bwa shikanwa, ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova. 28 Ku bijanye n’ishūri be n’intama, ntimuze muyikererane n’umwana wayo ku musi umwe+.
29 “Nimwashikanira Yehova ikimazi c’ugukenguruka+, mukwiye kugishikana kugira mushimwe. 30 Gikwiye kuribwa kuri uyo musi+. Ntimuze mugire ico musigaza kuri co gushika mu gitondo+. Ndi Yehova.
31 “Kandi mutegerezwa kugumya amabwirizwa yanje, mukayashitsa+. Ndi Yehova. 32 Ntimuze muhumanye izina ryanje ryeranda+, kandi ntegerezwa kwezwa hagati muri bene Isirayeli+. Ndi Yehova uwuriko arabeza+, 33 Umwe ariko arabakura mu gihugu ca Misiri, ngo nerekane ko ndi Imana kuri mwebwe+. Ndi Yehova.”
23 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Vugana na bene Isirayeli, ubabwire uti: ‘Imisi mikuru y’ibiringo+ ya Yehova mukwiye gutangaza+ ni amahwaniro meranda. Iyi ni yo misi mikuru yanje y’ibiringo:
3 “‘Igikorwa gishobora gukorwa mu misi itandatu, mugabo ku musi ugira indwi ni isabato y’akaruhuko kuzuye+, ihwaniro ryeranda. Nta gikorwa na kimwe muzokora. Ni isabato ya Yehova aho muba hose+.
4 “‘Iyi ni yo misi mikuru y’ibiringo+ ya Yehova, amahwaniro meranda+, iyo mukwiye gutangaza ku bihe vyayo vyashinzwe+: 5 Mu kwezi kwa mbere, ku musi ugira cumi na kane wa nya kwezi+, hagati ya ya migoroba ibiri, ni pasika*+ ya Yehova.
6 “‘Kandi ku musi ugira cumi na gatanu w’ukwo kwezi, ni umusi mukuru wa Yehova w’udutsima tutarimwo umwambiro+. Mu misi indwi mukwiye kurya udutsima tutarimwo umwambiro+. 7 Ku musi wa mbere muzogira ihwaniro ryeranda+. Nta gikorwa na kimwe kiruhisha muzokora. 8 Mugabo muze mushikirize ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova, imisi indwi. Ku musi ugira indwi hazoba ihwaniro ryeranda. Nta gikorwa na kimwe kiruhisha muzokora.’”
9 Yehova yongera kubwira Musa ati: 10 “Vugana na bene Isirayeli, ubabwire uti: ‘Nimwateba mukinjira mu gihugu ngira ndabahe, mukamara gushwabura umwimbu waco, mutegerezwa rero kuzanira umuherezi umuganda w’umushuzo+ w’umwimbu wanyu. 11 Na we aze azungagize nya muganda irya n’ino+ imbere ya Yehova kugira mushimwe. Umuherezi aze awuzungagize irya n’ino ubwo nyene ku musi ukurikira isabato. 12 Ku musi muzozungagirisha irya n’ino nya muganda, muzotegerezwa guhereza impfizi y’intama ikiri nto itagira agahonzi, mu mwaka wayo wa mbere, ngo ibe ishikanwa riturirwa rihabwa Yehova. 13 Bwa shikanwa ryayo ry’intete, muze muhereze ivy’icumi bibiri vy’ingero ya efa y’ifu inoze ibombekeshejwe amavuta, bibe ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova, akamoto karuhura. Bwa shikanwa ry’ikinyobwa ryayo na ho, ica kane ca hini y’umuvinyu. 14 Nta mukate canke intete zikaranze* canke intete nshasha mukwiye kurya gushika kuri uyo musi+, gushika muzanye ishikanwa ry’Imana yanyu. Ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero ku mayaruka yanyu yose ahantu hose muba.
15 “‘Kandi kuva ku musi w’inyuma y’isabato, kuva ku musi muzaniyeko wa muganda w’ishikanwa rizungagizwa, muze mwiharurire amasabato indwi+. Aze abe akwiye. 16 Gushika ku musi ukurikira isabato igira indwi, mukwiye guharūra imisi mirongo itanu+, muheze mushikirize Yehova ishikanwa ry’intete rishasha+. 17 Mukwiye kuzana imikate ibiri+ mukuye aho muba y’ishikanwa rizungagizwa. Ikwiye kuba iy’ivy’icumi bibiri vy’ingero ya efa y’ifu inoze. Ikwiye kwotswa yambiye+, bwa vyamwa vya mbere vyeze bihabwa Yehova+. 18 Nya mikate muze muyishikirize iri kumwe n’imyagazi y’intama indwi y’amasuguru+ itagira agahonzi, umwe wose umaze umwaka, n’ikimasa kimwe, n’impfizi zibiri z’intama. Bikwiye kuba ishikanwa riturirwa rihabwa Yehova biri kumwe n’ishikanwa ry’intete ryavyo n’amashikanwa y’ikinyobwa yavyo, bibe ishikanwa rishikanishwa umuriro, ry’akamoto karuhura kuri Yehova. 19 Kandi mutegerezwa guhereza umwagazi w’impene+ umwe w’ishikanwa ry’igicumuro n’imyagazi y’intama ibiri y’amasuguru, umwe wose umaze umwaka, ibe ikimazi c’ugusangira+. 20 Umuherezi na we aze abizungagize irya n’ino+ biri kumwe na ya mikate y’ivyamwa vya mbere vyeze, bwa shikanwa rizungagizwa imbere ya Yehova, kumwe na ya myagazi y’intama ibiri y’amasuguru. Bikwiye kuba ikintu ceranda kuri Yehova, kikegukira umuherezi+. 21 Kandi muze mugire itangazo+ kuri uyo musi nyene; muzogira ihwaniro ryeranda. Nta gikorwa na kimwe kiruhisha muzokora. Ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero ahantu hose muba, ku mayaruka yanyu.
