Aphale, Towezerani Marko na Timoti

1-2. Ndi pinentso pipi pyakuti mbapidapingiza Marko na Timoti toera kucita pizinji m’basa ya Yahova?

APHALE, imwe musafuna kucita pizinji m’basa ya Yahova na kuphedza abale na alongo mu mpingo mwanu? Tiri na cinyindiro cakuti musafuna. Tisatsandzaya thangwi yakuona kuti aphale azinji asaperekeka toera kuphedza anango. (Mas. 110:3) Mbwenye panango pisakunentsani kucita pizinji m’basa ya Yahova. Kodi imwe musanyinyirika toera kucita pizinji m’basa ya Yahova thangwi nee musadziwa kuti pyenepi pinakhuya tani umaso wanu? Kodi mwakhonda kale basa n’gulu ya Yahova thangwi yakunyerezera kuti nee munakwanisa kuicita? Anthu anango akhalambo na mabvero ninga anewa.

² Marko na Timoti akhalambo na mabvero ninga anewa. Mbwenye iwo nee atawirisa kuti kugopa kuacimwanise kucita pizinji m’basa ya Yahova. Pisaoneka kuti Marko akhali pabodzi na mai wace pa nyumba yadidi mu ndzidzi udacemerwa iye na mpostolo Paulu na Bharnabhe toera kucita basa ya umisionaryo. (Mabasa 12:12, 13, 25) Marko abuluka panyumba toera kucita pizinji mu utumiki. Pakutoma, iye aenda kakhala ku Antiyokiya. Buluka penepo, aenda pabodzi na Paulu na Bharnabhe m’mbuto zinango zakutali. (Mabasa 13:1-5) Pisaoneka kuti Timoti akhalimbo na anyakubalace mu ndzidzi udacemerwa iye na Paulu toera kumphedza m’basa yakumwaza mphangwa. Nakuti iye akhali m’phale, pontho nee akhali na maluso, Timoti panango mbadanyerezera kuti nee anakwanisa kucita basa ineyi. (Onani 1 Akorinto 16:10, 11 na 1 Timoti 4:12.) Ngakhale tenepo, iye atawira ncemerero wa Paulu, pontho adzakhala na umaso wakutsandzaya kakamwe thangwi yakutumikira Yahova.—Mabasa 16:3-5.

3. (a) Tisadziwa tani kuti Paulu akhakomerwa na pinthu pikhacita Marko na Timoti? (2 Timoti 4:6, 9, 11) (Onanimbo mafoto.) (b) Ndi mibvundzo ipi inafuna kutawirwa mu nsolo uno?

³ Marko na Timoti adzakhala na maluso, pontho apfundza kuti anatsalakana tani mabasa akusiyana-siyana mu mpingo maseze akhali aphale. Paulu akhalemedza kakamwe abale anewa, pontho mukupita kwa ndzidzi, pidaona iye kuti akhali cifupi na kufa aphemba toera iwo aende kamuone. (Lerini 2 Timoti 4:6, 9, 11.) Ndi makhaliro api adaona Paulu kuna Marko na Timoti? Aphale lero anatowezera tani citsandzo cawo? Kodi uphungu udapereka Paulu mwaufuni unaphedza tani aphale lero?

MARKO AKHALI DZOLOLO TOERA KUTUMIKIRA

4-5. Marko apangiza tani kuti akhali dzololo toera kutumikira anango?

⁴ Mwakubverana na bukhu inango, kutumikira anango kusaphataniza kuwangisira toera kuaphedza na kupitiriza kucita pyenepi maseze pikhale pyakunentsa. Ndi pyenepi pidacita Marko. Panango Marko atsukwala mbaipirwa pidakhonda Paulu kuenda naye paulendo wace unango wa umisionaryo. (Mabasa 15:37, 38) Mbwenye pyenepi nee pyacitisa Marko kusiya kutumikira abale na alongo mu mpingo.

