Mungabva mafala akuti “Kumala kwa dziko kuli cifupi!” musanyerezeranji? Kodi musanyerezera nyakumwaza mphangwa wakuti ali na Bhibhlya m’manja mbakalonga mwakugalamuka mukuphatisira majesto? Peno musanyerezera mamuna wakugwesera wa ndebvu adabvala nkumi mbaumanga na nceka mbaimira mu nseu toera kulonga mphangwa za kutongwa kwakumalisa? Kunyerezera mphangwa zenezi kunacitisa anthu anango kudzudzumika, mbwenye anango anakwanisa kupenula peno kupwaza.

Bhibhlya isalonga: ‘Unadzabwera ndzidzi wakumalisa.’ (Mateo 24:14) Ndzidzi unoyu usacemerwambo “ntsiku ikulu ya Mulungu” na “Harmagedoni.” (Apokalipse 16:14, 16) Mwandimomwene, mauphemberi ali na maonero akusiyana thangwi ya ntsiku ineyi, ndi yacilendo kwa iwo, pontho nkhabe kuibvesesa mwadidi. Mwakusiyana na maonero anewa, Bhibhlya isafokotoza pakweca pya mabvekero a kumala kwa dziko. Iyo isatiphedzambo kudziwa mwadidi khala kumala kwa dziko kuli cifupi. Kupiringana pyonsene, isatipfundzisa kuti tinadzapulumuka tani! Pakutoma tendeni tibuluse maonero akuphonyeka na kukhazikisa maonero adidi. Mwakubverana na Bhibhlya, “kumala kwa dziko” mwandimomwene kusabvekanji?

KUMALA KWA DZIKO NEE KUSABVEKA

1. KUTI INAPISWA NA MOTO.

   Bhibhlya isalonga: ‘Mwaikha pantsi pano pa misandziko yapo; cincino pakhazikikadi nee kudzekhema.’ (Masalmo 104:5) Lemba ineyi na anango asatipasa cinyindiro cakuti cipo Mulungu anadzafudza dziko yapantsi peno kutawirisa kuti ifudzwe.​—Koelete 1:4; Izaiya 45:18.

2. KUTI KUNACITIKA MWASUSUDEU, MWAKUSOWA NDANDANDA.

   Bhibhlya isafokotoza kuti Mulungu akhazikisa ntsiku yakupambulika ya kumala kwa dziko. Iyo isalonga: ‘Mbwenye ntsiku ire na ndzidzi unoyu nee munthu m’bodzi anapidziwa, nee aanju a kudzulu, nee Mwana, mbwenye Baba basi. Cenjerani, khalani dzololo, thangwi nee musadziwa kufika kwa ndzidzi unoyu.’ (Marko 13:32, 33) Mwandimomwene, Mulungu (“Baba”) aikha pa ndandanda ‘ndzidzi unoyu’ toera kutomesa kumala kwa dziko.

3. KUTI INAFUDZWA NA ANTHU PENO MAGOLOMONDO AKUPISA AKUBULUKA KUDZULU.

   Ninji cinafuna kudzamalisa dziko? Apokalipse 19:11 isalonga: ‘Ndaona thambo yakufunguka, mbandionanji? Ndaona kavalo wakucena. Munthu anakhala pa nsana pace, anathulwa Wakukhulupirika na Wandimomwene.’ Vesi 19 isapitiriza: ‘Ndaonambo cirombo cire na amambo a pantsi pano na mwinji wa anyankhondo awo akhadagumanyikana toera kucita nkhondo na uyu adakhala pa nsana wa kavalo na anyankhondo ace.’ (Apokalipse 19:11-21) Maseze kuti mafala awa ndi akuphiphirisa, ife tinakwanisa kudzindikira mabvekero awo: Mulungu anadzatuma anyankhondo a maanju toera kufudza anyamalwa ace.

