TSAMBA KUNA AHEBHERI
1 Kale kakamwe Mulungu aphatisira aprofeta mbalonga na ambuyathu, iye acita pyenepi kazinji kene, pontho munjira zakusiyana-siyana.+ 2 Mbwenye mu ndzidzi uno,* iye alonga na ife pidaphatisira iye Mwanace,+ ule adasankhula iye toera akhale nyakutambira unthaka wa pinthu pyonsene,+ pontho kubulukira mwa iye, acita pinthu pyakudzulu na pya pa dziko yapantsi.*+ 3 Mwana ndi cipangizo ca mbiri ya Mulungu+ na cipangizo candimomwene ca makhaliro ace,+ iye asacitisa kuti pinthu pyonsene pipitirize kukhalapo kubulukira mu mphambvu ya fala yace. Pidamala iye kucenesa madawo athu,+ iye akhala kunkono wamadyo wa Mulungu Wankulu.+ 4 Natenepa, iye adzakhala wankulu kakamwe kupiringana aanju,+ thangwi iye atambira* dzina yadidi kakamwe kupiringana madzina awo.+
5 Ndi anju upi unango adapangwa na Mulungu kuti: “Iwe ndiwe mwananga, lero ine ndadzakhala babako”?+ Pontho: “Ine ndinadzakhala babace, iye anadzakhala mwananga”?+ 6 Mbwenye thangwi ya ndzidzi unafuna iye kubweresa pontho Mwanace Wautombo+ pa dziko yapantsi, iye alonga: “Aanju onsene a Mulungu mbanʼgodamire.”*
7 Kusiyapo pyenepi, thangwi ya aanju iye alonga: “Iye asacitisa aanju ace kukhala amphambvu,* pontho atumiki ace+ asaacitisa kukhala ninga malirimi a moto.”+ 8 Thangwi ya Mwanace, iye asalonga: “Mulungu ndiye anakupasa mphambvu* toera utonge+ kwenda na kwenda, pontho ndodo* ya Umambo wako ndi yaulungami. 9 Iwe wafuna ulungami, mbuida kusowa ulungami. Na thangwi ineyi, Mulungu akudzodza+ na mafuta, mbakucitisa kukhala wakutsandzaya kakamwe kupiringana andzako.”+ 10 Iye alongambo kuti: “Imwe Mbuya, pakutoma mwacita matomero a dziko yapantsi, pontho kudzulu ndi basa ya manja anu. 11 Pyenepi* pinadzamala, mbwenye imwe munadzapitiriza; pontho ipyo pinadzasakala ninga nguwo, 12 imwe munadzapifunya ninga kapoti, mbamupicinja ninga nguwo. Mbwenye imwe nee munadzacinja, pontho pyaka pya umaso wanu, cipo pinadzamala.”+
13 Ndi anju upi unango adapangwa na iye kuti: “Khala kunkono wanga wamadyo, mpaka ine ndiikhe anyamalwa ako pantsi pa manyalo ako”?+ 14 Kodi nee ndi aanju onsene anaphata basa yakucena?*+ Kodi siwo tayu anatumwa na Mulungu toera kuphedza ale anafuna kupulumuswa?
2 Na thangwi ineyi, kupiringana kale, cincino tisafunika kunyerezera mwadidi kakamwe pinthu pinabva ife,+ toera tikhonde kupeuswa mu cikhulupiro.+ 2 Khala mafala adalongwa kubulukira kwa aanju+ apangizika kukhala andimomwene, pontho anthu onsene adacita madawo na adakhonda kubvera atcunyuswa mwakubverana na ulungami,+ 3 mphapo ife tinapulumuka tani tingapwaza cipulumuso cikulu kakamwe?+ Thangwi ico catoma kulongwa na Mbuyathu,+ pontho ale adabva pidalonga iye apereka umboni wa pinthu pyenepi kuna ife. 4 Mulungu akhaperekambo umboni pidacita iye pidzindikiro, pirengo, mabasa akusiyana-siyana amphambvu,+ pontho na nzimu wakucena ukhagawiza iye ninga munafunira iye.+
5 Thangwi ya dziko yapantsi inafuna kudza,+ ire inalonga ife, Mulungu nee aipereka kuna aanju toera aitonge. 6 Mbwenye munthu mʼbodzi alonga kuti: “Kodi munthu mbani toera munkumbuke, peno mbani mwana wa munthu toera muntsalakane?+ 7 Imwe mwancepesa pangʼono kupiringana aanju; imwe mwampasa mbiri na cilemedzo, pontho mwansankhula toera atonge mabasa a manja anu. 8 Pinthu pyonsene imwe mwapiikha pantsi pa manyalo ace.”+ Pidaikha iye pinthu pyonsene pantsi pa manyalo ace,*+ nkhabe cinthu cibodzi cidasiya Mulungu cakuti nee ciri pantsi pa manyalo ace.+ Mbwenye cincino, ife tidzati kuona pinthu pyonsene pantsi pa manyalo ace.+ 9 Mbwenye ife tisaona Yezu, ule adacepeswa pangʼono kupiringana aanju;+ cincino iye apaswa mbiri na cilemedzo thangwi yakufa kwace,+ toera kubulukira mu kukoma ntima kukulu kwa Mulungu, iye afere anthu onsene.+
10 Pinthu pyonsene piripo toera kupasa mbiri Mulungu, pontho ipyo piripo thangwi ya iye. Natenepa, toera kupasa mbiri ana azinji,+ iye aona kuti mphyakuthema kuti Ntsogoleri Wankulu alungamiswe kubulukira mu nyatwa.+ Mulungu asaphatisira Ntsogoleri unoyu Wankulu toera kupulumusa ana anewa.+ 11 Thangwi ule anacenesa na ale anaceneswa,+ onsene babawo ndi mʼbodzi ene;+ na thangwi ineyi, iye nkhabe kukhala na manyadzo toera kulonga kuti ndi abale ace,+ 12 pidalonga iye kuti: “Ine ndinadzadziwisa dzina yanu kuna abale anga; pakati pa mpingo ine ndinadzakusimbani na nyimbo.”+ 13 Iye alongambo kuti: “Ine ndinadzanyindira iye.”+ Alonga pontho kuti: “Onani! Ine na ana adandipasa Yahova.”*+
14 Natenepa, nakuti “ana” ndi a manungo na ciropa, iye akhalambo wa manungo na ciropa+ toera kubulukira mu kufa kwace, akwanise kufudza Dyabo,+ ule wakuti ali na mphambvu za kupha,+ 15 pontho toera kusudzula* onsene akuti mu umaso wawo onsene akhali mu ubitcu wakugopa kufa.+ 16 Mwandimomwene, anaphedza iye nee ndi aanju, mbwenye ndi dzindza* ya Abhrahamu.+ 17 Na thangwi ineyi, iye akhafunika kukhala sawasawa na “abale ace” mʼmakhundu onsene,+ toera akwanise kukhala nyantsembe wankulu wakuti asaphata basa ya Mulungu mwantsisi na mwakukhulupirika. Pontho iye acita pyenepi toera kupereka ntsembe yakulekerera+ madawo a anthu,+ mbaacitisa kukhala muntendere na Mulungu. 18 Nakuti iye aona nyatwa pakuyeserwa,+ natenepa iye anakwanisa kuphedza ale anayeserwa.+
3 Natenepa, abale akucena, imwe adacemerwa* toera kuenda kudzulu,+ nyerezerani mwadidi pya Yezu, ule anakhulupira* ife kuti ndi mpostolo na nyantsembe wankulu.+ 2 Iye akhali wakukhulupirika kuna Mulungu, ule adansankhula+ toera akhale mpostolo na nyantsembe wankulu, ninga Mose akhalimbo wakukhulupirika mu ndzidzi ukhatumikira iye panyumba ya Mulungu.+ 3 Thangwi iye* athema kupaswa mbiri kakamwe+ kupiringana Mose, ninga nyakumanga nyumba asalemedzwa kakamwe kupiringana nyumba idamanga iye. 4 Mwandimomwene, nyumba yonsene isamangwa na munthu, mbwenye adacita pinthu pyonsene ndi Mulungu. 5 Mose akhali ntumiki wakukhulupirika panyumba ya Mulungu. Basa yace ikhali umboni wa pinthu pikhafuna kudzalongwa kutsogolo. 6 Mbwenye Kristu, akhali wakukhulupirika ninga mwana+ wa panyumba ya Mulungu. Ife ndife nyumba Yace+ tingaphatisisa na manja mawiri cinyindiro cathu pakulonga, mbatipitiriza kutsandzaya na cidikhiro cathu mpaka kunkhomo.
