NEEMIYA
1 Awa ndi mafala a Neemiya,*+ mwana wa Akaliya: Pa mwezi wa Kisleu* wa caka 20 ca utongi wa mambo,* ine ndikhali ku Suza,+ kunyumba yakutsidzikizika ya mambo. 2 Pa ndzidzi unoyu, Anani,+ m’bodzi wa abale anga pabodzi na amuna anango, afika buluka ku Yuda. Penepo ine ndaabvundza pya Ayuda adabuluka ku ubitcu,+ pontho ndaabvundza pya Yerusalemu. 3 Iwo andipanga: “Anthu adabuluka ku ubitcu akuti cincino asakhala mu provinsya,* ali pa nyatwa kakamwe, pontho asapwazwa.+ Mipanda ya Yerusalemu yamala kugomolwa,+ pontho misuwo yace yamala kupiswa na moto.”+
4 Pidabva ine mafala anewa, ndakhala pantsi mbanditoma kulira, pontho ndatsukwala mu ntsiku zizinji. Ndacita jejuu+ mbandicita phembero kuna Mulungu wakudzulu. 5 Ine ndalonga: “Yahova Mulungu wakudzulu, Mulungu wankulu na Wakudzumisa, wakuti musacita pinapikira imwe, pontho musapangiza ufuni wakukhonda mala kuna ale anakufunani na kuna ale anabvera* mitemo yanu,+ 6 ndaphata miyendo, bveserani phembero ya ntumiki wanu, inacita ine pamaso panu lero. Ine ndisacita phembero masiku na masikati+ thangwi ya Aizraeli, pontho ndiri kubweka madawo adakucitirani mbumba ya Izraeli. Ine pabodzi na mbumba* yanga tadawa.+ 7 Mwandimomwene, ife tacita pinthu pyakuipa kuna imwe+ thangwi nee tabvera mitemo yanu, miyambo yanu na matongero adapasa imwe ntumiki wanu Mose.+
8 “Ndaphata miyendo, kumbukani mafala adalonga* imwe kuna ntumiki wanu Mose: ‘Mungacita pinthu mwakukhonda khulupirika, ine ndinadzakubalalisani kuna anthu a madzindza anango.+ 9 Mbwenye mungabwerera kuna ine mbamubvera matongero anga, maseze mbumba yanu imwazwe mpaka kunkhomo kwa dziko yapantsi, ine ndinadzaigumanya+ mbandiibweresa pa mbuto idasankhula ine toera dzina yanga ipaswe mbiri.’*+ 10 Iwo ndi atumiki anu na mbumba yanu, idaombola imwe na mphambvu zanu zikulu, pontho na djanja yanu yamphambvu.+ 11 Yahova, ndaphata miyendo, bveserani phembero ya ntumiki wanu, pontho bveserani maphembero a atumiki anu, akuti asakomerwa kakamwe kulemedza* dzina yanu. Ndaphata miyendo, ndiphedzeni ine ntumiki wanu toera lero ndipembere, pontho citisani mamuna uyu* andibvere ntsisi.”+
Pa ndzidzi unoyu, ine ndikhaphata basa yakupereka vinyu kuna mambo.+
2 Pa mwezi wa Nisane* wa caka 20+ ca utongi wa Mambo Artaxerxe,+ vinyu yabwereswa pana mambo. Penepo ine ndakwata vinyu ineyi mbandiipereka kuna iye ninga pikhacita ine ndzidzi onsene.+ Mbwenye ine cipo ndikhadatsukwala kale pamaso pace. 2 Natenepa mambo andibvundza: “Iwe nee uli kuduwala, mphapo thangwi yanji uli wakutsukwala kakamwe? Ndisaona kuti ciripo cinakudzudzumisa.” Penepo ine ndagopa kakamwe.
3 Natenepa ine ndantawira: “Mambo, khalani na umaso mu ntsiku zizinji! Ndinakhonda tani kutsukwala uku nzinda udaikhwa ambuyanga wamala kufudzika, pontho misuwo yace yamala kupiswa na moto?”+ 4 Buluka penepo mambo andibvundza: “Ninji cinafuna iwe?” Mu ndzidzi ubodzi ene ndacita phembero kuna Mulungu wakudzulu.+ 5 Natenepa ine ndatawira mambo: “Khala mphyadidi kuna imwe mambo, pontho khala musakomerwa na ntumiki wanu, nditawiriseni toera ndiende ku Yuda, nzinda udaikhwa ambuyanga toera ndikaumange pontho.”+ 6 Mu ndzidzi unoyu nkazi wa mambo akhali nawa dhuzi na mambo, penepo mambo andibvundza: “Ulendo wako unamala ntsiku zingasi, pontho unabwerera lini?” Ine ndadzindikira kuti mambo anditawirisa toera kuenda,+ natenepa ndampanga ntsiku zikhafuna ine kumala.+
7 Buluka penepo ine ndapanga mambo: “Khala mphyadidi kwa imwe mambo, tawirisani toera ndipaswe matsamba kuti ndikapangize atongi a kuntunda unango wa Nkulo,*+ toera anditawirise kupita na mu dziko yawo mpaka ndifike ku Yuda. 8 Pontho tawirisani kuti ndipaswe tsamba inango toera ndikapase Azafe nyakuonera nsitu wa mambo, toera andipase matabwa akusasanya nawo misuwo ya Nyumba* ya Citsidzikizo Camphambvu,+ mpanda wa nzinda+ na nyumba inafuna ine kuenda kakhala.” Natenepa, mambo andipasa matsamba,+ thangwi Mulungu wanga akhali na ine.*+
9 Buluka penepo ndafika kuna atongi a kuntunda unango wa Nkulo, mbandiapasa matsamba a mambo. Mambo anditawirisambo toera ndiende na akulu a anyankhondo pabodzi na anyankhondo anafamba na makavalo. 10 Sambalate+ wa ku Bheti-Oroni na Tobhiya+ nkadamu wa ku Amoni,+ aipirwa kakamwe pidabva iwo kuti alipo adabwera toera kucitira Aizraeli pinthu pyadidi.
11 Pakumalisa, ine ndafika ku Yerusalemu mbandikhala kweneko ntsiku zitatu. 12 Buluka penepo, ine ndalamuka namasiku pabodzi na amuna angasi, mbwenye nee ndapanga munthu pinthu pidaikha Mulungu muntima mwanga toera kucita mu Yerusalemu, pontho ife nee tikhali na cinyama cinango kusiyapo buru idakwira ine. 13 Namasiku anewa, ine ndabuluka na Pansuwo Ukulu wa ku Gowa,+ mbandipita na pa Ncera wa Nyoka Ikulu mpaka Pansuwo Ukulu wa Mapiri a Dotha.+ Mu ndzidzi unoyu ndikhaona kuti ukhali tani mpanda wa Yerusalemu udamala kufudzwa na misuwo yace idamala kupiswa na moto.+ 14 Ndapitiriza kufamba mpaka ku Nsuwo Ukulu wa ku Ncera+ na ku Mbuto Inakoyiwa Madzi a Mambo, pontho kweneko nee kukhali na njira yakuti mbidakwanisa kupita na cinyama cikhadakwira ine. 15 Mbwenye ine ndapitiriza kuenda kunkwiriro kwa gowa+ namasiku, mbandiona kuti mpanda uli tani. Buluka penepo ndabwerera mbandipita pontho na Pansuwo Ukulu wa ku Gowa.
16 Atongi+ nee akhadziwa kudaenda ine, pontho nee akhadziwa pikhacita ine, thangwi ndikhadzati kulonga cinthu kuna Ayuda, anyantsembe, akadamu, atongi, nee kuna anthu anango akuti mbadaphata basa yakumanga mpanda. 17 Buluka penepo ine ndaapanga: “Imwe musaona kuti tiri m’makhaliro akunentsa kakamwe. Mpanda wa Yerusalemu wagomolwa, pontho misuwo yace yamala kupiswa na moto. Natenepa, tendeni timange pontho mpanda wa Yerusalemu toera anthu akhonde pontho kutipwaza.” 18 Pidamala ine kulonga mafala anewa, ndaapanga kuti Mulungu andiphedza tani,+ pontho ndaapanga mafala adandipanga mambo.+ Penepo iwo alonga: “Tendeni titome basa yakumanga.” Natenepa, iwo awangisana unango na ndzace* toera aphate basa ineyi yadidi.+
19 Mbwenye Sambalate wa ku Bheti-Oroni, Tobhiya+ nkadamu* wa ku Amoni+ na Jesemu wa ku Arabhya+ pidabva iwo pyenepi, atoma kutisingirira+ na kutitsalakana mwakusowa cilemedzo, mbabvundza: “Ninji pinafuna imwe kucita? Musafuna kusandukira mambo?”+ 20 Mbwenye ine ndaatawira: “Mulungu wakudzulu ndiye anafuna kutiphedza toera tipembere,+ pontho ife atumiki ace tinatoma basa yakumanga; mbwenye imwe nee muli na cinthu mu Yerusalemu, nee ufulu peno cinthu cidacita imwe toera kukumbukirwa.”+
3 Eliyazibhe,+ nyantsembe wankulu pabodzi na abale ace akuti ndi anyantsembe, atoma kumanga Nsuwo Ukulu wa Mabira.+ Iwo aupereka kuna Mulungu,*+ mbaikha misuwo yace; apereka kuna Mulungu khundu ineyi mpaka Kunyumba Yandzulu ya Meya+ kuphatanizambo Nyumba Yandzulu ya Ananeli.+ 2 Buluka penepo, amuna a ku Yeriko+ amanga kutomera padasiya Eliyazibhe na abale ace; Zakuri mwana wamamuna wa Imiri amangambo kutomera padasiya amuna a ku Yeriko.
3 Ana a Asenai amanga Nsuwo Ukulu wa Ntsomba;*+ iwo aikha matabwa,+ misuwo na mipiringanyo. 4 Buluka penepo, Meremoti+ mwana wamamuna wa Uriya, ndzukulu wa Akozi asasanyira mpanda kutomera padasiya ana a Asenai. Mesulamu+ mwana wamamuna wa Bherekiya, ndzukulu wa Mesezabheli asasanyira mpanda kutomera padasiya Meremoti; Zadhoke mwana wamamuna wa Bhaana asasanyira mpanda kutomera padasiya Mesulamu. 5 Buluka penepo, Tekoa+ asasanyira mpanda kutomera padasiya Zadhoke. Mbwenye amuna a pidzo pakati pawo, nee acepeseka toera kubvera anyakutsogolera basa.
6 Yoyadha mwana wamamuna wa Paseya na Mesulamu mwana wa Bhezodheya asasanyira Nsuwo Ukulu wa Nzinda Wakale;+ iwo aikha matabwa, misuwo na mipiringanyo. 7 Melatiya wa ku Jibheyoni+ na Yadhoni wa ku Meroti, asasanyira mpanda kutomera padasiya Yoyadha na Mesulamu. Iwo akhali amuna a ku Jibheyoni na a ku Mispa+ akuti akhatongwa na ntongi wa kuntunda unango wa Nkulo.*+ 8 Buluka penepo, Uzieli mwana wamamuna wa Araiya, m’bodzi wa anyakunyungulusa ouro, asasanyira mpanda kutomera padasiya anango; Ananiya m’bodzi wa anyakucita mafuta akununkhira,* asasanyira mpanda kutomera padasiya Uzieli. Iwo aikha miyala pantsi mu Yerusalemu mbaitsindira mpaka ku Mpanda Ukulu.+ 9 Buluka penepo, Refaya mwana wamamuna wa Uri, ntongi wa khundu ibodzi ya dhistritu ya Yerusalemu asasanyira mpanda kutomera padasiya Ananiya. 10 Yedhaiya mwana wamamuna wa Arumafi asasanyira mpanda wakuti ukhali kutsogolo kwa nyumba yace, kutomera padasiya Refaya; pontho Atuse mwana wamamuna wa Asabhineya asasanyira mpanda kutomera padasiya Yedhaiya.
11 Malkiya mwana wamamuna wa Arimu,+ pabodzi na Asubhi mwana wamamuna wa Paati-Moabhe+ asasanyira khundu inango ya mpanda, asasanyirambo Nyumba Yandzulu Yakucitira Mapau.+ 12 Buluka penepo, Salumu mwana wamamuna wa Alowesi, ntongi wa khundu ibodzi ya dhistritu ya Yerusalemu asasanyira mpanda pabodzi na anace akazi kutomera padasiya anango.
