Pinthu Pyakuti Asiyentista Nee Asapidziwa
Pisaoneka kuti asiyentista apfundza pizinji kakamwe thangwi ya pinthu pidacitwa kudzulu na pa dziko yapantsi. Mbwenye pana mibvundzo mizinji yakufunika kakamwe yakuti iwo nkhabe kwanisa kuitawira.
Kodi siyensiya inakwanisa kufokotoza kuti kudzulu, dziko yapantsi na umaso watoma tani? Ntawiro wacigwagwa ndi wakuti nkhabe. Anthu anango asalonga kuti asiyentista anapfundza pinthu pyakudzulu ndiwo anafuna kwanisa kufokotoza kuti pinthu pyonsene pyatoma tani. Mbwenye mpfundzisi unango wa ku universidhadhe ya ku Dartmouth anacemerwa Marcelo Gleiser, wakuti asapenula khala Mulungu alipo, alonga: “Ife nkhabe kwanisa kufokotoza kuti pinthu pyatoma tani.”
Kusiyapo pyenepi, nsolo unango wa mu revista Science News walonga tenepa thangwi ya matomero a umaso: “Panango pinacimwanika kudziwa kuti mwandimomwene umaso watoma tani pa dziko yapantsi. Miyala na pinthu pinango pyakuti mbapidapangiza kuti pinthu pikhali tani mu ntsiku zakutoma pa dziko yapantsi, nee pisaonekabve.” Pyenepi pisapangiza kuti mpaka pano siyensiya nkhabe kutawira mbvundzo wakuti: Kodi kudzulu, dziko yapantsi na umaso watoma tani?
Mbwenye panango munabvundzika: ‘Khala umaso wacitwa, mphapo mbani adaucita?’ Panango mwacitikambo kale mibvundzo ninga iyi: ‘Khala alipo Nciti wakuti ndi wandzeru na waufuni, thangwi yanji asatawirisa kuti anthu adacita iye athabuke? Thangwi yanji asatawirisa kuti anthu amulambire munjira zakusiyana? Thangwi yanji asatawirisa kuti anthu anango analonga kuti ndi alambiri ace acite pinthu pizinji pyakuipa?’
Siyensiya nkhabe kwanisa kutawira mibvundzo ineyi. Mbwenye pyenepi nee pisabveka kuti imwe nkhabe kwanisa kugumana mitawiro yakubveka mwadidi. Mwandimomwene, anthu azinji agumana mitawiro yakubveka mwadidi m’Bhibhlya.
Asiyentista anango asaka ndzidzi toera kupfundza Bhibhlya, pontho iwo asakhulupira kuti Nciti alipo. Mungafuna kudziwa kuti thangwi yanji iwo asakhulupira pyenepi, pitani mu saiti jw.org, pontho sakani khundu yakuti “Pontos de Vista Sobre a Origem da Vida.”