⁵ Marko aenda katumikira pabodzi na Bharnabhe ku mbuto inango. Pakupita pyaka 11, Paulu akhafuna ciphedzo pikhali iye nkaidi ku Roma, pontho Marko akhali kweneko toera kumuwangisa. (Filim. 23, 24) Ciphedzo ceneci cikhali cakufunika kakamwe kuna Paulu, na thangwi ineyi iye alonga kuti Marko ‘ambalangaza kakamwe.’—Akol. 4:10, 11.

6. Ndi maphindu api adakhala na Marko thangwi yakukhala ndzidzi uzinji na abale akukola mwauzimu? (Onani cidzindikiro capantsi.)

⁶ Marko apfundzambo pizinji thangwi yakukhala na ndzidzi wakucedza na abale anango akukhulupirika. Mwacitsandzo, pidamala iye ndzidzi ungasi na Paulu ku Roma, Marko aphatambo basa na mpostolo Pedhru ku Bhabhilonya. Uxamwali wawo wakhala wakuwanga kakamwe wakuti Pedhru acemera Marko, “mwananga.” (1 Ped. 5:13) Pisaoneka kuti mu ndzidzi ukhaphata iwo basa pabodzi, Pedhru ampanga pinthu pizinji pyakufunika thangwi ya umaso na utumiki wa Yezu. Pontho mukupita kwa ndzidzi, Marko alemba mphangwa zenezi m’bukhu inadziwika na dzina yace.a

7. M’bale Sérgio atowezera tani citsandzo ca Marko? (Onanimbo foto.)

⁷ Marko akhali na pizinji toera kucita m’basa ya Yahova, pontho akhali na uxamwali wakuwanga na abale akukola mwauzimu. Kodi munatowezera tani citsandzo cace? Panango musafuna kucita pizinji m’basa ya Yahova mbamutumikira ninga ntumiki wakutumikira peno nkulu wa mpingo. Mbwenye imwe mudzati kukhala na mwai unoyu. Pyenepi pingakucitikirani, lekani kubwerera nduli. Khalani wakupirira, pontho sakani njira zinango zakutumikira Yahova na abale na alongo mu mpingo. Onani pidacitikira m’bale Sérgio,b anatumikira ninga nkulu wa mpingo. Pikhali iye m’phale, akhalandanisika na aphale anango mu mpingo. Anango a iwo akhala na miyai yakutumikira, iye mbadzati. Sérgio akhanyerezera kuti aduwaliwa, pontho pyenepi pikhancitisa kukhala wakutsukwala. Buluka penepo iye apanga akulu a mpingo mabvero ace. Nkulu wa mpingo m’bodzi ampanga kuti acite pyonsene pinakwanisa iye toera kutumikira abale, maseze anthu anango akhonde kuona pinthu pyadidi pinacita iye. Sérgio abvera uphungu unoyu mbatoma kuphedza abale akukalamba na anango akuti akhafuna ciphedzo toera kufika pa misonkhano. Pidapita ndzidzi ungasi, iye alonga: “Ine ndabvesesa kuti mwandimomwene pisabvekanji kutumikira anango. Pontho ndaona kuti kutumikira anango kusatsandzayisa kakamwe.”

TIMOTI AKHATSALAKANA ANANGO

8. Thangwi yanji Paulu asankhula Timoti toera amperekere? (Afilipi 2:19-22)

⁸ Paulu akhafuna abale acipapo toera aende pabodzi na iye m’mizinda ikhatcingwa iye. Pakutoma, iye asankhula m’bale akhacemerwa Sila wakuti akhatumikira Yahova mu pyaka pizinji. (Mabasa 15:22, 40) Buluka penepo iye acemerambo Timoti toera kucita naye ulendo. Thangwi yanji Paulu asankhula Timoti? Thangwi ibodzi ndi yakuti Timoti akhali na makhaliro adidi. (Mabasa 16:1, 2) Kusiyapo pyenepi, iye akhadzudzumika na anthu anango.—Lerini Afilipi 2:19-22.

