BHIBHLIYOTEKA MU INTERNETI ya Torre de Vigia
Ncenjezi
ya Torre de Vigia
Cisena
  • BHIBHLYA
  • MABUKHU
  • MISONKHANO
  • fy nsolo 16 matsa. 183-188
  • Perekani Cinyindiro Ca Ntsogolo Mwa Kwenda Na Kwenda Ku Banja Yanu

Nkhabe kugumanika vidhyu pa khundu ino.

Munatilekerera, paoneka madodo pakupangiza vidhyu.

  • Perekani Cinyindiro Ca Ntsogolo Mwa Kwenda Na Kwenda Ku Banja Yanu
  • Pinacitisa Banja Kukhala Yakutsanzaya
  • Misolo Ming'ono
  • Mphangwa Zakulandana
  • MAPHINDU A KUDZITONGA
  • MAONERO AKUTHEMA A UTSOGOLERI
  • ‘KHALANI WAKUCHIMBIZISA NA KUBVA’
  • BASA YAKUFUNIKA KAKAMWE YA KUFUNA
  • BANJA INACITA CIFUNO CA MULUNGU
  • BANJA NA NTSOGOLO MWAYO
  • Pinthu Piwiri Pinacitisa Banja Kukhala Kwenda Na Kwenda
    Pinacitisa Banja Kukhala Yakutsanzaya
  • Lemedzani Mulungu Pa Nyumba
    Lambirani Mulungu Mbodzi Basi Wandimomwene
  • Kumanga Banja Ndi Muoni Wakubuluka Kwa Mulungu
    Pitirizani Kufuna Mulungu
  • Kumanga Banja Ndi Muoni Wakubuluka Kwa Mulungu Waufuni
    Khalani Mu Ufuni wa Mulungu
Onani Mphangwa Zinango
Pinacitisa Banja Kukhala Yakutsanzaya
fy nsolo 16 matsa. 183-188

NSOLO KHUMI NACITANTHATU

Perekani Cinyindiro Ca Ntsogolo Mwa Kwenda Na Kwenda Ku Banja Yanu

1. Kodi cifuniro ca Yahova cikhali cipi ku masasanyiro a banja?

MU NDZIDZI udacitisa Yahova kuti Adamu na Eva amange banja, Adamu apangiza kukomerwa kwace mu kulonga mafala adalembwa kale kakamwe Acihebere akukhala ninga nyimbo. (Genesi 2:22, 23) Natenepa, Nciti akhali na pinthu pizinji m’manyerezero kusiyapo kubweresa kukomerwa basi kwa anace aumunthu. Iye akhafuna kuti anyakusembana na mabanja acite cifuno cace. Iye apanga banja yakutoma kuti: “Balanani mbamuinjipa, dzadzani dziko ya pantsi mbamuitonga. Tongani nyama za m’bara, mbalame za kudzulu na pinyama pyonsene pinafamba-famba pantsi.” (Genesi 1:28) Ineyi ikhali basa yakulemedzeka na yakuphindulisa kakamwe! Ndi kukomerwa tani kwakuti iwo pabodzi na anawo ntsogolo mbadakhala nako, mbidakhala kuti Adamu na Eva acita cifuno ca Yahova mu kubvera mwakukwana!

2, 3. Kodi mabanja anakwanisa tani kugumana kutsanzaya kukulu kakamwe lero?

2 Lero, pontho, mabanja asakomerwa angaphata basa pabodzi towera kucita cifuno ca Mulungu. Mpostolo Paulu alemba: “Pyakulemedza Mulungu, pinaaphedza muli pyonsene, thangwi Mulungu apikira kuti anadzapasa anthu a udidi pyakukoma pya moyo uno na pya moyo wa kutsogolo.” (1 Timoti 4:8) Banja yakuti isalemedza Mulungu na kutowezera citsogolero ca Yahova cinagumanika m’Biblya inadzagumana kutsanzaya mu “moyo [peno umaso] uno.” (Masalmo 1:1-3; 119:105; 2 Timoti 3:16) Ngakhale anaphatisira midida ya Biblya ndi munthu m’bodzi basi pabanja, pinthu pinakwanisa kukhala mwadidi kupiringana pangasoweka na m’bodzi ene.

