Kuphatisira Maonero a Bhibhlya pa Kuikha Anyakufa—Khundu 3
Kuikha Anyakufa Kwacikristu—Kwakukhonda Nentsa, Kwakukhonda Kufuna Pizinji, na Kwakulemedzeka
Ale anakhonda kudziwa makhaliro andimomwene a anyakufa asakhulupira kuti maikhiro a anyakufa akudzumisa ndi akufunika kakamwe toera kupasa mbiri anyakufa na kukhonda kuphwaza acibale akuti ali maso. Kwa anyakukhonda khulupira, “kugaya” na mpfuma za nyakulowa peno za banja yace ndi cinthu cakufunika kakamwe. (1 Jwau 2:16) Kazinji kene pasaoneka nzimu wa mapika wakuti nee ndi wacikristu, kwakuti azinji asafuna kucita pinthu kupiringana anango. Kucita pyenepi kusaoneka ninga kwakufunika kakamwe kwakuti mabanja akutcerenga kakamwe asawangisira toera kugumana kobiri toera kucita masasanyiro “makulu akuikha nyakufa” akuti asakwanirisa pidikhiro pya acibale na anthu apacisa.
2Mwakusiyana, mbumba ya Mulungu isadziwa mwadidi kuti anyakufa nkhabe kudziwa pinthu, pontho iwo nkhabe kudziwa kuti asalemedzwa na kupaswa mbiri na anango. Akristu andimomwene nkhabe kucita masasanyiro makulu akuikha nyakufa toera kudzumisa anango. Khala tisafuna kutowezera macitiro anewa, kodi pinakhulupira ife mbipidakhala pyakusiyana na dziko? (Jwau 17:16) Kodi nee mbitidapangiza kuna anango kuti tisagopambo anyakufa? Kudziwa kuti kugopa anyakufa ndi n’khaliro wa pacisa na wa anthu kusafunika kutikulumiza toera kucita mphole-mphole mbatikhala a ndzeru pakucita masasanyiro akukhonda nentsa na akukhonda kufuna pizinji pa kuikha anyakufa. (Mis. 11:2) Pyenepi pinacitwa tani?
3Kobiri Inaphatisirwa: M’mbuto zinango, mbadzati kuikha nyakufa asacita masasanyiro akugumana kobiri toera kuphatisira. Matsamba asatumizwa toera kuphemba kobiri. Anango asakhazikisa ntsama ya kobiri toera kuphedza pa kuikha anyakufa. Panyumba ya anyakuferwa pasaikhwa meza na mabokosi a pyakupereka ninga njira yakugumana kobiri kubulukira kwa ale anagumanika penepo. Kodi macitiro anewa asafunika kuoniwa tani? Akristu andimomwene nee asafunika kuphemba kobiri mu njira ineyi toera kuikha nyakufa.
4Banja Yacikristu isafunika kudziwa kuti ndi basa yawo toera kugumana kobiri kuti atsalakane masasanyiro akuikha nyakufa.a Khala banja ndi yakutcerenga kakamwe, pontho nkhabe kwanisa kugumana kobiri toera kuikha nyakufa, natenepa acibale a m’banja ineyi panango anakwanisa kuphedza.b (1 Tim. 5:3; Onani od-T tsa. 132 ndima 1) Khala pasapitiriza kufunika ciphedzo, anango m’mpingo peno mpingo unakwanisa kuphedza. (1 Jwau 3:17, 18) Mbwenye, safunika kucita mphole-mphole. Khala acibale akukhonda kukhulupira angalonga kuti asafuna kuphedza, iwo anapibva kuti ndi akuthema toera kulonga kuti masasanyiro asafunika kucitwa tani na kutsogolerwa tani. Pyenepi mbapidabweresa nyatwa kakamwe angayesera kucita masasanyiro akuikha nyakufa akuti nee asacita khundu m’macitiro akucena. Pyenepi nee pisabveka kuti Nkristu asafunika kukhonda ciphedzo ca acibale cakuti nee aciphemba. Mbwenye, khala m’bodzi asapibva kuti kutambira ciphedzo ceneci kunacitisa anyakukhonda kukhulupira kucita nkhundu peno kutsogolera makhundu anango akuikha nyakufa, natenepa, panango pinakhala pyandzeru kukhonda ciphedzo cawo mu njira yadidi.—Mis. 27:12.