13 Anuni pabodzi na anthu a ku Zanoa+ asasanyira Nsuwo Ukulu wa ku Gowa;+ iwo aumanga, mbaikha misuwo na mipiringanyo yace. Iwo asasanyirambo mpanda makhono 450* mpaka Pansuwo Ukulu wa Mapiri a Dotha.+ 14 Malkiya mwana wamamuna wa Rekabu, ntongi wa dhistritu ya Bheti-Akeremu+ asasanyira Nsuwo Ukulu wa Mapiri a Dotha; iye aumanga, mbaikha misuwo na mipiringanyo yace.
15 Saluni mwana wamamuna wa Kolose, ntongi wa dhistritu ya Mispa,+ asasanyira Nsuwo Ukulu wa ku Ncera;+ aumanga, mbaikha ntsoi, misuwo na mipiringanyo yace. Iye asasanyirambo mpanda wa Thawala,+ dhuzi na Munda wa Mambo+ mpaka ku Masikada+ anatcitira ku Nzinda wa Dhavidhi.+
16 Buluka penepo, Neemiya mwana wamamuna wa Azibhuki, ntongi wa khundu ibodzi ya dhistritu ya Bheti-Zuri,+ asasanyira mpanda kutomera padasiya Saluni mpaka Kumasiye a Dhavidhi,*+ apitiriza na ku thawala+ idacita kukumbwa mpaka Kunyumba ya Anthu a Mphambvu.
17 Alevi asasanyira mpanda kutomera padasiya Neemiya, iwo akhatsogolerwa na Reumi, mwana wamamuna wa Bhani. Asabhiya, ntongi wa khundu ibodzi ya dhistritu ya Keila,+ aimirira dhistritu yace mbasasanyira mpanda kutomera padasiya Alevi. 18 Buluka penepo, Alevi anango asasanyira mpanda, iwo akhatsogolerwa na Bhavai, mwana wamamuna wa Enadhadhi, ntongi wa khundu ibodzi ya dhistritu ya Keila.
19 Ezeri mwana wamamuna wa Yesuwa,+ ntongi wa Mispa, asasanyira khundu inango cifupi na nthunda inapita na anthu pakuenda Kunyumba Yakukoyera Pida pa Cakutsidzikiza Mpanda.+
20 Buluka penepo, Bharuki, mwana wamamuna wa Zabhai+ aphata basa mwaphinga, mbasasanyira khundu inango ya mpanda, kutomera pa Cakutsidzikiza Mpanda mpaka pansuwo wa nyumba ya Eliyazibhe,+ nyantsembe wankulu.
21 Meremoti,+ mwana wamamuna wa Uriya, ndzukulu wa Akozi, asasanyira khundu inango ya mpanda, kutomera pansuwo wa nyumba ya Eliyazibhe mpaka kunkhomo kwa nyumba ineyi.
22 Buluka penepo, anyantsembe, amuna a ku dhistritu ya Yordani,*+ asasanyira mpanda kutomera padasiya Meremoti. 23 Bhenjamini na Asubhi asasanyira mpanda kutsogolo kwa nyumba yawo kutomera padasiya anyantsembe. Buluka penepo, Azariya, mwana wamamuna wa Maseya, ndzukulu wa Ananiya asasanyira mpanda cifupi na nyumba yace kutomera padasiya Bhenjamini na Asubhi. 24 Bhinui, mwana wamamuna wa Enadhadhi asasanyira khundu inango ya mpanda kutomera panyumba ya Azariya mpaka pa Cakutsidzikiza Mpanda,+ pontho mpaka padazungunuka mpanda.
25 Buluka penepo, Palali, mwana wamamuna wa Uzai asasanyira mpanda kutsogolo kwa Cakutsidzikiza Mpanda, asasanyirambo nyumba yandzulu kutomera panyumba ya Mambo+ yakuti ikhali pa nthunda pa Mbuto ya Anyakuonera.+ Pontho, Pedhaya mwana wamamuna wa Parosi+ asasanyira mpanda kutomera padasiya Palali.
26 Atumiki a mu templo,*+ akuti akakhala ku Ofeli,+ asasanyira mpanda mpaka Pansuwo Ukulu wa Madzi,+ kumabulukiro a dzuwa. Iwo asasanyirambo nyumba yandzulu yakuti ikhadabulukira kunja kwa mpanda.
27 Buluka penepo, anthu a ku Tekoa+ asasanyira khundu inango ya mpanda kutomera panyumba yandzulu yakuti ikhadabulukira kunja kwa mpanda mpaka ku mpanda wa Ofeli.
28 Anyantsembe asasanyira mpanda kutomera Pansuwo Ukulu wa Makavalo,+ pontho m’bodzi na m’bodzi akhasasanyira kutsogolo kwa nyumba yace.
29 Buluka penepo, Zadhoke+ mwana wamamuna wa Imeri, asasanyira mpanda kutsogolo kwa nyumba yace.
Pontho, Semaya mwana wamamuna wa Sekaniya, nyakuonera Nsuwo Ukulu wa Kumabulukiro a dzuwa,+ asasanyira mpanda kutomera padasiya Zadhoke.
30 Ananiya, mwana wamamuna wa Selemiya na Anuni mwana wamamuna wacitanthatu wa Zalafi, asasanyira khundu inango ya mpanda.
Buluka penepo, Mesulamu,+ mwana wamamuna wa Bherekiya asasanyira mpanda kutsogolo kwa nyumba yace kutomera padasiya anango.
31 Malkiya, m’bodzi wa anyakunyungulusa ouro, asasanyira mpanda mpaka panyumba ya atumiki a mu templo*+ na panyumba ya anyakucita malonda, ausasanyirambo kutsogolo kwa Nsuwo Ukulu wa Amifikadi mpaka ku sala yandzulu inagumanika padazungunuka mpanda.
32 Buluka penepo, anyakunyungulusa ouro na anyakucita malonda asasanyira mpanda kutomera ku sala yandzulu inagumanika padazungunuka mpanda mpaka Pansuwo Ukulu wa Mabira.+
4 Pidabva Sambalate+ kuti tiri kumanga pontho mpanda, iye atsukwala mbaipirwa kakamwe, pontho atoma kupwaza Ayuda. 2 Pamaso pa andzace na pamaso pa anyankhondo a ku Samariya, iye alonga: “Kodi Ayuda awa akupolola akucitanji? Iwo asanyerezera kuti anakwanisa kuphata basa ineyi okhene? Kodi iwo anapereka ntsembe? Anamalisa basa ineyi pa ntsiku ibodzi basi? Kodi iwo anafukula miyala idamala kupiswa mbaiphatisira pontho?”+
3 Tobhiya+ wa ku Amoni+ akhadalimira dhuzi na iye, mbalonga: “Mpanda unamanga iwo, mwanambwa wantsanga angayesera kuukwira, unagomoka mwakucimbiza.”
4 Natenepa, ine ndaphembera: Mulungu wathu, bveserani kutipwaza kunacita iwo.+ Citisani kuti kupwaza kwawo kubwerere kuna iwo,*+ pontho aperekeni kuna anyamalwa awo toera atsalakanwe ninga mabitcu mu dziko inango. 5 Lekani kucepesa mulando wawo peno kulekerera madawo awo,+ thangwi iwo atikana anyakumanga mpanda.
6 Natenepa, ife tapitiriza kumanga mpanda. Tafunga mabenga onsene a mpanda, mbatiumanga pontho mpaka pakati-nakati pa cengo cace. Penepo mbumba yapitiriza kuikha manyerezero awo pa basa.
7 Sambalate, Tobhiya,+ anthu a ku Arabhya,+ a ku Amoni na anthu a ku Asidhodhe,+ aipirwa kakamwe pidabva iwo kuti basa yakusasanyira mpanda wa Yerusalemu iri kuenda patsogolo, pontho mabenga a mpanda ali kufungwa. 8 Iwo abverana toera kudzamenyana na ife na kucitisa uviyaviya mu Yerusalemu. 9 Natenepa, ife taphembera kuna Mulungu wathu, pontho thangwi ya anyamalwa athu, taikha anyakuonera toera atitsidzikize masiku na masikati.
10 Mbwenye anthu a ku Yuda akhalonga: “Anyakuphata basa* nkhabebve mphambvu, pontho pana madongolomwa mazinji anafunika kubuluswa; ife nee tinakwanisa kumanga mpanda tekhene.”
11 Anyamalwa athu akhalonga: “Iwo mbadzati kudziwa masasanyiro athu peno kutiona, ife tinaenda kuna iwo mbatiapha toera kupingiza basa.”
12 Ayuda akuti akakhala cifupi na iwo, akhabwera mu nzinda mbatipanga mwakubwereza-bwereza* kuti: “Anyamalwa athu anadzabwera kuna ife kubulukira m’makhundu onsene.”
13 Natenepa, ine ndaikha anyakuonera pa materero a kuntsi kwa mpanda pa mbuto ya pakweca; ndaapaka mwakubverana na mabanja awo, iwo akhali na masupada, madipa na mauta. 14 Pidaona ine kuti anthu akugopa, mwakukhonda dembuka ndaenda kapanga akadamu,+ atongi na mbumba yonsene kuti: “Lekani kuagopa.+ Kumbukani Yahova, wakuti ndi wankulu na wakudzumisa;+ menyani nkhondo thangwi ya abale anu, ananu amuna na akazi, pontho menyani nkhondo thangwi ya akazanu na nyumba zanu.”
15 Anyamalwa athu abva kuti ife tadzindikira pikhafuna iwo kucita, pontho kuti Mulungu wandimomwene akhadapingiza masasanyiro awo, natenepa ife tonsene tatoma pontho kuphata basa yakumanga mpanda. 16 Kutomera ntsiku ineyi, khundu ibodzi ya amuna ikhaphata basa,+ mbwenye khundu inango ya amuna ikhaphatira madipa, maxango, mauta na pyakutsidzikiza napyo diti pya utale. Atongi+ akhadalimira nduli mwa Ayuda mbakaphedza 17 ale akhamanga mpanda. Anyakuthukula mitolo akhaphata basa na nkono ubodzi, nkono unango mbaphatira cida ca nkhondo.* 18 Pontho anyakumanga mpanda onsene akhali na masupada ncunu mwawo mu ndzidzi ukhaphata iwo basa yakumanga, mbwenye nyakuliza nyanga+ akhali dzololo dhuzi na ine.
19 Buluka penepo, ine ndapanga atsogoleri, atongi na mbumba yonsene kuti: “Basa yakumanga mpanda ndi ikulu kakamwe, ife tamwazana, pontho tiri kutali unango na ndzace. 20 Mungabva kulira kwa nyanga, gumanyikanani pana ife. Mulungu wathu anadzamenya nkhondo thangwi ya ife.”+
21 Natenepa, ife tapitiriza kuphata basa mu ndzidzi wakuti khundu inango ya amuna ikhaphatira madipa, kutomera macibese kakamwe mpaka nyenyezi kubuluka namasiku. 22 Pa ndzidzi unoyu ine ndapanga mbumba: “Amuna onsene pabodzi na atumiki awo asafunika agone mu Yerusalemu, toera ationere namasiku mbaphata basa kunja kungaca.” 23 Na thangwi ineyi, ine, abale anga, atumiki anga+ na anyakuonera akhafamba na ine, nee tikhacinja nguwo zathu, pontho m’bodzi na m’bodzi wa ife akhaphatira cida ca nkhondo na nkono wace wamadyo.
5 Mbwenye amuna pabodzi na akazawo atoma kudungunya kakamwe thangwi ya Ayuda andzawo.+ 2 Anango akhalonga: “Ife pabodzi na anathu amuna na akazi, ndife azinji. Tisafunika kugumana cakudya toera tipitirize kukhala m’maso.” 3 Pontho anango akhalonga: “Ife tisapereka minda yathu ya tirigu, ya mauva na nyumba zathu* toera tigumane cakudya mu ndzidzi wa njala.” 4 Anangombo akhalonga: “Ife tikhapereka minda yathu ya tirigu na ya mauva ninga cinyindiro toera atifiyarisi kobiri yakulipa nayo nsonkho* kuna mambo.+ 5 Ife na abale athu ndife a manungo mabodzi ene na a ciropa cibodzi cene,* pontho anathu ndi ninga anawo; ngakhale tenepo, ife tisafunika kupereka anathu amuna na akazi toera akhale mabitcu, maseze anathu anango akazi ndi mabitcu kale.+ Mbwenye ife nkhabe mphambvu toera kukhondesa pyenepi, thangwi minda yathu ya tirigu na ya mauva iri m’manja mwa anango.”
