BHIBHLIYOTEKA MU INTERNETI ya Torre de Vigia
Ncenjezi
ya Torre de Vigia
Cisena
  • BHIBHLYA
  • MABUKHU
  • MISONKHANO
  • nwt Genesi 1:1-50:26
  • Genesi

Nkhabe kugumanika vidhyu pa khundu ino.

Munatilekerera, paoneka madodo pakupangiza vidhyu.

  • Genesi
  • Bhibhlya ya Dziko Ipswa
Bhibhlya ya Dziko Ipswa
Genesi

GENESI

1 Pakutoma, Mulungu acita kudzulu na dziko yapantsi.+

2 Dziko yapantsi ikhali yakusowa pinthu na yakusowa maonekero, pontho padzulu pa madzi akuzika kakamwe+ pakhali cidima; mphambvu ya Mulungu+ ikhafamba-famba* padzulu pa madzi.+

3 Mulungu alonga: “Mbacioneke ceza.” Penepo caoneka ceza.+ 4 Buluka penepo, Mulungu aona kuti ceza cikhali cadidi, natenepa Mulungu atoma kusiyanisa* ceza na cidima. 5 Ceza, Mulungu acithula Masikati, mbwenye cidima acithula Masiku.+ Penepo aoneka masiku, mbaoneka macibese, ineyi ikhali ntsiku yakutoma.

6 Buluka penepo Mulungu alonga: “Mbioneke mbuto ikulu+ pakati pa madzi, pontho madzi+ mbakhale akugawika.” 7 Penepo Mulungu acita mbuto ikulu mbagawa madzi, toera madzi anango akhale pantsi pa mbuto ikulu, madzi anango akhale padzulu pa mbuto ikulu.+ Pyenepi pyacitika. 8 Mbuto ikulu, Mulungu aithula Kudzulu. Natenepa aoneka masiku, mbaoneka macibese, ineyi ikhali ntsiku yaciwiri.

9 Buluka penepo Mulungu alonga: “Madzi ali pa dziko yapantsi mbagumanyane kukhundu ibodzi ene, pontho mbuoneke+ ntunda.”* Pyenepi pyacitika. 10 Ntunda unoyu Mulungu authula Dziko,+ mbwenye madzi adagumanyana aathula Bara.+ Mulungu aona kuti pikhali mwadidi.+ 11 Buluka penepo Mulungu alonga: “Pa dziko yapantsi mbapamere tsanga, miti yakubala mbeu na miti yakubala misapo mwakubverana na mitundu yace, ibale misapo yakuti iri na mbeu.” Pyenepi pyacitika. 12 Pa dziko yapantsi patoma kumera tsanga, miti+ yakubala mbeu na miti yakubala misapo yakuti iri na mbeu, mwakubverana na mitundu yace. Mulungu aona kuti pikhali mwadidi. 13 Natenepa aoneka masiku, mbaoneka macibese, ineyi ikhali ntsiku yacitatu.

14 Buluka penepo Mulungu alonga: “Kudzulu* mbakuoneke pyakumwanikira*+ toera kusiyanisa masiku na masikati,+ pontho pinadzakhala cidzindikiro toera kupangiza midzidzi, ntsiku na pyaka.+ 15 Ipyo pinadzagaka kudzulu* toera kumwanikira dziko yapantsi.” Natenepa pyacitika. 16 Penepo Mulungu acita dzuwa na mwezi, dzuwa toera imwanikire masikati,+ mwezi umwanikire masiku, pontho acitambo nyenyezi.+ 17 Natenepa, Mulungu apiikha kudzulu* toera pimwanikire dziko yapantsi, 18 pontho toera pimwanikire masiku na masikati, toera kusiyanisa ceza na cidima.+ Mulungu aona kuti pikhali mwadidi. 19 Penepo aoneka masiku, mbaoneka macibese, ineyi ikhali ntsiku yacinai.

20 Buluka penepo Mulungu alonga: “Mʼmadzi mbamuoneke pinyama pizinji, pontho mbapioneke pinyama pinamburuka kudzulu,+ pakati pa thambo na dziko yapantsi.” 21 Penepo Mulungu acita pinyama pikulu pya mʼmadzi na pinyama pyonsene pinafamba-famba mʼmadzi mwakubverana na mitundu yapyo. Acitambo pinyama pyonsene pinamburuka kudzulu mwakubverana na mitundu yapyo. Mulungu aona kuti pikhali mwadidi. 22 Natenepa Mulungu apipasa nkhombo, mbalonga: “Balanani, munjipe, mbamudzadza bara,+ pontho pinyama pinamburuka kudzulu mbapinjipe pa dziko yapantsi.” 23 Penepo aoneka masiku, mbaoneka macibese, ineyi ikhali ntsiku yacixanu.

24 Mulungu alonga: “Mbapioneke pinyama pa dziko yapantsi mwakubverana na mitundu yapyo: Pinyama pya mʼmudzi,* pinyama pinafamba na mimba,* na pinyama pya ntsanga mwakubverana na mitundu+ yapyo.” Natenepa pyacitika. 25 Penepo Mulungu acita mitundu yakusiyana-siyana ya pinyama pa dziko yapantsi, mitundu ya pinyama pya mʼmudzi na pinyama pyonsene pinafamba na mimba mwakubverana na mitundu yapyo. Natenepa Mulungu aona kuti pikhali mwadidi.

26 Buluka penepo, Mulungu alonga: “Tendeni+ ticite munthu ninga ife,+ wakulandana+ na ife toera atsalakane ntsomba* za mʼbara, pinyama pinamburuka kudzulu, pinyama pya mʼmudzi, pontho atsalakane dziko yonsene na pinyama pyonsene pinafamba na mimba pa dziko yapantsi.”+ 27 Penepo Mulungu acita munthu wakulandana na iye, Mulungu ancita mwakulandana na iye; acita+ mamuna na nkazi. 28 Kusiyapo pyenepi, Mulungu aapasa nkhombo mbaapanga: “Balanani, munjipe, dzadzani dziko yapantsi+ mbamuitsalakana;+ tsalakanani+ ntsomba* za mʼbara, pinyama pinamburuka kudzulu na pinyama pyonsene piri na umaso pa dziko yapantsi.”

29 Buluka penepo Mulungu alonga: “Ndakupasani miti yonsene pa dziko yapantsi yakuti isabala mbeu, pabodzi na miti yonsene inabala misapo yakuti iri na mbeu. Ine ndakupasani toera ikhale cakudya canu.+ 30 Thongwe* yonsene ndaipereka kuna pinyama pya ntsanga pa dziko yapantsi na pinyama pinamburuka kudzulu pabodzi na pinyama pyonsene piri na umaso pa dziko yapantsi toera ikhale cakudya+ cawo.” Natenepa pyacitika.

31 Pidamala iye, Mulungu aona kuti pinthu pyonsene pidacita iye pikhali mwadidi kakamwe.+ Penepo aoneka masiku, mbaoneka macibese, ineyi ikhali ntsiku yacitanthatu.

2 Natenepa, kudzulu, dziko yapantsi na pinthu pyonsene piri mwenemu pyamala kucitwa.+ 2 Mbidzati kufika ntsiku yacinomwe, Mulungu akhadamalisa basa yace,* mbatoma kupuma pa ntsiku yacinomwe pakumala kuphata basa+ yace yonsene. 3 Mulungu apasa nkhombo ntsiku yacinomwe mbaicitisa kukhala yakucena, thangwi kutomera pa ntsiku ineyi, Mulungu akupuma pakumala kucita pinthu pyonsene mwakubverana na pinafuna iye.*

4 Izi ndi mphangwa zinapangiza kuti kudzulu na dziko yapantsi pyacitwa tani, pa ntsiku yakuti Yahova* Mulungu acita kudzulu na dziko yapantsi.+

5 Pa dziko yapantsi pakhadzati kumera mathendere nee tsanga, thangwi Yahova Mulungu akhadzati kubvumbisa madzi pa dziko yapantsi, pontho nee pakhali na munthu toera kulima mataka. 6 Mbwenye ikhaoneka nkhungwi pa dziko yapantsi mbitotesa mataka onsene.

7 Yahova Mulungu acita munthu kubulukira ku pfumbi+ ya mataka, mbapepesa mphuno mwace muya waumaso,+ natenepa iye adzakhala munthu wa umaso.+ 8 Kusiyapo pyenepi, Yahova Mulungu akhunganya munda wa Edheni+ kumabulukiro a dzuwa; mbaikha mwenemu munthu adamala iye kucita.+ 9 Buluka penepo, Yahova Mulungu ameresa pa mataka mitundu yonsene ya miti yakubalika na yadidi toera kudya, ameresambo pakati pa munda muti wakupasa umaso,+ pabodzi na muti unacitisa kudziwa cadidi na cakuipa.+

10 Ukhalipo nkulo udabalwa mu Edheni toera kuthirira munda unoyu. Bulukira penepo nkulo unoyu wagawika, mbukhala mikulo minai.* 11 Dzina ya nkulo wakutoma ndi Pisoni; ndiwo unazungulira dziko yonsene ya Avila, yakuti iri na ouro. 12 Ouro ya dziko ineyi ndi yadidi. Kweneko kusagumanikambo Bhidhelyo na mwala wa ntengo ukulu unacemerwa Oniksi. 13 Dzina ya nkulo waciwiri ndi Jioni; ndiwo unazungulira dziko yonsene ya Kusi. 14 Dzina ya nkulo wacitatu ndi Idhekeli;*+ ndiwo unaenda kumabulukiro a dzuwa a dziko ya Asirya.+ Nkulo wacinai ndi Eufrate.+

15 Yahova Mulungu akwata munthu unoyu mbamuikha mʼmunda wa Edheni, toera aulime na kuutsalakana.+ 16 Yahova Mulungu aperekambo ntemo uyu kuna munthu unoyu: “Unakwanisa kudya+ misapo ya miti yonsene inagumanika mʼmunda. 17 Mbwenye leka kudya nsapo wa muti unacitisa kudziwa cadidi na cakuipa, thangwi pa ntsiku inaudya iwe, mwandimomwene unadzafa.”+

18 Penepo Yahova Mulungu alonga: “Si pyadidi tayu kuti mamuna apitirize kukhala ekhene. Ndinancitira nyakumʼphedza toera akhale ndzace wakuthema kuna iye.”+ 19 Yahova Mulungu akhadamala kucita pinyama pyonsene pya ntsanga na pinyama pyonsene pinamburuka kudzulu. Iye apiendesa kuna mamuna toera aone kuti mbadacemera tani cibodzi na cibodzi; pontho dzina ikhathula iye cinyama cibodzi na cibodzi, yadzakhala dzina+ ya cinyama ceneci. 20 Natenepa, mamuna apasa madzina pinyama pyonsene pya mʼmudzi,* pinyama pinamburuka kudzulu na pinyama pyonsene pya ntsanga, mbwenye mamuna nee akhali na nyakumʼphedza ninga ndzace wakuthema. 21 Natenepa, Yahova Mulungu acitisa mamuna kugona citulo cikulu kakamwe. Pikhagona iye, Mulungu amʼbulusa mbabvu ibodzi, buluka penepo afunga pa mbuto idabulusa iye mbabvu. 22 Na mbabvu idabulusa iye mwa mamuna, Yahova Mulungu acita nkazi mbamʼbweresa kuna mamuna.+

23 Penepo mamuna alonga:

“Uyu ndi gogodo ya magogodo anga

Na nyama ya nyama yanga.

Iye anadzacemerwa nkazi,

Thangwi iye abuluswa+ mwa mamuna.”

24 Na thangwi ineyi, mamuna anadzasiya babace na mai wace mbaphatana* na nkazace, pontho uwiri wawo anadzakhala manungo+ mabodzi basi. 25 Pontho uwiri wawo akhapitiriza kukhala cipezipezi,+ mamuna na nkazace; mbwenye iwo nee akhali na manyadzo.

3 Nyoka+ ikhali yakucenjera kakamwe mwa pinyama pyonsene pya ntsanga pidacitwa na Yahova Mulungu. Natenepa, iyo yabvundza nkazi: “Ndimomwene kuti Mulungu alonga kuti lekani kudya misapo ya miti yonsene ya mʼmunda?”+ 2 Penepo nkazi atawira nyoka: “Tinakwanisa kudya misapo ya miti ya mʼmunda.+ 3 Mbwenye nsapo wa muti uli pakati pa munda,+ Mulungu alonga: ‘Lekani kuudya, pontho lekani kuukhuya; gopa* munadzafa.’” 4 Penepo nyoka yapanga nkazi: “Mwandimomwene nee munadzafa.+ 5 Thangwi Mulungu asadziwa kuti pa ntsiku inafuna kuudya imwe, maso anu anafunguka, pontho munadzakhala ninga Mulungu, mbamudziwa cadidi na cakuipa.”+

6 Pidabva iye pyenepi, nkazi aona kuti nsapo wa muti unoyu ukhali wadidi toera kuudya na wakutundusa maso, inde, iwo ukhali na maonekero adidi. Natenepa, iye akwata nsapo mbatoma kuudya.+ Buluka penepo, iye apasambo mamunace pikhali iye pabodzi na nkazace, iye mbatomambo kuudya.+ 7 Penepo maso awo afunguka, mbadzindikira kuti akhali cipezipezi. Na thangwi ineyi, iwo asona masamba a nsambvu toera kuphimbira+ khundu ya manungo ikhali cipezipezi.*

8 Buluka penepo, iwo abva fala ya Yahova Mulungu pikhafamba iye mʼmunda, mu ndzidzi unapepesa mphepo cakumaulo.* Penepo mamuna na nkazace abisalira Yahova Mulungu pakati pa miti ya mʼmunda. 9 Yahova Mulungu akhacemera mamuna, mbambvundza: “Uli kupi?” 10 Pakumalisa, iye atawira: “Ine ndabva fala yanu mʼmunda, mbwenye ndagopa, thangwi ndikhali cipezipezi, natenepa ndabisala.” 11 Penepo iye ambvundza: “Mbani adakupanga kuti ukhali cipezipezi?+ Kodi wadya nsapo wa muti udakupanga ine kuti leka kudya?”+ 12 Mamuna atawira: “Nkazi adandipasa imwe toera akhale na ine, ndiye adandipasa nsapo wa muti, na thangwi ineyi, ine ndadya.” 13 Penepo Yahova Mulungu abvundza nkazi: “Thangwi yanji wacita pyenepi?”* Nkazi atawira: “Nyoka yandinyengeza, na thangwi ineyi, ine ndadya.”+

14 Natenepa, Yahova Mulungu apanga nyoka:+ “Nakuti wacita pyenepi, unakhala na dzedze pakati pa pinyama pyonsene pya mʼmudzi na pya ntsanga. Unadzafamba na mimba yako, pontho unadzadya pfumbi mu ntsiku zonsene za umaso wako. 15 Ndinadzaikha unyamalwa*+ pakati pa iwe+ na nkazi,+ pakati pa dzindza*+ yako na dzindza*+ yace. Iye anadzanyedza* nsolo+ wako, iwe unadzaluma citende+ cace.”

16 Iye apanga nkazi: “Ndinadzathimizira kakamwe kubva kupha kwako ungakhala na mimba, mbubva kupha pakubala ana; iwe unadzafuna kakamwe kukhala na mamunako, pontho iye anadzakutonga.”

17 Iye apanga Adhamu:* “Nakuti wabvera* fala ya nkazako, mbudya nsapo wa muti udakupanga ine+ kuti: ‘Leka kudya,’ mataka anapaswa dzedze thangwi ya iwe.+ Ntsiku zonsene za umaso+ wako, unadzathabuka toera kukhala na cakudya cinafuna kubuluka pa mataka. 18 Miti ya minga na tsanga pinadzamera pa mataka, pontho iwe unadzadya pinafuna kumera pa mataka. 19 Unadzabuluka kaluma pa nkhope pako toera kugumana cakudya, mpaka kubwerera pa mataka, thangwi iwe wabuluka+ pa mataka. Thangwi iwe ndiwe pfumbi, pontho unadzabwerera+ ku pfumbi.”

20 Buluka penepo, Adhamu athula nkazace dzina ya Eva,* thangwi iye mbadakhala mai wa anthu onsene.+ 21 Pontho, Yahova Mulungu acita nguwo zakulapha za nthembe, toera Adhamu na nkazace azibvale.+ 22 Yahova Mulungu alonga: “Munthu adzakhala ninga mʼbodzi wa ife, mbadziwa cadidi na cakuipa.+ Cincino, toera iye akhonde kukwata nsapo wa muti wakupasa umaso,+ mbaudya, natenepa mbakhala na umaso kwenda na kwenda, . . .” 23 Penepo, Yahova Mulungu anʼthamangisa* mʼmunda wa Edheni,+ toera aende kalime mataka, akuti ndiko kudabuluka+ iye. 24 Natenepa, iye anʼthamangisa, mbaikha akerubhi+ kumabulukiro a dzuwa a munda wa Edheni, na supada yakugaka moto ikhazungulira ndzidzi onsene, toera kuonera njira yakuenda ku muti wakupasa umaso.

4 Adhamu apita mʼmabonde na Eva nkazace, iye mbakhala na mimba.+ Pidabala iye Kaini,+ alonga: “Ndabala mwana wamamuna na ciphedzo ca Yahova.” 2 Buluka penepo, iye abala Abheli,+ mʼbale wace Kaini.

Abheli adzakhala nkumbizi wa mabira, Kaini adzakhala nyakulima. 3 Mukupita kwa ndzidzi, Kaini abweresa pinthu pikhalima iye ninga ntsembe kuna Yahova. 4 Mbwenye Abheli abweresa anamabira angasi akutoma a nkumbi+ wace pabodzi na mafuta a anamabira anewa. Yahova akomerwa na Abheli mbatawira ntsembe+ yace, 5 mbwenye iye nee akomerwa na Kaini pabodzi na ntsembe yace. Natenepa Kaini aipirwa mbatsukwala.* 6 Penepo Yahova abvundza Kaini: “Thangwi yanji waipirwa kakamwe mbukhala wakutsukwala? 7 Ungacinja mbutoma kucita pinthu pyadidi, kodi nee ndinakomerwa na iwe?* Mbwenye ungakhonda kucita pinthu pyadidi, madawo ali cifupi na iwe, pontho asafuna kukukunda; mphapo iwe unakwanisa kuakunda?”

8 Buluka penepo Kaini apanga Abheli mʼbale wace: “Tende kumunda.” Pikhali iwo kumunda, Kaini amenya Abheli mʼbale wace mbamupha.+ 9 Mukupita kwa ndzidzi, Yahova abvundza Kaini: “Ali kupi mʼbale wako Abheli?” Iye atawira: “Ine nkhabe kupidziwa. Kodi ndine anaonera mʼbale wanga?” 10 Penepo Iye alonga: “Ninji pidacita iwe? Bvesera basi! Ciropa ca mʼbale wako ciri kukhuwa kuna ine kubulukira pa mataka.+ 11 Cincino uli na dzedze, pontho ndiri kukuthamangisa pacisa cakuti mataka ace amwa* ciropa ca mʼbale wako adapha iwe na manja ako.+ 12 Ungalima mataka, pyakudya nee pinabuluka mwadidi. Unadzandzendza-ndzendza mbukhala nyakuthawa pa dziko yapantsi.” 13 Buluka penepo Kaini alonga kuna Yahova: “Kutcunyuswa kweneku thangwi ya mulando wanga ndi kukulu kakamwe toera ndikwanise kupirira. 14 Lero muli kundithamangisa pacisa cino,* pontho ndinadzabisala pamaso panu. Ndinadzandzendza-ndzendza, mbandikhala nyakuthawa pa dziko yapantsi; mwakukhonda penula, munthu anafuna kundigumana anadzandipha.” 15 Penepo Yahova ampanga: “Na thangwi ineyi, ule anafuna kupha Kaini anadzatcunyuswa kanomwe.”

Natenepa Yahova akhazikisa* cidzindikiro kuna Kaini, toera munthu anafuna kunʼgumana akhonde kumupha. 16 Penepo Kaini abuluka pamaso pa Yahova, mbaenda kakhala kucisa ca* kumabulukiro a dzuwa a Edheni+ ninga nyakuthawa.

17 Mukupita kwa ndzidzi, Kaini apita mʼmabonde na nkazace,+ penepo nkazace akhala na mimba mbabala Enoki. Buluka penepo, Kaini atoma kumanga nzinda mbauthula Enoki, dzina ya mwanace. 18 Pontho Enoki adzabala Iradhi, Iradhi abala Meujaeli, Meujaeli abala Metuzaeli, Metuzaeli abala Lameki.

19 Lameki asemba akazi awiri. Wakutoma akhacemerwa Adha, waciwiri akhacemerwa Zila. 20 Adha abala Yabhali, wakuti ndi baba wa ale anakhala mʼmakumbi, pontho ali na pifuyo. 21 Dzina ya mʼbale wace ikhali Yubhali. Iye ndi baba wa ale anaimba arpa na citoliro.* 22 Zila abalambo Tubhali-Kaini, wakuti akhafula* mitundu yonsene ya pyombo pya nkuwa na pya utale. Tubhali-Kaini akhali na mʼbale wace wankazi akhacemerwa Naama. 23 Buluka penepo, Lameki akhalonga mafala awa kuna akazace, Adha na Zila:

“Bveserani fala yanga, imwe akazi a Lameki;

Bveserani pinalonga ine:

Ine ndapha munthu mʼbodzi thangwi iye andiphekesa,

Inde, ndapha mʼphale thangwi iye andimenya.

24 Khala ule anafuna kupha Kaini anatcunyuswa+ 7,

Anafuna kupha Lameki anatcunyuswa 77.”

25 Adhamu apita pontho mʼmabonde na nkazace, mbabala mwana wamamuna. Eva anʼthula Sete,*+ thangwi iye alonga: “Mulungu andipasa mwana unango* toera apite pa mbuto ya Abheli, thangwi iye aphiwa+ na Kaini.” 26 Sete abalambo mwana wamamuna, mbanʼthula Enosi.+ Mu ntsiku zenezi anthu atoma kucemera dzina ya Yahova.

5 Iyi ndi bukhu inalonga pya umaso wa Adhamu. Pa ntsiku yakuti Mulungu acita Adhamu, Mulungu ancita mwakulandana+ na iye. 2 Iye aacita+ mamuna na nkazi. Pa ntsiku idaacita+ iye aapasa nkhombo mbaathula Anthu.*

3 Adhamu akhala mʼmaso pyaka 130, buluka penepo abala mwana wamamuna ninga iye, wakulandana na iye, mbanʼthula dzina ya Sete.+ 4 Pidamala iye kubala Sete, Adhamu akhala mʼmaso pyaka 800. Iye abala ana amuna na akazi. 5 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Adhamu zikhali pyaka 930, buluka penepo iye afa.+

6 Sete akhala mʼmaso pyaka 105, buluka penepo iye abala Enosi.+ 7 Pidamala iye kubala Enosi, Sete akhala mʼmaso pyaka 807. Iye abala ana amuna na akazi. 8 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Sete zikhali pyaka 912, buluka penepo iye afa.

9 Enosi akhala mʼmaso pyaka 90, buluka penepo iye abala Kenani. 10 Pidamala iye kubala Kenani, Enosi akhala mʼmaso mu pyaka 815. Iye abala ana amuna na akazi. 11 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Enosi zikhali pyaka 905, buluka penepo iye afa.

12 Kenani akhala mʼmaso pyaka 70, buluka penepo iye abala Malaleli.+ 13 Pidamala iye kubala Malaleli, Kenani akhala mʼmaso pyaka 840. Iye abala ana amuna na akazi. 14 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Kenani zikhali pyaka 910, buluka penepo iye afa.

15 Malaleli akhala mʼmaso pyaka 65, buluka penepo iye abala Jaredhi.+ 16 Pidamala iye kubala Jaredhi, Malaleli akhala mʼmaso mu pyaka 830. Iye abala ana amuna na akazi. 17 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Malaleli zikhali pyaka 895, buluka penepo iye afa.

18 Jaredhi akhala mʼmaso pyaka 162, buluka penepo iye abala Enoki.+ 19 Pidamala iye kubala Enoki, Jaredhi akhala mʼmaso pyaka 800. Iye abala ana amuna na akazi. 20 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Jaredhi zikhali pyaka 962, buluka penepo iye afa.

21 Enoki akhala mʼmaso pyaka 65, buluka penepo iye abala Metuzalemu.+ 22 Pidamala iye kubala Metuzalemu, Enoki apitiriza kufamba na Mulungu* wandimomwene mu pyaka 300. Iye abala ana amuna na akazi. 23 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Enoki zikhali pyaka 365, buluka penepo iye afa. 24 Enoki apitiriza kufamba na Mulungu+ wandimomwene. Buluka penepo iye nee aoniwabve, thangwi Mulungu akhadankwata.+

25 Metuzalemu akhala mʼmaso pyaka 187, buluka penepo iye abala Lameki.+ 26 Pidamala iye kubala Lameki, Metuzalemu akhala mʼmaso pyaka 782. Iye abala ana amuna na akazi. 27 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Metuzalemu zikhali pyaka 969, buluka penepo iye afa.

28 Lameki akhala mʼmaso pyaka 182, buluka penepo iye abala mwana wamamuna. 29 Iye anʼthula dzina ya Nowa,*+ mbalonga: “Uyu ndiye anafuna kutibalangaza mʼbasa yathu yakunentsa na yakuwanga inaphata ife na manja athu, thangwi ya mataka adapaswa dzedze+ na Yahova.” 30 Pidamala iye kubala Nowa, Lameki akhala mʼmaso pyaka 595. Iye abala ana amuna na akazi. 31 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Lameki zikhali pyaka 777, buluka penepo iye afa.

32 Pidafikisa Nowa pyaka 500 pyakubalwa, iye abala Semu,+ Kamu+ na Yafeti.+

6 Pidatoma kuthimizirika anthu pa dziko yapantsi, iwo abalambo ana akazi, 2 ana a Mulungu+ wandimomwene* atoma kuona kuti ana akazi anewa akhali akubalika. Natenepa, iwo atoma kukwata onsene adasankhula iwo ninga akazawo. 3 Buluka penepo Yahova alonga: “Ine nee ndinapangiza kupirira kwanga kuna anthu kwenda na kwenda,+ thangwi basi ene iwo ndi anthu.* Natenepa ntsiku zawo zinadzakhala pyaka 120.”+

4 Mu ntsiku zenezi na za ntsogolo, akhalipo Anefili* pa dziko yapantsi. Mu ndzidzi unoyu, ana a Mulungu wandimomwene akhapitiriza kupita mʼmabonde na akazi, akazi anewa abala ana. Anawo akhali anyamphambvu a mu ndzidzi wakale, amuna akubvekera.

5 Pakumalisa, Yahova aona kuti kuipisa kwa anthu kukhadakula pa dziko yapantsi, pontho kuti ndzidzi onsene+ iwo akhanyerezera pinthu pyakuipa* basi mʼmitima mwawo. 6 Yahova atsumbikika* thangwi yakucita anthu pa dziko yapantsi, pontho iye atsukwala+ muntima* mwace. 7 Natenepa, Yahova alonga: “Ndinafudza pa dziko yapantsi anthu adacita ine, anthu pabodzi na pinyama pya mʼmudzi, pinyama pinafamba na mimba na pinyama pinamburuka kudzulu, thangwi ndiri wakutsukwala na* ale adacita ine.” 8 Mbwenye Yahova akomerwa na Nowa.

9 Izi ndi mphangwa zinalonga pya Nowa.

Nowa akhali munthu wakulungama.+ Iye apangiza kukhala munthu wakusowa mulando* pakati pa anthu a* mu ndzidzi wace. Nowa afamba na Mulungu+ wandimomwene. 10 Mukupita kwa ndzidzi, Nowa abala ana atatu: Semu, Kamu na Yafeti.+ 11 Mbwenye dziko yapantsi ikhali yakuipa* pamaso pa Mulungu wandimomwene, pontho dziko yapantsi ikhadadzala na uphanga. 12 Inde, Mulungu ayangʼana pa dziko yapantsi, mbaona kuti ikhali yakuipa;+ anthu onsene akhacita pinthu munjira yakuipa kakamwe pa dziko yapantsi.+

13 Buluka penepo, Mulungu apanga Nowa: “Ndatonga kufudza anthu onsene, thangwi dziko yapantsi yadzala na uphanga thangwi ya anthu; natenepa, ndinaafudza pabodzi na dziko yapantsi.+ 14 Cita arka* ya matabwa+ adidi akuberuka. Unadzasasanya makwartu mu arka, mbukhwaza sakatraya*+ kunja na nkati mwa arka. 15 Unaicita tenepa: Arka isafunika kukhala na makhono* 300 aulaphi, makhono 50 augugumi na makhono 30 a cengo. 16 Unadzaikha janela pa arka toera mupite ceza, buluka pantsoi mpaka pa janela pasafunika pathawane khono ibodzi. Nsuwo wa arka unauikha pakhundu,+ pontho arka isafunika kukhala ya nyumba zitatu zakusandzikirana; yapantsi, yapakati na yapadzulu.

17 “Mbwenye ine ndiri kubweresa madzi makulu*+ pa dziko yapantsi, toera kufudza pinthu pyonsene piri na umaso pa dziko yonsene yapantsi. Pinthu pyonsene piri na umaso pa dziko yapantsi pinadzafa.+ 18 Pontho ndinacita cibverano canga na iwe, usafunika kupita mu arka pabodzi na anako, nkazako na akazi a anako.*+ 19 Pinyama+ pya mitundu yonsene, unapitisa piwiri-piwiri mu arka, cinyama cimuna na cikazi,+ toera pipulumuke pabodzi na iwe. 20 Pinyama pyakumburuka mwakubverana na mitundu yapyo, pifuyo mwakubverana na mitundu yapyo, na pinyama pyonsene pinafamba na mimba mwakubverana na mitundu yapyo, pinabwera piwiri-piwiri kuna iwe toera pipulumuswe.+ 21 Mbwenye iwe usafunika kugumanya mitundu yonsene ya pyakudya,+ toera pikhale cakudya kuna iwe na pinyama.”

22 Nowa acita pyonsene mwakubverana na pidapangwa iye na Mulungu. Iye acita ninga mudapangwa iye.+

7 Buluka penepo, Yahova apanga Nowa: “Pita mu arka, iwe na anthu onsene a panyumba pako, thangwi iwe ndiwe adaona ine kuti ndiwe munthu wakulungama pakati pa anthu awa.*+ 2 Pa ntundu ubodzi na ubodzi wa pinyama pinaoniwa ninga pyakucena, usafunika kukwata pinomwe,+ cinyama cimuna na cikazi; pa ntundu wa pinyama pinaoniwa ninga pyakukhonda cena, kwata piwiri basi, cimuna na cikazi; 3 pontho pa ntundu ubodzi na ubodzi wa pinyama pinamburuka kudzulu, kwata pinomwe, cimuna na cikazi, toera pinyama pyenepi pipitirize na umaso* pa dziko yapantsi.+ 4 Thangwi zasala ntsiku zinomwe toera ndibvumbise madzi+ pa dziko yapantsi mu ntsiku 40, masiku na masikati;+ pontho ndinadzafudza pinthu pyonsene piri na umaso pidacita+ ine pa dziko yapantsi.” 5 Penepo Nowa acita pinthu pyonsene pidapangwa iye na Yahova.

6 Nowa akhali na pyaka 600 pidadzala madzi makulu pa dziko yapantsi.+ 7 Natenepa, madzi makulu+ mbadzati toma kubvumba, Nowa apita mu arka pabodzi na anace, nkazace na akazi a anace. 8 Pinyama pyonsene pinaoniwa ninga pyakucena, pinyama pyonsene pinaoniwa ninga pyakukhonda cena, pinyama pyakumburuka na pinyama pyonsene piri pa dziko yapantsi,+ 9 pyonsene pyaenda kuna Nowa mu arka, piwiri-piwiri, cinyama cimuna na cikazi, ninga pidalonga Mulungu kuna Nowa. 10 Mudapita ntsiku zinomwe, madzi makulu atoma kubvumba, mbatoma kudzala pa dziko yapantsi.

11 Pidafikisa Nowa pyaka 600 mu umaso wace, pa mwezi waciwiri, pa ntsiku 17 ya mwezi unoyu, pa ntsiku ineyi zafunguka mphuno za madzi pa dziko, mbifungukambo+ misuwo ya madzi kudzulu. 12 Madzi abvumba pa dziko yapantsi mu ntsiku 40, masiku na masikati. 13 Pa ntsiku ineyi, Nowa apita mu arka na anace: Semu, Kamu, Yafeti,+ nkazace na akazi atatu a anace.+ 14 Iwo apita mu arka pabodzi na mitundu yonsene ya pinyama pya ntsanga, mitundu yonsene ya pinyama pya mʼmudzi, mitundu yonsene ya pinyama pinafamba na mimba, mitundu yonsene ya pinyama pyakumburuka na mitundu yonsene ya mbalame. 15 Pinyama pyonsene pyakuti pikhali na* umaso pyapitiriza kuenda kuna Nowa mu arka, piwiri-piwiri. 16 Natenepa, mitundu yonsene ya pinyama pyapita mu arka, cimuna na cikazi ninga mudalonga Mulungu kuna Nowa. Buluka penepo, Yahova afunga nsuwo wa arka.

17 Madzi makulu apitiriza kubvumba pa dziko yapantsi mu ntsiku 40, pontho madzi apitiriza kuthimizirika mbatoma kuthukula arka, iyo ikhaberuka mʼmadzi pa dziko yapantsi. 18 Madzi apitiriza kuthimizirika kakamwe pa dziko yapantsi, mbwenye arka ikhaberuka padzulu pa madzi. 19 Madzi abiza dziko yapantsi munjira yakuti mapiri onsene akulapha pa dziko yapantsi akhadamala kubizwa.+ 20 Madzi adzala mpaka kufika makhono* 15 padzulu pa mapiri.

21 Natenepa, pyamala kufa+ pinthu pyonsene pikhali na umaso pa dziko yapantsi, ninga pinyama pyakumburuka, pinyama pya mʼmudzi, pinyama pya ntsanga, pinyama pingʼono pa dziko yapantsi na anthu onsene.+ 22 Pinthu pyonsene pya kuntunda pyakuti pikhali na umaso na pire pikhapuma, pyamala kufa.+ 23 Natenepa, Mulungu afudza pinthu pyonsene pikhali na umaso pa dziko yapantsi, kuphatanizambo anthu, pinyama, pinyama pinafamba na mimba na pinyama pinamburuka kudzulu. Pyonsene pyafudzwa pa dziko yapantsi.+ Basi ene Nowa na ale akhali na iye mu arka, ndiwo adapulumuka.+ 24 Madzi apitiriza pa dziko yapantsi mu ntsiku 150.+

8 Mbwenye Mulungu akumbuka Nowa, pinyama pyonsene pya ntsanga na pifuyo pyonsene pikhali mu arka+ pabodzi na iye, pontho Mulungu apepesa mphepo pa dziko yapantsi, madzi mbatoma kupwa. 2 Penepo zafungika mphuno za madzi pa dziko yapantsi na misuwo ya madzi kudzulu, natenepa madzi aca.*+ 3 Buluka penepo, madzi atoma kupwa mwapangʼono-pangʼono pa dziko yapantsi. Pidapita ntsiku 150, madzi akhadapunguka. 4 Pa mwezi wacinomwe, pa ntsiku 17 ya mwezi unoyu, arka yatsama pa mapiri a Ararati. 5 Madzi apwa mwapangʼono-pangʼono mpaka pa mwezi wacikhumi. Pa ntsiku yakutoma ya mwezi wacikhumi, ntsonga za mapiri zatoma kuoneka.+

6 Pidapita ntsiku 40, Nowa afungula janela+ ikhadasasanya iye pa arka, 7 abulusa kunja khungubwe. Iyo ikhamburuka kunja mbibwerera mu arka, mpaka pidapwa madzi pa dziko yapantsi.

8 Mukupita kwa ndzidzi, iye abulusa nkhangaiwa toera kuona khala madzi apunguka pa dziko yapantsi. 9 Nkhangaiwa nee yagumana mbuto toera kuphama,* natenepa yabwerera kuna Nowa mu arka, thangwi madzi akhadzati kupwa pa dziko yapantsi.+ Penepo iye abulusa djanja yace, mbaipitisa mu arka. 10 Iye adikhira pontho ntsiku zinomwe, buluka penepo abulusa pontho nkhangaiwa mu arka. 11 Pidabwerera nkhangaiwa cakumaulo, iye aona kuti ikhali na tsamba iwisi ya muti wa mulivera pamulomo pace! Natenepa Nowa adzindikira kuti madzi akhadapunguka pa dziko yapantsi.+ 12 Iye adikhira pontho ntsiku zinomwe. Buluka penepo iye abulusa nkhangaiwa, mbwenye nee yabwererabve kuna iye.

13 Pikhali Nowa na pyaka 601,+ pa ntsiku yakutoma ya mwezi wakutoma, madzi akhadapwa pa dziko yapantsi. Penepo Nowa abulusa khundu ibodzi ya ntsoi ya arka, mbaona kuti mataka akhauma. 14 Pa ntsiku 27 ya mwezi waciwiri, mataka akhadauma pa dziko yapantsi.

15 Penepo Mulungu apanga Nowa: 16 “Buluka mu arka pabodzi na nkazako, anako na akazi+ a anako. 17 Bulusa kunja mitundu yonsene ya pinyama,+ pinyama pyakumburuka, pifuyo, pinyama pya ntsanga na pinyama pinafamba na mimba, toera pibalalike pa dziko yapantsi, pibalane mbapinjipa pa dziko yapantsi.”+

18 Natenepa, Nowa abuluka kunja pabodzi na anace,+ nkazace na akazi a anace.* 19 Pinyama pyonsene, pinyama pinafamba na mimba, pinyama pyakumburuka, na pinyama pyonsene pinafamba pa dziko yapantsi, pyabuluka mu arka mwakubverana na mitundu+ yapyo. 20 Penepo Nowa amangira Yahova guwa ya ntsembe,+ akwata pinyama pingasi mwa pinyama pyonsene pinaoniwa ninga pyakucena na mbalame+ zinaoniwa ninga zakucena, mbapisa pinyama pyenepi pa guwa+ ninga ntsembe. 21 Penepo Yahova atoma kubva kununkhira kwa khwema yadidi.* Natenepa, Yahova alonga muntima mwace: “Cipo ndinapasa pontho dzedze mataka+ thangwi ya macitiro a anthu, thangwi manyerezero a muntima mwa anthu ndi akuipa kutomera mu uwana+ wawo. Ine cipo ndinafudza pontho pinthu pyonsene piri na umaso, ninga pidacita+ ine. 22 Kutomera lero, dziko yapantsi cipo inadzasiya kukhala na midzidzi yakubzwala na yakubvuna, kutonthola na kupisa, khoni na malimwe, masiku na masikati.”+

9 Mulungu apasa nkhombo Nowa na anace mbaapanga: “Balanani, munjipe, pontho dzadzani dziko yapantsi.+ 2 Pinyama pyonsene pa dziko yapantsi, pinyama pinamburuka kudzulu, pyonsene pinafamba pa dziko yapantsi na ntsomba za mʼbara, pyonsene pinapitiriza kukugopani. Ine ndiri kupereka pyonsene mʼmanja+ mwanu.* 3 Pinyama pyonsene pyakuti piri na umaso pinakwanisa kukhala cakudya canu.+ Ndiri kukupasani pyonsene ninga mudakupasani ine miti yonsene toera ikhale cakudya canu.+ 4 Mbwenye lekani kudya+ nyama pabodzi na ciropa+ cace, cakuti ndi umaso wace.* 5 Kusiyapo pyenepi, ule anafuna kukuphani, ine ndinadzaphemba kuti abwezere ciropa canu, cakuti ndi umaso wanu. Khala ndi cinyama cidapha munthu, cisafunika kuphiwa. Khala ndi munthu adapha ndzace, ndinadzaphemba kuti munthu unoyu aphiwembo, thangwi ya umaso wa mʼbale wace.+ 6 Khala munthu apha munthu ndzace, iye asafunikambo kuphiwa+ na munthu, thangwi Mulungu acita munthu+ mwakulandana na Iye. 7 Mbwenye imwe balanani, mbamukhala azinji, muthimizirike, mbamunjipa+ kakamwe pa dziko yapantsi.”

8 Penepo Mulungu apanga Nowa na anace: 9 “Cincino ndiri kukhazikisa cibverano canga na imwe+ pabodzi na dzindza yanu, 10 na pinthu pyonsene piri na umaso pyakuti piri pabodzi na imwe, mbalame, pinyama pya mʼmudzi, pinyama pya ntsanga pyakuti piri pabodzi na imwe, inde, na pinyama pyonsene pidabuluka mu arka, pyonsene pyakuti piri na umaso pa dziko yapantsi.+ 11 Inde, ine ndiri kukhazikisa cibverano ici na imwe: Pinthu pyonsene pyakuti piri na umaso cipo pinadzafudzwa pontho na madzi makulu, pontho madzi makulu cipo anadzafudza+ pontho dziko yapantsi.”

