BHIBHLIYOTEKA MU INTERNETI ya Torre de Vigia
Ncenjezi
ya Torre de Vigia
Cisena
  • BHIBHLYA
  • MABUKHU
  • MISONKHANO
  • Kodi Mulungu Asaona Tani Nkhondo?
    Ncenjezi (Wa Pfundziro)—2015 | Novembro 1
    • NSOLO WA REVISTA

      Kodi Mulungu Asaona Tani Nkhondo?

      Mbamudatawira tani mbvundzo unoyu? Azinji asanyerezera kuti Mulungu asatawirisa nkhondo. Iwo asanyerezera kuti iye apanga alambiri ace anango a ndzidzi wakale toera kumenya nkhondo; Bhibhlya isatawira pyenepi. Mbwenye anango, asaona kuti Mwana wa Mulungu, Yezu, apfundzisa atowereri ace toera kufuna anyamalwa awo. (Mateo 5:43, 44) Natenepa iwo asanyerezera kuti maonero a Mulungu thangwi ya nkhondo acinja, pontho lero iye nkhabe funa kuti anthu amenye nkhondo.

      Ndi api maonero anu? Kodi Mulungu asatawirisa nkhondo? Khala ndi tenepo, ndi khundu ipi inaphedzera iye mu nkhondo za lero? Kugumana matawiro a mibvundzo ineyi kunakwanisa kukhuya maonero anu thangwi ya nkhondo. Mwacitsandzo, mbamudadziwa kuti Mulungu tayu basi ene asatawirisa nkhondo mbwenye asaphedzera nsoka wanu, panango mbamudapibva wakutsidzikizika, pontho mbamudakhala na cinyindiro cakuti nsoka wanu unawina. Mphapo, mbamudapibva tani kudziwa kuti Mulungu asaphedzera nsoka wa anyamalwa anu pa nkhondo? Panango mbamudanyerezera kucinja nsoka wa nkhondo.

      Pana cinthu cakufunika kakamwe. Kudziwa kuti Mulungu asaona tani nkhondo panango kunakhuya maonero anu thangwi ya Mulungu. Khala ndimwe m’bodzi wa pikwi pya anthu anakhuyiwa na nkhondo zinacitiswa na anthu, mwakukhonda penula mbamudafuna kudziwa ntawiro wa mbvundzo uyu, Kodi Mulungu ndi nyakutomesa nkhondo ninga pinanyerezera anango, wakuti asasiya anthu kuthabuka na nkhondo mbakhonda tsalakana nyatwa za ale anapondererwa?

      Panango munadzumatirwa kudziwa kuti ntawiro wa Bhibhlya wasiyana kakamwe na maonero anewa. Mwakuthimizira, kutomera kale mpaka lero, maonero a Mulungu thangwi ya nkhondo ndi mabodzi ene. Tendeni tidinge kuti Bhibhlya isalonganji pya maonero a Mulungu thangwi ya nkhondo mu ndzidzi wakale na m’pyaka dzana yakutoma, mukhali Yezu pa dziko yapantsi. Pyenepi pinatiphedza kudziwa kuti Mulungu asaona tani nkhondo lero, pontho khala nkhondo inapitiriza kucita khundu ya tsogolo ya anthu.

  • Maonero a Mulungu Thangwi ya Nkhondo mu Ndzidzi Wakale
    Ncenjezi (Wa Pfundziro)—2015 | Novembro 1
    • NSOLO WA REVISTA | KODI MULUNGU ASAONA TANI NKHONDO?

      Maonero a Mulungu Thangwi ya Nkhondo Mu Ndzidzi Wakale

      Anthu akhapondererwa. Iwo akhacita phembero mwakubwereza-bwereza kuna Mulungu toera kuphemba ciphedzo, mbwenye nee aphedzwa mu ndzidzi unoyu. Anthu anewa akhali Aisraele, mbumba ya Mulungu ya ndzidzi wakale. Nyakuponderera ikhali mbumba yamphambvu ya Ejito. (Eksodo 1:13, 14) Mu pyaka pizinji, Aisraele akhadikhira kuti Mulungu mbadamalisa usumankha wa Aejito. Patsogolo pace, ndzidzi wakuthema toera Mulungu kucita pinthu ukhadafika. (Eksodo 3:7-10) Bhibhlya isalonga kuti iye ene Mulungu amenya nkhondo na Aejito. Iye athabusa Ejito na miliri mizinji, buluka penepo afudza mambo wa Ejito na anyankhondo ace m’Bara Yakufwira. (Masalmo 136:15) Yahova Mulungu apangiza kukhala ‘nyankhondo wamphambvu’ mukuphedza mbumba yace.​—Eksodo 15:3, 4.

