Thangwi Yanji Mulungu Asasiya Kuti Anthu Anentseke?

1, 2. Ndi pinentso pya ntundu wanji pinatamba anthu lero, mbapicitisa azinji kucita mibvundzo ipi?

MUDAMALA kumenyana kwakugopswa mu dziko ibodzi yakuti ikhali pa nkhondo, pikwi pya akazi na ana adaphiwa aikhwa mu nthumbi ibodzi ene. Nthumbi ineyi yakuzungulirwa na mitanda peno makuruju. Kuruju ibodzi na ibodzi ikhadalembwa: “Thangwi yanji?” Midzidzi inango unoyu ndi mbvundzo wakutsukwalisa kakamwe. Nkhondo, cidengwa, utenda peno usumankha pingapha munthu wakufunika, kufudza nyumba peno kubweresa pinentso pizinji, anthu asacita mbvundzo unoyu mwakutsukwala. Iwo asafuna kudziwa kuti thangwi yanji agwerwa na pidengwa pyenepi.

² Thangwi yanji Mulungu asasiya kuti anthu anentseke? Khala Yahova Mulungu ndi wamphambvu zonsene, waufuni, wandzeru na wakulungama, thangwi yanji dziko yadzala na kuidana na kusowa ulungami? Kodi imwe mwatoma kubvundzika thangwi ya pyenepi?

3, 4. (a) Ndi ninji cinapangiza kuti nee mphyakuipa kubvundza thangwi yanji Mulungu asasiya kuti anthu anentseke? (b) Kodi Yahova asapibva tani thangwi ya uipi na pinentso?

³ Mphyakuipa kubvundza thangwi yanji Mulungu asasiya kuti anthu anentseke? Anango asanyerezera kuti kucita mbvundzo unoyu ndi kusowa cikhulupiro cakukwana peno kusowa cilemedzo kwa Mulungu. Mbwenye mungaleri Bhibhlya, munadzaona kuti anthu akukhulupirika na akugopa Mulungu acita mibvundzo ibodzi ene. Mwacitsandzo, mprofeta Habhakuki abvundza Yahova: ‘Munandioneseranji pyakugopswa pyenepi? Munathimiziranji kuyang’ana pyakuipa pyenepi? N’khundu mwanga muli kufudziwa na kubvuyiwa basi. Na konsene kwene kuli nthonga na kugawana.’​—Habakuki 1:3.

⁴ Kodi Yahova apokera mprofeta wakukhulupirika Habhakuki thangwi yakucita mibvundzo ineyi? Nkhabe. M’mbuto mwace, Mulungu aikha m’Bhibhlya mafala anewa akuona ntima a Habhakuki. Mulungu am’phedzambo kubvesesa mwadidi pinthu na kukhala na cikhulupiro cakuwanga. Yahova asafunambo kucita pyenepi kwa imwe. Kumbukani, Bhibhlya isapfundzisa kuti ‘iye asakutsalakanani.’ (1 Pedro 5:7) Kupiringana munthu onsene, Mulungu asaida uipi na pinentso pinabwereswa na uipi. (Izaiya 55:8, 9) Mphapo, thangwi yanji dziko yadzala na pinentso?

THANGWI YANJI PANA PINENTSO PIZINJI?

5. Ndi mathangwi api anaperekwa m’midzidzi inango toera kufokotoza pinentso pya anthu, mbwenye Bhibhlya isapfundzisanji?

⁵ Anthu a mauphemberi akusiyana-siyana asaenda kwa atsogoleri na apfundzisi awo auphemberi toera kabvundza kuti thangwi yanji pana pinentso pizinji. Kazinji kene, asatawirwa kuti pinentso ndi kufuna kwa Mulungu na kuti iye atonga kale kakamwe pinthu pyonsene pinafuna kudzacitika, kuphataniza pidengwa. Azinji asapangwa kuti njira za Mulungu nkhabe dziwika peno kuti iye asabweresa kufa kwa anthu, ngakhale ana, toera akhale nawo kudzulu. Natenepa, ninga mwapfundza m’bukhu ino, Yahova Mulungu cipo asacitisa pyakuipa. Bhibhlya isalonga: ‘Mulungu nkhabe kucita pyakuipa nee pyakusowa ulinganiri peno kulungama!’​—Yobe 34:10.

