BHIBHLIYOTEKA MU INTERNETI ya Torre de Vigia
Ncenjezi
ya Torre de Vigia
Cisena
  • BHIBHLYA
  • MABUKHU
  • MISONKHANO
  • w15 15/1 matsa. 18-22
  • Citisani Banja Yanu Kukhala Yakuwanga Na Yakutsandzaya

Nkhabe kugumanika vidhyu pa khundu ino.

Munatilekerera, paoneka madodo pakupangiza vidhyu.

  • Citisani Banja Yanu Kukhala Yakuwanga Na Yakutsandzaya
  • Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2015
  • Misolo Ming'ono
  • Mphangwa Zakulandana
  • PHATANIZANI YAHOVA M’BANJA YANU
  • AMUNA​—TSOGOLERANI MABANJA ANU MWAUFUNI
  • AKAZI—KHALANI AKUCEPESEKA NA AKUNGONJERA
  • PITIRIZANI KULEKERERANA UNANGO NA NDZACE
  • PHATISIRANI N’DIDA WA NDALAMA
  • ‘MAKAMAKA KHALANI NA UFUNI’
  • Munakhala Tani Akutsandzaya M’banja
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2016
  • Pinthu Piwiri Pinacitisa Banja Kukhala Kwenda Na Kwenda
    Pinacitisa Banja Kukhala Yakutsanzaya
  • Kutawirwa Kwa Mibvundzo Ya Bhibhlya
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova—2013
  • Munacitanji Toera Banja Yanu Ikhale Yakutsandzaya?—Khundu 1
    Tsandzayani na Umaso Kwenda na Kwenda!​—Kucedza Pabodzi Thangwi Ya Bhibhlya
Onani Mphangwa Zinango
Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2015
w15 15/1 matsa. 18-22

Citisani Banja Yanu Kukhala Yakuwanga Na Yakutsandzaya

Yahova “angakhonda kumanga nyumba, basa ya anyakumanga njapezi.”​—SAL. 127:1a.

MUNAKWANISA KUFOKOTOZA?

Ndi nyatwa zanji zinathimbana na anyakumanga banja?

Kodi mamuna na nkazi anakwanisa tani kuphataniza Yahova m’banja yawo?

Kodi amuna na akazi akumanga banja anakwanisa tani kuphatisira N’dida wa Ndalama?

1-3. Ndi nyatwa zanji zinathimbana na anyakumanga banja? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

MAMUNA wakuti ali wakutsandzaya na banja yace mu pyaka 38 alonga: “Mungawangisira na ntima onsene, mbamupangiza kuti musafuna kuti banja yanu ikhale yakupembera, munakwanisa kukhala na nkhombo za Yahova.” Inde amuna na akazi akumanga banja ali na mwai wakukhala akutsandzaya, kuphatanizambo kuphedzana unango na ndzace m’midzidzi ya nyatwa.​—Mis. 18:22.

2 Mbwenye kazinji kene, si pyakudzumisa tayu kuti anyakumanga banja asathimbana na ‘nyatwa m’manungo mwawo.’ (1 Akor. 7:28) Thangwi yanji? Thangwi kuthimbana na nyatwa za ntsiku na ntsiku kusanetesa anyakumanga banja. Midzidzi inango mamuna na nkazi asadodomeserana, kukhonda bverana, peno kukhonda cedza mwadidi; pyenepi pisaoneka thangwi yakusowa ungwiro. (Tgo. 3:2, 5, 8) Anyakumanga banja azinji asanentsekambo na mabasa mazinji mu ndzidzi unatsalakana iwo anawo. Kuneta na kutsukwala kusapingiza anyakumanga banja anango toera kukhala na ndzidzi wakuthema toera kuwangisa banja yawo. Kufunana kwawo na cilemedzo cawo pinakhala pangozwi thangwi ya nyatwa za kobiri, nyatwa za ungumi, peno pinentso pinango. Kusiyapo pyenepi, banja yakuti ikhaoneka ninga ndi yakuwanga mwadidi inakwanisa kuikhwa pangozwi na “mabasa aunyama” ninga upombo, macitiro akukhonda thema, ukali, nthonga, ntcanje, kuipirwa, na kuphonyana maonero.​—Agal. 5:19-21.