22 “‘Kandi nimwashwabura umwimbu wo mu gihugu canyu, ntuze uherengeteze umubari w’umurima wawe igihe ushwabura, kandi ntuze wandure udutororwa tw’umwimbu wawe+. Ukwiye kudusigira umurushwa+ na kavamahanga+. Ndi Yehova Imana yanyu.’”
23 Yehova abandanya kubwira Musa ati: 24 “Bwira bene Isirayeli uti: ‘Mu kwezi kugira indwi+, ku musi wa mbere wa nya kwezi, hakwiye kuba akaruhuko kuzuye kuri mwebwe, ubabere icibutso biciye kw’ijwi ry’urumbete+, ihwaniro ryeranda+. 25 Nta gikorwa na kimwe kiruhisha muzokora, kandi muze mushikirize ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova.’”
26 Yehova yongera kubwira Musa ati: 27 “Ariko umusi ugira icumi w’ukwo kwezi kugira indwi ni umusi w’impongano+. Mukwiye kugira ihwaniro ryeranda, kandi mutegerezwa kwibabaza+ no gushikiriza ishikanwa+ rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova. 28 Ntimuze mukore igikorwa na kimwe kuri uyo musi, kuko ari umusi w’impongano wo kubatangira impongano+ imbere ya Yehova Imana yanyu; 29 kuko umuntu wese atazokwibabaza kuri uyo musi azotegerezwa kurandurwa mu bantu b’iwabo+. 30 Umuntu wese azokora igikorwa c’ubwoko na bumwe kuri uyo musi, nzotegerezwa kumukuraho mu bantu b’iwabo+. 31 Ntimuze mukore igikorwa na kimwe+. Ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero ku mayaruka yanyu ahantu hose muba. 32 Ni isabato y’akaruhuko kuzuye kuri mwebwe+, kandi mutegerezwa kwibabaza+ ku musi ugira icenda wa nya kwezi ku mugoroba. Kuva ku mugoroba gushika ku wundi mugoroba, mukwiye kwubahiriza isabato yanyu.”
33 Yehova yongera kubwira Musa ati: 34 “Bwira bene Isirayeli uti: ‘Ku musi ugira cumi na gatanu w’ukwo kwezi kugira indwi hazoba umusi mukuru w’insago kuri Yehova, mu kiringo c’imisi indwi+. 35 Ku musi wa mbere hazoba ihwaniro ryeranda. Nta gikorwa na kimwe kiruhisha muzokora. 36 Imisi indwi mukwiye gushikiriza ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova. Ku musi ugira umunani muzogira ihwaniro ryeranda+, kandi muze mushikirize ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova. Ni ikoraniro ry’agakūra. Nta gikorwa na kimwe kiruhisha muzokora.
37 “‘Iyo ni yo misi mikuru y’ibiringo+ ya Yehova mukwiye gutangaza bwa mahwaniro meranda+, ku bwo gushikiriza ishikanwa rishikanishwa umuriro+ rihabwa Yehova: ishikanwa riturirwa+ be n’ishikanwa ry’intete+ ry’ikimazi n’amashikanwa y’ikinyobwa+ nk’uko urutonde rwa buri musi ruri, 38 uretse amasabato ya Yehova+, ingabirano zanyu+, amashikanwa yanyu yose y’indagano+, be n’amashikanwa yanyu yose atangwa ku bushake+, bimwe mukwiye guha Yehova. 39 Ariko ku musi ugira cumi na gatanu wa nya kwezi kugira indwi, igihe muzoba mwegeranije umwimbu w’igihugu, mukwiye guhimbaza umusi mukuru+ wa Yehova imisi indwi+. Ku musi wa mbere ni akaruhuko kuzuye, no ku musi ugira umunani ni akaruhuko kuzuye+. 40 Kandi ku musi wa mbere muze mutore ivyamwa vy’ibiti vyizavyiza, ibibabi vy’ibigazi+, n’amashami y’ibiti bisagaraye, n’ibiti vy’imyarava vyo mu mwonga, kandi muze munezerwe+ imbere ya Yehova Imana yanyu imisi indwi. 41 Kandi mutegerezwa kuwuhimbaza bwa musi mukuru wa Yehova imisi indwi mu mwaka+. Mukwiye kuwuhimbaza mu kwezi kugira indwi, kibe icagezwe gushika igihe kitagira urugero, mu mayaruka yanyu. 42 Mu nsago ni ho mukwiye kuba imisi indwi+. Imvukira zose muri Isirayeli zikwiye kuba mu nsago+, 43 kugira amayaruka yanyu amenye+ ko mu nsago ari ho natumye bene Isirayeli baba igihe nabakura mu gihugu ca Misiri+. Ndi Yehova Imana yanyu.’”
44 Nuko Musa abwira bene Isirayeli ivya nya misi mikuru y’ibiringo+ ya Yehova.
24 Yehova abwira Musa ati: 2 “Tegeka bene Isirayeli bakuronse amavuta y’umwelayo atavanze, asekuye, y’igitangamuco+, kugira amatara yatswe nantaryo+. 3 Aroni akwiye kwama agitunganya kuva ku mugoroba gushika mu gitondo imbere ya Yehova, hanze y’irido y’Igishingantahe, mw’ihema ry’ihuriro. Ni icagezwe gushika igihe kitagira urugero mu mayaruka yanyu. 4 Kuri ca gitereko c’amatara+ c’inzahabu itavanze, akwiye gutunganya nya matara+ imbere ya Yehova nantaryo+.
