“Ntongi wa Dziko Yonsene Yapantsi” Asacita Pinthu Pyadidi Ndzidzi Onsene

1. Kodi Abhrahamu apangiza tani kuti akhanyindira ulungami wa Yahova? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

KODI “Ntongi wa dziko yonsene yapantsi” nee anadzacita pinthu pyadidi? (Genesi 18:25) Mamuna wakukhulupirika Abhrahamu nee acita mbvundzo unoyu thangwi akhapenula. M’mbuto mwace, mbvundzo wace ukhapangiza kuti iye akhanyindira kuti Yahova mbadatonga mizinda ya Sodhoma na Gomora mwakulungama. Iye akhanyindira kuti Yahova nee ‘anapha anthu akulungama pabodzi na anthu akuipa.’ Pyenepi ‘nee pikhali m’manyerezero’ mwa Abhrahamu. Mukupita kwa ndzidzi, Yahova alonga thangwi ya iye: ‘Iye ndi Mwala, basa yace ndi yakulungama, njira zace zonsene ndi zakulungama. Mulungu wakukhulupirika na wakukhonda kusowa ulungami; iye ndi wakulungama na wadidi.’—Deuteronomyo 31:19; 32:4.

2. Thangwi yanji mphyakukhonda kwanisika kwa Yahova kukhala wakusowa ulungami?

² Thangwi yanji Abhrahamu akhanyindira kuti Yahova mbadacita pinthu pyadidi ndzidzi onsene? Thangwi Yahova ndi citsandzo cadidi ca ulungami na ulinganiri. Mwandimomwene, mafala akuti ‘ulungami’ na ‘ulinganiri’ asaphatisirwa kazinji kene M’malemba Acihebhere thangwi ali na mabvekero mabodzi ene. Nakuti midida ya Yahova ndi yadidi ndzidzi onsene, iye anadzatonga mwakulungama. Bhibhlya isalonga: ‘Iye asafuna ulinganiri na ulungami.’—Masalmo 33:5.

3. Perekani citsandzo ca pinthu pyakusowa ulungami pinacitwa n’dziko lero.

³ Ndi pyakubalangaza kudziwa kuti Yahova ndzidzi onsene ndi wakukhulupirika. Mbwenye, dziko lero yadzala na kusowa ulungami. Mwacitsandzo, anthu asapambizirwa mbaikhwa n’kaidi thangwi ya cinthu cakuti nee acicita. Mu ndzidzi wa nduli, anango afungirwa n’kaidi mu pyaka pizinji thangwi yakupambizirwa, mbwenye pakumala kucita teste ya DNA abuluswa, thangwi aoniwa kuti nee acita pyakuipa. Kusowa ulungami kweneku kusacitisa kutsukwala na kuipirwa. Mbwenye, pana ntundu unango wakusowa ulungami wakuti ndi wakunentsa kakamwe kuupirira. Ndi upi?

KUSOWA ULUNGAMI MU MPINGO

4. Ndi munjira ipi panango cikhulupiro cathu cinayeserwa?

⁴ Akristu asadikhira kuthimbana na mitundu inango yakusowa ulungami kunja kwa mpingo. Mbwenye, panango cikhulupiro cathu cinayeserwa tingathimbana na pinthu pinango pinaoneka ninga pyakusowa ulungami mu mpingo. Pyenepi pingacitika, munacitanji? Munagwegweduka na pyenepi?

5. Thangwi yanji nee tinagwegweduka tingacitirwa pinthu pyakusowa ulungami mu mpingo?

⁵ Tonsene ndife akusowa ungwiro na tisacita madodo, natenepa munthu unango anakwanisa kutidawisira peno tinadawisira anango mu mpingo. (1 Jwau 1:8) Maseze pyenepi nee pisacitika kazinji kene, Akristu akukhulupirika nee asagwegweduka pangaoneka kusowa ulungami. Yahova asatipasa uphungu kubulukira m’Bhibhlya wakuti usatiphedza toera kupitiriza kukhala akukhulupirika khala m’bale peno mulongo wathu aticitira pyakuipa.—Masalmo 55:12-14.

6, 7. Ndi pinthu pipi pyakusowa ulungami pidacitirwa M’bale Diehl, pontho ninji cidamphedza?