3 Toera kutekeresa pinthu, “ntsiku zakumalisa” zadzala na umbirimi, na makhaliro akukhonda lemedza Mulungu akuti asaikha pangozwi mabanja. (2 Tim. 3:1-4) Mbwenye anyakumanga banja asafunikambo kuthimbana na nyamalwa wakugopswa kakamwe wakuti asafuna kakamwe kufudza mabanja. Mpostolo Pedhro asaticenjeza: ‘Nyamalwa wanu, Dyabo, asandzendza-ndzendza ninga nkhalamu yakulira, mbisaka munthu toera kumudya.’​—1 Ped. 5:8; Apok. 12:12.

4. Ninji pinafuna kuphedza toera kukhala na banja yakuwanga na yakutsandzaya?

4 Mamuna unango wakumanga banja ku Japau alonga: “Ndikhatsukwala kakamwe thangwi ya kobiri. Nakuti nee ndikhacedza mwadidi na nkazanga, iye akhathimbanambo na mikakamizo mizinji. Kusiyapo pyenepi, cincino iye athimbana na nyatwa ikulu ya ungumi. Midzidzi inango pyenepi pikhaticitisa kukhala akuphonyana.” Nyatwa zinango pabanja nkhabe kucalirwa, mbwenye zinakwanisa kukundwa. Na ciphedzo ca Yahova, anyakumanga banja anakwanisa kukhala akuphatana na akutsandzaya. (Lerini Masalmo 127:1.) Tendeni tidinge njira zixanu toera kucitisa banja kukhala yakuwanga na yakutsandzaya. Buluka penepo tinadzadinga basa ya ufuni toera kucitisa banja kukhala yakuwanga.

PHATANIZANI YAHOVA M’BANJA YANU

5, 6. Kodi amuna na akazi akumanga banja anacitanji toera kuphataniza Yahova m’mabanja awo?

5 Mamuna na nkazi angakhala akukhulupirika na kungonjera Yahova, banja yawo inakhala yakuwanga. (Lerini Koelete 4:12.) Amuna na akazi anakwanisa kuphataniza Yahova m’banja yawo mu kutowezera pitsogolero pyace pyaufuni. Bhibhlya isalonga pya atumiki akale a Mulungu: “Nduli mwanu munadzabva fala mbilonga, ‘njira ndi iyi, ndokoni nayo,’ lekani kuenda kukhundu ya madyo peno ya bzwere.” (Iza. 30:20, 21, Tradução do Novo Mundo) Lero, anyakumanga banja anakwanisa “kubva” fala ya Yahova angaleri Bhibhlya pabodzi pene. (Sal. 1:1-3) Iwo anakwanisambo kuwangisa banja yawo angacita Kulambira kwa Banja kwakuti ndi kwakutsandzayisa na kwakuwangisa mwauzimu. Kucita phembero pabodzi pene ntsiku zonsene ndi kwakufunikambo kakamwe toera kukhala na banja yakuti inakwanisa kupirira nyatwa za dziko ya Sathani.

6 Gerhard wa ku Alemanya alonga: “Ndzidzi onsene, kutsandzaya kwathu kungapingizwa na nyatwa peno kuphonyana maonero, uphungu wa Mafala a Mulungu usatiphedza toera kupangiza kupirira na kulekerera. Makhaliro anewa ndi akufunika kakamwe toera kukhala na banja yakupembera.” Anyakumanga banja angawangisira toera kuphataniza Mulungu m’banja yawo mu kucita pinthu pyauzimu pabodzi pene, iwo asakhala akuphatana na Yahova mbakhala akutsandzaya mu uxamwali wawo.

AMUNA​—TSOGOLERANI MABANJA ANU MWAUFUNI

7. Kodi amuna asafunika kutsogolera tani mabanja awo?

7 Njira inaphatisira mamuna toera kutsogolera banja yace isaphedza kakamwe toera kukhala na banja yakuwanga na yakutsandzaya. Bhibhlya isalonga: ‘Nsolo wa mamuna onsene ndi Kristu; munjira inango, nsolo wa nkazi ndi mamuna.’ (1 Akor. 11:3) Mafala anewa asabveka kuti amuna asafunika kutsogolera tani banja​—iwo asafunika kucita pyenepi munjira ibodzi ene ninga munatsogolera Kristu amuna. Yezu cipo apangiza ukali peno haxa, mbwenye ndzidzi onsene iye akhali waufuni, wakukoma ntima, wa maonero akulinganira, wakupfulika, na wa ntima wakucepeseka.​—Mat. 11:28-30.