12 Pontho Mulungu athimiza: “Ici ndi cidzindikiro ca cibverano pakati pa ine na imwe na pinyama pyonsene pyakuti piri pabodzi na imwe, kwenda na kwenda. 13 Ndiri kuikha utawaleza* wanga pa makole, iwo unadzakhala cidzindikiro ca cibverano kwa ine na dziko yapantsi. 14 Ndingabweresa makole kudzulu, unadzaonekambo utawaleza mʼmakole. 15 Penepo ndinadzakumbuka cibverano canga cidakhazikisa ine na imwe pabodzi na pinyama pya mitundu yonsene; pontho cipo anadzaoneka pontho madzi makulu toera kufudza anthu na pinyama.+ 16 Utawaleza unadzaoneka pa makole, penepo ine ndinadzauona mbandikumbuka cibverano ca kwenda na kwenda cidacita Mulungu na anthu pabodzi na mitundu yonsene ya pinyama piri pa dziko yapantsi.”

17 Mulungu abwerezera mafalace kuna Nowa: “Ici ndi cidzindikiro ca cibverano cakuti ndiri kukhazikisa pakati pa ine na anthu pabodzi na pinyama pyonsene piri pa dziko yapantsi.”+

18 Ana a Nowa adabuluka mu arka akhali Semu, Kamu na Yafeti.+ Mukupita kwa ndzidzi, Kamu abala Kanani.+ 19 Anthu atatu anewa akhali ana a Nowa, pontho anthu onsene pa dziko yapantsi abulukira+ kwa iwo.

20 Nowa atoma kulima munda, mbatceka miti ya mauva. 21 Pidamwa iye vinyu, aledzera mbadula nguwo mu nsasa wace.* 22 Kamu pai wace Kanani aona pai wace pikhali iye cipezipezi, mbapanga abale ace awiri akhali kunja kwa nsasa. 23 Penepo Semu na Yafeti akwata nguwo mbaikha mʼmapewa mwawo, mbapita mu nsasa cinduli-nduli. Iwo aphimbira pai wawo, mu ndzidzi wakuti iwo akhayangʼana kunango, natenepa nee aona pai wawo pikhali iye cipezipezi.

24 Pidalamuka Nowa ncitulo pakumala kuledzera na vinyu, abva pidacita mwanace wangʼono, 25 mbalonga:

“Mbapaswe dzedze Kanani.+

Mbakhale wangʼono kakamwe pakati pa mabitcu a abale ace.”+

26 Iye athimiza:

“Mbasimbwe Yahova, Mulungu wa Semu,

Pontho Kanani mbakhale bitcu wa Semu.+

27 Mulungu mbapase cisa cikulu Yafeti,

Pontho iye mbakhale mʼmisasa ya Semu.

Kanani mbakhalembo bitcu wa Yafeti.”

28 Pidamala Madzi Makulu,+ Nowa apitiriza kukhala mʼmaso pyaka 350. 29 Natenepa, ntsiku zonsene za umaso wa Nowa zikhali pyaka 950, buluka penepo iye afa.

10 Izi ndi mphangwa zinalonga pya ana a Nowa: Semu,+ Kamu na Yafeti.

Mukupita kwa ndzidzi, iwo abala ana pidamala kupwa Madzi Makulu.+ 2 Ana a Yafeti akhali Gomeri,+ Magoge,+ Madhai, Yavani, Tubhali,+ Mezeki+ na Tirasi.+

3 Ana a Gomeri akhali Asikenazi,+ Rifati na Togarma.+

4 Ana a Yavani akhali Elisa,+ Tarsi,+ Kitimu+ na Dhodhanimu.

5 Kubulukira mwa iwo, anthu a mu ntsuwa zakusiyana-siyana abalalika mupisa pyawo mwakubverana na pilongero pyawo, ubale wawo* na madzindza awo.

6 Ana a Kamu akhali Kusi, Mizraimu,+ Puti+ na Kanani.+

7 Ana a Kusi akhali Sabha,+ Avila, Sabhita, Raama+ na Sabhiteka. Ana a Raama akhali Sebha na Dhedhani.

8 Kusi abala Nirodhi. Nirodhi akhali munthu wakutoma wamphambvu kakamwe pa dziko yapantsi. 9 Iye adzakhala nyakusodza wamphambvu, nyakupingiza Yahova. Na thangwi ineyi, anthu akhalonga mafala awa kuna unango na ndzace: “Iwe ndiwe ninga Nirodhi, nyakusodza wamphambvu, nyakupingiza Yahova.” 10 Mizinda yakutoma ya umambo wace ikhali* Bhabheli,+ Ereki,+ Akadhi, Kaline, mu dziko ya Sineari.+ 11 Kubulukira mu dziko ineyi, iye aenda ku Asirya,+ mbamanga nzinda wa Ninive,+ Reobhoti-Iri, Kala, 12 na Reseni, pakati pa Ninive na Kala: Mizinda ineyi yonsene, ndi nzinda ukulu.

13 Mizraimu abala Ludhi,+ Anamimu, Leabhimu, Nafituimu,+ 14 Patirusimu,+ Kasluimu (adabala dzindza ya Afilisti+) na Kafitori.+

15 Kanani abala Sidhoni+ wakuti ndi mwanace wakutoma,* na Eti,+ 16 iye abalambo Ayebusi,+ Aamori,+ Ajirgasi, 17 Aeveu,+ Aarkeu, Asineu, 18 Arvadhi,+ Azema na Amati.+ Buluka penepo, madzindza a Akanani abalalika. 19 Natenepa, dziko ya Akanani ikhatomera ku Sidhoni mpaka ku Jerari+ cifupi na Gaza+ mpaka ku Sodhoma, Gomora,+ Adhima na Zebhoimu+ cifupi na Lasa. 20 Anewa akhali ana a Kamu mwakubverana na mbumba zawo na pilongero pyawo, pontho mwakubverana na madziko awo pabodzi na madzindza awo.

21 Semu wakuti ndi mbuya wa ana onsene a Ebheri,+ abalambo ana. Semu akhali ngʼono wace Yafeti, wakuti akhali mʼbale wawo wankulu.* 22 Ana a Semu akhali Elami,+ Asuri,+ Arpaxadhi,+ Ludhi na Aramu.+

23 Ana a Aramu akhali Uzi, Uli, Jeteri na Masi.

24 Arpaxadhi abala Sela,+ pontho Sela abala Ebheri.

25 Ebheri abala ana awiri. Mʼbodzi akhacemerwa Pelegi,*+ thangwi mu ntsiku za umaso wace, dziko* ikhadagawika. Mʼbale wace akhacemerwa Yokitani.+

26 Yokitani abala Almodhadhe, Selefi, Azarmaveti, Jera,+ 27 Adhuramu, Uzali, Dhikla, 28 Obhali, Abhimaeli, Sabha, 29 Ofire,+ Avila na Yobhabhi; anewa onsene akhali ana a Yokitani.

30 Mbuto ikakhala iwo ikhatomera kucisa ca Mesa mpaka ku Sefari cisa ca mapiri, kumabulukiro a dzuwa.

31 Anewa akhali ana a Semu mwakubverana na mbumba zawo na pilongero pyawo, pontho mwakubverana na madziko awo pabodzi na madzindza+ awo.

32 Ineyi ikhali mbumba ya Nowa mwakubverana na mabanja awo pabodzi na madzindza awo. Kubulukira kwa iwo, madzindza onsene amwazika pa dziko yapantsi pakumala kwa Madzi Makulu.*+

11 Pa ndzidzi unoyu, dziko ikhapitiriza kukhala na cilongero cibodzi basi, pontho anthu akhalonga mafala mabodzi ene. 2 Pikhaenda anthu kumabulukiro a dzuwa, iwo adzindikira gowa mu dziko ya Sineari,+ mbatoma kukhala kweneko. 3 Buluka penepo, iwo atoma kulonga kuna unango na ndzace: “Tendeni ticite mabhuloko* mbatiapisa na moto.” Natenepa, iwo akhamanga na mabhuloko,* tayu na miyala, mbaphatisira sakatraya* ninga matope toera kuphataniza mabhuloko. 4 Buluka penepo, iwo alonga: “Tendeni timange nzinda wathu na nyumba yakulapha kakamwe mpaka ifike kudzulu, toera tikhale na dzina yakubvekera kakamwe, natenepa nee tinamwazika pa dziko yonsene yapantsi.”+

5 Penepo Yahova atcita toera kuona nzinda na nyumba yakulapha idamanga anthu. 6 Buluka penepo Yahova alonga: “Iwo ndi mbumba ibodzi basi, pontho ali na cilongero+ cibodzi basi, mphapo onani pinacita iwo. Natenepa pyonsene pinanyerezera iwo toera kucita, pinakwanisika.* 7 Cincino tendeni+ titcite toera tisiyanise* cilongero cawo, toera akhonde kubvesesa cilongero ca unango na ndzace.” 8 Natenepa, kutomera pa mbuto ineyi, Yahova aabalalisa pa dziko yonsene yapantsi,+ pontho mwapangʼono-pangʼono iwo asiya kumanga nzinda. 9 Na thangwi ineyi, nzinda unoyu wapaswa dzina ya Bhabheli,*+ thangwi ndi kweneko kudasiyanisa Yahova cilongero cikhalongwa pa dziko yonsene yapantsi, pontho kubulukira kweneko Yahova aabalalisa pa dziko yonsene yapantsi.

10 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Semu.+

Semu akhali na pyaka 100 pidabala iye Arpaxadhi+ mudapita pyaka piwiri pakumala kwa Madzi Makulu. 11 Pidamala iye kubala Arpaxadhi, Semu akhala mʼmaso pyaka 500. Iye abala ana amuna na akazi.+

12 Arpaxadhi akhala mʼmaso pyaka 35, buluka penepo iye abala Sela.+ 13 Pidamala iye kubala Sela, Arpaxadhi akhala mʼmaso pyaka 403. Iye abala ana amuna na akazi.

14 Sela akhala mʼmaso pyaka 30, buluka penepo iye abala Ebheri.+ 15 Pidamala iye kubala Ebheri, Sela akhala mʼmaso pyaka 403. Iye abala ana amuna na akazi.

16 Ebheri akhala mʼmaso pyaka 34, buluka penepo iye abala Pelegi.+ 17 Pidamala iye kubala Pelegi, Ebheri akhala mʼmaso pyaka 430. Iye abala ana amuna na akazi.

18 Pelegi akhala mʼmaso pyaka 30, buluka penepo iye abala Reu.+ 19 Pidamala iye kubala Reu, Pelegi akhala mʼmaso pyaka 209. Iye abala ana amuna na akazi.

20 Reu akhala mʼmaso pyaka 32, buluka penepo iye abala Seruge. 21 Pidamala iye kubala Seruge, Reu akhala mʼmaso pyaka 207. Iye abala ana amuna na akazi.

22 Seruge akhala mʼmaso pyaka 30, buluka penepo iye abala Naori. 23 Pidamala iye kubala Naori, Seruge akhala mʼmaso pyaka 200. Iye abala ana amuna na akazi.

24 Naori akhala mʼmaso pyaka 29, buluka penepo iye abala Tera.+ 25 Pidamala iye kubala Tera, Naori akhala mʼmaso pyaka 119. Iye abala ana amuna na akazi.

26 Tera akhala mʼmaso pyaka 70, buluka penepo iye abala Abhramu,+ Naori+ na Arani.

27 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Tera.

Tera abala Abhramu, Naori na Arani; Arani abala Loti.+ 28 Arani afera mu dziko idabalwa iye ku Uri+ mu nzinda wa Kaldheya,+ mu ndzidzi wakuti Tera pai wace Arani akhali mʼmaso. 29 Abhramu na Naori asemba akazawo. Dzina ya nkazi wa Abhramu ikhali Sarai,+ dzina ya nkazi wa Naori ikhali Milka,+ mwana wa Arani, pai wace Milka na Iska. 30 Sarai nee akhabala;*+ natenepa iye nee akhali na mwana.

31 Tera akwata Abhramu na Loti ndzukulu+ wace, wakuti akhali mwana wa Arani, na Sarai nkwenyace, nkazi wa Abhramu. Iye abuluka pabodzi na iwo ku Uri mu nzinda wa Kaldheya mbaenda ku dziko ya Kanani.+ Mukupita kwa ndzidzi, iwo afika ku Arani,+ mbatoma kukhala kweneko. 32 Ntsiku za umaso wa Tera zikhali pyaka 205. Buluka penepo, Tera afa ku Arani.

12 Yahova apanga Abhramu: “Buluka mu dziko yako, siya abale ako na nyumba ya pai wako, toera uende ku dziko inafuna kukupangiza+ ine. 2 Ndinakucitisa kukhala dzindza ikulu, pontho ndinakupasa nkhombo; ndinadzacitisa dzina yako kukhala ikulu, pontho iwe unadzakhala nkhombo+ kuna anango. 3 Ndinadzapasa nkhombo ale anakupasa nkhombo, ndinadzapasa dzedze ale anakupasa+ dzedze, pontho mbumba zonsene pa dziko yapantsi zinadzapaswa* nkhombo kubulukira mwa iwe.”+

4 Natenepa, Abhramu abuluka ninga mudapangwa iye na Yahova, Loti aenda pabodzi na iye. Abhramu akhali na pyaka 75 pyakubalwa mu ndzidzi udabuluka iye ku Arani.+ 5 Abhramu akwata Sarai+ nkazace na Loti mwana wa mʼbale wace+ na pinthu+ pyonsene pikhali na iwo pabodzi na atumiki onsene akhali na iwo ku dziko ya Arani mbaenda ku dziko ya Kanani.+ Pidafika iwo ku dziko ya Kanani, 6 Abhramu apita na mu dziko ineyi mpaka kucisa ca Sikemu,+ cifupi na miti mikulu ya kucisa ca More.+ Mu ndzidzi unoyu, Akanani akakhala mu dziko ineyi. 7 Buluka penepo Yahova aonekera kuna Abhramu mbampanga: “Ndinadzapereka dziko+ iyi kuna dzindza*+ yako.” Natenepa iye amangira Yahova guwa ya ntsembe pa mbuto ineyi idaonekera iye kuna Abhramu. 8 Mukupita kwa ndzidzi, iye abuluka penepo mbaenda kucisa ca ku mapiri kumabulukiro a dzuwa a Bheteli+ mbamanga nsasa wace pakati pa Bheteli kumadokero a dzuwa na Ai+ kumabulukiro a dzuwa. Penepo iye amangira Yahova+ guwa ya ntsembe mbatoma kucemera* dzina ya Yahova.+ 9 Buluka penepo, Abhramu athukusa nsasa wace mbaenda kukhundu ya Nejebhu,+ mbamanga nsasa wace mu mbuto zakusiyana-siyana.

10 Penepo yaoneka njala mu dziko ineyi, Abhramu abuluka mbatcitira ku Ejitu toera akhale kweneko mu ndzidzi ungasi,*+ thangwi njala ikhadakula kakamwe.+ 11 Pikhafuna iye kupita mu Ejitu, iye apanga Sarai nkazace: “Ndaphata miyendo, bvesera. Ine ndisadziwa kuti iwe ndiwe nkazi wakubalika kakamwe.+ 12 Natenepa Aejitu angakuona mwakukhonda penula analonga: ‘Uyu ndi nkazace.’ Penepo iwo anandipha, mbwenye iwe anakusiya na umaso. 13 Ndaphata miyendo, longa kuti ndiwe mʼbale wanga, toera iwo anditsalakane mwadidi thangwi ya iwe, natenepa iwo nee anandipha.”+

14 Pidapita Abhramu mu Ejitu, Aejitu aona kuti nkazi akhali na iye ndi wakubalika kakamwe. 15 Atsogoleri a Farau amuonambo, mbatoma kunsimba pamaso pa Farau, natenepa nkazi aendeswa kunyumba ya Farau. 16 Iye atsalakana mwadidi Abhramu thangwi ya Sarai, natenepa Abhramu akwanisa kukhala na mabira, ngʼombe, maburu, anyabasa amuna na akazi na makamelo.+ 17 Mbwenye Yahova abweresa miliri yakugopswa, mbathabusa Farau na anthu a panyumba pace thangwi ya Sarai, nkazi+ wa Abhramu. 18 Penepo Farau acemera Abhramu mbampanga: “Ninji pyenepi pidandicitira iwe? Thangwi yanji nee wandipanga kuti iye ndi nkazako? 19 Thangwi yanji wandipanga kuti: ‘Iye ndi mʼbale wanga’?+ Ine ndikhali cifupi toera kunkwata kuti akhale nkazanga! Cincino kwata nkazako uyu, ndoko naye!” 20 Penepo Farau apanga atumiki ace toera aperekere Abhramu na nkazace na pinthu pyonsene pikhali na iye+ toera abuluke mu Ejitu.

13 Abhramu abuluka ku Ejitu mbaenda ku Nejebhu,+ iye na nkazace na pinthu pyonsene pikhali na iye, pabodzi na Loti. 2 Abhramu akhali wakupfuma kakamwe, thangwi iye akhali na pifuyo, parata na ouro.+ 3 Pidabuluka Abhramu ku Nejebhu mbaenda ku Bheteli, iye amanga nsasa wace mu mbuto zakusiyana-siyana, mpaka pidafika iye pa mbuto ikhali nsasa wace pakati pa Bheteli na Ai,+ 4 pa mbuto ikhadamanga iye guwa ya ntsembe. Kweneko Abhramu acemera* dzina ya Yahova.

5 Loti wakuti akhacita ulendo pabodzi na Abhramu, akhalimbo na mabira, ngʼombe na misasa. 6 Mbwenye cisa ceneci nee cikhali na mbuto yakukwana toera onsene akhale pa mbuto ibodzi ene; thangwi pinthu pyawo pikhadanjipa kakamwe munjira yakuti nee mbadakwanisabve kukhala pabodzi. 7 Natenepa, kwaoneka kulongezana pakati pa akumbizi a Abhramu na akumbizi a Loti. (Mu ntsiku zenezi, Akanani na Aperesi akakhala mu dziko+ ineyi.) 8 Penepo Abhramu apanga Loti:+ “Ndaphata miyendo, pakati pa iwe na ine, na pakati pa akumbizi anga na akumbizi ako, nee pasafunika kuoneka kulongezana, thangwi ndife ubale wathu. 9 Iwe unakwanisa kusankhula mbuto inafuna iwe kukhala mu dziko ino. Ungaenda kunkono wabzwere, ine ndinaenda kunkono wamadyo; mbwenye ungaenda kunkono wamadyo, ine ndinaenda kunkono wabzwere.” 10 Natenepa, Loti alamusa maso ace mbaona kuti cisa consene ca ku Yordani+ mpaka ku Zoari+ cikhali mbuto yakuthirirwa na madzi, ninga munda* wa Yahova,+ ninga dziko ya Ejitu (Yahova mbadzati kufudza Sodhoma na Gomora). 11 Na thangwi ineyi Loti asankhula cisa consene ca Yordani, athukusa nsasa wace mbaenda kumabulukiro a dzuwa. Natenepa iwo amwazana unango na ndzace. 12 Abhramu akakhala mu dziko ya Kanani, mbwenye Loti akakhala cifupi na mizinda ya dhistritu+ ya Yordani. Pakumalisa iye amanga nsasa wace cifupi na Sodhoma. 13 Mbwenye anthu a mu Sodhoma akhali akuipa, iwo akhacita madawo makulu kakamwe pamaso pa Yahova.+

14 Pidamala Loti kumwazana na Abhramu, Yahova apanga Abhramu: “Ndaphata miyendo, lamusa maso ako kubulukira pa mbuto iri na iwe, yangʼana kunkwiriro na kunterero, kumabulukiro a dzuwa na kumadokero a dzuwa, 15 thangwi dziko ineyi yonsene inaona iwe, ndinadzaipereka kuna iwe na dzindza* yako, mbikhala yanu+ kwenda na kwenda. 16 Ndinadzanjipisa dzindza* yako ninga pfumbi ya mataka pa dziko yapantsi, munjira yakuti munthu angakwanisa kulengesa pfumbi ya mataka pa dziko, anakwanisambo kulengesa+ dzindza* yako. 17 Lamuka, pita na mu dziko ineyi yonsene toera uone ulaphi wace na ugugumi wace, thangwi ine ndinadzaipereka kuna iwe.” 18 Natenepa, Abhramu apitiriza kukhala mʼmisasa. Mukupita kwa ndzidzi iye aenda kakhala pakati pa miti mikulu ya kucisa ca Manre,+ cinagumanika ku Ebhroni,+ kweneko iye amangira Yahova+ guwa ya ntsembe.

14 Mu ntsiku zenezi, Amirafeli akhali mambo wa dziko ya Sineari,+ Ariyoki akhali mambo wa Elasari, Kedhorlaomeri+ akhali mambo wa Elami,+ Tidhali akhali mambo wa Goimu, 2 amambo anewa amenya nkhondo na Bhera mambo wa ku Sodhoma,+ Bhirsa mambo wa ku Gomora,+ Sinabhi mambo wa ku Adhima, Semebheri mambo wa ku Zebhoimu+ na mambo wa dziko ya Bhela, yakuti ndi Zoari. 3 Onsene agumanya anyankhondo awo pa Gowa ya Sidhimu,+ yakuti ndi Bara ya Munyu.*+

4 Iwo akhadatumikira Kedhorlaomeri pyaka 12, mbwenye pa caka 13 iwo ansandukira.* 5 Natenepa pa caka 14, Kedhorlaomeri abwera na amambo akhamʼphedzera, iwo akunda Arefaimu ku Asteroti-Karnaimu, Azuzimu ku Kamu, Aemimi+ ku Save-Kiriyataimu, 6 na Aori+ paphiri yawo ya Seiri+ mpaka ku Eli-Parani, cisa cinagumanika kuthando. 7 Buluka penepo iwo abwerera mbafika ku Eni-Misipati, kwakuti ndi ku Kadhesi,+ mbakunda cisa consene ca Amaleki+ pabodzi na Aamori+ akakhala ku Azazoni-Tamara.+

8 Pa ndzidzi unoyu mambo wa ku Sodhoma aenda ku Gowa ya Sidhimu pabodzi na mambo wa ku Gomora, mambo wa ku Adhima, mambo wa ku Zebhoini, mambo wa ku Bhela, kwakuti ndi Zoari mbalimira mu mbuto zawo toera kumenyana 9 na Kedhorlaomeri mambo wa ku Elami, Tidhali mambo wa ku Goimu, Amirafeli mambo wa ku Sineari na Ariyoki mambo wa Elasari,+ amambo anai toera kumenyana na amambo axanu. 10 Pa Gowa ya Sidhimu pakhali na micera yakucitwa na sakatraya; amambo a Sodhoma na Gomora ayesera kuthawa mbagwera mʼmicera ineyi, pontho adasala athawira kucisa ca mapiri. 11 Buluka penepo, ale adawina akwata pinthu pyonsene pya ku Sodhoma na Gomora na pyakudya pyawo pyonsene, mbaenda pyawo.+ 12 Iwo akwatambo Loti akakhala mu Sodhoma,+ wakuti akhali mwana wa mʼbale wace Abhramu, akwatambo pinthu pyace, mbaenda pyawo.

13 Buluka penepo, mamuna mʼbodzi wakuti nee akhadaphatwa aenda kalonga pyenepi kuna Abhramu Muhebheri. Abhramu akakhala mʼmisasa yace pakati pa miti mikulu yakuti ikhali ya Manre wa dzindza ya Amori+ mʼbale wace Eskole na Aneri.+ Amuna anewa akhadabverana na Abhramu toera kuphedzana unango na ndzace. 14 Natenepa, Abhramu abva kuti mwana wa mʼbale wace+ akwatwa toera kuendeswa ku dziko inango. Pidabva iye pyenepi Abhramu agumanya atumiki* ace 318 akuti akhadapfundziswa kumenya nkhondo, amuna anewa abalwa panyumba pace, iwo atowerera anyamalwa anewa mpaka ku Dhani.+ 15 Namasiku, Abhramu agawa anyankhondo ace, iye na atumiki ace amenyana nawo mbaakunda. Iye aatowerera mpaka ku Obha, kunkwiriro* kwa Dhamasku. 16 Iye aombola pinthu pyonsene, pontho aombolambo Loti mwana wa mʼbale wace na pinthu pyace, akazi na anthu anango.

17 Pidabwerera Abhramu pakumala kukunda Kedhorlaomeri na amambo akhali pabodzi na iye, mambo wa ku Sodhoma aenda kaonana na Abhramu pa Gowa ya Save, yakuti ndi Gowa ya Mambo.+ 18 Melekizedheki+ mambo wa ku Salemu,+ abweresa nkate na vinyu; iye akhali nyantsembe wa Mulungu Wankulu Kakamwe.+

19 Penepo iye ampasa nkhombo, mbalonga:

“Abhramu mbapaswe nkhombo na Mulungu Wankulu Kakamwe,

Ule adacita kudzulu na dziko yapantsi;

20 Pontho mbasimbwe Mulungu Wankulu Kakamwe,

Adapereka anyamalwa ako mʼmanja mwako!”

Penepo Abhramu ampasa khundu yacikhumi ya pinthu pyonsene.+

21 Buluka penepo, mambo wa ku Sodhoma apanga Abhramu: “Kwata pyako pinthu, mbwenye ndibwezere anthu.” 22 Mbwenye Abhramu apanga mambo wa ku Sodhoma: “Ine ndiri kulamusa manja anga mbandidumbira kuna Yahova, Mulungu Wankulu Kakamwe, ule adacita kudzulu na dziko yapantsi, 23 kuti nee cinthu cako cibodzi cinafuna kukwata ine, kutomera phindi ya usalu mpaka nʼthambo wa sandalya, toera ukhonde kulonga kuti: ‘Ndine adapfumisa Abhramu.’ 24 Nee cibodzi cinafuna kukwata ine kusiyapo pire pidadya aphale. Mbwenye Aneri, Eskole na Manre,+ akuti ndi amuna adaenda na ine, angafuna mbakwate khundu yawo.”

15 Buluka penepo, Yahova aonekera kuna Abhramu mʼmasomphenya, mbalonga: “Abhramu, leka kugopa.+ Ine ndine xango* kuna iwe.+ Muoni wako unadzakhala ukulu kakamwe.”+ 2 Abhramu atawira: “Yahova Mbuya Wankulu Kakamwe, munandipasanji? Thangwi ine ndidzati kubala mwana, pontho Eliezeri+ mamuna wa ku Dhamasku ndiye anafuna kusala na pinthu pya panyumba panga ninga unthaka wace.” 3 Abhramu athimiza: “Imwe nee mwandipasa mwana,*+ pontho ntumiki* wa panyumba panga ndiye anafuna kusala na unthaka wanga.” 4 Mbwenye Yahova antawira: “Mamuna unoyu siye tayu anafuna kusala na unthaka wako. Mbwenye mwana wako anafuna iwe kubala ndiye anafuna kudzasala na unthaka wako.”+

5 Penepo Iye apanga Abhramu toera abuluke* panja, mbalonga: “Ndaphata miyendo, yangʼana kudzulu, lengesa nyenyezi khala unakwanisa.” Buluka penepo ampanga: “Dzindza* yako inadzanjipa ninga nyenyezi.”+ 6 Natenepa Abhramu akhulupira Yahova,+ pyenepi pyancitisa kuoniwa ninga munthu wakulungama.+ 7 Buluka penepo Iye athimiza: “Ine ndine Yahova adakubulusa ku Uri mu nzinda wa Kaldheya toera kukupasa dziko ino kuti ikhale yako.”+ 8 Penepo Abhramu atawira: “Yahova Mbuya Wankulu Kakamwe, ndinadziwa tani kuti dziko ino inadzakhaladi yanga?” 9 Iye ampanga: “Ndibweresere ngʼombe ya pyaka pitatu, mbuzi ikazi ya pyaka pitatu, bira ya pyaka pitatu, djiwa na mwana nkhangaiwa.” 10 Abhramu akwata pinyama pyenepi mbapigwanda pakati-nakati mbaikha phindi ibodzi na ibodzi kutsogolo kwa indzace,* mbwenye iye nee agwanda mbalame. 11 Penepo mbalame zinadya nyama zatcita pana pinyama pidaphiwa, mbwenye Abhramu akhazithamangisa.

12 Pikhafuna kudoka dzuwa, Abhramu aphatwa na citulo cikulu kakamwe, pontho aona cidima cikulu na cakugopesa. 13 Penepo Iye apanga Abhramu: “Khala na cinyindiro cakuti dzindza* yako inadzakhala alendo mu dziko inango, kweneko anthu anadzaacita mabitcu, mbaathabusa mu pyaka 400.+ 14 Mbwenye ine ndinadzatcunyusa mbumba inafuna iwo kutumikira,+ buluka penepo iwo anadzabuluka na pinthu pizinji.+ 15 Mbwenye iwe unadzafa muntendere mu unkhalamba wako;+ mbuikhwa munthumbi pakumala kutsandzaya na umaso wadidi mu pyaka pizinji. 16 Mbwenye iwo anadzabwerera kuno+ pa ubalwi wacinai, thangwi ndzidzi wakutcunyuswa kwa Aamori thangwi ya madawo awo udzati kufika.”+

17 Pidadoka dzuwa kunja mbakupswipa kakamwe, kwaoneka moto wakugaka na phindi ya muti yakuti ikhagaka moto, mbipita na pakati pa mapindi a nyama. 18 Pa ntsiku ineyi Yahova acita cibverano+ na Abhramu, mbalonga: “Dziko+ iyi ndinadzaipereka kuna dzindza* yako, kutomera ku nkulo wa Ejitu mpaka ku nkulo ukulu, wakuti ndi nkulo wa Eufrate:+ 19 dziko ya Akeneu,+ Akenizeu, Akadhimoni, 20 Aeti,+ Aperesi,+ Arefaimu,+ 21 Aamori, Akanani, Ajirgasi na Ayebusi.”+

16 Sarai nkazace Abhramu akhadzati kubala ana,+ mbwenye iye akhali na bitcu wace wankazi wa ku Ejitu akhacemerwa Agari.+ 2 Natenepa, Sarai apanga Abhramu: “Ndaphata miyendo, ndibvesere! Yahova nee anditawirisa kuti ndibale ana. Ndaphata miyendo, gona* na bitcu wanga. Panango ndinakwanisa kukhala na ana kubulukira mwa iye.”+ Penepo Abhramu abvera pidalonga Sarai. 3 Pidakhala Abhramu pyaka khumi ku dziko ya Kanani, Sarai nkazace Abhramu akwata Agari bitcu wace wa ku Ejitu, mbampereka kuna Abhramu mamunace, toera akhale nkazace. 4 Natenepa, iye apita mʼmabonde na Agari, penepo Agari akhala na mimba. Pidadzindikira iye kuti ali na mimba, atoma kupwaza Sarai mbuyace.

5 Penepo Sarai apanga Abhramu: “Ine ndiri kuona nyatwa thangwi ya iwe. Ine ndapereka bitcu wanga kuna iwe,* mbwenye pidadzindikira iye kuti ali na mimba, iye atoma kundipwaza. Yahova mbakhale ntongi pakati pa iwe na ine!” 6 Abhramu apanga Sarai: “Iye ali mʼmanja mwako, thangwi iye ndi bitcu wako, cita kuna iye pyonsene pinanyerezera iwe kuti ndi pyadidi.” Penepo Sarai atoma kuthabusa* Agari, natenepa iye athawa.

7 Mukupita kwa ndzidzi, anju wa Yahova anʼgumana nʼthando, pa ncera wa madzi panjira inaenda ku Suri.+ 8 Anju ambvundza: “Agari, ntumiki wa Sarai, wabuluka kupi, pontho uli kuenda kupi?” Penepo iye atawira: “Ndiri kuthawa mbuyanga Sarai.” 9 Anju wa Yahova ampanga: “Bwerera kuna mbuyako, mbucepeseka pamaso pace.”* 10 Penepo anju wa Yahova alonga pontho: “Ndinadzanjipisa kakamwe dzindza* yako, mbinjipa kakamwe kwakuti nkhabe kudzalengeseka.”+ 11 Anju wa Yahova athimiza: “Ona, iwe uli na mimba, pontho unadzabala mwana wamamuna, usafunika kumpasa dzina ya Ijimaeli,* thangwi Yahova abva kulira kwako.* 12 Iye anadzakhala ninga buru ya ntsanga.* Djanja yace inadzathimbana na anthu onsene, djanja ya anthu onsene inadzathimbana na iye, pontho iye anadzamanga misasa yace patsogolo pa abale ace.”*

13 Penepo iye asimba* dzina ya Yahova akhalonga na iye. Agari alonga: “Imwe ndimwe Mulungu wakuti asaona,”*+ thangwi Agari akhadalonga: “Kodi pano ine ndaonadi ule wakuti asandiona?” 14 Na thangwi ineyi, ncera unoyu wathulwa Bheeri-Laai-Roi.* (Usagumanika pakati pa Kadhesi na Bheredhi.) 15 Mukupita kwa ndzidzi, Agari abalira Abhramu mwana wamamuna, mwana unoyu adabala Agari, Abhramu anʼthula Ijimaeli.+ 16 Mu ndzidzi udabala Agari Ijimaeli, Abhramu akhali na pyaka 86 pyakubalwa.

17 Pikhali Abhramu na pyaka 99, Yahova aonekera kuna iye mbampanga: “Ine ndine Mulungu Wamphambvu Zonsene. Famba mwakulungama pamaso panga, mbupangiza kukhala munthu wakusowa mulando.* 2 Ndinadzakhazikisa cibverano canga na iwe,+ pontho ndinadzanjipisa kakamwe+ dzindza yako.”

3 Pidabva iye pyenepi, Abhramu agodama, akotamisa nsolo mpaka pantsi, Mulungu mbapitiriza kulonga na iye: 4 “Ona, ine ndiri kukhazikisa cibverano canga na iwe,+ mwandimomwene iwe unadzakhala baba wa madzindza+ mazinji. 5 Dzina yako nee inadzakhalabve Abhramu,* mbwenye inadzakhala Abhrahamu,* thangwi ine ndinadzakucitisa kukhala baba wa madzindza mazinji. 6 Ndinadzanjipisa kakamwe anako, munjira yakuti madzindza mazinji na amambo anadzabulukira mwa iwe.+

7 “Ndinadzakoya cibverano canga na iwe+ pabodzi na dzindza yako* mu ubalwi wawo onsene, ninga cibverano cakukhonda mala, toera ndikhale Mulungu kuna iwe na dzindza* yako. 8 Dziko ya Kanani idakhala iwe ninga mulendo,+ ndinadzaipereka yonsene kuna iwe na kuna dzindza* yako toera ikhale yanu kwenda na kwenda, pontho ine ndinadzakhala Mulungu+ wawo.”

9 Mulungu apanga pontho Abhrahamu: “Iwe usafunika kukoya cibverano canga, iwe na dzindza* yako kwenda na kwenda. 10 Ici ndi cibverano canga pakati pa iwe na ine, cakuti iwe na dzindza* yako musafunika kucikoya: Amuna onsene pakati panu asafunika kusidzwa.+ 11 Imwe musafunika kusidzwa, pyenepi pinadzakhala cidzindikiro ca cibverano pakati pa ine na imwe.+ 12 Ana amuna onsene anafuna kudzabalwa pakati panu kutsogolo, asafunika kusidzwa+ pa ntsiku yacisere pakumala kubalwa. Onsene adabalwa panyumba panu na ale akuti nee ndi a dzindza* yanu, mbwenye acitwa kugulwa kuna anthu a madzindza anango, asafunika kusidzwa. 13 Amuna onsene adabalwa panyumba pako na onsene adacitwa kugulwa asafunika kusidzwa,+ cidzindikiro ceneci pa manungo anu, cinadzakhala cipangizo ca cibverano canga cakukhonda mala. 14 Mamuna onsene wakuti nee asidzwa, angakhonda kusidzwa, iye asafunika kuphiwa pakati pa mbumba yace. Iye apwaza cibverano canga.”

15 Buluka penepo, Mulungu apanga Abhrahamu: “Nkazako Sarai,*+ nee usafunikabve kuncemera Sarai, thangwi dzina yace inadzakhala Sara.* 16 Ine ndinadzampasa nkhombo, mbandikupasa mwana kubulukira mwa iye;+ ndinadzampasa nkhombo, pontho amambo anadzabulukira mwa iye.” 17 Penepo Abhrahamu agodama, akotamisa nsolo wace mpaka pantsi mbatoma kuseka, mbalonga muntima+ mwace: “Pinakwanisikadi kuti mamuna wa pyaka 100 abale mwana? Pontho Sara, nkazi wa pyaka 90 pyakubalwa anakwanisadi kubala mwana?”+

18 Natenepa Abhrahamu alonga kuna Mulungu wandimomwene: “Mbapidakhala mwadidi kakamwe kuti mupase nkhombo+ Ijimaeli!” 19 Penepo Mulungu alonga: “Mwakukhonda penula, nkazako Sara anadzakubalira mwana; iwe usafunika kunʼthula Izaki.*+ Ine ndinadzakhazikisa cibverano canga na iye, cibverano ceneci cinadzakhala ca kwenda na kwenda kuna dzindza* yace.+ 20 Mbwenye pidalonga iwe thangwi ya Ijimaeli, ine ndapibva. Bvesera, ine ndinadzampasa nkhombo mbabala ana, pontho ndinadzanjipisa kakamwe dzindza yace. Iye anadzabala atsogoleri a madzindza 12, mbandicitisa kuti dzindza+ yace ikhale ikulu. 21 Ngakhale tenepo, ine ndinadzakhazikisa cibverano canga na Izaki,+ anafuna kubalwa na Sara pa ndzidzi ninga uno caka cinafuna kudza.”+

22 Pidamala Mulungu kulonga na Abhrahamu, abuluka pana iye. 23 Buluka penepo, Abhrahamu akwata Ijimaeli mwanace na amuna onsene adabalwa panyumba pace pabodzi na amuna onsene adagula iye, inde amuna onsene a panyumba ya Abhrahamu mbaasidza pa ntsiku ineyi ninga mukhadapangwa iye+ na Mulungu. 24 Abhrahamu akhali na pyaka 99 pyakubalwa pa ndzidzi udasidzwa+ iye. 25 Ijimaeli mwana wa Abhrahamu asidzwa+ pikhali iye na pyaka 13 pyakubalwa. 26 Pa ntsiku ineyi, Abhrahamu asidzwa pabodzi na Ijimaeli mwanace. 27 Amuna onsene a panyumba pace, onsene adabalwa panyumba pace na ale adagula iye kuna anthu a madzindza anango, asidzwambo pabodzi na iye.

18 Buluka penepo, Yahova+ aonekera kuna Abhrahamu pakati pa miti mikulu ya kucisa ca Manre,+ pikhali iye nawa pansuwo wa nsasa wace mu ndzidzi wakuti dzuwa isapisa kakamwe camasikati. 2 Abhrahamu alamusa maso ace mbaona amuna atatu akhadalimira kutali pangʼono na iye.+ Pidaaona iye, abuluka pansuwo wa nsasa wace mbathamanga mpaka kufika kuna iwo, agodama, mbakotamisa nsolo wace mpaka pantsi. 3 Penepo iye alonga: “Yahova, khala ndine wakutawirika pamaso panu, ndaphata miyendo, lekani kupita mbamukhonda kulimira pana ntumiki wanu. 4 Ndaphata miyendo, tawirisani kuti tibwerese madzi toera kutsuka+ miyendo yanu; buluka penepo mukhale* pantsi pamuti. 5 Nakuti mwabwera mpaka pano, pana ntumiki wanu, ndisiyeni ndibwerese nkate toera mukwanise kukhala na mphambvu. Mungamala, munakwanisa kupitiriza na ulendo wanu.” Penepo iwo atawira: “Nkhabe pinthu, cita pidalonga iwe.”

