ICEGERANYO C'IBITABU CO KURI INTERNET ca Watchtower
Watchtower
ICEGERANYO C'IBITABU CO KURI INTERNET
Ikirundi
  • BIBILIYA
  • IVYASOHOWE
  • AMAKORANIRO
  • Kubera iki tugura ibintu?
    Be maso!—2013 | Ruheshi
    • [Ifoto ku rup. 8]

      IKIGANIRO GIHUYE N’IBIRI KU GIPFUKISHO: UGURA IBINGANA IKI?

      Kubera iki tugura ibintu?

      Itohoza ryagizwe kw’isi yose mu 2012 ryerekana ko ica kabiri c’abantu babajijwe biyemereye ko vyashitse bakagura ibintu batari bakeneye vy’ukuri. Ibice birenga 60 kw’ijana vyabo biyumvira ko abantu bagura ibintu birenze urugero. Bashobora kuba batarira busema. Abaguzi benshi baraguye mu mutego wo kurya amadeni badashobora kuriha. Abashakashatsi bavuga yuko kugura ibintu vyinshi bishobora gutuma turushiriza gushuha umutwe no kubura umunezero, aho gutuma turushiriza kwumva ko duhimbawe! Kubera iki none tugura ibintu vyinshi cane?

      ABADANDAZA ntibahengeshanya kumenyesha abaguzi ivyerekeye ibidandazwa vyabo. None abo badandaza baba bafise intumbero iyihe? Baba bashaka ko abaguzi babona yuko ivyo bipfuza vyose babikeneye. Abadandaza barazi yuko ahanini abaguzi bagura ibintu kubera gusa bavyipfuza. Ivyo guhayanisha ibidandazwa be n’ingene bigurishwa, bitunganijwe ku buryo bituma abantu bipfuza cane kubigura.

      Igitabu kimwe citwa ngo Igituma abantu bagura ibintu badakeneye (mu congereza) kivuga giti: “Igihe umuguzi ategekanya kugura ikintu gishasha, usanga akenshi yiha ishusho mu bwenge agiye kukirondera, akakironka, kigaca kimwegukira.” Abahinga bamwebamwe biyumvira yuko igihe umuguzi aba ariko ararondera ikintu ashobora kuryoherwa cane ku buryo ubwonko bwiwe burekura inkabuzo nyinshi zitwa adrénaline. Umuhinga mu vy’urudandaza yitwa Jim Pooler asigura ati: “Umudandaza amenye ko umuguzi yipfuza cane kugura ikintu, yoshobora guca afatira kuri ico cipfuzo gikomeye afise no ku kuntu ataba agishoboye kwigumya.”

      None wokwikingira gute ngo ntugwe mu mutego w’abadandaza b’amayeri? Aho gutwarwa n’ivyipfuzo, nusuzume ko ivyo abadandaza bagusezeranira ari ukuri.

      IVYO BASEZERANA: “Gira ubuzima bwiza”

      Ni ibisanzwe ko umuntu yipfuza kugira ubuzima bwiza. Abahaya ibidandazwa batwereka ko ibintu vyose twipfuza, nk’amagara meza, ugutekanirwa, kwiremurura imyitwarariko be no kurushiriza kugiranira ubucuti bwiza n’abandi, dushobora kubironka hamwe twogura ibintu kanaka.

      UKURI:

      Uko twongereza amatungo ni ko ubuzima bwacu bushobora gutera bujamwo ingorane. Uko umuntu arushiriza kugira amatungo ni ko arushiriza gukenera umwanya n’amahera vyo kuyitwararika. Ararushiriza kugira imyitwarariko kubera amadeni, kandi n’umwanya wo kuba kumwe n’umuryango be n’abagenzi uragabanuka.

      Iciyumviro co muri Bibiliya cofasha: “No mu gihe umuntu afise umurengera, ubuzima bwiwe ntibuva ku bintu atunze.”—Luka 12:15.

      Uko twongereza amatungo ni ko ubuzima bwacu bushobora gutera bujamwo ingorane

      IVYO BASEZERANA: “Iheshe iteka n’icubahiro”

      Abantu bakeyi ni bo bokwemera ko bagura ibintu kugira batangaze abandi. Ariko rero, wa muhinga mu vy’urudandazwa Jim Pooler agira ati: “Iyo abantu bagiye kugura ibintu, ikintu gihambaye usanga kibaranga ni uguhiganwa n’incuti n’abagenzi, ababanyi be n’abo bakorana.” Ni co gituma mw’ihayanishwa ry’ibidandazwa usanga berekana ivyo bidandazwa bifiswe n’abantu bamerewe neza, b’abatunzi. Ni nk’aho abahayanisha ibidandazwa baba bariko bakubwira bati: “Weho kuki? Wobuzwa n’iki kumera nk’uyo!”