5Kudziwa kwathu mwadidi makhaliro a anyakufa kusafunikadi kutipasa cipapo toera kutsogolera masasanyiro akuikha anyakufa athu mwakukhonda kukhala na midonthi yonsene ya dziko yakuti isaoneka kazinji kene pakati pa ale akuti ali na cidziwiso cakucepa ca Bhibhlya. (Aef. 4:17-19) Ngakhale kuti nee tisafuna kugwegwedusa anango mu kucita pinthu mwakugwaza, nee tisafunika kutawirisa dziko kuticitisa kutowezera ale akuti ali n’cidima mwauzimu. (Arom. 12:2) Tinakwanisa kukumbuka kuti Yezu akhali munthu wankulu kakamwe adakhalapo; natenepa, pidafa iye aikhwa mu njira yakukhonda nentsa na yacilemedzo. (Jwau 19:40-42) Kwa ale akuti ali na ‘ndzeru za Kristu,’ iwo anakwanisambo kucita pibodzi pyene. (1 Akor. 2:15, 16) Natenepa, toera kucalira kuphemba kobiri, kubwereka kobiri anango, peno kukwata mangawa, mwandzeru banja Yacikristu mbidacita masasanyiro akuikha nyakufa akuti ndi akukhonda nentsa, akukhonda kufuna pizinji mwakubverana na pire pinakwanisa iwo.—Luka 14:28; Landanisani na 2 Akor. 8:12.
6Kutsogolera Masasanyiro Akuikha Nyakufa: Mphangwa zinalonga pya anyakufa zisamwazika mwakucimbiza, natenepa, kazinji kene nee asafunika kucita cidziwiso kwa anango pa platifomu m’mpingo thangwi ya nyakufa na masasanyiro akuikhwa kusiyapo mpingo ukhagumanyikana nyakufa. Nee mbipidafunika kutumiza matsamba ku mipingo inango na cifuniro ceneci. Mwandimomwene, nee mbipidakhala pyakuthema kucinja peno kukhonda kucita misonkhano ya mpingo thangwi ya basa ya kuikha nyakufa. Tingaikha pinthu pyauzimu pa mbuto yakutoma, tiri kuphedza toera kukhala na maonero akulinganira thangwi ya anyakufa na kupitiriza kuikha pifuno pya Umambo pa mbuto yakutoma mu umaso wathu.—Mat. 6:33, 34.
7Akulu a mpingo angatawira, nkhani ya Bhibhlya inakwaniswa kucitwa pa Nyumba ya Umambo peno khala banja isafuna, nkhani ineyi inakwaniswa kucitwa panyumba ya anyakuferwa peno pa mbuto inango. Nyakucita nkhani adasankhulwa na banja idaferwa asafunika kuphatisira ndzidzi onsene nkhani ya makani a paciliro idakhunganywa na gulu ya Yahova. Nkhani ya paciliro isafunika kubalangaza, kupasa cipapo na kuwangisa mwauzimu. Nyakucita nkhani asafunika kulonga ntsonga zonsene ziri pa tsamba ya nkhani mbakhonda kuphataniza mphangwa za pikhulupiro pyaunthawatawa. Mwacitsandzo, kulonga kuti panango nyakufa alodzwa peno thangwi ya uipi wa anango nee mbukudabverana na undimomwene wa Bhibhlya na mbukudapangiza kuti Yahova nee ali na luso toera kutsidzikiza atumiki ace. (Mis. 18:10) Nyakucita nkhani asafunikambo kucita mphole-mphole na pire pinalonga iye mu nkhani peno pa phembero toera pikhonde kupangiza kuti iye ali kulonga na nyakufa ninga ali maso. (Koel. 9:5, 10) Ntumiki wakukhulupirika wa Yahova angafa, nyakucita nkhani asafunika kulonga mwacigwagwa mbiri ya umaso wace wakukhulupirika mu undimomwene. (Aheb. 6:12) Mbipidakhala pyakukhonda thema kutawirisa anthu kucita khundu m’basa yakuikha nyakufa na kucita pinthu pyacilemedzo peno kusimba nyakufa mbadzati kuikhwa, mu ndzidzi wakuikhwa peno pakumala kuikhwa.