6. Thangwi yanji anthu azinji asadodoma mbapasa mulando Mulungu thangwi ya pinentso pinaoneka mu dziko?

⁶ Kodi musadziwa thangwi yanji anthu asadodoma mbapasa mulando Mulungu thangwi ya pinentso pyonsene pinaoneka mu dziko? Kazinji kene, anthu asapasa mulando Mulungu Wamphambvu Zonsene thangwi iwo asanyerezera kuti ndiye anatongadi dziko ino. Iwo nkhabe dziwa undimomwene wakukhonda nentsa, mbwenye wakufunika unapfundzisa Bhibhlya. Imwe mwapfundza undimomwene unoyu mu Nsolo 3 wa bukhu ino. Anatongadi dziko ino ndi Sathani Dyabo.

7, 8. (a) Dziko isapangiza tani makhaliro a ntongi wayo? (b) Kodi kusowa ungwiro kwa anthu na “ndzidzi na pinthu pyakukhonda dikhirika” pisabweresa tani pinentso?

⁷ Mwapakweca Bhibhlya isalonga: ‘Anthu onsene, anadzadza pantsi pano, ali m’manja mwa nyakuipa.’ (1 Jwau 5:19) Munganyerezera pyenepi, nee pisabveka mwadidi? Anthu a mu dziko ino asapangiza makhaliro a cakucitwa cauzimu cakukhonda oneka cakuti ‘cisanyengeta anthu onsene a pantsi pano.’ (Apokalipse 12:9) Sathani ndi nyakuida, nyakunyengeta na wausumankha. Natenepa, pantsi pa citsogolero cace, dziko yadzala na kuida, kunyengeta, na usumankha. Ineyi ndi ibodzi mwa mathangwi anafokotoza kudzala kwa pinentso.

⁸ Ninga taona mu Nsolo 3, thangwi yaciwiri ya kudzala kwa pinentso ndi yakuti anthu ndi akusowa ungwiro, pontho ndi akudawa kubulukira ku upanduki udacitika m’munda wa Edeni. Anthu akudawa kazinji kene asaponderera andzawo, na pyenepi pisabweresa nkhondo, kubvuya, na pinentso. (Koelete 4:1; 8:9) Thangwi yacitatu ya pinentso ndi “ndzidzi na pinthu pyakukhonda dikhirika.” (Lerini Koelete 9:11, NM.) Mu dziko yakuti Yahova si Ntongi wakuitsidzikiza, midzidzi inango anthu asathabuka thangwi yakugumanika pa mbuto yakukhonda thema mu ndzidzi wakukhonda thema.

9. Thangwi yanji tinakwanisa kunyindira kuti Yahova ali na thangwi yadidi yakusiya kuti pinentso pipitirize?

⁹ Kudziwa kuti Mulungu nkhabe citisa pinentso kusatibalangaza. Iye nee ndi ncitisi wa nkhondo, usumankha, kubvuya peno pidengwa pya dziko pinacitisa anthu kunentseka. Ngakhale tenepa, tisafuna kudziwa: Thangwi yanji Yahova asasiya kuti pinentso pyenepi picitike? Khala ndi Wamphambvu Zonsene, iye ali na mphambvu zakumalisa pinentso pyonsene. Thangwi yanji, mphapo, iye nkhabe cita pyenepi? Panango Mulungu waufuni anadziwa ife ali na thangwi yadidi.​—1 Jwau 4:8.