5 “Uze utore ifu inoze, uyotsemwo udutsima cumi na tubiri tumeze nk’ikigōmbo. Agatsima kose gakwiye gutwara ivy’icumi bibiri vy’ingero ya efa. 6 Kandi uze udutondeke mu migwi ibiri tugerekeranye, dutandatu dutandatu ku mugwi+, kuri ya meza y’inzahabu itavanze, imbere ya Yehova+. 7 Kandi ku mugwi wose uze ushireko imibavu ya olibani itavanze, bibe umukate w’icibutsa+, ishikanwa rishikanishwa umuriro rihabwa Yehova. 8 Buri sabato, aze yame abitunganya+ imbere ya Yehova. Ni isezerano gushika igihe kitagira urugero rigiranywe na bene Isirayeli. 9 Bize bicike ivya Aroni n’abahungu biwe+, kandi baze babirire ahantu heranda+, kuko ari ikintu ceranda rwose kuri we kivuye ku mashikanwa ya Yehova ashikanishwa umuriro, bibe ingingo nyobozi gushika igihe kitagira urugero.”
10 Buno umuhungu umwe avuka ku mugore w’Umwisirayelikazi, ariko se akaba Umunyamisiri+, arasohoka aja hagati muri bene Isirayeli, hanyuma nya muhungu be n’umugabo w’Umwisirayeli batangura kurwana+ mw’ikambi. 11 Nya muhungu atangura gucafuza rya Zina+ no kurihamagarirako akabi+. Nuko bamuzanira Musa+. Nyina yitwa Shelomiti, umukobwa wa Diburi wo mu muryango wa Dani. 12 Maze bamushira aho acungirwa+ gushika babwiwe ingingo itomoye hisunzwe ijambo rya Yehova+.
13 Hanyuma Yehova abwira Musa ati: 14 “Sohora hanze y’ikambi+ uyo yahamagaye akabi; kandi abamwumvise bose bategerezwa kurambika ibiganza+ ku mutwe wiwe, ikoraniro ryose rimutere amabuye+. 15 Kandi ubwire bene Isirayeli uti: ‘Nihagira umuntu ahamagarira akabi ku Mana yiwe, ategerezwa rero kwishura igicumuro ciwe. 16 Uwucafuje rero izina rya Yehova ntaze abure kwicwa+. Ikoraniro ryose rikwiye kumutera amabuye ata kabuza. Kavamahanga cokimwe n’imvukira aze yicwe kuko yacafuje rya Zina+.
17 “‘Nihagira uwukubita umuntu uwo ari we wese agapfa, ntaze abure kwicwa+. 18 Uwukubise igitungwa kigapfa akwiye kugitangira inshumbusho, ubuzima ku bundi+. 19 Umuntu niyatera agahonzi mugenziwe, uko agize ni ko na we akwiye kugirirwa+. 20 Imvune ku yindi, ijisho ku rindi, iryinyo ku rindi. Nya gahonzi nyene ateye nya muntu, ni ko na we akwiye guterwa+. 21 Kandi uwukubise igikoko kigapfa+ akwiye kugitangira inshumbusho+, ariko uwukubise umuntu agapfa na we akwiye kwicwa+.
22 “‘Mukwiye kugengwa n’ingingo y’ubutungane imwe. Kavamahanga akwiye kuba cokimwe n’imvukira+, kuko ndi Yehova Imana yanyu+.’”
23 Inyuma y’ivyo Musa avugana na bene Isirayeli, maze basohora hanze y’ikambi umwe yahamagara akabi, baraheza bamutera amabuye+. Gutyo bene Isirayeli bakora nk’uko Yehova yari yategetse Musa.
25 Yehova yongera kubwira Musa ku musozi Sinayi ati: 2 “Vugana na bene Isirayeli, ubabwire uti: ‘Nimwateba mukinjira mu gihugu ngira ndabahe+, nya gihugu gitegerezwa rero kwubahiriza isabato kuri Yehova+. 3 Mu myaka itandatu ukwiye kubiba umurima wawe imbuto, kandi mu myaka itandatu ukwiye gututurira umurima wawe w’imizabibu, wegeranye umwimbu wa nya gihugu+. 4 Mugabo mu mwaka ugira indwi hakwiye kuba isabato y’akaruhuko kuzuye kuri nya gihugu+, isabato kuri Yehova. Umurima wawe ntuze uwubibe imbuto, kandi umurima wawe w’imizabibu ntuze uwututurire. 5 Ivyimejeje bivuye ku dutete twasesetse ku mwimbu wawe ntuze ubishwabure, kandi inzabibu z’umuzabibu wawe udatuturiye ntuze uzisorome. Hakwiye kuba umwaka w’akaruhuko kuzuye kuri nya gihugu. 6 Kandi isabato y’igihugu ize ibabere ibifungurwa, wewe n’umushumba wawe, n’umushumbakazi wawe, n’umucangero wawe, n’inyambukira iri kumwe nawe, n’ababanye nawe ari ba kavamahanga, 7 n’igitungwa cawe, n’igikoko kiri mu gihugu cawe. Umwimbu waco wose ukwiye kuba uwo gufungura.
8 “‘Uze wiharurire amasabato indwi y’imyaka, imyaka indwi incuro indwi, kandi imisi ya nya masabato indwi y’imyaka itegerezwa gushika ku myaka mirongo ine n’icenda kuri wewe. 9 Uze uvuze inzamba n’ijwi rinini+ mu kwezi kugira indwi ku musi ugira icumi wa nya kwezi+. Ku musi w’impongano+ muze muvuze nya nzamba mu gihugu canyu cose. 10 Muze mweze umwaka ugira mirongo itanu, mutangaze ukurekurwa mu gihugu ku bakibamwo bose+. Uzobabera Yubile*+, kandi umwe wese muri mwebwe aze asubire kw’itongo ryiwe, asubire no mu muryango wiwe+. 11 Uyo mwaka ugira mirongo itanu uzobabera Yubile+. Ntimuze mubibe imbuto canke ngo mushwabure ivyimejeje mu gihugu bivuye ku dutete twasesetse, canke ngo musarure inzabibu z’imizabibu yaco idatuturiwe+. 12 Kuko ari Yubile. Ikwiye kubabera ikintu ceranda. Mukwiye kurya ivyo ico gihugu cimbutse vyo mu murima+.