KUMALA KWA DZIKO KUSABVEKA

1. KUFUDZWA KWA MAUTONGI A ANTHU.

   Bhibhlya isafokotoza: ‘Pa utongi unoyu wakumalisa, Mulungu anadzakhazikisa utongi unango wakukhonda kufudzika, na wakukhondambo kungonjeswa. Utongi uyu, unadzafudza mautongi anango onsene, mbudzakhala wakuwanga kwenda na kwenda.’ (Danyele 2:44) Ninga pidalongwa mu ntsonga 3, kunadzaoneka kufudzwa kwa “amambo a pantsi pano na mwinji wa anyankhondo awo” akuti ‘anadzagumanyikana toera kucita nkhondo na uyu adakhala pa nsana wa kavalo na anyankhondo ace.’​—Apokalipse 19:19.

2. KUMALA KWA NKHONDO, UPHANGA NA KUSOWA ULUNGAMI.

   ‘Ndiye anadzamalisa nkhondo pantsi ponsene.’ (Masalmo 46:9) “Anyakulungama ndiwo anafuna kudzakhala pa dziko yapantsi, anyakusowa mulando ndiwo anafuna kusalikirapo. Mbwenye anyakuipa anadzafudzwa pa dziko yapantsi; anyakusandukira andzawo anadzabuluswamo. Mbwenye anyakuipa anadzabuluswa pa dziko yapantsi; anyakusandukira anzawo, anadzadulwamo.” (Misangani 2:21, 22, Tradução do Novo Mundo) “Onani, ine ndinadzasanduza pyonsene kudza pipswa.”​—Apokalipse 21:4, 5.

3. KUFUDZWA KWA MAUPHEMBERI AKUKHONDA LEMEDZA MULUNGUNA AKUPEUSA ANTHU.

   ‘Aprofeta asalonga pya uthambi basi, anyantsembe asatsalakanambo pya upfumi wawo basi. . . . Mbwenye imwe munadzacitanji, pyonsene pingamala?’ (Yeremiya 5:31) ‘Kutsogolo azinji anadzalonga: ‘Mbuya, Mbuya, adathamangisa mademonyo na dzina yanu, sife tayu? Adacitambo pirengo pizinji na dzina yanu sife tayu?’ Penepo pene ndinadzaapanga: ‘Cokani apa thangwi cipo na cipo sidakudziwani tayu, mabasa anu mbakuipa!’’​—Mateo 7:21-23.

4. KUFUDZWA KWA ANTHU ANACITA KHUNDU NA KUPHEDZERA PINTHU PYA DZIKO.

   Yezu Kristu alonga: ‘Mathangwi a kuakonesa mbawa: cabwera ceza pantsi pano mbwenye anthu akhala na makhaliro akuipa mbafuna cidima kupita ceza.’ Bhibhlya isalonga pya kufudzwa kwa dziko yonsene yapantsi kudacitika mu ndzidzi wa mamuna wakukhulupirika Nowa. ‘Dziko ya ndzidzi unoyu yafudzwa na madzi. Mbwenye mafala mabodzi ene akuti thambo ya cincino na pantsi pano pa cincino, pyakoyerwa ntsiku yakutongwa kwapyo na yakufudzwa kwa anthu akuipa.’​—2 Pedro 3:5-7.

Onani kuti ‘ntsiku yakutongwa na yakufudzwa’ inafuna kudza yalandaniswa na kufudzwa kwa ‘dziko’ ya ndzidzi wa Nowa. Kodi ndi dziko ipi idafudzwa? Adafudzwa ndi “anthu akuipa” anyamalwa a Mulungu, tayu dziko yathu yapantsi. Munjira ibodzi ene, ‘ntsiku yakutonga’ ya Mulungu ingabwera inadzafudza ale anasankhula kukhala anyamalwa a Mulungu. Mbwenye axamwali a Mulungu anadzapulumuswa ninga pidacitwa Nowa na banjace.​—Mateo 24:37-42.

Nyerezerani kuti dziko yapantsi inadzakhala yadidi tani Mulungu angamala kufudza pyakuipa pyonsene! Mwandimomwene, mphangwa za Bhibhlya thangwi ya kumala kwa dziko ndi zadidi, tayu zakuipa. Panango munapitiriza kubvundzika: ‘Kodi Bhibhlya isatipanga kuti kumala kwa dziko kunacitika lini? Kuli cifupi? Tinapulumuka tani?’