      Kumenya nkhondo kudacita Mulungu na Aejito, kusapangiza kuti iye nee asakhondesa nkhondo zonsene. M’midzidzi inango, iye atawirisa mbumba yace ya Israele kumenya nkhondo. Mwacitsandzo, iye aatuma toera kumenya nkhondo na Akanani, akuti akhali akuipa kakamwe. (Deuteronomyo 9:5; 20:17, 18) Iye atsogolera Mambo wa Israele Dhavidhi, toera kumenya nkhondo na Afilisti akuipa. Iye ene Mulungu apereka pitsogolero pya nkhondo kuna Dhavidhi toera awine.​—2 Samwele 5:17-25.

      Mbiri zenezi za Bhibhlya zisapangiza kuti Aisraele angacitirwa pyakuipa na kupondererwa, Mulungu akhaatawirisa kumenya nkhondo toera kutsidzikiza mbumba yace na ulambiri wandimomwene. Mbwenye onani pinthu pitatu pinatowerera thangwi ya nkhondo zidatawirisa Mulungu.

      1. MULUNGU NDIYE AKHASANKHULA KUTI MBANI AKHAFUNIKA KUMENYA NKHONDO. Pa ndzidzi unango Mulungu apanga Aisraele: ‘Pa nkhondo imwe nee munadzacita cinthu tayu.’ Thangwi yanji? Iye ene Mulungu mbadaamenyera nkhondo. (2 Pya dziko ya Israele 20:17; 32:7, 8) Iye acita pyenepi maulendo mazinji, ninga pidalongwa pakutoma kwa nsolo uno. Midzidzi inango, Mulungu atuma mbumba yace mu Israele wakale toera kumenya nkhondo zakutawiriswa na iye, makamaka, zire zakuti zikhaphataniza kukoya na kutsidzikiza Dziko yawo Yakupikirwa.​—Deuteronomyo 7:1, 2; Yoswa 10:40.

      2. MULUNGU NDIYE AKHASANKHULA NTSIKU YAKUMENYA NKHONDO. Atumiki a Mulungu akhafunika kudikhira mpaka ndzidzi udasankhula Mulungu toera kumenya nkhondo thangwi ya kupondererwa na uipi ukhacitirwa iwo. Mbudzati fika ndzidzi unoyu, iwo nee akhafunika kutomesa nkhondo okhene. Mukhacita iwo pyenepi, Mulungu nee akhaaphedza. Mwandimomwene, Bhibhlya isapangiza kuti mu ndzidzi ukhamenya Aisraele nkhondo yakuti nee atawiriswa na Mulungu, kazinji kene akhakundwa.a

      3. MULUNGU NKHABE KOMERWA NA KUFA KWA ANTHU, KUPHATANIZAMBO AKUIPA. Yahova Mulungu ndi Phata ya umaso na Nciti wa anthu. (Masalmo 36:9) Natenepa, iye nkhabe funa kuti anthu afe. Mwakutsukwalisa, alipo anthu akuti asaponderera ngakhale kupha anango. (Masalmo 37:12, 14) Toera kuthowesa uipi unoyu, Mulungu midzidzi inango atawirisa nkhondo. Mwakuthimizira, mu pyaka pikhatawirisa iye Aisraele kumenya nkhondo zenezi, iye akhapitiriza kukhala ‘wantsisi’ na “wakupirira” kuna anyakuponderera a Israele. (Masalmo 86:15) Mwacitsandzo, iye akhadalonga kuti mbadzati kucita nkhondo na nzinda, Aisraele akhafunika ‘kulonga nawo pya ntendere,’ toera kupasa mwai akhali a nzinda unoyu wa kucinja macitiro awo mbacalira nkhondo. (Deuteronomyo 20:10-13) Munjira ineyi, Mulungu apangiza kuti iye ‘nkhabe komerwa na kufa kwa nyakudawa, mbwenye asafuna kuti nyakudawa asiye njira yace yakuipa mbapitiriza kukhala maso.’​—Ezekyele 33:11, 14-16.b

