Nhwehwɛmuɛ Ma Abrabɔ Ne Asɛnga Adesũa Nwomaa
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
SEPTEMBER 4-10
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | ƐSETA 1-2
“Bɔ Mmɔden Brɛ Wɔnwo Ase Tekyɛ Ɛseta”
w17.01 25 ¶11
Sɛ Mmenia Kamvo Wɔ Maa Ɔbo So Pó A, Ɛkɔhora Kɔbrɛ Wɔnwo Ase
Sɛ mmenia kamvo yɛ maa ɔbo so a, yannea yé a yɛkɔyɛ ahandaen. Sɔ dwirɛ bɔ yɛkã ye, ebie tole Ɛseta. Né Ɛseta nwo yɛ nyemene paa. Mmerɛ bie, né Pɛsia hene pena brasua gya ye, yeti bɛfale ndaluwa bɔ né bɛwɔ Pɛsia Aheman nanu pẽe wale kyɛ ɔye benu kõ. Né Ɛseta boka sɔ ndaluwa nemɔ aso. Ɔwɔ nu, né ɔne sɔ ndaluwa nemɔ yeɛ bɛte awuro kõ ɔ, nakoso ɔbrɛle yenwo ase. Odwuli nekaa bie ne, bɛmane ye nningyein bɔ ebie fa siesie yenwo a ɔmaa yenwo yɛ nyemene afoɛ kõ, nakoso wannyɛ ahandaen. Mmerɛ bɔ ɔhene ne gyale ye maa ɔɔyɛle ɔhemaa pó ne, ɔhɔle so brɛle yenwo ase.—Ɛseta 2:9, 12, 15, 17.
ia 130 ¶15
Afei de, né mmerɛ asõ kyɛ bɛfa Ɛseta bekyire ɔhene ne. Yeti bɛmane yenwo atẽe kyɛ ɔye nningyein bɔ ɔfa siesie yenwo a ɔkɔmaa yenwo kɔyɛ nyemene paa ɔ. Nakoso né ɔbrɛ yenwo ase, yeti nningyein bɔ Hegae famane ye ne, ɛhẽne ala yeɛ ɔfa siesiele yenwo ɔ. (Ɛseta 2:15) Ɔwɔ nu, né ɔhene ne kuro ebie bɔ yenwo yɛ nyemene de, nakoso né Ɛseta se paa kyɛ, sɛ ɔhene ne nye kɔgye yenwo a, odikyɛ ɔbrɛ yenwo ase.
w17.01 25 ¶12
Sɛ Ɛkora Yɛ Nikyeebie Pó A, Brɛ Wɔnwo Ase
Sɛ yɛbrɛ yɛnwo ase a, ɔmaa yesiesie yɛnwo kama, na yɛyɛ nningyein bɔ okyire kyɛ yebu afoforɛ ɔ. Ɛhe kyire kyɛ yɛngɔhoɔhoa yɛnwo, anaakyɛ yɛngɔyɛ nningyein bɔ ɔkɔmaa mmenia adwene kɔwa yɛso ɔ. Ɛmɔma yɛkae kyɛ, sɛ mmenia kohuro yɛ dwirɛ a, odikyɛ yɛda ‘sunzum bɔ odwo, na ɔbrɛ yenwo ase’ ali. (Kenga 1 Petro 3:3, 4; Yer. 9:23, 24) Sɛ yellé anwobrɛaseɛ a, kyɛbɔ yɛ dwudwo, ɔne kyɛbɔ yɛyɛ yɛ nikyee kɔmaa mmenia konwu ye. Ebia yekodwa yɛnoa nu yekohyire mmenia kyɛ, yɛle asɛdeɛ biemɔ wɔ asafo nanu, yɛse edwirɛ bie bɔ ebiemɔ nze ɔ, anaakyɛ yɛ damvo yeɛ ole bɛbɔ bedi nningyein nyunu wɔ asafo nanu ne. Anaakyɛ, ebia yɛne ebiemɔ kobonu kɔyɛ nikyee bie, nakoso yɛkɔhã yenwo dwirɛ maa ɔkɔyɛ tekyɛ gyamia yɛ ngome yeɛ yɛyɛle ɔ. Bɔ yɛkã ye, Yesu ayɛ yenwo nikyeebie bɔ yɛkɔhora yekosuesũa ɔ. Yesu hwẽne adwene siele Hebri tworɔnzɛm naso mmerɛ pẽe, na ɔyɛle sɔ fahyirele kyɛ ole anwobrɛaseɛ. Bɔ ɔmaa yɛkã sɔ yeɛ ole kyɛ, né ɔpena kyɛ mmenia bɔ betie ye ne nwu kyɛ edwirɛ bɔ ɔkã ne fi Yehowa berɛ, na mmom nná ye bɔbɔ ye nworɛ yeɛ né ɔfa dwudwo ɔ.—Yohane 8:28.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w22.11 31 ¶3-6
Ɛse Nikyeebie?