9. Ninji pinapangiza kuti Timoti akhatsalakana mwadidi abale na alongo?

⁹ Pidatoma iye kufamba pabodzi na Paulu, Timoti apangiza kuti akhadzudzumika kakamwe na anango kupiringana iye ene. Na thangwi ineyi, Paulu akhali na cinyindiro cakuti Timoti mbadatsalakana mwadidi anyakupfundza apswa pidansiya iye ku Bhereya. (Mabasa 17:13, 14) Sila akhalambo ku Bhereya, pontho mwakukhonda penula Timoti apfundza pizinji na citsandzo cace. Mukupita kwa ndzidzi, Paulu atuma Timoti ku Tesalonika toera akawangise abale a mu nzinda unoyu. (1 Ates. 3:2, cidzindikiro capantsi) Mbwenye paulendo unoyu, Timoti aenda ekhene. Mu pyaka 15 pidatowera, iye apfundza kuikhika pa mbuto ya abale akhathabuka, pontho ‘alira na ale akhalira.’ (Aroma 12:15; 2 Tim. 1:4) Aphale lero anatowezera tani Timoti?

10. M’bale Jae aphedzwa tani toera apangize citsalakano kuna anango?

¹⁰ M’bale anacemerwa Jae apfundza kupangiza citsalakano kuna anango. Pikhali iye m’phale, akhanyerezera kuti ndi pyakunentsa kucedza na abale na alongo akukalamba. Iye akhamwanyika abale anewa pa misonkhano, mbwenye nee akhacedza nawo. Buluka penepo, nkulu wa mpingo m’bodzi apanga Jae toera acedze na abale na alongo mbaapanga pinthu pinakomerwa na iye thangwi ya iwo. Nkulu wa mpingo unoyu ampangambo toera anyerezere pinthu pyakuti anango mbadakomerwa napyo. Jae wakuti lero ndi nkulu wa mpingo aphatisira uphungu unoyu. Iye alonga: “Cincino ine ndisakwanisa kucedza mwadidi na anthu a mathunga akusiyana-siyana. Ndi pyadidi kudziwa nyatwa zinathimbana na iwo. Natenepa, pisakhala pyakukhonda nentsa toera kuaphedza.”

11. Aphale anapangiza tani citsalakano kuna abale na alongo mu mpingo? (Onanimbo foto.)

¹¹ Imwe aphale munakwanisambo kupangiza kuti musatsalakana anango. Pa misonkhano ya mpingo, cedzani na anthu onsene, akulu na ang’ono ene. Abvundzeni kuti ali tani, buluka penepo abvesereni mwadidi. Mungacita pyenepi, munakwanisa kudziwa kuti munaaphedza tani. Mwacitsandzo, panango imwe munadzindikira kuti banja yakukalamba isafuna ciphedzo toera kuphatisira aplikativo JW Library^®. Peno munadzindikira kuti iwo adzati kukhala na munthu toera kubuluka naye m’basa yakumwaza mphangwa. Kodi imwe munakwanisa kuaphedza mu pinthu pyenepi? Mungatoma kucita pinthu toera kuphedza abale anu, imwe munakhala citsandzo cadidi kakamwe mu mpingo.

UPHUNGU WA PAULU UNAKUPHEDZANI KAKAMWE

12. Aphale asafunika kucitanji toera aphedzeke na uphungu udapereka Paulu kuna Timoti?

¹² Ninga pinacita baba kuna mwanace, Paulu apereka uphungu kuna Timoti wakuti wam’phedza toera kukhala wakutsandzaya na kucita pyonsene pikhakwanisa iye m’basa ya Yahova. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Khala ndimwe m’phale, uphungu wa Paulu unakwanisambo kukuphedzani. Munjira ipi? Onani matsamba mawiri adalemba Paulu kuna Timoti ninga alemberwa imwe, pontho wangisirani toera kuona kuti munaphatisira tani pinapfundza imwe. Onani pitsandzo pingasi.