KWAONEKA NKHANI IKULU

10. Sathani apokanyanji, na munjira ipi?

¹⁰ Toera tidziwe thangwi yanji Mulungu asasiya kuti pinentso picitike, tisafunika kunyerezera nduli mu ndzidzi udatoma pinentso. Mudacitisa Sathani kuti Adhamu na Eva akhonde bvera Yahova, kwaoneka nkhani yakufunika kakamwe. Sathani nee apokanya mphambvu ya Yahova. Sathani asadziwadi kuti mphambvu ya Yahova nkhabe madromero. M’mbuto mwace, Sathani apokanya kuthema kwa Yahova ninga ntongi. Mu kulonga kuti Mulungu ndi nyauthambi anakhondesa pinthu pyadidi kwa anthu ace, Sathani apambazira Yahova ninga ntongi wakuipa. (Lerini Genesi 3:2-5.) Sathani akhafuna longa kuti anthu mbadakhala mwadidi kunja kwa utongi wa Mulungu. Kweneku kukhali kupomokera utongi ukulu wa Yahova, kuthema kwace ninga ntongi.

11. Thangwi yanji Yahova nee afudza anyakupanduka mu Edeni mu ndzidzi ubodzi ene?

¹¹ Adhamu na Eva apandukira Yahova. Mwandimomwene, pikhali sawasawa na kulonga: ‘Ife nkhabe funa Yahova ninga Ntongi wathu. Tinakwanisa kusankhula tekhene cadidi na cakuipa.’ Kodi Yahova mbadamalisa tani nkhani ineyi? Kodi iye mbadapfundzisa tani pyakucitwa pyonsene pyandzeru kuti anyakupanduka adodomeka na kupangiza kuti njira zace ndi zadidi? Panango munthu anakwanisa kulonga kuti Mulungu akhafunika kufudza anyakupanduka mu ndzidzi ubodzi ene na kucita pinthu papswa. Mbwenye pakutoma Yahova akhafuna kuti dziko yapantsi idzale na mbeu ya Adhamu na Eva, pontho kuti iwo akhale mu paradizu pa dziko yapantsi. (Genesi 1:28) Ndzidzi onsene Yahova asakwanirisa cifuniro cace. (Izaiya 55:10, 11) Kusiyapo pyenepi, kumalisa anyakupanduka mu Edeni nee mbukudatawira nkhani idalamuswa thangwi yakuthema kwa Yahova ninga ntongi.

12, 13. Perekani citsandzo cinapangiza kuti thangwi yanji Yahova asiya Sathani kukhala ntongi wa dziko ino, na thangwi yanji Mulungu asatawirisa anthu kutongeka okhene.

¹² Tendeni tione citsandzo cibodzi. Nyerezerani kuti mpfundzisi akupanga anyakupfundzace njira yakucita konta yakunentsa. Nyakupfundza wakucenjera na wakupokanya asalonga kuti njira yakucita konta ya mpfundzisi ndi yakudodomeka. Toera kuonesa kuti mpfundzisi nkhabe dziwa, nyakupokanya asakakamira kuti iye asadziwa mwadidi kakamwe njira yakucita konta. Anyakupfundza anango asanyerezera kuti iye ali munjira yadidi, na iwo adzakhalambo anyakupokanya. Mpfundzisi mbadacitanji? Kodi anyakupfundza anango anadzakhuiwa tani mpfundzisi angathamangisa anyakupokanya? Iwo nee anakhulupira kuti nyakupfundza ndzawo na ale ali kukhundu yace ali munjira yadidi? Panango anyakupfundza anango onsene mbadakhonda kulemedza mpfundzisi, mbanyerezera kuti iye asagopa kuoneka ninga wakudodomeka. Mbwenye nyerezerani kuti mpfundzisi asiya nyakupokanya toera apangize njira yace yakucita konta.

¹³ Yahova acita ninga pidacita mpfundzisi unoyu. Kumbukani kuti pidacitika mu Edeni nee pikhaphataniza anyakupanduka basi tayu. Pakhali mamiliyau a aanju akhaona pyenepi. (Yobe 38:7; Danyele 7:10) Njira yakuti Yahova mbadaiphatisira toera kutonga kupanduka kweneku mbidakhuya pikulu pyene aanju anewa na pyakucitwa pyonsene pyandzeru. Yahova acitanji mphapo? Iye asiya Sathani toera apangize kuti anatonga tani anthu. Mulungu asatawirisa anthu kutongeka okhene pantsi pa citsogolero ca Sathani.