6 Natenepa, Abhrahamu athamanga mpaka kunsasa wace kuna Sara, mbampanga: “Cimbiza! Kwata ntsengwa zitatu za* ufa wadidi, uumunye, mbucita mikate.” 7 Buluka penepo, Abhrahamu athamanga mbaenda kuna nkumbi wace mbakwata mwanangʼombe wakununa, wadidi kakamwe. Ampereka kuna ntumiki wace, iye mbanʼkhunganya mwakucimbiza. 8 Abhrahamu akwata mantega na nkaka pabodzi na nyama ya mwanangʼombe idakhunganya iye, mbapereka pyonsene kuna iwo. Buluka penepo iye alimira pakhundu pawo mu ndzidzi ukhadya iwo.+

9 Iwo ambvundza: “Nkazako Sara+ ali kupi?” Iye atawira: “Ali mu nsasa.” 10 Mʼbodzi wa iwo apitiriza kulonga: “Ine ndinabwera pontho kuna iwe caka cinafuna kudza pa ndzidzi ninga uno, penepo ndinagumana nkazako Sara ali na mwana wamamuna.”+ Sara akhabvesera pyenepi pikhali iye pansuwo wa nsasa, ukhali nduli mwa mamuna akhalonga na Abhrahamu. 11 Abhrahamu na Sara akhadakalamba+ kakamwe. Sara akhadapiringana thunga yakubala.*+ 12 Penepo Sara atoma kuseka ekha mbalonga: “Cincino ndamala kukalamba pyanga, pontho mbuyanga akalamba, ndinakwanisadi kukhala na kutsandzaya kweneku?”+ 13 Penepo Yahova alonga kuna Abhrahamu: “Thangwi yanji Sara aseka mbalonga, ‘Kodi ndinabaladi mwana maseze ndakalamba pyanga?’ 14 Kodi pana cinthu cinacimwanika kuna Yahova?+ Ine ndinabwera pontho kuna iwe caka cinafuna kudza pa ndzidzi ninga uno, ndinadzagumana Sara ali na mwana wamamuna.” 15 Mbwenye nakuti Sara akhagopa, akhonda mbalonga: “Nkhabe, ine nee ndaseka.” Penepo Mulungu alonga: “Inde, iwe waseka.”

16 Pidalamuka amuna anewa toera kuenda, ayangʼana kukhundu ya ku Sodhoma,+ Abhrahamu akhafamba pabodzi na iwo toera kuaperekera. 17 Yahova alonga: “Ndinabisiradi Abhrahamu pinthu pinafuna ine kucita?+ 18 Mwandimomwene Abhrahamu anadzakhala dzindza ikulu na yamphambvu, pontho madzindza onsene pa dziko yapantsi anadzapaswa nkhombo kubulukira mwa iye.+ 19 Thangwi ine ndafika pakudziwana mwadidi na Abhrahamu toera iye apange anace na anthu a panyumba pace toera atoweze njira ya Yahova, acite pinthu pyadidi na pyakulungama+ toera Yahova acite pidapikira iye kuna Abhrahamu.”

20 Penepo Yahova alonga: “Kulira kwa anthu thangwi ya Sodhoma na Gomora kwatekera,+ pontho madawo awo ndi makulu+ kakamwe. 21 Ndinadzatcita toera ndione khala mwandimomwene iwo asacita pinthu mwakubverana na kulira kudafika kuna ine. Khala si pyenepi tayu ndinadzapidziwa.”+

22 Penepo amuna ale abuluka mbaenda kukhundu ya ku Sodhoma, mbwenye Yahova+ asala na Abhrahamu. 23 Abhrahamu afendedzera Mulungu, mbalonga: “Kodi munafudzadi anthu akulungama pabodzi pene na akuipa?+ 24 Nyerezerani kuti mu nzinda unoyu muli na anthu 50 akulungama, kodi munaafudza? Nee munalekerera nzinda thangwi ya anthu 50 akulungama ali mwenemu? 25 Imwe cipo mbamudanyerezera kucita pyenepi, kupha anthu akulungama pabodzi pene na akuipa, toera pinafuna kucitikira anyakulungama picitikembo+ kuna anyakuipa! Imwe cipo mbamudanyerezera kucita pyenepi.+ Kodi Ntongi* wa dziko yonsene nee anadzacita pinthu mwakulungama?”+ 26 Penepo Yahova alonga: “Ndingagumana anthu 50 akulungama mu nzinda, ndinalekerera nzinda onsene thangwi ya iwo.” 27 Mbwenye Abhrahamu alonga pontho: “Ndaphata miyendo Yahova thangwi ya cipapo canga toera kulonga na imwe, maseze ine ndine pfumbi na dotha. 28 Nyerezerani kuti asala anthu axanu toera kufika anthu 50 akulungama. Munafudza nzinda onsene thangwi ya anthu axanu?” Penepo Mulungu atawira: “Nee ndinafudza nzinda ndingagumanamo anthu 45.”+

29 Mbwenye Abhrahamu abvundza pontho: “Nyerezerani kuti muli na anthu 40 akulungama.” Iye atawira: “Nee ndinaufudza thangwi ya anthu 40.” 30 Mbwenye Abhrahamu apitiriza kulonga: “Ndaphata miyendo Yahova, lekani kuipirwa,+ mbwenye nditawiriseni toera ndipitirize kulonga: Nyerezerani kuti muli na anthu 30 basi akulungama.” Iye atawira: “Nee ndinaufudza ndingagumana anthu 30 mwenemu.” 31 Mbwenye Abhrahamu athimiza: “Ndaphata miyendo, ndilekerereni thangwi ya cipapo canga toera kulonga na Yahova: Nyerezerani kuti mwenemu muli na anthu 20 basi akulungama.” Iye atawira: “Nee ndinaufudza thangwi ya anthu 20.” 32 Pakumalisa Abhrahamu alonga: “Ndaphata miyendo Yahova, lekani kuipirwa, mbwenye nditawiriseni toera ndilonge pontho kabodzi basi: Nyerezerani kuti mwenemu muli na anthu khumi basi akulungama.” Iye atawira: “Nee ndinaufudza thangwi ya anthu khumi.” 33 Yahova pidamala iye kulonga na Abhrahamu, apitiriza na ulendo wace,+ Abhrahamu abwerera kunyumba kwace.

19 Aanju awiri afika ku Sodhoma pikhadoka dzuwa, Loti akhali nawa pansuwo ukulu wa Sodhoma. Pidaaona iye, Loti alamuka mbaenda kaonana nawo, iye agodama mbakotamisa nsolo wace mpaka pantsi.+ 2 Iye alonga: “Ndaphata miyendo ambuyanga, tendeni kunyumba kwanga, thangwi ndine ntumiki wanu, ndaphata miyendo. Ife tinatsuka miyendo yanu mbamugona, mangwana munalamuka nakweru, mbamupitiriza na ulendo wanu.” Iwo atawira: “Nkhabe, ife tinagona pyathu mu nseu.” 3 Mbwenye Loti aakulumiza kakamwe, natenepa iwo aenda na iye kunyumba kwace. Penepo iye aacitira phwando, aphika mikate yakusowa pyakutupisa, iwo mbadya.

4 Iwo mbadzati kugona, amuna onsene a mu nzinda wa Sodhoma, kutomera aphale mpaka akulu, agumanyikana ninga nsoka ubodzi basi, mbazungulira nyumba ya Loti. 5 Iwo apitiriza kucemera Loti, mbalonga: “Ali kupi amuna adabwera panyumba pako masiku ano? Abuluse kunja toera tipite nawo mʼmabonde.”+

6 Penepo Loti abuluka toera kulonga nawo pansuwo, mbwenye afunga nsuwo nduli mwace. 7 Iye alonga: “Ndaphata miyendo abale anga, lekani kucita pinthu pyenepi pyakuipa. 8 Ndaphata miyendo, bveserani, ine ndiri na ana akazi awiri akuti adzati kupita mʼmabonde na amuna. Ndaphata miyendo, dikhirani ndiabuluse kunja kuno kuna imwe toera mucite pyonsene pinafuna imwe kuna iwo. Mbwenye lekani kucita cinthu kuna amuna anewa, thangwi iwo afikira panyumba+ panga.”* 9 Natenepa iwo alonga: “Buluka pansuwo!” Iwo athimiza: “Munthu uyu abuluka kwawo mbabwera kudzakhala pakati pathu, cincino iye asafuna kutitonga! Cincino tinakucita pyakuipa kakamwe kupiringana pikhafuna ife kucita kuna iwo.” Iwo azungulira* Loti, mbayesera kuswa nsuwo. 10 Penepo amuna akhali nʼnyumba abulusa nkono, akwewera Loti nʼnyumba, mbafunga nsuwo. 11 Mbwenye iwo apha maso a amuna akhali pansuwo, onsene mbakhala maboliboli, kutomera wangʼono mpaka wankulu, natenepa iwo amala mphambvu pikhasaka iwo nsuwo.

12 Penepo amuna akhali nkati apanga Loti: “Uli na abale kuno? Khala uli na akamwene, ana amuna na akazi na onsene akuti ndi abale ako mu nzinda uno, abuluse kunja kwa nzinda! 13 Thangwi ife tisafuna kufudza nzinda, thangwi Yahova+ asabva mphangwa zakuipa kakamwe mu nzinda uno; natenepa, Yahova atituma toera tifudze nzinda uno.” 14 Natenepa Loti abuluka, mbatoma kulonga na akamwene ace akuti akhadikhira kusemba anace, iye akhaapanga: “Cimbizani! Bulukani muno, thangwi Yahova asafuna kufudza nzinda uno!” Mbwenye akamwene ace akhamuona ninga akusendzeka.*+

15 Pikhaca kunja, aanju atoma kukulumiza Loti, mbalonga: “Cimbiza, kwata nkazako na anako awiri ali na iwe pano, toera nzinda+ ungatcunyuswa thangwi ya madawo awo, iwe ukhonde kufudzwa!” 16 Nakuti iye akhadembuka, amuna aphata manja a Loti, a nkazace na a anace awiri; aabulusa mbaasiya kunja kwa nzinda,+ thangwi Yahova ambvera ntsisi.+ 17 Pidamala iwo kuabulusa kunja kwa nzinda, mʼbodzi wawo alonga: “Thawa toera upulumuse umaso wako! Leka kuyangʼana nduli,+ pontho leka kulimira nee pa mbuto ibodzi mu dhistritu+ ya Yordani! Thawira kucisa ca ku mapiri, toera ukhonde kufudzwa!”

18 Mbwenye Loti aapanga: “Kweneko tayu, ndaphata miyendo Yahova!* 19 Ndaphata miyendo, imwe mwabvera ntsisi ntumiki wanu, pontho cincino imwe muli kupangiza kukoma ntima kukulu* kuna ine, mbamukoya umaso wanga,+ mbwenye ine nee ndinakwanisa kuthawira kucisa ca ku mapiri, thangwi ndisagopa kuti cidengwa cinandiphata panjira, mbandifa.+ 20 Ndaphata miyendo, nzinda ule uli cifupi, ndinakwanisa kuthawira kweneko; ndi cisa cingʼono kakamwe. Ndithawire pyanga kweneko? Ndi cisa cingʼono kakamwe. Natenepa ndinapulumuka.” 21 Penepo iye antawira: “Nkhabe pinthu, ndinacita+ pidaphemba iwe. Nee ndinafudza nzinda udalonga iwe.+ 22 Cimbiza! Thawira kweneko, thangwi nee ndinacita cinthu mbudzati kufika kweneko!”+ Na thangwi ineyi, nzinda unoyu wapaswa dzina ya Zoari.*+

23 Mu ndzidzi udafika Loti ku Zoari, dzuwa ikhadabuluka. 24 Penepo Yahova abvumbisa moto na enxofre mu Sodhoma na Gomora; moto unoyu wabuluka kuna Yahova kudzulu.+ 25 Natenepa, iye afudza mizinda ineyi, inde, cisa consene ca Yordani, kuphatanizambo anthu onsene a mu nzinda na miti.+ 26 Mbwenye nkazi wa Loti wakuti akhabwera nduli mwace, atoma kuyangʼana nduli, mbasanduka kudza culu ca munyu.+

27 Mangwana mwace namacibese kakamwe, Abhrahamu alamuka mbaenda pa mbuto ikhadalimira iye pamaso pa Yahova.+ 28 Pidayangʼana iye kukhundu ya ku Sodhoma na Gomora pabodzi na cisa consene ca Yordani, aona pinthu pyakudzumisa kakamwe. Kucisa ceneci kukhabuluka utci tolotolo ninga utci unabuluka pa mbuto inapiswa mabhuloko!*+ 29 Natenepa, pidafudza Mulungu cisa ca Yordani, iye akumbuka Abhrahamu, mbabulusa Loti kunja kwa mizinda idafudza iye, yakuti ndi mizinda ikakhala+ Loti.

30 Mukupita kwa ndzidzi, Loti abuluka ku Zoari na anace awiri a akazi mbaenda kakhala kucisa ca mapiri,+ thangwi iye akhagopa kukhala ku Zoari.+ Natenepa iye atoma kukhala mu dzimba pabodzi na anace awiri. 31 Mwana wakutoma apanga ngʼono wace: “Babathu akalamba, pontho kuno nkhabe amuna toera apite mʼmabonde na ife ninga pinacita anthu pa dziko yonsene. 32 Tende tipase vinyu babathu amwe, tigone naye toera dzindza ya babathu ipitirize.”

33 Natenepa, pa masiku anewa iwo aledzeresa babawo na vinyu; buluka penepo mwana wakutoma apita mbagona na babace, mbwenye iye nee apibva pidagona mwanace, nee pidalamuka mwanace. 34 Mangwana mwace, mwana wakutoma apanga ngʼono wace: “Masiku ine ndagona na baba. Tende timpase pontho vinyu masiku ano. Buluka penepo, pita toera ugone naye,* natenepa, dzindza ya babathu inapitiriza.” 35 Pa masiku anewa iwo aledzeresa pontho babawo na vinyu; buluka penepo mwana wangʼono apita mbagona naye, mbwenye iye nee apibva pidagona mwanace, nee pidalamuka mwanace. 36 Natenepa ana awiri ene a Loti apaswa mimba na babawo. 37 Mwana wakutoma abala mwana wamamuna mbampasa dzina ya Moabhe.+ Iye ndi baba wa ale akuti lero+ asadziwika na dzindza ya Moabhe. 38 Mwana wangʼono abalambo mwana wamamuna mbampasa dzina ya Bheni-Ami. Iye ndi baba wa ale akuti lero asadziwika na dzindza ya Amoni.+

20 Buluka penepo, Abhrahamu athukusa nsasa wace kweneko+ mbaenda ku dziko ya Nejebhu, mbakhala pakati pa Kadhesi+ na Suri.+ Pikakhala iye* ku Jerari,+ 2 Abhrahamu alonga pontho thangwi ya Sara nkazace: “Iye ndi mʼbale wanga.”+ Natenepa Abhimeleki mambo wa ku Jerari atuma atumiki ace toera abwerese Sara.+ 3 Buluka penepo, Mulungu aonekera kuna Abhimeleki mu ndoto namasiku, mbampanga: “Mwandimomwene iwe unafa thangwi ya nkazi adakwata+ iwe, thangwi iye ndi nkazi wa mwanaciro.”+ 4 Mbwenye Abhimeleki akhadzati kugona naye.* Natenepa iye alonga: “Yahova, munaphadi mbumba yakusowa mulando?* 5 Kodi Abhrahamu nee andipanga kuti ‘iye ndi mʼbale wanga,’ pontho Sara nee andipanga kuti iye ‘ndi mʼbale wanga’? Ndacita pyenepi na ntima wadidi,* pontho nee ndikhapidziwa kuti ndikucita pinthu pyakuipa.” 6 Penepo Mulungu wandimomwene ampanga mu ndoto: “Ndisadziwa kuti wacita pyenepi na ntima wadidi, na thangwi ineyi ine ndakupingiza toera ukhonde kundidawira, pontho nee ndakutawirisa kuti ugone naye.* 7 Cincino pereka nkazi unoyu kuna mamunace. Mamuna unoyu ndi mprofeta,+ pontho iye anadzacita phembero yakudembetera thangwi ya iwe,+ natenepa unapitiriza kukhala mʼmaso. Mbwenye ungakhonda kumpereka, dziwa kuti mwandimomwene iwe na anthu onsene a panyumba pako munadzafa.”

8 Mangwana mwace namacibese, Abhimeleki alamuka, acemera atumiki ace onsene mbaapanga mphangwa zenezi zonsene, natenepa iwo agopa kakamwe. 9 Buluka penepo, Abhimeleki acemera Abhrahamu mbampanga: “Ninji pidaticitira iwe? Ndakudawiranji toera undibweresere mulando ukulu ninga unoyu kuna ine na umambo wanga? Pidandicitira iwe si pyadidi tayu.” 10 Abhimeleki abvundza Abhrahamu: “Makamaka ukhafunanji pidacita iwe pinthu pyenepi?”+ 11 Abhrahamu atawira: “Ine ndacita pyenepi thangwi ndanyerezera kuti: ‘Mwandimomwene anthu a kuno nkhabe kugopa Mulungu, natenepa iwo anandipha thangwi ya nkazanga.’+ 12 Kusiyapo pyenepi, mwandimomwene iye ndi mʼbale wanga, mwana wa pai wanga, mbwenye nee ndi mwana wa mai wanga; pontho iye adzakhala nkazanga.+ 13 Natenepa, pidandipanga Mulungu toera kubuluka panyumba ya pai wanga+ toera kukhala mu mbuto zakusiyana-siyana, ine ndampanga: ‘Cita ipi toera upangize ufuni wandimomwene kuna ine: Konsene kwene kunafuna kuenda ife, longa kuti: “Iye ndi mʼbale wanga.”’”+

14 Buluka penepo, Abhimeleki akwata mabira, ngʼombe, atumiki amuna na akazi mbapereka kuna Abhrahamu, pontho amʼbwezera Sara nkazace. 15 Abhimeleki ampangambo: “Dziko yanga yonsene iri pamaso pako. Unakwanisa kukhala kule kunafuna iwe.” 16 Iye apangambo Sara: “Ndiri kupereka kuna mʼbale wako+ kobiri 1.000 za parata. Kobiri ineyi ndi toera kupangiza kuna anthu ali na iwe na kuna anthu onsene kuti nee wacita cinthu cakuipa, pontho kuti nee wapasika manyadzo.” 17 Abhrahamu acita phembero yakudembetera kuna Mulungu wandimomwene, penepo Mulungu awangisa Abhimeleki, nkazace na anyabasa ace akazi, iwo mbatoma kubala ana; 18 thangwi Yahova akhadapingiza akazi onsene a panyumba ya Abhimeleki toera akhonde kubala ana thangwi ya Sara, nkazi+ wa Abhrahamu.

21 Yahova akumbuka Sara ninga mukhadalongera iye, pontho Yahova acita kuna Sara pire pikhadapikira iye.+ 2 Natenepa, Sara akhala na mimba+ mbabalira Abhrahamu mwana wamamuna mu unkhalamba wace pa ndzidzi udapikira+ Mulungu. 3 Abhrahamu athula Izaki+ mwana adabalirwa iye na Sara. 4 Abhrahamu asidza Izaki pikhali iye na ntsiku zisere zakubalwa, ninga mukhadapangwa iye+ na Mulungu. 5 Abhrahamu akhali na pyaka 100 pa ndzidzi udabalwa Izaki mwanace. 6 Penepo Sara alonga: “Mulungu andipasa mathangwi toera kuseka; anthu onsene anabva pyenepi anadzaseka pabodzi na ine.”* 7 Iye athimiza: “Mbani akhafuna kulonga kuna Abhrahamu kuti, ‘Sara anadzayamwisa ana’? Mbwenye onani, ine ndamʼbalira mwana mu unkhalamba wace.”

8 Mwana akula mbalekeswa bere, pontho pa ntsiku idalekeswa iye bere, Abhrahamu acita phwando ikulu. 9 Mbwenye Sara akhaona kuti mwana wa Agari+ nkazi wa ku Ejitu, akhadabalira iye Abhrahamu akhasingirira Izaki.+ 10 Natenepa iye apanga Abhrahamu: “Thamangisa bitcu uyu na mwanace ene, thangwi mwana wa bitcu uyu nee anadzatambira unthaka pabodzi na mwananga Izaki!”+ 11 Mbwenye Abhrahamu+ aipirwa* kakamwe na pidalonga Sara thangwi ya Ijimaeli. 12 Penepo Mulungu apanga Abhrahamu: “Leka kuipirwa na pinakupanga Sara thangwi ya mwana, pontho thangwi ya bitcu wako wankazi. Cita pinakupanga iye,* thangwi ale anafuna kucemerwa dzindza* yako anabulukira kuna Izaki.+ 13 Mbwenye mwana wa bitcu wako wankazi,+ mwa iye+ munadzabulukambo mbumba ikulu thangwi iye ndi dzindza* yako.”

14 mangwana mwace Abhrahamu abesera, akwata nkate na budu ya nthembe yakuti ikhali na madzi mbapipereka kuna Agari. Abhrahamu apiikha pa phewa ya Agari mbamuendesa na mwanace+ ene. Natenepa iye abuluka mbandzendza-ndzendza nʼthando ya Bhersebha.+ 15 Pakumalisa, madzi akhali mʼbudu ya nthembe amala, Agari asiya mwana pantsi pa thendere. 16 Penepo iye aenda kutali pangʼono,* akhala pantsi ekhene, thangwi iye akhalonga: “Nee ndisafuna kuona mwananga mbakafa.” Natenepa, iye akhala pantsi kutali pangʼono, mbatoma kulira mwakugaluza.

17 Penepo Mulungu abva fala ya mwana,+ anju wa Mulungu kudzulu acemera Agari+ mbalonga: “Agari, thangwi yanji ukulira? Leka kugopa, thangwi Mulungu abva fala ya mwana, pale pana iye. 18 Lamuka, lamusa mwana umʼphate na manja ako, thangwi mwa iye ndinadzabulusa mbumba+ ikulu.” 19 Penepo Mulungu afungula maso a Agari mbaona ncera wa madzi. Iye aenda pa ncera unoyu mbadzadza madzi mʼbudu ya nthembe, mbamwesa mwana. 20 Mulungu akhatsalakana mwana+ unoyu mu ndzidzi ukhakula iye. Iye akakhala nʼthando, pontho mukupita kwa ndzidzi iye adzapfundza kusodza na uta. 21 Iye akakhala nʼthando ya Parani,+ pontho mai wace ansembera nkazi wa ku Ejitu.

22 Pa ndzidzi unoyu, Abhimeleki pabodzi na Fikoli ntsogoleri wa anyankhondo ace, apanga Abhrahamu: “Mulungu ali na iwe mu pinthu pyonsene pinacita iwe.+ 23 Natenepa dumbira pamaso pa Mulungu kuti unadzakhala wakukhulupirika kuna ine, kuna ananga na adzukulu anga, pontho nakuti ndapangiza ufuni wandimomwene kuna iwe, iwembo unadzapangiza ufuni ubodzi ene kuna ine na anthu a mu dziko inakhala iwe.”+ 24 Natenepa Abhrahamu alonga: “Ndiri kudumbira.”

25 Mbwenye Abhrahamu adungunya kuna Abhimeleki thangwi ya ncera wa madzi udapokoserwa+ iye na atumiki a Abhimeleki. 26 Abhimeleki atawira: “Ine nkhabe kundziwa adacita pyenepi. Iwe nee wandipanga pyenepi, ndiri kupibva kwene na iwe lero.” 27 Penepo Abhrahamu akwata mabira na ngʼombe mbazipereka kuna Abhimeleki, natenepa uwiri wawo acita cibverano. 28 Pidakwata Abrahamu anamabira anomwe* pa nkumbi wace mbaaikha pakhundu, 29 Abhimeleki abvundza Abhrahamu: “Thangwi yanji waikha pakhundu anamabira anomwe* anewa?” 30 Penepo iye atawira: “Usafunika kutambira anamabira anomwe anewa ninga umboni wakuti ndine adakumba ncera unoyu.” 31 Na thangwi ineyi, mbuto ineyi iye aicemera Bhersebha*+ thangwi uwiri wawo adumbira penepo. 32 Natenepa, iwo acita cibverano+ pa Bhersebha, buluka penepo, Abhimeleki na Fikoli ntsogoleri wa anyankhondo ace, abwerera ku dziko ya Afilisti.+ 33 Penepo Abhrahamu atceka muti wa tamarigera* ku Bhersebha, kweneko iye asimba dzina ya Yahova,+ Mulungu wakwenda na kwenda.+ 34 Pontho Abhrahamu akhala* ku dziko ya Afilisti mu pyaka pizinji.*+

22 Buluka penepo, Mulungu wandimomwene akhafuna kuona kuwanga kwa cikhulupiro+ ca Abhrahamu, mbampanga: “Abhrahamu!” Penepo iye atawira: “Ndiri pano Mbuyanga!” 2 Iye ampanga: “Ndaphata miyendo, kwata mwanako Izaki,+ mwanako mʼbodzi basi wakuti usanfuna+ kakamwe, ndoko ku dziko ya Moriya,+ umpereke kweneko ninga ntsembe yakupiswa, paphiri inafuna kukupangiza ine.”

3 Natenepa, Abhrahamu alamuka namacibese kakamwe, akhunganya buru yace, mbakwata atumiki ace awiri na mwanace Izaki. Iye apandula nkhuni toera kupisa nazo ntsembe, buluka penepo iye alamuka mbaenda ku mbuto idampanga Mulungu wandimomwene. 4 Pa ntsiku yacitatu, Abhrahamu alamusa maso ace, mbaona mbuto ineyi nakutali. 5 Penepo Abhrahamu apanga atumiki ace: “Imwe salani pano na buru, mbwenye ine na mwananga tiri kuenda kule kalambira Mulungu, tingamala tinabwerera kuna imwe.”

6 Natenepa, Abhrahamu akwata nkhuni zakupisa nazo ntsembe, mbaziikha pa mapewa a mwanace Izaki. Buluka penepo, iye akwata moto na mpeni, uwiri wawo mbaenda pabodzi pene. 7 Izaki abvundza Abhrahamu pai wace: “Pai!” Abhrahamu atawira: “Inde mwananga!” Izaki apitiriza kulonga: “Pano ife tiri na moto na nkhuni, mphapo iri kupi bira toera kupereka ntsembe yakupiswa?” 8 Abhrahamu atawira: “Mwananga, Mulungu anadzatipasa bira toera kupereka ntsembe+ yakupiswa.” Uwiri wawo apitiriza kufamba pabodzi pene.

9 Pakumalisa, iwo afika pa mbuto idampangiza Mulungu wandimomwene, Abhrahamu amanga guwa ya ntsembe penepo, mbapaka nkhuni pa guwa ineyi. Amanga mikono na miyendo ya mwanace Izaki, mbamuikha pa nkhuni+ zikhali padzulu pa guwa ya ntsembe. 10 Penepo Abhrahamu akwata mpeni toera kupha mwanace.+ 11 Mbwenye anju wa Yahova ancemera kubulukira kudzulu, mbalonga: “Abhrahamu, Abhrahamu!” Iye atawira: “Ndiri pano mbuyanga!” 12 Iye ampanga: “Leka kupha* mwanako, pontho leka kucita cinthu cakuipa kuna iye; cincino ndisadziwa kuti iwe usagopa Mulungu, thangwi nee wandikhondera mwanako, mwanako mʼbodzi basi.”+ 13 Natenepa, Abhrahamu alamusa maso ace, mbaona mwanabira cifupi na iye akhadamangika na nyanga zace pa thendere. Penepo Abhrahamu aenda kakwata mwanabira, mbampereka ninga ntsembe yakupiswa pa mbuto ya mwanace. 14 Mbuto ineyi Abhrahamu aithula Yahova-Yaire.* Na thangwi ineyi, mpaka lero pana mafala akuti: “Yahova anadzatsalakana+ pyenepi paphiri yace.”

15 Anju wa Yahova acemera Abhrahamu kaciwiri kubulukira kudzulu, 16 mbalonga: “Yahova+ alonga, ‘Ndiri kudumbira mu dzina yanga, nakuti wacita pyenepi, pontho nee wandikhondera mwanako, mwanako mʼbodzi basi,+ 17 mwakukhonda penula, ine ndinadzakupasa nkhombo, pontho ndinadzanjipisa dzindza* yako ninga nyenyezi zakudzulu, pontho ninga tcetca ya nʼkhundu mwa bara,+ pontho dzindza* yako inadzakunda mizinda* ya anyamalwa ace.+ 18 Kubulukira mwa dzindza*+ yako, anthu a madzindza onsene pa dziko yapantsi anadzapaswa nkhombo, thangwi iwe wabvera fala+ yanga.’”

19 Buluka penepo, Abhrahamu abwerera kuna atumiki ace, iwo abwerera pabodzi pene ku Bhersebha;+ Abhrahamu apitiriza kukhala ku Bhersebha.

20 Mukupita kwa ndzidzi, Abhrahamu apangwa kuti: “Milka nkazi wa mʼbale wako+ Naori abalambo ana amuna: 21 Uzi mwanace wakutoma, Bhuze mʼbale wace, Kemuweli pai wace Aramu, 22 Kesedhi, Azo, Pilidhasi, Jidhilafi na Bhetuweli.”+ 23 Bhetuweli abala Rabheka.+ Milka nkazi wa Naori mʼbale wace Abhrahamu, abala ana anewa asere. 24 Nkazace unango wakuti akhacemerwa Reuma abalambo ana awa: Tebha, Gaamu, Taasi na Maaka.

23 Sara akhala mʼmaso pyaka 127; pyenepi ndi pyaka pya umaso wa Sara.+ 2 Sara afera ku Kiriyati-Arbha,+ kwakuti ndi ku Ebhroni+ mu dziko ya Kanani.+ Abhrahamu atoma kutsukwala mbalira thangwi ya nkazace Sara. 3 Abhrahamu abuluka pakhali manungo a nkazace mbapanga ana a Eti:+ 4 “Ine ndine mulendo, pontho ndiri kukhala pakati panu.+ Ndipasenimbo mbuto pakati panu toera ikhale masiye, natenepa ndinakwanisa kuikha manungo a nkazanga adafa.” 5 Ana a Eti atawira Abhrahamu: 6 “Tibvesereni mbuyanga. Imwe ndimwe ntsogoleri adakhazikiswa na Mulungu* pakati pathu.+ Munakwanisa kuikha manungo a nkazanu pa mbuto yadidi kakamwe pa masiye athu. Nee mʼbodzi wa ife anafuna kukukhonderani mbuto pa masiye ace toera kuikha manungo a nkazanu adafa.”

7 Penepo Abhrahamu alamuka mbakotama pamaso pa mbumba ya dziko ineyi, yakuti ndi ana a Eti,+ 8 mbaapanga: “Khala imwe musatawira kuti ndiikhe kuno manungo a nkazanga adafa, ndibvesereni: Phembani Efroni, mwana wa Zoari 9 toera andigulisire dzimba yace ya ku Makipela inagumanika kunkhomo kwa munda wace. Iye mbandigulisire pamaso panu na ntengo wakuthema wa parata,+ toera ndikhale na mbuto yakuti ndinakwanisa kuiphatisira ninga masiye.”+

10 Efroni akhali nawa pakati pa ana a Eti. Penepo Efroni wa dzindza ya Eti, atawira Abhrahamu pamaso pa ana a Eti na pamaso pa anthu onsene akhapita na pansuwo ukulu wa nzinda,+ mbalonga: 11 “Nkhabe mbuyanga! Ndibvesereni. Ndinakupasani munda pabodzi na dzimba inagumanika mwenemu. Ndiri kuupereka kuna imwe pamaso pa ana a mbumba yanga. Kaikheni mwenemu manungo a nkazanu.” 12 Penepo Abhrahamu akotama pamaso pa mbumba ya dziko ineyi, 13 mbalonga na Efroni pamaso pa anthu onsene: “Ndaphata miyendo, ndibvesere! Ine ndinakupasa ntengo wakuthema wa parata thangwi ya munda unoyu. Tawira ntengo unoyu toera ndiikhe mwenemu manungo a nkazanga adafa.”

14 Penepo Efroni atawira Abhrahamu: 15 “Mbuyanga, ndibvesereni. Ntengo wa mbuto ineyi ndi kobiri* 400 za parata, mbwenye pyenepi nee ndi pyakufunika kakamwe. Ikhani pyanu manungo a nkazanu adafa.” 16 Abhrahamu abvesera pidalonga Efroni, buluka penepo Abhrahamu apimira Efroni ntengo wa parata ukhadalonga iye pamaso pa ana a Eti, kobiri* 400 za parata, mwakubverana na nʼdida ukhaphatisirwa na anyamalonda.+ 17 Natenepa Efroni agulisa munda wace wa ku Makipela ukhali cifupi na Manre. Munda, dzimba na miti yonsene ikhali mwenemu, pyonsene pyadzakhala 18 pya Abhrahamu, pidagula iye pamaso pa ana a Eti na pamaso pa anthu onsene akhapita na pansuwo ukulu wa nzinda. 19 Buluka penepo, Abhrahamu aikha manungo a Sara nkazace mu dzimba ya mʼmunda wa ku Makipela kutsogolo kwa Manre, kwakuti ndi ku Ebhroni mu dziko ya Kanani. 20 Natenepa munda na dzimba ikhali mwenemu pyaperekwa na ana a Eti kuna Abhrahamu ninga pyace. Iye aikha+ kweneko manungo a nkazace.

24 Abhrahamu akhadakalamba kakamwe, pontho Yahova akhadapasa nkhombo Abhrahamu mu pinthu pyonsene.+ 2 Abhrahamu apanga ntumiki wace wankulu kakamwe wa panyumba pace, wakuti akhatsalakana pyonsene pikhali na iye:+ “Ndaphata miyendo, ikha djanja yako pantsi pa ntcafu yanga,* 3 ndinakucitisa kuti udumbire mu dzina ya Yahova, Mulungu wakudzulu na Mulungu wa dziko yapantsi, kuti nee unadzasembera mwananga nkazi wa dzindza ya Akanani, a mu dziko inakhala ine.+ 4 Mbwenye ndoko ku dziko yanga, saka nkazi pakati pa abale anga+ toera usembere mwananga Izaki.”

5 Penepo ntumiki wace ambvundza: “Mphapo ndinacitanji nkazi unoyu angakhonda tawira kubwera pabodzi na ine ku dziko ino? Ndisafunika kukwata mwananu toera kuenda naye ku dziko idabuluka imwe?”+ 6 Abhrahamu antawira: “Cita pyonsene toera ukhonde kuendesa mwananga kweneko.+ 7 Yahova Mulungu wakudzulu, adandibulusa panyumba ya pai wanga, mu dziko ya abale anga,+ ule adalonga na ine mbadumbira+ kuti: ‘Ndinapereka dziko+ iyi kuna iwe na dzindza*+ yako,’ iye anadzatumiza anju wace patsogolo pako,+ pontho iwe unadzagumana nkazi kweneko+ toera kusembera mwananga. 8 Nkazi unoyu angakhonda kutawira kubwera na iwe, unadzakhala wakusudzuka ku dumbiro ineyi. Mbwenye nee usafunika kukwata mwananga mbuenda naye kweneko.” 9 Penepo ntumiki aikha djanja yace pantsi pa ntcafu ya Abhrahamu mbadumbira thangwi ya pyenepi.+

10 Natenepa ntumiki akwata makamelo khumi a mbuyace mbaenda, akwatambo pinthu pyadidi pyakusiyana-siyana pya mbuyace. Buluka penepo, iye aenda ku Mezopotamya, ku nzinda wa Naori. 11 Pidafika iye cifupi na ncera wa madzi ukhali kunja kwa nzinda, iye agodamisa makamelo. Dzuwa ikhali cifupi na kudoka pa ndzidzi unabwera akazi kudzatunga madzi. 12 Penepo iye alonga: “Yahova Mulungu wa mbuyanga Abhrahamu, ndaphata miyendo, citisani kuti pinthu pindifambire mwadidi lero, pontho pangizani ufuni wanu ukulu kuna mbuyanga Abhrahamu. 13 Ine ndalimira pano cifupi na ncera wa madzi, pontho atsikana a mu nzinda uyu akubwera kudzatunga madzi. 14 Ntsikana anafuna ine kupanga kuti: ‘Ndaphata miyendo, pendamisa nkhali yako ya madzi toera ndimwe,’ mbatawira kuti: ‘Mwani, pontho ndinapasambo madzi makamelo anu,’ unoyu mbakhale ule adasankhulira imwe ntumiki wanu Izaki; natenepa ndinadziwa kuti imwe mwapangiza ufuni ukulu kuna mbuyanga.”

15 Mbadzati malisa kulonga, abwera Rabheka na nkhali yace paphewa. Rabheka akhali mwana wa Bhetuweli,+ Bhetuweli akhali mwana wa Milka+ nkazi wa Naori+ mʼbale wace Abhrahamu. 16 Ntsikana unoyu akhali wakubalika kakamwe, iye akhali mwali, pontho nee mamuna mʼbodzi akhadapita mʼmabonde na iye. Iye aenda ku ncera, adzadza nkhali yace mbabwerera. 17 Ntumiki aenda kuna iye mwakuthamanga, mbampanga: “Ndipasembo pangʼono madzi a mu nkhali mwako.” 18 Rabheka atawira: “Mwani mbuyanga.” Natenepa iye atcitisa nkhali yace mwakucimbiza mbaiphatirira mʼmanja toera iye amwe. 19 Pidamala iye kumpasa madzi akumwa, alonga: “Ndinatungambo madzi toera makamelo anu amwe mpaka kukwana nawo.” 20 Mwakucimbiza iye akhuthula madzi akhali mu nkhali yace mu combo cinamwera makamelo, athamanga mwakubwereza-bwereza kuenda katunga madzi ku ncera, mbapitiriza kutunga madzi toera kupasa makamelo onsene. 21 Mu ndzidzi onsene ukhacita iye pyenepi, mamuna nee alonga cinthu, mbwenye akhamuyangʼana mwakudzumatirwa, mbadikhira toera kuona khala Yahova apasa nkhombo ulendo wace peno nkhabe.

22 Makamelo pidamala iwo kumwa madzi, mamuna apasa Rabheka mphete ya ouro ya pa mphuno, ikhalemera hafu ya siklo* na mapulusera mawiri a ouro akuti akhalemera masiklo* 10, 23 iye ampanga: “Ndaphata miyendo ndipange, ndiwe mwana wa ani? Kodi kunyumba kwa pai wako kuna mbuto toera ife tigone?” 24 Penepo Rabheka atawira: “Ndine mwana wa Bhetuweli,+ pai wanga ndi mwana wa Milka na Naori.”+ 25 Iye athimiza: “Ife tiri na mbuto toera mugone, pontho tiri na tsanga na maudzu mazinji toera kudyesa makamelo.” 26 Penepo mamuna agodama pamaso pa Yahova mbakotamisa nsolo wace mpaka pantsi, 27 mbalonga: “Mbasimbwe Yahova Mulungu wa mbuyanga Abhrahamu, thangwi iye apitiriza kupangiza ufuni wace ukulu na kukhulupirika kwace kuna mbuyanga. Yahova anditsogolera toera kufika panyumba ya abale a mbuyanga.”

28 Penepo ntsikana athamanga mbaenda kalonga pyenepi kuna anthu a panyumba ya mai wace. 29 Rabheka akhali na mʼbale wace akhacemerwa Labhau.+ Penepo Labhau athamanga mpaka kuna mamuna akhali cifupi na ncera. 30 Pidaona iye mphete ya pa mphuno na mapulusera akhadabvala Rabheka mʼbale wace, mbabva mafala adalonga iye kuti: “Ndi pyenepi pidandipanga mamuna unoyu”; Labhau aenda kaonana na mamuna unoyu wakuti akhapitiriza dzololo cifupi na makamelo, dhuzi na ncera. 31 Penepo pene iye ampanga: “Imwe mwapaswa nkhombo na Yahova. Natenepa tendeni pabodzi kunyumba. Si pyadidi tayu kuti mupitirize dzololo kunja kuno. Kunyumba ine ndakhunganya mbuto yanu na ya makamelo.” 32 Natenepa mamuna aenda, mbapita nʼnyumba, Labhau* asudzula nkhambala za makamelo, mbaapasa maudzu na tsanga. Iye aperekambo madzi toera mamuna pabodzi na onsene akhali na iye atsuke miyendo yawo. 33 Mbwenye pidapaswa iye cakudya, iye alonga: “Nee ndinadya mbandidzati kukupangani mafala ali na ine toera kulonga.” Penepo Labhau ampanga: “Longani!”

34 Natenepa iye alonga: “Ine ndine ntumiki+ wa Abhrahamu. 35 Pontho Yahova apasa nkhombo kakamwe mbuyanga, mbampfumisa kakamwe, thangwi ampasa mabira, ngʼombe, parata, ouro, atumiki amuna na akazi, makamelo na maburu.+ 36 Kusiyapo pyenepi, Sara nkazi wa mbuyanga, amʼbalira mwana mu unkhalamba+ wace, pontho mbuyanga anapasa mwanace pinthu pyonsene piri na iye.+ 37 Mbuyanga andidumbirisa, mbalonga: ‘Nee unadzasembera mwananga nkazi wa dzindza ya Akanani, a mu dziko inakhala ine.+ 38 Mbwenye ndoko kunyumba kwa pai wanga na abale anga,+ saka nkazi kweneko toera kusembera mwananga.’+ 39 Penepo ine ndabvundza mbuyanga: ‘Mphapo ndinacitanji nkazi unoyu angakhonda tawira kubwera pabodzi na ine?’+ 40 Iye anditawira: ‘Yahova, wakuti ine ndafamba+ mwakulungama pamaso pace, anadzatuma anju+ wace toera aende pabodzi na iwe, mwandimomwene iye anadzapasa nkhombo ulendo wako, pontho usafunika kusaka nkazi wa mwananga pakati pa abale anga, panyumba ya pai wanga.+ 41 Iwe ungaenda kunyumba ya abale anga, iwo mbakhonda kukupasa nkazi, unadzakhala wakusudzuka ku dumbiro idacita iwe kuna ine. Natenepa unadzakhala wakusudzuka ku dumbiro+ idacita iwe.’