13. Ninji pinafuna kutiphedza toera tikhale akukhulupirika kakamwe kuna Yahova?

¹³ “Wangisira kakamwe, mbukhala na cifuno cakucita pinthu pyakuti pinakuphedza toera kukhala wakuperekeka kuna Mulungu.” (1 Tim. 4:7b) Pisabvekanji kuperekeka kuna Mulungu? Pisabveka kukhala wakukhulupirika kuna Yahova na kuwangisira kucita pinthu pinakomerwa na iye. Mbwenye toera tikhale akukhulupirika na kufuna Yahova, tisafunika kuwangisira kakamwe. Tinacita tani pyenepi? Fala Yacigerego idathumburuzwa kuti “wangisira kakamwe,” kazinji kene ikhaphatisirwa toera kulonga pya kuwangisira kukhacita anyakuthamanga mu ndzidzi ukhakhunganyika iwo mapika. Toera kuwina, iwo akhafunika kucalira pinthu pyonsene pyakuti mbapidaapingiza. Ifembo lero tisafunika kuwangisira toera kukulisa makhaliro akuti anatiphedza toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova.

14. Tisafunika kukhala na cifuniro cipi pakuleri Bhibhlya? Perekani citsandzo.

¹⁴ Ndi pyakufunika kukhala na nsambo wakuleri Bhibhlya ntsiku zonsene. Kumbukani kuti tingaleri Bhibhlya, cifuniro cathu ndi toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova. Mwacitsandzo, musapfundzanji thangwi ya Yahova mungaleri mphangwa zikhalonga Yezu na m’phale wakupfuma? (Marko 10:17-22) M’phale unoyu akhadziwa kuti Yezu akhali Mesiya, mbwenye nee akhali na cikhulupiro cakukwana toera akhale nyakupfundzace. Ngakhale tenepo, Yezu ‘akhanfuna,’ pontho alonga naye munjira yadidi. Pyenepi pisapangiza kuti Yezu akhafuna kuti m’phale unoyu acite cisankhulo cadidi. Kusiyapo pyenepi, Yezu apangiza ufuni ukhali na Yahova kuna m’phale unoyu. (Juw. 14:9) Natenepa, mungamala kunyerezera makhaliro anu na pidalonga Yezu kuna m’phale unoyu, bvundzikani: ‘Ndisafunika kucitanji toera kukulisa uxamwali wanga na Yahova, mbandicita pizinji toera kutumikira anango?’

15. Thangwi yanji m’phale asafunika kupangiza citsandzo cadidi? Perekani citsandzo. (1 Timoti 4:12, 13)

¹⁵ “Pangiza kuti wathema kutowezerwa na anthu akukhulupirika.” (Lerini 1 Timoti 4:12, 13.) Ndimomwene kuti Paulu awangisa Timoti toera akulise maluso akuleri na kupfundzisa. Mbwenye iye amuwangisambo toera akulise ufuni, cikhulupiro na makhaliro anango adidi. Thangwi yanji? Thangwi citsandzo cadidi ndi cakufunika kakamwe kupiringana mafala. Nyerezerani kuti mwapaswa nkhani inalonga thangwi yakufunika kwa kuthimizira phinga yathu m’basa yakumwaza mphangwa. Pinakhala pyakukhonda nentsa kucita nkhani ineyi khala ndimwe waphinga m’basa yakumwaza mphangwa. Anyakubvesera anu anakulumizika toera kuphatisira pinalonga imwe angaona citsandzo canu cadidi.—1 Tim. 3:13.

16. (a) Ndi munjira zipi zixanu zakuti aphale anakwanisa kukhala citsandzo cadidi? (b) M’phale anakhala tani citsandzo cadidi “pakulonga”?