3 Bukhu ino yafokotoza midida mizinji ya m’Biblya yakuti isaphedza banja towera kukhala yakutsanzaya. Panango mwadzindikira kuti midida inango yalembwa mwakubwereza-bwereza m’bukhu ino. Thangwi yanji? Ndi thangwi yakuti iyo isapangiza undimomwene wakuwanga wakuti usaphata basa ku udidi wa anthu onsene m’makhundu akusiyana-siyana mu umaso wa banja. Banja inawangisira kuphatisira midida ineyi ya Biblya isadzindikira kuti kulemedza Mulungu mwandimomwene ‘kusapasa anthu a udidi pyakukoma pya moyo uno.’ Tendeni tione pontho midida ineyi minai yakufunika kakamwe.

MAPHINDU A KUDZITONGA

4. Thangwi yanji kupitonga ndi kwakufunika m’banja?

4 Mambo Salomoni alonga: “Munthu wakusiribzwa na wakukhonda kupirira ndi ninga ndzinda wakusowa misuwo na malinga.” (Misangani 25:28; 29:11) ‘Kupirira,’ kudzitonga, ndi kwadidi kwa ale anafuna utsanzayi m’banja. Kukhala na manyerezero akuphekesa, ninga ukali peno ulukwali, pinadzabweresa ngozwi zakuti zinamala piaka towera kuzimalisa​—khala anakwanisa kuzimalisa zonsene.

5. Kodi anthu akusowa ungwiro anakwanisa tani kusakulira kupitonga, na anadzaphindulanji na pyenepi?

5 Mphyakudziwikiratu kuti nkhabepo nee munthu m’bodzi m’mbeu ya Adamu asakwanisa kutonga manungo ace akusowa ungwiro. (Aroma 7:21, 22) Ngakhale tenepa, kudzitonga ndi nsapo ubodzi wa nzimu. (Agalata 5:22, 23, MZ) Na thangwi ineyi, nzimu wa Mulungu unabala kudzitonga mwa ife khala tisaphembera kuti tikhale na n’khaliro unoyu, khala tisaphatisira uphungu wakuthema unagumanika m’Malemba, khala tisagumanyikana na anango akuti asapangiza n’khaliro unoyu na kucalira anthu akuti nkhabe pangiza n’khaliro unoyu tayu. (Masalmo 119:100, 101, 130; Misangani 13:20; 1 Pedro 4:7) Njira ineyi inakwanisa kudzatiphedza kukhonda ‘kuchita pya ulukwali,’ ngakhale pantsi pa kukakamizwa. (1 Akorinto 6:18) Tinadzakhonda kucita usumankha na kudzacalira peno kukunda kumwa pyakumwa pyakuledzeresa. Na tinadzathimbana mwakupfulika kakamwe pa kusoswa peno nkati mwa makhaliro akunentsa. Mphapo tonsene​—kuphataniza ana​—tipfunzeni kusakulira nsapo unoyu wakufunika kakamwe wa nzimu.​—Masalmo 119:1, 2.

MAONERO AKUTHEMA A UTSOGOLERI

6. (a) Kodi ndi matongero api aumulungu adakhazikiswa a pya utsogoleri? (b) Kodi mamuna asafunika kukumbukanji khala asafuna kuti utsogoleri wace ubwerese utsanzayi pa banja pace?

6 N’dida unango waciwiri wakufunika ndi kudzindikira utsogoleri. Paulu afokotoza matongero akuthema mudalonga iye tenepa: “Ndakudziwisani kuti mwanachinthu wa mamuna ndi Kristu. Mwanachinthu wa nkazi ndi mamunache. Mwanachinthu wa Kristu ndi Mulungu.” (1 Akorinto 11:3) Pyenepi pisabveka kuti mamuna ndiye anafuna kutsogolera banja, nkazace ndi mphedzi wace wakukhulupirika na ana abvere anyakubalawo. (Aefesi 5:22-25, 28-33; 6:1-4) Onani kuti, utsogoleri unoyu usabweresa kutsanzaya khala ukuphatisirwa mu njira yakuthema. Amuna analemedza Mulungu asadziwa kuti utsogoleri unoyu si kupondererana tayu. Iwo asasangizira Yezu, Nsolo wawo. Maseze Yezu akhafunika kukhala nsolo “padzulu pa pyonsene,” iye “hadabwera tayu, towera atumikirwe; mbwenye abwera, towera atumikire.” (Aefesi 1:22; Mateo 20:28, MZ) Mu njira ibodzi ene, mamuna Wacikristu asatsogolera, tayu towera kukhala na maphindu ace ekha, mbwenye towera kutsalakana pifuno pya nkazace na pya ana.​—1 Akorinto 13:4, 5.