14. Kodi kusankhula kwa Yahova kusiya kuti anthu atongeke okhene kunadzaphindulisa tani?

¹⁴ Mu citsandzo cidaona ife, mpfundzisi asadziwa kuti nyakupokanya na anyakupfundza ali kukhundu yace adodomeka. Mbwenye iye asadziwambo kuti kuapasa ndzidzi kuti ayesere kupangiza manyerezero awo kunadzaphedza anyakupfundza onsene. Anyakupokanya angacimwana, anyakupfundza onsene akuona ntima anadzadziwa kuti mpfundzisi ndiye basi adathema kupfundzisa. Mpfundzisi angadzathamangisa anyakupokanya iwo anadzabvesesa thangwi yanji acita pyenepi. Sawasawa, Yahova asadziwa kuti anthu onsene akuona ntima na aanju anadzaphindula mu kuona kuti Sathani na anyakupanduka andzace acimwana. Iwo anadzaphindulambo na kuona kuti anthu nkhabe kwanisa kutongeka okhene. Ninga Yeremiya wakale, iwo anadzapfundza undimomwene uyu wakufunika: ‘Yahova, nee munthu m’bodzi asadziwa pya patsogolo pace nee kupitonga.’​—Yeremiya 10:23.

THANGWI YANJI YAHOVA ASASIYA KUTI PINENTSO PICITIKE MU NDZIDZI UZINJI?

15, 16. (a) Thangwi yanji Yahova asasiya kuti pinentso picitike mu ndzidzi uzinji? (b) Thangwi yanji Yahova nee asatsidzikiza kuti pinthu pyakugopswa ninga usumankha pikhonde kucitika?

¹⁵ Thangwi yanji Yahova asasiya kuti pinentso picitike mu ndzidzi uzinji? Thangwi yanji iye nkhabe khondesa pinthu pyakuipa kucitika? Onani pinthu piwiri pyakuti mpfundzisi mu citsandzo cathu nee mbadapicita. Cakutoma, mpfundzisi nee mbadakhondesa nyakupfundza unoyu wakupokanya kupangiza manyerezero ace. Caciwiri, iye nee mbadaphedza nyakupokanya unoyu kupangiza manyerezero ace. Munjira ibodzi ene, onani pinthu piwiri pyakuti Yahova nee afuna kupicita. Cakutoma, iye nee akhondesa Sathani na ale ali kukhundu yace kuyesera kupangiza kuti iwo ali munjira yadidi. Natenepa pakhafunika kusiya ndzidzi. Mu pyaka pikwi pya mbiri ya anthu, anthu ayesera njira zonsene za kutongeka, peno mautongi a anthu. Anthu athambaruka mu siyensiya na m’makhundu anango, mbwenye kusowa ulungami, utcerengi, usumankha na nkhondo pyanyanya kupiringana kale. Natenepa anthu apangiza kuti acimwana kutonga.

¹⁶ Caciwiri, Yahova nee asaphedza Sathani kutonga dziko ino. Mwacitsandzo, Mulungu mbadatsidzikiza kuti usumankha ukhonde kucitika, kodi pyenepi nee mbipidapangiza kuti iye asabverana na manyerezero a anyakupanduka? Kodi Mulungu nee mbadacitisa anthu kunyerezera kuti iwo anakwanisa kutongeka okhene mwakusowa nyatwa? Yahova mbadacita pyenepi, iye mbakhala nyauthambi. Mbwenye, ‘Mulungu anacimwana kunama.’​—Ahebere 6:18.

17, 18. Kodi Yahova anadzacitanji na nyatwa zonsene zinabwereswa na utongi wa anthu na manyengerero a Sathani?