Mmenia bɔ bɛyɛ nhwehwɛmuɛ ne, banwu nyɔboɛ bie bɔ bahworɔ so ɔ, na dumaa Marduka (bɔ Ɛsahie nu bɛfrɛ ye Modekae) ne wɔ so. Né ɔte panyi wɔ Susan, na né ɔnea esikaa so. Arthur Ungnad te ebie bɔ wabẽ paa wɔ Asia abakɔsɛm nu. Ɔhãne kyɛ, ‘sɔ nyɔboɛ bɔ benwuni ye bɔ né bahworɔ so ne, ɔne Bible ne ngome yeɛ né ɔkã Modekae nwo dwirɛ’ sɔ mmerɛ ne ɔ.
Ɛhẽne sĩ ne, banwu Pɛsia nyɔboɛ foforɛ biemɔ bɔ bahworɔ so ɔ. Benwuni sɔ nyɔboɛ nemɔ wɔ Pɛsia kurofõen naso. Edwirɛ bɔ ɔwɔ sɔ nyɔboɛ naso ne, bɛfale Elam dwudwolɛ yeɛ bɛhworɔle ɔ, na dumaa ahoroɛ bɔ ɔwɔ Ɛseta nwomaa nanu ne, né ebie wɔ sɔ nyɔboɛ naso.
Afei koso, banwu dumaa Marduka wɔ Persepolis nyɔboɛ ahoroɛ biemɔ so. Sɔ nyɔboɛ ne kã Marduka nwo dwirɛ kyɛ, né ɔte ahworɔlɛniɛ wɔ ɔhene Xerxes I aberɛ so, na né ɔyɛ adwuma wɔ ahemvie bɔ ɔwɔ Susan ne. Sɔ nyɔboɛ bɔ bahworɔ so ne, enu kõ kã kyɛ, né Marduka te ebie bɔ okyire dwudwolɛ bo ɔ. Sɔ pɛpɛɛpɛ yeɛ Bible ne kã Modekae nwo dwirɛ ɔ. Bible ne maa yenwu kyɛ né Modekae te sona titire wɔ ɔhene Ahasuro ahemvie, na né ɔte dwudwolɛ kɔyɛ nyɔ, anaa bɔ ɔbo sɔ ɔ. Afei koso, Bible ne kã kyɛ né Modekae taa tena Susan ahemvie anoa nu berɛ. (Ɛseta 2:19, 21; 3:3) Nekaa bɔ né Modekae taa tena ne, ɛberɛ te sua pirikua bie bɔ né Ahemvie mbanyi nemɔ yɛ adwuma wɔ nu ɔ.
Marduka nwo dwirɛ bɔ bahworɔ ye wɔ sɔ nyɔboɛ nemɔ aso ne, ɔne Modekae nwo dwirɛ bɔ ɔwɔ Bible nanu ne, enu pẽe nala yia. Bemu bɛtenane ase wɔ mmerɛ kõmaapɛ nu, na bɛtenane ase wɔ nekahorɛ. Afei koso, né bemu bɛte mmeni titire, na né bɛyɛ adwuma kõ. Ɛhe amukoraati maa yenwu kyɛ, bɛbɔ betutu aseɛ nwo bɛnea tete nningyein nu ne, bɔ benwuni ye ne, ɔfa Modekae bɔ yenwo dwirɛ wɔ Ɛseta nwomaa nanu nanwo.