42 “Pidafika ine lero pa ncera, ndalonga: ‘Yahova Mulungu wa mbuyanga Abhrahamu, khala musafuna kuti ulendo wanga ufambe mwadidi, 43 ine ndalimira pano cifupi na ncera wa madzi. Mbapicitike kuti ntsikana+ anafuna kubwera kudzatunga madzi, ndingampanga kuti: “Ndaphata miyendo, ndipasembo pangʼono madzi a mu nkhali mwako,” 44 iye anditawire kuti: “Mwaani, pontho ndinapasambo madzi makamelo anu.” Nkazi unoyu mbakhale ule adasankhulwa na Yahova toera akhale wa mwana wa mbuyanga.’+

45 “Mbandidzati malisa kulonga, Rabheka akhabwera na nkhali yace paphewa, iye aenda ku ncera, mbatoma kutunga madzi. Buluka penepo ine ndampanga: ‘Ndipasembo madzi ndimwe.’+ 46 Mwakucimbiza iye abulusa nkhali yace paphewa, mbampanga: ‘Mwani,+ pontho ndinapasambo madzi makamelo anu.’ Penepo ine ndamwa, pontho iye apasambo madzi makamelo. 47 Buluka penepo ine ndambvundza: ‘Ndiwe mwana wa ani?’ Iye atawira: ‘Ndine mwana wa Bhetuweli, pai wanga ndi mwana wa Milka na Naori.’ Penepo ine ndaikha mphete pa mphuno yace mbandimbvazika mapulusera mʼmikono+ yace. 48 Ine ndagodama pamaso pa Yahova mbandikotamisa nsolo wanga mpaka pantsi, ndasimba Yahova Mulungu wa mbuyanga Abhrahamu+ adanditsogolera munjira yadidi toera kugumana mwana wa mʼbale wace mbuyanga toera akhale nkazi wa mwanace. 49 Cincino ndipangeni khala musafuna kupangiza ufuni na kukhulupirika kwanu kuna mbuyanga; khala nkhabe, ndipangeni toera ndidziwe pinafuna ine kucita.”*+

50 Penepo Labhau na Bhetuweli atawira: “Pyenepi pyabuluka kuna Yahova. Natenepa, nee tinakwanisa kukupanga kuti inde peno nkhabe.* 51 Rabheka ndi uyu ali patsogolo pako. Nkwate uende naye toera akhale nkazi wa mwana wa mbuyako, mwakubverana na pidalonga Yahova.” 52 Ntumiki wa Abhrahamu pidabva iye mafala anewa, agodama pamaso pa Yahova mbakotamisa nsolo wace mpaka pantsi. 53 Penepo ntumiki atoma kubulusa pinthu pya parata, pya ouro na nguwo mbapipereka kuna Rabheka, aperekambo pinthu pyadidi kuna mʼbale wace wamamuna na kuna mai wace. 54 Buluka penepo, iye na amuna akhali na iye adya, amwa, mbagona penepo.

Pidalamuka iye namacibese, alonga: “Ndisiyeni ndibwerere kuna mbuyanga.” 55 Penepo mʼbale wace na mai wace alonga: “Siyani ntsikana akhali na ife mu ntsiku khumi basi. Buluka penepo anakwanisa kuenda pyace.” 56 Mbwenye iye aapanga: “Lekani kundidembukisa, thangwi Yahova apasa nkhombo ulendo wanga. Natenepa ndisiyeni ndiende toera ndikaonane na mbuyanga.” 57 Iwo atawira: “Tendeni ticemere ntsikana toera tibve pinafuna kulonga iye.” 58 Iwo acemera Rabheka, mbambvundza: “Usafuna kuenda na mamuna uyu?” Iye atawira: “Inde, ine ndiri dzololo toera kuenda.”

59 Natenepa iwo asiya mʼbale wawo Rabheka+ na ntumiki wace wankazi+ toera aende pabodzi na ntumiki wa Abhrahamu na amuna akhali na iye. 60 Iwo apasa nkhombo Rabheka mbampanga: “Iwe mʼbale wathu, anako mbanjipe mpaka pikwi na pikwi, pontho dzindza* yako mbikunde mizinda* ya ale anaaida.”+ 61 Buluka penepo, Rabheka na atumiki ace a akazi akhunganyika, akwira makamelo mbatowera mamuna unoyu. Natenepa ntumiki wa Abhrahamu akwata Rabheka mbaenda naye.

62 Izaki akhadabwerera buluka kucisa ca Bheeri-Laai-Roi,+ thangwi iye akakhala ku dziko ya Nejebhu.+ 63 Izaki akhadabuluka toera kufamba kunja* cakumaulo toera kunyerezera.*+ Pidalamusa iye maso ace, aona makamelo akhabwera! 64 Pidalamusa Rabheka maso ace, aona Izaki, penepo iye atcitha mwakucimbiza pa kamelo. 65 Rabheka abvundza ntumiki wa Abhrahamu: “Mbani mamuna ule anabwera kutsogolo kwathu?” Ntumiki atawira: “Ndi mbuyanga.” Natenepa iye akwata nguwo mbaphimbira nsolo wace. 66 Ntumiki afokotozera Izaki pinthu pyonsene pidacita iye. 67 Buluka penepo, Izaki akwata Rabheka mbaenda naye mu nsasa wa mai wace.+ Natenepa iye akwata Rabheka ninga nkazace, pontho Izaki anfuna kakamwe,+ mbagumana cibalangazo pidamala iye kuferwa na mai wace.+

25 Buluka penepo, Abhrahamu asemba nkazi unango, dzina yace ikhali Ketura. 2 Mukupita kwa ndzidzi, Ketura abala Zimirani, Yokisani, Medhani, Midhiyani,+ Isibhaki na Suwa.+

3 Yokisani abala Sabha na Dhedhani.

Ana a Dhedhani akhali Asurimu, Letusimu na Leumimu.

4 Ana a Midhiyani akhali Efa, Eferi, Anoki, Abhidha na Eldha.

Anewa onsene akhali ana a Ketura.

5 Mukupita kwa ndzidzi, Abhrahamu apasa Izaki+ pinthu pyonsene pikhali na iye, 6 mbwenye Abhrahamu apereka miyoni kuna anace adabala iye na akazace anango. Buluka penepo, mbaciri mʼmaso, Abhrahamu aendesa anace anewa Kumabulukiro a Dzuwa, toera akhale kweneko, kutali na Izaki mwanace.+ 7 Ipi ndi pyaka pya umaso wa Abhrahamu: 175. 8 Pakumalisa, Abhrahamu afa mu unkhalamba wace pakumala kutsandzaya na umaso wadidi mu pyaka pizinji, mbaikhwa munthumbi ninga mudaikhwa ambuyace. 9 Penepo mwanace Izaki na Ijimaeli amuikha mu dzimba ya ku Makipela, inagumanika kutsogolo kwa Manre,+ mʼmunda wa Efroni mwana wa Zoari wa dzindza ya Eti, 10 munda unoyu ndi ukhadagula Abhrahamu kuna ana a Eti. Abhrahamu aikhwa kweneko pa mbuto idaikhwa Sara+ nkazace. 11 Pidamala kufa Abhrahamu, Mulungu apitiriza kupasa nkhombo Izaki, pontho Izaki+ apitiriza kukhala ku Bheeri-Laai-Roi.+

12 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Ijimaeli+ mwana wa Abhrahamu adabalirwa iye na Agari+ wa ku Ejitu, wakuti akhali ntumiki wa Sara.

13 Awa ndi madzina a ana a Ijimaeli, mwakubverana na madzindza awo: Nebhayoti+ mwana wakutoma wa Ijimaeli, buluka penepo abala Kedhari,+ Adhibheli, Mibhisamu,+ 14 Misima, Dhuma, Masa, 15 Adhadhi, Tema, Yeturi, Nafisi na Kedhema. 16 Anewa ndi ana a Ijimaeli na madzina awo mwakubverana na pisa pikakhala iwo pontho na mbuto zikakhala iwo mʼmisasa yawo, atsogoleri 12 mwakubverana na madzindza awo.+ 17 Ijimaeli akhala mʼmaso pyaka 137. Buluka penepo iye afa, mbaikhwa munthumbi ninga mudaikhwa ambuyace. 18 Dzindza yace yaenda kakhala kucisa ca Avila+ mpaka cifupi na Suri,+ dhuzi na Ejitu mpaka ku Asirya. Iwo akhala cifupi na abale awo onsene.*+

19 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Izaki mwana wa Abhrahamu.+

Abhrahamu abala Izaki. 20 Izaki akhali na pyaka 40 pyakubalwa pidasemba iye Rabheka mwana wa Bhetuweli,+ wa kucisa ca Padhani-Aramu ku dziko ya Sirya, mʼbale wace Labhau wa ku Sirya. 21 Izaki apitiriza kudembetera Yahova thangwi ya nkazace, wakuti nee akhabala;* natenepa Yahova atawira kudembetera kwace, penepo Rabheka nkazace Izaki akhala na mimba. 22 Ana akhali mʼmimba mwace atoma kumenyana,+ natenepa iye alonga: “Khala ndisafunika kuthabuka tenepo, mphyadidi ndife pyanga!” Penepo iye acita phembero kuna Yahova toera kudziwa kuti thangwi yanji pyenepi pikhacitika. 23 Yahova ampanga: “Mʼmimba+ mwako muli na madzindza mawiri, mʼmimba mwako munadzagawika+ mbumba ziwiri; dzindza ibodzi inadzakhala yamphambvu kupiringana dzindza inango,+ mwana wankulu anadzatumikira mwana wangʼono.”+

24 Pidakwana ndzidzi wace toera kubala, aona kuti mʼmimba mwace mukhali ana mamphasa. 25 Pidabalwa mwana wakutoma, khanda yace ikhali yakufuira, pontho akhali na dzoya mʼmanungo mwace ninga nguwo ya maweya,+ natenepa iwo ampasa dzina ya Izau.*+ 26 Buluka penepo abalwambo mʼbale wace, djanja yace ikhaphatirira citende ca Izau,+ natenepa iye apaswa dzina ya Yakobe.*+ Izaki akhali na pyaka 60 pa ndzidzi udabala Rabheka ana anewa.

27 Pidakula ana anewa, Izau adzakhala nyakusodza waluso,+ mamuna wakusodza ntsanga, mbwenye Yakobe akhali munthu wakulungama, iye akakhala mʼmisasa.+ 28 Izaki akhafuna Izau thangwi akhamʼphera nyama, mbwenye Rabheka akhafuna Yakobe.+ 29 Pa ntsiku inango, Yakobe akhaphika nyemba pa ndzidzi udabwerera Izau buluka ntsanga, iye akhadaneta. 30 Penepo Izau apanga Yakobe: “Cimbiza, ndaphata miyendo, ndipasembo pangʼono nyemba zako zakufuira,* thangwi ine ndaneta!”* Na thangwi ineyi iye apaswa dzina ya Edhomi.*+ 31 Penepo Yakobe antawira: “Pakutoma ndigulisire ufulu wako ninga mwana wautombo!”*+ 32 Izau apitiriza kulonga: “Ine ndiri cifupi na kufa! Kodi ufulu ninga mwana wautombo uli na basa yanji kuna ine?” 33 Yakobe athimiza: “Pakutoma, dumbira kuna ine!” Penepo iye adumbira kuna Yakobe,+ mbanʼgulisira ufulu wace ninga mwana wautombo. 34 Buluka penepo Yakobe apasa Izau nkate na nyemba zakuphikwa, iye adya, amwa, pidamala iye alamuka mbaenda pyace. Natenepa, Izau apwaza ufulu wace ninga mwana wautombo.

26 Buluka penepo, mwaoneka pontho njala mu dziko ineyi, kusiyapo njala idaoneka mu ntsiku za Abhrahamu,+ natenepa Izaki aenda kuna Abhimeleki, mambo wa Afilisti ku Jerari. 2 Penepo Yahova aonekera kuna iye mbampanga: “Leka kuenda ku Ejitu. Khala mu dziko idakusankhulira ine. 3 Khala ninga mulendo mu dziko+ ino, ine ndinapitiriza kukhala na iwe mbandikupasa nkhombo, thangwi madziko+ awa onsene ndinadzaapereka kuna iwe na dzindza* yako mbandicita pidapikira ine kuna pai wako Abhrahamu:+ 4 ‘Ndinadzanjipisa dzindza* yako ninga nyenyezi zakudzulu;+ madziko+ awa onsene ndinadzaapereka kuna dzindza* yako; pontho kubulukira mwa dzindza* yako, mbumba zonsene pa dziko yapantsi zinadzapaswa nkhombo,’+ 5 thangwi Abhrahamu abvera fala yanga mbapitiriza kukoya pitsogolero pyanga, mitemo yanga, matongero anga na miyambo yanga.”+ 6 Natenepa Izaki apitiriza kukhala ku Jerari.+

7 Pikhabvundzwa iye na anthu a ku Jerari thangwi ya nkazace, Izaki akhatawira: “Iye ndi mʼbale wanga.”+ Iye akhagopa kulonga kuti: “Iye ndi nkazanga,” thangwi akhanyerezera kuti: “Anthu a dziko ino anandipha thangwi ya Rabheka,” thangwi iye akhali wakubalika kakamwe.+ 8 Mukupita kwa ndzidzi, Abhimeleki mambo wa Afilisti, ayangʼana kunja na pajanela mbaona Izaki akhaphata* Rabheka mwaufuni.+ 9 Mwakucimbiza Abhimeleki acemera Izaki, mbampanga: “Mwandimomwene iye ndi nkazako! Thangwi yanji walonga kuti: ‘Iye ndi mʼbale wanga’?” Izaki antawira: “Ndalonga pyenepi toera ndikhonde kuphiwa thangwi ya iye.”+ 10 Mbwenye Abhimeleki apitiriza kulonga: “Thangwi yanji waticitira pyenepi?+ Mwakukhonda nentsa, mʼbodzi wa mbumba yathu mbadakwanisa kugona na nkazako, natenepa iwe mbudatibweresera mulando!”+ 11 Penepo Abhimeleki apanga mbumba yace yonsene, mbalonga: “Munthu anafuna kusosa mamuna uyu na nkazace mwandimomwene anadzaphiwa!”

12 Izaki atoma kubzwala mbeu mu dziko ineyi, mu caka ceneci, iye abvuna 100 kupiringana pire pidabzwala iye, thangwi Yahova akhampasa nkhombo.+ 13 Izaki adzakhala na pinthu pizinji mpaka kupfuma kakamwe. 14 Iye adzakhala na mikumbi ya mabira, ya ngʼombe na atumiki+ azinji kakamwe, penepo Afilisti atoma kuncitira bibvu.

15 Natenepa Afilisti akwata mataka mbafikira micera yonsene ikhadakumba atumiki a pai wace mu ntsiku za Abhrahamu.+ 16 Penepo Abhimeleki apanga Izaki: “Buluka mu cisa cathu, thangwi iwe wadzakhala munthu wamphambvu kakamwe kupiringana ife.” 17 Natenepa Izaki abuluka kweneko, amanga nsasa wace ku gowa* ya Jerari,+ mbatoma kukhala kweneko. 18 Izaki afukula pontho micera ikhadakumbwa mu ntsiku za Abhrahamu pai wace, micera ineyi ikhadafikirwa na Afilisti pidafa Abhrahamu,+ mbaipasa madzina mabodzi ene akhadathulwa iyo na pai wace.+

19 Pikhafukula iwo micera mu gowa,* atumiki a Izaki agumana ncera wakuti ukhali na mphuno ya madzi adidi. 20 Akumbizi a ku Jerari atoma kulongezana na akumbizi a Izaki, mbaapanga: “Madzi awa mbathu!” Natenepa ncera unoyu, Izaki aupasa dzina ya Ezeki,* thangwi iwo alongezana na iye. 21 Natenepa, atoma kukumba ncera unango, mbwenye iwo atoma pontho kulongezana thangwi ya ncera unoyu. Natenepa Izaki aupasa dzina ya Sitina.* 22 Mukupita kwa ndzidzi, iye abuluka kweneko mbakumba ncera unango, mbwenye iwo nee alongezanabve thangwi ya ncera unoyu. Natenepa iye aupasa dzina ya Reobhoti,* mbalonga: “Thangwi cincino Yahova andipasa mbuto ikulu toera kukhala, pontho atinjipisa mu dziko ino.”+

23 Buluka penepo, iye afuluka mbaenda kakhala ku Bhersebha.+ 24 Pa masiku anewa, Yahova aonekera kuna iye, mbampanga: “Ine ndine Mulungu wa pai wako Abhrahamu.+ Leka kugopa,+ thangwi ine ndiri na iwe, pontho ndinadzakupasa nkhombo mbandinjipisa dzindza* yako thangwi ya Abhrahamu ntumiki wanga.”+ 25 Natenepa Izaki amanga guwa ya ntsembe penepo mbasimba dzina ya Yahova.+ Iye amanga nsasa wace kweneko,+ atumiki ace mbakumba ncera.

26 Mukupita kwa ndzidzi, Abhimeleki aenda kuna iye buluka ku Jerari pabodzi na Auzati nyakulanga wace na Fikoli nkulu wa anyankhondo ace.+ 27 Penepo Izaki aabvundza: “Thangwi yanji mwabwera kuna ine? Kodi simwe tayu adandiida mbamundithamangisa pacisa canu?” 28 Iwo antawira: “Ife taona pakweca kuti Yahova ali na iwe.+ Natenepa ife talonga: ‘Taphata miyendo, tende tidumbire pakati pathu, iwe na ife, pontho titawirise kuti ticite cibverano na iwe+ 29 kuti iwe nee unadzacita cinthu cakuipa kuna ife ninga ife nee tacita cinthu cakuipa kuna iwe, thangwi ife takucitira pinthu pyadidi basi, mbatikusiya toera ubuluke muntendere. Cincino, iwe ndiwe munthu adapaswa nkhombo na Yahova.’” 30 Penepo iye aacitira phwando, iwo adya mbamwa. 31 Mangwana mwace, iwo alamuka namacibese kakamwe, mbadumbira kuna unango na ndzace.+ Buluka penepo, Izaki apangana nawo, iwo mbaenda muntendere.

32 Pa ntsiku ineyi atumiki a Izaki abwera kudzandziwisa thangwi ya ncera ukhadakumba iwo,+ mbampanga: “Tagumana madzi!” 33 Penepo ncera unoyu iye aupasa dzina ya Sibha. Na thangwi ineyi, mpaka lero nzinda unoyu usacemerwa Bhersebha.+

34 Pikhali Izau na pyaka 40 pyakubalwa, asemba Judhiti mwana wa Bheeri wa dzindza ya Eti, pontho iye asembambo Bhasemati mwana wa Eloni wa dzindza ya Eti.+ 35 Akazi anewa akhacita pinthu pyakuti pikhatsukwalisa ntima wa Izaki na Rabheka.*+

27 Pidakalamba Izaki, pa ndzidzi wakuti maso ace nee akhaonabve, iye acemera Izau+ mwanace wankulu, mbampanga: “Mwananga!” Iye atawira: “Inde pai!” 2 Izaki alonga: “Cincino ine ndakalamba. Pontho nee ndisadziwa ntsiku yakufa kwanga. 3 Natenepa, ndaphata miyendo, kwata pida pyako, uta wako na budu inaikhira iwe mapswimo ako, ndoko ntsanga ukandisodzere+ nyama. 4 Phika ntundu wa cakudya cinakomerwa na ine, ungamala undibweresere. Buluka penepo, ine ndinadya toera ndikupase nkhombo mbandidzati kufa.”

5 Mbwenye Rabheka akhabvesera mu ndzidzi ukhalonga Izaki na mwanace Izau. Pidaenda Izau ntsanga kasodza nyama toera abwerese,+ 6 Rabheka apanga mwanace+ Yakobe: “Ndabva pidalonga pai wako kuna mʼbale wako Izau, kuti: 7 ‘Ndoko kandiphere nyama, ndiphikire cakudya cakukoma. Buluka penepo ine ndinadya toera ndikupase nkhombo pamaso pa Yahova mbandidzati kufa.’+ 8 Cincino bvesera mwadidi mwananga, pontho cita pinafuna kukupanga ine.+ 9 Ndaphata miyendo, ndoko kuna nkumbi ubwerese mbuzi ziwiri zadidi kakamwe, toera ndiphikire pai wako cakudya cadidi, ninga cinakomerwa na iye. 10 Buluka penepo unaenda kapasa pai wako toera iye adye, pontho toera akupase nkhombo mbadzati kufa.”

11 Yakobe apanga Rabheka mai wace: “Mbwenye mʼbale wanga Ezau ndi munthu wa dzoya,+ ine nkhabe dzoya. 12 Mphapo ndiye tani pai wanga angaphambasa manungo anga?+ Anadzandiona ninga ndikucita dzenda na iye, natenepa nee ndinadzapaswa nkhombo, mbwenye ndinadzapasika dzedze.” 13 Penepo mai wace antawira: “Dzedze ineyi mbikhale na ine mwananga. Basi ene cita pinakupanga ine, ndoko, ndibweresere anambuzi anewa.”+ 14 Natenepa iye aenda kakwata anambuzi mbaabweresa kuna mai wace, mai wace akhunganya cakudya cadidi ninga cinakomerwa na pai wace. 15 Buluka penepo, Rabheka akwata nguwo zadidi kakamwe za mwanace wankulu Izau, zikhali na iye panyumba, mbazibvazika Yakobe,+ mwanace wangʼono. 16 Rabheka akwata nthembe za anambuzi mbaphimbira manja na pa khosi+ pa Yakobe pakuti nee pakhali na dzoya. 17 Penepo Rabheka apereka kuna Yakobe+ cakudya cakukoma na nkate udaphika iye.

18 Penepo iye aenda kuna pai wace mbalonga: “Pai!” Iye atawira: “Ndiri pano! Ndiwe ani mwananga?” 19 Yakobe atawira pai wace: “Ndine Izau mwananu wautombo.*+ Ndacita pyonsene pidandipanga imwe. Ndaphata miyendo, khalani pantsi toera mudye nyama idabweresa ine, toera mundipase nkhombo.”+ 20 Penepo Izaki abvundza mwanace: “Wakwanisa tani kuigumana mwakucimbiza mwananga?” Iye antawira: “Thangwi Yahova Mulungu wanu andiphedza toera kuigumana.”* 21 Penepo Izaki apanga Yakobe: “Ndaphata miyendo, fendedza cifupi mwananga toera ndikuphambase, pontho toera ndidziwe khala ndiwedi mwananga Izau peno nkhabe.”+ 22 Natenepa Yakobe afendedzera Izaki pai wace, iye amʼphambasa, buluka penepo alonga: “Fala ndi ya Yakobe, mbwenye manja mba Izau.”+ 23 Iye nee andzindikira thangwi manja ace akhali na dzoya ninga manja a Izau mʼbale wace. Natenepa iye ampasa nkhombo.+

24 Buluka penepo Izaki abvundza: “Ndimodi kuti ndiwe mwananga Izau?” Iye antawira: “Inde.” 25 Izaki ampanga: “Mwananga, ndipase pangʼono nyama idandiphera iwe toera ndidye, buluka penepo ndinakupasa nkhombo.” Natenepa Yakobe ampasa nyama, iye adya, ampasambo vinyu, iye mbamwa. 26 Penepo Izaki pai wace, ampanga: “Ndaphata miyendo, fendedza cifupi, ndimpswompswone mwananga.”+ 27 Iye anfendedzera mbampswompswona, pontho pai wace abva khwema ya nguwo zace.+ Penepo ampasa nkhombo, mbalonga:

“Yaa, kununkhira kwa mwananga ndi ninga khwema ya munda udapaswa nkhombo na Yahova. 28 Mulungu wandimomwene mbakupase bume inabuluka kudzulu+ na mataka a ndimu pa dziko yapantsi,+ pyakudya pyakunjipa na vinyu ipswa.+ 29 Mbumba zikutumikire, madzindza a anthu agodame pamaso pako. Khala mbuya* wa abale ako, pontho ana a mai wako agodame pamaso pako.+ Mbapaswe dzedze anthu onsene anafuna kukupasa dzedze, pontho mbapaswe nkhombo anthu onsene anafuna kukupasa nkhombo.”+

30 Pidamala Izaki kupasa nkhombo mwanace Yakobe, Izau afika buluka kasodza+ ntsanga pa ndzidzi wakuti Yakobe akhadamala kwene kubuluka pana pai wace. 31 Iye aphikambo cakudya cakukoma mbaenda naco kuna pai wace, iye apanga pai wace: “Pai, lamukani toera mudye nyama idakupherani mwananu, toera mundipase nkhombo.” 32 Penepo Izaki pai wace ambvundza: “Iwe ndiwe ani?” Iye atawira: “Ndine Izau+ mwananu wautombo.” 33 Izaki atoma kutetemera kakamwe, mbalonga: “Mphapo mbani adaenda kandisodzera nyama, mbaibweresa kuna ine? Ine ndamala kuidya iwe mbudzati kufika, pontho ine ndampasa nkhombo. Mwandimomwene, iye anadzapaswadi nkhombo!”

34 Pidabva iye mafala a pai wace, Izau atoma kulira mwakugaluza kakamwe na mwakutsukwala, mbapanga pai wace: “Pai,+ ndipasenimbo nkhombo, ndipasenimbo nkhombo ine!” 35 Mbwenye Izaki ampanga: “Mʼbale wako abwera mbandinyengeza toera atambire nkhombo ikhafunika iwe kutambira.” 36 Penepo iye alonga: “Ndi pyenepi pidancitisa kupaswa dzina ya Yakobe,* thangwi iye andicenjerera kawiri,+ andikwatira kale ukulu wanga,+ cincino andikwatira pontho nkhombo yanga!”+ Buluka penepo iye athimiza: “Nee mwasalabve na nkhombo inango toera kundipasambo?” 37 Mbwenye Izaki atawira Izau: “Ona, ine ndanʼkhalisa mbuyako,+ ndampasa abale ace onsene toera akhale atumiki ace, pontho ndampasa pyakudya, vinyu ipswa toera atsalakane napyo umaso wace.+ Mphapo ndinacitanji pontho kuna iwe mwananga?”

38 Izau apanga pai wace: “Pai, nkhabebve nkhombo inango toera mundipasembo? Ndipasenimbo nkhombo pai, ndipasenimbo nkhombo ine!” Natenepa Izau atoma kulira mwakukhuwa mbabulusa misozi.+ 39 Penepo Izaki antawira:

“Ona, iwe unadzakhala kutali na mataka a ndimu pa dziko, pontho nee unadzatambira bume yakudzulu.+ 40 Unadzaphatisira supada yako toera kutsalakana umaso wako,+ pontho unadzatumikira mʼbale wako.+ Mbwenye unganeta kupirira, mwandimomwene iwe unadzasudzuka mu ubitcu unoyu.”*+

41 Mbwenye Izau akhacitira bibvu Yakobe thangwi ya nkhombo idapaswa iye+ na pai wace, penepo Izau akhalonga muntima mwace: “Pai wanga anafa cincino.*+ Buluka penepo ndinadzapha mʼbale wanga Yakobe.” 42 Pidapangwa Rabheka mafala a Izau mwanace wankulu, penepo pene iye acemeresa Yakobe mwanace wangʼono, mbampanga: “Ona, mʼbale wako Izau akucita pyonsene toera akuphe thangwi ya pidancitira iwe. 43 Natenepa mwananga, cita pinafuna kukupanga ine. Thawa mwakucimbiza, ndoko kunyumba kwa mʼbale wanga Labhau ku Arani.+ 44 Khala na iye ndzidzi ungasi, mpaka mʼbale wako angakhurudzika kuipirwa kwace, 45 mpaka ungapunguka ukali uli na mʼbale wako thangwi ya iwe, mbaduwala pidancitira iwe. Buluka penepo ndinakudziwisa toera ubwerere. Ine nee ndisafuna kuti ndikuluzeni uwiri wanu pa ntsiku ibodzi ene.”

46 Buluka penepo, Rabheka akhapanga Izaki: “Ine ndiri kuida umaso wanga thangwi ya akazi a dzindza ya Eti.+ Yakobe angasembambo nkazi wa dzindza ya Eti, ninga akazi awa anakhala mu dziko ino, mphyadidi ndife pyanga.”+

28 Natenepa, Izaki acemera Yakobe, ampasa nkhombo mbampanga: “Leka kusemba nkazi pakati pa dzindza ya Akanani.+ 2 Ndoko ku Padhani-Aramu, kunyumba kwa Bhetuweli, pai wace mai wako, kweneko semba nkazi pakati pa ana a Labhau+ mʼbale wace mai wako. 3 Mulungu Wamphambvu Zonsene anadzakupasa nkhombo, mbakupasa ana, pontho iye anadzanjipisa dzindza yako. Mwandimomwene iwe unadzakhala nsoka* ukulu wa anthu.+ 4 Mulungu anadzakupasa nkhombo zidapikira iye Abhrahamu,+ anadzazipereka kuna iwe na dzindza* yako, toera utambire dziko inakhala iwe ninga mulendo, yakuti ndi dziko idapereka Mulungu kuna Abhrahamu.”+

5 Natenepa, Izaki asiya Yakobe toera aende, iye aenda ku Padhani-Aramu, kuna Labhau mwana wa Bhetuweli wa ku Sirya.+ Labhau akhali mʼbale wace Rabheka+ mai wace Yakobe na Izau.

6 Izau aona kuti Izaki akhadapasa nkhombo Yakobe, mbampanga toera aende ku Padhani-Aramu toera asembe nkazi kweneko, pontho kuti pidampasa iye nkhombo ampanga: “Leka kusemba nkazi pakati pa dzindza ya Akanani.”+ 7 Pontho iye aona kuti Yakobe abvera pai wace na mai wace, mbaenda ku Padhani-Aramu.+ 8 Penepo Izau adzindikira kuti Izaki+ pai wace nee akhakomerwa na akazi a dzindza ya Akanani; 9 natenepa, Izau aenda kalonga na Ijimaeli, mbasemba Malati mʼbale wace Nebhayoti, maseze iye akhali na akazi anango.+ Malati akhali mwana wa Ijimaeli, mwana wa Abhrahamu.

10 Yakobe abuluka ku Bhersebha, mbaenda ku Arani.+ 11 Pidafika iye pa mbuto inango, akhunganyika toera kugona, thangwi dzuwa ikhadadoka. Penepo iye akwata mwala ubodzi wa pa mbuto ineyi, atsamisa nsolo wace pamwala unoyu, mbagona.+ 12 Yakobe alota ndoto: Iye aona masikada adatoma pa dziko yapantsi mbafika mpaka kudzulu. Aanju a Mulungu akhatcita, mbakwira kudzulu na pa masikada anewa.+ 13 Yahova akhali padzulu pa masikada anewa, iye alonga:

“Ine ndine Yahova Mulungu wa mbuyako Abhrahamu na Mulungu wa Izaki.+ Dziko ino na mbuto idagona iwe ndinadzaipereka kuna iwe na dzindza* yako.+ 14 Mwandimomwene, dzindza* yako inadzanjipa ninga pfumbi ya pa dziko yapantsi,+ pontho anako anadzamwazika kumabulukiro a dzuwa mpaka kumadokero a dzuwa, kunkwiriro mpaka kunterero. Pontho, anthu a madzindza onsene anadzapaswa nkhombo+ kubulukira mwa iwe na dzindza yako. 15 Ine ndiri na iwe, ndinakutsidzikiza konsene kwene kunafuna kuenda iwe, pontho ndinadzakubweresa ku dziko ino.+ Ine nkhabe kudzakusiya, mpaka ndingadzacita pidakupikira ine.”+

16 Buluka penepo, Yakobe alamuka ncitulo, mbalonga: “Mwandimomwene, Yahova ali pa mbuto ino, ine nee ndikhadziwa pyenepi.” 17 Iye agopa, mbathimiza kulonga: “Mbuto ino yasiyana na mbuto zinango, ino ndi mbuto yakucena!* Mwandimomwene, mbuto ino ndi nyumba ya Mulungu,+ pontho ndi nsuwo wakudzulu.”+ 18 Natenepa, Yakobe alamuka mangwana mwace namacibese, akwata mwala ukhadatsamisa iye nsolo wace, aulimirisa toera ukhale cidzindikiro, mbathirira mafuta padzulu pamwala unoyu.+ 19 Natenepa, mbuto ineyi iye aipasa dzina ya Bheteli,* mbwenye kale nzinda unoyu ukhacemerwa Luzi.+

20 Yakobe adumbira,* mbalonga: “Mulungu angapitiriza kukhala na ine, mbanditsidzikiza paulendo wanga, mbandipasa nkate toera kudya na nguwo toera kubvala, 21 pontho mbandibwerera muntendere kunyumba kwa pai wanga, munjira ineyi, Yahova anadzapangiza kuti mwandimomwene iye ndi Mulungu wanga. 22 Mwala uyu udalimirisa ine ninga cidzindikiro, unadzakhala nyumba ya Mulungu,+ pontho, mwakukhonda penula ine ndinadzapereka kuna imwe khundu yacikhumi ya pinthu pyonsene pinafuna kundipasa imwe.”

29 Buluka penepo Yakobe apitiriza na ulendo wace mbaenda ku dziko yakumabulukiro a dzuwa. 2 Pidafika iye pa mbuto inango aona ncera, pontho pakhali na mikumbi mitatu ya mabira ikhagona cifupi na ncera, thangwi kazinji kene iwo akhamwesa mikumbi yawo pa ncera unoyu. Ncera unoyu ukhadafungwa na mwala ukulu. 3 Mikumbi yonsene ingagumanyizwa penepo, akumbizi akhabulumundisa mwala ukhafunga ncera mbamwesa mikumbi yawo, angamala akhafunga pontho ncera na mwala unoyu.

4 Penepo Yakobe aabvundza: “Abale anga, imwe ndimwe a kupi?” Iwo atawira: “Ndife a ku Arani.”+ 5 Iye aabvundza: “Musandziwa Labhau+ ndzukulu wa Naori?”+ Iwo atawira: “Tisandziwa.” 6 Penepo iye aabvundza: “Iye ali mwadidi?” Iwo atawira: “Ali mwadidi. Pontho ule anabwera na mabira ndi Rakeli,+ mwanace!” 7 Penepo iye aapanga: “Ano ndi masikati. Udzati kukwana ndzidzi toera kugumanya mikumbi. Mwesani mabira mungamala muende kaadyese.” 8 Iwo alonga: “Nee tisatawiriswa kucita pyenepi mpaka mikumbi yonsene ingamala kugumanywa, mbatibulumundisa mwala pa ncera, penepo tinakwanisa kumwesa mabira.”

9 Mu ndzidzi ukhalonga iye na iwo, Rakeli afika na mabira a pai wace, thangwi iye akhali nkumbizi. 10 Yakobe pidaona iye Rakeli mwana wa Labhau mʼbale wa mai wace na mabira a Labhau, mwakucimbiza Yakobe afendedza, abulusa mwala pa ncera mbamwesa mabira a Labhau mʼbale wa mai wace. 11 Buluka penepo Yakobe ampswompswona Rakeli, mbatoma kulira mwakugaluza. 12 Yakobe atoma kufokotozera Rakeli kuti iye akhali mʼbale wa pai wace, pontho kuti iye ndi mwana wa Rabheka. Penepo Rakeli athamanga mbaenda kalonga pyenepi kuna pai wace.

13 Labhau+ pidabva iye mphangwa thangwi ya Yakobe mwana wa mʼbale wace wankazi, athamanga mbaenda kaonana naye. Penepo iye anʼkhumbatira, ampswompswona mbaenda naye kunyumba kwace. Pontho Yakobe afokotozera Labhau pinthu pyonsene pidancitikira. 14 Labhau ampanga: “Mwandimomwene iwe ndiwe mʼbale wanga wa ciropa cibodzi cene.”* Natenepa Yakobe akhala na iye mwezi ubodzi.

15 Buluka penepo, Labhau apanga Yakobe: “Nakuti ndiwe mʼbale wanga,+ kodi usafu nika kundiphatira basa papezi? Ndipange, usafuna ndikutambirisenji?”+ 16 Labhau akhali na ana akazi awiri. Mwanace wankulu akhacemerwa Leya, wangʼono akhacemerwa Rakeli.+ 17 Maso a Leya nee akhayetimira, mbwenye Rakeli akhali na maonekero adidi na nkhope yakubalika. 18 Yakobe akhafuna kakamwe Rakeli, natenepa iye alonga: “Ine ndiri dzololo toera kukuphatirani basa mu pyaka pinomwe thangwi ya Rakeli+ mwananu wangʼono.” 19 Penepo Labhau ampanga: “Kuna ine, mphyadidi kumpereka kuna iwe, kupiringana kumpereka kuna mamuna unango. Pitiriza kukhala na ine.” 20 Yakobe aphata basa pyaka pinomwe toera apaswe Rakeli,+ mbwenye kwa iye pyaka pyenepi pikhali ninga ntsiku zingasi basi, thangwi iye akhanfuna kakamwe.

21 Buluka penepo Yakobe apanga Labhau: “Ndipaseni nkazanga thangwi ntsiku zanga zakwana toera ndisembane naye.”* 22 Penepo Labhau agumanya anthu onsene a pacisa, mbacita phwando. 23 Mbwenye namasiku iye akwata mwanace Leya mbaenda naye kuna Yakobe toera apite naye mʼmabonde. 24 Labhau akwatambo Zilpa ntumiki wace wankazi mbampereka kuna mwanace Leya toera akhale ntumiki wace.+ 25 Mangwana mwace namacibese, Yakobe aona kuti akhadapaswa Leya! Natenepa iye abvundza Labhau: “Ninji pyenepi pidandicitira imwe? Kodi nee ndakuphatirani basa toera mundipase Rakeli? Mphapo thangwi yanji mwandinyengeza?”+ 26 Labhau antawira: “Kuno si nsambo wathu tayu kusembesa mwana wangʼono, wankulu mbadzati kusembwa. 27 Tsandzaya sumana ino yonsene na nkazi unoyu. Ungamala unadzapaswambo mʼbale wace, mbwenye unadzandiphatira pontho basa pyaka pinomwe.”+ 28 Yakobe acita pyenepi, atsandzaya sumana ineyi na Leya, buluka penepo Labhau ampasambo Rakeli mwanace wangʼono toera akhale nkazace. 29 Kusiyapo pyenepi, Labhau akwata Bhila+ ntumiki wace wankazi mbampereka kuna Rakeli toera akhale ntumiki wace.+

30 Buluka penepo, Yakobe apitambo mʼmabonde na Rakeli. Yakobe akhafuna kakamwe Rakeli kupiringana Leya mbaphatira pontho basa Labhau mu pyaka pinomwe.+ 31 Pidaona Yahova kuti Leya nee akhafuniwa kakamwe* na mamunace, iye amʼphedza toera akhale na mimba,+ mbwenye Rakeli nee akhabala.*+ 32 Natenepa, Leya akhala na mimba mbabala mwana wamamuna, iye ampasa dzina ya Rubheni,*+ thangwi iye alonga: “Yahova aona kuthabuka kwanga,+ natenepa cincino mamunanga anatoma kundifuna.” 33 Iye akhala pontho na mimba, abala mwana wamamuna mbalonga: “Yahova abvesera kudungunya kwanga kuti ine nee ndisafuniwa, natenepa iye andipasambo mwana uyu.” Na thangwi ineyi ampasa dzina ya Simeoni.*+ 34 Iye akhala pontho na mimba inango, abala mwana wamamuna mbalonga: “Cincino mamunanga anadzaphatana na ine, thangwi ndamʼbalira ana atatu.” Na thangwi ineyi, iye apaswa dzina ya Levi.*+ 35 Iye akhala pontho na mimba, abala mwana wamamuna mbalonga: “Cincino ndinasimba Yahova.” Natenepa iye ampasa dzina ya Yuda.*+ Buluka penepo, iye akhadalimira kubala ana.