7. Kodi ndi midida ipi ya m’Malemba inafuna kudzaphedza nkazi towera kukwanisa basa idampasa Mulungu m’banja?

7 Ku khundu inango, nkazi analemedza Mulungu nkhabe kupikisana peno kusaka kutonga mamunace. Iye ali wakutsanzaya towera kuphedza mamunace na kuphata basa naye pabodzi. Biblya m’midzidzi inango isalonga nkazi kuti ‘mwanaciro wace’ ndi mamuna, mbipipangiza mwapakweca kuti mamuna ndi nsolo wa nkazi. (Genesi 20:3, NM) Kubulukira m’banja nkazi asakhala pantsi pa “mwambo wa ku banja [‘wa mamunace,’ NM].” (Aroma 7:2) Mu ndzidzi ubodzi ene, Biblya isacemera nkazi ninga ‘mphedzi’ na “ndzache” mamuna. (Genesi 2:20) Nkazi asapasa makhaliro na luso yakuti mamunace nkhabe nayo, pontho asapereka ciphedzo cakufunika kakamwe. (Misangani 31:10-31) Pontho Biblya isalonga kuti “nkazi” ndi munthu anaphata basa pabodzi pene na nzace wa m’banja. (Malakiya 2:14) Midida ineyi ya m’Malemba isaphedza mamuna na nkazi kudziwa mwadidi mbuto ya unango na nzace na towera kutsalakanana na cilemedzo pabodzi na ukulu wakuthema.

‘KHALANI WAKUCHIMBIZISA NA KUBVA’

8, 9. Fokotozani midida inango yakuti inakwanisa kuphedza onsene pabanja towera kukhala na luso ya kucedza.

8 Mu bukhu ino kufunika kwa kucedza kuli kugomezerwa kazinji kene. Thangwi yanji? Ndi thangwi yakuti kusakhala kwakukhonda nentsa kumalisa nyatwa, anthu angacedza pabodzi na kubvesera unango angalonga. Pyagomezerwa mwakubwerezera-bwerezera kuti kucedza ndi kwa anthu awiri. Mpostolo Tyago apilonga mu njira iyi: “Munthu munthu akhale wakuchimbizisa na kubva, wakudembuka na kulonga.”​—Tyago 1:19.

9 Pontho tisafunika kucita mphole-mphole na malongero athu. Mafala aukali, akulongezana, peno akusumula mwa mphambvu nkhabe phedzera kucedza kwakupembera. (Misangani 15:1; 21:9; 29:11, 20) Ngakhale kuti pinalonga ife ndi pyadidi, khala tikupilonga mwaukali, mwaumbirimi, peno mu njira yakusowa cilemedzo, panango tisacita pyakuipa kusiyapo kucita pyadidi. Malongero athu asafunika kukhala adidi, “adzipe ninga munyu.” (Akolose 4:6) Mafala athu asafunika kukhala ninga “masau a ndalama m’mbale ya prata.” (Misangani 25:11) Mabanja anapfunza kucedza mwadidi acita thanyo ikulu kakamwe towera kukwanisa kugumana utsanzayi.