13 “‘Muri uyo mwaka wa Yubile, umwe wese muri mwebwe akwiye gusubira kw’itongo ryiwe+. 14 Niwagurisha ibidandazwa kuri mugenzawe canke ukagura ikintu kuri mugenzawe, ntimuze mugungane+. 15 Uze ugure na mugenzawe mufatiye ku gitigiri c’imyaka ihaciye inyuma ya Yubile; na we aze agurishe na wewe mufatiye ku gitigiri c’imyaka y’ivyimburwa+. 16 Akwiye kwongereza igiciro c’ubuguzi bivanye n’uko imyaka ari myinshi+. Akwiye kandi kugabanya igiciro c’ubuguzi bivanye n’uko imyaka ari mike, kuko igitigiri c’ivyimburwa ari co ariko arakugurishako. 17 Kandi ntihaze hagire uwugunga mugenziwe+, kandi utegerezwa gutinya Imana yawe+, kuko ndi Yehova Imana yanyu+. 18 Mutegerezwa rero gushitsa ivyagezwe vyanje, kandi mutegerezwa kugumya ingingo zanje z’ubutungane, mukazishitsa. Ni ho muzokwibera koko muri nya gihugu mu mutekano+. 19 Nya gihugu kizotanga koko umwimbu waco+, kandi ntimuzobura kurya mugahaga, mwibere muri co mu mutekano+.
20 “‘Mugabo hamwe mwovuga muti: “Tuzorya iki mu mwaka ugira indwi ko tutazobiba imbuto canke ngo twegeranye ivyimburwa vyacu+?”, 21 muri ico gihe nzotegeka koko umuhezagiro wanje ubazeko mu mwaka ugira gatandatu, wimbuke ivyimburwa vy’imyaka itatu+. 22 Muze mubibe imbuto mu mwaka ugira umunani, kandi muzorya ibihitira gushika mu mwaka ugira icenda. Muzorya ibihitira gushika umwimbu wawo ubonetse.
23 “‘Ubutaka ntibuze bugurishwe burundu+, kuko ubutaka ari ubwanje+. Kuko kuri jewe muri ba kavamahanga n’inyambukira+. 24 Kandi mu gihugu cose mwigabira mukwiye guha nyen’itongo uburenganzira bwo kurigaruza+.
25 “‘Mwene wanyu niyacika mworo, akabwirizwa kugurisha igipande c’itongo ryiwe, umucunguzi w’incuti ya hafi ategerezwa rero kuza akagaruza ico mwene wabo yagurishije+. 26 Kandi mu gihe bibonetse ko umuntu adafise umucunguzi maze ukuboko kwiwe kukunguka akaronka ibikwiye ku bwo kugicungura, 27 ategerezwa rero guharūra imyaka ihaciye kuva igihe yarigurisha, hanyuma agasubiza amahera asigaye nya muntu yari yarigurishijeko, agaheza agasubira kw’itongo ryiwe+.
28 “‘Mugabo nimba ukuboko kwiwe kutaronse ibikwiye amusubiza, ivyo yagurishije rero bize bigume mu kuboko kw’umuguzi wavyo gushika ku mwaka wa Yubile+; kuri nya Yubile bitegerezwa kurekurwa, na we agasubira kw’itongo ryiwe+.
29 “‘Umuntu niyagurisha inzu yo kubamwo mu gisagara kizitijwe uruhome, uburenganzira bwiwe bw’ugucungura butegerezwa rero kubandanya gushika umwaka urangiye, uhereye igihe yagurisha. Uburenganzira bwiwe bw’ugucungura+ buzobandanya umwaka muzima. 30 Mugabo hamwe itogaruzwa imbere y’uko umwaka ukwiye wuzura kuri we, nya nzu iri mu gisagara gifise uruhome itegerezwa rero kwegukira burundu uwayiguze, mu mayaruka yiwe. Ntizorekurwa kuri Yubile. 31 Ariko inzu z’imihana irundanye idakikujwe n’uruhome zikwiye guharurwa nk’umuce w’itongo rya nya gihugu. Uburenganzira bw’ugucungurwa+ bukwiye kubandanya kuri yo, kandi kuri Yubile+ ikwiye kurekurwa.
32 “‘Ku bisagara vy’Abalewi kumwe n’inzu z’ibisagara bigabira+, uburenganzira bw’ugucungura bukwiye kubandanya gushika igihe kitagira urugero ku Balewi+. 33 Kandi aho inyegu y’Abalewi itagarujwe, inzu igurishijwe mu gisagara yigabira itegerezwa rero kurekurwa kuri Yubile+, kuko inzu z’ibisagara vy’Abalewi ari izo bigabira hagati muri bene Isirayeli+. 34 Vyongeye, umurima w’itongo ry’uburagiriro+ w’ibisagara vyabo ntuze ugurishwe, kuko ari ikintu bigabira gushika igihe kitagira urugero.
35 “‘Kandi mwene wanyu niyacika mworo bigatuma agoyagoya mu vy’ubutunzi iruhande yawe+, utegerezwa rero kumufata mu mugongo+. Ategerezwa kuguma ari muzima kumwe nawe, nka kavamahanga n’inyambukira+. 36 Ntumwake inyungu canke ngo umuce amaboko+, mugabo utegerezwa gutinya Imana yawe+; kandi mwene wanyu ategerezwa kuguma ari muzima kumwe nawe. 37 Ntuze umuhe amahera yawe ku nyungu+, kandi ntuze utange ibifungurwa vyawe uciye umuntu amaboko. 38 Ndi Yehova Imana yanyu, uwabakuye mu gihugu ca Misiri kugira ndabahe igihugu ca Kanani+, ngo nerekane ko ndi Imana yanyu+.