7 Mbwenye ninga munalongera nzimu wakucena kuti:+ “Lero, imwe mungabvesera fala yace, 8 lekani kuumisa mitima yanu ninga mu ndzidzi udasosa ambuyanu ukali wanga ukulu, ninga pidacita iwo pa ntsiku idandiyesera iwo nʼthando;+ 9 ambuyanu andiyesera nʼthando, maseze iwo aona pinthu pidacita ine mu pyaka 40.+ 10 Na thangwi ineyi, ine ndaipirwa na ubalwi unoyu, mbandilonga: ‘Ndzidzi onsene iwo asatowera pinafuna mitima yawo,* pontho iwo nee afika pakudziwa njira zanga.’ 11 Natenepa, ine ndadumbira mu ukali wanga kuti: ‘Iwo nkhabe kudzapita mu mbuto idakhunganya ine toera kupuma.’”+
12 Abale, citani mphole-mphole toera pakati panu pakhonde kuoneka munthu anafuna kukhala na ntima wakuipa na wakusowa cikhulupiro, thangwi yakuthaukirana na Mulungu wa mʼmaso;+ 13 mbwenye pitirizani kuwangisana unango na ndzace ntsiku zonsene, mu ndzidzi unapitiriza ife kukhala mu ntsiku inacemerwa “Lero,”+ toera pakati panu pakhonde kuoneka munthu anafuna kuumiswa ntima na mphambvu yakunyengeza ya madawo. 14 Thangwi mwandimomwene, ife tinadzatambirambo pidatambira Kristu, basi ene khala cinyindiro cikhali na ife pakutoma taciphatisisa na manja mawiri mpaka kunkhomo.+ 15 Ninga mudalongerwa ipyo kuti: “Lero, imwe mungabvesera fala yace, lekani kuumisa mitima yanu ninga mu ndzidzi udasosa ambuyanu ukali wanga ukulu.”+
16 Kodi mbani akuti maseze iwo abva, asosa ukali ukulu wa Mulungu? Kodi nee ndi ale onsene adabuluka ku Ejitu mbatsogolerwa na Mose?+ 17 Kusiyapo pyenepi, mbani adacitisa kuti Mulungu akhale wakuipirwa mu pyaka 40 thangwi ya iwo?+ Kodi nee ndi ale adadawa, mbamala kufa nʼthando?+ 18 Mbani adadumbirira iye kuti nee mbadapita mu mbuto idakhunganya iye toera kupuma? Kodi nee ndi ale adakhonda kubvera? 19 Natenepa, tisaona kuti iwo nee akwanisa kupitamo thangwi yakusowa kwawo cikhulupiro.+
4 Natenepa, nakuti iciripo pikiro toera kupita mu mbuto idakhunganya iye toera kupuma, citani mphole-mphole toera pakati panu pakhonde kuoneka munthu wakuti anaoniwa kukhala wakukhonda thema toera kupitamo.+ 2 Thangwi ife tamwazirwambo mphangwa zadidi ninga mudamwazirwa iwo;+ mbwenye mphangwa zidabva iwo nee zaaphedza, thangwi iwo nee akhali akuphatana mu cikhulupiro na ale akuti mwandimomwene azibvesera. 3 Thangwi ife akuti tiri na cikhulupiro, tisapita mu mbuto idakhunganya iye toera kupuma, ire idalonga iye kuti: “Natenepa, ine ndadumbira mu ukali wanga kuti: ‘Iwo nkhabe kudzapita mu mbuto idakhunganya ine toera kupuma,’”+ maseze iye akhadamalisa kale mabasace kubulukira pa ndzidzi udacitwa dziko.+ 4 Thangwi pa khundu inango ya Malemba, iye alonga mafala awa thangwi ya ntsiku yacinomwe: “Mulungu apuma pa ntsiku yacinomwe, pidamala iye kuphata mabasace onsene,”+ 5 pontho iye alongambo kuti: “Iwo nkhabe kudzapita mu mbuto idakhunganya ine toera kupuma.”+
6 Natenepa, nakuti aciripo anthu anango toera kupitamo, pontho ale adamwazirwa mphangwa zadidi pakutoma nee apitamo thangwi yakukhonda kubvera kwawo,+ 7 iye asankhula pontho ntsiku inango pidalonga iye fala yakuti “Lero” mu salmo ya Dhavidhi, pidapita ndzidzi uzinji kakamwe, ninga mudalongwa ipyo kale mu tsamba ino kuti: “Lero, imwe mungabvesera fala yace, lekani kuumisa mitima yanu.”+ 8 Thangwi, mbidakhala kuti Yoswa+ aatsogolera toera kupita mu mbuto yakupuma, patsogolo pace Mulungu nee mbadalonga pontho pya ntsiku inango. 9 Natenepa, kuna mbumba ya Mulungu, iciripo ntsiku ya Sabudu toera kupuma.+ 10 Thangwi munthu adapita mu mbuto idakhunganya Mulungu toera kupuma, iye apumambo mʼmabasace, ninga Mulungu apuma pidamala iye kuphata mabasace.+
11 Natenepa, tendeni ticite pyonsene pinakwanisa ife toera tipite mu mbuto ineyi yakupuma, toera akhonde kuoneka munthu anafuna kugwa mʼmakhaliro mabodzi ene akukhonda bvera.+ 12 Thangwi mafala a Mulungu ndi a mʼmaso na amphambvu,+ pontho ndi akutwa kakamwe kupiringana supada yakuceka uku na uku.+ Asapita nkati kakamwe mwa munthu mpaka kusiyanisa piri kunja kwa munthu* na piri nkati mwa munthu,* pontho iwo asapita nkati mwa mphindo na mʼmafuta a mʼmagogodo a munthu, mbakwanisa kupangiza manyerezero a munthu na pifuno pya muntima mwace. 13 Nkhabepo munthu peno cinthu cidacitwa cakuti ndi cakubisika pamaso pace,+ mbwenye pinthu pyonsene piri pakweca, mbapioniwa na ule wakuti ife tinadzatawirira pamaso pace.+
14 Natenepa, nakuti ife tiri na nyantsembe wankulu kakamwe adakwira kudzulu, wakuti ndi Yezu Mwana wa Mulungu,+ tendeni tipitirize kulonga pakweca cikhulupiro cathu mwa iye.+ 15 Thangwi ife nee tiri na nyantsembe wankulu wakuti nee anakwanisa kutibvera ntsisi thangwi yakufewa kwathu,+ mbwenye tiri na nyantsembe wankulu wakuti ayeserwa mʼmakhundu onsene ninga ife, mbwenye iye apitiriza kukhala wakusowa madawo.+ 16 Natenepa, tendeni tifendedzere ku mpando waumambo wa Mulungu, wakuti asapangiza kukoma ntima kukulu; tiphembere kuna iye na cinyindiro*+ toera atibvere ntsisi, pontho apangize kukoma ntima kukulu kuna ife toera atiphedze pa ndzidzi wakuthema.
5 Thangwi nyantsembe wankulu onsene anasankhulwa pakati pa anthu asankhulwa toera kuphedza anthu mʼmabasa a Mulungu,+ kuti apereke miyoni na ntsembe thangwi ya madawo.+ 2 Iye anakwanisa kutsalakana mwadidi* ale akuti nkhabe cidziwiso na ale anacita madodo,* thangwi iye asathimbanambo na kufewa kwace,* 3 na thangwi ineyi, iye asafunika kupereka ntsembe thangwi ya madawo ace ninga pinacita iye thangwi ya madawo a mbumba.+
4 Nkhabe munthu anasankhulika ekhene toera atambire cilemedzo ceneci, mbwenye basi ene angasankhulwa na Mulungu, ninga mudasankhulwa Aroni.+ 5 Munjira ibodzi ene, Kristu nee apasika mbiri ekhene+ mbakhala nyantsembe wankulu, mbwenye apaswa mbiri na Ule adampanga kuti: “Iwe ndiwe mwananga, lero ine ndadzakhala babako.”+ 6 Ninga pinalonga iye pontho pa khundu inango kuti: “Iwe ndiwe nyantsembe wakwenda na kwenda ninga Melekizedheki.”+
7 Pikhali iye pa dziko yapantsi,* Kristu acita maphembero akudembetera na akuphemba pinthu kuna Ule wakuti mbadakwanisa kumpulumusa mu kufa. Iye acita maphembero anewa mwakugaluza mbagwisa misozi,+ pontho maphembero ace abviwa thangwi yakugopa kwace Mulungu. 8 Maseze iye akhali mwana wa Mulungu, apfundza kukhala wakubvera kubulukira mu nyatwa zidaona iye.+ 9 Pontho, pidamala iye kuoniwa kuti athema kakamwe,+ adzapaswa basa yakupereka cipulumuso cakwenda na kwenda kuna onsene anambvera,+ 10 thangwi iye asankhulwa na Mulungu toera akhale nyantsembe wankulu ninga Melekizedheki.+
11 Ife tiri na pizinji toera kulonga thangwi ya iye, mbwenye pisanentsa kupifokotoza, thangwi imwe mwadzakhala anthu akudembuka kubvesesa. 12 Thangwi maseze pa ndzidzi uno* mbamudakwanisa kukhala apfundzisi, imwe musafuna pontho munthu toera akupfundziseni kubulukira pakutoma pipfundziso pyakutoma+ pya mafala a Mulungu, pontho imwe mwabwerera nduli mbamufuna pontho nkaka, tayu cakudya cakuuma.* 13 Thangwi munthu anapitiriza kumwa nkaka, nkhabe kudziwa mafala aulungami, thangwi iye ndi mwanangʼono.+ 14 Mbwenye cakudya cakuuma* ndi ca anthu akukola mwauzimu, ale akuti thangwi yakuphatisira luso yawo yakudzindikira,* apfundza kusiyanisa cinthu cadidi na cakuipa.