SEPTEMBER 11-17
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | ƐSETA 3-5
“Boka Afoforɛ Má Befi B’ahõne Nu Bɛyɛ Bɔ Bɛkɔhora Ɔ”
it-2 431 ¶7
Modekae
Né Modekae nguro kyɛ ɔkoto Haman. Haman bɔ né ofi Agag ne, ɔhene ne mane ye tumi trale ebiala wɔ ahemvie berɛ, na ɔhãne kyɛ ebiala bɔ okonwu ye ne, ɔkoto ye. Nakoso Modekae maa benwuni kyɛ ɔte Yudaniɛ, yeti sɛ bɛpɛ yeti pó a, ɔngɔkoto Haman llé. (Ɛst 3:1-4) Sɔ dwirɛ bɔ Modekae hãne ne maa yenwu kyɛ, né ɔte Yudaniɛ bɔ wahyɛ bɔ kyɛ Yehowa ngome yeɛ ɔkɔsõ ye ɔ. Yeti sɛ́ ɔkoto Haman a, né ɔkɔhora kɔsɛkye adamvoa bɔ ɔne Yehowa le ye ne. Wɔ tete Yisrael ne, mmenia pẽe yeɛ bɛkotole ebie bɔ ole tumi ɔ, na sɔ bɔ bɛyɛle ne, nná ɔtte bɔne. (2Sa 14:4; 18:28; 1Ah 1:16) Nakoso Modekae de, né ɔse kyɛ sɛ ɔkoto Haman a, ɔte bɔne. Nzuati ɔ? Né Haman te Amalɛkeniɛ, na né Yehowa ahã kyɛ ɔne Amalɛkefoɛ “bɛkɔhõ wɔ aworɛ ndoatoasoɛ mukoraati nu.” (Ɛks 17:16; nea HAMAN.) Yeti bɔ né ohia Modekae paa yeɛ ole kyɛ okoli nahorɛ kɔma Yehowa ɔ.
it-2 431 ¶9
Modekae
Modekae Bokale Maa Belɛle Yisraelfoɛ Nemɔ Ngõa. Bɛhyɛle kyɛ behũhũ Yudafoɛ bɔ bɛwɔ aheman nanu mukoraati. Nakoso Modekae hãne kyɛ, ebia ɛhẽne ati yeɛ Ɛseta waayɛ ɔhemaa ne, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a okolé Yudafoɛ nemɔ ngõa ɔ. Sɔ dwirɛ bɔ ɔhãne ne maa yenwu kyɛ, né ole Yehowa nu gyidie paa. Modekae maa Ɛseta nwuni bɔ né odikyɛ ɔyɛ ɔ. Ɔhãne kyɛ Ɛseta ne ɔhene ne bedwudwo, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a ɔkɔyakyi Yudafoɛ nemɔ ɔ. Ɛseta yɛle bɔ Modekae hãne ne, ɔmva yenwo kyɛ né ɛhe kɔhora kɔmaa bekohũ ye ne.—Ɛst 4:7–5:2.
ia 133 ¶22-23
Ɛseta Hõ Mane Nyameɛ Mmenia
Mmerɛ bɔ Modekae hãhyirele Ɛseta kyɛ ɔhɔ ɔhene ne berɛ ne, yekunu tele ye. Mmuayɛɛ bɔ ɔmaa bɛfa bɛmane Modekae ne maa yenwu kyɛ né osuro paa. Nakoso, bɔ né Ɛseta kɔyɛ ye wɔ sɔ dwirɛ nanwo ne kohyire kyɛ ole gyidie, anaakyɛ ollé gyidie. Ɔhwẽne Modekae adwene siele mmraa bɔ né ɔhene ne ahyɛ naso. Né sɔ mmraa ne yeɛ ole kyɛ, sɛ ɔhene frɛlle ebie, na sona ne kɔ ye nyunu a, bekohũ ye. Sɛ sona ne konya yeti kodidi nu a, sana ɔhene ne fa ye sikaa kɔkorɛ pɔmaa ne kyire ye so. Né Ɛseta se bɔ ɔtole Wasiti mmerɛ bɔ ɔhene frɛle ye bɔ wangɔ ne. Yeti ɔkɔyɛ sɛɛ na wanwu kyɛ, sɛ ɔkɔ ɔhene ne nyunu mmerɛ bɔ ɔfrɛlle ye a, ɔkɔfa yenwo kɔhyɛ ye? Ɛseta hãhyirele Modekae kyɛ kɔyɛ ngyẽa 30 ɛhe, ɔhene ne frɛlle ye. Né ɔhene ne te ebie bɔ y’adwene kora sesã mmerɛ biala ɔ, yeti ebia Ɛseta nyane adwene kyɛ kesaalae de, ɔhene ne nguro ye dwirɛ kõ.—Ɛseta 4:9-11.