6 Ine ndaipirwa kakamwe pidabva ine kudungunya kwawo. 7 Natenepa ndanyerezera mwadidi pinthu pyenepi muntima mwanga, pontho ndatoma kusandika atsogoleri na atongi, mbandiapanga kuti: “Imwe monsene musafiyarisi abale anu mbamuaphemba toera akubwezereni na juru.”*+
Kusiyapo pyenepi, ine ndacemeresa anthu azinji thangwi ya iwo. 8 Penepo ine ndaapanga: “Ife tacita pyonsene pidakwanisa ife toera kuombola abale athu Ayuda akuti akhadaguliswa kuna anthu a madzindza anango. Kodi imwe cincino muli kugulisa abale anu?+ Pontho imwe musafuna kuti ife tiaombole* toera abwerere kuna ife?” Natenepa iwo amatama, mbasowa cakulonga. 9 Buluka penepo ine ndaapanga: “Pinacita imwe si pyadidi tayu. Kodi imwe nee musafunika kugopa Mulungu+ mu pinthu pyonsene pinacita imwe,* toera anthu a madzindza anango akuti ndi anyamalwa athu, akhonde kutipwaza? 10 Kusiyapo pyenepi, ine, abale anga na atumiki anga, tisaafiyarisi kobiri na pyakudya. Ndaphata miyendo, lekani kufiyarisi toera kubwezerwa na juru.*+ 11 Ndaphata miyendo, abwezereni lero ene minda yawo ya tirigu,+ ya mauva, minda yawo ya milivera na nyumba zawo. Pontho abwezereni kobiri* yawo, pyakudya, vinyu ipswa na mafuta, pidaafiyarisi imwe toera akubwezereni na juru.”*
12 Penepo iwo atawira: “Ife tinaabwezera pinthu pyenepi pyonsene, pontho nee tinaaphemba juru. Tinacita ninga mudalongera imwe.” Natenepa, ndacemeresa anyantsembe, mbandiphemba amuna toera adumbire kuti anacita pidalonga iwo. 13 Buluka penepo ndagubudza nguwo zanga, mbandilonga: “Munjira ibodzi ene, Mulungu wandimomwene anagubudza onsene anakhonda cita pinthu mwakubverana na mafala anewa, mbaabulusa kunja kwa nyumba zawo na kunja kwa pinthu pyawo pyonsene. Natenepa, iwo anadzagubudzwa mbasala cimanja-manja.” Anthu onsene akhali* penepo alonga: “Ameni!”* Pontho iwo asimba Yahova, mbacita pidapikira iwo.
14 Kusiyapo pyenepi, mu pyaka 12, kutomera pa ntsiku idandikhazikisa mambo ninga ntsogoleri+ wa dziko ya Yuda, mu caka 20+ mpaka mu caka 32+ ca utongi wa Mambo Artaxerxe,+ ine na abale anga nee tadya cakudya cinapaswa ntsogoleri.+ 15 Mbwenye anthu akhatsogolera, ine mbandidzati kukhala ntsogoleri akhali ninga ntolo kuna mbumba, pontho ntsiku zonsene akhaphemba masiklo* 40 toera kugula cakudya na vinyu. Kusiyapo pyenepi, atumiki awo akhaponderera mbumba. Mbwenye ine nee ndacita pyenepi+ thangwi yakugopa Mulungu.+
16 Natenepa, ine ndaphedzera basa yakumanga mpanda, pontho nee munda ubodzi udakwata ife;+ atumiki anga onsene agumanyikana kweneko toera kuphata basa. 17 Ayuda na atongi, onsene akukwana 150, pabodzi na anthu a madzindza anango adabwera kuna ife, tikhadya pabodzi pene. 18 Ntsiku zonsene ine ndikhakhunganyirwa ng’ombe ibodzi imuna, mabira matanthatu adidi kakamwe na mbalame, pontho pangapita ntsiku khumi tikhali na vinyu yakunjipa kakamwe ya ntundu onsene. Ngakhale tenepo, ine nee ndikhaphemba cakudya cikhapaswa ntsogoleri, thangwi mbumba ikhadalemerwa kale na mabasa. 19 Mulungu wanga, lekani kundiduwala, pontho ndipaseni nkhombo thangwi ya pinthu pyonsene pidacita ine toera kuphedza mbumba iyi.+
6 Pidadziwiswa Sambalate, Tobhiya,+ Jesemu wa ku Arabhya+ pabodzi na anyamalwa athu anango kuti ndamala kumanga pontho mpanda+ na kufunga mabenga onsene (maseze ndikhadzati kuikha misuwo mikulu ya mpanda),+ 2 mwakukhonda dembuka Sambalate na Jesemu, anditumizira mphangwa zakuti: “Tende tibverane toera tikaonane mucisa cibodzi ca Gowa ya Ono.”+ Mbwenye iwo akhacita masasanyiro toera kundicita pyakuipa. 3 Natenepa, ndatuma anthu toera akaapange kuti: “Ndiri kuphata basa ikulu kakamwe, nee ndinakwanisa kuenda kweneko. Thangwi yanji ndisafunika kulimirisa basa mbandibwera kuna imwe?” 4 Iwo anditumizira mphangwa zibodzi zene kanai, mbwenye ine ndikhaatawira munjira ibodzi ene.
5 Natenepa, Sambalate atumiza kuna ine ntumiki wace kacixanu na mphangwa zibodzi zene, iye akhali na tsamba yakukhonda fungwa m’manja mwace. 6 Tsamba ineyi ikhadalembwa tenepa: “Pyabveka pakati pa anthu a madzindza anango, pontho Jesemu+ asalongambo pibodzi pyene kuti iwe pabodzi na Ayuda muli kucita masasanyiro toera kupomokera mambo.+ Na thangwi ineyi muli kumanga mpanda; pontho mwakubverana na mphangwa zenezi, iwe unadzakhala mambo wawo. 7 Kusiyapo pyenepi, iwe wasankhula aprofeta toera amwaze mphangwa mu Yerusalemu zinalonga pya iwe kuti: ‘Cincino mu dziko ya Yuda muli na mambo!’ Pontho mphangwa zenezi zinadziwiswa mambo. Natenepa, bwera toera ticedze thangwi ya pyenepi.”
8 Mbwenye ine ndantumizira ntawiro uyu: “Pinthu pyonsene pinalonga iwe, nee cibodzi cidacitika; basi ene wacita kupinyerezera.”* 9 Onsene akhayesera kutithusa, mbalonga: “Iwo anadzafewa manungo,* mbacimwana kumalisa basa.”+ Na thangwi ineyi, ine ndaphembera: “Mulungu, ndipaseni cipapo.”*+
10 Buluka penepo, ndaenda kunyumba kwa Semaya mwana wamamuna wa Dhelaya, ndzukulu wa Metabheli, wakuti akhadafungirika n’nyumba. Iye alonga: “Tende tibverane toera tikaonane kunyumba ya Mulungu wandimomwene, nkati mwa templo, mbatifunga misuwo ya templo, thangwi iwo anabwera toera kukupha. Iwo anabwera namasiku toera kukupha.” 11 Mbwenye ine ndalonga: “Kodi mamuna ninga ine asafunika kuthawa? Kodi mamuna ninga ine anakwanisa kupita mu templo mbakhala m’maso?+ Ine nkhabe kuenda kapitamo!” 12 Penepo ine ndadzindikira kuti iye nee akhadatumwa na Mulungu, mbwenye ndi Tobhiya na Sambalate+ akhadamulipa kobiri toera andinyengeze. 13 Iye akhadaguliwa toera andithuse na kundicitisa kuti ndidawe. Munjira ineyi, iwo mbadakhala na mathangwi toera kupswipisa makhaliro anga na kundipwaza.
14 Mulungu wanga, kumbukani pinthu pyonsene pidacita Tobhiya+ na Sambalate, kumbukanimbo pidacita Noadhiya mprofeta wankazi na aprofeta anango akuti kazinji kene akhayesera kundithusa.
15 Natenepa, basa yakumanga mpanda yamaliswa pa ntsiku 25 ya mwezi wa Eluli.* Basa ineyi yamala ntsiku 52.
16 Anyamalwa athu onsene pidabva iwo pyenepi, pontho anthu a pisa pyonsene pya cifupi pidaona iwo pyenepi, apasika manyadzo kakamwe,+ mbadzindikira kuti basa ineyi yafika kunkhomo thangwi ya ciphedzo ca Mulungu wathu. 17 Mu ntsiku zenezi, atsogoleri+ a ku Yuda akhatumiza matsamba mazinji kuna Tobhiya, pontho Tobhiya akhaatawira. 18 Anthu azinji ku Yuda akhadadumbira kuti mbadakhala akukhulupirika kuna iye, thangwi iye akhali nkamwene wa Sekaniya mwana wamamuna wa Araa.+ Pontho Yeowanani mwana wamamuna wa Tobhiya akhadasemba mwana wankazi wa Mesulamu,+ wakuti akhali mwana wamamuna wa Bherekiya. 19 Kusiyapo pyenepi, ndzidzi onsene iwo akhandipanga pinthu pyadidi thangwi ya Tobhiya. Pontho iwo akhampangambo pinthu pikhalonga ine. Natenepa, Tobhiya akhatumiza matsamba toera kundigopesa.+
7 Mpanda pidamala iwo kwene kumangwa pontho,+ ine ndaikha misuwo;+ buluka penepo ndasankhula anthu toera aonere pansuwo ukulu,+ pontho ndasankhula anyakuimba+ na Alevi.+ 2 Natenepa ndakhazikisa m’bale wanga Anani+ toera akhale muyang’aniri wa Yerusalemu, pabodzi na Ananiya, nkadamu wa Nyumba ya Citsidzikizo Camphambvu,+ thangwi Ananiya akhali munthu wakunyindirika, pontho akhagopa kakamwe Mulungu wandimomwene+ kupiringana anango. 3 Penepo ine ndaapanga: “Misuwo mikulu ya Yerusalemu nee isafunika kufungulwa dzuwa mbidzati kupisa, pontho anyakuonera asafunika kufunga misuwo na mipiringanyo mu ndzidzi unaonera iwo. Sankhulani anthu a mu Yerusalemu toera akhale anyakuonera, anango aonere mbuto zinafuna kuikhwa iwo, anangombo aonere kutsogolo kwa nyumba zawo.” 4 Nzinda ukhali ukulu kakamwe, mbwenye ukhali na anthu akucepa,+ kusiyapo pyenepi nyumba zikhadzati kumangwa pontho.
5 Mbwenye Mulungu wanga aikha manyerezero muntima mwanga toera ndicemerese atsogoleri, atongi na mbumba toera alemberwe mwakubverana na mabanja awo.+ Buluka penepo ndagumana bukhu yakuti ikhadalembwa madzina a anthu adatoma kufika buluka ku ubitcu, bukhu ineyi ikhadalembwa tenepa:
6 Awa ndi anthu a mu provinsya* adabuluka ku ubitcu, akuti Nabhukodhonozore,+ Mambo wa ku Bhabhilonya akhadaaendesa ku ubitcu.+ Iwo abwerera ku Yerusalemu na ku Yuda, m’bodzi na m’bodzi abwerera mu nzinda wace.+ 7 Iwo abwerera pabodzi na Zorobhabhele,+ Yesuwa,+ Neemiya, Azariya, Raamiya, Namani, Mordhekai, Bhilsani, Misipereti, Bhigivai, Neumi na Bhana.
Numero ya amuna a Aizraeli adabwerera ndi iyi:+ 8 Ana a Parosi, 2.172; 9 ana a Sefatiya, 372; 10 ana a Araa,+ 652; 11 ana a Paati-Moabhe,+ akuti ndi ana a Yesuwa na a Yoabhe,+ 2.818; 12 ana a Elami,+ 1.254; 13 ana a Zatu, 845; 14 ana a Zakai, 760; 15 ana a Bhinui, 648; 16 ana a Bhebhai, 628; 17 ana a Azigadhi, 2.322; 18 ana a Adhonikamu, 667; 19 ana a Bhigivai, 2.067; 20 ana a Adhini, 655; 21 ana a Ateri, a dzindza ya Ezekiya, 98; 22 ana a Asumi, 328; 23 ana a Bhezai, 324; 24 ana a Arifi, 112; 25 ana a Jibheyoni,+ 95; 26 amuna a ku Bhetelehemu na a ku Netofa, 188; 27 amuna a ku Anatote,+ 128; 28 amuna a ku Bheti-Azimaveti, 42; 29 amuna a ku Kiriyati-Jearimu,+ Kefira na a ku Bheroti,+ 743; 30 amuna a ku Rama na a ku Jebha,+ 621; 31 amuna a ku Mikimasi,+ 122; 32 amuna a ku Bheteli+ na a ku Ai,+ 123; 33 amuna a ku Nebho unango, 52; 34 ana a Elami unango, 1.254; 35 ana a Arimu, 320; 36 ana a Yeriko, 345; 37 ana a Lodhi, a Adhidhe na a Ono,+ 721; 38 ana a Senaya, 3.930.