8. Kodi mamuna anakwanisa tani kuwina ufuni na cilemedzo ca nkazace?

8 Amuna Acikristu nee asafunika kuphemba mwakubwereza-bwereza kuti akazawo apangize cilemedzo kwa iwo. Mbuto mwace, iwo asafunika ‘kupitiriza kukhala na iwo mwakubverana na cidziwiso, kupangiza citsalakano; na kubvesesa makhaliro awo.’ Amuna asafunika ‘kupangiza cilemedzo kwa akazawo ninga anthu akufewa, peno akazi.’ (1 Ped. 3:7) Pamaso pa anango peno paokha, amuna asafunika kupangiza na mafala awo pabodzi na macitiro awo aufuni kuti akazawo ndi akufunika kakamwe kwa iwo. (Mis. 31:28) Kutsogolera banja munjira ineyi, pisacitisa nkazi kufuna na kulemedza mamunace, pyenepi pisabweresa nkhombo za Mulungu pabanja.

AKAZI—KHALANI AKUCEPESEKA NA AKUNGONJERA

9. Kodi nkazi anapangiza tani kucepeseka na kungonjera?

9 Kufuna Yahova na ntima onsene mwakubverana na midida yace, pisatiphedza toera kucepeseka pantsi pa djanja yace yamphambvu. (1 Ped. 5:6) Njira ibodzi yakufunika kakamwe yakuti nkazi anakwanisa kupangiza kuti asalemedza utongi wa Yahova ndi kubvera na kuphedzera mamunace. Bhibhlya isalonga: ‘Imwe akazi, bverani amunanu, thangwi mphyakufunika mwa Mbuya.’ (Akol. 3:18) Ndimomwene kuti nkazi nee anadzakomerwa na pisankhulo pyonsene pya mamunace. Mbwenye khala pisankhulo pyace nee pisaphonyana na mitemo ya Mulungu, nkazi wakungonjera ali dzololo toera kupitawira.​—1 Ped. 3:1.

10. Thangwi yanji kungonjera mwaufuni ndi kwakufunika?

10 Nkazi ali na khundu yakufunika kakamwe pabanja. Iye ndi “ndzace” wa mamuna. (Mal. 2:14) Pakucita pisankhulo ninga banja, mwacilemedzo, nkazi asalonga maonero ace mbapangiza mabvero ace, mbwenye asapitiriza kungonjera. Mamuna wandzeru asabvesera mwacidikhodikho pinalonga nkazace. (Mis. 31:10-31) Munjirainango, kungonjera mwaufuni kusabweresa kutsandzaya, ntendere, na kubverana pabanja. Pisaphedzambo amuna na akazi toera kukhala akutsandzaya mu kudziwa kuti macitiro awo asakomeresa Mulungu.​—Aef. 5:22.

PITIRIZANI KULEKERERANA UNANGO NA NDZACE

11. Thangwi yanji kulekerera ndi kwakufunika kakamwe?

11 Cinthu cakufunika kakamwe toera kukhala na banja yakuwanga ndi kulekererana. Uxamwali wa anyakumanga banja usawanga khala mamuna na nkazi ‘asapitiriza kupirirana unango na ndzace, na kulekererana na ntima onsene unango na ndzace.’ (Akol. 3:13) Munjira inango, uxamwali wa anyakumanga banja usakhala pangozwi khala mamuna na nkazi asapitiriza kukoya ndandanda wa pinthu pyakale pidaipirwa na iwo, buluka penepo mbaphatisira pinthu pyenepi toera kudzidzida napyo. Ninga n’nyandza wakuti unakwanisa kuikha pangozwi nyumba, ntima wathu unakwanisa kukoya kuipirwa kwathu mbapicitisa kukhala kwakunentsa kulekerera. Mbwenye banja isakhala yakuwanga kakamwe khala mamuna na nkazi asapangiza kulekerera ninga munalekererwa iwo na Yahova.​—Mik. 7:18, 19.