6 Natenepa, nakuti cincino tasiya nduli cipfundziso cakutoma+ cinalonga pya Kristu, tendeni tiwangisire toera tikhale akukola,+ mbatikhonda kubwerera pontho ku pipfundziso pyakutoma, pyakuti ndi: Kutcunyuka ku mabasa akufa, kukhulupira Mulungu, 2 cipfundziso cinalonga pya ubatizo, kusandzikira manja,+ kulamuswa kwa anyakufa+ na kutongwa kwakumalisa.* 3 Na ciphedzo ca Mulungu, ife tinakwanisa kucita pyenepi.
4 Thangwi ale adamala kale kufokotozerwa,+ mbalawira muoni wakudzulu,* ale adatambira nzimu wakucena; 5 akuti alawira mafala adidi a Mulungu na mphambvu zinafuna kupangizwa mu ndzidzi unafuna kudza,* 6 mbwenye apeuka,+ anthu anewa mphyakunentsa kuabweza pontho toera atcunyuke, thangwi iwo asakhomera pontho pamuti mwana wa Mulungu, mbampwaza pamaso pa anthu azinji.+ 7 Thangwi madzi anabvumba mwakubwereza-bwereza ndi nkhombo ya Mulungu kuna mataka, thangwi iwo asatotesa mataka, buluka penepo, mataka asabala misapo yakuti inakwanisa kuphedza ale anaalima. 8 Mbwenye mataka angameresa miti ya minga, asakhondwa, pontho ali cifupi toera kupaswa dzedze, pakumalisa iwo anadzapiswa.
9 Natenepa, abale akufunika, maseze ife tisalonga munjira ineyi, mbwenye tiri na cinyindiro ca pinthu pyadidi kakamwe kuna imwe, pinthu pyakuti pisabverana na cipulumuso. 10 Mulungu nee ndi wakukhonda kulungama toera aduwale basa yanu na ufuni udapangiza imwe kuna dzina yace+ pakutumikira anthu akucena, mbamupitiriza kuatumikira. 11 Mbwenye ife tisafuna kuti mʼbodzi na mʼbodzi wa imwe apitirize kupangiza phinga ikhali na iye pakutoma, toera akhale na cinyindiro cakukwana ca cidikhiro+ mpaka kunkhomo,+ 12 toera mukhonde kukhala anthu akupolola,+ mbwenye mutowezere ale akuti kubulukira mu cikhulupiro na kupirira, atambira pinthu pidapikirwa.
13 Thangwi pidacita iye pikiro yace kuna Abhrahamu, Mulungu adumbira mu dzina yace, thangwi nkhabepo unango wankulu kakamwe kupiringana iye.+ 14 Iye alonga: “Mwakukhonda penula, ine ndinadzakupasa nkhombo, pontho ndinadzanjipisa dzindza* yako.”+ 15 Natenepa, Abhrahamu atambira pikiro ineyi pidamala iye kudikhira mwakupirira. 16 Thangwi anthu angacita pikiro asadumbira mu dzina ya munthu wankulu kakamwe kuna iwo, pontho kudumbira kwawo kusamalisa kuketesana konsene, thangwi kusapangiza kuti pinalonga iwo mphyandimomwene.+ 17 Munjira ibodzi ene, Mulungu pikhafuna iye kupangiza pakweca kuna ale adacitirwa pikiro ya unthaka+ kuti cifuno* cace nkhabe kucinja, iye adumbira toera kupangiza kunyindirika kwa pikiro ineyi, 18 toera kubulukira mu pinthu pyenepi piwiri pyakuti nkhabe kucinjika, pinapangiza kuti nkhabe kwanisika kuti Mulungu alonge uthambi,+ ife adathawira mu mbuto yakubisalira titambire ciwangiso cikulu toera tiphatisise na manja mawiri cidikhiro ciri patsogolo pathu. 19 Ife tiri na cidikhiro ceneci+ ninga nangula ya umaso wathu, cakunyindirika na cakuwanga, pontho cisatitsogolera mpaka nkati, kuntsi kwa nguwo ya mu templo,*+ 20 kwakuti Yezu ndiye adatoma kupitako toera kutifungulira njira.+ Iye adzakhala nyantsembe wankulu wakwenda na kwenda ninga Melekizedheki.+
7 Thangwi Melekizedheki unoyu, mambo wa ku Salemu, nyantsembe wa Mulungu Wankulu Kakamwe, aenda kagumanikana na Abhrahamu wakuti akhabwerera buluka kakunda amambo, mbampasa nkhombo,+ 2 Abhrahamu ampasa* khundu yacikhumi ya pinthu pyonsene pidatapata iye. Pakutoma dzina yace isabveka “Mambo Waulungami,” kusiyapo pyenepi, iye ndi mambo wa ku Salemu, pisabveka, “Mambo Wantendere.” 3 Nkhabepo padalembwa dzina ya babace, nee ya mai wace, nkhabe dziwika dzindza yace, nkhabe dziwika ntsiku idabalwa iye, nee idafa iye, mbwenye nakuti acitwa mwakulandana na Mwana wa Mulungu, iye asapitiriza ninga nyantsembe kwenda na kwenda.*+
4 Onani kuti munthu unoyu akhali wankulu, wakuti mbuyathu Abhrahamu ampasa phindi yacikhumi ya pinthu pyadidi pidatapata iye.+ 5 Ndimomwene kuti mwakubverana na Mwambo, pakati pa ana a Levi,+ ale akhasankhulwa toera atumikire ninga anyantsembe, akhafunika kuphemba phindi yacikhumi kuna mbumba,+ yakuti ndi abale awo, maseze iwo ndi a dzindza ibodzi ene ya Abhrahamu. 6 Mbwenye munthu unoyu wakuti nee akhali wa dzindza ya Levi, atambira phindi yacikhumi idapaswa iye na Abhrahamu, pontho apasa nkhombo ule adacitirwa mapikiro.+ 7 Anthu onsene asatawira kuti wangʼono asapaswa nkhombo na wankulu. 8 Alevi akhatambira phindi yacikhumi akhali anthu akuti mbadafa, mbwenye munthu unango adatambira phindi yacikhumi, ndi munthu wakuti asacitirwa umboni kuti iye asapitiriza na umaso.+ 9 Pontho tinakwanisa kulonga kuti Levi, wakuti ndiye anatambira phindi yacikhumi, aperekambo phindi yacikhumi kubulukira mwa Abhrahamu, 10 thangwi pidaenda Melekizedheki kagumanikana na Abhrahamu, iye akhadzati kubalwa ninga mwana wa dzindza ya mbuyace.+
11 Unyantsembe wa dzindza ya Levi+ ukhali khundu ya Mwambo wa Mose udaperekwa kuna Aizraeli. Khala anyantsembe anewa mbadakwanisa kuphedza anthu toera kukhala akusowa madawo, mphapo thangwi yanji mbadafunika nyantsembe unango ninga Melekizedheki,+ tayu ninga Aroni? 12 Thangwi basa ya unyantsembe ingacinjwa, pisafunikambo kucinja Mwambo.+ 13 Thangwi munthu analongwa mu pinthu pyenepi ndi wa dzindza inango, yakuti nee munthu mʼbodzi wa dzindza ineyi atumikira pa guwa ya ntsembe.+ 14 Tonsene tisadziwa mwadidi kuti Mbuyathu abalwa mu dzindza ya Yuda,+ mbwenye Mose nee alonga cinthu cinapangiza kuti anyantsembe mbadabalwa mu dzindza ineyi.
15 Pontho pyenepi pisaoneka pakweca kakamwe, thangwi alipo nyantsembe+ unango ninga Melekizedheki,+ 16 wakuti adzakhala nyantsembe, tayu thangwi yakubalwa mu dzindza ninga pinaphemba Mwambo, mbwenye thangwi iye ali na mphambvu ya umaso wakukhonda kufudzika.+ 17 Thangwi ya iye, waperekwa umboni kuti: “Iwe ndiwe nyantsembe wakwenda na kwenda ninga Melekizedheki.”+
18 Natenepa, ntemo wakale wabuluswa thangwi ndi wakufewa, pontho nee unakwanisa kutiphedza.+ 19 Thangwi Mwambo nee walungamisa cinthu,+ mbwenye Mulungu apereka cidikhiro cadidi kakamwe+ cakuti cinakwanisa kulungamisa pinthu pyonsene; pontho na cidikhiro ceneci, ife tisakwanisa kufendedzera Mulungu.+ 20 Pyenepi nee pyacitwa mwakukhonda kudumbira, 21 (thangwi mwandimomwene alipo anthu adakhala anyantsembe mwakukhonda kucitirwa dumbiro, mbwenye unoyu akhala nyantsembe kubulukira mu dumbiro idacitwa thangwi ya iye, idacitwa na Ule adalonga kuti: “Yahova* adumbira, pontho iye nkhabe kudzacinja manyerezero ace:* ‘Iwe ndiwe nyantsembe wakwenda na kwenda’”),+ 22 natenepa, Yezu adzakhala cinyindiro ca cibverano cadidi kakamwe.+ 23 Kusiyapo pyenepi, pakhafunika anthu azinji toera apite pa mbuto ya nyantsembe,+ thangwi kufa kukhaapingiza toera apitirize kutumikira ninga anyantsembe, 24 mbwenye nakuti iye asapitiriza kukhala mʼmaso kwenda na kwenda,+ nkhabe munthu anafuna kupita pa mbuto yace ninga nyantsembe. 25 Natenepa, iye anakwanisambo kupulumusa mwakukwana ale anafendedzera Mulungu mu dzina yace, thangwi ndzidzi onsene iye ali mʼmaso toera kuabvunulira.+
26 Thangwi mphyakuthema kwa ife kukhala na nyantsembe wankulu ninga unoyu: Wakukhulupirika, wakusowa mulando, wakusowa midonthi,+ wakusiyana na anyakudawa, wakuti akwizwa kudzulu kakamwe.+ 27 Mwakusiyana na anyantsembe akulu anewa, iye nee asafunika kupereka ntsembe ntsiku zonsene,+ pakutoma thangwi ya madawo ace, buluka penepo thangwi ya madawo a mbumba;+ thangwi iye acita pyenepi kabodzi basi mudaperekeka iye ninga ntsembe, pontho ntsembe yace inaphedza anthu kwenda na kwenda.+ 28 Thangwi Mwambo usasankhula anthu akufewa+ toera akhale anyantsembe akulu, mbwenye dumbiro idacitwa+ pakumala kukhazikiswa kwa Mwambo, isasankhula Mwana, ule adalungamiswa+ kwenda na kwenda.