⁶ Tendeni tidinge citsandzo ca Willi Diehl. Kutomera mu caka 1931, M’bale Diehl atumikira mwakukhulupirika ku Bheteli ya Berna, ku Suíça. Mu caka 1946, akursari turma yacisere ya Xikola ya Gileade ku Nova York, E.U.A. Pakumalisa mapfundziro, iye akhazikiswa ninga muyang’aniri wa cisa ku Suíça. Mu mbiri ya umaso wace, M’bale Diehl alonga kuti mwezi wa Gonkho wa caka 1949, adziwisa Bheteli ya Suíça kuti asafuna kumanga banja. Abale ampanga kuti mbadaluza miyai yace yonsene yakutumikira. Basi ene iye mbadatumikira ninga mpainiya. M’bale Diehl alonga: “Nee ndikhatawiriswa kucita nkhani. Abale na alonga nee akhatimwanyika, iwo akhatitsalakana ninga anthu akubuluswa mu mpingo.”

⁷ Kodi M’bale Diehl acitanji? Iye alonga: “Ife tikhadziwa kuti Bhibhlya nee isakhondesa kumanga banja, natenepa tacita phembero mbatinyindira Yahova.” Maseze abale anango nee akhabvesesa maonero a Yahova thangwi yakumanga banja, mukupita kwa ndzidzi iwo abvesesa, buluka penepo M’bale Diehl adzakhala pontho na miyai yace. Yahova apasa nkhombo kukhulupirika kwace.a (Onani cidzindikiro capantsi.) Natenepa bvundzikani: ‘Ndingacitirwa pinthu ninga pyenepi, ndinapirira na kudikhira Yahova toera kutsalakana nkandzo? Ndinanyindira maonero anga na kuyesera kuthimbana na kusowa ulungami?’—Misangani 11:2; lerini Mikeya 7:7, Tradução do Novo Mundo.

8. Thangwi yanji tisakhala na maonero akuphonyeka khala ife peno anthu anango acitirwa pinthu pyakusowa ulungami?

⁸ Khala musaona pinthu pyakusowa ulungami mu mpingo, kumbukani kuti munakwanisa kukhala na maonero akuphonyeka. Thangwi yanji? Ife ndife akusowa ungwiro, pontho nee tinakwanisa kubvesesa undimomwene onsene. Mwakukhonda tsalakana khala maonero athu ndi adidi peno nkhabe, tisafunika kuphemba Yahova thangwi ya pyenepi, kun’nyindira na kupitiriza kukhala akukhulupirika. Pyenepi pinatiphedza toera kukhonda ‘kuipirwa na Yahova.’—Lerini Misangani 19:3.

9. Ndi pitsandzo pipi pinafuna kudinga ife mu nsolo uno na unatowera?

⁹ Tendeni tidinge pitsandzo pitatu pya atumiki a Yahova adathimbana na kusowa ulungami mu ndzidzi wakale. Mu nsolo uno, tinadzadinga munthu m’bodzi wa dzindza ya Abhrahamu anacemerwa Zuze na pidacitirwa iye na abale ace. Mu nsolo unatowera, tinadzadinga njira idatsalakanira Yahova Mambo Akabu na pidacitikira mpostolo Pedhru ku Antyokiya wa ku Sirya. Munadinga ife pitsandzo pyenepi, onani kuti munakhala tani akukhulupirika kuna Yahova na kukulisa uxamwali wanu na iye, makamaka mungaona kuti mwatsalakanwa mwakuipa.

ZUZE ATHIMBANA NA KUSOWA ULUNGAMI

10, 11. (a) Ndi pinthu pipi pyakusowa ulungami pidacitirwa Zuze? (b) Ndi mwai upi udabandza Zuze pikhali iye n’kaidi?