39 Anyantsembe:+ Ana a Yedhaya, a dzindza ya Yesuwa, 973; 40 ana a Imeri, 1.052; 41 ana a Pasuri,+ 1.247; 42 ana a Arimu,+ 1.017.
43 Alevi:+ Ana a Yesuwa, a dzindza ya Kadhimiyeli,+ adabalwa mu dzindza ya Odheva, 74. 44 Anyakuimba:+ Ana a Azafe,+ 148. 45 Anyakuonera misuwo:+ Ana a Salumu, ana a Ateri, ana a Talimoni, ana a Akubhi,+ ana a Atita, ana a Sobhai, akhali 138.
46 Atumiki a mu templo:*+ Ana a Ziya, ana a Asufa, ana a Tabhaoti, 47 ana a Kerosi, ana a Siya, ana a Padhoni, 48 ana a Lebhana, ana a Agabha, ana a Salimai, 49 ana a Anane, ana a Jidheli, ana a Gari, 50 ana a Reaya, ana a Rezini, ana a Nekodha, 51 ana a Gazamu, ana a Uza, ana a Paseya, 52 ana a Bhesai, ana a Meyuni, ana a Nefusimu, 53 ana a Bhakibhuki, ana a Hakufa, ana Aruri, 54 ana a Bhaziliti,* ana a Meidha, ana a Arsa, 55 ana a Bharko, ana a Sizera, ana a Tema, 56 ana a Neziya, ana a Atifa.
57 Ana a atumiki a Salomoni:+ Ana a Sotai, ana a Sofereti, ana a Peridha,* 58 ana a Yaala, ana a Dharkoni, ana a Jidheli, 59 ana a Sefatiya, ana a Atili, ana a Pokereti-Azebhaimu, ana a Amoni. 60 Atumiki onsene a mu templo*+ na ana a atumiki a Salomoni akhali 392.
61 Adabuluka ku Tele-Mela, Tele-Arisa, Kerubhi, Adhoni na Imeri, akuti nee akwanisa kupangiza kuti ndi akupi, peno kuti ambuyawo akhali a dzindza ya Izraeli,+ ndi awa: 62 Ana a Dhelaya, ana a Tobhiya na ana a Nekodha, 642. 63 Anyantsembe: Ana a Abhaiya, ana a Akozi,+ ana a Bharzilai, adasemba mwana wa Bharzilai+ wa ku Jiliyadhi, mbasankhula kucemerwa na dzina ya tebzwalace. 64 Anewa asaka madzina awo m’mabukhu toera kudziwa madzindza awo, mbwenye nee agumana madzina awo. Natenepa, iwo nee akhali akuthema toera kutumikira ninga anyantsembe.*+ 65 Ntongi*+ aapanga toera akhonde kudya pyakudya pidaceneswa+ mpaka angaoneka nyantsembe anafuna kuphatisira Urimi na Tumimi* toera kudziwa khala iwo ndi anyantsembe.+
66 Nsoka* onsene ukhali na anthu akukwana 42.360,+ 67 kusiyapo mabitcu awo amuna na akazi akukwana 7.337 akuti akhali mabitcu,+ iwo akhalimbo na amuna na akazi akukwana 245 akuti akhali anyakuimba.+ 68 Iwo akhali na makavalo 736, maburu awo makulu akhalipo 245, 69 makamelo awo akhalipo 435, maburu awo akhalipo 6.720.
70 Atsogoleri angasi a madzindza apereka pinthu toera kuphedzera basa.+ Ntongi* apereka madhrakima* 1.000 a ouro, mbale 50 na nguwo zakulapha za anyantsembe zakukwana 530+ ku mbuto inakoyerwa mpfuma. 71 Atsogoleri anango a madzindza apereka miyoni yawo ku mbuto inakoyerwa mpfuma toera kuphedzera basa. Iwo apereka kobiri ya madhrakima akukwana 20.000 a ouro na kobiri za mina* zakukwana 2.200 za parata. 72 Anthu anango apereka kobiri ya madhrakima akukwana 20.000 a ouro, kobiri za mina zakukwana 2.000 za parata na nguwo zakulapha za anyantsembe zakukwana 67.
73 Natenepa, anyantsembe, Alevi, anyakuonera misuwo, anyakuimba,+ anthu anango, atumiki a mu templo* na Aizraeli onsene aenda kakhala m’mizinda yawo.+ Pidafika mwezi wacinomwe,+ Aizraeli akhali kale m’mizinda yawo.+
8 Anthu onsene agumanyikana na cifuniro cibodzi cene pa mbuto yapakweca yakuti ikhali kutsogolo kwa Nsuwo Ukulu wa Madzi,+ pontho iwo apanga Esdhra+ wakuti akhali mulembi* toera abwerese bukhu ya Mwambo wa Mose+ ukhadapereka Yahova kuna Aizraeli.+ 2 Natenepa, pa ntsiku yakutoma ya mwezi wacinomwe,+ Esdhra wakuti akhali nyantsembe abweresa bukhu ya Mwambo pa nsoka* wa anthu+ wakuti ukhali na amuna, akazi na ana akuti mbadakwanisa kubva mbabvesesa pikhalongwa. 3 Esdhra aleri bukhu ineyi mwakugaluza+ pa mbuto yapakweca yakuti ikhali kutsogolo kwa Nsuwo Ukulu wa Madzi, kutomera namacibese mpaka namasikati. Iye akhaileri pamaso pa amuna, akazi na pamaso pa ana akuti mbadakwanisa kubvesesa; pontho anthu akhabvesera mwadidi+ pikhalerwi m’bukhu ya Mwambo. 4 Esdhra wakuti akhali mulembi* akhadalimira padzulu pa cinthu cakucitwa na matabwa, cakuti cikhadacitwa thangwi ya nsonkhano unoyu. Anthu akhadalimira kukhundu yace yamadyo akhali Matitiya, Sema, Anaya, Uriya, Hilkiya na Maseya; akhadalimira kukhundu yace yabzwere akhali Pedhaya, Mizaeli, Malkiya,+ Asumi, Asi-Bhadhana, Zakariya na Mesulamu.
5 Esdhra afungula bukhu pamaso pa anthu onsene, thangwi iye akhadalimira padzulu kupiringana onsene. Pidafungula iye bukhu, anthu onsene alimira. 6 Penepo Esdhra asimba Yahova Mulungu wankulu na wandimomwene. Natenepa, anthu onsene pidathukula iwo manja awo, atawira: “Ameni!* Ameni!”+ Buluka penepo iwo agodamira Yahova mbakotamisa nkhope zawo mpaka pantsi. 7 Pontho mu ndzidzi ukhapitiriza anthu dzololo, Yesuwa, Bhani, Serebhiya,+ Yamini, Akubhi, Sabhetai, Odhiya, Maseya, Kelita, Azariya, Yozabhadhi,+ Anane na Pelaya akuti akhali Alevi, akhafokotoza Mwambo kuna anthu.+ 8 Iwo apitiriza kuleri bukhu mwakugaluza, Mwambo wa Mulungu wandimomwene, aufokotoza mwadidi mbabvekesa mabvekero awo; natenepa, iwo aphedza anthu toera kubvesesa mphangwa zikhaleri iwo.+
9 Neemiya wakuti mu ndzidzi unoyu akhali ntongi,* Esdhra+ wakuti akhali nyantsembe na mulembi,* pabodzi na Alevi akuti akhapfundzisa anthu, apanga mbumba yonsene: “Lero ndi ntsiku yakucena kuna Yahova Mulungu wanu.+ Lekani kudungunya peno kulira.” Thangwi anthu onsene akhalira pikhabva iwo mafala a Mwambo. 10 Neemiya aapanga: “Ndokoni mukadye cakudya cadidi kakamwe* na kumwa pyakumwa pyakutapira, pontho pasani cakudya+ ale adacisowa; thangwi lero ndi ntsiku yakucena kuna Mbuyathu. Lekani kutsukwala, thangwi kutsandzaya kunapereka Yahova ndi ciwangiso canu.” 11 Alevi akhamatamisa anthu onsene mbaapanga: “Lekani kulira, thangwi lero ndi ntsiku yakucena, pontho lekani kutsukwala.” 12 Natenepa, anthu onsene aenda kadya, kamwa, kapasa anango pyakudya, mbatsandzaya kakamwe,+ thangwi akhadabvesesa mafala a Mwambo.+
13 Pa ntsiku yaciwiri, atsogoleri a mabanja a anthu onsene, anyantsembe na Alevi agumanyikana pana mulembi* Esdhra toera kubvesesa mwadidi mafala a Mwambo. 14 Penepo iwo agumana kuti mu Mwambo udapereka Yahova kubulukira kuna Mose, mwalembwa kuti Aizraeli asafunika kukhala m’misasa* mu ndzidzi wa phwando ya mwezi wacinomwe,+ 15 pontho kuti asafunika kulonga pakweca+ na kudziwisa m’mizinda yawo yonsene na mu Yerusalemu onsene kuti: “Ndokoni kucisa ca mapiri toera mukasake matsandzo a miti ya milivera, a miti ya pinyu, matsandzo a murta* na a miti ya micindu, kuphatanizambo matsandzo a miti inango toera kumanga misasa, mwakubverana na pidalembwa.”
16 Natenepa, anthu aenda mbabweresa matsandzo toera kumanga misasa, m’bodzi na m’bodzi amanga nsasa padzulu panyumba yace, m’makintalo mwawo, m’makintalo a nyumba ya Mulungu wandimomwene,+ pa mbuto yapakweca ya Nsuwo Ukulu wa Madzi+ na pa mbuto yapakweca ya Nsuwo Ukulu wa Efraimu.+ 17 Natenepa, anthu onsene adabwerera buluka ku ubitcu amanga misasa mbakhala mwenemo, thangwi Aizraeli akhadasiya kucita phwando ineyi kutomera mu ntsiku za Yoswa+ mwana wa Nuni mpaka pa ntsiku ineyi. Na thangwi ineyi anthu atsandzaya kakamwe.+ 18 Pontho Mwambo wa Mulungu wandimomwene+ ukhalerwi ntsiku zonsene, bulukira pa ntsiku yakutoma mpaka ntsiku yakumalisa. Iwo acita phwando mu ntsiku zinomwe, mbacita nsonkhano ukulu kakamwe pa ntsiku yacisere mwakubverana na pikhaphemba Mwambo.+
9 Pa ntsiku 24 ya mwezi wacinomwe, Aizraeli agumanyikana pabodzi pene; iwo akhacita jejuu uku mbadabvala masakha, pontho akhaikha pfumbi m’misolo yawo.+ 2 Ale akuti akhali a dzindza ya Izraeli apambulika pakati pa anthu onsene a madzindza anango,+ pontho iwo alimira mbabweka madawo awo na madawo a ambuyawo.+ 3 Iwo apitiriza kulimira pa mbuto ibodzi ene m’midzidzi mitatu,* mbaleri mwakugaluza bukhu ya Mwambo+ wa Yahova Mulungu wawo; m’midzidzi inango mitatu, iwo akhabweka madawo awo, mbagodamira Yahova Mulungu wawo.
4 Yesuwa, Bhani, Kadhimiyeli, Sebhaniya, Bhuni, Serebhiya,+ Bhani na Kenani alimira pathata*+ ya Alevi, mbacita phembero mwakugaluza kuna Yahova Mulungu wawo. 5 Pontho, Yesuwa, Kadhimiyeli, Bhani, Asabhineya, Serebhiya, Odhiya, Sebhaniya na Petaiya akuti akhali Alevi, alonga: “Lamukani, pontho simbani Yahova Mulungu wanu ndzidzi onsene, kwenda na kwenda.+ Imwe Mulungu, atawiriseni toera asimbe dzina yanu ya mbiri, yakuti iri padzulu kakamwe kupiringana nkhombo zonsene na kusimbwa konsene.