8 Cinthu cakufunika kakamwe mu pinthu pinalonga ife ndi ici: Ife tiri na nyantsembe wankulu ninga unoyu,+ pontho iye akhala pantsi kudzulu, kukhundu yamadyo ya mpando waumambo wa Mulungu wankulu.+ 2 Iye ndi ntumiki wa pa mbuto yakucena+ na wa pa tabhernakulo* yandimomwene idamangwa na Yahova,* tayu na munthu. 3 Thangwi nyantsembe wankulu onsene asasankhulwa toera apereke miyoni na ntsembe; natenepa, iye akhafunikambo akhale na cinthu toera kucipereka.+ 4 Mbidakhala kuti iye ali pa dziko yapantsi, nee mbadakhala nyantsembe,+ thangwi alipo kale anthu anapereka miyoni mwakubverana na Mwambo. 5 Basa inaphatwa na anthu anewa ndi cipangizo na nʼthundzi+ wa pinthu pyakudzulu.+ Pyenepi pyapangizwa mu ntemo udapereka Mulungu kuna Mose pikhafuna iye kumanga tabhernakulo: Thangwi iye alonga: “Cita mphole-mphole toera ucite pinthu pyonsene mwakubverana na pire pidapangizwa iwe paphiri.”+ 6 Mbwenye cincino Yezu apaswa basa* yadidi kakamwe, thangwi iyembo ndi muimiriri+ wa cibverano cadidi kakamwe,+ cidacitwa mwakutawirika, mwakubverana na mapikiro adidi kakamwe.+
7 Khala cibverano cakutoma cikhali cakusowa madodo, nee mbapadafunikabve cibverano caciwiri.+ 8 Thangwi iye asaona madodo pakati pa mbumba, angalonga kuti: “‘Onani! Ziri kufika ntsiku,’ alonga Yahova,* ‘zakuti ine ndinadzacita cibverano cipswa na dzindza ya Izraeli pabodzi na dzindza ya Yuda. 9 Nee cinadzakhala cibverano ninga cidacita ine na ambuyawo pa ntsiku idaaphata ine nkono toera kuabulusa mu dziko ya Ejitu,+ thangwi iwo nee apitiriza kubvera cibverano canga; natenepa, ine nee ndapitiriza kuatsalakana,’ alonga Yahova.*
10 “‘Thangwi ici ndi cibverano cinafuna kucita ine na mbumba ya Izraeli pakumala kwa ntsiku zenezi,’ alonga Yahova.* ‘Ine ndinadzaikha miyambo yanga mʼmanyerezero mwawo, pontho ndinadzailemba mʼmitima yawo.+ Ine ndinadzakhala Mulungu wawo, iwombo anadzakhala mbumba yanga.+
11 “‘Pontho, iwo nee anadzapfundzisanabve unango na ndzace, peno mʼbale na mʼbale, mbalonga: “Dziwani Yahova!”* Thangwi onsene anadzandidziwa, kutomera wangʼono mpaka wankulu. 12 Thangwi ine ndinadzaalekerera macitiro awo akukhonda kulungama, pontho nee ndinadzakumbukabve madawo awo.’”+
13 Pidalonga iye “cibverano cipswa,” iye acitisa kuti cakutoma cikhale cakusowa mphambvu.+ Mphapo khala ndi cakusowa mphambvu, pontho ciri kukhala cakale, ciri cifupi toera kufudzika.+
9 Thangwi cibverano cakutoma cikhali na mitemo yakutawirika ya ulambiri,* pontho cikhali na mbuto yakucena+ pa dziko yapantsi. 2 Tabhernakulo idamangwa ikhali na mbuto ziwiri. Mbuto yakutoma ikhali na cakuikhira nyale,+ meza na mikate ya ntsembe;+ ineyi isacemerwa Mbuto Yakucena.+ 3 Mbwenye kuntsi kwa nguwo yaciwiri+ kukhali na mbuto inacemerwa Yakucena Kakamwe.+ 4 Mwenemu mukhali na combo ca ouro cakupisira insenso,+ pontho mukhali na bokosi ya cibverano+ yakuti yonsene ikhadamala kukhwazwa ouro,+ mʼbokosi ineyi mukhali na khomitco ikulu ya ouro yakuti ikhali na mana.+ Mukhalimbo na ndodo ya Aroni, ire yakuti ikhadaphukira,+ pontho mukhali na matabwa*+ a cibverano; 5 pontho padzulu pa bokosi pakhali na akerubhi ambiri akuti maphapido awo akhaphimbira pa mbuto ikhaperekwa ntsembe+ toera kukhala pontho na uxamwali na Mulungu. Mbwenye uno nee ndi ndzidzi toera kufokotoza pinthu pyenepi cibodzi na cibodzi.
6 Pidamala kucitwa pinthu pyenepi munjira ineyi, anyantsembe akhapita mwakukhonda phonya mu mbuto yakutoma ya tabhernakulo toera kuphata mabasa aulambiri;+ 7 mbwenye mu mbuto yaciwiri, basi ene nyantsembe wankulu ndiye akhapitamo kabodzi pa caka,+ iye akhafunika kukwata ciropa+ cakuti mbadacipereka thangwi ya iye,+ pontho thangwi ya madawo akuti mbumba+ aacita mwakukhonda dziwa. 8 Natenepa, nzimu wakucena wapangiza pakweca kuti nkhabepo adapangizwa njira yakuenda ku mbuto yakucena mu ndzidzi wakuti tabhernakulo yakutoma ikhalipo.+ 9 Tabhernakulo ineyi ndi cipangizo ca mu ndzidzi uno.+ Mwakubverana na masasanyiro anewa, isaperekwa miyoni na ntsembe.+ Mbwenye pyenepi nkhabe kwanisa kucenesa mwakukwana cikumbuntima ca munthu analambira Mulungu.+ 10 Pinthu pyenepi basi ene pisaphataniza pyakudya, pyakumwa na misambo yakusiyana-siyana yakucenesa anthu na pinthu.*+ Pinthu pyenepi pikhaphembwa na mwambo thangwi ya manungo,+ pontho pikhafunika kucitwa mpaka pa ndzidzi udakhazikiswa toera kusasanyira pinthu.