¹⁷ Ndiye tani pya nyatwa zidacitika mu ndzidzi onsene udapandukirwa Mulungu? Tisafunika kukumbuka kuti Yahova ndi wamphambvu zonsene. Natenepa iye anakwanisa kumalisa na anadzamalisadi nyatwa zinatamba anthu. Ninga tapfundza kale, kufudzwa kwa dziko yathu kunadzamala na kucinjwa kwa dziko ino kudza Paradizu. Nyatwa zinaoneka thangwi ya kudawa zinadzamaliswa bulukira mu kukhulupira ntsembe ya ciomboli ya Yezu, pontho nyatwa zinaoneka thangwi ya kufa zinadzamaliswa kubulukira mu kulamuswa muli akufa. Natenepa Mulungu anadzaphatisira Yezu ‘toera afudze mabasa a Dyabo.’ (1 Jwau 3:8) Yahova anadzakwanirisa pyenepi pyonsene mu ndzidzi wakuthema. Tisafunika kukomerwa nakuti iye nee asacimbiza kucita pyenepi, thangwi kupirira kwace kusatipasa mwai wakupfundza undimomwene na kuntumikira. (Lerini 2 Pedro 3:9, 10.) Pyenepi mbipidzati kucitika, Mulungu ali kusaka mwaphinga alambiri andimomwene na kuaphedza kupirira pinentso pyonsene pinaagwera mu dziko ino ya nyatwa.​—Jwau 4:23; 1 Akorinto 10:13.

¹⁸ Anango anakwanisa kubvundzika: ‘Kodi pinentso pyenepi mbipidacalirwa khala Mulungu acita Adhamu na Eva munjira yakuti iwo nee mbadakwanisa kupanduka?’ Toera kutawira mbvundzo unoyu, musafunika kukumbuka muoni wakufunika udakupasani Yahova.

MUNAPHATISIRA TANI MUONI UDAKUPASANI MULUNGU?

19. Ndi muoni upi wakufunika udatipasa Yahova, na thangwi yanji tisafunika kuulemedza?

¹⁹ Ninga taona mu Nsolo 5, anthu acitwa na ufulu wakusankhula. Kodi musadziwa kuti ufulu wakusankhula ndi muoni wakufunika? Mulungu acita pinyama pizinji, na ipyo pisatsogolerwa na luso yacibaliro. (Misangani 30:24) Anthu asacita mitcini yakuti isacita basa idacitirwa iyo. Kodi mbitidakomerwa khala Mulungu aticita tenepo? Nkhabe, ife tisakomerwa na kukhala na ufulu wakusankhula ntundu wa uunthu unafuna ife kukhala, makhaliro a umaso anafuna ife kutowezera, uxamwali unafuna ife kucita, na pinango. Ife tisakomerwa kukhala aufulu, pyenepi ndi pinafuna Mulungu kuti titsandzaye napyo.

20, 21. Tinaphatisira tani muoni wa ufulu wakusankhula munjira yadidi kakamwe, na thangwi yanji tisafunika kucita pyenepi?

²⁰ Yahova nkhabe funa basa yakucitwa mwakukakamizika. (2 Akorinto 9:7) Mwacitsandzo: Kodi nyakubala mbadakomerwa na mwana analonga kuti “Ndisakufunani” thangwi apangwa kulonga pyenepi, peno na mwana analonga mwaufulu kubulukira muntima? Natenepa, mbvundzo ndi uyu: Kodi imwe munaphatisira tani ufulu wanu wakusankhula udakupasani Yahova? Sathani, Adhamu na Eva aphatisira ufulu wawo wakusankhula munjira yakuipa kakamwe. Iwo akhonda Yahova Mulungu. Imwembo munacitanji?

²¹ Imwe muna mwai wakuphatisira muoni unoyu wakudzumatirisa munjira yadidi kakamwe. Munakwanisa kugumanyikana na ale onsene ali kukhundu ya Yahova. Iwo asakomeresa Mulungu thangwi asaphata basa mwakuwanga toera kupangiza kuti Sathani ndi nyauthambi, pontho kuti iye acimwana kutonga. (Misangani 27:11) Imwe munakwanisambo kucita pyenepi mu kusankhula njira yadidi ya umaso. Pyenepi pinadzafokotozwa mu nsolo unatowera.