6 “Ndimwe basi Yahova;+ imwe mwacita kudzulu, kudzulu kakamwe na pyonsene piri kweneko, pontho mwacita dziko yapantsi na pyonsene piri mwenemo, bara na pyonsene piri mwenemo. Ndimwe anakoya pyonsene toera pipitirize kukhala na umaso, pontho pinthu pyonsene pya kudzulu* pisakugodamirani. 7 Imwe ndimwe Yahova, Mulungu wandimomwene, mudasankhula Abhramu+ mbamum’bulusa ku Uri,+ dziko ya Kaldheya, mbamumpasa dzina ya Abhrahamu.+ 8 Imwe mwaona kuti ntima wace ukhali wakukhulupirika kuna imwe.+ Na thangwi ineyi, mwacita cibverano na iye toera kupasa iye na anace*+ dziko ya Akanani, ya Aeti, ya Aamori, ya Aperesi, ya Ayebusi na dziko ya Ajirgasi, pontho imwe mwakwanirisa mapikiro anu thangwi ndimwe wakulungama.
9 “Imwe mwaona nyatwa zidatamba ambuyathu ku Ejitu,+ pontho mwabva kulira kwawo pa Bara Yakufuira. 10 Penepo, imwe mwacita pidzindikiro na pirengo toera kutcunyusa Farau na atumiki ace onsene,+ pabodzi na anthu onsene a mu dziko yace, thangwi imwe mukhadziwa kuti iwo athabusa+ mbumba yanu. Imwe mwapasika dzina yakuti isapitiriza mpaka lero.+ 11 Imwe mwagawa bara pamaso pawo, natenepa, iwo awambuka bara mbakafamba pa mataka akuuma,+ pontho ale akhaatowera, mwaaponya m’madzi akuzika ninga mwala unaponywa m’madzi akubvunduka.+ 12 Namasikati imwe mukhaatsogolera na khole, pontho namasiku mukhaatsogolera na moto, toera kumwanikira njira ikhafunika iwo kupita nayo.+ 13 Imwe mwatcita Paphiri ya Sinai,+ mbamulonga na iwo kubulukira kudzulu,+ pontho mwaapasa mitemo yaulungami, miyambo yakunyindirika, matongero na pitsogolero pyadidi.+ 14 Imwe mwaadziwisa pya Sabudu+ yanu yakucena, pontho mwaapasa matongero, mitemo na mwambo kubulukira mwa ntumiki wanu Mose. 15 Mu ndzidzi ukhali iwo na njala, imwe mwaapasa cakudya bulukira kudzulu.+ Mwabulusa madzi pamwala mbamuapasa toera amalise nyota yawo,+ pontho mwaapanga toera apite, mbakhala mu dziko ikhadapikira imwe toera kuapasa.
16 “Mbwenye ambuyathu acita pinthu mwakudzikuza,+ mbaumisa misolo yawo,+ pontho iwo nee abvera matongero anu. 17 Iwo akhonda kubvera,+ pontho nee akumbuka pirengo pyakudzumatirisa pidacita imwe pakati pawo, mbwenye iwo aumisa misolo yawo, mbasankhula ntsogoleri toera abwerere mu ubitcu ku Ejitu.+ Imwe ndimwe Mulungu wakuti ndzidzi onsene muli dzololo toera kulekerera, ndimwe wakukoma ntima na wakubvera ntsisi, wakupirira na wakudzala na ufuni,+ pontho imwe nee mwaasiya.+ 18 Iwo acita dzimunthu ya utale yakulandana na mwanang’ombe, mbalonga kuti: ‘Uyu ndi Mulungu wathu adatibulusa ku Ejitu,’+ pontho iwo acita pinthu pikulu pinapangiza kusowa cilemedzo, 19 ngakhale tenepo, thangwi ya ntsisi zanu zikulu, nee mwaasiya n’thando.+ Khole yakuti ikhaatsogolera namasikati nee yabuluka pakati pawo, pontho moto ukhamwanikira njira ikhafuna kupita na iwo namasiku, nee wabuluka pakati pawo.+ 20 Imwe mwaapasa nzimu wanu* toera acite pinthu mwaudziwisi,+ nee mwaakhondera mana,+ pontho mwaapasa madzi pikhali iwo na nyota.+ 21 Mu pyaka 40 imwe mwaapasa cakudya n’thando.+ Iwo nee akhasowa cinthu. Nguwo zawo nee zikhasakala,+ pontho miyendo yawo nee ikhabzwimba.
22 “Imwe mwaapasa maumambo na mbumba, mwaagawiza mbuto,+ natenepa iwo akwata dziko ya Sihoni,+ yakuti ikhali dziko ya mambo Esibhoni,+ kuphatanizambo dziko ya Ogi,+ mambo wa Bhasani. 23 Pontho mwanjipisa anawo ninga nyenyezi zakudzulu.+ Buluka penepo, mwaaendesa ku dziko ikhadapikira imwe kuna ambuyawo kuti mbadaikwata, mbakhala mwenemo.+ 24 Natenepa, iwo apita mbakwata dziko,+ pontho mwakunda Akanani+ pamaso pawo, akuti akakhala mu dziko ineyi, mbamuapereka m’manja mwawo. Mwaperekambo amambo na anthu akakhala mu dziko ineyi m’manja mwawo toera acite nawo pinthu pikhafuna iwo. 25 Iwo akunda mizinda yakutsidzikizwa mwadidi,+ mataka a ndimu,+ pontho iwo akwata nyumba zakudzala na pinthu pyonsene pyadidi, micera yakukumbwa kale, minda ya mauva, ya milivera+ na miti mizinji ya misapo. Natenepa, iwo adya, akhuta, akhuma, mbatsandzaya thangwi ya udidi wanu ukulu.
26 “Mbwenye iwo adzakhala akukhonda bvera, akusandukirani,+ mbapasira nkhodolo Mwambo wanu.* Iwo apha aprofeta anu akuti akhaacenjeza toera abwerere kuna imwe, pontho iwo acita pinthu pikulu pinapangiza kusowa cilemedzo.+ 27 Na thangwi ineyi, mwaapereka m’manja mwa anyamalwa awo,+ akuti akhapitiriza kuathabusa.+ Mbwenye mu ndzidzi ukhathabuswa iwo akhakulirirani, imwe mukhaabvesera bulukira kudzulu. Pontho thangwi ya ntsisi zanu zikulu, imwe mukhaapasa anthu toera kuapulumusa m’manja mwa anyamalwa awo.+
28 “Mbwenye angamala kupulumuswa, iwo akhacita pontho pinthu pyakuipa pamaso panu,+ natenepa imwe mukhaasiya m’manja mwa anyamalwa awo, akuti akhaathabusa.*+ Penepo iwo akhabwerera kuna imwe, mbaphemba ciphedzo,+ pontho imwe mukhaabvesera bulukira kudzulu, mbamuapulumusa mwakubwereza-bwereza thangwi ya ntsisi zanu zikulu.+ 29 Maseze imwe mwaacenjeza toera abvere pontho Mwambo wanu, iwo acita pinthu mwakudzikuza, mbakhonda kubvera matongero anu.+ Iwo adawa thangwi nee abvera matongero anu, akuti munthu angaatoweza asakhala na umaso.+ Iwo akupasirani nkhodolo, akhala akudzikuza, mbakhonda kubvesera. 30 Mu pyaka pizinji imwe mwapangiza kupirira kuna iwo,+ pontho imwe mwaphatisira aprofeta mbamupitiriza kuacenjeza na nzimu wanu, mbwenye iwo akhonda kubvera. Natenepa, imwe mwaapereka m’manja mwa anthu a madziko a dhuzi na iwo.+ 31 Na ntsisi zanu zikulu, imwe nee mwaafudza+ peno kuasiya okhene, thangwi ndimwe Mulungu wadidi* na wantsisi.+
32 “Cincino, Mulungu wathu, Mulungu wankulu, wamphambvu na wakudzumatirisa wakuti asakwanirisa cibverano cace, mbapangiza ufuni,+ lekani kupwaza nyatwa zonsene zidatamba ife, amambo athu, atsogoleri athu,+ anyantsembe athu,+ aprofeta athu,+ ambuyathu na mbumba yanu yonsene kubulukira mu ntsiku za amambo a ku Asirya+ mpaka lero. 33 Imwe mwakhala wakulungama mu pinthu pyonsene pidaticitikira, thangwi mwacita pinthu mwakukhulupirika; mbwenye ife tacita pinthu pyakuipa.+ 34 Amambo athu, atsogoleri athu, anyantsembe athu na ambuyathu nee abvera Mwambo wanu, pontho nee abvera matongero anu peno macenjezo adapereka imwe kuna iwo. 35 Ngakhale mu ndzidzi ukhatonga amambo athu, mbatsandzaya na udidi ukulu udapangiza imwe kuna iwo mu dziko ikulu na ya ndimu idaapasa imwe, iwo nee akutumikirani,+ pontho nee asiya pinthu pyakuipa pikhacita iwo. 36 Na thangwi ineyi, lero ife ndife mabitcu+ mu dziko idapereka imwe kuna ambuyathu toera adye misapo na pinthu pyadidi pya dziko ineyi. 37 Pinthu pizinji pinalimwa mu dziko ino, pisaperekwa kuna amambo adakhazikisa imwe thangwi ya madawo athu.+ Iwo asatonga ife* pabodzi na pifuyo pyathu ninga munafunira iwo, pontho ife tiri pa nyatwa ikulu kakamwe.
38 “Natenepa, thangwi ya pyenepi pyonsene, ife tiri kucita cibverano+ cakufunika kakamwe cakulembwa, pontho caikhwa cidzindikiro ca atsogoleri athu, Alevi athu na anyantsembe athu+ toera kupangiza kuti ndi candimomwene.”
10 Ale adaikha cidzindikiro cawo toera kupangiza kuti cibverano ceneci cikhali candimomwene+ ndi awa:
Ntongi* Neemiya, mwana wa Akaliya,
Na Zedhekiya, 2 Seraya, Azariya, Yeremiya, 3 Pasuri, Amariya, Malkiya, 4 Atuse, Sebhaniya, Maluke, 5 Arimu,+ Meremoti, Obhadhiya, 6 Dhanyeli,+ Jinetoni, Bharuki, 7 Mesulamu, Abhiya, Miyamini, 8 Maziya, Bhilgai na Semaya; anewa akhali anyantsembe.
9 Pontho Alevi adaikha cidzindikiro cawo ndi awa: Yesuwa, mwana wamamuna wa Azaniya, Bhinui, adabulukira pakati pa ana amuna a Enadhadhi, Kadhimiyeli,+ 10 Sebhaniya, Odhiya, Kelita, Pelaya, Anane, 11 Mika, Bheti-Reobhi, Asabhiya, 12 Zakuri, Serebhiya,+ Sebhaniya, 13 Odhiya, Bhani na Bhenino.
14 Atsogoleri a mbumba adaikha cidzindikiro cawo ndi awa: Parosi, Paati-Moabhe,+ Elami, Zatu, Bhani, 15 Bhuni, Azigadhi, Bhebhai, 16 Adhoniya, Bhigivai, Adhini, 17 Ateri, Ezekiya, Azuri, 18 Odhiya, Asumi, Bhezai, 19 Arifi, Anatote, Nebhai, 20 Magipiyasi, Mesulamu, Eziri, 21 Mesezabheli, Zadhoke, Yadhuwa, 22 Pelatiya, Anaa, Anaya, 23 Ozeya, Ananiya, Asubhi, 24 Alowesi, Pila, Sobheki, 25 Reumi, Asabhina, Maseya, 26 Aiya, Anaa, Anane, 27 Maluke, Arimu na Bhana.
28 Anthu anango akhaphataniza anyantsembe, Alevi, anyakuonera misuwo mikulu, anyakuimba, atumiki a mu templo* na onsene adapambulika pakati pa anthu a madziko a dhuzi na iwo toera kubvera Mwambo wa Mulungu wandimomwene,+ pabodzi na akazawo, anawo amuna na akazi, ale onsene akuti mbadakwanisa kubvesesa,* 29 abvungazikana na abale awo, amuna akubvekera, mbadumbira kuti anapasika dzedze angakhonda kubvera Mwambo wa Mulungu wandimomwene, udaperekwa kubulukira kuna Mose, ntumiki wa Mulungu wandimomwene, pontho adumbira kuti mbadabvera matongero onsene a Mbuyathu Yahova, mitemo yace na miyambo yace. 30 Ife nee tinadzapereka anathu akazi toera asembwe na anthu a madziko a dhuzi, pontho nee tinadzakwata anawo akazi toera asembwe na anathu amuna.+
31 Anthu a madziko a dhuzi angabweresa malonda awo na ntundu onsene wa pyakudya toera kugulisa pa ntsiku ya Sabudu, ife nee tinagula cinthu pa ntsiku ya Sabudu+ peno ntsiku inango yakucena.+ Mu caka cacinomwe+ ife nee tinadzabvuna pidalima ife, pontho nee tinadzakumbusa mangawa athu adasalikira.+
32 Kusiyapo pyenepi, ife tapikira kuti m’bodzi na m’bodzi wa ife anapereka khundu yacitatu ya siklo* kuti iphedzere basa ya panyumba* ya Mulungu wathu,+ 33 toera kucita mikate* ya ntsembe,+ kupereka ntsembe ya pyakudya ntsiku zonsene,+ ntsembe zakupiswa zinaperekwa Masabudu onsene+ na pakubalwa kwa mwezi.+ Toera aiphatisirembo pakukhunganya maphwando adakhazikiswa,+ ntsembe zakuceneswa, ntsembe zinaperekwa thangwi ya madawo+ toera kulekerera Aizraeli, pontho toera kuphedzera mabasa onsene a panyumba ya Mulungu wathu.