30 Pidaona Rakeli kuti nee akhabalira ana Yakobe, atoma kucitira ntcanje mʼbale wace, mbapanga Yakobe: “Ndipasembo ana, ungakhonda kucita pyenepi mphyadidi ndife pyanga.” 2 Penepo Yakobe aipirwa kakamwe na Rakeli mbalonga: “Kodi ine ndine Mulungu adakupingiza toera ukhonde kubala?” 3 Natenepa Rakeli alonga: “Ine ndiri na ntumiki wanga Bhila.+ Gona naye* toera iye andibalire ana, pontho toera kubulukira mwa iye ndikwanisembo kukhala na ana.” 4 Rakeli ampasa Bhila ntumiki wace toera akhale nkazace, natenepa Yakobe apita naye mʼmabonde.+ 5 Bhila akhala na mimba, mukupita kwa ndzidzi abalira Yakobe mwana wamamuna. 6 Penepo Rakeli alonga: “Mulungu adzakhala ntongi wanga mbabvesera fala yanga, natenepa iye andipasa mwana wamamuna.” Na thangwi ineyi iye ampasa dzina ya Dhani.*+ 7 Bhila ntumiki wa Rakeli akhala pontho na mimba, mukupita kwa ndzidzi abalira Yakobe mwana wamamuna waciwiri. 8 Penepo Rakeli alonga: “Ine ndathimbana mwakuwanga kakamwe na mʼbale wanga, buluka penepo ndawina!” Natenepa iye ampasa dzina ya Nafitali.*+

9 Pidaona Leya kuti nee akhabalabve, iye akwata ntumiki wace Zilpa mbampereka kuna Yakobe toera akhale nkazace.+ 10 Zilpa ntumiki wa Leya abalira Yakobe mwana wamamuna. 11 Penepo Leya alonga: “Ndi nkhombo ikulu kwa ine!” Natenepa iye ampasa dzina ya Gadhi.*+ 12 Buluka penepo, Zilpa ntumiki wa Leya abalira pontho Yakobe mwana wamamuna. 13 Penepo Leya alonga: “Ndiri wakutsandzaya kakamwe! Mwandimomwene akazi anadzalonga kuti ndine wakutsandzaya.”+ Natenepa iye ampasa dzina ya Azeri.*+

14 Mu ntsiku zikhabvuna anthu tirigu, Rubheni+ akhafamba mʼmunda mbagumana mandhragora.* Natenepa iye aakwata mbaenda kapasa Leya mai wace. Penepo Rakeli apanga Leya: “Ndaphata miyendo, ndipasembo pangʼono mandhragora a mwanako.” 15 Mbwenye Leya antawira: “Kodi nee pyakwana pidandikwatira iwe mamunanga?+ Cincino usafuna ukwate pontho mandhragora a mwananga?” Penepo Rakeli alonga: “Bvesera, iye anagona na iwe masiku ano toera kucinjana na mandhragora a mwanako.”

16 Pikhabwerera Yakobe buluka kumunda namaulo, Leya aenda kaonana naye, mbampanga: “Lero unagona na ine* thangwi ndakugula na mandhragora a mwananga.” Natenepa Yakobe agona na iye pa ntsiku ineyi namasiku. 17 Mulungu abva phembero ya Leya mbantawira, penepo iye akhala na mimba, mukupita kwa ndzidzi iye abalira Yakobe mwana wamamuna wacixanu. 18 Leya alonga: “Mulungu andipasa muoni wanga,* thangwi ndapereka ntumiki wanga kuna mamunanga.” Natenepa iye ampasa dzina ya Isakari.*+ 19 Leya akhala pontho na mimba mbabalira Yakobe+ mwana wamamuna wacitanthatu. 20 Leya alonga: “Mulungu andipasa muoni, inde, andipasa muoni wadidi. Cincino mamunanga anakomerwa* kakamwe na ine,+ thangwi ndamʼbalira ana atanthatu.”+ Natenepa iye ampasa dzina ya Zebhuloni.*+ 21 Mukupita kwa ndzidzi iye abala mwana wankazi mbampasa dzina ya Dhina.+

22 Pakumalisa, Mulungu akumbuka Rakeli, Mulungu abva phembero yace, antawira, mbamʼphedza toera akhale na mimba.+ 23 Rakeli akhala na mimba mbabala mwana wamamuna. Penepo iye alonga: “Mulungu abulusa manyadzo anga!”+ 24 Natenepa iye ampasa dzina ya Zuze,*+ mbalonga: “Yahova andithimizira mwana unango.”

25 Rakeli pidamala iye kubala Zuze, mwakucimbiza Yakobe apanga Labhau: “Ndisiyeni ndiende kunyumba kwathu, ku dziko yanga.+ 26 Ndipaseni akazanga na ananga, akuti ine ndakuphatirani basa, toera ndiende pyanga, thangwi imwe musadziwa mwadidi kuti ndakuphatirani basa+ mwakukhulupirika.” 27 Penepo Labhau ampanga: “Khala ndine wakutawirika kuna iwe pitiriza kukhala na ine, thangwi ndaona pidzindikiro pinapangiza kuti Yahova asandipasa nkhombo kubulukira mwa iwe.” 28 Iye athimiza: “Longa ntengo unafuna iwe kutambira, ine ndinakupasa.”+ 29 Penepo Yakobe ampanga: “Imwe musadziwa kuti ndakuphatirani tani basa, pontho kuti mikumbi yanu ikuthimizirika kakamwe thangwi ya ine.+ 30 Mbandidzati kubwera, imwe nee mukhali na pinthu pizinji, mbwenye cincino mikumbi yanu yathimizirika, mbiinjipa kakamwe; pontho Yahova asakupasani nkhombo kubulukira pa ntsiku idafika ine. Mphapo ndinacitambo lini pinthu pyanga toera kutsalakana banja yanga?”+

31 Penepo iye ambvundza: “Ndisafunika kukupasanji?” Yakobe antawira: “Nee cinthu cibodzi cisafunika imwe kundipasa! Ndinapitiriza kukumbiza mikumbi yanu na kuitsalakana+ mungandicitira ipi: 32 Lero ndinapita pa mikumbi yanu yonsene. Ikhani pakhundu mabira onsene akuti ali na mithemba peno madamba, anamabira akufuirira na mbuzi za mithemba peno madamba. Kutomera lero kuenda kutsogolo, pifuyo pyenepi ndipyo pinafuna kunditambirisa imwe.+ 33 Kulungama kwanga kunadzapangizika ntsogolo, pa ntsiku inafuna imwe kudzaona pifuyo pyenepi pinafuna kutambiriswa ine. Mungandigumana na mbuzi yakuti nkhabe mithemba peno madamba, peno bira yakukhonda kufuirira, dziwani kuti ndacita kuiba.”

34 Penepo Labhau alonga: “Mphyadidi! Mbapikhale tenepo ninga mudalongera iwe.”+ 35 Natenepa, pa ntsiku ineyi, Labhau apambula mabokho onsene akuti akhali na mithemba na madamba, mbuzi zikazi zakuti zikhali na mithemba na madamba, zonsene zakuti zikhali na mithemba yakucena pabodzi na anamabira akufuirira, mbaapereka kuna anace toera aatsalakane. 36 Buluka penepo Labhau acita ulendo wa ntsiku zitatu buluka kuna Yakobe mpaka ku mbuto idaenda iye, Yakobe akhakumbiza mabira a Labhau akhadasala na iye.

37 Penepo Yakobe akwata mapindi a miti miwisi inacemerwa estoraki, miti ya amendwa na platano, mbasuwa pangʼono makoko a miti ineyi, mbasiya pakweca khundu yakucena yankati mwa miti ineyi. 38 Buluka penepo, iye akwata mapindi a miti idasuwa iye mbaikha kutsogolo kwa mikumbi, mu mbuto zinawewa madzi na mu pyombo pinamwera pifuyo, toera pifuyo pibindule patsogolo pa mapindi a miti ineyi mu ndzidzi unabwera ipyo kudzamwa madzi.

39 Natenepa pifuyo pikhabindula patsogolo pa mapindi a miti ineyi, pontho ana akhabala iwo akhali na mithemba na madamba. 40 Natenepa Yakobe apambula anamabira anewa mbaaikha pakhundu. Penepo iye akwata mikumbi yonsene ya mithemba na yakufuirira mbaizungunusa toera ikhale kutsogolo kwa mikumbi ya pifuyo pya Labhau. Buluka penepo, iye abulusa mikumbi yace mbakhonda kuibvungaza na mikumbi ya Labhau. 41 Ndzidzi onsene wakuti pifuyo pyamphambvu pikhali cifupi na kubindula, Yakobe akaikha mapindi a miti mu pyombo pinamwera pifuyo kutsogolo kwa mikumbi toera pibindule cifupi na mapindi a miti ineyi. 42 Mbwenye khala ndi pinyama pyakusowa mphambvu iye nee akhaikha mapindi a miti ineyi. Natenepa pinyama pyonsene pyakusowa mphambvu pikakhala pya Labhau, mbwenye pyamphambvu pikhali pya Yakobe.+

43 Munjira ineyi, Yakobe adzakhala wakupfuma kakamwe, iye adzakhala na mikumbi mikulu, atumiki amuna na akazi, makamelo na maburu.+

31 Mukupita kwa ndzidzi, Yakobe abva pikhalonga ana a Labhau kuti: “Yakobe akwata pinthu pyonsene pya pai wathu, pontho iye akwanisa kukhala na mpfuma+ yonsene iri na iye thangwi ya pinthu pya pai wathu.” 2 Pontho, Yakobe akhaona kuti nkhope ya Labhau ikhadacinja, iye nee akhansekerabve ninga pikhacita iye kale.+ 3 Pakumalisa, Yahova apanga Yakobe: “Bwerera ku dziko ya ambuyako, kuna abale ako,+ ine ndinapitiriza kukhala na iwe.” 4 Penepo Yakobe acemeresa Rakeli na Leya, toera aende ku mbuto ikhadyesa iye mikumbi ya pifuyo, 5 iye aapanga:

“Ndisaona kuti pai wanu acinja+ manyerezero ace kuna ine, mbwenye Mulungu wa pai wanga asapitiriza kukhala na ine.+ 6 Imwe musadziwa mwadidi kuti ine ndatumikira pai wanu na mphambvu zanga zonsene.+ 7 Pontho pai wanu ayesera kundinyengeza, mbacinja kazinji kene* pinanditambirisa iye; mbwenye Mulungu nee antawirisa kuti iye andicitire pinthu pyakuipa. 8 Pikhalonga iye kuti: ‘Pinyama pya mithemba pinakhala pyako,’ penepo mikumbi yonsene ikhabala pinyama pya mithemba; mbwenye pikhalonga iye kuti: ‘Pinyama pya madamba pinakhala pyako,’ mikumbi yonsene ikhabala pinyama pya madamba.+ 9 Munjira ineyi, Mulungu akhabulusa pifuyo pya pai wanu mbapipereka kuna ine. 10 Mu ntsiku zingasi nduli, pidabindula pifuyo, ndaona mʼmasomphenya kuti mabokho akhabindulisa mikumbi ndi a mithemba, a madamba na a matobo-tobo.+ 11 Penepo anju wa Mulungu wandimomwene andicemera mʼmasomphenya kuti: ‘Yakobe!’ Ine ndantawira: ‘Ndiri pano.’ 12 Iye athimiza kulonga: ‘Ndaphata miyendo lamusa maso ako, ona kuti mabokho onsene anabindulisa mikumbi ndi a mithemba, a madamba na a matobo-tobo, thangwi ine ndisaona pyonsene pinakucitira+ Labhau. 13 Ine ndine Mulungu wandimomwene wa ku Bheteli,+ kule kudathirira iwe mafuta pamwala, kudadumbira iwe pamaso panga.+ Cincino lamuka, buluka mu dziko ino, mbubwerera ku dziko idabalwa iwe.’”+

14 Pidabva iwo pyenepi, Rakeli na Leya antawira: “Kodi pana cinthu cinafuna ife kutambira ninga unthaka panyumba ya pai wathu? 15 Kodi iye nee asationa ninga alendo? Thangwi iye atigulisa, pontho iye amala kubvunga kobiri yonsene idatisembesa na iye.+ 16 Mpfuma yonsene idabulusa Mulungu kuna pai wathu, ndi yathu na ya anathu.+ Natenepa, citani pyonsene pidakupangani Mulungu.”+

17 Penepo Yakobe alamuka, akwiza anace na akazace pa makamelo,+ 18 iye abuluka na mikumbi yace yonsene, pifuyo pyace pyonsene pikhali na iye+ ku Padhani-Aramu, akwata pinthu pyace pyonsene pikhali na iye, mbaenda kunyumba ya Izaki pai wace, ku dziko ya Kanani.+

19 Pidaenda Labhau kakwedza maweya a mabira ace, Rakeli aba madzimunthu*+ a pai wace.+ 20 Mbwenye Yakobe acenjerera Labhau wa ku Sirya, thangwi nee ampangana kuti ali kuenda. 21 Iye athawa mbawambuka Nkulo wa Eufrate+ na pyonsene pikhali na iye. Buluka penepo iye aenda kucisa ca mapiri a Jiliyadhi.+ 22 Mudapita ntsiku zitatu, Labhau apangwa kuti Yakobe athawa. 23 Natenepa iye akwata mbumba yace,* mbatowerera Yakobe, pidafamba iwo ntsiku zinomwe, agumana Yakobe kucisa ca mapiri a Jiliyadhi. 24 Mbwenye Mulungu aonekera kuna Labhau wa ku Sirya+ mu ndoto namasiku,+ mbampanga: “Cita mphole-mphole na pinafuna kulonga iwe kuna Yakobe, mwakukhonda tsalakana khala ndi cinthu cadidi peno cakuipa.”+

25 Natenepa, Labhau aenda kuna Yakobe, thangwi Yakobe akhadamanga nsasa wace paphiri, mbwenye Labhau na abale ace akhadamanga nsasa wawo kucisa ca mapiri a Jiliyadhi. 26 Penepo Labhau apanga Yakobe: “Ninji pidacita iwe? Thangwi yanji wandicenjerera, mbukwata ananga ninga mabitcu adaphatwa kunkhondo? 27 Thangwi yanji wandicenjerera mbuthawa ncibisobiso, mbukhonda kundidziwisa? Mbudandidziwisa, ine mbidakupangana mwakutsandzaya na nyimbo, na citoliro na arpa. 28 Mbwenye iwe nee wandipasa ndzidzi toera ndimpswompswone adzukulu anga* na ananga. Pidacita iwe mphyaupswiru. 29 Ine ndiri na mphambvu toera kukucitira pinthu pyakuipa, mbwenye Mulungu wa ambuyako alonga na ine masiku, mbandipanga: ‘Cita mphole-mphole na pinafuna kulonga iwe kuna Yakobe, mwakukhonda tsalakana khala ndi cinthu cadidi peno cakuipa.’+ 30 Ine ndisadziwa kuti uli kuenda thangwi watsuwa kunyumba kwa pai wako, mbwenye thangwi yanji wandibera madzimunthu* anga?”+

31 Yakobe atawira Labhau: “Ine ndabuluka ncibisobiso thangwi ndikhagopa, ‘mbandinyerezera kuti panango munandipokosera ananu.’ 32 Ule anafuna imwe kugumana na madzimunthu anu, asafunika kuphiwa. Pamaso pa abale athu, sakani pinthu pyanu pakati pa pinthu piri na ine, toera mukwate pinthu pyanu.” Mbwenye Yakobe nee akhadziwa kuti adaba madzimunthu anewa ndi Rakeli. 33 Natenepa, Labhau apita mu nsasa wa Yakobe, mu nsasa wa Leya, na mʼmisasa ya atumiki awiri a akazi,+ mbwenye nee agumana madzimunthu ace. Pidamala iye abuluka mu nsasa wa Leya, mbaenda mu nsasa wa Rakeli. 34 Mbwenye Rakeli akhadakwata madzimunthu anewa mbaaikha mʼbudu ya akazi inamangirwa pa kamelo, mbakhala padzulu pa madzimunthu anewa. Natenepa, Labhau asaka mu nsasa onsene mbwenye nee aagumana. 35 Penepo Rakeli apanga pai wace: “Pai, lekani kuipirwa, ine nee ndinakwanisa kulamuka pamaso panu, thangwi ndiri kumwezi.”+ Natenepa, Labhau apitiriza kusaka mu mbuto zonsene, mbwenye nee agumana madzimunthu ace.+

36 Penepo Yakobe aipirwa, mbatoma kusandika* Labhau. Yakobe apanga Labhau: “Ndi nseru upi uli na ine? Ndadawanji toera munditowerere mwakuipirwa? 37 Cincino mwamala kusaka pinthu pyanu pakati pa pinthu pyanga, kodi ciripo cidagumana imwe cakuti ndi canu? Ciikheni apa pamaso pa abale anu na pamaso pa abale anga, toera iwo atonge kuti mbani ali na mulando pakati pa imwe na ine. 38 Mu pyaka 20 pidakhala ine na imwe, mabira anu na mbuzi zanu cipo zagweda,*+ pontho cipo ndadya mwanabira wanu. 39 Ine nee ndakubwereserani cinyama cidaphiwa na pikala.+ Pyenepi pingacitika, akhaluza ndine. Cinyama cingabiwa namasikati peno cingabiwa namasiku, imwe mukhaphemba kuti ndikubwezereni. 40 Ine ndikhapya na dzuwa camasikati, mbandithabuka na mphepo namasiku; pontho kazinji kene nee ndikhagona.*+ 41 Ndakhala panyumba panu mu pyaka 20. Ndakuphatirani basa mu pyaka 14 thangwi ya ananu, mbandikumbiza mikumbi yanu mu pyaka pitanthatu, pontho mwacinja kazinji kene*+ pikhanditambirisa imwe. 42 Mulungu wa pai wanga,+ Mulungu wa Abhrahamu, Ule wakuti Izaki asamulemedza kakamwe,*+ mbadakhonda kukhala na ine, imwe mbamudandiendesa cimanja-manja.* Mbwenye Mulungu aona kuthabuka kwanga na basa yakuwanga ikhaphata ine na manja anga, na thangwi ineyi, iye akusandikani masiku.”+

43 Penepo Labhau apanga Yakobe: “Awa ndi ananga, awa ndi adzukulu anga, ipi ndi pifuyo pyanga, pontho pinthu pyonsene pinaona iwe ipi, ndi pyanga na pya ananga. Mphapo ndi cinthu cipi cakuipa cinafuna ine kucitira iwo na anawo adabala iwo? 44 Cincino tende ticite cibverano, iwe na ine; pontho cibverano ceneci cinadzakhala umboni pakati pathu.” 45 Natenepa Yakobe akwata mwala, mbaulimirisa toera ukhale cidzindikiro.+ 46 Penepo Yakobe apanga mbumba yace:* “Lokotani miyala!” Iwo ailokota mbacita nkuku* wa miyala. Buluka penepo iwo adya padzulu pa ntutu wa miyala ineyi. 47 Nkuku unoyu Labhau aupasa dzina ya Yegari-Sadhuta,* mbwenye Yakobe aupasa dzina ya Galedhi.*

48 Pidamala iwo, Labhau alonga: “Lero, nkuku wa miyala iyi ndi mboni pakati pa iwe na ine.” Ndi pyenepi pidancitisa kuupasa dzina ya Galedhi,+ 49 na Mbuto ya Nyakuonera, thangwi iye alonga: “Yahova mbapitirize kuonera pakati pa iwe na ine tingakhala kutali unango na ndzace. 50 Ungabvuya* ananga, mbutoma kusemba akazi anango kusiyapo ananga, maseze nkhabe munthu anafuna kupiona, kumbuka kuti Mulungu anadzakhala mboni pakati pa iwe na ine.” 51 Labhau apitiriza kupanga Yakobe: “Ona nkuku* wa miyala iyi, ona cidzindikiro cidalimirisa ine pakati pa iwe na ine ninga cibverano cathu. 52 Nkuku wa miyala iyi ndi umboni, pontho cidzindikiro ici cisapereka umboni+ wakuti ine nee ndinanumpha nkuku uyu toera kukucitira pinthu pyakuipa, pontho kuti iwe nee unanumpha nkuku uyu na cidzindikiro ici toera kundicitira pinthu pyakuipa. 53 Mulungu wa Abhrahamu,+ Mulungu wa Naori na Mulungu wa mbuyawo mbakhale ntongi pakati pathu.” Penepo Yakobe adumbira mu dzina ya Ule wakuti Izaki pai wace asamulemedza kakamwe.*+

54 Buluka penepo, Yakobe apereka ntsembe paphiri, acemera anthu ace toera adye penepo. Natenepa iwo adya mbagona paphiri ineyi. 55 Mbwenye mangwana mwace Labhau abesera, ampswompswona adzukulu ace*+ na anace, mbaapasa nkhombo.+ Pidamala iye, Labhau abwerera kunyumba kwace.+

32 Yakobe apitiriza na ulendo wace, pontho aanju a Mulungu agumanikana naye. 2 Pidaaona iye, Yakobe alonga: “Uyu ndi nsasa wa Mulungu!” Na thangwi ineyi, mbuto ineyi iye aithula Manaimu.*

3 Buluka penepo, Yakobe atuma anthu toera aende kaonana na Izau mʼbale wace ku dziko ya Seiri+ mucisa ca* Edhomi,+ 4 pontho iye aapanga: “Longani tenepa kuna mbuyanga Izau: ‘Ipi ndi pidalonga ntumiki wanu Yakobe: “Ine ndakhala na* Labhau mu pyaka pizinji mpaka lero.+ 5 Cincino ine ndiri na ngʼombe, maburu, mabira, atumiki amuna na akazi.+ Ine ndiri kutumiza mphangwa izi toera kudziwisa mbuyanga, pontho toera mupangize kukoma ntima kuna ine.”’”

6 Mukupita kwa ndzidzi, ale adatumwa abwerera kuna Yakobe mbampanga: “Ife taonana na mʼbale wanu Izau; cincino iye ali kubwera kudzaonana na imwe, pontho iye ali na amuna akukwana 400.”+ 7 Yakobe agopa mbadzudzumika kakamwe.+ Natenepa iye agawa mbumba ikhali na iye mʼmisoka miwiri, agawambo mabira, ngʼombe na makamelo. 8 Iye alonga: “Izau angafika pa nsoka ubodzi mbamenyana nawo, nsoka unango unakwanisa kuthawa.”

9 Buluka penepo, Yakobe alonga: “Imwe Yahova, Mulungu wa mbuyanga Abhrahamu na Mulungu wa pai wanga Izaki, ndimwe adandipanga kuti: ‘Bwerera ku dziko yako kuna abale ako, ine ndinakutsalakana mwadidi,’+ 10 ine nee ndathema ufuni onsene na kukhulupirika* konsene kunapangiza imwe kuna ntumiki wanu,+ thangwi pidawambuka ine nkulo uyu wa Yordani, ndikhali na ndodo yanga basi, mbwenye cincino ndiri na misoka miwiri+ mikulu. 11 Ndisakuphembani+ toera mundipulumuse mʼmanja mwa mʼbale wanga Izau, thangwi ndikugopa kuti anadzaphekesa ine,+ ana pabodzi na amai awo. 12 Pontho imwe mwandipanga kuti: ‘Mwandimomwene ndinadzakutsalakana mwadidi, pontho ndinadzanjipisa dzindza* yako ninga matcetca a nʼkhundu mwa bara, akuti nkhabe kulengeseka.’”+

13 Iye agona penepo. Buluka penepo, abulusa miyoni pakati pa pinthu pikhali na iye toera kupasa Izau mʼbale wace:+ 14 Mbuzi zikazi 200, mabokho 20, mabira acikazi 200 na mabira acimuna 20, 15 makamelo 30 akuti akhayamwisa pabodzi na anawo angʼono, ngʼombe zikazi 40, ngʼombe zimuna 10, maburu acikazi 20 na maburu acimuna 10.+

16 Iye apereka pifuyo pyenepi kuna atumiki ace, agawa nkumbi ubodzi na ubodzi mbapanga atumiki ace: “Ndokoni patsogolo panga, mbamusiya mbuto pakati pa nkumbi ubodzi na ubodzi.” 17 Iye apanga ntumiki wace wakutoma: “Mʼbale wanga Izau angagumanikana na iwe mbakubvundza: ‘Kodi mbuyako mbani? Uli kuenda kupi? Pontho pifuyo piri patsogolo pako ndi pya ani?’ 18 Usafunika kulonga kuti: ‘Mphya ntumiki wanu Yakobe. Ndi muoni unatumiza iye kuna imwe mbuyanga Izau,+ pontho iye ali kubwerambo nduli mwathu!’” 19 Iye alongambo mafala mabodzi ene kuna ntumiki waciwiri, wacitatu na kuna onsene akhaenda nduli mwa mikumbi: “Musafunika kulonga mafala anewa mungagumanikana na Izau. 20 Musafunikambo kumpanga kuti: ‘Ntumiki wanu Yakobe ali kubwera nduli mwathu.’” Thangwi iye akhadalonga ekhene kuti: ‘Ndingantumizira muoni patsogolo panga,+ ndingabulukira pamaso pace panango anakomerwa na ine, mbanditambira mwadidi.’ 21 Natenepa atumiki ace aenda na miyoni ineyi patsogolo pace, mbwenye Yakobe agona pa nsasa wace.

22 Pa ntsiku ineyi namasiku, iye alamuka, akwata akazace awiri,+ atumiki awiri akazi+ pabodzi na anace 11 mbawambuka nkulo wa Yaboki.+ 23 Iye aakwata mbaawambusa pa madzi,* pabodzi na pyonsene pikhali na iye.

24 Pakumalisa, Yakobe asala ekhene. Buluka penepo mamuna mʼbodzi abwera mbatoma kuthimbana naye mpaka kuca kunja.+ 25 Pidaona iye kuti acimwana kukunda Yakobe, amʼphata pa ntsukunyu,* ntsukunyu ya Yakobe mbigudumuka pikhathimbana iye naye.+ 26 Buluka penepo mamuna unoyu alonga: “Ndisiye ndiende, thangwi kunja kuli kuca.” Penepo Yakobe ampanga: “Ine nee ndinakusiya toera uende, mpaka ungandipasa nkhombo.”+ 27 Mamuna ambvundza: “Dzina yako ndiwe ani?” Iye antawira: “Yakobe.” 28 Penepo iye ampanga: “Dzina yako nee inadzakhalabve Yakobe, mbwenye inadzakhala Izraeli,*+ thangwi wathimbana na Mulungu,+ pontho na anthu, mbwenye pakumalisa, iwe wawina.”* 29 Yakobe alonga: “Ndaphata miyendo, ndipange dzina yako.” Mbwenye mamuna antawira: “Thangwi yanji usafuna kudziwa dzina yanga?”+ Penepo iye ampasa nkhombo pa mbuto ineyi. 30 Natenepa, mbuto ineyi Yakobe aipasa dzina ya Penieli,*+ thangwi iye alonga: “Ndaonana na Mulungu nkhope na nkhope, mbwenye ndapitiriza kukhala mʼmaso.”+

31 Dzuwa ikhabuluka pidapiringana iye Penuweli,* mbwenye iye akhatcikhama thangwi ya ntsukunyu+ yace idagudumuka. 32 Na thangwi ineyi, mpaka lero Aizraeli nkhabe kudya nyama ya pa ntsukunyu,* thangwi iye aphata ntsukunyu ya Yakobe, padaphatana ntcafu yace na cunu.

33 Yakobe alamusa maso ace mbaona Izau mbakabwera na amuna 400.+ Penepo iye agawa anace mbaapereka kuna Leya, Rakeli na kuna atumiki ace awiri aakazi.+ 2 Iye aikha atumiki ace aakazi na anawo kutsogolo,+ Leya na anace aaikha pakati,+ Rakeli+ na Zuze aaikha nduli mwawo. 3 Buluka penepo, iye aenda kutsogolo kwawo, agodama mbakotamisa nsolo wace mpaka pantsi kanomwe pikhafendedzera iye mʼbale wace.

4 Mbwenye Izau athamanga mbaenda kaonana naye, anʼkhumbatira mbampswompswona, uwiri wawo atoma kulira. 5 Izau pidalamusa iye maso ace aona akazi na ana, iye abvundza: “Kodi awa ali na iwe mbani?” Yakobe atawira: “Ndi ana adapaswa ntumiki+ wanu na Mulungu.” 6 Atumiki aakazi na anawo afendedza, agodama mbakotamisa misolo yawo mpaka pantsi, 7 Leya na anace afendedzambo, agodama mbakotamisa misolo yawo mpaka pantsi. Buluka penepo, Zuze na Rakeli afendedza, agodama mbakotamisa misolo yawo mpaka pantsi.+

8 Izau abvundza: “Thangwi yanji watumiza anthu anewa onsene adagumanikana na ine?”+ Iye atawira: “Toera mbuyanga+ mupangize kukoma ntima kuna ine.” 9 Penepo Izau alonga: “Mʼbale wanga,+ ine ndiri na pinthu pizinji. Khala na pinthu pyako.” 10 Mbwenye Yakobe alonga: “Ndaphata miyendo, lekani kukhonda. Khala ndine wakutawirika pamaso panu tawirani muoni wanga, thangwi ine ndaubweresa toera ndikwanise kuona nkhope yanu. Natenepa pidaona ine nkhope yanu ndi ninga ndikuona nkhope ya Mulungu, thangwi imwe mwanditambira mwadidi.+ 11 Ndaphata miyendo, tambirani muoni udabweresa ine,+ thangwi Mulungu apangiza kukoma ntima kuna ine, pontho ndiri na pinthu pyonsene pinafuna ine.”+ Penepo iye apitiriza kunkakamiza mpaka Izau kutawira.

12 Buluka penepo, Izau alonga: “Tendeni tipitirize na ulendo wathu, pontho ndisiye ndiende kutsogolo kwako.” 13 Mbwenye Yakobe ampanga: “Mbuyanga, imwe musadziwa kuti ana ndi akusowa mphambvu,+ pontho ndiri na mabira na ngʼombe zakuti zikuyamwisa; zingakakamizwa toera kufamba mwakucimbiza, ngakhale pa ntsiku ibodzi basi, nkumbi onsene unamala kufa. 14 Ndaphata miyendo mbuyanga, tsogolani, mbwenye ine ndinapitiriza ulendo wanga mwapangʼono-pangʼono mwakubverana na kufamba kwa nkumbi na ana, mpaka ndingafika kuna mbuyanga ku Seiri.”+ 15 Buluka penepo, Izau alonga: “Ndaphata miyendo, nditawirise kuti ndikusiire amuna angasi ali na ine.” Iye atawira: “Pyenepi nkhabe funika. Kubverwa ntsisi na mbuyanga pyakwana.” 16 Natenepa, pa ntsiku ineyi Izau abwerera ku Seiri.

17 Yakobe acita ulendo mbaenda ku Sukoti,+ kweneko iye amanga nyumba yace, amangambo mathanga toera kuikha pifuyo pyace. Na thangwi ineyi mbuto ineyi aipasa dzina ya Sukoti.*

18 Pidabuluka iye ku Padhani-Aramu,+ Yakobe afika mwadidi ku nzinda wa Sikemu+ mu dziko ya Kanani;+ kweneko iye amanga nsasa wace cifupi na nzinda. 19 Pontho iye akwanisa kugula khundu ibodzi ya munda kuna ana a Amori pai wace Sikemu, udagulisirwa iye na kobiri zakukwana 100,+ pa mbuto ikhadamanga iye kale nsasa wace. 20 Pa mbuto ineyi, iye amanga guwa ya ntsembe mbaipasa dzina ya Mulungu, Mulungu wa Izraeli.+

34 Dhina mwana wa Leya+ adabalira iye Yakobe, akhali na nsambo wakuenda kacedza na* atsikana a dziko ineyi.+ 2 Sikemu mwana wa Amori, Mueveu,+ ntsogoleri wa dziko ineyi, pidaona iye Dhina, amʼphata mbapita naye mʼmabonde mwakukakamiza. 3 Iye akhafuna kakamwe Dhina mwana wa Yakobe, ansirira mbayesera kuntundusa na mafalace.* 4 Buluka penepo Sikemu apanga Amori+ pai wace: “Ndisembereni ntsikana uyu toera akhale nkazanga.”

5 Pidadziwa Yakobe kuti Sikemu akhadapita mʼmabonde na Dhina mwanace, anace amuna akhakumbiza mikumbi ya pifuyo. Natenepa, Yakobe nee alonga cinthu mpaka mudabwerera iwo. 6 Mukupita kwa ndzidzi, Amori pai wace Sikemu aenda kalonga na Yakobe. 7 Mbwenye ana a Yakobe abva pidacitika, mbabwerera mwakucimbiza buluka kukhadyesa iwo pifuyo. Iwo atsukwala mbaipirwa kakamwe, thangwi Sikemu apasa manyadzo Izraeli pidapita iye mʼmabonde na mwana+ wa Yakobe, cinthu cakuti nee cikhafunika kucitwa.+

8 Amori aapanga: “Mwananga Sikemu asirira kakamwe* mwananu wantsikana. Ndaphata miyendo, mpaseni toera akhale nkazace, 9 pontho ticite cibverano toera tisemberane. Ife tisembe ananu akazi, imwembo musembe+ anathu akazi. 10 Munakwanisa kukhala pakati pathu, natenepa dziko ino inadzakhala mʼmanja mwanu. Khalani mwenemu, citani malonda anu mbamukhazikika mwenemu.” 11 Buluka penepo, Sikemu apanga pai wace Dhina na abale ace: “Ndibvereni ntsisi, pontho ine ndinacita pyonsene pinafuna kuphemba imwe. 12 Munakwanisa kunditcadja* ntengo ukulu kakamwe wa kobiri yakusemba nayo na muoni.+ Ine ndiri dzololo toera kupereka pyonsene pinafuna kundiphemba imwe. Basi ene ndipaseni ntsikana unoyu toera akhale nkazanga.”

13 Ana a Yakobe atawira mwakunyengeza kuna Sikemu na Amori pai wace, thangwi iye akhadapasa manyadzo* mʼbale wawo Dhina. 14 Iwo aapanga: “Ife cipo tinacita pyenepi; nee tinapereka mʼbale wathu kuna mamuna wakuti nee asidzwa,+ thangwi pyenepi mphyakupasa manyadzo kwa ife. 15 Ife tinacita pyenepi basi ene mungatawira kucita ipi: Musafunika kusidza amuna+ onsene pakati panu toera mukhale sawasawa na ife. 16 Buluka penepo tinakutawirisani kusemba anathu akazi, ifembo tinasemba ananu akazi, tinadzakhala na imwe mbatikhala mbumba ibodzi basi. 17 Mungakhonda kutoweza pidalonga ife mbamukhonda kusidzwa, ife tinakwata mʼbale wathu wankazi mbatienda naye.”

18 Amori+ na Sikemu mwana wa Amori+ akomerwa kakamwe na mafala anewa. 19 Mʼphale nee adembuka toera kucita pidaphembwa iye,+ thangwi akhafuna kakamwe mwana wa Yakobe, pontho mʼphale unoyu akhalemedzwa kakamwe panyumba ya pai wace.

20 Natenepa Amori na mwanace Sikemu aenda pansuwo ukulu wa nzinda,+ mbapanga amuna a mu nzinda wawo: 21 “Anthu awa asafuna kukhala muntendere na ife. Mbakhale mu dziko ino, pontho acite malonda awo muno, thangwi dziko ino ndi ikulu kakamwe yakuti anakwanisa kukhalamo. Tinakwanisa kusemba anawo toera akhale akazathu, iwo anakwanisambo kusemba anathu.+ 22 Iwo anatawira kukhala na ife toera tikhale mbumba ibodzi, basi ene tingatawira kucita ipi: Amuna onsene pakati pathu asafunika kusidzwa, ninga iwo ndi akusidzwa.+ 23 Tingacita pyenepi, pinthu pyawo, mpfuma zawo na mikumbi yonsene ya pifuyo pyawo pinadzakhala pyathu. Natenepa tendeni ticite pidatiphemba iwo toera iwo akwanise kukhala pabodzi na ife.” 24 Onsene akhabuluka na pansuwo ukulu wa nzinda abva pidalonga Amori na mwanace Sikemu, pontho amuna onsene a mu nzinda unoyu atawira kusidzwa.

25 Mbwenye pa ntsiku yacitatu, mu ndzidzi wakuti iwo akhapitiriza kubva kupha kakamwe, ana awiri a Yakobe, Simeoni na Levi, akuti ndi abale ace+ Dhina, mʼbodzi na mʼbodzi akwata supada yace mbaenda ku nzinda wakuti nee ukhali na citsidzikizo, mbapha amuna onsene.+ 26 Iwo aphambo Amori na Sikemu na supada; buluka penepo iwo akwata Dhina panyumba ya Sikemu mbaenda naye. 27 Ana anango a Yakobe abwera mbagumana kuti amuna onsene amala kuphiwa, iwo atapata nzinda thangwi akhadapasa manyadzo mʼbale wawo wankazi.+ 28 Iwo akwata mabira awo, ngʼombe zawo, maburu awo na pyonsene pikhali mu nzinda na kunja kwa nzinda. 29 Iwo akwatambo pinthu pyawo pyonsene, akwata anawo na akazawo mbatapata pyonsene pikhali nʼnyumba zawo.

30 Na thangwi ineyi Yakobe apanga Simeoni na Levi:+ “Imwe mwandibweresera nyatwa zikulu kakamwe, mbamucitisa kuti ndizondwe na anthu a dziko ino, Akanani na Aperesi. Mbumba yathu ndi ingʼono kakamwe; mwandimomwene iwo anadzagumanyana toera kumenyana na ine, pontho ine ndinadzafudzwa, ine na anthu a panyumba panga.” 31 Mbwenye iwo alonga: “Kodi mʼbale wathu wankazi akhafunika kutsalakanwa ninga puta?”

35 Buluka penepo, Mulungu apanga Yakobe: “Lamuka, ndoko ku Bheteli,+ khala kweneko, pontho mangira Mulungu wandimomwene guwa ya ntsembe, ule adaonekera kuna iwe mu ndzidzi ukhathawa iwe mʼbale wako+ Izau.”

2 Penepo Yakobe apanga anthu a panyumba pace na onsene akhali na iye: “Bulusani madzimunthu a alungu apezi ali na imwe pakati panu,+ cenesekani mbamucinja nguwo zanu, 3 pontho lamukani tiende ku Bheteli. Kweneko ndinadzamangira Mulungu wandimomwene guwa ya ntsembe, ule adabva kudembetera kwanga pa ntsiku idatamba ine nyatwa, wakuti asapitiriza kukhala na ine mu mbuto* zonsene zinaenda ine.”+ 4 Natenepa iwo apereka kuna Yakobe madzimunthu a alungu onsene akhali na iwo pabodzi na mphete zikhali mʼmakutu mwawo, penepo Yakobe apifikira* pantsi pamuti ukulu ukhali cifupi na Sikemu.

5 Pikhapitiriza iwo na ulendo, Mulungu acitisa kuti anthu a mizinda ya cifupi aagope, na thangwi ineyi iwo nee atowerera ana a Yakobe. 6 Pakumalisa, Yakobe na anthu onsene akhali na iye afika ku Luzi,+ kwakuti ndi ku Bheteli mu dziko ya Kanani. 7 Kweneko iye amanga guwa ya ntsembe, pontho mbuto ineyi iye aipasa dzina ya Eli-Bheteli,* thangwi kweneko Mulungu wandimomwene aonekera kuna iye mu ndzidzi ukhathawa iye mʼbale wace.+ 8 Mukupita kwa ndzidzi, Dhebhora+ nyakuyamwisa ana a Rabheka afa mbaikhwa nʼkhundu mwa phiri cifupi na Bheteli pantsi pamuti ukulu. Na thangwi ineyi, muti unoyu aupasa dzina ya Aloni-Bhakuti.*

9 Mulungu aonekera pontho kuna Yakobe pikhabwerera iye buluka ku Padhani-Aramu, mbampasa nkhombo. 10 Mulungu ampanga: “Dzina yako ndi Yakobe.+ Dzina yako nee inadzakhalabve Yakobe, mbwenye inadzakhala Izraeli.” Natenepa iye atoma kuncemera Izraeli.+ 11 Mulungu ampanga pontho: “Ine ndine Mulungu Wamphambvu Zonsene.+ Bala ana mbunjipa. Iwe unadzakhala baba+ wa madzindza na wa mbumba zizinji, pontho amambo anadzabulukira mu dzindza yako.+ 12 Dziko idapasa ine Abhrahamu na Izaki ndinadzaipereka+ kuna iwe na dzindza* yako.” 13 Buluka penepo, Mulungu ansiya mbabuluka pa mbuto ikhadalonga iye na Yakobe.

14 Natenepa Yakobe agumanya nkuku* wa miyala pa mbuto idalonga iye na Mulungu, buluka penepo iye athirira ntsembe ya pyakumwa na mafuta padzulu+ pa nkuku wa miyala ineyi. 15 Mbuto ineyi idalonga iye na Mulungu, Yakobe apitiriza kuicemera Bheteli.+

16 Penepo iwo abuluka ku Bheteli. Iwo akhali kutali pangʼono toera kufika ku Efrata, pa ndzidzi udatoma Rakeli kubala mwana; mbwenye iye anentseka kakamwe toera kubala mwana. 17 Pikhawangisira iye toera kubala mwana, nyakubazika* ampanga: “Leka kugopa, thangwi iwe unabalambo mwana unoyu.”+ 18 Mu ndzidzi wakumalisa wa umaso wace (thangwi iye akhali cifupi toera kufa), Rakeli ampasa dzina ya Bheni-Oni,* mbwenye pai wace ancemera Bhenjamini.*+ 19 Penepo Rakeli afa mbaikhwa munthumbi iri panjira yakuenda ku Efrata, kwakuti ndi ku Bhetelehemu.+ 20 Yakobe aikha mwala ukulu pa nthumbi yace; mwala unoyu ndi cidzindikiro ca nthumbi ya Rakeli mpaka lero.