Kodi Mulungu anadzapitiriza kutawirisa anthu kutongana unango na ndzace na kugopeswa ntsogolo mwawo? Nkhabe, ninga mudaona ife, iye anadzamalisa nyatwa na kupondererana pyakuti pyatoma kale kakamwe. Nciti wa anthu na dziko yapantsi asafuna mudziwe kuti ndzidzi wace wakufudza dziko uli cifupi. Kodi iye asapangiza tani cidziwiso ceneci cakufunika?

Dingani citsandzo ici: Mungafamba na motokala, panango pakutoma musafunika kubvundzisa, kudinga mapa na pitsogolero pinango pyakulembwa. Natenepa, munaona imwe kubverana kwa pidzindikiro na pipangizo pya mbuto inaenda imwe, musakhala na cinyindiro cakuti muli cifupi na kufika kunaenda imwe. Munjira ibodzi ene, Mulungu atipasa Mafalace akuti asalonga pinthu pyakuipa pinacita anthu pa dziko yonsene yapantsi. Munaona ife pyakuipa pyenepi mbipicitika, tisakhala na cinyindiro cakuti tiri cifupi na ndzidzi wakumala kwa dziko.

Bhibhlya isafokotoza kuti unadzafika ndzidzi wakuti mbiri za dziko yonsene zinadzamala. Mu ndzidzi unoyu kunadzaoneka pyakucitika pyakutowererana pyakuti pisasiyana na pinthu pyonsene pya m’mbiri za anthu. Dingani pinthu pinango pinalongwa m’Mafala a Mulungu.

1. MACINJO PA DZIKO YONSENE YAPANTSI Profesiya idalembwa pa Mateo kapitulu 24 isalonga thangwi ya pyakucitika pya pa dziko yapantsi pyakuti mbipidacita khundu ya cidzindikiro. Cidzindikiro ceneci mbicidapangiza ‘kumala kwa makhaliro a pantsi pano’ na ‘kufika kwa ndzidzi wakumala kwa dziko.’ (Vesi 3, 14) Pyakucitika pyenepi pisaphataniza nkhondo, njala, piteketeke m’mbuto zakusiyana-siyana, kunjipa kwa pinthu pyakuipa, kusoweka kwa ufuni na kuwangisira kwa atsogoleri a mauphemberi aunthawatawa toera kupeusa anthu. (Vesi 6-26) Inde, pyakucitika pyenepi pyatoma kale kakamwe. Mbwenye, nakuti kumala kuli cifupi, pyakucitika pyenepi mbipidacitika mu ndzidzi ubodzi ene wa nyatwa. Ipyo mbipidatowererwambo na pidzindikiro pitatu pya cenjezo.

2. MAKHALIRO A ANTHU Bhibhlya isalonga kuti kuthimizirika kwa kuipa kwa makhaliro a anthu mbukudapangiza “ntsiku zakumalisa.” Natenepa iyo isafokotoza: ‘Anthu anadzafuna pinthu pyawo pyokha basi, anadzasirira ndalama basi, anadzagaya mbadzacita umbirimi, anadzatikana Mulungu, anadzakhonda kubvera baba na mama, anadzakhonda kubwezera pyadidi pidapaswa iwo, anadzakhonda kulungama, anadzakhonda kufunana, anadzakhonda kubverana, anadzapambizira, akukhonda kudzitonga, anadzakhonda kubvera ntsisi, anadzatcinga anthu adidi, anadzaasandukira, akudzikuza, anadzafuna pya upombo kupita kufuna Mulungu.’ 2 Timoti 3:1-4) Mwandimomwene kukhonda lemedzana kwa anthu nee ndi kwacilendo tayu, mbwenye mu “ntsiku zakumalisa” ncitiro unoyu mbudatekera kakamwe, pontho ntsiku zenezi mbizidacemerwa “midzidzi yakugopswa.” Kodi musakwanisa kuona ncitiro unoyu wakuipa m’makhaliro a anthu?