¹⁰ Zuze akhali ntumiki wakukhulupirika wa Yahova wakuti acitirwa pinthu pyakusowa ulungami na anthu a madziko anango. Mbwenye pidantsukwalisa kakamwe ndi kucitirwa pinthu pyakusowa ulungami na abale ace. Pikhali Zuze na pyaka 17 pyakubalwa, abale ace amphata mbangulisa ninga bitcu. Buluka penepo aendeswa ku Ejito. (Genesi 37:23-28; 42:21) Mukupita kwa ndzidzi, Zuze apambizirwa n’dziko ineyi kuti akhafuna kupita m’mabonde na nkazi, mbaikhwa n’kaidi mwakusowa mathangwi. (Genesi 39:17-20) Zuze athabuswa ninga bitcu na akhala n’kaidi cifupi na pyaka 13. Tinapfundzanji kubulukira mu citsandzo ca Zuze cakuti cinatiphedza tingacitirwa pinthu pyakusowa ulungami na abale athu?

¹¹ Pikhali Zuze n’kaidi, nkulu wa anyakupereka pyakumwa wa mambo aikhwambo n’kaidi. Ntsiku inango namasiku, nyakupereka pyakumwa alota, natenepa Yahova aphedza Zuze toera kufokotoza ndoto zace. Zuze afokotoza kuti nyakupereka pyakumwa mbadabuluswa n’kaidi toera katumikira pontho Farau. Buluka penepo Zuze abandza mwai unoyu toera kufokotoza nyatwa zace kuna mamuna unoyu. Ife tinakwanisa kupfundza pizinji pidalonga Zuze na pinango pidakhonda iye kulonga.—Genesi 40:5-13.

12, 13. (a) Tisadziwa tani kuti Zuze nee akhala kwene pidacitirwa iye pinthu pyakusowa ulungami? (b) Ndi pinthu pipi pidakhonda longa Zuze kuna nyakupereka pyakumwa?

¹² Lerini Genesi 40:14, 15, NM. Onani kuti Zuze alonga kuti ‘akhadaphatwa.’ M’bhibhlya fala ineyi isabvekambo ‘kubiwa.’ Mwakukhonda penula, iye acitirwa pyakusowa ulungami. Zuze alongambo pakweca kuti nee akhali na mulando. Ndi thangwi yace iye aphemba nyakupereka pyakumwa toera alonge mphangwa zenezi kuna Farau. Kodi iye akhafunanji? Iye alonga: ‘Toera ndibuluswe n’kaidi muno.’

¹³ Kodi Zuze akhala kwene basi mbakhonda kuyesera kucita pinthu? Nkhabe! Iye akhadziwa kuti akhacitirwa pinthu pizinji pyakusowa ulungami. Na thangwi ineyi, iye afokotoza nyatwa zace kuna nyakupereka pyakumwa, mbadikhira kuti mamuna unoyu mbadamphedza. Mbwenye tingaleri Bhibhlya nee isalonga kuti Zuze apanga munthu unango, nee kulonga kuna Farau kuti akhadaphatwa na abale ace. Mwandimomwene, pidabwera abale ace ku Ejito mbakhazikisa ntendere na Zuze, Farau akomerwa nawo mbaacemera toera akhale mu Ejito na kutsandzaya na “pyadidi pyonsene.”—Genesi 45:16-20.

14. Ninji pinafuna kutiphedza toera kucalira kulonga mafala akudzidzida tingacitirwa pinthu pyakuipa mu mpingo?

¹⁴ Tingaona kuti tacitirwa pyakusowa ulungami mu mpingo, tisafunika kucita mphole-mphole toera tikhonde kupilonga kuna anthu akukhonda thema. Mbwenye, tisafunika kuphemba ciphedzo kuna akulu a mpingo na kuapanga khala m’bale acita madawo makulu. (Levitiko 5:1) Natenepa, pinthu pyakuti nee pisacita khundu ya madawo makulu, tisafunika kukhazikisa ntendere na m’bale mukukhonda kupanga anango, ngakhale akulu a mpingo. (Lerini Mateo 5:23, 24; 18:15.) Tendeni tikhale akukhulupirika na kuphatisira midida ya Bhibhlya mu pinthu pyenepi. Panango tinadzindikira kuti nee tabvesesa mwadidi pidacitika, pontho nee tikhadacitirwa pinthu pyakuipa. Pinakhala pyadidi khala nee tacitisa nkandzo unoyu kutekera mukulonga mwakuipa m’bale wathu! Kumbukani kuti mwakukhonda tsalakana khala tiri na mathangwi peno nkhabe, kulonga mafala akudzidzida nee kusamalisa nkandzo. Kukhala akukhulupirika kuna Yahova na kuna abale athu kunatiphedza toera kucalira madodo anewa. Nyamasalmo alonga kuti pana ‘munthu anafamba mwakukhulupirika.’ Munthu unoyu ‘nee asapambizira andzace, iye nkhabe kucitira andzace pyakuipa.’—Masalmo 15:2, 3; Tyago 3:5.