BASA YAKUFUNIKA KAKAMWE YA KUFUNA

10. Kodi ndi ntundu upi wa ufuni unafunika m’banja?

10 Fala yakuti “kufuna” isagumanika mwakubwerezera-bwerezera mu bukhu ino yonsene. Kodi musakumbuka kuti ndi ntundu upi wakutoma wa kufuna udatcululwa? Ndimomwene kuti kufunana kwa nkazi na mamuna (éros N’cigerego) ndi kwakufunika m’banja, na m’mabanja akupembera, kufuna kukulu na uxamwali (filía N’cigerego) unakhala pakati pa mamuna na nkazi. Mbwenye kukulu kakamwe ndi kufuna kudapangizwa na fala Yacigerego agápe. Kweneku ndi kufuna kunakhala na ife kwa Yahova, Yezu na anzathu. (Mateo 22:37-39) Ndi kufuna kunapangiza Yahova kwa anthu. (Jwau 3:16) Ndi pyakutsanzayisa tani kwa ife kupangiza ntundu ubodzi ene wa kufuna kwa nzathu wa m’banja na kwa ana!​—1 Jwau 4:19.

11. Kodi ndi mu njira ipi ufuni ndi wadidi m’banja?

11 M’banja kufunana kweneku kwakulemedzeka mwandimomwene ndi ‘kuphatana pyadidi.’ (Akolose 3:14) Kufunana kweneku kusagumanya anyakusembana na kusaakulumiza kufuna kucita pinthu pyadidi kwa unango na nzace na kwa anawo. Mabanja anakhala na makhaliro akunentsa, kufuna kusaaphedza kuthimbana na makhaliro anewa pabodzi. Munakulupala anyakumanga banja pabodzi, kufuna kusaaphedza kupitiriza na kuphedzana na kupereka takhuta kwa unango na nzace. “Munthu wakufuna . . . hanasaka pinthu pyache basi tayu. . . . Iye anapirira pyonsene, anatawira pyonsene, anadikhira pyonsene, anakhulupira pyonsene. Kufuna kunamala tayu.”​—1 Akorinto 13:4-8.

12. Thangwi yanji kufuna Mulungu ku khundu kwa mamuna na nkazi kusawangisa banja yawo?

12 Banja isakhala yakuphatana basi tayu thangwi ya kufunana kwa mamuna na nkazi mbwenye cakutoma kufuna Yahova. (Koelete 4:9-12) Thangwi yanji? Mpostolo Jwau alemba: “Thangwi kufuna Mulungu ndi kutawira [‘kukoya,’ NM] matongero ache.” (1 Jwau 5:3) Natenepa, banja isafunika kupfunzisa anawo kulemedza Mulungu tayu basi thangwi ya kufuna anawo pikulu kakamwe mbwenye thangwi yakuti ndi matongero a Yahova. (Deuteronomyo 6:6, 7) Iwo asafunika kucalira ulukwali tayu basi thangwi asafunana unango na nzace mbwenye pikulu kakamwe thangwi yakuti asafuna Yahova, ule anafuna kudzatonga “anthu akuchita pya lukwali na a upombo.” (Ahebere 13:4) Ngakhale m’bodzi m’banja asosa nyatwa zikulu kakamwe, kufuna Yahova kunadzaphedza nzace kupitiriza kutowezera midida ya Biblya. Mwandimomwene, anyakutsanzaya ndi mabanja akuti kufunana kwawo unango na nzace kusabulukira mu kufuna Yahova!

BANJA INACITA CIFUNO CA MULUNGU

13. Kodi ndi mu njira ipi kutonga kucita cifuno ca Mulungu kusaphedza anthu kuikha maso ku pinthu pyakufunika kakamwe?

13 Umaso onsene wa Nkristu phata yace ndi kucita cifuno ca Mulungu. (Masalmo 143:10) Pyenepi mwandimomwene ndi pinabveka kuperekeka kwaumulungu. Kucita cifuno ca Mulungu kusaphedza mabanja kuikha maso awo ku pinthu pyakufunika kakamwe. (Afilipi 1:9, 10) Mwacitsanzo, Yezu acenjeza: “Ine ndabwera dzamwaza munthu na babache, mwanankazi na mache, nkwenya na mebzwalache. Munthumbo wa ku nyumba ibodzibodzi anadzakhala [nyamalwa] wache.” (Mateo 10:35, 36) Tenepa ninga Yezu acenjeza, atowereri ace azinji asatcingwa na anthu a pa banja pawo. Anewa ndi makhaliro akutsukwalisa kakamwe na akuphesa ntima! Ngakhale tenepa, kufunana kwathu m’banja nkhabe funika kupiringana kufuna kwathu Yahova Mulungu na Yezu Kristu. (Mateo 10:37-39) Munthu angapirira ngakhale atcingwe m’banja, anyakuntcinga panango anacinja angaona maphindu adidi thangwi ya kuperekeka kwanu kwaumulungu. (1 Akorinto 7:12-16; 1 Pedro 3:1, 2) Maseze pyenepi pikhonde kucitika, kusiya kutumikira Mulungu thangwi ya kutcingwa nkhabe bweresa udidi wa kwenda na kwenda.