11 Mbwenye pidabwera Kristu ninga nyantsembe wankulu wa pinthu pyadidi piri na ife cincino, iye apita mu tabhernakulo ikulu na yadidi kakamwe, yakuti nee yacitwa na manja a anthu, pyenepi pisabveka kuti nee ndi ya pa dziko yapantsi. 12 Iye apita mu mbuto yakucena na ciropa cace,+ tayu na ciropa ca mabokho peno ca anangʼombe acimuna; iye apitamo kabodzi basi, mbatiombola* kwenda na kwenda.+ 13 Khala ciropa ca mabokho na ca ngʼombe,+ pabodzi na madotha a mwanangʼombe wacikazi akhawazirwa ale akuti akhali na midonthi, pikhacenesa manungo awo,+ 14 mphapo ndiye tani ciropa ca Kristu,+ wakuti atsogolerwa na nzimu wakucena wakwenda na kwenda mbaperekeka ekhene kuna Mulungu ninga munthu wakusowa midonthi? Ciropa cace cisacenesa pikumbuntima pyathu ku mabasa akufa+ toera tikwanise kulambira Mulungu wa mʼmaso.+
15 Na thangwi ineyi, iye ndi muimiriri wa cibverano cipswa,+ toera ale adacemerwa atambire pikiro ya unthaka wakwenda na kwenda, thangwi iye afa ninga ciomboli+ toera kuasudzula mʼmadawo adacita iwo pikhali iwo mu cibverano cakale.+ 16 Thangwi pangakhazikiswa cibverano na Mulungu, pisafunika kuti munthu adaimirira cibverano ceneci afe, 17 thangwi cibverano cisaphata basa munthu angafa, ico nkhabe kuphata basa khala munthu adaciimirira aciri mʼmaso. 18 Munjira ibodzi ene, cibverano cakutoma nee cakhazikiswa* mwakukhonda kuphatisira ciropa. 19 Thangwi Mose pidamala iye kudziwisa mitemo yonsene ya Mwambo kuna mbumba yonsene, akwata ciropa ca anangʼombe acimuna na ca mabokho, pabodzi na madzi, akwatambo maweya akufuira kakamwe a bira mbaamangirira pa matsandzo a muti wa isopo, awazira bukhu* na mbumba yonsene, 20 mbalonga: “Ici ndi ciropa ca cibverano, cibverano cidakupangani Mulungu toera mucikoye.”+ 21 Munjira ibodzi ene, iye awazirambo ciropa tabhernakulo na pyombo pyonsene pinaphatisirwa mʼbasa yaulambiri.*+ 22 Inde, mwakubverana na Mwambo, pinthu pizinji kakamwe pisaceneswa na ciropa,+ pontho pangakhonda kucuciswa ciropa, anthu nkhabe kulekererwa madawo awo.+
23 Na thangwi ineyi, pikhafunika kuti pinthu pyapantsi pano pyakuti ndi cipangizo+ ca pinthu pyakudzulu, piceneswe munjira ineyi,+ mbwenye pinthu pyakudzulu pisaceneswa na ntsembe zadidi kakamwe kupiringana ntsembe zenezi. 24 Thangwi Kristu nee apita mu mbuto yakucena idacitwa na manja a anthu,+ yakuti ndi cipangizo ca mbuto yandimomwene,+ mbwenye iye apita kudzulu,+ cincino iye asaonekera pamaso pa Mulungu thangwi ya ife.+ 25 Pyenepi nee pyacitwa toera iye aperekeke kazinji kene, ninga pikhacita nyantsembe wankulu pa caka+ mu ndzidzi ukhapita iye mu mbuto yakucena na ciropa cakuti nee ndi cace. 26 Mbapidakhala tenepo, iye akhafunika kuona nyatwa kazinji kene kubulukira pa ndzidzi udacitwa dziko. Mbwenye cincino, kunkhomo kwa midzidzi ino,* iye aonekera kabodzi basi, toera afudze madawo thangwi yakuperekeka kwace ninga ntsembe.+ 27 Ninga anthu akuti asadikhira kufa kabodzi basi, mbwenye buluka penepo anadzatongwa, 28 tenepambo Kristu aperekwa kabodzi basi toera abuluse madawo a anthu azinji;+ mbwenye angadzaonekera kaciwiri nee ndi toera kubulusa* madawo, pontho iye anadzaoniwa na ale ananʼdikhira na cifuno cikulu toera kupulumuswa.+
10 Mwambo ndi cipangizo ca*+ pinthu pyadidi pinafuna kudza,+ tayu maonekero andimomwene a pinthu pyenepi. Natenepa, Mwambo* na ntsembe zibodzi zene zinapitiriza iwo kupereka caka na caka, cipo pinakwanisa kulungamisa ale anafendedzera Mulungu toera kumulambira.+ 2 Khala ntsembe zenezi mbazidakwanisa kualungamisa, kodi iwo nee mbadasiya kuzipereka? Thangwi ale anabweresa ntsembe,* pakumala kuceneswa, nee mbadapasika pontho mulando thangwi ya madawo awo. 3 Mbwenye ntsembe zenezi zisaperekwa caka na caka toera kuakumbusa madawo awo,+ 4 thangwi nkhabe kwanisika kuti ciropa ca ngʼombe na ca mabokho cibuluse madawo.
5 Na thangwi ineyi, pidabwera Kristu pa dziko, alonga: “‘Imwe nee mwafuna ntsembe na miyoni, mbwenye mwandikhunganyira manungo. 6 Imwe nee mwakomerwa na ntsembe zakupiswa, nee na ntsembe zinaperekwa thangwi ya madawo.’+ 7 Buluka penepo, ine ndalonga: ‘Onani! Ine ndabwera, (mʼbukhu* mwalembwa mphangwa zinalonga pya ine) toera ndicite pinafuna imwe, Mulungu wanga.’”+ 8 Pakutoma iye alonga: “Imwe nee mwafuna, pontho nee mwakomerwa na ntsembe, miyoni, ntsembe zakupiswa, nee na ntsembe zinaperekwa thangwi ya madawo,” zakuti ndi ntsembe zinaperekwa mwakubverana na Mwambo, 9 buluka penepo, iye alonga: “Onani! Ine ndabwera toera kucita pinafuna imwe.”+ Iye amalisa cakutoma toera akhazikise caciwiri. 10 Mwakubverana na “pinafuna”+ iye, ife taceneswa na manungo a Yezu Kristu adaperekwa ninga ntsembe kabodzi basi.+
11 Kusiyapo pyenepi, nyantsembe asalimira pa mbuto yace ya basa ntsiku zonsene toera aphate basa yace yakutumikira anango,*+ pontho toera kupereka kazinji kene ntsembe zibodzi zene,+ zakuti cipo zinakwanisa kumalisiratu madawo.+ 12 Mbwenye iye apereka ntsembe ibodzi basi thangwi ya madawo, mbakhala pantsi kunkono wamadyo wa Mulungu,+ 13 buluka penepo, iye adikhira mpaka anyamalwa ace aikhwe pantsi pa manyalo* ace.+ 14 Thangwi iye asacitisa kuti anthu adaceneswa akhale akulungama+ kwenda na kwenda kubulukira mu ntsembe ibodzi basi idapereka iye. 15 Kusiyapo pyenepi, nzimu wakucena usaperekambo umboni kuna ife munalonga iwo kuti: 16 “‘Ici ndi cibverano cinafuna kucita ine na iwo pakumala kwa ntsiku zenezi,’ alonga Yahova.* ‘Ine ndinadzaikha miyambo yanga mʼmanyerezero mwawo, pontho ndinadzailemba mʼmitima yawo.’”+ 17 Buluka penepo, iwo walonga: “Pontho ine nee ndinadzakumbukabve madawo awo na macitiro awo akukhonda kubverana na mwambo.”+ 18 Natenepa, Mulungu alekerera pinthu pyenepi, nkhabe funikabve kupereka ntsembe thangwi ya madawo.
19 Abale, nakuti tiri na cinyindiro cakukwana toera kuphatisira njira yakuenda mu mbuto yakucena+ kubulukira mu ciropa ca Yezu, 20 njira ipswa yakuti isatsogolera ku umaso, idatifungulira iye pa nguwo+ yakuti ndi manungo ace, 21 pontho, nakuti tiri na nyantsembe wankulu anayangʼanira panyumba ya Mulungu,+ 22 tendeni tifendedzere Mulungu na ntima wathu onsene, na cikhulupiro cakukwana, mbatikhala na mitima yakucena, pontho na cikumbuntima cadidi,+ mbatikhala na manungo adasambiswa na madzi akucena.+ 23 Tendeni tipitirize kulonga pakweca pya cidikhiro cathu, mbatikhonda kubwerera nduli,*+ thangwi ule adapikira ndi wakukhulupirika. 24 Pontho tendeni tinyerezerane* unango na ndzace, mbatiwangisana* toera kupangiza ufuni na kuphata mabasa adidi,+ 25 tikhonde kudjomba misonkhano,+ ninga pinacita anango akuti ali na nsambo unoyu, mbwenye tiwangisane unango na ndzace,+ makamaka mu ndzidzi unaona imwe kuti ntsiku ya Mulungu iri kufika.+
26 Thangwi tingacita madawo mwakufuna* pakumala kutambira cidziwiso candimomwene cinalonga pya undimomwene,+ nkhabebve ntsembe inango inafuna kuperekwa thangwi ya madawo athu,+ 27 mbwenye tinadikhira na kugopa kakamwe kuti tinadzatongwa, pontho pana ukali ukulu wakuti unadzafudza apingizi a Mulungu.+ 28 Ale akhapwaza Mwambo wa Mose akhaphiwa mwakukhonda kubverwa ntsisi, khala pali na umboni wa anthu awiri peno atatu.+ 29 Mphapo ndi api maonero anu? Khala munthu aponda Mwana wa Mulungu, mbapwaza ciropa ca cibverano+ cidaceneswa na iye, pontho khala iye atikana, mbapwaza nzimu wa Mulungu unapangiza na iye kukoma ntima kwace kukulu,+ kodi munthu unoyu nee anathema kutcunyuswa kakamwe? 30 Thangwi ife tisadziwa ule adalonga kuti: “Kubwezera ndi kwanga; ine ndinadzabwezera.” Pontho pyalembwa kuti: “Yahova* anadzatonga mbumba yace.”+ 31 Cinthu cakugopswa kakamwe ndi kutcunyuswa na* Mulungu wa mʼmaso.