39 “‘Kandi mwene wanyu niyacika mworo iruhande yawe akabwirizwa kukwigurishako+, ntuze umukoreshe mu gikorwa c’ubushumba+. 40 Akwiye kubana nawe nk’umucangero+, nk’inyambukira. Akwiye kugukorera gushika ku mwaka wa Yubile. 41 Maze ategerezwa gusohoka akava iwawe, we n’abahungu biwe bari kumwe na we, agasubira mu muryango wiwe, no kw’itongo rya ba sekuruza+. 42 Kuko ari abashumba banje nakuye mu gihugu ca Misiri+. Ntibaze bigurishe nk’uko umushumba agurishwa. 43 Ntuze umukandamize n’agahahazo+; utegerezwa gutinya Imana yawe+. 44 Umushumba wawe n’umushumbakazi wawe uzobakura mu mahanga abakikuje; kuri yo ni ho muzobagurira. 45 Muzobagurira no ku bahungu b’inyambukira babanye namwe ari ba kavamahanga+, no ku miryango yabo iri kumwe namwe, iyo bavyariye mu gihugu canyu; baze babe ikintu mwigabira. 46 Kandi muzobatangako intoranwa ku bahungu banyu bo mu nyuma zanyu, babatorane nk’ikintu bigabira gushika igihe kitagira urugero+. Mushobora kubagira abakozi, mugabo bene wanyu, bene Isirayeli, ntuze ubahonyange, umwe ngo ahonyange uwundi, mu mukazo+.
47 “‘Mugabo kavamahanga canke inyambukira ari kumwe na wewe niyacika umutunzi, mwene wanyu na we agacika mworo iruhande yiwe, akabwirizwa kwigurisha kuri kavamahanga canke ku nyambukira iri kumwe nawe, canke ku wo mu muryango w’uwo kavamahanga, 48 amaze kwigurisha+, uburenganzira bw’ugucungura buzobandanya kuri we+. Umwe muri bene wabo yoshobora kumugaruza+. 49 Canke sewabo canke umuhungu wa sewabo yoshobora kumugaruza, canke incuti yiwe y’amaraso iyo ari yo yose+, uwo mu muryango wiwe: uwo yoshobora kumugaruza.
“‘Nimba na ho ubwiwe acitse umutunzi, ni we rero ategerezwa kwigaruza+. 50 Kandi aze aharure, hamwe n’uwamuguze, guhera ku mwaka yamwigurishirijeko gushika ku mwaka wa Yubile+, kandi amahera y’igurishwa ryiwe aze ahwane n’igitigiri c’iyo myaka+. Azoguma iwe aharurirwa kurya baharura imisi y’ibikorwa y’umucangero+. 51 Nimba hagisigaye imyaka myinshi, akwiye kuriha ikiguzi ciwe c’ugucungurwa afatiye kuri yo, kivuye ku mahera yaguzwe. 52 Mugabo nimba hasigaye imyaka mikeyi gusa gushika ku mwaka wa Yubile+, ategerezwa rero kwiharurira. Azoriha ikiguzi ciwe c’ugucungurwa afatiye kuri iyo myaka yiwe. 53 Akwiye kugumana na we nk’umucangero+, umwaka ku mwaka. Ntaze amukandamize n’agahahazo+ mu maso yawe. 54 Ariko nimba adashobora kwigaruza biciye kuri izo ngingo, ategerezwa rero kurekurwa mu mwaka wa Yubile+, we n’abana biwe bari kumwe na we.
55 “‘Kuko kuri jewe bene Isirayeli ari abashumba. Ni abashumba banje+ nakuye mu gihugu ca Misiri+. Ndi Yehova Imana yanyu+.
26 “‘Ntimuze mwihingurire imana ata co zimaze+, kandi ntimuze mwishingire igishusho c’ikibazano+ canke inkingi nyeranda, kandi ntimuze mushire mu gihugu canyu ibuye ry’igishusho c’indatwa+ kugira muryunamire+; kuko ndi Yehova Imana yanyu. 2 Mukwiye kwubahiriza amasabato yanje+ no kwamanira akoba aheranda hanje. Ndi Yehova.
3 “‘Nimwabandanya kugendera mu vyagezwe vyanje no kugumya amabwirizwa yanje kandi mukayashitsa koko+, 4 nanje ata gukeka nzobacuncuburira imvura ku gihe cayo+, kandi igihugu kizotanga koko umwimbu waco+, n’igiti co mw’itongo gitange icamwa caco+. 5 Kandi ikubita ryanyu rizoshika kw’isarura ryanyu ry’inzabibu, n’isarura ry’inzabibu rishike kw’ibiba ry’imbuto. Emwe, muzorya umukate wanyu muhage+, mwibere mu mutekano mu gihugu canyu+. 6 Kandi nzoshira amahoro mu gihugu+, namwe muzokwiryamira koko, ata n’umwe abajugumiza+; kandi nzoherengeteza mu gihugu ibikoko biryana+, kandi inkota ntizoca mu gihugu canyu+. 7 Muzokinagiza abansi banyu+, bagwishwe n’inkota koko imbere yanyu. 8 Batanu muri mwebwe bazokinagiza ijana, n’ijana muri mwebwe bakinagize ibihumbi cumi, kandi abansi banyu ntibazobura kugwishwa n’inkota imbere yanyu+.
9 “‘Kandi nzohindukiriza amaso kuri mwebwe+, ntume murondoka, ndabagwize+, kandi nzoshitsa isezerano ryanje nagiranye namwe+. 10 Ata gukeka muzorya ibihitira vy’umwaka uheze+, kandi muzosohora ibihitira bibise ibishasha. 11 Nzoshira koko itaberenakulo yanje hagati muri mwebwe+, kandi sinzobazinukwa+. 12 Nzogendera koko hagati muri mwebwe, nerekane ko ndi Imana yanyu+, namwe muzokwerekana ko muri abantu banje+. 13 Ndi Yehova Imana yanyu, uwabakuye mu gihugu ca Misiri ngo ntimube mukibabera abashumba+, nkavunagura imitambikwa y’ingǒgo* yanyu, ngatuma mugenda mugororotse+.