      Mpaka pano taona kuti mu ndzidzi wakale, Mulungu akhaphatisira nkhondo ninga njira yakutawirika toera kumalisa kupondererwa na uipi. Mbwenye ndi Mulungu​—tayu anthu​—akhali na ufulu wakusankhula ntsiku ya kumenya nkhondo, pontho mbani akhafunika kucita khundu. Kodi Mulungu akhamenya nkhondo basi ene na cifuno cakupha anthu? Nkhabe. Mwandimomwene iye asaida uphanga. (Masalmo 11:5) Kodi maonero a Mulungu thangwi ya nkhondo acinja mu ndzidzi udatoma Mwanace, Yezu Kristu, utumiki wace mu pyaka dzana yakutoma?

      [Pidzindikiro pyapantsi]

      a Mwacitsandzo, pa ndzidzi unango, Aisraele akundwa mudamenya iwo nkhondo na Aamaleke pabodzi na Akanani mwakukhonda tawiriswa na Mulungu. (Numero 14:41-45) Mukupita kwa pyaka pizinji, Mambo wakukhulupirika Yosiya amenya nkhondo mwakukhonda tawiriswa na Mulungu. Mukucita pyenepi, iye aphiwa pa nkhondo ineyi.​—2 Pya dziko ya Israele 35:20-24.

      b Aisraele nee alonga pya ntendere mbadzati kumenya nkhondo na Akanani. Thangwi yanji? Thangwi Akanani akhadapaswa pyaka 400 toera kucinja macitiro awo akuipa. Mbwenye, nakuti Akanani nee acinja macitiro awo akuipa mu ndzidzi udapaswa iwo, Aisraele abwera kudzamenya nkhondo na iwo. (Genesi 15:13-16, Tradução do Novo Mundo) Natenepa, iwo akhafunika kufudzwa onsene. Mbwenye, Akanani akuti acinja macitiro awo apulumuswa.​—Yoswa 6:25; 9:3-27.

  • Maonero a Mulungu Thangwi ya Nkhondo mu Pyaka Dzana Yakutoma
    Ncenjezi (Wa Pfundziro)—2015 | Novembro 1
    • NSOLO WA REVISTA | KODI MULUNGU ASAONA TANI NKHONDO?

      Maonero a Mulungu Thangwi ya Nkhondo Mu Pyaka Dzana Yakutoma

      Anthu akhapondererwa. Sawasawa ninga makholo awo, mwakukhonda penula Ayuda a pyaka dzana yakutoma mukhapondererwa iwo na Utongi Waciroma, acita maphembero mwakubwereza-bwereza toera kuphemba ciphedzo ca Mulungu. Buluka penepo iwo abva thangwi ya Yezu. Kodi iye mbadapangiza kukhala ninga Mesiya wakupikirwa? Mwakukhonda penula, azinji ‘akhadikhira kuti iye anadzapulumusa Israele’ kwa anyakuaponderera Aciroma. (Luka 24:21) Mbwenye nee apulumuswa. M’mbuto mwace, mu caka 70 N.W., anyankhondo Aciroma abwera mbafudza Yerusalemu na templo yace.

      Ninji pidacitika? Thangwi yanji Mulungu nee amenyera nkhondo Ayuda ninga pidacita iye kale? Peno, thangwi yanji iye nee aatawirisa kumenya nkhondo toera kupulumusika kwa anyakuaponderera? Kodi maonero a Mulungu thangwi ya nkhondo akhadacinja? Nkhabe. Mbwenye, ciripo cidacinja kuna Ayuda. Iwo akhonda Yezu, mwana wa Mulungu ninga Mesiya. (Machitiro 2:36) Natenepa, ninga mbumba, iwo aluza uxamwali wawo wakupambulika na Mulungu.​—Mateo 23:37, 38.