12. Kodi ufuni usaphimbira tani ‘mwinji wa madawo’?

12 Ufuni wandimomwene ‘nkhabe kukoya ndandanda wa madodo.’ Mwandimomwene, ‘ufuni usaphimbira mwinji wa madawo.’ (1 Akor. 13:4, 5; lerini 1 Pedro 4:8.) Munjira inango, ufuni nkhabe kukhala na madire peno numero ya madawo akuti tinakwanisa kualekerera. Mpostolo Pedhro pidabvundzisa iye kuti asafunika kulekerera kangasi munthu, Yezu atawira: ‘Mpaka kubwerezera maulendo 77.’ (Mat. 18:21, 22) Iye akhapangiza kuti Akristu nee asafunika kukhala na numero yakulekerera andzawo.​—Mis. 10:12.a

13. Tinakunda tani cipendamiro cakukhonda funa kulekerera?

13 Annette alonga: “Khala mamuna na nkazi nkhabe funa kulekererana, kukoya pinthu muntima na kukhonda kunyindirana kusakula, pyenepi pisaikha pangozwi banja. Kulekererana kusawangisa uxamwali wa banja pontho pisacitisa kukhala akuphatana.” Toera kukunda cipendamiro cakukhonda funa kulekerera, wangisirani toera kupangiza nzimu wakupereka takhuta kuna ndzanu wa m’banja na kumpasa ntengo. Khalani na nzimu wakusimba ndzanu wa m’banja na ntima onsene. (Akol. 3:15) Natenepa munadzakhala na ntendere wa manyerezero, kuphatana, na nkhombo za Mulungu zinaoneka kubulukira mu kulekerera.​—Arom. 14:19.

PHATISIRANI N’DIDA WA NDALAMA

14, 15. Kodi N’dida wa Ndalama ninji? Thangwi yanji ndi wakufunika kakamwe pabanja?

14 Mwakukhonda penula, imwe musafuna kutsalakanwa mwadidi na mwacilemedzo. Imwe musakomerwa anango angabvesesa manyerezero anu mbalemedza mabvero anu. Mbwenye mwabva kale munthu mbalonga kuti: “Iye anati andione, peno iye anati andidziwe!” Ngakhale kuti midzidzi inango anthu asakhala na mathangwi adidi toera kulonga munjira ineyi, mbwenye Bhibhlya isatipanga: “Leka kulonga kuti: ‘Ine ndinancitirambo pibodzi-bodzi pidandicitira iye.’” (Mis. 24:29) Yezu apfundzisa njira yadidi kakamwe toera kutsalakana makhaliro akunentsa. N’khaliro unoyu kazinji kene usacemerwa N’dida wa Ndalama: ‘Ninga munafunira imwe kuti anthu akucitireni, tenepa acitirenimbo imwe.’ (Luka 6:31) Yezu abvekesa kuti tisafunika kutsalakana anthu munjira ibodzi ene ninga munafunira ife kuti iwo atitsalakane, tayu kubwerezera pyakuipa na pyakuipa. Pyenepi pisabveka kuti pabanja tisafunika kucita pinthu pinadikhira ife kucitirwa.

15 Mamuna na nkazi adamanga banja asawangisa uxamwali wawo angalemedza mabvero a unango na ndzace. Mamuna unango wakumanga banja ku Afrika Wakubangwe alonga: “Tisayesera kuphatisira N’dida wa Ndalama. Mwandimomwene, pana midzidzi yakuti tisaipirwa, mbwenye tisawangisira toera kutsalakana unango na ndzace munjira ibodzi ene inafuna ife kutsalakanwa​—munjira yadidi na yacilemedzo.”

16. Ndi pinthu pipi pyakuti nkazi na mamuna pabanja nee asafunika kucitirana unango na ndzace?

16 Lekani kuikha pakweca madodo peno kufewa kwa mamunanu peno nkazanu​—pontho lekani kucita pyenepi mwakuseka. Kumbukani kuti banja si mbuto toera kupangiza kuti mbani anamphambvu kakamwe, peno mbani analonga mwakukhuwa kakamwe, peno mbani ananyerezera mafala a magwando kakamwe. Ndimomwene kuti tonsene ndife akusowa ungwiro, pontho midzidzi inango tisadawira andzathu. Mbwenye cipo, nkhabe thangwi yakulinganira toera mamuna peno nkazi pabanja aphatisire mafala akudzidzida na acipwazo, peno pinango pyakuipa piringana pyenepi, kusukhumana peno kumenyana unango na ndzace.​—Lerini Misangani 17:27; 31:26.