14 “‘Ariko nimutanyumviriza canke ngo mushitse ayo mabwirizwa yose+, 15 mugata ivyagezwe vyanje+, imitima yanyu ikazinukwa ingingo zanje z’ubutungane kandi ntimushitse amabwirizwa yanje yose, gushika aho murenga kw’isezerano ryanje+, 16 nanje rero ibi ni vyo nzobagirira: mu kubahana nzobateza uruhagarara rw’igituntu+ n’inyonko iturira, bitume amaso yanyu agwabira+, mugoyagoye+. Muzobibira imbuto yanyu ubusa gusa, kuko abansi banyu batazobura kuyirya bakayirigata+. 17 Emwe, mwebwe nzobashinga igitsure canje*, kandi ntimuzogenda mudatsinzwe imbere y’abansi banyu+. Ababanka bazobahonyangira hasi+, kandi muzohunga ata wubomye inyuma+.
18 “‘Ariko nimutanyumviriza no kuri ivyo, nzobwirizwa rero kubahana ngwije igihano canyu incuro indwi kubera ibicumuro vyanyu+. 19 Kandi nzobwirizwa kuvuna ubwishime bw’inkomezi zanyu, nongere ntume amajuru yanyu amera nk’icuma+, n’isi yanyu nk’umujumpu. 20 Kandi inguvu zanyu zizoherera ubusa gusa, kuko isi yanyu itazotanga umwimbu wayo+, n’igiti c’isi ntigitange icamwa caco+.
21 “‘Mugabo nimwabandanya kugenda mundwanya ntimushake kunyumviriza, nzobwirizwa rero kubateza ivyago izindi ncuro indwi nk’uko ibicumuro vyanyu biri+. 22 Kandi nzorungika muri mwebwe ibikoko vyo mu gahinga+, na vyo ata gukeka bizobahekura+, bimare ibitungwa vyanyu vyongere bigabanye igitigiri canyu, n’amayira yanyu acike vy’ukuri umusaka+.
23 “‘Yamara rero, nimutareka ngo ndabakosore+ biciye kuri ivyo bintu, mukabwirizwa kugenda mundwanya, 24 jewe, emwe, jewe nzobwirizwa rero kugenda ndabarwanya+; kandi jewe, emwe, jewe nzobwirizwa kubakubita incuro indwi kubera ibicumuro vyanyu+. 25 Kandi sinzobura kubazanako inkota y’uguhōra+ ku bw’isezerano+; kandi muzokwitera mu bisagara vyanyu, nanje ata gukeka ndungike ikiza hagati muri mwebwe+, kandi muzotegerezwa gutangwa mu kuboko kw’umwansi+. 26 Ninamara kubavunira inkoni zitungirwako imikate imeze nk’ikigōmbo+, abagore cumi bazokwotsa koko umukate wanyu mw’ifuru imwe itarenga, bawubagarukanire ku gipimo+; kandi kurya muzorya mugabo ntimuzohaga+.
27 “‘Ariko nimutanyumviriza no kuri ivyo, mukabwirizwa kugenda mundwanya+, 28 nanje rero nzobwirizwa kugenda ndabarwanya narunguye+, kandi jewe, emwe, jewe nzobwirizwa kubahana incuro indwi kubera ibicumuro vyanyu+. 29 Muzobwirizwa rero kurya inyama z’abahungu banyu, kandi muzorya inyama z’abakobwa banyu+. 30 Kandi ata gukeka nzozimanganya ibibanza vyeranda vyanyu+ bikirurutse, nkureho ibishirwako imibavu vyanyu, ndambikange imivyimba yanyu ku mivyimba y’ibigirwamana vyanyu vy’umwanda+; kandi umutima wanje uzobazinukwa koko+. 31 Kandi ibisagara vyanyu sinzobura kubitanga ku nkota+, ibibanza vyanyu vyeranda na vyo ndabigire umusaka+, kandi utumoto twanyu turuhura sinzotumotera+. 32 Kandi jewe, igihugu nzokigira umusaka+, kandi abansi banyu bakibamwo bazobiraba bumiwe koko+. 33 Namwe nzobasanzaza mu mahanga+, kandi nzosokora inkota mu rwubati inyuma yanyu+. Igihugu canyu kizotegerezwa gucika umusaka+, ibisagara vyanyu na vyo bicike ibihomvagurike.
34 “‘Ico gihe igihugu kizokwishura amasabato yaco imisi yose kizomara cagizwe umusaka, mu gihe muzoba muri mu gihugu c’abansi banyu. Ico gihe igihugu kizokwubahiriza isabato, kuko gitegerezwa kwishura amasabato yaco+. 35 Imisi yose kizomara cagizwe umusaka kizokwubahiriza isabato, kubera yuko kitubahirije isabato mu gihe c’amasabato yanyu igihe mwaba muri co.
36 “‘Abasigaye bo muri mwebwe+, nzozana koko ubwoba mu mitima yabo mu bihugu vy’abansi babo. Kandi urwamo rw’ibabi riguruwe n’umuyaga ruzobakinagiza, bahunge nk’abahunga inkota, bagwe ata wubakinagiza+. 37 Kandi ata gukeka bazotsitaranako nk’abavuye imbere y’inkota ata n’umwe abomye inyuma, kandi ntimuzoshobora guhagarara imbere y’abansi banyu+. 38 Muzoyogerera mu mahanga+, kandi igihugu c’abansi banyu kizobarigata. 39 Nayo abasigaye muri mwebwe, bazobora+ kubera ikosa ryabo mu bihugu vy’abansi banyu. Egome, mbere kubera amakosa ya ba se+, bazoborana na bo. 40 Kandi ntibazobura kwatura ikosa ryabo+ n’ikosa rya ba se mu buhemu bwabo igihe bampemukako, egome, mbere igihe bagenda bandwanya+, 41 bigatuma nanje ngenda ndabarwanya+, nkabwirizwa kubazana mu gihugu c’abansi babo+.