21 Buluka penepo, Izraeli abuluka mbaenda kamanga nsasa wace kutsogolo kwa nyumba ya ku Edheri. 22 Pa ntsiku inango, mu ndzidzi ukhali Izraeli mu dziko ineyi, Rubheni apita mʼmabonde na Bhila nkazi wa pai wace, Izraeli abva pyenepi.+

Yakobe akhali na ana 12 amuna. 23 Ana a Leya akhali Rubheni+ mwana wautombo* wa Yakobe, buluka penepo abala Simeoni, Levi, Yuda, Isakari na Zebhuloni. 24 Ana a Rakeli akhali Zuze na Bhenjamini. 25 Ana a Bhila ntumiki wa Rakeli akhali Dhani na Nafitali. 26 Ana a Zilpa ntumiki wa Leya akhali Gadhi na Azeri. Anewa ndi ana a Yakobe adabala iye ku Padhani-Aramu.

27 Pakumalisa Yakobe afika kukhali Izaki pai wace ku Manre+ mu dziko ya Kiriyati-Arbha, kwakuti ndi ku Ebhroni, kudakhala Abhrahamu na Izaki ninga alendo.+ 28 Izaki akhala maso mu pyaka 180.+ 29 Buluka penepo, Izaki afa mbaikhwa munthumbi ku mbuto idaikhwa ambuyace, pakumala kutsandzaya na umaso wadidi mu pyaka pizinji; buluka penepo Izau na Yakobe aikha pai wawo munthumbi.+

36 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Izau, wakuti ndi Edhomi.+

2 Izau asemba akazace pakati pa ana a Akanani: Adha+ mwana wa Eloni wa dzindza ya Eti;+ Olibhama+ mwana wa Aana ndzukulu wa Zibhioni wa dzindza ya Aeveu; 3 na Bhasemati+ mwana wa Ijimaeli, mʼbale wankazi wa Nebhayoti.+

4 Adha abalira Izau mwana wamamuna akhacemerwa Elifaji, Bhasemati abala Reuweli,

5 Olibhama abala Yeusi, Yalamu na Kora.+

Anewa ndi ana a Izau adabalwa ku dziko ya Kanani. 6 Buluka penepo Izau aenda ku dziko inango kutali na Yakobe mʼbale wace,+ mbakwata akazace na anace amuna, anace akazi na anthu onsene a panyumba pace, mikumbi ya pifuyo pyace, pinyama pinango pyonsene na mpfuma zonsene+ zikhali na iye ku dziko ya Kanani. 7 Thangwi pinthu pyawo pikhadanjipa kakamwe kwakuti nee mbadakwanisabve kukhala pabodzi pene, pontho dziko ikakhala iwo* ikhali ingʼono kakamwe toera kudyesa mikumbi yonsene ya pifuyo pikhali na iwo. 8 Na thangwi ineyi, Izau aenda kakhala kucisa ca mapiri a Seiri.+ Izau ndi Edhomi.+

9 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Izau pai wa dzindza ya Edhomi, wakuti akakhala mucisa ca mapiri a Seiri.+

10 Awa ndi madzina a ana a Izau: Elifaji mwana wa Adha nkazace Izau; Reuweli mwana wa Bhasemati nkazace Izau.+

11 Ana a Elifaji akhali Temani,+ Omari, Zefo, Gatamu na Kenazi.+ 12 Timina adzakhala nkazi unango wa Elifaji mwana wa Izau. Iye abalira Elifaji mwana akhacemerwa Amaleki.+ Anewa ndi ana a Adha nkazace Izau.

13 Awa ndi ana a Reuweli: Naati, Zera, Sama na Miza. Anewa akhali ana a Bhasemati+ nkazace Izau.

14 Awa ndi ana a Olibhama adabalira iye Izau: Yeusi, Yalamu na Kora. Olibhama akhali nkazace Izau, mwana wa Aana na ndzukulu wa Zibhioni.

15 Awa ndi atsogoleri a madzindza a ana a Izau.+ Ana a Elifaji mwana wakutoma wa Izau: Ntsogoleri Temani, ntsogoleri Omari, ntsogoleri Zefo, ntsogoleri Kenazi,+ 16 ntsogoleri Kora, ntsogoleri Gatamu na ntsogoleri Amaleki. Anewa ndi atsogoleri a dzindza ya Elifaji+ mu dziko ya Edhomi. Anewa ndi ana a Adha.

17 Awa ndi ana a Reuweli mwana wa Izau: Ntsogoleri Naati, ntsogoleri Zera, ntsogoleri Sama na ntsogoleri Miza. Anewa ndi atsogoleri a dzindza ya Reuweli mu dziko ya Edhomi.+ Anewa ndi ana a Bhasemati nkazace Izau.

18 Pakumalisa, awa ndi ana a Olibhama nkazace Izau: Ntsogoleri Yeusi, ntsogoleri Yalamu na ntsogoleri Kora. Anewa ndi atsogoleri a madzindza adabalwa na Olibhama nkazace Izau, mwana wa Aana.

19 Anewa ndi ana a Izau, pontho anewa ndi atsogoleri a madzindza awo. Iye ndi Edhomi.+

20 Awa ndi ana a Seiri wa dzindza ya Aori, ale anakhala mu dziko ineyi:+ Lotani, Sobhali, Zibhioni, Aana,+ 21 Dhisoni, Ezeri na Dhisani.+ Anewa ndi atsogoleri a dzindza ya Aori, ana a Seiri, mu dziko ya Edhomi.

22 Ana a Lotani akhali Ori na Emami, Lotani akhali na mʼbale wace wankazi akhacemerwa Timina.+

23 Awa ndi ana a Sobhali: Alvani, Manati, Ebhali, Sefo na Onamu.

24 Awa ndi ana a Zibhioni:+ Aia na Aana. Aana unoyu ndiye adaona micera ya madzi akupisa nʼthando pikhakumbiza iye maburu a Zibhioni pai wace.

25 Awa ndi ana a Aana: Dhisoni na Olibhama mwana wankazi wa Aana.

26 Awa ndi ana a Dhisoni: Emidhani, Esibhani, Itirani na Kerani.+

27 Awa ndi ana a Ezeri: Bhiliani, Zavani na Akani.

28 Awa ndi ana a Dhisani: Uzi na Arani.+

29 Awa ndi atsogoleri a dzindza ya Aori: Ntsogoleri Lotani, ntsogoleri Sobhali, ntsogoleri Zibhioni, ntsogoleri Aana, 30 ntsogoleri Dhisoni, ntsogoleri Ezeri na ntsogoleri Dhisani.+ Anewa ndi atsogoleri a dzindza ya Aori mwakubverana na atsogoleri awo mu dziko ya Seiri.

31 Awa ndi amambo adatonga mu dziko ya Edhomi+ mu ndzidzi wakuti Aizraeli*+ akhadzati kukhala na mambo: 32 Bhela mwana wa Bheori atonga ku Edhomi, nzinda wace ukhacemerwa Dhinabha. 33 Pidafa Bhela, Yobhabhi mwana wa Zera wa dziko ya Bhozira apita pa mbuto yace mbatoma kutonga. 34 Pidafa Yobhabhi, Uzamu wa dziko ya Temani apita pa mbuto yace mbatoma kutonga. 35 Pidafa Uzamu, Adhadhi mwana wa Bhedhadhi apita pa mbuto yace mbatoma kutonga. Iye akunda Amidhiyani+ mu dziko ya Moabhe, nzinda wace ukhacemerwa Aviti. 36 Pidafa Adhadhi, Samila wa ku Masireka apita pa mbuto yace mbatoma kutonga. 37 Pidafa Samila, Sauli wa ku Reobhoti, cisa cinagumanika cifupi na nkulo, apita pa mbuto yace mbatoma kutonga. 38 Pidafa Sauli, Bhaale-Anani mwana wa Akibhori apita pa mbuto yace mbatoma kutonga. 39 Pidafa Bhaale-Anani mwana wa Akibhori, Adhare apita pa mbuto yace mbatoma kutonga. Nzinda wace ukhacemerwa Pau; pontho nkazace akhacemerwa Metabheli mwana wa Matredhi, ndzukulu wa Mezabhi.

40 Awa ndi madzina a madzindza a Izau mwakubverana na mabanja awo, pisa pyawo na madzina awo: Ntsogoleri Timina, ntsogoleri Alva, ntsogoleri Yeteti,+ 41 ntsogoleri Olibhama, ntsogoleri Elaa, ntsogoleri Pinoni, 42 ntsogoleri Kenazi, ntsogoleri Temani, ntsogoleri Mibhizari, 43 ntsogoleri Magidhiyeli na ntsogoleri Iramu. Anewa ndi atsogoleri a dzindza ya Edhomi mwakubverana na pisa pyawo mu dziko yawo.+ Unoyu ndi Izau pai wa dzindza ya Edhomi.+

37 Yakobe apitiriza kukhala mu dziko ya Kanani, kudakhala pai wace ninga mulendo.+

2 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Yakobe.

Pikhali Zuze+ na pyaka 17 pyakubalwa, pa ntsiku inango iye akhakumbiza mabira+ pabodzi na ana a Bhila+ na ana a Zilpa,+ akazi a pai wace. Pontho Zuze apanga pai wace pinthu pyakuipa pikhacita abale ace. 3 Izraeli akhafuna kakamwe Zuze kupiringana anace+ anango onsene, thangwi unoyu akhali mwana adabala iye mu unkhalamba wace; pontho ansonesera nguwo yakulapha yakubalika kakamwe. 4 Pidaona abale ace kuti pai wawo akhanfuna kakamwe kupiringana abale ace onsene, iwo atoma kumuida, pontho nee akhakwanisa kulonga naye mwadidi.*

5 Mukupita kwa ndzidzi, Zuze alota ndoto mbailonga kuna abale ace,+ penepo iwo agumana thangwi inango toera kumuida. 6 Iye aapanga: “Ndaphata miyendo, bveserani ndoto idalota ine. 7 Ife tikhamanga misumbu ya tirigu pakati pa munda, mbwenye nsumbu wanga walamuka mbupitiriza kukhala dzololo, misumbu yanu yazungulira nsumbu wanga mbikotama pamaso pa nsumbu wanga.”+ 8 Abale ace ambvundza: “Pisabveka kuti unakhala mambo wathu mbutitonga?”+ Natenepa iwo agumana thangwi inango toera kumuida, thangwi ya ndoto zace na mafala adalonga iye.

9 Mukupita kwa ndzidzi, iye alota ndoto inango mbailonga kuna abale ace: “Ine ndalota ndoto inango. Ndalota dzuwa, mwezi na nyenyezi 11 pikhakotama patsogolo panga.”+ 10 Buluka penepo, iye alongambo ndoto ineyi kuna pai wace na abale ace; pai wace ansandika mbalonga: “Kodi ndoto ineyi idalota iwe isabvekanji? Kodi ine, mai wako na abale ako tinabweradi kuna iwe mbatikotamisa misolo yathu pamaso pako mpaka pantsi?” 11 Abale ace atoma kuncitira bibvu,+ mbwenye pai wace akoya mafala anewa muntima mwace.

12 Abale ace aenda kakumbiza mabira a pai wawo cifupi na Sikemu.+ 13 Buluka penepo, Izraeli apanga Zuze: “Abale ako aenda kakumbiza mabira cifupi na Sikemu. Ine ndisafuna ndikutume toera uende kaaone.” Penepo iye atawira: “Ine ndiri dzololo toera kuenda!” 14 Natenepa iye ampanga: “Ndaphata miyendo, ndoko kaone abale ako khala ali mwadidi. Onambo kuti mikumbi iri tani, ungamala undibweresere mphangwa.” Penepo iye antuma buluka ku gowa ya Ebhroni+ mbaenda ku Sikemu. 15 Mukupita kwa ndzidzi, mamuna mʼbodzi anʼgumana mbakandzendza-ndzendza ntsanga. Mamuna unoyu ambvundza: “Uli kusakanji kani?” 16 Iye atawira: “Ndiri kusaka abale anga. Ndaphata miyendo, ndipangeni: Musadziwambo kuti ndi kupi kunakumbiza iwo mikumbi ya pifuyo?” 17 Mamuna atawira: “Iwo abuluka kuno, thangwi ndaabva mbakalonga kuti: ‘Tendeni ku Dhotani.’” Natenepa Zuze atowera abale ace, mbaagumana ku Dhotani.

18 Iwo amuona nakutali, pontho mbadzati kufika pana iwo, abale ace atoma kubverana toera kumupha. 19 Natenepa iwo alonga kuna unango na ndzace: “Onani, nyakulota+ ule ali kubwera! 20 Cincino tendeni timuphe, timponye mu ncera, tingamala tinalonga kuti iye alumwa na cikala. Buluka penepo tinaona kuti ninji pinafuna kucitika na ndoto zace.” 21 Rubheni+ pidabva iye pyenepi ayesera kumuombola mʼmanja mwawo. Natenepa iye alonga: “Mbatilekeni kumupha.”+ 22 Rubheni aapanga: “Lekani kumupha.+ Mponyeni mu ncera uyu nʼthando muno, mbwenye lekani kuncita pyakuipa.”+ Iye akhafuna kumpulumusa toera angamala amʼbweze kuna pai wace.

23 Pidafika Zuze, abale ace anʼdulisa nguwo yace, yakuti ndi nguwo yakulapha na yakubalika kakamwe ikhabvala iye,+ 24 iwo amʼphata mbamponya mu ncera. Mu ndzidzi unoyu, ncera nee ukhali na madzi.

25 Buluka penepo, iwo akhala pantsi toera kudya. Pidalamusa iwo maso awo, aona nsoka wa anthu a dzindza ya Ijimaeli+ akhabwera buluka ku Jiliyadhi. Makamelo awo akhadathukula mafuta akununkhira anacemerwa ladhano, bhalsamu na makoko* akununkhira a miti,+ iwo akhaenda ku Ejitu. 26 Penepo Yuda apanga abale ace: “Tinawinanji tingapha mʼbale wathu mbatifikira ciropa cace?+ 27 Mphyadidi tinʼgulise+ kuna Aijimaeli, mbwenye mbatilekeni kuncita pyakuipa. Kusiyapo pyenepi, iye ndi mʼbale wathu wa ciropa cibodzi cene.” Natenepa iwo abvera pidalonga mʼbale wawo. 28 Pikhapita anyamalonda a Amidhiyani,+ abale ace Zuze amʼbulusa mu ncera mbanʼgulisa kuna Aijimaeli na ntengo wa kobiri 20 za parata.+ Amuna anewa akwata Zuze mbaenda naye ku Ejitu.

29 Mukupita kwa ndzidzi, pidabwerera Rubheni mbakhonda kugumana Zuze mu ncera, iye apandula nguwo zace. 30 Pidabwerera iye kuna abale ace, iye alonga mwakugaluza: “Mwana azambazika! Mphapo ndinacitanji ine?”

31 Iwo akwata nguwo ya Zuze, apha bokho mbabvika nguwo ineyi mu ciropa. 32 Pidamala iwo, atumiza nguwo yakubalika ya Zuze kuna pai wawo na mphangwa izi: “Ife tagumana nguwo iyi. Taphata miyendo, iyangʼaneni mwadidi toera muone khala ndi nguwo ya mwananu peno nkhabe.”+ 33 Penepo iye aiyangʼana mwadidi, mbalonga mwakugaluza: “Iyi ndi nguwo ya mwananga! Iye alumwa na cikala! Mwakukhonda penula, Zuze amala kudyiwa!” 34 Penepo Yakobe apandula nguwo zace, amanga sakha ncunu mwace, mbatsukwala mu ntsiku zizinji thangwi yakufa kwa mwanace. 35 Anace onsene amuna na akazi akhayesera kumʼbalangaza, mbwenye iye akakhonda kubalangazwa, mbalonga: “Ndinalira mwananga mpaka kuenda kwanga Munthumbi!”*+ Iye akhapitiriza kulira mwanace.

36 Pidafika iwo ku Ejitu, Amidhiyani agulisa Zuze kuna Putifare nkulu wa utongi wa Farau,+ na nkulu wa anyakuonera mambo.+

38 Mu ndzidzi unoyu, Yuda asiya abale ace mbaenda kamanga nsasa wace cifupi na mamuna akhacemerwa Ira wa dzindza ya Adhulamu. 2 Kweneko Yuda aona mwana wankazi wa mamuna mʼbodzi akhacemerwa Suwa wa dzindza ya Kanani.+ Natenepa Yuda ankwata ninga nkazace mbapita naye mʼmabonde, 3 pontho iye akhala na mimba. Mukupita kwa ndzidzi iye abala mwana wamamuna, Yuda ampasa dzina ya Eri.+ 4 Iye akhala pontho na mimba, abala mwana wamamuna mbampasa dzina ya Onani. 5 Iye abala pontho mwana wamamuna mbampasa dzina ya Sela. Mu ndzidzi udabalwa mwana unoyu, Yuda akhali ku Akizibhi.+

6 Mukupita kwa ndzidzi, Yuda asaka nkazi mbasembera Eri mwanace wakutoma, nkazi unoyu akhacemerwa Tamara.+ 7 Mbwenye Eri mwana wakutoma wa Yuda akhacita pinthu pikhatsukwalisa Yahova; na thangwi ineyi Yahova amupha. 8 Natenepa Yuda apanga Onani: “Semba nkazi wa mʼbale wako adafa, pita mʼmabonde na iye toera mʼbale wako+ akwanise kubala mwana kubulukira mwa iwe.” 9 Onani akhadziwa kuti mwana akhafuna kubalwa nee mbadakhala wa dzindza yace.+ Natenepa, pikhapita iye mʼmabonde na nkazi wa mʼbale wace, iye akhataya pantsi umuna toera akhonde kubalira mwana mʼbale wace adafa.+ 10 Pidacita iye pikhali pyakuipa pamaso pa Yahova, natenepa iye amuphambo.+ 11 Yuda apanga Tamara nkwenyace: “Ndoko kakhale kunyumba kwa pai wako ninga nzice mpaka mwananga Sela angakula.” Thangwi Yuda alonga ekhene: ‘Panango iye anafambo ninga abale ace.’+ Natenepa Tamara aenda kakhala kunyumba kwa pai wace.

12 Mukupita kwa ndzidzi, nkazi wa Yuda mwana wa Suwa+ afa. Pidamala ndzidzi wakulira nkazace, Yuda pabodzi na xamwali wace akhacemerwa Ira wa dzindza ya Adhulamu+ aenda ku Timina+ kaona amuna akhakwedza maweya a mabira ace. 13 Tamara apangwa: “Tebzwalako ali kuenda ku Timina kakwedza maweya a mabira ace.” 14 Na thangwi ineyi, Tamara acinja nguwo zace, abulusa nguwo zace zauzice, aphimbira nkhope yace, afinika nguwo inango mbaenda kakhala pansuwo ukulu wa Enaimu unagumanika pa nseu unenda ku Timina; thangwi iye aona kuti Sela akula, mbwenye nee aperekwa kuna iye toera akhale nkazace.+

15 Yuda pidamuona iye, mwakucimbiza anyerezera kuti akhali nkazi wauputa, thangwi iye akhadaphimbira nkhope yace. 16 Natenepa Yuda aenda kuna iye nʼkhundu mwa nseu mbampanga: “Ndaphata miyendo, ine ndisafuna ndipite mʼmabonde na iwe,” iye alonga pyenepi thangwi nee akhadziwa kuti nkazi unoyu ndi nkwenyace.+ Mbwenye nkazi ambvundza: “Munandipasanji toera mupite mʼmabonde na ine?” 17 Penepo Yuda antawira: “Ndinakutumizira mbuzi ibodzi ya pa nkumbi wanga.” Mbwenye nkazi ambvundza: “Munandipasa cinthu toera ndiphatire mpaka mungaitumiza?” 18 Iye ambvundza: “Usafuna ndikupasenji?” Nkazi antawira: “Ndipaseni mphete yanu inaikha na imwe cidzindikiro,+ nkufu wanu na ndodo yanu iri na imwe mʼmanja.” Natenepa iye ampasa, mbapita naye mʼmabonde, pontho Tamara adzakhala na mimba. 19 Buluka penepo, nkazi alamuka mbaenda pyace, abulusa nguwo ikhadafinika iye mbabvala nguwo zace zauzice.

20 Yuda atuma xamwali wace wa dzindza ya Adhulamu+ toera aende kapereke mbuzi kuna nkazi unoyu toera akwanise kubwezerwa pinthu pidaphatira iye, mbwenye nee anʼgumana. 21 Iye abvundzisa amuna a cisa ceneci: “Ali kupi nkazi ule wauputa* akakhala ku Enaimu nʼkhundu mwa nseu?” Mbwenye iwo antawira: “Cipo takhala na nkazi wauputa* mucisa cino.” 22 Pakumalisa iye abwerera kuna Yuda mbalonga: “Nee ndanʼgumana. Kusiyapo pyenepi, amuna a cisa ceneci andipanga: ‘Cipo takhala na nkazi wauputa mucisa cino.’” 23 Penepo Yuda alonga: “Mbakhale napyo pyace toera tikhonde kupasika manyadzo. Pontho ine ndatumiza mbuzi, mbwenye iwe nee wanʼgumana.”

24 Mbwenye mudapita miyezi mitatu, Yuda apangwa: “Nkwenya wako Tamara acita uputa, natenepa iye ali na mimba.” Penepo Yuda alonga: “Mʼbuluseni kunja toera aphiwe, buluka penepo apiswe na moto.”+ 25 Pikhabuluswa iye kunja, Tamara atumiza mphangwa izi kuna Tebzwalace: “Mwanaciro pinthu ipi ndiye adandipasa mimba iri na ine.” Iye athimiza: “Ndaphata miyendo, piyangʼaneni mwadidi toera muone kuti mphete iyi, nkufu uyu na ndodo+ iyi ndi pya ani.” 26 Penepo Yuda apidinga mbalonga: “Iye ndi wakulungama kakamwe kupiringana ine, thangwi ine nee ndampereka kuna mwananga Sela.”+ Buluka penepo Yuda cipo apita pontho mʼmabonde na Tamara.

27 Mudakwana ndzidzi toera iye abale, Tamara akhali na ana mamphasa mʼmimba mwace. 28 Pikhabala iye, mwana mʼbodzi abulusa djanja yace kunja, mwakucimbiza nyakubazika akwata usalu wakufuira, amanga djanja ya mwana, mbalonga: “Uyu ndiye adatoma kubalwa.” 29 Mbwenye mudabweza iye djanja yace, mʼbale wace abalwa, penepo nyakubazika alonga mwakugaluza: “Thangwi yanji wafungula wekhene njira toera kubuluka?” Na thangwi ineyi apaswa dzina ya Peresi.*+ 30 Buluka penepo, abalwambo mʼbale wace akhadamangwa usalu wakufuira, iye apaswa dzina ya Zera.+

39 Zuze akwatwa na Aijimaeli+ mbaendeswa ku Ejitu,+ kweneko iwo anʼgulisa kuna Putifare.+ Putifare akhali nkulu wa utongi wa Farau na nkulu wa anyakuonera. 2 Mbwenye Yahova akhali na Zuze.+ Na thangwi ineyi, pinthu pyonsene pikhacita iye pikhafamba mwadidi, pontho iye apaswa basa yakutsalakana nyumba ya mbuyace, Muejitu. 3 Mbuyace aona kuti Yahova akhali na iye, pontho kuti Yahova akhacitisa kuti pinthu pyonsene pikhacita Zuze pifambe mwadidi.

4 Putifare akhapitiriza kukomerwa na Zuze, pontho iye adzakhala ntumiki wace wakunyindirika. Na thangwi ineyi, Putifare ansankhula toera akhale nyakuonera nyumba yace na pinthu pyace pyonsene. 5 Kutomera pa ndzidzi udansankhula iye toera kuonera nyumba yace na pinthu pyace pyonsene, Yahova apitiriza kupasa nkhombo nyumba ya Putifare thangwi ya Zuze, pontho Yahova akhapasa nkhombo pinthu pikhali na iye panyumba pace na kumunda kwace.+ 6 Pakumalisa, Putifare asiya pyonsene mʼmanja mwa Zuze, pontho iye nee akhadzudzumikabve na cinthu cinango kusiyapo kusankhula cakudya cikhadya iye. Kusiyapo pyenepi, Zuze adzakhala wakubalika na wa maonekero adidi.

7 Mukupita kwa ndzidzi, nkazi wa mbuyace atoma kuyangʼana Zuze mwakusirira, mbampanga: “Gona na ine.” 8 Mbwenye iye akhonda mbapanga nkazi wa mbuyace: “Mbuyanga nee asadziwa pinthu piri na ine panyumba ino, pontho iye apereka pinthu pyace pyonsene mʼmanja mwanga. 9 Nkhabepo munthu unango wankulu kupiringana ine panyumba ino, pontho nee cinthu cibodzi cidandikhondesa iye, kusiyapo imwe, thangwi ndimwe nkazace. Mphapo ndinakwanisa tani kucita cinthu ceneci cakuipa kakamwe, mbandidawira Mulungu?”+

10 Mbwenye ntsiku zonsene iye akhalonga na Zuze, mbwenye iye cipo atawira kugona naye peno kucedza naye.* 11 Mbwenye ntsiku inango, pidapita iye nʼnyumba toera kuphata basa yace, anyabasa anango nee akhali mwenemu. 12 Penepo nkazi wa mbuyace aphata nguwo yace, mbampanga: “Gona na ine!” Mbwenye Zuze asiya nguwo mʼmanja mwace, mbathawira kunja. 13 Pidaona iye kuti Zuze asiya nguwo mʼmanja mwace mbathawa, 14 atoma kukhuwa mwakugaluza, mbacemera anyabasa a panyumba pace, mbaapanga: “Onani basi! Mamunanga atibweresera Muhebheri uyu toera kutipasa manyadzo. Iye abwera kuna ine toera agone na ine, mbwenye ine ndatoma kukhuwa mwakugaluza kakamwe. 15 Pidabva iye kuti ndiri kukhuwa, asiya nguwo zace pakhundu panga, mbathawira kunja.” 16 Buluka penepo iye asiya nguwo za Zuze pakhundu pace mpaka pidafika mbuyace Zuze panyumba.

17 Natenepa ampanga pibodzi pyene, mbalonga: “Ntumiki Wacihebheri adatibweresera imwe abwera kuna ine toera kundipasa manyadzo. 18 Mbwenye pidatoma ine kukhuwa, asiya nguwo zace pakhundu panga, mbathawira kunja.” 19 Pidabva mbuyace mafala adalonga nkazace kuti: “Ipi ndipyo pidacita ntumiki wako,” iye aipirwa kakamwe. 20 Natenepa, mbuyace Zuze ankwata mbamuikhisa nkaidi, mbuto ikakhala anyakaidi a mambo, iye apitiriza nkaidi.+

21 Mbwenye Yahova apitiriza kukhala na Zuze, apangiza ufuni mbakhala wakukhulupirika kuna iye, pontho acitisa kuti nkulu wa kaidi+ akomerwe na Zuze. 22 Natenepa nkulu wa kaidi asankhula Zuze toera kuonera anyakaidi onsene akhali nkaidi, pontho ndiye akhatsogolera pinthu pyonsene pikhacitwa mwenemu.+ 23 Mwa pinthu pikhali mʼmanja mwa Zuze, nee cinthu cibodzi cikhadzudzumika na nkulu wa kaidi, thangwi Yahova akhali na Zuze, pontho Yahova akhacitisa kuti pinthu pyonsene pikhacita Zuze pifambe mwadidi.+

40 Buluka penepo, nkulu wa anyakupereka pyakumwa+ kuna mambo wa ku Ejitu na nkulu wa anyakuphika mikate, adawira mbuyawo, mambo wa ku Ejitu. 2 Natenepa, Farau aipirwa kakamwe na anyabasa ace anewa, nkulu wa anyakupereka pyakumwa na nkulu wa anyakuphika mikate,+ 3 pontho aafungirisa nkaidi kunyumba ya nkulu wa anyakuonera,+ ku mbuto idafungirwa Zuze.+ 4 Penepo nkulu wa anyakuonera asankhula Zuze toera akhale na iwo, pontho aatsalakane,+ iwo akhala ntsiku zingasi nkaidi.

5 Pa ntsiku inango namasiku, nyakupereka pyakumwa na nyakuphika mikate ya mambo wa ku Ejitu, akuti akhali nkaidi, uwiri wawo alota ndoto, pontho ndoto ibodzi na ibodzi ikhali na mabvekero ace. 6 Mangwana mwace namacibese, pidabwera Zuze kudzaaona, adzindikira kuti iwo akhali akutsukwala. 7 Natenepa, iye abvundza anyabasa a Farau akuti akhali nkaidi pabodzi na iye panyumba ya mbuyace: “Thangwi yanji lero muli na nkhope zakutsukwala?” 8 Penepo iwo antawira: “Uwiri wathu talota ndoto, mbwenye muno nkhabe munthu toera kutifokotozera.” Zuze aapanga: “Kodi nee ndi Mulungu anafokotoza mabvekero a ndoto?+ Ndaphata miyendo, ndipangeni ndoto zanu.”

9 Natenepa, nyakupereka pyakumwa alonga ndoto yace kuna Zuze, mbampanga: “Mu ndoto yanga, ndaona muti wa mauva patsogolo panga. 10 Muti unoyu wa mauva ukhali na nthawi zitatu, pikhakula izo, zikhabulusa maluwa, mbazibala mauva akutokota. 11 Ndiko ya Farau ikhali mʼmanja mwanga, ine ndakwata mauva mbandiakamulira mu ndiko ya Farau. Buluka penepo ndapereka ndiko ineyi kuna Farau.” 12 Penepo Zuze ampanga: “Awa ndi mabvekero a ndoto yako: Nthawi zitatu ndi ntsiku zitatu. 13 Zingapita ntsiku zitatu kutomera lero, Farau anakubulusa nkaidi, mbakupasa pontho cidzo cako,+ iwe unadzapereka pontho ndiko ya Farau mʼmanja mwace, ninga pikhacita iwe kale pikhali iwe nyakupereka pyakumwa+ kuna iye. 14 Mbwenye pinthu pingakufambira mwadidi, ndikumbukembo. Ndaphata miyendo, pangiza ufuni kuna ine, mbundilonga mwadidi kuna Farau, toera andibuluse nkaidi muno. 15 Mwandimomwene, toera ndigumanike kuno ndacita kubiwa mu dziko ya Ahebheri,+ pontho nee cinthu cibodzi cidadawisa ine kuno toera ndiikhwe nkaidi.”*+

16 Pidaona nkulu wa anyakuphika mikate kuti mabvekero a ndoto akhali adidi, apanga Zuze: “Inembo ndalota, mu ndoto yanga ndaona ntsengwa zitatu za mikate yakucena pa nsolo panga, 17 mu ntsengwa ikhali padzulu pa nsolo panga, mukhali na mitundu yonsene ya pyakudya pinaphikwa na anyakupereka mikate kuna Farau, pontho mbalame zikhadya pinthu pikhali mu ntsengwa ikhali pa nsolo panga.” 18 Penepo Zuze ampanga: “Awa ndi mabvekero a ndoto yako: Ntsengwa zitatu ndi ntsiku zitatu. 19 Zingapita ntsiku zitatu kutomera lero, Farau anadzagwanda nsolo wako mbakumanika pamuti, pontho mbalame zinadzadya manungo ako.”+

20 Ntsiku yacitatu, ikhali ntsiku ya kukumbuka kubalwa kwa Farau,+ iye acitira phwando atumiki ace onsene. Iye abulusa kunja nkulu wa anyakupereka pyakumwa na nkulu wa anyakuphika mikate, mbaikhwa pamaso pa atumiki ace. 21 Nkulu wa anyakupereka pyakumwa amuikha pontho pa basa yace, mbapitiriza kupereka ndiko kuna Farau. 22 Mbwenye nkulu wa anyakuphika mikate iye amʼmanika pamuti, ninga mukhadaafokotozera Zuze ndoto zawo.+ 23 Nkulu wa anyakupereka pyakumwa nee akumbuka Zuze; iye anʼduwala.+

41 Pidapita pyaka piwiri, Farau alota+ kuti akhali dzololo nʼkhundu mwa Nkulo wa Nilo. 2 Iye aona ngʼombe zinomwe zakubalika na zakukhuma zikhabuluka mu nkulo wa Nilo, izo zikhadya thongwe+ nʼkhundu mwa nkulo unoyu. 3 Iye aonambo ngʼombe zinango zinomwe zakuipa na zakuonda zikhabuluka mu nkulo wa Nilo, izo zalimira kukhundu kwa ngʼombe zakukhuma, nʼkhundu mwa Nilo. 4 Buluka penepo, ngʼombe zakuipa na zakuonda zatoma kudya ngʼombe zakubalika na zakukhuma. Penepo Farau alamuka.

5 Buluka penepo iye agona pontho mbalota ndoto yaciwiri. Mu ndoto ineyi, iye aona ndzeti zinomwe za tirigu zikhabuluka pa phesi ibodzi ene, ndzeti zenezi zikhadadzala na mbeu zadidi na zakukhuma.+ 6 Buluka penepo, zabulukambo ndzeti zinomwe za mapwepwa, zidaumiswa na mphepo yakumabulukiro a dzuwa. 7 Ndzeti za mapwepwa zatoma kumeza ndzeti zinomwe zikhadadzala na mbeu zadidi na zakukhuma. Penepo Farau alamuka, mbadzindikira kuti ikhali ndoto.

8 Mangwana mwace namacibese, Farau adzudzumika kakamwe mbacemeresa anyantsembe onsene akulotera na anthu onsene audziwisi a mu Ejitu. Farau aapanga ndoto zace, mbwenye nee mʼbodzi akwanisa kufokotoza mabvekero a ndoto za Farau.

9 Penepo nkulu wa anyakupereka pyakumwa apanga Farau: “Lero ndisafuna ndibweke madawo anga. 10 Imwe mambo Farau mukhadaipirwa kakamwe na atumiki anu. Natenepa mwandiikhisa nkaidi kunyumba ya nkulu wa anyakuonera, ine pabodzi na nkulu wa anyakuphika mikate.+ 11 Buluka penepo, uwiri wathu talota ndoto pa ntsiku ibodzi ene namasiku. Ine na iye talota ndoto, ndoto ibodzi na ibodzi ikhali na mabvekero ace.+ 12 Kweneko tikhali pabodzi na mʼphale wa dzindza ya Ahebheri, ntumiki wa nkulu wa anyakuonera.+ Pidampanga ife ndoto zathu,+ iye afokotoza mabvekero a ndoto ya mʼbodzi na mʼbodzi. 13 Pyonsene pyacitika sawasawa ninga mudafokotoza iye: Ine ndapaswa pontho cidzo canga, mbwenye ndzanga amanikwa pamuti.”+

14 Natenepa Farau acemeresa Zuze,+ mwakucimbiza iwo amʼbulusa nkaidi.*+ Zuze acinga tsisi yace na ndebvu zace, pontho acinja nguwo zace mbaenda kaonana na Farau. 15 Farau apanga Zuze: “Ine ndalota ndoto, mbwenye nkhabe munthu anakwanisa kuzifokotoza. Ndabva kuti ungapangwa ndoto, iwe usakwanisa kufokotoza mabvekero azo.”+ 16 Penepo Zuze apanga Farau: “Ndine ani ine? Mulungu ndiye anafuna kudziwisa mphangwa zadidi kuna Farau.”+

17 Farau apanga Zuze: “Mu ndoto yanga, ndalota kuti ndikhali dzololo nʼkhundu mwa Nkulo wa Nilo. 18 Penepo ndaona ngʼombe zinomwe zakubalika na zakukhuma zikhabuluka mu Nkulo wa Nilo mbazitoma kudya thongwe+ nʼkhundu mwa Nilo. 19 Buluka penepo, zabulukambo ngʼombe zinango zinomwe zakuonda na njala na zakuipa kakamwe. Ine cipo ndaona kale ngʼombe zakuipa kakamwe ninga zenezi mu dziko yonsene ya Ejitu. 20 Ngʼombe zakuonda na zakuipa zatoma kudya ngʼombe zinomwe zakukhuma zidabuluka pakutoma. 21 Mbwenye pidamala izo kudya ngʼombe zakukhuma, nkhabe munthu wakuti mbadakwanisa kudzindikira kuti izo zikhadadya, thangwi zikhapitiriza na maonekero akuipa kakamwe ninga pakutoma. Penepo ine ndalamuka.

22 “Patsogolo pace, ndalota ndoto inango, ndaona ndzeti zinomwe za tirigu zikhabuluka pa phesi ibodzi ene, ndzeti zenezi zikhadadzala na mbeu zadidi na zakukhuma.+ 23 Buluka penepo, zabulukambo ndzeti zinomwe za mapwepwa, zidaumiswa na mphepo yakumabulukiro a dzuwa. 24 Penepo ndzeti za mapwepwa zatoma kumeza ndzeti zinomwe zikhali na mbeu zakukhuma. Ndalonga ndoto zenezi kuna anyantsembe akulotera,+ mbwenye nee mʼbodzi akwanisa kundifokotozera mabvekero azo.”+

25 Penepo Zuze apanga Farau: “Ndoto za Farau ziri na mabvekero mabodzi basi. Mulungu wandimomwene adziwisa Farau pinthu pinafuna Iye kucita.+ 26 Ngʼombe zinomwe zakubalika ndi pyaka pinomwe. Munjira ibodzi ene, ndzeti zinomwe zidadzala na mbeu zadidi ndi pyaka pinomwe. Ndoto zanu ziri na mabvekero mabodzi basi. 27 Ngʼombe zinomwe zakuonda na zakuipa zidamalisira kubuluka, ndi pyaka pinomwe; ndzeti za mapwepwa zidaumiswa na mphepo yakumabulukiro a dzuwa, ndi pyaka pinomwe pyanjala. 28 Ninga mudalonga ine kuna Farau: Mulungu wandimomwene apangiza Farau pinthu pinafuna Iye kucita.

29 “Kunadzaoneka pyaka pinomwe pyakuti munadzaoneka pyakudya pizinji mu dziko yonsene ya Ejitu. 30 Mbwenye pingamala pyaka pyenepi, mwandimomwene kunadzaoneka pyaka pinomwe pyanjala; penepo anthu anadzaduwala kuti mu dziko ya Ejitu mukhali na pyakudya pizinji, pontho njala inadzafudza dziko.+ 31 Thangwi ya njala inafuna kuoneka kutsogolo, anthu nee anadzakumbukabve kuti mu dziko ino mukhali na pyakudya pizinji, thangwi njala ineyi inadzakhala ikulu kakamwe. 32 Farau apangizwa kawiri ndoto ineyi thangwi Mulungu wandimomwene atonga kucita pinthu pyenepi, pontho Mulungu wandimomwene anacita pyenepi mwakukhonda dembuka.

33 “Natenepa Farau mbasake munthu wandzeru na waudziwisi toera akhale muyangʼaniri wa dziko ya Ejitu. 34 Farau asafunika kukhazikisa ayangʼaniri mu dziko yonsene, pontho mu pyaka pinomwe pinafuna kubuluka pyakudya pizinji mu dziko ya Ejitu,+ iwo asafunika kukoya khundu yacixanu ya pyakudya pyenepi. 35 Ayangʼaniri anewa asafunika kugumanya pyakudya pyonsene pinafuna kulimwa mu pyaka pyadidi pinafuna kudza, pontho mukutsogolerwa na Farau, iwo asafunika kuikha pakhundu pyakudya mbapikoya mʼmizinda.+ 36 Cakudya ceneci cinadzaphedza anthu mu dziko mu pyaka pinomwe pya njala inafuna kuoneka mu dziko ya Ejitu, toera dziko ikhonde kufudzwa na njala.”*+

37 Farau na atumiki ace onsene akomerwa na maonero anewa. 38 Natenepa Farau abvundza atumiki ace: “Tinagumana pontho munthu unango ninga uyu wakuti ali na nzimu wa Mulungu?” 39 Farau apanga Zuze: “Nakuti Mulungu akuphedza toera kudziwa pinthu pyenepi pyonsene, nkhabebve munthu unango wandzeru na waudziwisi ninga iwe. 40 Iwe unadzakhala muyangʼaniri wa panyumba panga, pontho mbumba yanga yonsene inadzakubvera na ntima onsene.+ Mbwenye ine ninga mambo,* ndinadzakhala nkulu kupiringana iwe.” 41 Farau athimiza kupanga Zuze: “Bvesera, cincino ndiri kukuikha ninga muyangʼaniri wa dziko yonsene ya Ejitu.”+ 42 Penepo Farau abulusa mʼmanja mwace mphete yace yakuikha nayo cidzindikiro mbaiikha mʼmanja mwa Zuze, ambvazika nguwo zadidi kakamwe, mbaikha nkufu wa ouro nʼkhosi mwace. 43 Kusiyapo pyenepi, iye ankwizisa pa ngolo yace yaciwiri ya umambo, pontho iwo akhakhuwa patsogolo pace: “Avreki!”* Natenepa iye aikhwa ninga muyangʼaniri wa dziko yonsene ya Ejitu.