Modekae hãne edwirɛ bie fahyɛle Ɛseta ngunaen. Ɔmaa Ɛseta tele yebo kyɛ sɛ wannyɛ edwirɛ nanwo hwee a, Yehowa kɔfa atẽe foforɛ so kɔboka ye mmenia. Afei koso, ɔmaa onwuni kyɛ sɛ bekũkũ Yudafoɛ nemɔ a, ye koso bekohũ ye bie. Modekae hyirele kyɛ ole Yehowa nu gyidie paa. Né odé di paa kyɛ Yehowa ngɔmaa bengohũhũ ye mmenia nemɔ mukoraati llé, na kyɛbɔ ɔte biala, ye bɔhyɛ amukoraa kɔwa nu. (Yos. 23:14) Modekae bisale Ɛseta kyɛ: “Nwa yeɛ ɔse ɔ, ebia mmerɛ bɔ ɔte sɔa ati yeɛ anya ɛhemmaa dibea ne ɔ?” (Ɛseta 4:12-14) Modekae fale yenwo tole Yehowa ye Nyameɛ so, yeti ɛmɔma yɛkoso yesuesũa bɔ ɔyɛle ne.—Any. 3:5, 6.
Bible Nu Dwirɛ Titire
kr 160 ¶14
Yere Wɔnwo Kyɛ Ekonya Anwofadie Kɔfa Kɔsõ Yehowa
Ɛseta ne Modekae bɔ bɛtenane ase tete ne, bɛyerele bɛnwo kyɛ bekonya anwofadie bɛkɔsõ Yehowa. Yɛkoso, odikyɛ yesuesũa bɔ bɛyɛle ne. Yehowa ahyire yɛ atẽe bɔ yɛfa so yɛyɛ sɔ ɔ. (Ɛseta 4:13-16) Ɛnea a, ɛkɔhora kɔyɛ bɔ bɛyɛle ne bie anaa? Yóo, ɛkɔhora. Yeliemamɔ bɔ begyidie ti babua bɛ fɔ wɔ kɔɔt ne, ɛkɔhora kɔbɔ mbaeɛ kɔma bɛ daabiala. Sɛ yɛbɔ mbaeɛ yɛma yeliemamɔ bɔ benwu amaneɛ anaakyɛ bedi bɛnye ne a, ɔboka bɛ paa. (Kenga Yakobo 5:16.) Aso Yehowa tie mbaeɛ bɔ ɔte sɔ ne? Ngunim ahoroɛ bɔ yali ye wɔ kɔɔt ne maa yenwu kyɛ otie.—Heb. 13:18, 19.
SEPTEMBER 18-24
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | ƐSETA 6-8
“Suesũa Kyɛbɔ Ɛseta Ne Ɔhene Dwudwole Ne”
ia 140 ¶15-16
Ɛseta Nyane Aboterɛ, Na Ɔfale Yenwo Tole Yehowa So
Ɛseta nyane yenwo atẽe kyɛ ɔne Ɔhene ne kodwudwo, nakoso onyane aboterɛ, na ɔwondɛle kyẽa foforɛ. Ɛhẽne maa Haman porɛ bɔ né wabɔ ne, obu bɔle ye bɔbɔ ye ti so. Sɔ kɔngɔen ne, ɔhene ne angora da. Enné nni kyɛ Yehowa yeɛ ɔmaa ɔwale sɔ ɔ? (Any. 21:1) Ɛhẽne ati yeɛ Nyameɛ Dwirɛ ne hyɛ yɛ ngunaen kyɛ yenya aboterɛ, na yɛfa ‘yɛwora yewura’ ye nu ne. (Kenga Mika 7:7.) Atẽe bɔ Yehowa fa so boka yɛ maa yegyina yɛ haw ahoroɛ noa ne, ɔte pá koraa tra atẽe biala bɔ yɛbɔbɔ yɛkɔfa so ɔ. Yeti bɔ ohia alaa yeɛ ole kyɛ yekonya aboterɛ, na yawondɛ Nyameɛ ɔ.