“‘Kumbure ico gihe imitima yabo itagenyerewe+ izocishwa bugufi+, kandi ico gihe bazokwishura ikosa ryabo. 42 Kandi nzokwibuka koko isezerano ryanje nagiranye na Yakobo+; eka mbere n’isezerano ryanje nagiranye na Izahaki+, mbere n’isezerano ryanje nagiranye na Aburahamu+ nzoryibuka, n’igihugu nzocibuka. 43 Ico gihe cose, igihugu bari baragitaye kiriko kirishura amasabato yaco+ mu gihe cari umusaka batakikibamwo, na bo ubwabo bakaba bariko barishura ikosa ryabo+, kubera yuko, emwe, kubera yuko bari barataye ingingo zanje z’ubutungane+, n’imitima yabo ikaba yari yarazinutswe ivyagezwe vyanje+. 44 Yamara no kuri ivyo vyose, mu gihe bazoba bari mu gihugu c’abansi babo, sinzogenda ndabataye+ canke ngo ndabazinukwe+ ku buryo ndabatikiza, ngo ndenge kw’isezerano ryanje+ nagiranye na bo; kuko ndi Yehova Imana yabo. 45 Kandi nzokwibuka isezerano rya ba sekuruza ku neza yabo+, abo nakuye mu gihugu ca Misiri mu maso y’amahanga+, kugira nerekane ko ndi Imana yabo. Ndi Yehova.’”
46 Izo ni zo ngingo nyobozi, ingingo z’ubutungane+ be n’amategeko Yehova yashize hagati yiwe na bene Isirayeli ku musozi Sinayi biciye kuri Musa+.
27 Yehova yongera kubwira Musa ati: 2 “Vugana na bene Isirayeli, ubabwire uti: ‘Umuntu niyagira indagano idasanzwe+ mu gushikanira Yehova umuntu hisunzwe agaciro kagereranijwe, 3 kandi ako gaciro kagereranijwe kakabwirizwa kuba ak’uw’igitsina-gabo afise imyaka iva ku mirongo ibiri gushika ku mirongo itandatu, nya gaciro kaze kabe shekeli mirongo itanu z’ifeza hisunzwe shekeli y’ahantu heranda. 4 Mugabo nimba ari uw’igitsina-gore, nya gaciro kaze kabe shekeli mirongo itatu. 5 Nimba na ho imyaka afise iva kuri itanu gushika kuri mirongo ibiri, ku w’igitsina-gabo kaze kabe shekeli mirongo ibiri, ku w’igitsina-gore na ho shekeli cumi. 6 Nimba na ho imyaka afise iva ku kwezi kumwe gushika ku myaka itanu, ku w’igitsina-gabo agaciro kagereranijwe kaze kabe shekeli zitanu+ z’ifeza, ku w’igitsina-gore na ho kabe shekeli zitatu z’ifeza.
7 “‘Nimba imyaka afise iva kuri mirongo itandatu kuduga, nimba ari uw’igitsina-gabo, agaciro kagereranijwe kaze kabe shekeli cumi na zitanu, ku w’igitsina-gore na ho shekeli cumi. 8 Mugabo nimba abaye mworo cane ku buryo atoronka nya gaciro kagereranijwe+, aze ahagarike nya muntu imbere y’umuherezi, umuherezi na we amushireko agaciro ko kugereranya+. Umuherezi azomushirako agaciro ko kugereranya hisunzwe ivyo nyene kuragana ashoboye kuronka+.
9 “‘Nimba na ho ari igikoko nka kimwe umuntu ashikiriza mu gushikanira Yehova, ikintu cose mu vyo yoha Yehova kizocika ikintu ceranda+. 10 Ntiyoshobora kugisubiriza, canke ngo agikabe, ciza na kibi canke kibi na ciza. Mugabo aramutse agikavye, igikoko akagikaba n’ikindi, ubwaco rero kizocika ikintu ceranda, eka n’ikigikabwe nyene. 11 Kandi nimba ari igikoko gihumanye+ ico ari co cose nka kimwe umuntu atoshobora gushikiriza mu gushikanira Yehova+, aze agihagarike imbere y’umuherezi+. 12 Umuherezi na we aze agishireko agaciro ko kugereranya, amenyeshe ko ari ciza canke kibi. Uko agaciro kagereranijwe+ n’umuherezi kari, ni ko bikwiye kuba. 13 Mugabo nimba koko ashaka kukigaruza, aze atange ica gatanu+ caco ciyongereye kuri nya gaciro kagereranijwe.
14 “‘Umuntu niyeza inzu yiwe bwa kintu ceranda ahaye Yehova, umuherezi aze agereranye agaciro kayo, amenyeshe ko ari nziza canke mbi+. Uko umuherezi agereranije agaciro kayo, ni ko ikwiye kurihwa. 15 Mugabo nimba nyene kuyeza ashaka kugaruza inzu yiwe, aze atange ica gatanu c’amahera y’agaciro kagereranijwe ciyongereyeko+, ibone kuba rwiwe.