      Dzindza ya Ayuda pabodzi na Dziko yawo Yakupikirwa nee pikhatsidzikizwabve na Mulungu, pontho Ayuda nee mbadakhalabve na ciphedzo ca Mulungu mu nkhondo. Ninga mukhadalongeratu Yezu, nkhombo zikhali na Aisraele za kukhala akutawirika kuna Mulungu zikhadabuluswa mbizipaswa dzindza ipswa yauzimu, yakuti m’Bhibhlya yadzacemerwa ‘Israele wa Mulungu.’ (Agalata 6:16; Mateo 21:43) Nsoka wa Akristu akudzodzwa na nzimu wapangiza kukhala Israele wauzimu wa Mulungu. Mu pyaka dzana yakutoma, iwo apangwa mwapakweca kuti: ‘Cincino ndimwe mbumba ya Mulungu.’​—1 Pedro 2:9, 10.

      Nakuti kutomera mu pyaka dzana yakutoma Akristu akhacemerwa “mbumba ya Mulungu,” kodi Iye aamenyera nkhondo toera kuapulumusa kuna anyakuponderera Aciroma? Peno aatawirisa kumenya nkhondo na anyakuponderera awo? Nkhabe. Thangwi yanji? Zingakhala nkhondo zakutawiriswa na Mulungu, ndi Mulungu basi anasankhula ntsiku yakumenya nkhondo ninga pidapangizwa mu nsolo udamala. Mulungu nee amenyera nkhondo Akristu a pyaka dzana yakutoma, pontho nee aatawirisa kucita khundu mu nkhondo za dziko lero. Pisapangiziratu kuti mu pyaka dzana yakutoma nee ukhali ndzidzi wa Mulungu toera kumenya nkhondo thangwi ya uipi na kupondererana.

      Natenepa, sawasawa na atumiki a Mulungu a mu ndzidzi wakale, Akristu anewa a mu pyaka dzana yakutoma, akhafunika kudikhira ndzidzi wa Mulungu toera kumalisa Uipi na kupondererwa. Pa ndzidzi unoyu, iwo nee akhadatawiriswa na Mulungu kumenya nkhondo na anyamalwa awo. Yezu Kristu apangiza pyenepi mwapakweca mu pipfundziso pyace. Mwacitsandzo, iye nee atsogolera atowereri ace toera kumenya nkhondo, m’mbuto mwace iye aapanga: ‘Pitirizani kufuna anyamalwa anu na phembererani ale anakutcingani.’ (Mateo 5:44) Mudapikira iye kuti Yerusalemu wa pyaka dzana yakutoma mbadafudzwa na anyankhondo Aciroma, Yezu apanga anyakupfundzace, toera kuthawa tayu kumenyana nawo​—iwo apicitadi.​—Luka 21:20, 21.

      Kusiyapo pyenepi, mwakupumirwa mpostolo Paulu alemba: ‘Lekani kubwezera pyakuipa, ninga mudalembwa kale kuti: kubwezera ndi kwanga. Ine ndinabwezera, adapilonga ndi Yahova.’ (Aroma 12:19) Paulu akhalonga mafala adalonga Mulungu pyaka madzana n’nduli ninga mudalembwa iwo pa Levitiko 19:18 na Deuteronomyo 32:35. Ninga pidaona ife mu nsolo udamala, njira idaphatisira Mulungu toera kubwezera anyamalwa a mbumba yace mu ndzidzi wakale ikhali kuapanga toera amenye nkhondo na anyamalwa awo. Na mafala anewa Paulu apangiza kuti maonero a Mulungu thangwi ya nkhondo nee acinja. Mu pyaka dzana yakutoma, Mulungu apitiriza kuona nkhondo ninga njira yakutawirika toera kubwezera anyamalwa a mbumba yace na kumalisa kupondererwa na uipi. Natenepa, ninga mu ndzidzi wakale, Mulungu basi ndiye analonga ntsiku ya kumenya nkhondo, pontho mbani adathema kucita khundu.

      Mwapakweca, Mulungu nee atawirisa Akristu a mu pyaka dzana yakutoma kumenya nkhondo. Ndiye tani lero? Kodi Mulungu asatawirisa misoka ya anthu kumenya nkhondo? Peno, kodi wafika ndzidzi toera Mulungu amenyere nkhondo atumiki ace? Mulungu asaona tani nkhondo lero? Nsolo unatowera unatawira mibvundzo ineyi.

  • Maonero a Mulungu Thangwi ya Nkhondo Lero
    Ncenjezi (Wa Pfundziro)—2015 | Novembro 1
    • NSOLO WA REVISTA | KODI MULUNGU ASAONA TANI NKHONDO?