8Pisakhala nsambo kwa abale kugumanyikana pa Nyumba ya Umambo pa ntsiku yakuikha nyakufa toera kuimba nyimbo za Umambo mu ndzidzi uzinji mpaka kutoma kwa programu. Ngakhale kuti nyimbo za Umambo zinakwaniswa kuphatisirwa pakutoma na pakumala kwa nkhani, pyenepi mbipidaoneka ninga kutowezera Cikristu Caunthawatawa khala misoka ya abale isagumanyikana mbaimba mu ndzidzi uzinji nkhani mbidzati kutoma. Kazinji kene nkhani ya paciliro nkhabe kupiringana mphindi 30 na isafunika kutoma pa ndzidzi wace. Kutoma nkhani ya paciliro na phembero ndi cisankhulo ca nyakucita nkhani. Nee pisafunika kukhala na muimiriri toera kucemera nyakucita nkhani na kulonga mafala akumalisa. Natenepa, khala muimiriri aphatisirwa, mafala ace asafunika kukhala acigwagwa mbalonga ntsonga zakufunika. Nee asafunika kubwerezera ntsonga zidalongwa na nyakucita nkhani peno “kupereka takhuta” kwa onsene adagumanika. Nyakufa angamala kuikhwa, pasafunika kulongwa mafala acigwagwa na kucita phembero ku masiye toera kumalisa masasanyiro, khala banja isafuna. Ninga cikumbuso, anyakukhonda khulupira nee asafunika kucita khundu mu kutsogolera peno kulonga ku Nyumba ya Umambo peno kumasiye.—2 Akor. 6:14-18.
9Khalani na N’khaliro Wadidi: Kodi tisafunika kukhala na n’khaliro upi tingagumanika pa kuikha nyakufa? Ngakhale kuti tinakhala wakutsukwala, tisafuna kubalangazwa na Malemba. Natenepa, ale anagumanika pa kuikha nyakufa asafunika kukumbuka ndzidzi onsene toera kukwata Bhibhlya yawo. Kutowerera kwathu nyakucita nkhani mu ndzidzi unaleri iye na kufokotoza malemba a Bhibhlya kusawangisa cikhulupiro cathu mu pikiro ya ntsogolo ya kulamuswa kwa akufa pa ndzidzi wakuti “kufa hakunadzakhala’po pontho tayu.” (Apok. 21:4) Ifembo tiri na mwai wadidi toera kulonga mafala akubalangaza na banja idaferwa na kuna alendo anango. Tingacita pinthu pyenepi, nee tikubalangaza anango basi mbwenye tinakwanisambo kupungula kutsukwala kwathu mu kuikha manyerezero athu ku cidikhiro cakutsandzayisa ca ntsiku ya ntsogolo yakuti kufa kunadzafudzwa kwenda na kwenda.—Iza. 25:8.
10Anango asapibva kuti kutsukwala kakamwe kusapangiza cilemedzo, na ufuni kuna nyakulowa. Ninga pinacitika mu ndzidzi unacitwa nkhani ya paciliro, peno kumasiye, anango asalira mwakukhonda kubalangazwa, asabulumunda, peno kulonga na baulu ninga munthu aciri maso. Anango asakulumizika toera kuphata manungo a nyakufa, kunumphira baulu peno kufikirwa pabodzi na nyakufa mu nthumbi. Ngakhale kuti kufa ndi ndzidzi wakutsukwalisa kakamwe kwa ife tonsene, mbumba ya Mulungu nkhabe kupangiza kutsukwala kwakupiringana midida. Thangwi yanji? Thangwi ife nee ndife anthu akukhonda ‘kudziwa makhaliro a ale ali kugona citulo.’ Nee tisapenula thangwi ya makhaliro a anyakufa. Tiri na cidikhiro cakunyindirika ca kulamuswa kwa akufa. (Jwau 5:28, 29) Tisabalangazwa kubulukira ku mapikiro awa mbatikhonda ‘kutsukwala kakamwe ninga anango anasowa cidikhiro.’—1 Ates. 4:13.
Misambo Pakumala Kuikha Nyakufa
11Nyakufa angamala kuikhwa, masasanyiro akuikha nyakufa amala. Nkhabebve cinthu cinango cakuti cinakwaniswa kucitirwa nyakufa. Pakumala kuikha nyakufa panango anthu anafuna kuenda kacedzera anthu a banja idaferwa toera kuabalangaza na kuawangisa. Mu ndzidzi unoyu, tiri na mwai toera kunyerezera mwakukwana kuti umaso wathu ndi wa ntsiku zakucepa, pontho kuti ‘ntsiku ya kufa njadidi kupita ntsiku ya kubalwa.’ (Koel. 7:1) Mbipidakhala pyadidi kwa anyakubalangaza kuti akhonde kuthimizira ntolo kuna banja idaferwa mu kuakakamiza toera akupaseni cakudya, pyakumwa, na mbuto yakukhala. Mbumba ya Yahova isatawira kuti “kupasa kunakomeresa kupita kutambira.” (Mach. 20:35) Natenepa, mphyadidi kunyerezera kuti ndi ninji pinafuna ife kupasa anyakuferwa kubulukira ku cibalangazo ca Malemba, pinthu pyakumanungo, mbuto mwakunyerezera pinthu pinafuna ife tambira ninga cakudya, pyakumwa, na pyakubalangaza. Tingacita pinthu mu njira yadidi mbatikhonda kukhala ntolo kuna banja idaferwa, tisapangiza ufuni Wacikristu na kukoma ntima.—Gal. 6:2, Tradução do Novo Mundo.