14. Kodi ndi mu njira ipi cifuno ca kucita cifuno ca Mulungu cinadzaphedza anyakubala kuphindulisa pyadidi anawo?

14 Kucita cifuno ca Mulungu kusaphedza anyakubala kucita pisankhulo pyadidi. Mwacitsanzo, m’mbuto zinango anyakubala asaona anawo ninga mpfuma, na asanyindira anawo kuti aatsalakane angakalamba. Ngakhale ndi pyakufunika na ndi pyakuthema kuti ana atsalakane anyakubalawo angakalamba, manyerezero anewa nkhabe funika kucitisa anyakubala kukulumiza anawo kukhala na umaso wakufuna mpfuma. Anyakubala nkhabe phedza khala asapfunzisa anawo kukhala na mpfuma kupiringana kukhala na pinthu pyauzimu.​—1 Timoti 6:9.

15. Kodi ndi mu njira ipi Eunike, mai wace Timoti ndi citsanzo cakufunika kakamwe kwa anyakubala anacita cifuno ca Mulungu?

15 Citsanzo cadidi mu pyenepi ndi Eunike, mai wace Timoti, xamwali wamphale wa Paulu. (2 Timoti 1:5) Maseze akhadasembwa na munthu wakukhonda khala nkristu, Eunike na yavu wace Timoti, Loide, akuza Timoti mwadidi kakamwe towera kuperekeka kwa Mulungu. (2 Timoti 3:14, 15) Timoti pidakhala iye wathunga, Eunike antawirisa kuti abuluke panyumba towera kacita basa ya kumwaza mphangwa za Umambo ninga nzace Paulu wa basa ya umisionaryo. (Machitiro 16:1-5) Ndi kukomerwa tani kudadzakhala na Eunike pakuona mwanace ninga misionaryo wakudzindikirika! Kuperekeka kwace kwaumulungu ninga munthu wathunga kwapangiza mwadidi kupfunziswa kwace mbali mwana. Mwandimomwene, Eunike akhakha­la wakukomerwa na wakutsanzaya pa kubva malipoti a utumiki wakukhulupirika wa Timoti, maseze akhali na citsuwo thangwi ya kunsowa panyumba.​—Afilipi 2:19, 20.

BANJA NA NTSOGOLO MWAYO

16. Ninga mwana, kodi ndi citsalakano cipi cakuthema cidapangiza Yezu, mbwenye ndi cipi cikhali cifuniro cace cakufunika kakamwe?

16 Yezu akuzwa mu banja yakulemedza Mulungu na, pidakula iye, akhala na manyerezero akutsalakana mwadidi mai wace. (Luka 2:51, 52; Jwau 19:26) Mwapyonsene, cifuniro cakutoma ca Yezu cikhali kukwanirisa cifuno ca Mulungu, kwa iye pyenepi pikhaphataniza kufungulira njira anthu towera kutsanzaya na umaso wa kwenda na kwenda. Pyenepi iye apicita pidapereka iye ntsembe ya umaso wace waungwiro waumunthu ninga ciomboli kwa anthu akudawa.​—Marko 10:45; Jwau 5:28, 29.

17. Kodi ndi pidikhiro pipi pyakulemedzeka pyakuti macitiro akukhulupirika a Yezu afungula njira kwa ale anacita cifuno ca Mulungu?