34 Kusiyapo pyenepi, ife tacita pidzindikiro toera tione kuti mwakubverana na madzindza a ambuyathu, ndi ntsiku ipi yakuti anyantsembe, Alevi na mbumba yonsene asafunika kubweresa nkhuni panyumba ya Mulungu wathu, pa ndzidzi udakhazikiswa, pyaka pyonsene toera kupisa ntsembe pa guwa ya Yahova Mulungu wathu, mwakubverana na pidalembwa mu Mwambo.+ 35 Pyaka pyonsene, tinadzabweresambo panyumba ya Yahova+ misapo yakutoma kutokota mu dziko yathu na misapo yakutoma kutokota ya miti ya ntundu onsene, 36 kuphatanizambo anathu amuna autombo* na pinyama+ mwakubverana na pidalembwa mu Mwambo. Pontho tinadzabweresa ana akutoma kubalwa a ng’ombe zathu, a mabira athu na a mbuzi zathu. Ife tinabweresa pyenepi panyumba ya Mulungu wathu toera kupipereka kuna anyantsembe anatumikira panyumba ya Mulungu wathu.+ 37 Kusiyapo pyenepi, ife tisafunika kubweresa ufa wakutoma wa usembe,+ pyakupereka pyathu, misapo ya miti ya ntundu onsene,+ vinyu ipswa na mafuta,+ kuna anyantsembe, m’masala akukoyera pinthu,* panyumba ya Mulungu wathu+ pabodzi na khundu yacikhumi ya pinthu pinalima ife mu dziko yathu toera kupasa Alevi,+ thangwi Alevi ndiwo anatambira khundu yacikhumi kubulukira m’mizinda yonsene inalima ife.
38 Mwana wa Aroni wakuti ndi nyantsembe asafunika kukhala na Alevi mu ndzidzi unatambira iwo khundu yacikhumi; pontho Alevi asafunika kupereka khundu yacikhumi ya pinthu pyenepi panyumba ya Mulungu wathu,+ m’masala a* nyumba inakoyerwa pinthu. 39 Thangwi ndi m’masala akukoyera pinthu akuti* Aizraeli na Alevi asafunika kubweresa pyakupereka+ pya pinthu pidalima iwo, vinyu ipswa na mafuta.+ Pontho mwenemu muli na pyombo pya mu Templo, kuphatanizambo anyantsembe anatumikira, anyakuonera misuwo mikulu na anyakuimba. Ife cipo tinapwaza nyumba ya Mulungu wathu.+
11 Atsogoleri a mbumba akakhala mu Yerusalemu;+ mbwenye mbumba yonsene yacita pidzindikiro+ toera kudziwa kuti ndi banja ipi mwa mabanja khumi, isafunika kuenda kakhala mu Yerusalemu, nzinda wakucena, mu ndzidzi wakuti mabanja anango mapfemba, mbadapitiriza m’mizinda inango. 2 Natenepa, mbumba yapereka takhuta kuna ale onsene adaperekeka toera kuenda kakhala mu Yerusalemu.
3 Awa ndi atsogoleri a mu provinsya* akakhala mu Yerusalemu. (Aizraeli anango, anyantsembe, Alevi, atumiki a mu templo*+ na ana amuna a atumiki a Salomoni,+ akakhala m’mizinda inango ya ku Yuda, m’bodzi na m’bodzi pa mbuto yace, mu nzinda mwace.+
4 Kusiyapo pyenepi, anthu anango a dzindza ya Yuda na ya Bhenjamini akakhala mu Yerusalemu.) Anthu a dzindza ya Yuda akhali Ataiya mwana wamamuna wa Uziya, wakuti akhali mwana wamamuna wa Zakariya. Zakariya akhali mwana wamamuna wa Amariya, Amariya akhali mwana wamamuna wa Sefatiya, Sefatiya akhali mwana wamamuna wa Malaleli adabulukira m’banja ya Perezi.+ 5 Akhalipombo Maseya mwana wamamuna wa Bharuki, wakuti akhali mwana wamamuna wa Koloze. Koloze akhali mwana wamamuna wa Azaiya, Azaiya akhali mwana wamamuna wa Adhaya, Adhaya akhali mwana wamamuna wa Joyaribhi, Joyaribhi akhali mwana wamamuna wa Zakariya adabulukira m’banja ya Sela. 6 Ana onsene a Perezi akuti akakhala mu Yerusalemu akhali amuna amphambvu akukwana 468.
7 Anthu anango a dzindza ya Bhenjamini akhali: Salu+ mwana wamamuna wa Mesulamu, Mesulamu akhali mwana wamamuna wa Yowedhi, Yowedhi akhali mwana wamamuna wa Pedhaya, Pedhaya akhali mwana wamamuna wa Kolaya, Kolaya akhali mwana wamamuna wa Maseya, Maseya akhali mwana wamamuna wa Itiyeli, Itiyeli akhali mwana wamamuna wa Yesaiya. 8 Kusiyapo Salu, akhalipombo Gabhai na Salai, onsene akhali akukwana 928. 9 Yoeli mwana wamamuna wa Zikri akhali muyang’aniri wawo, pontho Yuda mwana wamamuna wa Asenuwa akhali muyang’aniri waciwiri wa nzinda.
10 Mwa anyantsembe akhalipo ndi awa: Yedhaya mwana wa Joyaribhi, Yakini,+ 11 Seraya mwana wa Hilkiya, Hilkiya mwana wa Mesulamu, Mesulamu mwana wa Zadhoke, Zadhoke mwana wa Merayoti, Merayoti mwana wa Aitubhe,+ Aitubhe akhali ntsogoleri wa panyumba* ya Mulungu wandimomwene, 12 na abale awo akuti akhatumikira pa templo, onsene akhali akukwana 822; pakhalimbo Adhaya mwana wamamuna wa Yeroamu, Yeroamu akhali mwana wamamuna wa Pelaliya, Pelaliya akhali mwana wamamuna wa Amizi, Amizi akhali mwana wamamuna wa Zakariya, Zakariya akhali mwana wamamuna wa Pasuri,+ Pasuri akhali mwana wamamuna wa Malkiya, 13 pabodzi na abale ace, atsogoleri a madzindza, akhali akukwana 242. Akhalipombo Amasisai mwana wamamuna wa Azareli, Azareli akhali mwana wamamuna wa Azai, Azai akhali mwana wamamuna wa Mesilemoti, wakuti akhali mwana wamamuna wa Imeri. 14 Amasisai na abale ace, amuna amphambvu na acipapo, onsene akhali akukwana 128; muyang’aniri wawo akhali Zabhidhieli wa m’banja yakubvekera.
15 Mwa Alevi akhalipo ndi awa: Semaya+ mwana wa Asubhi, Asubhi mwana wa Azirikamu, Azirikamu mwana wa Asabhiya, Asabhiya mwana wa Bhuni, 16 mwa atsogoleri a Alevi akhalipombo Sabhetai+ na Yozabhadhi,+ akuti akhayang’anira basa ikhacitwa kunja kwa nyumba ya Mulungu wandimomwene; 17 akhalipombo Mataniya+ mwana wamamuna wa Mika, Mika akhali mwana wamamuna wa Zabhidhi, Zabhidhi akhali mwana wamamuna wa Azafe.+ Mataniya akhali nyakutsogolera nyimbo zakusimba Mulungu. Iye akhasimba Mulungu mu ndzidzi wa phembero.+ Bhakibhukiya akhali muyang’aniri waciwiri pakati pa abale ace. Akhalipombo Abhadha mwana wamamuna wa Samuwa, Samuwa akhali mwana wamamuna wa Galali, Galali akhali mwana wamamuna wa Yedhutuni.+ 18 Alevi onsene mu nzinda wakucena akhali akukwana 284.
19 Anyakuonera misuwo mikulu akhali Akubhi, Talimoni+ na abale ace, iwo akhali akukwana 172.
20 Aizraeli anango, anyantsembe na Alevi akakhala m’mizinda inango ya Yuda, m’bodzi na m’bodzi akhali pa mbuto idapaswa iye ninga unthaka.* 21 Atumiki a mu templo*+ akakhala ku Ofeli.+ Mbwenye Ziya na Jispa akhali ayang’niri a atumiki a mu templo.*
22 Muyang’aniri wa Alevi mu Yerusalemu akhali Uzi mwana wamamuna wa Bhani, Bhani akhali mwana wamamuna wa Asabhiya, Asabhiya akhali mwana wamamuna wa Mataniya,+ Mataniya akhali mwana wamamuna wa Mika wa m’banja ya Azafe, akuti akhali anyakuimba. Uzi akhayang’anira basa panyumba ya Mulungu wandimomwene. 23 Mambo akhadapereka ntemo thangwi+ ya anyakuimba, pontho pakhadacitwa masasanyiro toera anyakuimba apaswe pinthu mwakubverana na pikhafuna iwo ntsiku zonsene. 24 Petaiya mwana wamamuna wa Mesezabheli, wa m’banja ya Zera mwana wamamuna wa Yuda, akhali nyakupereka uphungu wa mambo mu pinthu pyonsene pikhacitikira mbumba.
25 Kulonga pya mamidzi na minda ya mamidzi anewa, anthu anango a ku Yuda akakhala ku Kiriyati-Arbha+ na mupisa pya cifupi na kweneko, ku Dhibhoni na mupisa pya cifupi na kweneko, ku Yekabhizeli+ na mupisa pya cifupi na kweneko, 26 ku Yesuwa, ku Moladha,+ ku Bheti-Peleti,+ 27 ku Azari-Suali,+ ku Bhersebha na mupisa pya cifupi na kweneko, 28 ku Zikilage,+ ku Mekona na mupisa pya cifupi na kweneko, 29 ku Eni-Rimoni,+ ku Zora+ na ku Yarimuti, 30 ku Zanoa,+ ku Adhulamu na mupisa pya cifupi na kweneko, ku Lakisi+ na minda yace, ku Azeka+ na mupisa pya cifupi na kweneko. Iwo akhala* kutomera ku Bhersebha mpaka ku Gowa ya Inoni.+
31 Anthu anango a dzindza ya Bhenjamini akakhala ku Jebha,+ ku Mikimasi, ku Aija, ku Bheteli+ na mupisa pya cifupi na kweneko, 32 ku Anatote,+ ku Nobhe,+ ku Ananiya, 33 ku Azori, ku Rama,+ ku Jitaimu, 34 ku Adhidhe, ku Zebhoimu, ku Nebhalati, 35 ku Lodhi, ku Ono+ na ku gowa ya amesiri. 36 Misoka inango ya Alevi a ku Yuda yasankhulwa toera ikhale mucisa ca Bhenjamini.
12 Anyantsembe na Alevi adabwerera na Zorobhabhele,+ mwana wamamuna wa Selatiyeli,+ pabodzi na Yesuwa+ ndi awa: Seraya, Yeremiya, Esdhra, 2 Amariya, Maluke, Atuse, 3 Sekaniya, Reumi, Meremoti, 4 Idho, Jinetoi, Abhiya, 5 Miyamini, Madhiya, Bhilga, 6 Semaya, Joyaribhi, Yedhaya, 7 Salu, Amoki, Hilkiya na Yedhaya. Anewa akhali atsogoleri a anyantsembe na a abale awo mu ntsiku za Yesuwa.