      UKURI:

      Kugerageza kwerekana ico tumaze mu kwigereranya n’abandi bituma tutigera twumva ko dushize ipfa. Igihe dushitse ku co twipfuza, duca twipfuza gushika ku kindi.

      Iciyumviro co muri Bibiliya cofasha: “Inkunzi y’ifeza ntizohaga ifeza.”—Umusiguzi 5:10.

      IVYO BASEZERANA: “Erekana ico uri”

      Igitabu citwa ngo Ibintu bikayangana (mu congereza) gisigura giti: “Akenshi twereka abandi ico turi (canke ico twipfuza kuba) biciye ku kuntu dukoresha ivyo dutunze be n’ukuntu tuvyereka abandi.” Ivyo abadandaza barabizi, akaba ari co gituma bagerageza kwereka abantu ko ibihingurwa n’amahinguriro kanaka y’ibidandazwa, na canecane amahinguriro akomakomeye, bigenewe umugwi w’abantu kanaka.

      Wewe wibona gute, kandi wipfuza ko abandi bakubona gute? Nk’umuntu azi ibigezweho? Nk’umuntu akomeye? Uko wipfuza ko abantu bakubona kwose, abahayanisha ibidandazwa bagusezeranira yuko niwagura gusa ikintu cahinguwe n’ihinguriro kanaka, uzoca uba ico wipfuza kuba.

      UKURI:

      Nta kintu na kimwe twogura cohindura ico turi vy’ukuri canke ngo gitume tugira kamere nziza, nk’ukuba imvugakuri n’intahemuka.

      Iciyumviro co muri Bibiliya cofasha: “Ugushaza kwanyu ntikube . . . ukwo kwambara udusharizo tw’inzahabu canke ukwambara impuzu zo hejuru, ahubwo kube wa muntu yihishije wo mu mutima.”—1 Petero 3:3, 4.

      Nubone amatungo mu buryo bwiza

      Ivyo abadandaza basezeranira abantu ni gake usanga ukuri. Ariko rero, hariho igitabu kirimwo impanuro zo kwizigirwa zifasha umuntu kubaho abona ibintu mu buryo bwiza kandi ahimbawe. Muri iki kiganiro hatanzwe ivyiyumviro vyofasha bishingiye kw’Ijambo ry’Imana Bibiliya. Naho Bibiliya itatubuza kugura ibintu, irerekana yuko turushiriza kugira agahimbare mu gihe tubaho mu buryo “[butarimwo] urukundo rw’amahera.”—Abaheburayo 13:5.

      Uburyo bwa none bwo guhaya ibidandazwa

      Uretse televiziyo, ibitabu, ibinyamakuru na Internet, abadandaza bo muri kino gihe barakoresha n’ubundi buryo bwinshi buhanitse mu kumenyekanisha ibidandazwa.

      KUGACISHAMWO: Mu biganiro bica kuri televiziyo, mu masenema no mu dukino two kuri videwo, baragacishamwo bakerekana mu buryo budashoka bwibonekeza ibidandazwa be n’amazina y’amahinguriro yabihinguye.

      IHAYANISHWA RYINYEGEJE: Abahemberwa igikorwa co kumenyekanisha ibidandazwa barakoresha nya bidandazwa bakongera bakabiyagira abandi aho baba bari hose, bakabigira bacangamutse ariko batarinze kwerekana ko ico gikorwa bagihemberwa.

      KUYAGIRA INCUTI N’ABAGENZI: Abaguzi barasabwa kubwira abagenzi babo ibijanye n’ibidandazwa kanaka, bakabibabwira ku munwa canke biciye ku mihora yo kuri Internet bahanahanirako amakuru. Abo baguzi boshobora guhabwa ibidandazwa vy’ishantiyo canke akandi gashirukabute kugira ngo bakorane umwete ico gikorwa.

  • Ingene wokwirinda gusesagura
    Be maso!—2013 | Ruheshi
    • Ingene wokwirinda gusesagura[Ifoto ku rup. 10]

      Uretse akosho abadandaza batugirako, utumenyero twacu be n’ivyipfuzo vyacu birashobora gutuma dusesagura. Ng’ibi ibintu bitandatu vyogufasha kudasesagura amahera yawe.

      1. Ntugure ikintu ngo ni uko gusa ukibonye. Woba uryoherwa cane no kuja kurondera ibintu wogura kuri make? Nimba ari ukwo, vyoshika ukaza uragura ibintu kubera gusa ubibonye. Kugira ngo ivyo ntibigushikire, banza utenyenye, wiyumvire ata kwihenda ingaruka z’igihe kirekire zoterwa no kugura ico kintu, kugitunga no kukibungabunga. Kubitiza agatima mpembero ku bintu wigeze kugura kubera gusa ubibonye mugabo mu nyuma ukicuza. Nufate umwanya wo kuzirikana imbere yo gufata ingingo y’ico wokora.