44 Farau apanga pontho Zuze: “Ine ndine Farau, mbwenye iwe ungakhonda kutawirisa, nkhabe munthu anafuna kucita cinthu* mu dziko yonsene ya Ejitu.”+ 45 Buluka penepo, Farau apasa Zuze dzina ya Zafenati-Peneya, ampasambo Asenati+ mwana wa Potifera toera akhale nkazace, Potifera akhali nyantsembe wa Oni.* Zuze atoma kuyangʼanira dziko ya Ejitu.+ 46 Zuze akhali na pyaka 30+ pa ndzidzi udaenda iye kaonana na Farau mambo wa ku Ejitu.

Zuze abuluka pamaso pa Farau, mbapakasa dziko yonsene ya Ejitu. 47 Mu pyaka pinomwe pyadidi, mu dziko ya Ejitu mukhabuluka pyakudya pizinji. 48 Zuze apitiriza kugumanya pyakudya pyonsene pikhabuluka mu dziko ya Ejitu mu pyaka pinomwe pyadidi, iye akhakoya pyakudya pyenepi mʼmizinda. Mu nzinda ubodzi na ubodzi, iye akhakoya pyakudya pikhabuluka mʼminda ikhali cifupi na nzinda unoyu. 49 Zuze akhapitiriza kukoya pyakudya pizinji kakamwe, pizinji ninga matcetca a nʼkhundu mwa bara, mpaka iwo kusiya kulengesa pyakudya, thangwi nee akhakwanisabve kupilengesa.

50 Mbacidzati kufika caka cakutoma ca njala, Zuze abala ana awiri amuna,+ ana anewa aabala na Asenati mwana wa Potifera nyantsembe wa Oni.* 51 Mwanace wakutoma, Zuze ampasa dzina ya Manase,*+ thangwi iye alonga: “Mulungu andiduwalisa nyatwa zanga zonsene na citsuwo ciri na ine kuna anthu a panyumba ya pai wanga.” 52 Mwanace waciwiri ampasa dzina ya Efraimu,*+ thangwi iye alonga: “Mulungu andipasa ana mu dziko idaona ine nyatwa.”+

53 Buluka penepo, pyamala pyaka pinomwe pyakuti pyakudya pikhabuluka mwadidi mu dziko ya Ejitu,+ 54 mbapitoma pyaka pinomwe pyanjala mwakubverana na pidalonga Zuze.+ Njala yaoneka mʼmadziko onsene, mbwenye mu dziko yonsene ya Ejitu mukhali na cakudya.*+ 55 Pakumalisa, dziko yonsene ya Ejitu yatomambo kuthabuka na njala, anthu atoma kulirira cakudya kuna Farau.+ Penepo Farau apanga anthu onsene a mu Ejitu: “Ndokoni kalonge na Zuze, mbamucita pyonsene pinafuna kukupangani iye.”+ 56 Njala yapitiriza kuoneka pa dziko yonsene yapantsi.+ Natenepa, Zuze atoma kufungula pikwa pyonsene pya pyakudya pikhali na iwo, mbatoma kugulisira Aejitu,+ thangwi njala ikhadatekera mu dziko ya Ejitu. 57 Kusiyapo pyenepi, anthu a pa dziko yonsene akhaenda ku Ejitu toera kugula cakudya kuna Zuze, thangwi njala ikhadatekera pa dziko yonsene yapantsi.+

42 Yakobe pidabva iye kuti ku Ejitu kuli na pyakudya,*+ apanga anace: “Thangwi yanji muli kuyangʼanisana, mbamukhonda kucita pinthu?” 2 Iye athimiza: “Ndabva kuti ku Ejitu kuli na pyakudya. Natenepa, ndokoni kweneko mukatigulire pyakudya toera tipitirize na umaso mbatikhonda kufa na njala.”+ 3 Penepo abale+ khumi a Zuze aenda kagula pyakudya ku Ejitu. 4 Mbwenye Yakobe nee atawirisa kuti Bhenjamini+ mʼbale wace Zuze aende pabodzi na abale ace, thangwi iye alonga: “Panango anadzacitikirwa na cidengwa mbafa.”+

5 Natenepa ana a Izraeli aenda pabodzi na anthu anango akuti akhaendambo kagula pyakudya, thangwi njala ikhadafika mpaka ku dziko ya Kanani.+ 6 Zuze ndiye akhayangʼanira dziko ya Ejitu,+ pontho ndiye akhagulisa pyakudya kuna anthu onsene pa dziko yapantsi.+ Natenepa abale ace Zuze afika pana iye, agodama pamaso pace, mbakotamisa misolo yawo mpaka pantsi.+ 7 Zuze pidaona iye abale ace aadzindikira mwakucimbiza, mbwenye iye nee apangiza kuti asaadziwa.+ Penepo iye aabvundza mwaukali: “Mwabuluka kupi?” Iwo antawira: “Tabuluka ku dziko ya Kanani, tabwera kudzagula pyakudya.”+

8 Natenepa Zuze adzindikira abale ace, mbwenye iwo nee andzindikira. 9 Mwakucimbiza Zuze akumbuka ndoto zikhadalota iye thangwi ya abale ace,+ penepo iye aapanga: “Imwe mwabwera kudzaona dziko, pontho mwabwera kudzaona mbuto zidasowa citsidzikizo mu dziko yathu!” 10 Penepo iwo alonga: “Nkhabe mbuyanga, atumiki anu abwera kudzagula pyakudya. 11 Ife tonsene ndife ana a pai mʼbodzi ene. Ndife anthu akulungama. Atumiki anu nee abwera kudzaona dziko.” 12 Mbwenye iye aapanga: “Unoyu ndi uthambi! Imwe mwabwera kudzaona mbuto zidasowa citsidzikizo mu dziko yathu!” 13 Penepo iwo alonga: “Atumiki anu mu ubale wawo alipo 12.+ Ndife ana a pai mʼbodzi ene+ ku dziko ya Kanani; cincino ngʼono wathu asala na pai wathu,+ mbwenye unango nee alipobve.”+

14 Mbwenye Zuze aapanga: “Ninga mudalonga ine, ‘imwe mwabwera kudzaona dziko!’ 15 Ndinaona khala muli kulonga undimomwene mungacita ipi: Ndiri kudumbira mu dzina ya Farau kuti imwe nee munabuluka pa mbuto ino mpaka mʼbale wanu wangʼono angafika pano.+ 16 Tumani mʼbodzi wanu toera aende kakwate mʼbale wanu, mbwenye anango anasala nkaidi. Natenepa ndinadzaona khala muli kulongadi undimomwene. Khala nkhabe, ndiri kudumbira mu dzina ya Farau kuti imwe mwabwera kudzaona dziko.” 17 Natenepa onsene aafungira nkaidi mu ntsiku zitatu.

18 Pa ntsiku yacitatu Zuze aapanga: “Citani pinafuna kukupangani ine toera mupitirize kukhala mʼmaso, thangwi ine ndisagopa Mulungu. 19 Khala ndimwe anthu akulungama, mʼbodzi wanu mbasale nkaidi; mbwenye anango mbakwate pyakudya toera aende kamalisa njala ya anthu a panyumba panu.+ 20 Buluka penepo bweresani mʼbale wanu wangʼono toera ndione khala mafala anu ndi andimomwene, pontho toera mukhonde kufa.” Iwo atawira kucita pyenepi.

21 Iwo alonga kuna unango na ndzace: “Mwakukhonda penula, tiri kutcunyuswa thangwi ya pinthu pidacita ife kuna mʼbale wathu,+ thangwi tamuona mbakathabuka mu ndzidzi ukhatidembetera iye toera timbvere ntsisi, mbwenye ife nee tambvera ntsisi. Na thangwi ineyi, ife tiri kuona nyatwa.” 22 Penepo Rubheni aapanga: “Ine ndakupangani kuti ‘lekani kucita pinthu pyakuipa kuna mwana,’ mbwenye imwe nee mwandibvera.+ Cincino tiri kuthabuka thangwi ya ciropa cace.”+ 23 Mbwenye iwo nee akhapidziwa kuti Zuze akhabva pikhalonga iwo, thangwi Zuze pikhalonga iye nawo akhali na munthu akhaafokotozera mafalace. 24 Natenepa iye abuluka pana iwo, aenda pakhundu mbatoma kulira.+ Pidabwerera iye alonga pontho na iwo, akwata Simeoni+ mbamʼmanga pamaso pawo.+ 25 Zuze apanga atumiki ace toera adzadze pyakudya mʼmasakha awo, kobiri ya mʼbodzi na mʼbodzi ibwezwe nsakha mwace, pontho aapase cakudya toera adye nʼnjira. Natenepa iwo acitirwa pyenepi.

26 Penepo iwo apakiza masakha awo pa maburu mbaenda. 27 Pidafika iwo pa mbuto inango toera kugona, mʼbodzi wawo afungula sakha yace toera kubulusa cakudya kuti apase buru, pidafungula iye aona kobiri ikhali nsakha mwace. 28 Penepo iye apanga abale ace: “Ndabwezerwa kobiri yanga, iri nsakha!” Mitima yawo yapaluka, atetemera, ayangʼanisana unango na ndzace, mbalonga: “Ninji pyenepi pidaticitira Mulungu?”

29 Pidafika iwo ku dziko ya Kanani, apanga Yakobe pai wawo pinthu pyonsene pidaacitikira, mbalonga: 30 “Mamuna anayangʼanira dziko ya Ejitu alonga na ife mwaukali+ mbatipambizira kuti taenda kaona dziko. 31 Mbwenye ife tampanga: ‘Ndife anthu akulungama. Nee tabwera kudzaona dziko.+ 32 Mu ubale wathu tiripo 12,+ pai wathu ndi mʼbodzi ene. Unango nee alipobve,+ pontho ngʼono wathu cincino ali na pai wathu ku dziko ya Kanani.’+ 33 Mbwenye mamuna anayangʼanira dziko atipanga: ‘Toera ndidziwe kuti ndimwe anthu akulungama citani ipi: Mʼbale wanu mʼbodzi mbasale na ine.+ Kwatani pyakudya toera mukamalise njala ya anthu a panyumba panu.+ 34 Buluka penepo, bweresani mʼbale wanu wangʼono toera ndidziwe kuti nee mwabwera kudzaona dziko, mbwenye ndimwe anthu akulungama. Penepo ndinadzabweza mʼbale wanu kuna imwe mbamucita malonda mu dziko ino.’”

35 Pikhabulusa iwo pinthu mʼmasakha mwawo, mʼbodzi na mʼbodzi agumana budu yace ya kobiri nsakha mwace. Iwo na pai wawo, pidaona iwo mabudu awo a kobiri, agopa kakamwe. 36 Yakobe, pai wawo alonga mwakugaluza: “Tepa imwe mwandisiya nee mwana!+ Zuze nee alipobve,+ Simeoni nee alipobve,+ cincino musafuna kukwata Bhenjamini! Thangwi yanji pinthu pyenepi pyonsene pikucitikira ine?” 37 Mbwenye Rubheni apanga pai wace: “Munadzapha ananga awiri ndingakhonda kubweresa mwananu.+ Ndipaseni, ine ndinantsalakana mbandimʼbweresa kuna imwe.”+ 38 Mbwenye Yakobe alonga: “Mwananga nee anenda na imwe, thangwi mʼbale wace afa, adasala ndiye basi.+ Angacitikirwa na cidengwa mbafa, mwandimomwene munandicitisa kuenda Munthumbi*+ thangwi yakutsukwala.”+

43 Njala ikhadatekera kakamwe mu dziko ya Kanani.+ 2 Natenepa pidamala cakudya cidabwera na iwo buluka ku Ejitu,+ pai wawo aapanga: “Bwererani toera mukatigulire cakudya.” 3 Penepo Yuda ampanga: “Mamuna unoyu aticenjeza pakweca kuti: ‘Mungakhonda kubwera pabodzi na mʼbale wanu, lekani kufika pana ine.’+ 4 Mungatawirisa kuti mʼbale wathu aende pabodzi na ife, ife tinenda kakugulirani cakudya. 5 Mbwenye mungakhonda kuntawirisa kuti tende naye pabodzi, ife nee tinenda, thangwi mamuna unoyu atipanga: ‘Mungakhonda kubwera pabodzi na mʼbale wanu, lekani kufika pana ine.’”+ 6 Izraeli+ abvundza: “Thangwi yanji mwandibweresera nyatwa zenezi mbamupanga mamuna unoyu kuti muli na mʼbale unango?” 7 Iwo antawira: “Mamuna unoyu atibvundza pakweca pya ife na banja yathu: ‘Pai wanu aciri mʼmaso? Muli na mʼbale unango?’ Ife tampanga undimomwene onsene.+ Mbatidadziwa tani kuti iye mbadalonga kuti: ‘Bweresani mʼbale wanu kuno’?”+

8 Buluka penepo, Yuda apitiriza kupanga Izraeli pai wace: “Ndipaseni mʼbale wathu wangʼono+ tiende toera ife, imwe pabodzi na anathu+ tipitirize na umaso mbatikhonda kufa.+ 9 Khalani na cinyindiro cakuti ine ndinantsidzikiza.*+ Angacitikirwa na cinthu cakuipa munatcunyusa ine. Ndingakhonda kubwerera naye kuna imwe, ndinakhala na mulando* kuna imwe mu umaso wanga onsene. 10 Mbwenye mbatidakhonda kudembuka, mpaka pano mbatidaenda kawiri mbatibwerera.”

11 Natenepa, Izraeli pai wawo aapanga: “Khala nkhabepo njira inango, citani ipi: Ikhani mʼmasakha mwanu pinthu pyadidi pya dziko ino, mbamuenda kapasa mamuna unoyu ninga muoni.+ Kwatani bhalsamu pangʼono,+ uci pangʼono, ladhano, makoko* akununkhira a miti,+ pisitasyo na amendwa. 12 Kwatani mabudu mawiri a kobiri, pontho kwatani kobiri idabwezerwa imwe mʼmasakha mwanu toera muende kaipereke.+ Panango iwo adodomeka. 13 Kwatani mʼbale wanu mbamuenda kuna mamuna unoyu. 14 Mulungu Wamphambvu Zonsene mbacitise kuti mamuna unoyu akubvereni ntsisi, asudzule mʼbale wanu unango, mbamubwera naye pabodzi na Bhenjamini. Mbwenye kwa ine, pingafunika kuti ndikhonde kukhala na ana, ndinakhala pyanga tenepo!”+

15 Natenepa iwo akwata miyoni, akwatambo kobiri idabwezerwa iwo na inango ninga ineyi, mbaenda ku Ejitu pabodzi na Bhenjamini; kweneko iwo aenda kaonana pontho na Zuze.+ 16 Zuze pidaona iye Bhenjamini pabodzi na iwo, mwakucimbiza apanga mamuna akhaonera nyumba yace kuti: “Kwata amuna anewa uende nawo kunyumba, uphe pinyama mbukhunganya cakudya thangwi iwo anadzadya pabodzi na ine masikati ano.” 17 Mwakucimbiza, mamuna unoyu acita pidapangwa iye na Zuze,+ aakwata mbaenda nawo kunyumba ya Zuze. 18 Mbwenye amuna anewa agopa pidakwatwa iwo mbaendeswa kunyumba ya Zuze, penepo atoma kulonga: “Tabwereswa kuno thangwi ya kobiri idabwezerwa ife mʼmasakha mwathu paulendo ukhali ife kuno. Cincino iwo anatiphata mbaticita mabitcu, mbatikwatira maburu athu!”+

19 Natenepa iwo afendedzera mamuna akhayangʼanira nyumba ya Zuze mbalonga naye pansuwo. 20 Iwo alonga: “Tilekerereni mbuyanga! Paulendo wakutoma, ife tabwera kuno toera kugula pyakudya.+ 21 Mbwenye pidafika ife pa mbuto inango toera kugona, tafungula masakha athu, mbationa kuti kobiri ya mʼbodzi na mʼbodzi ikhali nsakha mwace, kobiri yonsene ninga mukhali iyo.+ Na thangwi ineyi ife tisafuna kuibweza. 22 Tabweresambo kobiri inango toera kudzagula pyakudya. Ife nkhabe kundziwa adaikha kobiri yathu mʼmasakha mwathu.”+ 23 Penepo iye aapanga: “Khalani akusudzuka, pontho lekani kugopa. Mulungu wanu na Mulungu wa pai wanu aikha kobiri mʼmasakha mwanu. Ine ndatambira kobiri yanu.” Buluka penepo, iye abweresa Simeoni pana iwo.+

24 Buluka penepo, mamuna aakwata mbapita nawo nʼnyumba mwa Zuze, aapasa madzi toera kutsuka miyendo yawo, mbaapasambo pyakudya toera adyese maburu awo. 25 Iwo abva kuti Zuze anabwera namasikati toera kudya pabodzi na iwo penepo,+ natenepa iwo anʼkhunganyira muoni+ toera kumpasa. 26 Pidapita Zuze nʼnyumba, iwo amʼbweresera muoni, anʼgodamira mbakotamisa misolo yawo mpaka pantsi.+ 27 Buluka penepo, iye asaka kudziwa kuti iwo ali tani, mbaabvundza: “Pai wanu adalonga imwe ali mwadidi? Kodi iye aciri mʼmaso?”+ 28 Iwo antawira: “Pai wathu, ntumiki wanu ali mwadidi. Iye aciri mʼmaso.” Penepo, iwo agodama mbakotamisa misolo yawo mpaka pantsi.+

29 Pidalamusa iye maso ace mbaona Bhenjamini mʼbale wace, mwana wa mai wace,+ iye alonga: “Kodi uyu ndi mʼbale wanu wangʼono adalonga imwe?”+ Penepo iye athimiza: “Mulungu mbapangize kukoma ntima kuna iwe mwananga.” 30 Thangwi yakukomerwa kakamwe na mʼbale wace, Zuze abuluka mwakucimbiza mbasaka mbuto toera kulira. Natenepa iye apita nkwartu mbatoma kulira.+ 31 Buluka penepo, asamba nkhope mbabuluka. Pidakhurudzika iye alonga: “Dyani.” 32 Iwo aikha cakudya ca Zuze pakhundu, abale ace aaikhira pakhundu, Aejitu akuti akhali pabodzi na Zuze adyambo paokha, thangwi Aejitu nee akhadya pabodzi na Ahebheri. Pyenepi pikhali pinthu pyakunyanyasa kuna Aejitu.+

33 Abale ace* akhala patsogolo pace, kutomera mwana wakutoma, mwakubverana na ufulu wace ninga mwana wautombo,+ mpaka mwana wangʼono, iwo akhayangʼanisana unango na ndzace mwakudzumatirwa. 34 Zuze akhatumiza cakudya cikhali pameza yace mbiciendeswa pameza yawo, mbwenye iye akhathimiza kaxanu cakudya ca Bhenjamini kupiringana cakudya cikhatumiza iye kuna onsene.+ Penepo iwo pabodzi na iye adya, amwa mbakhuta.

44 Buluka penepo, Zuze apanga mamuna akhayangʼanira nyumba yace: “Dzadza pyakudya pizinji mʼmasakha a amuna ninga munakwanisa iwo kukwata, pontho ikha kobiri ya mʼbodzi na mʼbodzi nsakha mwace.+ 2 Mbwenye ikha ndiko yanga ya parata nsakha mwa mwana wangʼono pabodzi na kobiri yace ikhafuna kugula na iye pyakudya.” Natenepa iye acita ninga mudampangira Zuze.

3 Mangwana mwace namacibese mudaca kunja, iwo aasiya toera aende pabodzi na maburu awo. 4 Mu ndzidzi wakuti iwo nee akhali kutali na nzinda, Zuze apanga mamuna akhayangʼanira nyumba yace: “Cimbiza! Thamangira amuna anewa! Ungaagumana, apange: ‘Thangwi yanji mwabwezera pinthu pyakuipa pa pinthu pyadidi pidacitirwa imwe? 5 Kodi ineyi nee ndi ndiko inaphatisira mbuyanga toera kumwa nayo na kuona pinthu pya ntsogolo? Pidacita imwe ndi pyakuipa kakamwe.’”

6 Natenepa iye aagumana mbaapanga mafala anewa. 7 Mbwenye iwo alonga: “Mbuyanga, thangwi yanji mukulonga pyenepi? Nkhabe kwanisika kuti atumiki anu acite pinthu ninga pyenepi. 8 Onani basi, ife tabuluka ku dziko ya Kanani+ mbatibweresa kobiri idagumana ife mʼmasakha mwathu. Mphapo pinakwanisika tani kuti tibe parata peno ouro ya panyumba ya mbuyanu? 9 Ndiko ingagumanwa na mʼbodzi wa atumiki anu, iye asafunika kuphiwa, pontho tonsene tinadzakhala mabitcu anu.” 10 Penepo iye alonga: “Mbapicitike ninga mudalonga imwe: Ule anafuna kugumanwa na ndiko anadzakhala bitcu wanga, mbwenye anango anadzakhala akusowa mulando.” 11 Natenepa mʼbodzi na mʼbodzi wa iwo atcitisa sakha yace mwakucimbiza mbaifungula. 12 Iye asaka mwadidi, atoma na sakha ya nkulu mbamalisira na ya ngʼono wawo. Pakumalisa ndiko yagumanwa nsakha mwa Bhenjamini.+

13 Penepo iwo apandula nguwo zawo, mʼbodzi na mʼbodzi apakiza pontho ntolo wace pa buru mbabwerera ku nzinda. 14 Yuda+ na abale ace pidapita iwo nʼnyumba mwa Zuze, iye akhali mwenemu; penepo iwo agodama mbakotamisa misolo yawo mpaka pantsi.+ 15 Zuze aabvundza: “Ninji pyenepi pidacita imwe? Imwe nee mukhapidziwa kuti munthu ninga ine mbadakwanisa kuona pyantsogolo?”+ 16 Penepo Yuda atawira: “Tinalonganji pontho kuna imwe mbuyanga? Tinalonga tani? Pontho tinapangiza tani kuti ndife anthu akulungama? Mulungu wandimomwene aona kudawa kwa atumiki anu.+ Cincino ndife mabitcu anu mbuyanga, ife pabodzi na ule adagumanwa na khomitco!” 17 Mbwenye Zuze alonga: “Nkhabe kwanisika kuti ine ndicite pyenepi! Munthu adagumanwa na ndiko ndiye anafuna khala bitcu wanga.+ Mbwenye imwe bwererani muntendere kuna pai wanu.”

18 Yuda anfendedzera mbampanga: “Ndiri kukudembeterani mbuyanga, ndaphata miyendo, tawirisani kuti ntumiki wanu alonge na imwe, pontho lekani kuipirwa na ntumiki wanu, thangwi imwe ndimwe sawasawa na Farau.+ 19 Mbuyanga mwabvundza atumiki anu: ‘Kodi imwe muli na pai peno mʼbale unango?’ 20 Natenepa ife takupangani mbuyanga: ‘Tiri na pai wakugwesera na mʼbale wathu wangʼono,+ adabalirwa iye mu unkhalamba wace. Mbwenye mʼbale wace afa,+ adasala ndiye basi mwa ana a mai wace,+ pontho pai wace asanfuna kakamwe.’ 21 Buluka penepo imwe mwapanga atumiki anu: ‘Mʼbwereseni kuna ine toera ndimuone.’+ 22 Mbwenye ife takupangani mbuyanga: ‘Nkhabe kwanisika kuti mʼphale unoyu asiye pai wace. Angansiya, mwandimomwene pai wace anadzafa.’+ 23 Buluka penepo mbuyanga mwapanga atumiki anu: ‘Mʼbale wanu angakhonda kubwera pabodzi na imwe, lekani kufika pana ine.’+

24 “Natenepa, taenda kuna pai wanga, ntumiki wanu, mbatimpanga mafala onsene a mbuyanga. 25 Mukupita kwa ndzidzi, pai wathu atipanga: ‘Bwererani toera mukatigulire pyakudya.’+ 26 Mbwenye ife talonga: ‘Nee tinabwerera. Mʼbale wathu wangʼono angaenda na ife, tinabwerera, thangwi nee tinakwanisa kufika pana mamuna unoyu tingakhonda kuenda pabodzi na mʼbale wathu wangʼono.’+ 27 Buluka penepo, pai wanga, ntumiki wanu, atipanga: ‘Imwe musapidziwa kuti nkazanga andibalira ana awiri basi.+ 28 Mbwenye mʼbodzi wa iwo andisiya, ine mbandilonga: “Mwakukhonda penula, iye amala kudyiwa na cikala!”+ Natenepa mpaka lero cipo ndamuona pontho. 29 Mungakwata pontho uyu mbamuenda naye kutali na ine, angacitikirwa na cidengwa mbafa, munandicitisa kuenda Munthumbi*+ thangwi yakutsukwala.’+

30 “Natenepa ndingabwerera kuna pai wanga, ntumiki wanu, mbandikhonda kuenda pabodzi na mʼphale uyu, nakuti iye asanfuna kakamwe, 31 angaona kuti mʼphale nee ali pabodzi na ife, iye anadzafa, mwandimomwene atumiki anu anadzacitisa kuti pai wathu, ntumiki wanu, aende Munthumbi* thangwi yakutsukwala. 32 Ine ntumiki wanu ndapasa cinyindiro pai wanga thangwi ya mʼphale uyu, mbandilonga: ‘Ndingakhonda kubwerera naye kuna imwe, ndinakhala na mulando* kuna imwe kwenda na kwenda.’+ 33 Cincino ndaphata miyendo, tawirisani kuti ine ntumiki wanu ndisale pa mbuto ya mʼphale uyu ninga bitcu wa mbuyanga toera mʼphale abwerere pabodzi na abale anga. 34 Ndinakwanisa tani kubwerera kuna pai wanga, mʼphale mbakhonda kuenda pabodzi na ine? Nee ndinakwanisa kuona pai wanga mbakanentseka na kutsukwala!”

45 Natenepa, Zuze nee akwanisabve kupirira pamaso pa atumiki ace onsene.+ Na thangwi ineyi, iye alonga mwakugaluza: “Bulukani muno monsene!” Nee mʼbodzi akhali na Zuze mu ndzidzi udapangizika iye kuna abale ace.+

2 Iye atoma kulira mwakugaluza kakamwe mpaka kubviwa na Aejitu, pontho anthu a panyumba ya Farau adziwiswa kuti Zuze akulira. 3 Pakumalisa, Zuze apanga abale ace: “Ine ndine Zuze. Pai wanga aciri mʼmaso?” Mbwenye abale ace nee akwanisa kuntawira, thangwi iwo adzumatirwa kakamwe na iye. 4 Penepo Zuze apanga abale ace: “Ndaphata miyendo, fendedzani cifupi.” Natenepa, iwo afendedza kuna iye.

Iye aapanga: “Ine ndine Zuze, mʼbale wanu adagulisira imwe Aejitu.+ 5 Mbwenye lekani kutsukwala, pontho lekani kusandikana thangwi ya pidandigulisa imwe kuna Aejitu; thangwi ndi Mulungu adandituma patsogolo panu toera kupulumusa umaso wanu.+ 6 Cino ndi caka caciwiri ca njala mu dziko ino,+ pontho tinadzakhala na pyaka pixanu pyakuti anthu nkhabe kudzalima nee kubvuna. 7 Mbwenye Mulungu anditumiza patsogolo panu toera mupitirize na umaso+ kubulukira mu cipulumuso cikulu, pontho toera dzindza yanu ipitirize pa dziko yapantsi.* 8 Natenepa, simwe tayu adanditumiza kuno, mbwenye ndi Mulungu wandimomwene, toera andikhazikise ninga phungu wankulu* wa Farau, muyangʼaniri wa pinthu pyonsene pya panyumba pace, na muimiriri wa dziko yonsene ya Ejitu.+

9 “Bwererani mwakucimbiza kuna pai wanga, mbamumpanga kuti: ‘Ipi ndi pidalonga mwananu Zuze: “Mulungu andisankhula toera kukhala muimiriri wa dziko yonsene ya Ejitu.+ Bwerani kuna ine. Lekani kudembuka.+ 10 Imwe, ananu, adzukulu anu, mabira anu, mikumbi ya pifuyo pyanu na pyonsene piri na imwe, munadzakhala mu dziko ya Gozeni+ cifupi na ine. 11 Kweneko ine ndinadzakupasani cakudya, thangwi pyasala pyaka pixanu pya njala.+ Mungakhonda kucita pyenepi, imwe, anthu a panyumba panu na pyonsene piri na imwe, munadzathabuka na njala.”’* 12 Imwe na mʼbale wanga Bhenjamini muli kuona mwekhene na maso anu kuti ndinedi ali kulonga na imwe.+ 13 Natenepa, kadziwiseni pai wanga pya mbiri yonsene iri na ine kuno ku Ejitu na pyonsene pidaona imwe. Cincino, ndokoni mwakucimbiza, pontho bweresani pai wanga kuno.”

14 Buluka penepo, Zuze akhumbatira* Bhenjamini mʼbale wace, mbatoma kulira, Bhenjamini akhumbatirambo Zuze, mbalira.*+ 15 Zuze ampswompswona abale ace onsene, mbalira mu ndzidzi ukhaakhumbatira iye; buluka penepo, abale ace alonga na iye.

16 Anthu a panyumba ya Farau abva mphangwa kuti: “Abale ace Zuze abwera!” Farau na atumiki ace akomerwa pidabva iwo pyenepi. 17 Natenepa, Farau apanga Zuze: “Panga abale ako kuti: ‘Citani ipi: Kwizani mitolo padzulu pa pinyama pyanu, ndokoni ku dziko ya Kanani, 18 bweresani kuno pai wanu pabodzi na anthu a mʼmabanja mwanu. Ine ndinadzakupasani pinthu pyadidi pya dziko ya Ejitu, pontho munadzadya pinthu pyadidi* kakamwe pya dziko ino.’+ 19 Pontho usafunika kuapanga kuti:+ ‘Citani ipi: Kwatani ngolo+ za mu dziko ya Ejitu toera mukwize ananu na akazanu; musafunika kukwiza pai wanu mu ngolo ibodzi mbamubwera naye kuno.+ 20 Lekani kudzudzumika na pinthu pyanu,+ thangwi pinthu pyadidi pyonsene pya dziko ya Ejitu ndi pyanu.’”

21 Ana a Izraeli acita pyenepi, Zuze aapasa ngolo mwakubverana na pidalonga Farau, pontho iye aapasambo pinthu pikhafuna iwo paulendo wawo. 22 Mʼbodzi na mʼbodzi iye aapasa nguwo ibodzi ipswa, mbwenye Bhenjamini ampasa kobiri 300 za parata na nguwo zipswa zixanu.+ 23 Kuna pai wace iye atumiza ipi: Maburu khumi adathukula pinthu pyadidi pya mu Ejitu, maburu anango khumi adathukula tirigu, mikate na pyakudya pinango toera pai wace apiphatisire paulendo. 24 Natenepa, iye apangana abale ace, pikhabuluka iwo, iye aapanga: “Lekani kulongezana nʼnjira.”+

25 Iwo abuluka ku Ejitu, mbaenda ku dziko ya Kanani kuna Yakobe, pai wawo. 26 Iwo ampanga: “Zuze aciri mʼmaso, pontho iye ndi muimiriri wa dziko yonsene ya Ejitu!”+ Mbwenye Yakobe adzumatirwa kakamwe thangwi nee akhulupira pidalonga iwo.+ 27 Pidampanga iwo mafala onsene adalonga Zuze, mbaona ngolo zidatumiza Zuze toera kunkwata, pai wawo Yakobe atoma pontho kutsandzaya. 28 Izraeli alonga mwakugaluza: “Pyakwana! Mwananga Zuze aciri mʼmaso! Mphyadidi ndiende kamuona mbandidzati kufa!”+

46 Natenepa Izraeli abuluka na pinthu pyace pyonsene mbaenda. Pidafika iye ku Bhersebha+ apereka ntsembe kuna Mulungu wa Izaki pai wace.+ 2 Mulungu aonekera kuna Izraeli mʼmasomphenya mbalonga: “Yakobe, Yakobe!” Iye atawira: “Ndiri pano!” 3 Iye ampanga: “Ine ndine Mulungu wandimomwene, Mulungu wa pai wako.+ Leka gopa kuenda ku Ejitu, thangwi kweneko ine ndinadzanjipisa dzindza yako.+ 4 Ine ndinaenda pabodzi na iwe ku Ejitu, pontho ine ndinadzakubweresa kuno buluka kweneko,+ pontho Zuze ndiye anafuna kudzafunga maso ako ungafa.”+

5 Natenepa Yakobe abuluka ku Bhersebha, ana a Izraeli akwata Yakobe pai wawo, anawo na akazawo mu ngolo zidatumiza Farau toera kunkwata. 6 Iwo akwatambo mikumbi ya pifuyo pyawo na pinthu pyawo pidakhala na iwo mu dziko ya Kanani. Natenepa Yakobe apita mu dziko ya Ejitu pabodzi na dzindza yace yonsene. 7 Yakobe aenda ku Ejitu pabodzi na anace amuna na adzukulu ace amuna, anace akazi pabodzi na adzukulu ace akazi, mbumba yace yonsene.

8 Awa ndi madzina a ana a Izraeli adaenda ku Ejitu,+ Yakobe na anace: Mwanace wautombo* akhali Rubheni.+

9 Ana a Rubheni akhali Anoki, Palu, Ezironi na Karmi.+

10 Ana a Simeoni+ akhali Yemuweli, Yamini, Oadhi, Yakini, Zoari na Sauli+ wakuti mai wace akhali wa dziko ya Kanani.

11 Ana a Levi+ akhali Jersoni, Kowati na Merari.+

12 Ana a Yuda+ akhali Eri, Onani, Sela,+ Peresi+ na Zera.+ Mbwenye Eri na Onani afa ku dziko ya Kanani.+

Ana Peresi akhali Ezironi na Amuli.+

13 Ana a Isakari akhali Tola, Puva, Iyobhi na Simironi.+

14 Ana a Zebhuloni+ akhali Seredhi, Eloni na Yaleli.+

15 Anewa ndi ana a Leya adabalira iye Yakobe ku Padhani-Aramu, kuphatanizambo Dhina+ mwanace wankazi. Anace onsene amuna na akazi akhali 33.

16 Ana a Gadhi+ akhali Zifiyoni, Adji, Suni, Ezibhoni, Eri, Arodhi na Areli.+

17 Ana a Azeri+ akhali Imina, Isiva, Isivi na Bheriya; mʼbale wawo wankazi akhali Sera.

Ana a Bheriya akhali Ebheri na Malkiyeli.+

18 Anewa akhali ana a Zilpa,+ wakuti Labhau ampereka kuna mwanace Leya. Ana onsene adabalira iye Yakobe akhali 16.

19 Ana a Rakeli nkazace Yakobe akhali Zuze+ na Bhenjamini.+

20 Mu dziko ya Ejitu Zuze abala Manase+ na Efraimu,+ ana anewa aabalirwa na Asenati+ mwana wa Potifera nyantsembe wa Oni.*

21 Ana a Bhenjamini+ akhali Bhela, Bhekeri, Asibhela, Jera,+ Namani, Ei, Rosi, Mupimu, Upimu+ na Ardhi.+

22 Ana onsene a Rakeli adabalira iye Yakobe akhali 14.

23 Mwana* wa Dhani+ akhali Usimu.+

24 Ana a Nafitali+ akhali Yazeli, Guni, Yezeri na Silemu.+

25 Anewa akhali ana a Bhila, wakuti Labhau ampereka kuna mwanace Rakeli. Ana onsene adabalira iye Yakobe akhali anomwe.

26 Anthu onsene a dzindza ya Yakobe adaenda na iye ku Ejitu akhali 66,+ kusiyapo akazi a ana a Yakobe. 27 Ku Ejitu Zuze abala ana awiri. Anthu onsene a panyumba ya Yakobe adaenda ku Ejitu akhali 70.+

28 Yakobe atuma Yuda+ mbaenda patsogolo pace toera apange Zuze kuti iye ali kuenda ku Gozeni. Pidafika iwo mu dziko ya Gozeni,+ 29 Zuze akhunganyisa ngolo yace toera aende ku Gozeni kaonana na Izraeli pai wace. Pidaonana iye na Yakobe, penepo pene iye anʼkhumbatira* mbalira mu ndzidzi uzinji.* 30 Buluka penepo Izraeli apanga Zuze: “Cincino ndiri dzololo toera kufa; ine ndaona nkhope yako, pontho ndisadziwa kuti uciri mʼmaso.”

31 Penepo Zuze apanga abale ace na anthu a panyumba ya pai wace: “Ndinabwerera toera ndidziwise Farau+ kuti: ‘Abale anga na anthu a panyumba ya pai wanga akuti akhali ku dziko ya Kanani abwera kuno kuna ine.+ 32 Anthu anewa ndi akumbizi,+ pontho asafuya pinyama.+ Iwo abwera na mabira awo na mikumbi yawo na pinthu pyawo pyonsene.’+ 33 Farau angakucemerani mbabvundza kuti: ‘Ndi basa ipi inadziwa imwe?’ 34 longani tenepa: ‘Atumiki anu basa yawo ndi kufuya pinyama kutomera mu uwana wathu mpaka lero, ninga pikhacita ambuyathu,’+ toera mukwanise kukhala mu dziko ya Gozeni,+ thangwi Aejitu asanyanyasirwa na anthu onsene anakumbiza mabira.”+

47 Natenepa Zuze aenda kadziwisa Farau+ kuti: “Pai wanga na abale anga, abwera na mabira awo, mikumbi ya pifuyo pyawo na pinthu pyawo pyonsene buluka ku dziko ya Kanani, iwo ali mucisa ca Gozeni.”+ 2 Iye akwata abale ace axanu mbaapangiza kuna Farau.+

3 Farau abvundza abale ace Zuze: “Ndi basa ipi inadziwa imwe?” Iwo atawira Farau: “Atumiki anu ndi akumbizi a mabira, ninga pikhacita ambuyathu.”+ 4 Buluka penepo iwo apanga Farau: “Tabwera kudzakhala ninga alendo mu dziko ino,+ thangwi ku dziko ya Kanani nkhabebve thongwe* toera atumiki anu adyese mabira awo, pontho njala yatekera kakamwe kweneko.+ Natenepa taphata miyendo, tawirisani kuti atumiki anu akhale pyawo mucisa ca Gozeni.”+ 5 Penepo Farau apanga Zuze: “Pai wako na abale ako abwera kuno toera akhale na iwe. 6 Dziko ya Ejitu iri mʼmanja mwanu. Panga pai wako na abale ako toera akhale mucisa cadidi kakamwe ca dziko ino.+ Mbakhale mucisa ca Gozeni, pontho khala alipo anadziwa iwe kuti ali na maluso pakati pawo, asankhule toera akhale ayangʼaniri a akumbizi a pifuyo pyanga.”

7 Buluka penepo Zuze akwata Yakobe pai wace, mbaenda naye nʼnyumba, mbampangiza kuna Farau, penepo Yakobe apasa nkhombo Farau. 8 Farau abvundza Yakobe: “Uli na pyaka pingasi?” 9 Yakobe atawira Farau: “Ndiri na pyaka 130 pyakubalwa, pontho mu pyaka pyenepi ndakhala mu mbuto zakusiyana-siyana* ninga mulendo. Pyaka pyenepi pikhali pyakunentsa, pontho ndi pyakucepa+ ndingapilandanisa na pyaka pya umaso wa ambuyanga mu ndzidzi ukhakhala iwo ninga alendo mu mbuto zakusiyana-siyana.”+ 10 Buluka penepo, Yakobe apasa nkhombo Farau, mbabuluka pamaso pace.

11 Natenepa, Zuze asankhula mbuto toera pai wace na abale ace akhale mu dziko ya Ejitu, iye aapasa khundu yadidi kakamwe ya dziko ya Ejitu, mucisa ca Ramese+ mwakubverana na pidalonga Farau. 12 Zuze apitiriza kupasa cakudya* pai wace, abale ace na anthu onsene a panyumba ya pai wace, mwakubverana na kunjipa kwa anawo.