32 Natenepa, ndzidzi onsene kumbukani ntsiku za nduli, zakuti pidamala imwe kufokotozerwa,+ mwapirira pinthu pizinji, maseze mwaona nyatwa zizinji. 33 Midzidzi inango imwe mwaoneswa nyatwa pakweca,* mbamutikanwa; pontho midzidzi inango imwe mukhali pabodzi na ale akhaoneswa nyatwa zenezi. 34 Thangwi imwe mwabvera ntsisi ale akhali nkaidi, mwatawira kupokoserwa pinthu pyanu+ mbamukhonda kuluza kutsandzaya kwanu, thangwi mukhadziwa kuti imwe muli na cinthu cadidi kakamwe cakuti nkhabe kumala.+
35 Natenepa, lekani kusiya kulonga mwacipapo,* thangwi pyenepi pinadzabweresa nkhombo kakamwe.+ 36 Imwe musafunika kupirira,+ toera mungamala kucita pinafuna Mulungu, mutambire pinthu pidapikira iye. 37 Thangwi “thimize pano,”+ pontho, “ule wakuti ali kubwera anadzafika, iye nee anadembuka.”+ 38 “Mbwenye munthu wanga wakulungama anadzakhala na umaso thangwi ya cikhulupiro cace,”+ pontho, “iye angabwerera nduli,* ine nee ndinakomerwa naye.”+ 39 Na thangwi ineyi, ife nee ndife anthu anabwerera nduli* toera kufudzwa,+ mbwenye ndife anthu a cikhulupiro toera kupulumusa umaso wathu.
11 Cikhulupiro ndi cidikhiro cakunyindirika ca pinthu pinadikhirwa,+ cipangizo* cakuti pinthu pinakhonda kuoneka na maso mwandimomwene piripo. 2 Thangwi ya cikhulupiro, anthu a midzidzi yakale atambira umboni wakuti Mulungu akhakomerwa na iwo.
3 Thangwi ya cikhulupiro, ife tisabvesesa kuti pinthu piri kudzulu na pa dziko yapantsi pyakhazikiswa kubulukira mu fala ya Mulungu; natenepa, pinthu pyakuoneka pyacitwa kubulukira mu pinthu pyakukhonda kuoneka.
4 Thangwi ya cikhulupiro, Abheli apereka kuna Mulungu ntsembe ya ntengo ukulu kakamwe kupiringana ntsembe ya Kaini.+ Thangwi ya cikhulupiro ceneci, iye atambira umboni wakuti akhali wakulungama, thangwi Mulungu akomerwa na* miyoni yace.+ Thangwi ya cikhulupiro cace, iye asapitiriza kulonga,+ maseze iye afa.
5 Thangwi ya cikhulupiro, Enoki+ athukuswa na Mulungu toera akhonde kufa mwakuthabuka, pontho nkhabe kudaoneka iye, thangwi Mulungu akhadanʼthukusa;+ thangwi mbadzati kuthukuswa, iye atambira umboni wakuti akhadakomeresa Mulungu. 6 Kusiyapo pyenepi, munthu angasowa cikhulupiro nee anakwanisa kukomeresa Mulungu, thangwi munthu anafendedzera Mulungu asafunika kukhulupira kuti iye alipo, pontho asapasa nkhombo ale anansaka na ntima onsene.+
7 Thangwi ya cikhulupiro, Nowa+ pidamala iye kutambira cenjezo ya Mulungu thangwi ya pinthu pyakuti nee pikhaoneka,+ iye apangiza kugopa Mulungu mbamanga arka+ toera kupulumusa anthu a panyumba pace; pontho thangwi ya cikhulupiro cace, iye akonesa* dziko+ mbakhala nyakutambira unthaka waulungami unabulukira mu cikhulupiro.
8 Thangwi ya cikhulupiro, Abhrahamu+ pidacemerwa iye na Mulungu, abvera, mbaenda ku mbuto ikhafuna iye kutambira ninga unthaka; iye abuluka mbaenda, maseze nee akhadziwako kukhaenda iye.+ 9 Thangwi ya cikhulupiro iye akhala ninga mulendo mu dziko yakupikirwa,+ mbakhala mʼmisasa+ na Izaki pabodzi na Yakobe, ale akuti mbadatambirambo unthaka wa pikiro ibodzi ene pabodzi na iye.+ 10 Thangwi iye akhadikhira nzinda wakukumbirwa mwadidi, wakuti nyakuutanda na nyakuumanga ndi Mulungu.+
11 Pontho thangwi ya cikhulupiro, Sara apaswa mphambvu toera kubala mwana* maseze iye akhadapiringana ndzidzi wakubala,+ thangwi akhaona kuti ule adacita pikiro ineyi ndi wakukhulupirika.* 12 Na thangwi ineyi, kubulukira mwa mamuna mʼbodzi wakuti manungo ace akhali ninga akufa,+ abalwa ana+ azinji ninga nyenyezi zakudzulu, akukhonda kulengeseka ninga matcetca a nʼkhundu-nʼkhundu mwa bara.+
13 Anthu anewa onsene afa mwakukhulupirika, maseze nee atambira pinthu pidapikirwa iwo;+ mbwenye apiona nakutali,+ apitawira mwakutsandzaya, mbalonga pakweca kuti iwo akhali alendo akuti mbadakhala mu ndzidzi wakucepa mu dziko ineyi. 14 Ale analonga munjira ineyi, asapangiza kuti ali kusaka mwaphinga mbuto yawo ene toera akhale. 15 Mbidakhala kuti iwo apitiriza kunyerezera mbuto idasiya iwo,+ mbadakwanisa kubwerera. 16 Mbwenye undimomwene ndi wakuti anthu anewa akhawangisira toera kugumana mbuto yadidi kakamwe, yakuti ndi yakudzulu. Na thangwi ineyi, Mulungu nkhabe kukhala na manyadzo angacemerwa Mulungu wawo,+ thangwi iye aakhunganyira nzinda.+
17 Thangwi ya cikhulupiro, Abhrahamu pidayeserwa iye+ na Mulungu, pikhali ninga apereka kale Izaki ninga ntsembe. Natenepa, mamuna wakuti akhadatambira mapikiro, mwakutsandzaya akhali dzololo toera kupereka mwanace mʼbodzi ekha,+ 18 maseze iye akhadapangwa kuti: “Anafuna kucemerwa dzindza* yako anabulukira kuna Izaki.”+ 19 Mbwenye iye anyerezera kuti Mulungu mbadakwanisa kulamusa mwanace muli akufa; natenepa, iye antambira ninga wakulamuswa muli akufa; pyenepi pyapangiza pinthu pikhafuna kudzacitika kutsogolo.+
20 Pontho thangwi ya cikhulupiro, Izaki apasa nkhombo Yakobe+ na Izau,+ mbaapanga pikhafuna kucitika kutsogolo.
21 Thangwi ya cikhulupiro, Yakobe pikhali iye cifupi toera kufa,+ apasa nkhombo mʼbodzi na mʼbodzi wa ana amuna a Zuze,+ pontho atsamira pa ntsonga ya ndodo yace mbalambira Mulungu.+
22 Thangwi ya cikhulupiro, Zuze pikhali iye kunkhomo kwa umaso wace, alonga kuti Aizraeli mbadabuluka mu Ejitu, pontho iye aapasa pitsogolero* thangwi ya pikhafunika iwo kucita na magogodo ace.+
23 Thangwi ya cikhulupiro, Mose abiswa na anyakubalace mʼmiyezi mitatu pidamala iye kubalwa,+ thangwi iwo aona kuti mwana unoyu akhali wakubalika,+ pontho iwo nee agopa ntemo wa mambo.+ 24 Thangwi ya cikhulupiro, pidakula Mose,+ akhonda kucemerwa mwana wa mwana wankazi wa Farau,+ 25 mbwenye asankhula kuthabuswa pabodzi na mbumba ya Mulungu, mbakhonda kutsandzaya na pinthu pya madawo, pyakuti ndi pya ndzidzi wakucepa, 26 thangwi iye akhaona kuti kupwazwa kwace ninga Nyakudzodzwa* ndi mpfuma ikulu kakamwe kupiringana mpfuma ya mu Ejitu, thangwi iye akhayangʼanisisa muoni ukhafuna kudzatambira iye. 27 Thangwi ya cikhulupiro, iye abuluka mu Ejitu,+ tayu thangwi yakugopa ukali wa mambo,+ thangwi iye akhapitiriza kukhala na cinyindiro cakuwanga ninga ali kuona ule wakuti nkhabe kuoneka.+ 28 Thangwi ya cikhulupiro, iye acita Paskwa mbakhwaza ciropa mʼmaaro a misuwo, toera anju wa Mulungu akhonde kupha anawo autombo.+
29 Thangwi ya cikhulupiro, mbumba yawambuka Bara Yakufuira ninga ali kufamba pa mataka akuuma,+ mbwenye Aejitu pidayeserambo iwo kucita pyenepi, afudzwa na madzi.+
30 Thangwi ya cikhulupiro, mipanda ya Yeriko yagwa pidamala iyo kuzungulirwa na Aizraeli mu ntsiku zinomwe.+ 31 Thangwi ya cikhulupiro, Raabhe, nkazi wauputa* nee afudzwa pabodzi na ale adakhonda kubvera, thangwi iye atambira mwadidi amuna adatumwa toera aende kaone dziko mwacibisobiso.+
32 Ndinalonganji pontho? Ndzidzi unandicepera toera kulonga pya Jidhiyoni,+ Bharaki,+ Samisoni,+ Yefite,+ Dhavidhi,+ Samweli+ pabodzi na aprofeta anango. 33 Thangwi ya cikhulupiro, iwo akunda maumambo,+ akhazikisa ulungami, atambira mapikiro,+ afunga milomo ya nkhalamu,+ 34 athimisa mphambvu ya moto,+ apulumuka pikhafuna iwo kuphiwa na supada,+ maseze iwo akhali akufewa apaswa mphambvu,+ akhala amphambvu kunkhondo,+ mbathamangisa anyankhondo adabwera kudzamenyana na dziko yawo.+ 35 Akazi atambira anyakufunika awo adalamuswa muli akufa,+ mbwenye anthu anango athabuswa thangwi akhonda kusiya cikhulupiro cawo, basi ene toera asudzulwe, iwo acita pyenepi toera agumane ntundu wadidi kakamwe wa kulamuswa muli akufa. 36 Inde, anango aona nyatwa thangwi ya kusekwa, kukwapulwa, kusiyapo pyenepi, amangwa na maunyolo+ mbafungirwa nkaidi.+ 37 Iwo aponyerwa miyala,+ ayeserwa, apandulwa pakati-nakati, aphiwa na supada,+ akhabvala nthembe za mabira na za mbuzi,+ akhasowa pinthu, aona nyatwa,+ pontho iwo akhathabuswa;+ 38 dziko nee ikhali mbuto yakuthema kuna iwo toera akhale. Iwo akhaenda mbandzendza-ndzendza mʼmathando, mʼmapiri, mʼmphako za miyala+ na mʼmadzimba.