      2. Ntugure ibintu kugira gusa wumve ko uryohewe. Igihe wumva utamerewe neza, kugura ikintu birashobora gutuma umara umwanya wumva uryohewe. Ariko hamwe wosubira kwumva utaryohewe, vyoshobora gutuma urushiriza kwumva ko icokuruhura ari ukuja kugura ibindi bintu. Aho kugura ibintu kugira ngo wumve ko uryohewe, nurondere abagenzi bokuremesha canke ukore igikorwa kanaka, nko kugendagenda n’amaguru.

      3. Ntuje mu maduka kugira winezereze gusa. Amaduka akomakomeye asigaye arimwo utuntu dukwegera ku buryo abantu bajayo kugira ngo binezereze gusa. Naho woja muri ayo maduka canke ku muhora w’ivy’urudandaza wo kuri Internet kugira ngo winezereze gusa, vyinshi mu vyo uhasanga bigenewe kukuvyurira icipfuzo co kubigura. Ntuje mu maduka ata mugambi ufise wo kugura ikintu, kandi ntugure ico utategekanije.

      4. Nuhitemwo abagenzi witonze. Ukuntu abagenzi bawe babayeho be n’ibiyago mugirana biragira akosho gakomeye ku vyo wipfuza. Nimba wama usesagura kugira ngo ugure nk’ivyo abagenzi bawe bafise, nuhitemwo rero abagenzi badashira imbere amahera canke amaronko.

      5. Uraba maso mu bijanye n’amadeni. Biroroshe ko ugura ibintu kw’ideni utabanje kurimbura ingaruka zavyo. Nugerageze kwama uriha ideni wafashe, bishobotse uririhe ryose. Niwiyubare mu bijanye no gufata amadeni asaba inyungu. Aho kugura ibintu ku madeni, nuze uraziganya amahera igihe wipfuza kugura ikintu kizimvye.

      6. Nugume uzi uko ubutunzi bwawe bwifashe. Igihe utazi uko ubutunzi bwawe bwifashe, usanga vyoroshe ko usesagura. Nuze urandika ayasohoka n’ayinjira, kandi ugume uzi ayo usigaranye uko angana. Ufatiye ku yo winjiza be no ku yo wagiye urakoresha mu misi iheze, nugire urutonde rubereye rw’ayo woza urakoresha buri kwezi. Nugume ukurikiranira hafi ayasohoka, urabe ko ahuye n’ivyo wari wategekanije. Nusabe umugenzi wizigiye agufashe gutahura ibintu utamenyereye bijanye n’ivy’amahera.

      Rinda abana agatima ko kugura ibintu cane

      Abahaya ibidandazwa bakarira canecane abana, kandi ivyo birumvikana. Muri iki gihe usanga urwaruka rugura ibintu vyinshi kuruta ikindi gihe cose. Muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika, buri mwaka imiyabaga igura ibintu biciye amadolari amamiliyaridi n’amamiliyaridi.

      Ariko rero, umushakashatsi yitwa Juliet Schor avuga yuko abana bafise agatima ko kugura ibintu cane bakarirwa rwose n’ukurwara akabonge, bakaguma bafise amaganya, kandi ntibagiranire ubucuti bwiza n’abavyeyi babo. None wokingira gute abana bawe? Raba ukuntu abavyeyi bamwebamwe bagerageje gukingira abana babo.

      NUBIGISHE: “Ntiwoshobora gukingira abana ijana kw’ijana ivyerekeye ihayanishwa ry’ibidandazwa, kuko biri hose. Ni co gituma dusigurira abakobwa bacu ko abahaya ibidandazwa baba bafise inyungu bironderera be n’uko amahinguriro abaha akazi aba ashaka kwinjiza amahera. Ntibabigira ngo ni uko badukunda.”​—James na Jessica.

      NTUBOROHERE: “Abana baguma bakugobera ngo ubagurire ibintu, gushika bakugondoje. Ariko si vyiza ko umuvyeyi aborohera. Barahava bagatahura ko ico bipfuza cose batazoca bakironka. Igihe twari tureze abakobwa bacu, twebwe abavyeyi twarakunda kuyaga ibijanye n’uturimbi twobashingira be n’ingene tutorenza urugero.”​—Scott na Kelli.

      NUBARINDE KUGUMA BUMVA IBIHAYANISHWA: “Mu muryango iwacu turaba televiziyo gake. Ni ikintu tudaha ikibanza cane mu muryango. Umwanya twomaze turaba televiziyo duca tuwukoramwo utundi dukorwa. Turafashanya guteka hanyuma tugafungurira hamwe, kandi abahungu bacu barakunda gusoma cane ibitabu.”​—John na Jenniffer.

Ibitabu vy’ikirundi (1983-2026)
Sohoka
Injira
  • Ikirundi
  • Rungika
  • Uko vyoza bimeze
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Amasezerano agenga ikoreshwa
  • Ibijanye no kugumya ibanga
  • Gutunganya ibijanye no kugumya ibanga
  • JW.ORG
  • Injira
Rungika