13 Mu dziko yonsene nee mukhali na cakudya,* thangwi njala ikhadatekera kakamwe; anthu a mu dziko ya Ejitu na dziko ya Kanani akhadamala mphambvu thangwi ya njala.+ 14 Zuze akhagumanya kobiri yonsene ikhali mu dziko ya Ejitu na ya Kanani, yakuti anthu akhaipereka toera kugula cakudya,+ pontho Zuze akhaendesa kobiri ineyi kunyumba kwa Farau. 15 Mukupita kwa ndzidzi, kobiri ya mu dziko ya Ejitu na ya Kanani yadzamala, pontho anthu onsene mu Ejitu atoma kuenda kuna Zuze mbampanga: “Tipaseni pyakudya! Munatisiyadi mbatifa thangwi kobiri yathu yamala?” 16 Penepo Zuze aapanga: “Khala kobiri yanu yamala, bweresani pifuyo pyanu, ine ndinadzakupasani cakudya mungapereka pifuyo pyanu.” 17 Natenepa iwo atoma kubweresa pifuyo pyawo kuna Zuze. Zuze akhaapasa pyakudya toera kucinjisa na makavalo awo, mabira awo, mbuzi zawo, ngʼombe zawo na maburu awo; iye apitiriza kuapasa pyakudya mbacinjisa na pifuyo pyawo mu caka ceneci consene.

18 Pidamala caka ceneci, iwo aenda kuna Zuze mu caka cidatowera mbalonga: “Mbuya, ife tisafuna kukudziwisani kuti kobiri na pifuyo pyathu tamala kupipereka kuna imwe. Nkhabebve cidasala na ife toera kupereka kuna imwe mbuyathu, ciri na ife ndi manungo athu na minda yathu basi. 19 Munasiyadi kuti tife imwe mbamuona na maso, minda yathu mbiluzika? Tiguleni ife na minda yathu ene toera mutipase cakudya, natenepa ife tinadzakhala mabitcu a Farau, minda yathu inadzakhala yace. Tipaseni mbeu toera tikhonde kufa, pontho toera ife na minda yathu tikhonde kufa.” 20 Natenepa Zuze agula minda yonsene ya Aejitu mbikhala ya Farau, thangwi Aejitu onsene akhadagulisa minda yawo, thangwi njala ikhadatekera kakamwe, munjira ineyi minda yonsene yadzakhala ya Farau.

21 Penepo iye afulusa anthu onsene mbaenda kakhala mʼmizinda, kutomera kunkhomo ya dziko ya Ejitu mpaka kunkhomo inango.+ 22 Mbwenye iye nee agula+ minda ya anyantsembe, thangwi cakudya ca anyantsembe cikhabuluka kuna Farau, na thangwi ineyi iwo nee agulisa minda yawo. 23 Penepo Zuze apanga mbumba: “Onani, lero ine ndakugulani toera ndikuperekeni kuna Farau, imwe pabodzi na minda yanu. Kwatani mbeu izi toera muzibzwale mʼminda. 24 Pyakudya pingabuluka mʼmunda munadzapereka khundu yacixanu kuna Farau,+ makhundu manai anafuna kusala anadzakhala anu, toera mubzwale minda, pontho toera mudye imwe, ananu na anthu a panyumba panu.” 25 Penepo iwo alonga: “Mbuya, imwe mwapulumusa umaso wathu.+ Pangizani kukoma ntima kuna ife, pontho ife tinadzakhala mabitcu a Farau.”+ 26 Zuze akhazikisa ntemo wakuti usapitiriza mpaka lero mu dziko yonsene ya Ejitu: Khundu yacixanu ya mbeu zinabvunwa mʼmunda ndi ya Farau. Basi ene minda ya anyantsembe ndiyo idakhonda kuperekwa kuna Farau.+

27 Izraeli apitiriza kukhala mu dziko ya Ejitu mucisa ca Gozeni,+ akhala na pinthu pizinji kweneko, abala ana mbanjipa kakamwe.+ 28 Yakobe akhala pyaka 17 mu dziko ya Ejitu, natenepa pyaka pyonsene pya umaso wa Yakobe pyadzakhala 147.+

29 Pidadzindikira Izraeli kuti akhali cifupi toera kufa,+ acemera mwanace Zuze mbampanga: “Ndaphata miyendo, khala usafuna kundicitira pinthu pyadidi, ikha djanja yako pantsi pa ntcafu yanga toera upangize kuti usandifuna, pontho kuti unadzakhala wakukhulupirika kuna ine. Ndaphata miyendo leka kundiikha munthumbi mu dziko ya Ejitu.+ 30 Ndingafa, iwe usafunika undikwate toera uende kandiikha munthumbi ya ambuyanga.”+ Penepo Zuze atawira: “Ine ndinacita pidandiphemba imwe.” 31 Iye ampanga: “Dumbira kuna ine.” Zuze adumbira pamaso pace.+ Penepo Izraeli akotama mbatsamisa nsolo wace kumisolo.+

48 Mukupita kwa ndzidzi, Zuze apangwa kuti: “Pai wanu akuduwala.”* Natenepa, Zuze akwata anace awiri, Manase na Efraimu, mbaenda kaona pai wace.+ 2 Yakobe adziwiswa kuti: “Mwananu Zuze abwera kudzakuonani.” Natenepa, Izraeli awangisira toera kulamuka, mbakhala patalimba pace. 3 Yakobe apanga Zuze:

“Mulungu Wamphambvu Zonsene aonekera kuna ine ku Luzi mu dziko ya Kanani, mbandipasa nkhombo.+ 4 Iye andipanga: ‘Ine ndinadzakupasa ana, mbandinjipisa dzindza* yako, pontho mwa iwe munadzabuluka mbumba zizinji,+ dziko ino ndinadzaipereka kuna dzindza yako toera ikhale yawo kwenda na kwenda.’+ 5 Cincino, anako awiri adabalwa mu dziko ya Ejitu ine mbandidzati kubwera mu Ejitu, ndi anga.+ Efraimu na Manase anadzakhala ananga, ninga Rubheni na Simeoni ndi ananga.+ 6 Mbwenye ana anafuna iwe kubala patsogolo pawo, anadzakhala ako. Iwo anadzatambira unthaka mu dzina ya abale awo.+ 7 Pikhabuluka ine ku Padhani, mai wako Rakeli afera+ pakhundu panga mu dziko ya Kanani, pa ndzidzi wakuti tikhali kutali pangʼono toera kufika ku Efrata.+ Natenepa, ine ndamuikha munthumbi panjira yakuenda ku Efrata, kwakuti ndi ku Bhetelehemu.”+

8 Penepo Izraeli aona ana a Zuze, mbabvundza: “Kodi awa mbani?” 9 Zuze atawira pai wace: “Awa ndi ananga adandipasa Mulungu mu dziko ino.”+ Penepo iye alonga: “Ndaphata miyendo, abwerese pano toera ndiapase nkhombo.”+ 10 Maso a Izraeli nee akhaonabve thangwi iye akhadakalamba. Natenepa, Zuze aaendesa cifupi na Yakobe, iye aampswompswona mbaakhumbatira. 11 Izraeli apanga Zuze: “Ine cipo ndanyerezera kuti mbidaona pontho nkhope yako,+ mbwenye Mulungu andiphedza toera kuona dzindza* yako.” 12 Zuze abulusa anace pa mabondo a Izraeli, agodama mbakotamisa nsolo wace mpaka pantsi.

13 Zuze aphata anace awiri ene, Efraimu+ amʼphata na nkono wace wamadyo, toera akhale kukhundu yabzwere ya Izraeli, Manase+ amʼphata na nkono wace wabzwere toera akhale kukhundu yamadyo ya Izraeli, mbaenda nawo cifupi na iye. 14 Maseze Efraimu akhali mwana wangʼono, Izraeli aikha djanja yace yamadyo pa nsolo pace, mbaikha djanja yace yabzwere pa nsolo wa Manase. Iye acita pyenepi mwakufuna kwace, maseze akhadziwa kuti mwana wautombo+ ndi Manase. 15 Buluka penepo iye apasa nkhombo Zuze, mbalonga:+

“Mulungu wandimomwene wakuti pai wanga Abhrahamu na Izaki afamba pamaso pace,+

Mulungu wandimomwene adandikumbiza* mu umaso wanga onsene mpaka lero,+

16 Ule wakuti asaphatisira anju wace toera kundiombola mu nyatwa zanga zonsene,+ mbapase nkhombo aphale awa.+

Dzina yanga, dzina ya mbuyanga Abhrahamu na dzina ya pai wanga Izaki, mbipitirize kucemerwa kubulukira mwa iwo,

Dzindza yawo mbinjipe kakamwe mpaka kukhala mbumba ikulu pa dziko yapantsi.”+

17 Pidaona Zuze kuti djanja yamadyo ya pai wace ikhapitiriza pa nsolo wa Efraimu, iye nee akomerwa, natenepa iye aphata djanja ya pai wace, aibulusa pa nsolo wa Efraimu mbaiikha pa nsolo wa Manase. 18 Zuze apanga pai wace: “Pai, lekani kucita pyenepi, thangwi uyu ndi mwana wautombo.+ Ikhani djanja yanu yamadyo pa nsolo wace.” 19 Mbwenye pai wace apitiriza kukhonda, mbampanga: “Ine ndisapidziwa mwananga, ine ndisapidziwa. Iyembo anadzakhala mbumba, pontho iye anadzakhalambo wankulu. Ngakhale tenepo, mʼbale wace wangʼono anadzakhala wankulu kakamwe kupiringana iye,+ pontho dzindza* ya Efraimu inadzakhala ikulu kakamwe yakuti inakwana toera kukhazikisa mbumba zizinji.”+ 20 Natenepa, iye apitiriza kuapasa nkhombo pa ntsiku ineyi,+ mbalonga:

“Mbumba ya Izraeli mbilonge dzina yako pakupasa nkhombo, kuti:

‘Mulungu mbakucitise kukhala ninga Efraimu, pontho ninga Manase.’”

Munjira ineyi, iye apitiriza kuikha Efraimu patsogolo pa Manase.

21 Buluka penepo Izraeli apanga Zuze: “Ona, ine ndiri kufa,+ mbwenye mwandimomwene Mulungu anapitiriza kukhala na imwe, mbakubwezani ku dziko ya ambuyanu.+ 22 Mbwenye ine ndiri kukuthimizira khundu ibodzi ya dziko* kupiringana abale ako, yakuti ndi dziko idakwatira ine Aamori, pidaphatisira ine supada yanga na uta wanga.”

49 Yakobe acemera anace mbaapanga: “Fendedzani dhuzi na ine toera ndikupangeni pinafuna kukucitikirani kutsogolo. 2 Gumanyikanani toera mubvesere, imwe ana a Yakobe, inde, bveserani Izraeli pai wanu.

3 “Rubheni,+ iwe ndiwe mwananga wautombo,+ ndiwe mphambvu yanga na nsapo wakutoma wamphambvu yakubala kwanga, iwe ukhalemedzwa kakamwe, pontho ukhali na mphambvu. 4 Wakusowa ndzeru ninga madzi akutayikira, leka kupiringana abale ako, thangwi iwe wagona na nkazi wa pai wako.* Pidacita iwe pyenepi wapswipisa* bonde ya pai wako.+ Mwandimomwene Rubheni akwiradi patalimba ya pai wace!

5 “Simeoni na Levi ndi ubale wawo.+ Iwo aphatisira pida pyawo toera kucita napyo uphanga.+ 6 Umaso wanga mbuleke kuphatana na iwo. Ntima wanga mbuleke* kubvungazikana na mbumba yawo, thangwi pidaipirwa iwo apha anthu,+ pontho iwo agwanda uzingo* wa ngʼombe toera abalangazike nazo. 7 Kuipirwa kwawo na ukali wawo mbapikhale na dzedze, thangwi kuipirwa kwawo ndi kwakuipa, pontho ukali wawo ndi wakusowa ntsisi.+ Ine ndinadzaamwaza mupisa pya Yakobe, mbandiabalalisa mu Izraeli.+

8 “Mbwenye iwe Yuda,+ abale ako anadzakusimba.+ Djanja yako inadzakhala nʼkhosi mwa anyamalwa ako.+ Ana a pai wako anadzagodama pamaso pako.+ 9 Yuda, iwe ndiwe ninga mwana nkhalamu.+ Iwe mwananga, pakumala kudya cinyama iwe unadzalamuka mbuenda.* Iye akotama pantsi mbathathamula ninga nkhalamu, pontho ninga nkhalamu, mbani ali na cipapo toera kuenda kamulamusa? 10 Ndodo ya umambo nee inadzabuluka kuna Yuda,+ pontho mpswimbo ya atongi nee inadzabuluka pakati pa miyendo yace mpaka angafika Silo,*+ wakuti anadzabverwa na anthu a mitundu yonsene.+ 11 Iye anadzamangirira buru yace pamuti wa mulivera, mwanaburu wace anadzamʼmangirira pa mulivera wadidi, iye anadzafula nguwo yace mu vinyu, nguwo yace mu ciropa ca mauva.* 12 Maso ace ndi akufuirira thangwi ya vinyu, mano ace ndi akucena thangwi ya nkaka.

13 “Zebhuloni+ anadzakhala cifupi na gombe ya bara, cifupi na gombe kunatsamiswa mabote,+ pontho madire ace anadzaenda kukhundu ya Sidhoni.+

14 “Isakari+ ndi ninga buru yakuti iri na magogodo akuwanga, idagona pantsi, pakati pa mitolo miwiri. 15 Iye anadzaona kuti mbuto yakupuma ndi yadidi, pontho kuti dziko ndi yakutsandzayisa. Iye anadzakotamisa phewa yace toera kuthukula ntolo, pontho anadzatawira kuphata basa mwakuwanga ninga bitcu.

16 “Dhani,+ wakuti ndi mʼbodzi wa dzindza ya Izraeli anadzatonga mbumba yace yonsene.+ 17 Dhani anadzakhala ninga nyoka inabisala nʼkhundu mwa nseu, ninga nyoka yakuti iri na nyanga inabisala nʼkhundu mwa njira, yakuti isaluma pitende* pya makavalo, anyamakavalo mbagwa nduli.+ 18 Yahova, ine ndinadzadikhira cipulumuso canu.

19 “Gadhi+ anadzazungulirwa na nsoka wa anyakutapata, mbwenye iye anadzaphekesa pitende pyawo.+

20 “Azeri+ anadzakhala na pyakudya pyakunjipa* kakamwe, iye anadzapereka pyakudya pyakuti mambo anakomerwa napyo.+

21 “Nafitali+ ndi ninga mbawala ikazi yakululupa miyendo. Iye asalonga mafala adidi kakamwe.+

22 “Zuze+ ndi nthawi ya muti wakuti usabala misapo, iye ndi muti wakubala misapo wakuti uli cifupi na madzi, wakuti nthawi zace zisakula mpaka kupita na padzulu pa mpanda. 23 Mbwenye anyamauta akhambvuya, akhamponyera mapswimo mbapitiriza kuncitira bibvu.+ 24 Mbwenye uta wace wapitiriza pa mbuto yace,+ pontho manja ace apitiriza kukhala akuwanga na akuponya mapswimo mwakucimbiza.+ Pyenepi pyabuluka kuna Mulungu wa Yakobe wakuti ndi wamphambvu, nkumbizi, mwala wa Izraeli. 25 Iye* abuluka kuna Mulungu wa pai wako, Mulungu anadzakuphedza, iye ali na Mulungu Wamphambvu Zonsene, pontho iye anadzakupasa nkhombo zakudzulu, nkhombo zapantsi,+ nkhombo zakubala ana azinji na zakukhala na pifuyo pizinji.* 26 Nkhombo za pai wako zinadzakhala zizinji kupiringana nkhombo za mapiri a kwenda na kwenda, kupiringana pinthu pyadidi kakamwe pya mapiri akuwanga.+ Nkhombo zenezi zinapitiriza kukhala pa nsolo wa Zuze, padzulu pa nsolo wa ule adasankhulwa pakati pa abale ace.+

27 “Bhenjamini+ anapitiriza kuluma ninga bindzi.+ Namacibese iye anadya cinyama cidaphata iye, namaulo mbagawiza pinthu pidatapatwa.”+

28 Anewa ndi madzindza 12 a Izraeli, pyenepi ndi pidaapanga pai wawo mu ndzidzi ukhaapasa iye nkhombo. Iye apereka nkhombo yakuthema kuna mʼbodzi na mʼbodzi.+

29 Buluka penepo iye aapanga: “Ine ndiri dhuzi na kufa.+ Ndiikheni munthumbi pabodzi na ambuyanga mu dzimba iri mʼmunda wa Efroni wa dzindza ya Eti,+ 30 dzimba inagumanika mʼmunda wa ku Makipela, kutsogolo kwa Manre, mu dziko ya Kanani, munda udagula Abhrahamu kuna Efroni wa dzindza ya Eti, toera ukhale masiye. 31 Kweneko iwo aikha munthumbi Abhrahamu na nkazace Sara.+ Kweneko iwo aikha Izaki+ na nkazace Rabheka, pontho kweneko ine ndaikhambo Leya. 32 Munda na dzimba inagumanika mwenemu pyagulwa kuna ana a Eti.”+

33 Munjira ineyi, Yakobe amala kupereka pitsogolero kuna anace. Buluka penepo, iye akwiza miyendo yace patalimba mbafa, mbaikhwa munthumbi ninga mudaikhwa ambuyace.+

50 Penepo Zuze akotamira pai wace,+ anʼkhumbatira mu ndzidzi ukhalira iye, mbampswompswona. 2 Buluka penepo Zuze apanga atumiki ace, akuti ndi madotoro, toera akhunganye manungo a pai wace na mafuta akukhonda kubvundisa manungo.+ Natenepa madotoro akhunganya manungo a Izraeli, 3 iwo amala ntsiku 40 mbakakhunganya manungo ace, thangwi zenezi ndi ntsiku zinafunika toera kukhunganya manungo akufa, pontho Aejitu apitiriza kulira Izraeli mu ntsiku 70.

4 Pidamala ntsiku zakutsukwala thangwi yakufa kwa Yakobe, Zuze apanga anthu a panyumba ya Farau: “Khala musafuna kupangiza kukoma ntima kuna ine, kapangeni Farau mphangwa izi: 5 ‘Pai wanga andidumbirisa,+ mbalonga: “Ona, ine ndiri kufa.+ Iwe usafunika kundiikha munthumbi yanga+ idakumba ine mu dziko ya Kanani.”+ Ndaphata miyendo, nditawiriseni toera ndiende kaikha pai wanga kweneko, ndingamala ndinabwerera.’” 6 Farau antawira: “Ndoko, kaikhe pai wako mwakubverana na pidakudumbirisa iye.”+

7 Natenepa, Zuze aenda kaikha pai wace, pontho atumiki onsene a Farau, akulu+ a utongi na atsogoleri onsene a mu dziko ya Ejitu aenda pabodzi na iye, 8 anthu onsene a panyumba ya Zuze, abale ace na anthu onsene a panyumba ya pai wace+ aendambo. Basi ene iwo asiya anangʼono, mabira, mbuzi na ngʼombe zawo mucisa ca Gozeni. 9 Iye aperekerwambo na ngolo+ pabodzi na anyamakavalo, natenepa nsoka wa anthu ukhali ukulu kakamwe. 10 Iwo afika pa mbuto inabubudirwa mbeu ku Atadhe, yakuti isagumanika mucisa ca Yordani, kweneko iwo alira mwakutsukwala kakamwe, pontho Zuze apitiriza kutsukwala mu ntsiku zinomwe thangwi yakufa kwa pai wace. 11 Anthu a dziko ineyi akuti ndi Akanani, aona kutsukwala kwawo pa mbuto inabubudirwa mbeu ku Atadhe, mbalonga mwakugaluza: “Ici ndi ciliro cikulu ca Aejitu!” Na thangwi ineyi, mbuto ineyi yakuti isagumanika mucisa ca Yordani iwo aipasa dzina ya Abheli-Mizraimu.*

12 Natenepa, anace acita sawasawa mwakubverana na pitsogolero pidaapasa iye.+ 13 Anace aenda naye mpaka mu dziko ya Kanani, mbamuikha mu dzimba inagumanika mʼmunda wa ku Makipela, wakuti uli kutsogolo kwa Manre, udagula Abhrahamu kuna Efroni, wa dzindza ya Eti, toera ukhale masiye ace.+ 14 Pidamala iye kuikha pai wace, Zuze abwerera ku Ejitu na abale ace pabodzi na anthu onsene adaenda na iye kaikha pai wace.

15 Pidaona abale ace Zuze kuti pai wawo afa, iwo alonga: “Panango Zuze akoya kuipirwa muntima mwace thangwi ya ife, natenepa iye anatibwezera pinthu pyonsene pyakuipa pidancitira ife.”+ 16 Na thangwi ineyi, iwo atumiza mphangwa izi kuna Zuze: “Pai wanu mbadzati kufa, atipanga kuti: 17 ‘Ipi ndipyo pinafunika imwe kupanga Zuze: “Ine ndisakudembetera, ndaphata miyendo, lekerera madawo a abale ako, na pinthu pyakuipa kakamwe pidakucitira iwo.”’ Cincino, taphata miyendo, lekererani madawo a atumiki a Mulungu wa pai wanu.” Zuze alira pidampanga iwo mafala anewa. 18 Buluka penepo, abale ace abwerambo, anʼgodamira, akotamisa misolo yawo mpaka pantsi, mbalonga: “Ife tiri pano ninga mabitcu anu!”+ 19 Zuze aapanga: “Lekani kugopa. Kodi ine ndine Mulungu toera kukutongani? 20 Maseze imwe mukhafuna kundicitira pinthu pyakuipa,+ mbwenye Mulungu akhafuna kuti pinthu pindifambire mwadidi toera kupulumusa umaso wa anthu azinji, pyenepi ndipyo pinacita iye lero.+ 21 Natenepa, lekani kugopa. Ine ndinapitiriza kukupasani pyakudya,+ imwe pabodzi na ananu.” Munjira ineyi, iye aabalangaza, mbaakhurudza na mafalace.

22 Zuze apitiriza kukhala mu dziko ya Ejitu, iye pabodzi na anthu a panyumba ya pai wace. Zuze akhala mʼmaso pyaka 110. 23 Zuze aona adzukulu a* Efraimu,+ mbaonambo ana a Makiri+ wakuti ndi mwana wa Manase. Zuze akhaona* ana anewa ninga ace.* 24 Pakumalisa, Zuze apanga abale ace: “Ine ndiri kufa, mbwenye mwakukhonda penula Mulungu anadzakuphedzani,+ pontho, mwakukhonda penula iye anadzakubulusani mu dziko ino, mbakuendesani mu dziko idadumbira iye kuti anaipasa Abhrahamu, Izaki na Yakobe.”+ 25 Na thangwi ineyi, Zuze adumbirisa ana a Izraeli, mbaapanga: “Mwakukhonda penula, Mulungu anadzakuphedzani. Dumbirani pamaso panga kuti mungadzabuluka mu dziko ino, imwe munadzakwata magogodo anga.”+ 26 Pakumalisa, Zuze afa pikhali iye na pyaka 110 pyakubalwa, iwo akhunganya manungo ace na mafuta akukhonda kubvundisa manungo,+ pontho iye aikhwa mʼbaulu* mu dziko ya Ejitu.

Peno: “nzimu wakucena wa Mulungu ukhafamba-famba.”

Fala na Fala: “kugawa.”

Peno: “mbaoneke mataka akuuma.”

Fala na Fala: “Ku mbuto ikulu kudzulu.”

Pyakumwanikira pyenepi ndi dzuwa, mwezi na nyenyezi.

Fala na Fala: “ku mbuto ikulu kudzulu.”

Fala na Fala: “ku mbuto ikulu kudzulu.”

Peno: “pyakufuika.”

Mafala akuti “pinyama pinafamba na mimba” asaphataniza mitundu yonsene ya pinyama pinafamba na pfufu ya mimba ninga nyoka, ngʼona, nyakatendewa na mitundu inango ya pinyama pingʼono.

Peno: “nyama za mʼmadzi.”

Peno: “nyama za mʼmadzi.”

Peno: “Tsanga iwisi.”

Peno: “basa ikhacita iye.”

Peno: “cifuniro cace.”

Iyi ndi vesi yakutoma inagumanika dzina ya Mulungu, יהוה (YHWH). Onani Apendise A4.

Fala na Fala: “wadzakhala na misolo minai.”

Peno: “Tigre.”

Peno: “pyakufuika.”

Peno: “mbapitiriza kukhala.”

Peno: “thangwi mungacita pyenepi.”

Peno: “toera kuamangirira ncunu mwawo.”

Peno: “mu ndzidzi unapepesa mphepo pa ntsiku.”

Fala na Fala: “Ninji pidacita iwe?”

Peno: “kuidana.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “anadzaphwanya; anadzaswa.”

Dzina ineyi isabveka “Munthu wa pa Dziko Yapantsi; Anthu.”

Peno: “wabvesera.”

Dzina ineyi isabveka “Wa Mʼmaso.”

Peno: “aathamangisa.”

Peno: “mbapangiza nkhope yakutsukwala.”

Peno: “nee unadzakuzwa?”

Fala na Fala: “afungula mulomo wace toera kutambira.”

Fala na Fala: “pa dziko yapantsi.”

Peno: “aikha.”

Peno: “kucisa ca Nodhe.”

Peno: “fulauta.”

Peno: “akhacita; akhasasanya.”

Dzina ineyi isabveka “Adakhazikiswa; Adaikhwa.”

Fala na Fala: “mbeu inango.”

Peno: “Adhamu; Munthu.”

Peno: “kufamba munjira yakutawirika pamaso pa Mulungu.” Onani Mabvekero a Mafala Anango.

Munjira inango isabveka “Kupuma; Cibalangazo.”

Anewa ndi mafala Acihebheri anapangiza aanju ninga ana a Mulungu.

Peno: “iwo asacita pinthu mwaunyama.”

Munjira inango: “Anyakugwisa,” isabveka ale anagwisa andzawo. Onani Mabvekero a Mafala Anango.

Peno: “ndzidzi onsene akhali na cipendamiro cakunyerezera pinthu pyakuipa.”

Peno: “atsukwala.”

Peno: “pontho iye abva kupha muntima.”

Peno: “wakutsumbikika thangwi ya.”

Peno: “madodo.”

Fala na Fala: “ubalwi wa.”

Fala na Fala: “ikhadafudzika.”

Peno: “bote.”

Peno: “alkatrau.”

Khono ibodzi ndi masentimetru 44 na hafu. Onani Apendise B14.

Peno: “cigumula.”

Peno: “akwenyako.”

Fala na Fala: “ubalwi uyu.”

Peno: “mbeu.”

Peno: “na mphambvu ya.”

Khono ibodzi ndi masentimetru 44 na hafu. Onani Apendise B14.

Peno: “madzi alimira kubvumba.”

Peno: “kulimira.”

Peno: “akwenyace.”

Peno: “khwema yakukhurudza ntima.” Fala na Fala: “yakupfulikisa.”

Peno: “ndiri kupiikha pantsi pa utongi wanu.”

Peno: “thangwi ndi umaso wace.”

Peno: “utazimu.”

Peno: “khumbi yace.”

Peno: “mabanja awo.”

Fala na Fala: “Kutoma kwa umambo wace ndi.”

Peno: “wautombo.”

Munjira inango: “wakuti akhali mʼbale wankulu wa Yafeti.”

Dzina ineyi isabveka “Kugawika.”

Peno: “mbumba ya pa dziko yapantsi.”

Peno: “Cigumula.”

Peno: “matijolo.”

Peno: “matijolo.”

Peno: “alkatrau.”

Peno: “nee pinacimwanika.”

Peno: “tidzudzumise.”

Dzina ineyi isabveka “Kukhonda Bverana.”

Fala na Fala: “Sarai akhali ngomwa.”

Peno: “zinadzatambira.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “kusimba; kubvekesa; kudziwisa.”

Peno: “toera akhale kweneko ninga mulendo.”

Peno: “asimba; abvekesa; adziwisa.”

Cisa ceneci cikhali ninga Munda wa Edheni.

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Ineyi ndi Bara Yakufa.

Peno: “ansiya kuntumikira.”

Fala na Fala: “amuna.”

Peno: “ku norti.”

Peno: “citsidzikizo.”

Peno: “dzindza.” Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mwana.”

Fala na Fala: “Natenepa Iye abuluka naye.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “agumanya phindi ibodzi na ibodzi toera iphatane na indzace.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “pita mʼmabonde.”

Peno: “mʼmanja mwako; paditi pako.”

Peno: “kupasa manyadzo.”

Fala na Fala: “mbucepeseka mʼmanja mwace.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Dzina ineyi isabveka “Mulungu Asabva.”

Peno: “aona kuthabuka kwako.”

Peno: “onagaro” ndi ntundu wa buru ya ntsanga, mbwenye anthu anango asanyerezera kuti cinyama ceneci ndi mbidzi. Munjira ineyi, Ijimaeli mbadapangiza nʼkhaliro wakutongereka.

Munjira inango: “iye anadzakhala nyamalwa wa abale ace onsene.”

Fala na Fala: “acemera.”

Peno: “Imwe ndimwe Mulungu wakuti asaona pyonsene.”

Dzina ineyi isabveka “Ncera wa Munthu wa mʼMaso Wakuti Asandiona.”

Peno: “wakusowa madodo.”

Dzina ineyi isabveka “Baba Asakuzwa.”

Dzina ineyi isabveka “Baba wa Mwinji wa Anthu; Baba wa Anthu Azinji.”

Peno: “anako.” Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Dzina ineyi panango isabveka “Nyanthonga.”

Dzina ineyi isabveka “Nkazi wa Mwana Mambo; Mwana Wankazi wa Mambo.”

Dzina ineyi isabveka “Kuseka.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “mupume.”

Fala na Fala: “midida mitatu ya.” Nʼdida ubodzi ukhapita malitru 7,33. Onani Apendise B14.

Fala na Fala: “Sara nee akhaendabve kumwezi ninga pinacita akazi mwandzolowero.”

Peno: “Nyakutonga miseru.”

Fala na Fala: “thangwi iwo asaka citsidziko pa nʼthundzi wa ntsoi ya nyumba yanga.”

Peno: “asukhuma.”

Peno: “ninga akulonga pyadzenda.”

Loti alonga na aanju akhaimirira Yahova ninga kuti akulonga na Yahova.

Peno: “ufuni wakukhonda mala.”

Dzina ineyi isabveka “Ungʼono.”

Peno: “matijolo.”

Peno: “upite naye mʼmabonde.”

Peno: “Pikhali iye ninga mulendo.”

Pisabveka kuti akhadzati kupita naye mʼmabonde.

Peno: “yakulungama.”

Fala na Fala: “wakucena.”

Fala na Fala: “kuti unʼkhuye.”

Munjira inango: “anadzandiseka.”

Peno: “atsukwala.”

Fala na Fala: “Bvesera fala yace.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “nsindzo wakuti pswimo ingaponywa inafika.”

Fala na Fala: “anamabira anomwe acikazi.”

Fala na Fala: “anamabira anomwe acikazi.”

Munjira inango isabveka: “Ncera wa Dumbiro” “peno Ncera wa Anomwe.”

Muti unoyu uli na masamba mangʼono kakamwe na maluwa akufuirira peno akucena.

Peno: “akhala ninga mulendo.”

Fala na Fala: “mu ntsiku zizinji.”

Fala na Fala: “kuphekesa.”

Dzina ineyi isabveka “Yahova Anadzatsalakana; Yahova Anadzapasa.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “misuwo mikulu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Munjira inango: “ntsogoleri wankulu.”

Fala na Fala: “Masiklo 400 a parata.” Siklo ibodzi ikhalemera magrama 11,4. Onani Apendise B14.

Fala na Fala: “Masiklo 400 a parata.” Siklo ibodzi ikhalemera magrama 11,4. Onani Apendise B14.

Mu ndzidzi wakale ineyi ikhali njira yakupangiza kuti munthu ali kudumbira.

Fala na Fala: “mbeu.”

Siklo ibodzi ikhalemera magrama 11,4. Onani Apendise B14.

Siklo ibodzi ikhalemera magrama 11,4. Onani Apendise B14.

Fala na Fala: “pontho iye.”

Peno: “ndidziwe njira inafuna kuenda ine.” Fala na Fala: “ndiende kukhundu yamadyo peno yabzwere.”

Peno: “nee tinakwanisa kukupanga cadidi na cakuipa.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “misuwo mikulu.”

Fala na Fala: “mʼmunda.”

Peno: “kunyerezera mwacidikhodikho.”

Munjira inango: “Iye akhali nyamalwa wa abale ace onsene.”

Fala na Fala: “wakuti akhali ngomwa.”

Dzina ineyi isabveka “Nyadzoya.”

Dzina ineyi isabveka “Ule Anaphatirira Citende; Anapita pa Mbuto ya Ndzace.”

Fala na Fala: “pyakufuira, pyakufuira pyenepi.”

Peno: “ndiri na njala.”

Dzina ineyi isabveka “Wakufuira.”

Peno: “wakutoma.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “mbakakhumbatira.”

Peno: “uwadhi.”

Peno: “uwadhi.”

Dzina ineyi isabveka “Nthonga.”

Dzina ineyi isabveka “Kupambizira.”

Dzina ineyi isabveka “Mbuto Zikulu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “pinthu pyakuti pikhacitisa Izaki na Rabheka kubva kupha muntima.”

Peno: “wakutoma.”

Fala na Fala: “Yahova Mulungu wanu aibweresa kuna ine.”

Peno: “nkulu.”

Dzina ineyi isabveka “Ule Anaphatirira Citende; Anapita pa Mbuto ya Ndzace.”

Fala na Fala: “unadzabulusa goli yace nʼkhosi mwako.”

Fala na Fala: “Ntsiku zinafuna ine kutsukwala thangwi yakufa kwa pai wanga ziri dhuzi.”

Fala na Fala: “mpingo.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “Mbuto ino isagopesa!”

Dzina ineyi isabveka “Nyumba ya Mulungu.”

Peno: “apikira.”

Fala na Fala: “Mwandimomwene iwe ndiwe gogodo yanga na nyama yanga.”

Fala na Fala: “toera ndipite naye mʼmabonde.”

Fala na Fala: “akhaidiwa.”

Fala na Fala: “akhali ngomwa.”

Dzina ineyi isabveka “Onani, Ndi Mwana Wamamuna!”

Dzina ineyi isabveka “Kubva.”

Dzina ineyi isabveka “Kugumanyikana; Kuphatana.”

Dzina ineyi isabveka “Wakusimbwa; Wakuthema Kusimbwa.”

Peno: “Pita naye mʼmabonde.”

Dzina ineyi isabveka “Nyakutonga Miseru.”

Dzina ineyi isabveka “Kuthimbana Kwanga.”

Dzina ineyi isabveka “Nkhombo Ikulu.”

Dzina ineyi isabveka “Kutsandzaya; Kukomerwa.”

Akazi akhadya nsapo wa muti unoyu thangwi akhanyerezera kuti unaaphedza toera kumita mimba.

Fala na Fala: “Lero unapita mʼmabonde na ine.”

Peno: “ntengo unatambiriswa nyabasa.”

Dzina ineyi isabveka “Ntengo Unatambiriswa Nyabasa.”

Peno: “anandipirira.”

Dzina ineyi isabveka “Kutawirisa.”

Dzina ineyi ndi cigwagwa ca dzina yakuti Jozifiya, yakuti isabveka “Yahova Mbathimizire.”

Fala na Fala: “maulendo khumi.”

Peno: “madzimunthu a panyumba.”

Fala na Fala: “abale ace.”

Fala na Fala: “ananga.”

Fala na Fala: “alungu.”

Peno: “kusumula.”

Peno: “cipo zabala mwana wakufa.”

Fala na Fala: “pontho kazinji kene citulo cikhathawa mʼmaso mwanga.”

Fala na Fala: “maulendo khumi.”

Fala na Fala: “asanʼgopa.”

Peno: “nee mbamudandipasa cinthu toera kuenda naco.”

Fala na Fala: “abale ace.”

Peno: “ntutu.”

Yegari-Sadhuta ndi dzina ya Ciaramaki yakuti isabveka “Ntutu wa Umboni.”

Galedhi ndi dzina Yacihebheri yakuti isabveka “Ntutu wa Umboni.”

Peno: “Ungatsalakana mwakuipa.”

Peno: “ntutu.”

Fala na Fala: “asanʼgopa.”

Fala na Fala: “anace.”

Dzina ineyi isabveka “Misasa Miwiri.”

Fala na Fala: “munda wa.”

Peno: “ndakhala ninga mulendo kuna.”

Peno: “kukoma ntima kukulu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “pa gowa ya madzi; uwadhi.”

“Ntsukunyu” ndi panagumana gogodo ya ntcafu na cuno.

Dzina ineyi isabveka “Ule Anamenyana (Anapirira) na Mulungu” peno “Mulungu Amenyana.”

Peno: “wakunda.”

Dzina ineyi isabveka “Nkhope ya Mulungu.”

Peno: “Penieli.”

Fala na Fala: “Nyama ya pa uzingo wa ntcafu.”

Dzina ineyi isabveka “Nsasa; Khumbi.”

Peno: “wakuenda kaona.”

Fala na Fala: “mbalonga mafala akukhuya ntima wa ntsikana.”

Peno: “Mwananga Sikemu asafuna mwananu na ntima onsene.”

Peno: “kundilipisa.”

Peno: “akhadapita mʼmabonde na.”

Peno: “munjira.”

Peno: “apibisa.”

Dzina ineyi isabveka “Mulungu wa ku Bheteli.”

Dzina ineyi isabveka “Muti Waciliro.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “ntutu.”

Peno: “daya.”

Dzina ineyi isabveka “Mwana wa Kufa Kwanga.”

Dzina ineyi isabveka “Mwana wa Nkono Wamadyo.”

Peno: “wakutoma.”

Peno: “ikakhala iwo ninga alendo.”

Fala na Fala: “ana a Izraeli.”

Peno: “ndzidzi onsene akhalonga naye mwaukali.” Fala na Fala: “nee akhalonga naye muntendere.”

Peno: “mabade.”

Onani Mabvekero a Mafala Anango.

Fala na Fala: “puta wa mu templo.”

Fala na Fala: “puta wa mu templo.”

Dzina ineyi isabveka “Kufungula,” panango kufungula njira toera mwana abuluke nayo pakubalwa.

Fala na Fala: “kukhala pabodzi na iye.”

Fala na Fala: “toera ndiikhwe mu djenje ino.”

Fala na Fala: “nʼdjenje.”

Peno: “toera pifuyo na anthu akhonde kufa na njala.”

Peno: “Basi ene thangwi ya mpando wa umambo.”

Panango fala ineyi ikhaphatisirwa toera kupangiza cilemedzo kuna munthu.

Fala na Fala: “anafuna kulamusa djanja peno mwendo.”

Dzina ineyi isabveka “Eliyopoli.”

Dzina ineyi isabveka “Eliyopoli.”

Dzina ineyi isabveka “Ule Anaduwalisa; Ule Anacitisa Kuduwala.”

Dzina ineyi isabveka “Ana Azinji Kakamwe.”

Fala na Fala: “nkate.”

Panango tirigu.

Onani Mabvekero a Mafala Anango.

Peno: “umaso wace uli mʼmanja mwanga.”

Peno: “madawo.”

Peno: “mabade.”

Fala na Fala: “Iwo.”

Onani Mabvekero a Mafala Anango.

Onani Mabvekero a Mafala Anango.

Peno: “madawo.”

Peno: “mu dziko ino.”

Fala na Fala: “ninga pai.”

Peno: “utcerengi.”

Fala na Fala: “aikha khosi yace pakhosi ya.”

Peno: “mbalira nʼkhosi mwa Zuze.”

Fala na Fala: “pyakununa.”

Peno: “wakutoma.”

Dzina ineyi isabveka “Eliyopoli.”

Fala na Fala: “Ana.”

Fala na Fala: “aikha khosi yace pakhosi ya.”

Peno: “alira nʼkhosi mwace.”

Peno: “tsanga iwisi.”

Peno: “kufamba-famba; kundzendza-ndzendza.”

Fala na Fala: “nkate.”

Fala na Fala: “nkate.”

Fala na Fala: “Pai wanu akumala mphambvu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “adanditsogolera; adandionera.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “nʼkhundu mwa phiri.”

Fala na Fala: “thangwi iwe wakwira pa bonde ya pai wako.”

Peno: “wapasa manyadzo.”

Peno: “Kulemedzwa kwanga mbakuleke.”

Peno: “mififi.”

Fala na Fala: “mbukwira.”

Dzina ineyi isabveka “Ule Wakuti Ndi Mwanaciro.”

Peno: “mu mauva akukamulwa.”

Peno: “pithii.”

Fala na Fala: “mikate mizinji.”

Zuze

Fala na Fala: “nkhombo ya mabere na ya mʼmimba.”

Dzina ineyi isabveka “Ciliro ca Aejitu.”

Fala na Fala: “dzindza yacitatu ya.”

Pyenepi pisabveka, akhaatsalakana ninga anace.

Fala na Fala: “Iwo abalirwa pa mabondo a Zuze.”

Peno: “nkaxau; pa makha.”

    Mabukhu Acisena (1982-2025)
    Bulukani
    Fungulani
    • Cisena
    • Tumizirani Anango
    • Sankhulani Pinafuna Imwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pinafunika Imwe Kutowezera
    • Cibisobiso
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Fungulani
    Tumizirani Anango