      Maonero a Mulungu Thangwi ya Nkhondo

      Anthu lero asapondererwa. Mwakubwereza-bwereza azinji asaphemba Mulungu toera aaphedze na asadzudzumika khala anaphedzwadi. Kodi Mulungu asabvesera maphembo awo? Ndiye tani pya ale anaperekeka mbamenya nkhondo toera kumalisa kupondererwa kwawo? Kodi Mulungu asaphedzera kuwangisira kwawo, mbaona nkhondo zawo ninga zakutawirika?

      Pakutoma, nyerezerani undimomwene uyu: Mulungu asaona nyatwa zinaoneka pa dziko lero na asafuna kuzimalisa. (Masalmo 72:​13, 14) M’Mafalace, Bhibhlya, Mulungu apikira kuti ale ‘anatamba nyatwa anadzapumiswa.’ Lini? ‘Pa kuonekera kwa Mbuya Yezu kubulukira kudzulu pabodzi na aanju ace a mphambvu, toera kudzabwezera ale anakhonda kudziwa Mulungu na ale anakhonda kubvera mphangwa zadidi zinalonga pya Mbuyathu Yezu Kristu.’ (2 Atesalonika 1:7, 8) Kuonekera kweneku kwa Yezu kunadzacitika ntsogolo, Bhibhlya isakucemera ‘nkhondo ya ntsiku ikulu ya Mulungu Wamphambvu Zonsene,’ yakuti isadziwikambo Armagedhoni.​—Apokalipse 16:14, 16.

      Mu nkhondo ineyi ya ntsogolo, Mulungu nee anadzaphatisira anthu, mbwenye Mwanace, Yezu Kristu, pabodzi na aanju anango a mphambvu toera kumenya nkhondo na anyakuipa. Anyankhondo akudzulu anadzamalisa kupondererwa konsene.​—Izaiya 11:4; Apokalipse 19:11-16.

      Mpaka lero, maonero a Mulungu thangwi ya nkhondo nee acinja. Iye asapitiriza kuona nkhondo ninga njira yakuthema toera kumalisa kupondererwa na uipi. Mbwenye ninga pisapangizwa kubulukira m’mbiri yonsene, basi ene ndi Mulungu adathema kusankhula ntsiku yakumenya nkhondo na mbani asafunika kucita khundu. Ninga taona, Mulungu apangiza kale kuti nkhondo inafuna kudzamalisa uipi na kubwezera anyakuponderera, ndi ya ntsogolo yakuti inadzatsogolerwa na Mwanace, Yezu Kristu. Pyenepi pisapangiza kuti nkhondo zinacitika pa dziko lero nee ndi zakutawiriswa na Mulungu, mwakukhonda tsalakana mathangwi akubveka anacitisa anthu kumenya nkhondo.

      Dingani citsandzo ici: Nyerezerani pya ana awiri aciphale akuti akumenyana mu ndzidzi wakuti babawo abulukapo. Mu ndzidzi wakucepa asiya kumenyana mbamenyera ntokodzi babawo. M’bodzi asuma kuti ndzace atomesa nthonga, unangombo akulonga kuti atomesa nthonga thangwi ndzace akhambvuya. Onsene asuma kuna babawo, mbwenye m’bodzi na m’bodzi akhadikhira kuti baba mbadam’phedza. Mbwenye, pakumala kuabvesera, babawo aapanga toera aleke kumenyana na adikhire toera iye adzatonge angafika panyumba. Iwo asadikhira mu ndzidzi wakucepa. Mwakukhonda dembuka iwo asatoma pontho kumenyana. Munafika babawo panyumba, iye nee akomerwa na iwo, mbaakwapula thangwi onsene nee abvera.

      Lero, misoka ya anyankhondo kazinji kene isaphemba ciphedzo ca Mulungu. Mbwenye Mulungu nkhabe kuatawira. Mbuto mwace, m’Mafalace, Bhibhlya, iye asalonga mwapakweca: ‘Munthu angakucitirani pyakuipa, lekani kum’bwezera pyakuipambo’ pontho ‘Lekani kubwezera pyakuipa.’ (Aroma 12:17, 19) Kusiyapo pyenepi, iye asadziwisa anthu kuti mbadafunika ‘kun’dikhira mwakupirira’ mpaka iye adzacite pinthu pa nkhondo ya Armagedhoni. (Masalmo 37:7) Mu ndzidzi unatomesa anthu nkhondo mbakhonda kudikhira Mulungu, iye asaaona ninga akukhonda bvera, pontho iye nkhabe kukomerwa napyo. Natenepa, pa Armagedhoni, Mulungu anadzapangiza kuipirwa kwace mbatonga kumenyana kwa madziko kwenda na kwenda ‘mu kumalisa nkhondo za dziko yonsene yapantsi.’ (Masalmo 46:9; Izaiya 34:2) Mwandimomwene, Armagedhoni inadzakhala nkhondo inafuna kumalisa nkhondo zonsene.