KUMBUKIRANI UXAMWALI WANU NA YAHOVA

15. Kodi kukhulupirika kwa Zuze kwamphedza tani?

¹⁵ Tisapfundza ntsonga inango yakufunika kakamwe ku citsandzo ca Zuze. Nkati mwa pyaka 13 pya nyatwa zace, Zuze apangiza kuti akhali na maonero a Yahova. Iye nee apasa mulando Yahova thangwi ya nyatwa zace. (Genesi 45:5-8) Mwandimomwene, Zuze nee aduwala nyatwa zikhathimbana na iye, mbwenye nee akhala wakutsukwala. Kusiyapo pyenepi, iye nee atawirisa kusowa ungwiro na macitiro akuipa a anango kumpingiza kutumikira Yahova. Kukhulupirika kwa Zuze kwamphedza toera kuona Yahova mbakasasanyira kusowa ulungami na kupasa nkhombo iye na banjace.

16. Thangwi yanji tisafunika kuwangisa uxamwali wathu na Yahova tingathimbana na kusowa ulungami mu mpingo?

¹⁶ Munjira ibodzi ene, tisafunika kulemedza na kutsidzikiza uxamwali wathu na Yahova. Cipo tisafunika kutawirisa kusowa ungwiro kwa abale na alongo athu kuticimwanise kufuna Mulungu na kumulambira. (Aroma 8:38, 39) M’mbuto mwace, tingathimbana na kusowa ulungami mu mpingo, tendeni titowezere citsandzo ca Zuze mbatiwangisa uxamwali wathu na Yahova. Yeserani kuona pinthu ninga munapionera Yahova. Pakumala kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kutsalakana nyatwa mukuphatisira midida ya Bhibhlya, tisafunika kuzisiya m’manja mwa Yahova. Tinakwanisa kunyindira kuti iye anatsalakana nyatwa zenezi pa ndzidzi wakuthema na munjira yadidi.

NYINDIRANI “NTONGI WA DZIKO YONSENE YAPANTSI”

17. Tinapangiza tani kuti tisanyindira “Ntongi wa dziko yonsene yapantsi”?

¹⁷ Nakuti tikukhala mu dziko yakuipa, tinadikhira kuthimbana na kusowa ulungami. Midzidzi inango, imwe peno munthu unango anadziwa imwe panango anaona peno kuthimbana na pinthu pyakusowa ulungami mu mpingo. Lekani kugwegweduka. (Masalmo 119:165) M’mbuto mwace, khalani wakukhulupirika kuna Mulungu, phembani ciphedzo cace na kun’nyindira. Kumbukani kuti thangwi yakusowa ungwiro, panango imwe nee munabvesesa undimomwene onsene. Towezerani citsandzo ca Zuze na kucalira mafala akuipa, akuti anacitisa pinthu kutekera. Pakumalisa, m’mbuto mwakunyindira maonero anu, khalani akutonga toera kupitiriza kukhala akukhulupirika na kudikhira Yahova mwakupirira toera kuzitsalakana. Natenepa munadzakhala akutawirika kuna Yahova na kutambira nkhombo ninga Zuze. Munakwanisa kunyindira kuti Yahova, “Ntongi wa dziko yonsene yapantsi,” anadzacita pinthu pyadidi ndzidzi onsene, “thangwi njira zace ndi zakulungama.”—Genesi 18:25; Deuteronomyo 32:4.

18. Tinadzadinganji mu nsolo unatowera?

¹⁸ Mu nsolo unatowera, tinadzadinga pitsandzo pinango piwiri pyakusowa ulungami pakati pa atumiki a Mulungu a mu ndzidzi wakale. Pitsandzo pyenepi pinadzatiphedza kuona kuti kucepeseka na kulekerera kunatiphedza tani toera kuona pinthu m’maonero a Yahova.