39 Maseze anthu anewa onsene atambira umboni wadidi thangwi ya cikhulupiro cawo, iwo nee atambira cinthu cidapikirwa iwo, 40 thangwi Mulungu akhadaona mwanyapantsi cinthu cadidi kakamwe cikhafuna iye kutipasa,+ toera iwo akhonde kulungamiswa* ife mbatidzati.
12 Natenepa, nakuti tazungulirwa na nsoka ukulu wa* amboni, tisafunikambo kusiya pinthu pyonsene pyakulemera na madawo akuti asatimanga mwakukhonda nentsa,+ pontho tendeni tithamange mwakupirira pa mapika adaikhwa patsogolo pathu;+ 2 ticite pyenepi munayangʼanisisa ife Yezu Ntsogoleri wa cikhulupiro cathu, wakuti asatiphedza toera tikhale na cikhulupiro cakukwana.+ Thangwi ya kutsandzaya kudaikhwa patsogolo pace, iye apirira pamuti wakusikimizira,* apwaza manyadzo, pontho cincino iye akhala pantsi kukhundu yamadyo ya mpando waumambo wa Mulungu.+ 3 Mwandimomwene, nyerezerani mwadidi ule adapirira mafala mazinji akuipa adalongwa na anyakudawa,+ akuti munjira ineyi, akhacita pinthu pyakuti nee mbapidaaphedza. Citani pyenepi toera mukhonde kuneta, nee kubwerera nduli.*+
4 Mu nkhondo inamenya imwe toera kukunda madawo anewa, imwe mudzati kupirira mpaka kubuluka ciropa canu. 5 Pontho mwaduwaliratu cenjezo inaperekwa kuna imwe ninga ana: “Mwananga, leka kupwaza kulanga kwa Yahova,* pontho leka kufewa manungo* iye angakusandika; 6 thangwi Yahova* asalanga ale anafuna iye; mwandimomwene, iye asakwapula* munthu anatambira iye ninga mwanace.”+
7 Imwe musafunika kupirira, thangwi ineyi ndi njira ibodzi yakulangwa* kwanu. Mulungu asakutsalakanani ninga anace.+ Kodi ndi mwana upi wakuti nkhabe kulangwa na babace?+ 8 Mbwenye khala monsene nee musalangwa munjira ineyi, simwe anace andimomwene tayu, mbwenye ndimwe ana akunjira.* 9 Kusiyapo pyenepi, ababathu aunyama akhatilanga; ngakhale tenepo, ife tikhaalemedza. Mphapo nee tisafunikambo kubvera na ntima onsene Babathu wakudzulu* toera tikhale na umaso?+ 10 Thangwi iwo atilanga mu ndzidzi wakucepa mwakubverana na pikhaona iwo kuti mphyadidi, mbwenye iye asacita pyenepi toera atiphedze kuti tikhale akucena ninga iye.+ 11 Mwandimomwene, ife nee tisakomerwa mu ndzidzi unalangwa ife, mbwenye tisabva kupha;* ngakhale tenepo, kuna ale anatawira kupfundziswa nako, mukupita kwa ndzidzi kulangwa kweneku kusabala nsapo wantendere mwakubverana na ulungami.
12 Natenepa, wangisani manja akusowa mphambvu na mabondo adagoboka,*+ 13 pontho pitirizani kulungamisa njira zinafamba imwe na manyalo anu,+ toera nyakulamala akhonde kutekera, mbwenye toera awange. 14 Sakani kukhala muntendere na anthu onsene,+ mbamukhala na umaso wakucena+ wakuti munthu angakhonda kukhala nawo, nkhabe kudzaona Mbuya. 15 Citani mphole-mphole toera akhonde kuoneka munthu wakuti analuza kukoma ntima kukulu kwa Mulungu, toera pakati panu pakhonde kuphukira ntcitci wakuipa wakuti unabweresa nyatwa mbupswipisa anthu azinji;+ 16 pontho citani mphole-mphole toera pakati panu pakhonde kuoneka munthu anacita ulukwali,* nee munthu anakhonda kulemedza pinthu pya Mulungu,* ninga pidacita Izau, wakuti agulisa ufulu* wace ninga mwana wautombo* toera apaswe mbale ibodzi basi ya cakudya.+ 17 Thangwi imwe musadziwa kuti mukupita kwa ndzidzi, pikhafuna iye kutambira nkhombo, iye akhonderwa; maseze ayesera kakamwe mbalira+ toera kucinja cisankhulo cidacita babace, nkhabe cidakwanisa iye.
18 Thangwi imwe nee mwafendedzera phiri yakuti munakwanisa kuikhuya,+ yakugaka moto,+ yakuti iri na khole yakupswipa, cidima cikulu na condzi,+ 19 pontho nee mwafendedzera phiri yakuti pabveka kulira kwa tuluka,+ fala+ idabuluka kudzulu mbilonga kuna mbumba, yakuti mbumba pidaibva iwo, yadembetera Mose toera fala ikhonde kulonga pontho cinthu cinango kuna iwo.+ 20 Thangwi iwo akhacimwana kupirira ntemo wakuti: “Na cinyama cene cingakhuya* phiri, cisafunika kuponyerwa miyala mpaka kufa.”+ 21 Pontho, pinthu pidaona iwo penepo pikhali pyakugopesa kakamwe, mbapicitisa Mose kulonga kuti: “Ine ndiri kutetemera thangwi yakugopa.”+ 22 Mbwenye imwe mwafendedzera Phiri ya Sioni+ na nzinda wa Mulungu wa mʼmaso, wakuti ndi Yerusalemu wakudzulu,+ kweneko kuli na pikwi na pikwi pya aanju 23 pa nsonkhano wawo ukulu.+ Pontho kuli na mpingo wa ana autombo* akuti madzina awo alembwa kudzulu, kuli na Mulungu wakuti ndi ntongi wa onsene,+ pontho kulimbo na umaso wauzimu+ wa anyakulungama adamala kulungamiswa kale,+ 24 pontho kuli na Yezu wakuti ndi muimiriri+ wa cibverano cipswa,+ na ciropa cidatiwazira iye, cakuti cisalonga mwadidi kakamwe kupiringana ciropa ca Abheli.+
25 Citani mphole-mphole toera mukhonde kukhala anthu akukhonda kubvesera* ule analonga. Thangwi khala ale adakhonda kubvesera ule akhapereka cenjezo ya Mulungu pa dziko yapantsi nee apulumuka, ifembo nee tinapulumuka tingasiya kubvesera fala ya ule analonga bulukira kudzulu.+ 26 Pa ndzidzi unoyu fala yace yatekenyesa dziko yapantsi,+ mbwenye cincino iye asapikira: “Pontho ine ndinadzatekenyesa dziko yapantsi na kudzulu kwene.”+ 27 Fala yakuti “pontho” isapangiza kubuluswa kwa pinthu pinafuna kudzatekenyeswa, pyakuti nee pyacitwa na Mulungu, toera pipitirize pinthu pyakuti nkhabe kudzatekenyeswa. 28 Nakuti tinadzatambira Umambo wakuti nkhabe kudzatekenyeswa, tendeni tipitirize kutambira kukoma ntima kukulu, kwakuti kunatiphedza toera kutumikira Mulungu munjira yakutawirika, ticite pyenepi mwakugopa Mulungu na mwacilemedzo cikulu. 29 Thangwi Mulungu wathu ndi ninga malirimi a moto wakufudza.+
13 Pitirizani kupangiza ufuni kuna abale.+ 2 Lekani kuduwala kutambira alendo,*+ thangwi yakucita pyenepi, anango mwakukhonda dziwa atambira aanju.+ 3 Kumbukani ale akuti ali nkaidi,*+ ninga kuti muli pabodzi na iwo.+ Kumbukanimbo ale anathabuswa, thangwi imwembo muciri na manungo aunyama.* 4 Banja isafunika kukhala yakulemedzeka pamaso pa anthu onsene, pontho bonde ya anyakumanga banja isafunika kukhala yakucena,*+ thangwi Mulungu anadzatonga anthu anacita ulukwali* na upombo.+ 5 Mu umaso wanu, khalani anthu akukhonda kufuna kakamwe kobiri,+ mbwenye mukomerwe* na pinthu piri na imwe.+ Thangwi iye alonga: “Ine cipo ndinadzakusiya, pontho cipo ndinadzakuthawa.”*+ 6 Toera tikhale na cipapo kakamwe, mbatilonga kuti: “Yahova* ndiye anandiphedza; nee ndinadzagopa. Kodi munthu anandicitanji?”+
7 Kumbukani ale anatsogolera pakati panu,+ ale adakupangani mafala a Mulungu, pontho, pakuona makhaliro awo adidi, towezerani cikhulupiro cawo.+