Ɛseta sá tole poen mane ɔhene ne. Yeti, afei de né odikyɛ Ɛseta kã ɛporɛ tɛ́ɛ bɔ Haman abɔ nanwo dwirɛ kyire ɔhene ne. Nakoso, sɛɛ yeɛ né ɔkɔhyɛ ye dwirɛ nabo ɔ? Bɔ osili yeɛ ole kyɛ, ɔhene mane ɛseta atẽe kyɛ ɔfa y’abisadeɛ to ye nyunu. (Ɛseta 7:2) Afei de na mmerɛ aso kyɛ Ɛseta dwudwo.
ia 140 ¶17
Ne Ɛseta Se Nworɛ, Na Né Ole Akokoduro Koso
Ebia Ɛseta limoa bɔle mbaeɛ wɔ ye tianu, na afei ɔhãhyirele ɔhene ne kyɛ: “O, Nana, sɛ anwu me anwumvoin, yeɛ sɛ ɛpene so a, maa nya me ti nnidi nu. M’abisadeɛ ɛne; yeɛ bɔ mepena koso ole kyɛ, me mmenia konya bɛ ti bekodidi nu ɔ.” (Ɛseta 7:3) Kae kyɛ, Ɛseta maa ɔhene ne nwuni kyɛ obu ye paa, na wandwudwo wanndia ye mmraa bɔ wahyɛ ne. Sɛ ɛfa Ɛseta toto Wasiti nwo a, né Ɛseta te sonogõ koraa. Wasiti de, né ommu ɔhene ne. (Ɛseta 1:10-12) Né Haman te sona tɛ́ɛ paa, yeti né nworɛ biala nne nu kyɛ ɔhene ne afa yenwo ato yeso ɔ. Nakoso Ɛseta andwudwo andia ɔhene ne, na mmom ɔsrɛle ye kyɛ ɔbɔ yenwo waen.
ia 141 ¶18-19
Ne Ɛseta Se Nworɛ, Na Né Ole Akokoduro Koso
Edwirɛ bɔ ɛseta bisale ne, ɔyɛle ɔhene ne nwanwa paa. Yeti ebia obisale yenwo kyɛ, nwa yeɛ ɔpena kyɛ ɔfa ye dwirɛ ba me hemaa naso ye? Ɛseta hãne kyɛ: “Bayɛ me ne me mmenia atɔen kyɛ beli yɛ awue, behũ yɛ, ná benua yɛ boso. Na sɛ bɛtɔnene yɛ maa yɛyɛle ngoaa ne afaneɛ mɔ po a, ahãa mengɔtɛ me noa nu, ofikyɛ ahãa yenwo ngohia kyɛ ngɔfa sɔ dwirɛ kãaba he ngɔha Nana adwene ɔ.” (Ɛseta 7:4) Hyɛ ye nzorɛ kyɛ, Ɛseta hãne bɔ né ɔha ye namukoraati hyirele ɔhene ne. Afei osá hãne kyɛ, sɛ bɛtɔnene bɛ kyɛ bɛɛyɛ ngoaa po a, ahãa ɔngɔhã yenwo hwee. Sɛ né bekũkũ Yudafoɛ nemɔ mukoraati a, né ɔhene kɔhwere nikyee paa, yeti né odikyɛ ɔyɛ edwirɛ nanwo nikye bie.
Ɛseta dwirɛ ne maa yenwu kyɛ sɛ edwirɛ bie dwɔso, na sɛ yɛne ebie bɔ yɛdɔ ye anaakyɛ ole tumi yesusu yenwo a, odikyɛ yɛmaa onwu nahorɛ bɔ ɔwɔ nu mukoraati. Afei koso odikyɛ yɛda obuo ali, na yenya aboterɛ. Sɛ yɛyɛ sɔ a, ɔkɔmaa sona ne kɔyɛ asõɛ kotie bɔ yɛkã ne.—Any. 16:21, 23.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w06 3/1 11 ¶1
Ɛseta Nwomaa Nanu Dwirɛ Titire
7:4—Sɛ behũhũni Yudafoɛ nemɔ a, sɛɛ yeɛ ahãa ‘ɔkɔha ɔhene ne ɔ’? Ɛseta maa ɔhene ne nwuni kyɛ sɛ bɛtɔne Yudafoɛ nemɔ kyɛ ngoaa a, ahãa ɔhene konya mvasoɛ pẽe, nakoso sɛ ɔmaa bekũkũ bɛ a, ongonya mvasoɛ biala. Né Haman ahyɛ bɔ kyɛ sɛ bekũkũ Yudafoɛ nemɔ a, okotua esikaa ɛdwetɛ talɛnde apee buru (10,000), nakoso sɛ né bɛtɔne Yudafoɛ nemɔ kyɛ ngoaa a, né ɔhene konya esikaa bɔ ɔbo sɔ koraa. Afei koso, sɛ né bekũkũ Yudafoɛ nemɔ a, né ɔhene kɔhwere ye dɔfo Ɛseta koso.