17 Pidamala Yezu kufa, Yahova amulamusa towera kukhala na umaso kudzulu na ampasa utongi ukulu, pakunkhazikisa ninga Mambo wa Umambo wakudzulu. (Mateo 28:18; Aroma 14:9; Apokalipse 11:15) Ntsembe ya Yezu yacitisa kuti pikhale pyakukwanisika kwa anthu anango kusankhulwa towera kutonga pabodzi na iye mu Umambo. Pontho pyafungula njira kwa anthu akulungama towera kutsanzaya na umaso waungwiro pa dziko ino yapantsi m’makhaliro mapswa a paradizu. (Apokalipse 5:9, 10; 14:1, 4; 21:3-5; 22:1-4) Ubodzi mwa miyai ikulu kakamwe iri na ife lero ndi kumwaza mphangwa zadidi za mbiri kwa anyakuendekana athu.​—Mateo 24:14.

18. Kodi ndi cikumbuso cipi na ndi ciwangiso cipi cinaperekwa m’mabanja na kwa munthu m’bodzi na m’bodzi?

18 Tenepa ninga mpostolo Paulu apangiza, kukhala na umaso wa kuperekeka kwaumulungu kusafamba pabodzi na pikiro yakuti anthu anakwanisa kukhala na nkhombo za umaso “wa kutsogolo.” Mwandimomwene, ineyi ndi njira yadidi kakamwe towera kugumana utsanzayi! Kumbukani kuti “dziko yapansi na pinthu pya m’mwenemo pimbakhumba anthu pile pinadzamala. Mbwenye ule anachita pimbafuna Mulungu anakhala na moyo okhonda mala.” (1 Jwau 2:17, CC) Na thangwi ineyi, khala imwe ndimwe mwana peno nyakubala, mamuna peno nkazi, peno nzice wathunga wakusowa ana, wangisirani kucita cifuno ca Mulungu. Ngakhale muli pa nyatwa peno muli kunentseka kakamwe, lekani kuduwala kuti imwe ndimwe ntumiki wa Mulungu wa m’maso. Natenepa, macitiro anu akomerese Yahova. (Misangani 27:11) Pontho makhaliro anu abwerese utsanzayi kwa imwe na umaso wa kwenda na kwenda mu dziko ipswa inabwera!

KODI MIDIDA IYI YA BIBLYA INAKWANISA TANI KUPHEDZA . . . BANJA YANU TOWERA KUKHALA YAKUTSANZAYA?

Kudzitonga kunakwanisa kusakulirwa.​—Agalata 5:22, 23, MZ.

Na maonero adidi a utsogoleri, mamuna na nkazi asasaka udidi wa m’banja.​—Aefesi 5:22-25, 28-33; 6:4.

Kucedza kusaphataniza kubvesera.​—Tyago 1:19.

Kufuna Yahova kunadzawangisa banja.​—1 Jwau 5:3.

Kucita cifuno ca Mulungu ndi kwakufunika kakamwe pabanja​—Masalmo 143:10; 1 Timoti 4:8.

MAPHINDU A KUKHALA NZICE

Si munthu onsene anasemba peno kusembwa tayu. Pontho si mabanja onsene asasankhula kukhala na ana tayu. Yezu akhali nzice, na alonga kuti kukhala nzice ndi nkhombo khala ndi “thangwi ya dziko [‘umambo,’ NM] ya Mulungu.” (Mateo 19:11, 12) Mpostolo Paulu asankhulambo kukhonda semba. Iye alonga kuti kukhala nzice peno kumanga banja ndi ‘nkhombo.’ (1 Akorinto 7:7, 8, 25-28) Natenepa, maseze bukhu ino ifokotoze khundu ikulu ya pinthu pya m’banja na pya kufuya ana, ife nkhabe funika kuluza nkhombo na masagwati a kupitiriza kukhala nzice peno kumanga banja mbwenye yakukhonda kukhala na ana.

    Mabukhu Acisena (1982-2025)
    Bulukani
    Fungulani
    • Cisena
    • Tumizirani Anango
    • Sankhulani Pinafuna Imwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pinafunika Imwe Kutowezera
    • Cibisobiso
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Fungulani
    Tumizirani Anango