8 Yezu Kristu ndi mʼbodzi ene dzulo, lero, mpaka kwenda na kwenda.
9 Lekani kupeuswa na pipfundziso pyakusiyana-siyana pyakuti nkhabe kubverana na pidapfundziswa ife, thangwi mphyadidi kakamwe kuti ntima uwangiswe na kukoma ntima kukulu kwa Mulungu, kupiringana kuwangiswa na pyakudya,* pyakuti nkhabe kuphedza ale anapitowezera.+
10 Ife tiri na guwa ya ntsembe yakuti ale anatumikira pa tabhernakulo* nkhabe ufulu wakudya pinaperekwa pa guwa ineyi.+ 11 Thangwi ciropa ca pinyama, nyantsembe wankulu akhacikwata mbapita naco mu mbuto yakucena ninga ntsembe toera kulekererwa madawo, mbwenye manungo a pinyama akhapiswa kunja, kutali na misasa ya mbumba.+ 12 Na thangwi ineyi, Yezu aonambo nyatwa kunja kwa nsuwo ukulu wa nzinda,+ toera acenese mbumba na ciropa cace.+ 13 Natenepa, tendeni kuna iye kunja kwa misasa, mbatipirira kupwazwa ninga mudapwazwa iye,+ 14 thangwi pano ife nkhabe nzinda wakuti unapitiriza, mbwenye tisasaka na ntima onsene nzinda unafuna kudza.+ 15 Kubulukira mwa iye, ndzidzi onsene tendeni tisimbe Mulungu.+ Pyenepi ndi ninga ntsembe inapereka ife kuna Mulungu, yakuti ndi misapo ya milomo yathu,+ inadziwisa pakweca dzina yace.+ 16 Kusiyapo pyenepi, lekani kuduwala kucita pinthu pyadidi, mbamupasambo anango pinthu piri na imwe,+ thangwi Mulungu asakomerwa na ntsembe zenezi.+
17 Bverani ale anatsogolera pakati panu,+ mbamutawira na ntima onsene citsogolero cawo,+ thangwi iwo asakuonerani* ninga kuti anadzatawirira mulando.+ Mungacita pyenepi, iwo anaphata basa yawo mwakukomerwa, tayu mwakudungunya, thangwi pyenepi mbapidabweresa nyatwa kuna imwe.
18 Pitirizani kuticitira phembero, thangwi ife tisanyindira kuti tiri na cikumbuntima cadidi,* pontho tisafuna kupangiza makhaliro akulungama mu pinthu pyonsene.*+ 19 Mbwenye makamaka ndisakudembeterani kuti mucite phembero toera ndibwerere kuna imwe mwakukhonda dembuka.
20 Ine ndisaphembera toera Mulungu wantendere, ule wakuti kubulukira mu ciropa ca cibverano cakwenda na kwenda, alamusa muli akufa Mbuyathu Yezu nkumbizi wankulu wa mabira,+ 21 akupaseni pinthu pyadidi pyonsene pinafuna imwe toera mucite pinafuna iye, toera kubulukira mwa Yezu Kristu, iye acite mwa ife pire pyakuti ndi pyadidi pamaso pace; pontho iye mbapaswe mbiri kwenda na kwenda. Ameni.
22 Abale, cincino ine ndisakudembeterani toera mubvesere mwakupirira mafala awa aciwangiso, thangwi ine ndakulemberani tsamba yakuti iri na mafala akucepa. 23 Ndisafuna mudziwe kuti mʼbale wathu Timoti abuluswa nkaidi. Angafika cincino, ndinabwera pabodzi na iye kudzakuonani.
24 Perekani mwanyikiro wanga kuna onsene anatsogolera pakati panu, pabodzi na anthu onsene akucena. Abale a ku Italya+ akupereka mwanyikiro kuna imwe.
25 Mulungu mbapangize kukoma ntima kwace kukulu kuna imwe monsene.
Fala na Fala: “kunkhomo kwa ntsiku zino.”
Peno: “makhaliro a dziko.” Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “atambira ninga unthaka.”
Peno: “mbamulemedze.”
Fala na Fala: “mizimu yamphambvu.”
Fala na Fala: “Mulungu ndi mpando wako waumambo.”
Ndodo ineyi isabveka mphambvu ya utongi.
Peno: “Kudzulu na dziko yapantsi.”
Peno: “basa yakutumikira anango.”
Peno: “pantsi pa manyalo a Mwanace.”
Onani Apendise A5.
Peno: “kuombola.”
Fala na Fala: “mbeu.”
Peno: “adatambira ncemerero.”
Peno: “anatawira.”
Iye unoyu ndi Yezu.
Fala na Fala: “asatayika mʼmitima yawo.”
Peno: “umaso.”
Fala na Fala: “nzimu.” Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Peno: “ufulu wakulonga.”
Peno: “mwakukoma ntima; mwakukhurudzika.”
Peno: “anakhonda kubvera.”
Peno: “iye asadodomambo.”
Peno: “Pikhali iye ninga munthu pa dziko yapantsi.”
Fala na Fala: “mwakubverana na ndzidzi.”
Peno: “cakutafuna.”
Peno: “cakutafuna.”
Peno: “yakubvesesa.”
Fala na Fala: “kutongwa kwa kwenda na kwenda.”
Peno: “muoni wakukhonda lipa.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “mbeu.”
Peno: “cisankhulo.”
Nguwo ineyi ikhagawa Mbuto Yakucena na Mbuto Yakucena Kakamwe mu templo.
Fala na Fala: “anʼgawira.”
Peno: “ndzidzi onsene.”
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “nee anadzatsumbikika.”
Fala na Fala: “nsasa.”
Onani Apendise A5.
Peno: “utumiki.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “basa yakucena.”
Peno: “miyala ya matabwa.”
Fala na Fala: “ubatizo wakusiyana-siyana.”
Peno: “mbatisudzula.”
Fala na Fala: “nee catoma kuphata basa.”
Peno: “mpukutu.”
Fala na Fala: “mʼbasa yakucena.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Peno: “kutsalakana.”
Fala na Fala: “nʼthundzi wa.”
Munjira inango: “Anthu.”
Fala na Fala: “ale anaphata basa yakucena.”
Fala na Fala: “mu mpukutu.”
Fala na Fala: “basa yakucena.”
Peno: “cakupondera manyalo.”
Onani Apendise A5.
Peno: “mbatikhonda kufewa manungo.”
Peno: “kupangiza citsalakano kuna; kudzudzumika thangwi ya.”
Peno: “mbatikulumizana; mbatipasana mphambvu.”
Peno: “mwacakhomo.”
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “kugwa mʼmanja mwa.”
Fala na Fala: “kuikhwa pakweca ninga pa mbuto inacitirwa masendzekero.”
Fala na Fala: “kulonga mwaufulu.”
Peno: “iye angafewa manungo.”
Peno: “anthu anafewa manungo.”
Peno: “cipangizo cakunyindirika.”
Peno: “apereka umboni pidatawira iye.”
Peno: “apangiza kuti dziko ikhadathema kutcunyuswa.”
Fala na Fala: “mbeu.”
Peno: “wakunyindirika.”
Fala na Fala: “mbeu.”
Peno: “ntemo.”
Mucigerego ndi “Kristu.”
Fala ineyi isabveka nkazi anapita mʼmabonde toera apaswe kobiri.
Peno: “kukhala aungwiro.”
Fala na Fala: “khole ikulu ya.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Peno: “nee kufewa manungo.”
Onani Apendise A5.
Peno: “kubwerera nduli.”
Onani Apendise A5.
Peno: “asatcunyusa.”
Peno: “yakupfundziswa.”
Peno: “ana akudza.”
Peno: “Baba wa umaso wathu wauzimu.”
Peno: “tisatsukwala.”
Peno: “adaneta.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango, “Ulukwali.”
Fala na Fala: “pinthu pyakucena.”
Peno: “ukulu.”
Peno: “wakutoma.”
Peno: “cingagwentsa.”
Peno: “akutoma.”
Peno: “akupwaza.”
Peno: “kupangiza kukoma ntima kuna anthu akuti nee musaadziwa.”
Fala na Fala: “ale adamangwa na maunyolo; ale ali mʼmaunyolo.”
Munjira inango: “ninga kuti muli kuthabuka pabodzi na iwo.”
Peno: “yakusowa midonthi.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango, “Ulukwali.”
Peno: “mukwane.”
Peno: “kukupasira nkhodolo.”
Onani Apendise A5.
Pisabveka, mitemo ya pyakudya.
Peno: “templo.”
Peno: “asaonera umaso wanu.”
Peno: “cakucena.”
Peno: “kucita pinthu pyonsene mwakukhulupirika.”