      Kumala kwa nkhondo ndi ibodzi mwa nkhombo za Umambo wa Mulungu. Yezu alonga pya utongi unoyu mu phembero iyi yakudziwika kakamwe: ‘Umambo wanu mbudze kuna ife. Pinafuna imwe mbapicitwe pantsi pano ninga kudzulu.’ (Mateo 6:10) Umambo wa Mulungu nee unadzamalisa nkhondo basi, mbwenye unadzamalisambo phata inatomesa nkhondo, uipi.a (Masalmo 37:9, 10, 14, 15) Si pyakudzumisa tayu kuti atowereri a Yezu asadikhira na cinyindiro consene nkhombo za Umambo wa Mulungu.​—2 Pedro 3:13.

      Umambo wa Mulungu unadzafudzambo nyamalwa wa anthu, kufa. Ninga pinapangizwa pa tsamba 16 ya revista ino, Mulungu anadzalamusa muli akufa anthu azinji, kuphatanizambo ale adaphiwa mu nkhondo.

      Tisafunika kudikhira mpaka lini, toera Umambo wa Mulungu udzamalise nyatwa, kupondererwa na uipi onsene? Kukwanirisika kwa maprofesiya a Bhibhlya kusapangiza kuti tikukhala mu “ntsiku zakumalisa” za makhaliro ano a pinthu. (2 Timoti 3:1-5)b Mwakukhonda dembuka, Umambo wa Mulungu unadzafikisa kunkhomo ntsiku zino zakumalisa mukuphatisira nkhondo ya Armagedhoni.

      Ninga taona pakutoma, anafuna kudzaphiwa pa nkhondo ineyi yakumalisa ndi ale akuti asakhonda ‘kubvera mphangwa zadidi zinalonga pya Mbuyathu Yezu Kristu.’ (2 Atesalonika 1:8) Mbwenye kumbukani kuti Mulungu nee asakomerwa na kufa kwa anthu, kuphatanizambo akuipa. (Ezekyele 33:11) Nakuti ‘iye nee asafuna kuti munthu afudzwe’ pa nkhondo ineyi yakumalisa, cincino iye asatsogolera kuti mphangwa zadidi zinalonga pya Mbuyathu Yezu Kristu ‘zimwazwe pa dziko yonsene yapantsi toera zikhale umboni kwa anthu a mitundu yonsene’ kumala mbakudzati kufika. (2 Pedro 3:8, 9; Mateo 24:14; 1 Timoti 2:3, 4) Inde, kubulukira m’basa yakumwaza mphangwa pa dziko yonsene ya Mboni za Yahova, anthu lero ali na mwai wakudziwa Mulungu, wakubva mphangwa zadidi zinalonga pya Yezu Kristu, na cidikhiro ca ntsiku yakuti nkhabe kudzaonekabve nkhondo.

      a Umambo wa Mulungu unadzafudzambo nyamalwa wa anthu, kufa. Ninga pinapangizwa mu nsolo “Kutawirwa Kwa Mibvundzo Ya Bhibhlya” u revista ino, Mulungu anadzalamusa muli akufa anthu azinji, kuphatanizambo ale adaphiwa mu nkhondo.

      b Toera kudziwa pizinji thangwi ya ntsiku zakumalisa, onani nsolo 9 wa bukhu Kodi Mwandimomwene Bhibhlya Isapfundzisanji?, yakubuluswa na Mboni za Yahova.

Mabukhu Acisena (1982-2025)
Bulukani
Fungulani
  • Cisena
  • Tumizirani Anango
  • Sankhulani Pinafuna Imwe
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Pinafunika Imwe Kutowezera
  • Cibisobiso
  • Configurações de Privacidade
  • JW.ORG
  • Fungulani
Tumizirani Anango