8 Alevi akuti akhatsogolera nyimbo zakupereka takhuta pabodzi na abale awo ndi awa: Yesuwa, Bhinui, Kadhimiyeli,+ Serebhiya, Yuda na Mataniya.+ 9 Bhakibhukiya na Uni akuti ndi abale awo, akhadalimira kutsogolo kwawo, mbayang’anisana na iwo toera kuphata basa yawo yakuonera.* 10 Yesuwa abala Yoakimu, Yoakimu abala Eliyazibhe,+ Eliyazibhe abala Yoyadha.+ 11 Yoyadha abala Yonatani, pontho Yonatani abala Yadhuwa.
12 Anyantsembe akuti akhali atsogoleri a madzindza mu ntsiku za Yoakimu ndi awa: Akhaimirira dzindza ya Seraya,+ akhali Meraiya; akhaimirira dzindza ya Yeremiya, akhali Ananiya; 13 akhaimirira dzindza ya Esdhra,+ akhali Mesulamu; akhaimirira dzindza ya Amariya, akhali Yeowanani; 14 akhaimirira dzindza ya Maluki, akhali Yonatani; akhaimirira dzindza ya Sebhaniya, akhali Zuze; 15 akhaimirira dzindza ya Arimu,+ akhali Adhena; akhaimirira dzindza ya Merayoti, akhali Elkai; 16 akhaimirira dzindza ya Idho, akhali Zakariya; akhaimirira dzindza ya Jinetoni, akhali Mesulamu; 17 akhaimirira dzindza ya Abhiya,+ akhali Zikri; akhaimirira dzindza ya Miniyamini, . . . ;* akhaimirira dzindza ya Moadhiya, akhali Pilitai; 18 akhaimirira dzindza ya Bhilga,+ akhali Samuwa; akhaimirira dzindza ya Semaya, akhali Yeonatani; 19 akhaimirira dzindza ya Joyaribhi, akhali Matenai; akhaimirira dzindza ya Yedhaya,+ akhali Uzi; 20 akhaimirira dzindza ya Salai, akhali Kalai; akhaimirira dzindza ya Amoki, akhali Ebhere; 21 akhaimirira dzindza ya Hilkiya, akhali Asabhiya; akhaimirira dzindza ya Yedhaya, akhali Netanaeli.
22 Atsogoleri a dzindza ya Alevi, kuphatanizambo a anyantsembe, alemberwa mu ntsiku za Eliyazibhe, Yoyadha, Yowanani na Yadhuwa,+ pyenepi pisabveka, mpaka mu utongi wa Dhariyo, mambo wa ku Persya.
23 Madzina a Alevi akuti akhali atsogoleri a madzindza alembwa m’bukhu idalembwa pinthu pidacitika mu ndzidzi unoyu, mpaka mu ntsiku za Yowanani, mwana wamamuna wa Eliyazibhe. 24 Atsogoleri a Alevi akhali Asabhiya, Serebhiya, Yesuwa+ mwana wamamuna wa Kadhimiyeli,+ pontho abale awo akhadalimira kutsogolo kwawo, mbayang’anisana na iwo toera kusimba na kupereka takhuta kuna Mulungu mwakubverana na pitsogolero pya Dhavidhi,+ ntumiki wa Mulungu wandimomwene. Nsoka ubodzi wa anyakuonera ukhadalimira dhuzi na nsoka unango wa anyakuonera. 25 Mataniya,+ Bhakibhukiya, Obhadhiya, Mesulamu, Talimoni na Akubhi+ akhali anyakuonera masala+ akukoyera pinthu akuti akhali dhuzi na misuwo mikulu ya templo. 26 Iwo atumikira mu ntsiku za Yoakimu mwana wamamuna wa Yesuwa,+ wakuti akhali mwana wamamuna wa Yozadhaki na mu ntsiku za ntongi Neemiya na Esdhra+ wakuti akhali nyantsembe na mulembi.
27 Anthu pikhafuna iwo kupereka mpanda wa Yerusalemu kuna Mulungu,* iwo aenda kasaka Alevi m’mbuto zonsene zikakhala iwo, mbaabweresa ku Yerusalemu toera acite phwando ya kuperekwa* kwa mpanda mwakutsandzaya na nyimbo zakupereka takhuta+ zakuimbwa na pyakuimba napyo pya utale,* pyakuimba napyo pyakucitwa na nkhambala, kuphatanizambo maarpa. 28 Anyakuimba akupfundziswa mwadidi* agumanyikana pabodzi pene, bulukira ku dhistritu,* kupisa pyonsene pya dhuzi na Yerusalemu, ku mamidzi a Anetofa,+ 29 ku Bheti-Jiligale,+ kupisa pya Jebha+ na Azimaveti,+ thangwi anyakuimba akhadamanga nyumba zawo dhuzi na Yerusalemu. 30 Pontho anyantsembe na Alevi aceneseka mwakubverana na Mwambo, mbacenesambo mbumba,+ misuwo mikulu+ na mpanda.+
31 Penepo, ine ndacitisa kuti atsogoleri a Yuda akwire mpanda. Kusiyapo pyenepi, ndaikha misoka miwiri mikulu ya anyakuimba nyimbo zakupereka takhuta kuna Mulungu na misoka inango ya anthu toera kuatowera. Nsoka ubodzi wa anyakuimba ukhafamba kunkono wamadyo na padzulu pa mpanda kuenda ku Nsuwo Ukulu wa Mapiri a Dotha.+ 32 Osaya pabodzi na hafu ya atsogoleri a Yuda akhafamba nduli mwawo, 33 pabodzi na Azariya, Esdhra, Mesulamu, 34 Yuda, Bhenjamini, Semaya na Yeremiya. 35 Iwo akhali pabodzi na anyantsembe anango akuti akhali na matuluka:*+ Zakariya mwana wamamuna wa Yonatani, Yonatani akhali mwana wamamuna wa Semaya, Semaya akhali mwana wamamuna wa Mataniya, Mataniya akhali mwana wamamuna wa Mikaya, Mikaya akhali mwana wamamuna wa Zakuri, Zakuri akhali mwana wamamuna wa Azafe.+ 36 Pontho, abale ace Zakariya akhali Semaya, Azareli, Milalai, Jilalai, Maai, Netanaeli, Yuda na Anani. Iwo akhali na pyakuimba napyo ninga pikhaphatisira Dhavidhi,+ ntumiki wa Mulungu wandimomwene; pontho akhatsogolerwa na mulembi Esdhra.+ 37 Pansuwo Ukulu wa ku Ncera,+ iwo apitiriza kufamba na padzulu pa mpanda, apita na pa Masikada+ a Nzinda wa Dhavidhi+ na padzulu Panyumba ya Dhavidhi, mbapitiriza kufamba mpaka Pansuwo Ukulu wa Madzi+ wakuti ukhagumanika kumabulukiro a dzuwa.
38 Nsoka unango wa anyakuimba nyimbo zakupereka takhuta kuna Mulungu ukhafamba kukhundu inango, pontho ine ndikhaatowera na padzulu pa mpanda pabodzi na hafu ya mbumba, tapita na Panyumba Yandzulu Yakucitira Mapau+ mpaka pa Pfufu Ikulu.*+ 39 Pontho tapita na Pansuwo Ukulu wa Efraimu,+ Pansuwo Ukulu wa Nzinda Wakale,+ Pansuwo Ukulu wa Ntsomba,*+ Panyumba Yandzulu ya Ananeli,+ Panyumba Yandzulu ya Meya mpaka Pansuwo Ukulu wa Mabira;+ mbatilimira Pansuwo Ukulu wa Anyakuonera.
40 Pakumalisa, misoka miwiri ya anyakuimba nyimbo zakupereka takhuta kuna Mulungu, yalimira patsogolo panyumba ya Mulungu wandimomwene; natenepa ine pabodzi na hafu ya atongi akhali na ine talimirambo. 41 Afikambo anyantsembe awa akuti akhali na matuluka awo: Eliyakimu, Maseya, Miniyamini, Mikaya, Elioenai, Zakariya, Ananiya, 42 Maseya, Semaya, Eleazare, Uzi, Yeowanani, Malkiya, Elami na Ezeri. Penepo anyakuimba aimba mwakugaluza mukutsogolerwa na Iziraiya.
43 Pa ntsiku ineyi, iwo apereka ntsembe zizinji mbatsandzaya,+ thangwi Mulungu wandimomwene akhadaacitisa kukhala akutsandzaya kakamwe.+ Akazi na ana atsandzayambo, natenepa kutsandzaya mu Yerusalemu kukhabveka nakutali.+
44 Pa ntsiku ineyi, asankhulwa amuna toera ayang’anire+ pyakupereka+ pya misapo yakutoma+ na khundu yacikhumi+ ya pinthu pyakuti pikhaperekwa n’nyumba yakukoyera pinthu. Mwenemo iwo akhafunika kutambira pinthu pikhabweresa anthu bulukira m’minda ya dhuzi na mizinda na pinthu pyakuti pikhaphembwa mwakubverana na Mwambo+ toera piperekwe kuna anyantsembe na Alevi.+ Anthu mu Yuda akhali akutsandzaya thangwi anyantsembe na Alevi akhaphata basa. 45 Iwo atoma kuphata mabasa a Mulungu wawo na mabasa akucenesa, pontho anyakuimba na anyakuonera misuwo mikulu acitambo pibodzi pyene, mwakubverana na pitsogolero pya Dhavidhi na pya mwanace, Salomoni. 46 Thangwi kale kakamwe, mu ntsiku za Dhavidhi na Azafe akhalipo anyakutsogolera anyakuimba, akhalipombo anyakutsogolera nyimbo zakusimba na zakupereka takhuta kuna Mulungu.+ 47 Mu ntsiku za Zorobhabhele+ na mu ntsiku za Neemiya, Aizraeli onsene akhapereka pinthu kuna anyakuimba+ na kuna anyakuonera misuwo mikulu,+ mwakubverana na pikhafuna iwo pa ntsiku. Iwo akhapambula pinthu mbapasa Alevi,+ buluka penepo Alevi akhapambulambo mbapasa dzindza ya Aroni.*
13 Pa ntsiku ineyi, bukhu ya Mose yalerwi pamaso pa mbumba,+ pontho ikhadalembwa kuti anthu a ku Amoni na a ku Moabhe+ nee akhafunika kukhala pakati pa alambiri a Mulungu wandimomwene,+ 2 thangwi iwo nee apasa Aizraeli cakudya* na madzi, mbwenye aphemba Bhalamu toera aapase dzedze.+ Ngakhale tenepo, Mulungu wathu acinja dzedze mbikhala nkhombo.+ 3 Pidabva iwo Mwambo, atoma kubulusa anthu onsene a madzindza anango+ pakati pa Aizraeli.
4 Pyenepi mbapidzati kucitika, nyantsembe akhayang’anira masala akukoyera pinthu* panyumba ya Mulungu wathu+ akhali Eliyazibhe,+ m’bale wace Tobhiya.+ 5 Iye akhadapasa Tobhiya sala ikulu* ikhakoyerwa ntsembe za pyakudya, olibhano, pyombo pya mu templo, cacikhumi ca pyakudya, vinyu ipswa na mafuta,+ pinthu pyakuti pikhafunika kupaswa Alevi,+ anyakuimba na anyakuonera misuwo mikulu, kuphatanizambo pinthu pikhaperekwa kuna anyantsembe.+
6 Mu ndzidzi unoyu onsene, ine nee ndikhali mu Yerusalemu thangwi ndikhadaenda kuna mambo mu caka 32+ ca utongi wa Artaxerxe,+ Mambo wa ku Bhabhilonya; pidapita ndzidzi ungasi, ine ndaphemba mambo toera ndibwerere. 7 Natenepa, ndafika ku Yerusalemu mbandiona pinthu pyakuipa kakamwe pikhadacita Eliyazibhe+ toera kuphedza Tobhiya,+ iye akhadampasa sala nkati mwa nyumba ya Mulungu wandimomwene. 8 Pyenepi pyanditsukwalisa kakamwe, penepo ine ndakwata pinthu pyonsene pya Tobhiya mu sala inakoyerwa pinthu* mbandipiponya kunja. 9 Buluka penepo, ndaapanga toera acenese masala akukoyera pinthu;* iwo acita pyenepi. Natenepa, ine ndaikha pontho pyombo pyonsene n’nyumba ya Mulungu wandimomwene,+ kuphatanizambo ntsembe za pyakudya na olibhano.+
10 Pontho ndadzindikira kuti Alevi+ nee akhapaswa pinthu pikhafunika iwo kupaswa,+ natenepa Alevi na anyakuimba akuti akhatumikira mu templo, asiya mabasa awo mbaenda pyawo kalima m’minda mwawo.+ 11 Penepo ine ndasandika atongi+ mbandiapanga: “Thangwi yanji nyumba ya Mulungu wandimomwene iri kupwazwa?”+ Buluka penepo, ndacemeresa onsene mbandiaikha pontho m’mbuto zawo za basa. 12 Pontho anthu onsene a ku Yuda abweresa cacikhumi+ ca pyakudya, vinyu ipswa na mafuta m’masala akukoyera pinthu.+ 13 Natenepa, ndasankhula nyantsembe Selemiya, mulembi Zadhoke na Pedhaya wakuti akhali Mulevi toera akhale ayang’aniri a masala akukoyera pinthu, pontho iwo akhaphedzerwa na Anaa mwana wa Zakuri, wakuti akhali mwana wa Mataniya, thangwi iwo akhaoniwa kuti ndi anthu akunyindirika. Iwo akhali na basa yakugawira pinthu abale awo.