16 “‘Nimba igipande c’itongo umuntu yigabira+ ari co yereje Yehova, agaciro kaco gategerezwa rero kugereranywa bivanye n’urugero rw’imbuto zohaterwa: nimba ari homeri*+ y’imbuto ya sayiri*, kazoba shekeli mirongo itanu z’ifeza. 17 Nimba yejeje itongo ryiwe kuva ku mwaka wa Yubile+ kubandanya, ikiguzi caryo kizokwisunga agaciro kagereranijwe. 18 Nimba na ho itongo ryiwe aryejeje inyuma ya Yubile, umuherezi aze amuharurire ikiguzi bivanye n’imyaka isigaye gushika ku mwaka wa Yubile ukurikira, kandi agaciro kagereranijwe kazogerurwa+. 19 Mugabo nimba nyene kuryeza ashaka koko kurigaruza, aze atange ica gatanu c’amahera y’agaciro kagereranijwe ciyongereyeko, ribone kuguma ari rwiwe+. 20 Aramutse atagaruje nya tongo, mugabo rikagurishwa ku wundi muntu, ntirizoshobora kwongera kugaruzwa. 21 Nya tongo niryarekurwa kuri Yubile, rize ricike ikintu ceranda kuri Yehova, ribe itongo rigizwe inyegu+. Rizokwegukira umuherezi+.
22 “‘Nimba yereje Yehova itongo yaguze ritari iryo mu bwatsi yigabira+, 23 umuherezi aze amuharurire urugero rw’agaciro karyo gushika ku mwaka wa Yubile, na we aze atange agaciro kagereranijwe, kuri uwo musi nyene+. Ni ikintu ceranda kuri Yehova+. 24 Mu mwaka wa Yubile nya tongo rizosubira ku wo bariguze, ku wo ryegukira+.
25 “‘Agaciro ako ari ko kose rero gakwiye kugereranywa muri shekeli y’ahantu heranda. Nya shekeli ikwiye kungana na gera* mirongo ibiri+.
26 “‘Ariko ic’uburiza co mu bikoko kivutse ari ic’uburiza ca Yehova+, nta muntu akwiye kuceza. Yaba ishūri canke intama, ni iya Yehova+. 27 Nimba na ho ari ico mu bikoko bihumanye+ kandi akaba ategerezwa kugicungura hisunzwe agaciro kagereranijwe, aze atange ica gatanu caco ciyongereyeko+. Mugabo nikitagaruzwa, kize kigurishwe hisunzwe agaciro kagereranijwe.
28 “‘Ariko nta kintu na kimwe cagizwe inyegu umuntu yoba yeguriye Yehova ku bwo gutikizwa+ kivuye mu vyiwe vyose gishobora kugurishwa, caba ico mu bantu canke mu bikoko canke mw’itongo yigabira, kandi nta kintu na kimwe cagizwe inyegu gishobora kugaruzwa+. Ni ikintu ceranda rwose kuri Yehova. 29 Nta wagizwe inyegu yoba yahebewe gutikizwa wo mu bantu yoshobora gucungurwa+. Ntaze abure kwicwa+.
30 “‘Kandi ic’icumi cose+ c’ivyo mw’itongo, kivuye ku mbuto yo mw’itongo no ku vyamye ku biti, ni ica Yehova. Ni ikintu ceranda kuri Yehova. 31 Kandi nimba umuntu ashaka kugaruza koko ico ari co cose ku c’icumi ciwe, azotanga ica gatanu caco ciyongereyeko+. 32 Nayo ic’icumi cose c’ubusho n’umukuku, ikintu cose giciye munsi y’inkoni y’inyobozo+, igitungwa kigira cumi kizocika ikintu ceranda kuri Yehova. 33 Ntakwiye gusuzuma ko ari ciza canke kibi, eka ntakwiye no kugikaba. Mugabo aramutse agikavye, ubwaco kize gicike ikintu ceranda+, n’ikigikabwe nyene. Nticoshobora kugaruzwa.’”
34 Ayo ni yo mabwirizwa+ Yehova yahaye Musa ngo abere amategeko bene Isirayeli, ku musozi Sinayi+.
Raba Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Umurayirayi ni ibinure vyo mu kiyunguyungu.
Ayo maguru avugwa ni ibice vyayo vyo hepfo.
Raba Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Canke, “ububani.”
Ayo maguru avugwa ni ibice vyayo vyo hepfo.
Efa yari ingero ingana n’amalitiro 22.
Raba Inyongera ya 21.
Mu giheburayo ni “nefeshi” (neʹphesh). Raba Inyongera ya 6.
Raba Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Ayo maguru avugwa ni ibice vyayo vyo hepfo.
Ayo maguru avugwa ni ibice vyayo vyo hepfo.
Raba Inyongera ya 21.
Ijambo ku rindi ni “urubuto.”
Ni agashato ko kw’isonga ry’igihimba c’irondoka c’umugabo.
Ni iry’agakoko kitwa kosheniye.
Efa yari ingero ingana n’amalitiro 22.
Logi yari ingero yababa ica gatatu c’ilitiro. Raba Inyongera ya 11.
Canke, “akwege ubupfindo.”
Insobanuro nyezina ya “ku bwa Azazeli” ntizwi neza. Ni imvugo yakoreshejwe mu bijanye n’impene yarungikwa mu gahinga. Raba Lw 16:10, 26 be n’Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Ijambo ku rindi ni “mu maso hanje.”
Raba Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Ni agashato ko kw’isonga ry’igihimba c’irondoka c’umugabo.
Canke, “imbugu.”
Efa yari ingero ingana n’amalitiro 22.
Ingero ya hini yangana n’amalitiro 3,67.
Ijambo ku rindi ni “mu maso hanje.”
Mu giheburayo ni “nefeshi” (neʹphesh). Raba Inyongera ya 6.
Raba Inyongera ya 21.
Canke, “zokeje.”
Raba Inyongera ya 21.
Raba Inyongera ya 21.
Ijambo ku rindi ni “mu maso hanje.”
Ingero ya homeri yangana n’amalitiro nka 220.
Sayiri ni igiterwa kimeze nk’ingano.
Ingero ya gera yangana n’amagarama 0,57.