3. KUIPISWA KWA DZIKO YAPANTSI Bhibhlya isalonga kuti Mulungu ‘anadzafudza ale anaipisa dziko yapantsi.’ (Apokalipse 11:18) Kodi anthu asafudza dziko munjira zipi? Ndzidzi wa Nowa usalongwambo munjira ibodzi ene: ‘Dziko ikhadaipa pamaso pa Mulungu, mbidzala na madawo. Mulungu ayang’ana mbaiona kuti yaipa.’ Natenepa Mulungu alonga: “Ndinadzaamalisa.” (Genesi 6:11-13) Kodi musaona pipangizo pyakuti dziko yapantsi iri kudzala na uipi? Kusiyapo pyenepi, anthu afika pakutekera kakamwe m’mbiri: Iwo ali na mphambvu yakuipisa dziko yapantsi mukufudza umaso wa anthu. Iwo asasasanya mpfuti. Pontho dziko yapantsi iri kuipiswa munjira inango. Pinthu pinatsidzikiza umaso pa dziko yapantsi—muya unapuma ife, miti na pinyama, madzi a bara​—pyonsene piciri kuipiswa thangwi yakuphatisirwa mwakuipa.

Natenepa bvundzikani, ‘Mu pyaka pyakupiringana dzana, kodi anthu akhali na mphambvu yakufudza dziko munjira ineyi?’ Mbwenye cincino anthu ali na mphambvu yakusasanya mpfuti zakugopswa toera kufudza makhaliro akudambo. Kuthambaruka kwakucimbiza kwa tekinolojiya kusacitisa anthu kukhonda bvesesa peno kutsalakana pyakubwereswa pyakuipa. Mbwenye, tsogolo ya dziko nee inakwaniswa kutsalakanwa na anthu. Pinthu pyonsene pya umaso mbipidzati kufudzwa, Mulungu anadzacita pinthu toera kufudza ale anaipisa dziko. Ineyi ndi pikiro yace!

4. BASA YAKUMWAZA MPHANGWA PA DZIKO YONSENE YAPANTSI Khundu inango ya cidzindikiro ca kumala kwa dziko yalongeratu pya basa yakuti cipo yacitika: ‘Penepo mphangwa zadidi za Umambo zinadzamwazwa pantsi ponsene, toera ukhale umboni pakati pa anthu a mitundu yonsene. Pingamala ipi, unadzabwera ndzidzi wa kumalisiratu pyonsene.’ (Mateo 24:14) Kampanya ineyi yakumwaza mphangwa mbidasiyana kakamwe na mphangwa za mauphemberi mazinji zakuti zisamwazwa kutomera kale. Mu ntsiku zakumalisa, mphangwa zenezi zakupambulika mbizidagomezera ‘mphangwa zadidi za Umambo.’ Kodi musadziwa misoka inango ya uphemberi inagomezera mphangwa zenezi zakupambulika? Ngakhale kuti anango asaoneka ninga asamwaza mphangwa zenezi, kodi iwo ndi nsoka wa pacisa, peno asamwaza mphangwa zadidi ‘pantsi ponsene, toera ukhale umboni pakati pa anthu a mitundu yonsene’?

Web site ya www.pr418.com isagomezera ‘mphangwa zadidi za Umambo.’ Site ineyi isapangiza mabukhu akuti asafokotoza mphangwa zenezi mu pilongero pyakupiringana 700. Kodi musadziwa nsoka unango unagomezera basa ineyi yakumwaza mphangwa zadidi za Umambo pa dziko yonsene yapantsi? Mbidzati sasanywa Interneti, Mboni za Yahova zikhadziwika thangwi yakuwangisira kwawo kumwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu. Kutomera 1939 revista yonsene ya Ncenjezi ikhalembwa mafala awa: “Wakudziwisa Umambo Wa Yahova.” Bukhu inango yauphemberi yalonga kuti basa yakumwaza mphangwa ya Mboni za Yahova ndi “yakukhonda landanisika thangwi ya mphambvu yayo na munjira inacitwa iyo.” Umboni unoyu usagomezera mphangwa zadidi zakuti mwakukhonda dembuka ‘unadzabwera ndzidzi wakumalisa’ kubulukira m’mphambvu ya Umambo wa Mulungu.