17. Kodi amuna akumanga banja anaphatisira tani N’dida wa Ndalama?

17 M’mbuto zinango, amuna anamenya akazawo asaoniwa ninga ndi amphambvu kakamwe. Mbwenye Bhibhlya isalonga: “Munthu anakhonda kuipirwa mwakucimbiza ndi wadidi kupiringana munthu wamphambvu, pontho munthu anakwanisa kutonga ntima wace ndi wadidi kupiringana munthu anakunda nzinda.” (Mis. 16:32, NM) Pisaphemba mphambvu kakamwe toera kutonga ntima wathu ninga pidacita Yezu Kristu, mamuna wankulu kakamwe adakhala pa dziko yapantsi. Mamuna wakuti asatikana peno kumenya nkazace ndi wakufewa, pontho anadzaluza uxamwali wace na Yahova. Nyamasalmo Dhavidhi wakuti akhali mamuna wamphambvu na wacipapo alonga: “Mungaipirwa, lekani kudawa. Longani muntima mwanu, patalimba yanu, mbamukhala cete.”​—Sal. 4:4, NM.

‘MAKAMAKA KHALANI NA UFUNI’

18. Thangwi yanji mphyadidi kakamwe kupitiriza kukulisa ufuni?

18 Lerini 1 Akorinto 13:4-7. Ufuni ndi n’khaliro wakufunika kakamwe pabanja. ‘Mukhale na ntima wantsisi, wadidi, wakukhurudzika, wakubverana, na wakupirira. Makamaka khalani na kufunana, natenepa munadzaphatana pyadidi ninga akumangiwa na nkhambala.’ (Akol. 3:12, 14) Ufuni wakudzimana wakulandana na wa Kristu ndi wakufunika kakamwe toera kuwangisa uxamwali wa banja. Kupangiza ntundu unoyu wa ufuni, pisaphedza toera banja ipitirize kukhala yakuwanga mwakukhonda tsalakana kufewa kwa unango, nyatwa ikulu ya ungumi, nyatwa yakusowa kobiri, peno kunentsana na atebzwala.

19, 20. (a) Kodi anyakumanga banja anacitisa tani banja yawo kukhala yakuwanga na yakutsandzaya? (b) Ninji pinafuna kudzadinga ife mu nsolo unatowerera?

19 Mwandimomwene, ufuni, kukhulupirika kwa unango na ndzace, na kuwangisira na ntima onsene ndi pyakufunika kakamwe toera banja ipembere. Mbuto mwa kuthawa banja pangaoneka nyatwa, mamuna na nkazi asafunika kukhala akutonga toera kuwangisa uxamwali wawo. Akristu akumanga banja akuti asafuna Yahova, mbafunana unango na ndzace asakulumizwa na ufuni wawo kwa Mulungu toera kumalisa nyatwa zawo, thangwi ‘ufuni nkhabe kumala.’​—1 Akor. 13:8; Mat. 19:5, 6; Aheb. 13:4.

20 Kucitisa banja kukhala yakuwanga na yakutsandzaya mphyakunentsa, makamaka ‘m’midzidzi ino yakunentsa’ inakhala ife. (2 Tim. 3:1) Mbwenye na ciphedzo ca Yahova, mphyakukwanisika. Ngakhale tenepo, anyakumanga banja asafunikambo kuthimbana na maonero akuphonyeka a dziko thangwi yakupita m’mabonde. Nsolo unatowerera unadzapangiza kuti amuna na akazi akumanga banja anacitanji toera kuwangisa pitsidzikizo pyauzimu m’mabanja mwawo.

[Cidzindikiro capantsi]

a Ngakhale kuti mamuna na nkazi adamanga banja asawangisira toera kumalisa nyatwa zawo, Bhibhlya isatawirisa munthu toera kumwalana na ndzace wa m’banja wakuti acita upombo. (Mat. 19:9) Onani nsolo wakuti, “O Conceito da Bíblia Adultério: Perdoar ou Não Perdoar?” mu Despertai!, ya 8 de Agosto de 1995.

    Mabukhu Acisena (1982-2025)
    Bulukani
    Fungulani
    • Cisena
    • Tumizirani Anango
    • Sankhulani Pinafuna Imwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pinafunika Imwe Kutowezera
    • Cibisobiso
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Fungulani
    Tumizirani Anango