14 Ndikumbukeni,+ imwe Mulungu wanga, pontho lekani kuduwala ufuni udapangiza ine thangwi ya nyumba yanu na basa inacitwa mwenemo.*+
15 Mu ntsiku zenezi, ine ndaona anthu ku Yuda mbakaponda mauva m’mbuto yakukamulira mauva pa ntsiku ya Sabudu,+ pontho iwo akhabweresa pyakudya pizinji mu Yerusalemu mbapikwiza pa maburu. Iwo akhabweresambo vinyu, mauva, masambvu na ntundu onsene wa mitolo pa ntsiku ya Sabudu.+ Natenepa, ndaapanga toera akhonde kugulisa pinthu pa ntsiku ineyi.* 16 Pontho anthu a ku Tiro akuti akakhala mu nzinda akhabweresa ntsomba na ntundu onsene wa malonda, mbagulisira anthu a ku Yuda mu Yerusalemu pa ntsiku ya Sabudu.+ 17 Natenepa, ine ndasandika atsogoleri a mu Yuda, mbandiapanga: “Thangwi yanji mukucita pinthu pyenepi pyakuipa? Imwe mukupwaza ntsiku ya Sabudu! 18 Kodi nee ndi pyenepi pidacita ambuyanu, mbapicitisa kuti Mulungu wathu abwerese nyatwa kuna ife na kuna nzinda uyu? Mbwenye imwe muli kuthimizira kuipirwa kwace kuna Aizraeli thangwi yakupwaza ntsiku ya Sabudu.”+
19 Natenepa, pikhadoka dzuwa mbidzati kutoma ntsiku ya Sabudu, ine ndalonga kuti misuwo isafunika ifungwe. Ine ndalongambo kuti nee isafunika kufungulwa mpaka kumala kwa ntsiku ya Sabudu, pontho ndaikha atumiki anga angasi m’misuwo mikulu toera anthu akhonde kupita na mitolo yawo pa ntsiku ya Sabudu. 20 Na thangwi ineyi, anyamalonda na anyakugulisa pinthu pya ntundu onsene agona kunja kwa Yerusalemu kabodzi peno kawiri. 21 Natenepa ine ndaapanga: “Thangwi yanji imwe mukugona kunja kwa mpanda? Mungacita pontho pyenepi, ndinakubulusani mwamphambvu.” Kutomera ndzidzi unoyu, iwo nee abwera pontho pa ntsiku ya Sabudu.
22 Ndapangambo Alevi kuti asafunika aceneseke ndzidzi onsene, pontho aonere misuwo mikulu toera ntsiku ya Sabudu ipitirize kukhala yakucena.+ Mulungu wanga, kumbukanimbo pyenepi thangwi ya ine, pontho ndibvereni ntsisi mwakubverana na ufuni wanu wakukhonda mala.+
23 Mu ntsiku zenezi, ine ndadzindikirambo kuti Ayuda akhadasemba akazi+ a ku Asidhodhe,+ a ku Amoni na a ku Moabhe.+ 24 Hafu ya anawo akhalonga cilongero ca ku Asidhodhe, pontho hafu inango ikhalonga pilongero pya anthu anango, mbwenye nee m’bodzi wa iwo akhakwanisa kulonga cilongero ca Ayuda. 25 Natenepa ine ndaasandika mbandiapasa dzedze, pontho amuna anango+ ndaamenya, ndaadula tsisi mbandiadumbirisa pamaso pa Mulungu kuti: “Imwe nee musafunika kutawirisa kuti ananu akazi asembwe na anawo amuna, pontho nee musafunika kutawirisa kuti anawo akazi asembwe na ananu amuna peno na imwe.+ 26 Kodi nee ndi pyenepi pidacitisa Salomoni, Mambo wa Izraeli kudawa? Pakati pa madzindza onsene nee pakhali na mambo ninga iye;+ pontho iye akhafuniwa na Mulungu wace,+ natenepa Mulungu amuikha ninga mambo wa Izraeli onsene. Mbwenye iye adawa thangwi ya akazi a madziko anango.+ 27 Thangwi yanji imwe mwacita pinthu pyenepi pyakuipa kakamwe, mbamukhala akukhonda khulupirika kuna Mulungu wathu thangwi yakusemba akazi a madziko anango?”+
28 M’bodzi wa ana amuna a Yoyadha,+ mwana wa Eliyazibhe,+ nyantsembe wankulu akhali nkamwene wa Sambalate+ wa ku Oroni. Natenepa ine ndan’thamangisa.
29 Imwe Mulungu wanga, kumbukani pidacita iwo, pontho atcunyuseni thangwi apswipisa unyantsembe+ na cibverano cidacita imwe na anyantsembe pabodzi na Alevi.+
30 Natenepa ine ndaacenesa m’makhaliro onsene akuipa a anthu a madzindza anango, pontho ndapasa basa anyantsembe na Alevi, m’bodzi na m’bodzi mbaphata basa yace,+ 31 ndacitambo masasanyiro toera nkhuni+ zibwereswe pa ndzidzi wakuthema, kuphatanizambo misapo yakutoma kutokota.
Mulungu wanga,+ ndikumbukeni thangwi ya pinthu pyadidi pidacita ine.
Dzina ineyi isabveka “Yahova Asabalangaza.”
Onani Apendise B15.
Mambo unoyu ndi Artaxerxe.
Pisaoneka kuti ineyi ikhali dhistritu ya Yuda.
Peno: “anakoya.”
Fala na Fala: “nyumba ya babanga.”
Peno: “cenjezo idapereka.”
Fala na Fala: “dzina yanga ikhale mwenemo.”
Fala na Fala: “kugopa.”
Mamuna unoyu ndi mambo.
Onani Apendise B15.
Unoyu ndi nkulo wa Eufrate.
Peno: “Templo.”
Fala na Fala: “thangwi djanja yadidi ya Mulungu wanga ikhali na ine.”
Fala na Fala: “iwo awangisa manja awo.”
Fala na Fala: “ntumiki.”
Peno: “auzimula.”
Peno: “Nyama ya m’Madzi.”
Ntunda unango wa Nkulo ndi pisa pyakumadokero a dzuwa kwa Eufrate.
Peno: “anyakubvungaza mafuta akununkhira.”
Fala na Fala: “makovadho 1.000.” Onani Apendise B14.
Pisaoneka kuti anewa ndi masiye a Dhavidhi na a amambo anango a Yuda adatonga patsogolo pace.
Munjira inango: “dhistritu ya cifupi.”
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Fala na Fala: “kubwerere pa misolo yawo.”
Peno: “Anyakuthukula mitolo.”
Fala na Fala: “maulendo khumi.”
Peno: “mbaphatira dipa.”
Minda na nyumba pikhali ninga cinyindiro cakuti mbadabwezera pinthu pidafiyari iwo.
Peno: “nsonkho-nsonkho.”
Fala na Fala: “manungo a abale athu ndi ninga manungo athu.”
Peno: “akubwezereni pizinji.”
Fala na Fala: “tiagule.”
Fala na Fala: “musafunika kufamba mwakugopa Mulungu wathu.”
Peno: “kubwezerwa pizinji.”
Fala na Fala: “khundu ibodzi ya kobiri 100,” pyenepi pisabveka purusentu ibodzi ya juru ikhaphemba iwo pamwezi.
Peno: “akubwezereni pizinji.”
Fala na Fala: “Mpingo onsene ukhali.”
Peno: “Pikhale tenepo.”
Siklo ibodzi ikhalemera magrama 11,4. Onani Apendise B14.
Fala na Fala: “pyabuluka muntima mwako.”
Fala na Fala: “Manja awo anadzaneta.”
Fala na Fala: “wangisani manja anga.”
Onani Apendise B15.
Peno: “dhistritu.” Pisaoneka kuti ikhali dhistritu ya Bhabhilonya.
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “Adaperekwa.”
Pa Esdhra 2:52 asacemerwa “Bhaziluti.”
Pa Esdhra 2:55 asacemerwa “Perudha.”
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Peno: “iwo akhondeswa kutumikira ninga anyantsembe thangwi aoniwa ninga akukhonda cena.”
Peno: “Tirsata,” cidzo ca ku Persya cinapaswa ntongi wa provinsya.
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “Mpingo.”
Peno: “Tirsata,” cidzo ca ku Persya cinapaswa ntongi wa provinsya.
Kazinji kene ikhali sawasawa na dhariko, kobiri ya ouro ya ku Persya yakuti ikhalemera magrama akupiringana 8. Ndi yakusiyana na dhrakima ya m’Malemba Acigerego. Onani Apendise B14.
Mina ibodzi m’Malemba Acihebheri ikhalemera magrama akukwana 570. Onani Apendise B14.
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Mucihebheri fala ineyi isaphataniza munthu anakopyari Mwambo na makhundu anango a Malemba a Mulungu.
Fala na Fala: “mpingo.”
Mucihebheri fala ineyi isaphataniza munthu anakopyari Mwambo na makhundu anango a Malemba a Mulungu.
Peno: “Pikhale tenepo!”
Peno: “Tirsata,” cidzo ca ku Persya cinapaswa ntongi wa provinsya.
Mucihebheri fala ineyi isaphataniza munthu anakopyari Mwambo na makhundu anango a Malemba a Mulungu.
Fala na Fala: “pinthu pyakununa.”
Mucihebheri fala ineyi isaphataniza munthu anakopyari Mwambo na makhundu anango a Malemba a Mulungu.
Peno: “m’makumbi.”
Ndi thendere yakuti iri na masamba akubithimira na maluwa akucena akununkhira mwadidi.
Fala na Fala: “khundu yacinai ya ntsiku.”
Peno: “platifomu.”
Fala na Fala: “anyankhondo akudzulu.”
Fala na Fala: “mbeu yace.”
Fala na Fala: “nzimu wanu wadidi.”
Fala na Fala: “iwo aponya Mwambo wanu kunduli kwawo.”
Peno: “kuanyedza.”
Peno: “wakukoma ntima.”
Fala na Fala: “manungo athu.”
Peno: “Tirsata,” cidzo ca ku Persya cinapaswa ntongi wa provinsya.
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Munjira inango: “ale onsene akuti akhali na thunga yakukwana toera kubvesesa.”
Siklo ibodzi ikhalemera magrama 11,4. Onani Apendise B14.
Peno: “pa templo.”
Ineyi ndi mikate yacipangizo.
Peno: “akutoma kubalwa.”
Peno: “mbuto zakudyera.”
Peno: “mbuto zakudyera za.”
Peno: “mbuto zakudyera zakuti.”
Peno: “dhistritu yakutongwa ya Yuda.”
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Peno: “wa pa templo.”
Peno: “pa unthaka wace.”
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Peno: “Anitineu.” Fala na Fala: “adaperekwa.”
Peno: “amanga misasa yawo.”
Munjira inango: “mu ndzidzi ukhaphata iwo basa.”
Pisaoneka kuti m’Malemba Acibhebheri nee alonga dzina ibodzi.
Peno: “Anthu pikhafuna iwo kuzimula mpanda wa Yerusalemu.”
Peno: “ya kuzimulwa.”
Peno: “simbalo.”
Fala na Fala: “ana a anyakuimba.”
Ineyi ndi dhistritu ikhali dhuzi na Yordani.
Peno: “matrombeta.”
Peno: “Paredhi Ikulu.”
Peno: “Nyama ya m’Madzi.”
Fala na Fala: “ana a Aroni.”
Fala na Fala: “nkate.”
Peno: “mbuto zakudyera.”
Peno: “mbuto yakudyera.”
Peno: “mbuto yakudyera.”
Peno: “mbuto zakudyera.”
Peno: “kuitsalakana.”
Munjira inango: “kuacenjeza toera akhonde kugulisa pinthu pa ntsiku ineyi.”