NDZIDZI WAKUFUNIKA KAKAMWE M’MBIRI YA DZIKO

Kodi mwakwanisa kuona kuti pidzindikiro pyonsene pinai pya cenjezo ya Bhibhlya pidalongwa mu nsolo uno pyakwanirisika mu umaso wanu? Kupiringana pyaka dzana, revista ino isapereka mphangwa kwa anyakuleri ayo thangwi ya pyakucitika pya dziko toera kuphedza m’bodzi na m’bodzi kudziwa kuti tiri cifupi na ndzidzi wakumala kwa dziko. Mbwenye, anyakupenula anango asapokanya kuti pyenepi ndi manyerezero a anthu pontho pinakwaniswa kucinjwa. Iwo asalongambo, nakuti pyakumwazira mphangwa pikuthimizirika pa dziko yonsene yapantsi, makhaliro a dziko akutekera kakamwe kuipa. Ngakhale tenepo, pana kuthimizirika kwa pinthu pinapangiza kuti tiri mu ndzidzi wakumalisa m’mbiri ya anthu.

Anyakudziwisa anango asanyerezera kuti tiri cifupi na ndzidzi wa macinjo makulu a dziko yapantsi. Mwacitsandzo, mu 2014, the Science na Security Board Bulletin of the Atomic Scientists yacenjeza Conselho de Segurança das Nações Unidas thangwi ya ngozwi zikulu za umaso wa anthu. Asiyentista anewa alonga: “Kudinga mwacidikhodikho ngozwi zenezi kusaphedza kudziwa kuti umaso wa anthu uciri pangozwi thangwi yakuthambaruka kwa tekinolojiya.” Anthu azinji ali na cinyindiro cakuti tiri mu ndzidzi wakufunika kakamwe m’mbiri ya dziko. Asasanyi a revista ino na anyakuleri ayo azinji nee asapenula kuti ndzidzi unoyu wakufunika mwandimomwene ndi ntsiku zakumalisa, pontho kuti kumala kwa dziko kuli cifupi. Natenepa, mbuto mwakukhala wakugopa thangwi ya ntsogolo, imwe munakwanisa kutsandzaya na pinthu pya ntsogolo. Thangwi yanji? Thangwi munakwanisa kupulumuka pa kumala kwa dziko!

Bhibhlya isatipanga kuti kumala kwa dziko kusaphataniza kufudzwa: ‘Penepale inadzaoneka nyatwa ikulu, yakupiringana nyatwa zonsene zidaona anthu kubulukira pakutoma kwa dziko mpaka lero . . . Ntsiku zire mbazidakhonda kucepeswa, nee munthu m’bodzi mbadakwanisa kupulumuka.’ (Mateo 24:21, 22) Mulungu asapikira kuna ife kuti anthu azinji anadzapulumuka: ‘Dziko ikumala . . . , mbwenye munthu anacita pinafuna Mulungu, anakhala kwenda na kwenda.’​—1 Jwau 2:17.

Kodi musafunika kucitanji khala musafuna kupulumuka pa kumala kwa dziko na ‘kukhala kwenda na kwenda?’ Kodi musafunika kukoya cakudya peno kukhunganyika pinthu pinango pyakumanungo? Nkhabe. Bhibhlya isatikulumiza mwamphambvu toera kucita pisankhulo pyakusiyana. Iyo isalonga: ‘Nakuti pinthu pyonsene pinadzanyunguluka, musafunika kukhala anthu a macitiro adidi mbamucita mabasa akulemedza Mulungu, munadikhira imwe kudza kwakucimbiza kwa ntsiku ya Yahova.’ (2 Pedro 3:10-12) Mafala a nkhundu mwa mavesi anewa asapangiza kuti ‘pinthu pyonsene’ pyakuti pinadzanyunguluka pisaphataniza atongi a dziko ino yakuipa na ale onsene anasankhula kucita khundu m’mautongi anewa kusiyapo Mulungu. Mwandimomwene, khala tisafuna kukoya pinthu pyakumanungo nee pinadzatipulumusa pa kufudzwa kweneku.

Inde, kupulumuka kusaphataniza kuperekeka kwathu kwa Yahova Mulungu na kupfundza ntundu wa makhaliro na macitiro anankomeresa. (Sofoniya 2:3) Mbuto mwakutowerera ndzeru za anthu azinji na kupwaza pidzindikiro pya pakweca pinaoneka lero, tisafunika ‘kukumbuka kudza kwakucimbiza kwa ntsiku ya Yahova.’ Mboni za Yahova zinakwanisa kukupangizani kubulukira m’Bhibhlya kuti munapulumuka tani pa ntsiku ineyi inafuna kudza.