¹⁶ Pa 1 Timoti 4:12, Paulu alonga njira zakuti m’phale anakwanisa kukhala citsandzo cadidi. Pinakhala mwadidi kakamwe kuna imwe mungasaka ndzidzi toera kupfundza njira zenezi. Mwacitsandzo, khala musafuna kukulisa luso yanu ‘yakulonga’ mwadidi, nyerezerani kuti munacitanji toera kuwangisa anango na mafalanu. Khala imwe musakhala na anyakubala anu, kodi munakwanisa kupereka takhuta kazinji kene thangwi ya pyonsene pinakucitirani iwo? Misonkhano ingamala, ndiye tani kucedza na munthu thangwi ya khundu idacita iye mbamupereka takhuta thangwi ya pidakomerwa na imwe? Imwe munakwanisambo kuwangisira toera kuphatisira mafalanu pakutawira, m’mbuto mwakucita kuleri. Mungawangisira toera kupangiza citsandzo cadidi pakulonga, anthu onsene anaona kuti muli kuwangisa uxamwali wanu na Yahova.—1 Tim. 4:15.

17. Ninji pinafuna kuphedza m’phale toera kukwanirisa pifuno pyace pyauzimu? (2 Timoti 2:22)

¹⁷ “Thawa pifuno pya mu ndzidzi wa uphale, mbwenye pitiriza kusaka ulungami.” (Lerini 2 Timoti 2:22.) Paulu acenjeza Timoti toera athawe pifuno pyakuti mbapidampingiza kucita pizinji m’basa ya Yahova, peno pifuno pyakuti mbapidafudza uxamwali wace na Yahova. Panango munadzindikira kuti pinthu pinango nee ndi pyakuipa, mbwenye pisabvunga ndzidzi wanu wakuti mbamudauphatisira toera kucita pizinji m’basa ya Yahova na kuphedza anango. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti musamala ndzidzi ungasi na ubalangazi, Interneti peno na mavidhyu gemi. Kodi imwe munakwanisa kuphatisira ndzidzi unoyu toera kucita pizinji m’basa ya Yahova na kuphedza anango? Panango imwe munakwanisa kuperekeka toera kuphedzera kusasanyira Nyumba ya Umambo peno kumwaza mphangwa na makarinya. Mungaperekeka toera kucita mabasa anewa, panango munakwanisa kukhala na axamwali apswa akuti anakuphedzani toera kucita pizinji m’basa ya Yahova na kukwanirisa pifuno pyanu.

KUTUMIKIRA ANANGO KUSABWERESA NKHOMBO

18. Thangwi yanji tinakwanisa kulonga kuti Marko na Timoti akhali na umaso wakutsandzaya?

¹⁸ Marko na Timoti acita macinjo mazinji toera kutumikira mwadidi anango. Na thangwi ineyi, iwo adzakhala na umaso wakutsandzaya, pontho adzakhala na maluso mazinji kakamwe. (Mabasa 20:35) Marko aenda m’mbuto zizinji toera kuphedza abale na alongo. Iye alembambo mphangwa zakuwangisa thangwi ya umaso na utumiki wa Yezu. Timoti aphedza Paulu toera kukhazikisa mipingo ipswa na kuwangisa abale na alongo. Mwakukhonda penula, Yahova aona kuwangisira kukhacita Marko na Timoti toera kucita pizinji m’basa yace, pontho atsandzaya kakamwe.

19. Thangwi yanji aphale asafunika kuphatisira uphungu udapereka Paulu kuna Timoti, pontho pyenepi pinaaphedza tani?

¹⁹ Mphangwa zidalemba Paulu m’matsamba adalembera iye Timoti zisapangiza kuti iye akhanfuna kakamwe. Nakuti ndi Yahova adatsogolera Paulu toera kulemba matsamba anewa, pinthu pinaleri ife m’matsamba anewa pisapangiza kuti Yahova asakufunani kakamwe imwe aphale. Iye asafuna kuti mukhale akutsandzaya. Natenepa, wangisirani toera kuphatisira uphungu wa Paulu mbamucita pizinji toera kutumikira anango. Mungacita pyenepi, munakhala akutsandzaya cincino, pontho ‘munaphatisisa na manja mawiri umaso wandimomwene’ unadikhira ife.—1 Tim. 6:18, 19.