12Kuikha Nyakufa Kacikawiri na Ntsiku Yakukumbuka Nyakufa: Pakumala kuikha nyakufa, acibale anango pa banja asacita masasanyiro a ntsiku ya “kuikha nyakufa kacikawiri.” Anango asacita masasanyiro a ntsiku zakukumbuka nyakufa toera kumulemedza na kunkumbuka. Kazinji kene, mu pyakucitika pyenepi, anthu asapaswa cakudya, pyakumwa, pasaimbwa nyimbo, na pasacitwa pyakupereka. Ngakhale kuti ndzidzi unacitwa nsambo unoyu unakhala wakusiyana, kazinji kene usacitwa pakumala kupita ntsiku 7, ntsiku 40, peno ntsiku zizinji pakumala kuikha nyakufa. Azinji asaona kuikha nyakufa kacikawiri na ntsiku yakukumbuka ninga makhundu akufunika akuikha anyakufa, nakuti iwo asakhulupira kuti nzimu wa nyakufa nkhabe kutsandzaya mpaka kucita misambo ineyi.
13Kugumanika peno kucita masasanyiro akugumanyikana pakumala masumana peno nthanda nyakufa mbadamala kuikhwa, kusakhala ninga mwai toera kutambira peno kupereka cibalangazo cakuthimizirika kwa anyakuferwa. Pisaoneka ninga njira yakucitisa ale akuti nee agumanika pa kuikha nyakufa toera kukhala na mwai wakupangana nyakufa. Anango asaphatisira kugumanyikana kweneku ninga njira toera kupereka takhuta kwa ale adaphedza pa kuikha nyakufa. Tinakwanisa kulonga kuti nkhabepo misambo ya macitiro ya anyakukhonda khulupira, kodi kucita masasanyiro akugumanyikana kweneku kwa mpingo na piwalo pya banja mbukudakhala kwakuthema?
14Pakumala kuikha nyakufa, panango acibale anakwanisa kugumanyikana pakhundu toera kudinga kobiri idaphatisirwa na mphangwa zinalonga pya nyakufa. Mwakuthimizira, anango anadzafuna kupereka ciphedzo ca kobiri, cibalangazo, na ciwangiso cauzimu kwa anyakuferwa pakumala kuikhwa nyakufa. Natenepa, kazinji kene anewa ndi masasanyiro a munthu paekha akuti nkhabe kuphataniza mpingo onsene. Ninji mbipidacitika khala banja isafuna kucita masasanyiro akugumanyikana pabodzi na mpingo, acibale na axamwali pakumala kuikha nyakufa? Kugumanyikana kweneku mbukudacitisa anango kunyerezera kuti Mboni za Yahova ziri na masasanyiro awo akuikha nyakufa kacikawiri peno kucita phwando yakukumbuka nyakufa. Mwakukhonda nentsa kucita pyenepi mbukudagwegwedusa anango akuti asadziwa pinakhulupira Mboni za Yahova na pinapfundzisa iwo thangwi ya anyakufa. (1 Akor. 10:32, NM) Nakuti kuikha nyakufa kacikawiri na ntsiku yakukumbuka kusaphatana kakamwe na kukhulupira mizimu ya makolo akufa, alambiri andimomwene a Mulungu mbadafuna kucalira pinthu pyonsene pyakuti mbipidalandana mu kugumanyika kweneku. (2 Akor. 6:17) Tingacita pyenepi, tisapangiza mwandimomwene kuti ‘tisaida pyakuipa’ mbwenye tisafuna na tisacita pinthu pyakucena na pyakulungama. (Sal. 97:10, NM; Arom. 12:9) Tendeni tonsene tiphatisire midida idalongwa mu nsolo uno toera kukhala na cinyindiro cakuti kuikha kwathu anyakufa Kwacikristu kukhale kwakukhonda nentsa, kwakukhonda kufuna pizinji, na kwakukhonda kubverana na macitiro akukhonda cena.
a Tisalonga acibale acifupi a pa banja ninga anyakubala na ana awo.
b Tisalonga acibale a pakhundu ninga acibale a anyakubala, adzukulu na acibale anango.