SEPTEMBER 25–OCTOBER 1
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | ƐSETA 9-10
“Modekae Fale Ye Tumi Bokale Yudafoɛ Nemɔ”
it-2 432 ¶2
Modekae
Tumi bɔ né Haman le ye ne, ɔhene ne famane Modekae, yeti sɛ ɔhene nne berɛ a, né Modekae yeɛ ɔwɔ berɛ ɔ. Osá fale Haman awuro ne mane Ɛseta. Na Ɛseta koso fawurale Modekae sa kyɛ ɔnea so. Tumi bɔ ɔhene ne famane Modekae ne, ɔfa hyɛle mmraa foforɛ bɔ né ɔkɔmaa Yudafoɛ nemɔ kɔhora kɔpepɛ bekole bɛnwo ɔ. Né ɛhe kɔmaa Yudafoɛ nemɔ nye kɔgye, na né bekonya ngõa koso. Pɛsiafoɛ pẽe fale bɛnwo bɔle Yudafoɛ nemɔ. Tumi bɔ né ɔhene afa ama Modekae nati, ahemvie berɛ mbanyi nemɔ koso bɛɛtale Yudafoɛ nemɔ sĩ. Mmraa bɔ bɛhyɛle ne, né ɔkɔhyɛ yebo kɔyɛ adwuma bosome bɔ bɛfrɛ ye Ada, ye kyẽa bɔ ɔtɔ so 13 ne. Mmerɛ bɔ sɔ kyẽa ne dwuli ne, né Yudafoɛ nemɔ asiesie bɛnwo dada. Sɔ kyẽa ne, Yudafoɛ ne Pɛsiafoɛ nemɔ hõne. Susa kuro nanu po de, kyẽa bɔ oli berɛ ne, besá bɛhõne biekũ. Behũhũni Yudafoɛ nemɔ pɔfoɛ apee aburasoo ne nnu (75,000) wɔ Pɛsia aheman nanu, na Haman mma mmrienzua buru ne koso, behũhũni bɛ mukoraati. (Ɛst 8:1–9:18) Bosome Ada ye kyẽa bɔ ɔtɔ so 15 ne 16, “ngyẽa bɔ bɛfrɛ ye Purim” ne, Modekae hyɛle kyɛ beli aluolue afoɛ biala, na Ɛseta koso penene sɔ nhyehyɛɛ naso. Sɛ sɔ kyẽa ne dwu a, na bɛto poen, bɛkyekyɛ bɛnwo bɛnwo nikye, na né bɛnye gye paa. Yudafoɛ nemɔ lɛle sɔ aluolue ne bɛtole nu, na ɔɔyɛle amamerɛ mane bɛ bosofoɛ, ɔne ebiala bɔ né waaboka Yudafoɛ nemɔ aso ne. Tumi bɔ ɔhene ne famane Modekae nati, né Yudafoɛ nemɔ bu ye paa, na daa né ɔyɛ adwuma serɛ fa boka bɛ.—Ɛst 9:19-22, 27-32; 10:2, 3.
it-2 716 ¶5
Purim
Bɔ yeti yeɛ ne bedi Purim aluolue ne ɔ. Ebiemɔ kã kyɛ, kyɛbɔ né bedi Purim aluolue ne wɔ Modekae ne Ɛseta aberɛ so ne, nná sɔ koraa yeɛ Yudafoɛ bɔ bɛwɔ berɛ ɛnnɛ ne, bedi ye ɔ. Yudafoɛ bɔ bɛwɔ berɛ ɛnnɛ ne, bedi sɔ aluolue ne kyɛbɔ bɛ bɔbɔ bekuro ɔ, na mmom bɛmva bɛnnhyɛ Nyameɛ animnyam. Modekae ne Ɛseta de, né bɛte Yehowa asomvoɛ, yeti né bedi sɔ aluolue ne bɛfa bɛhyɛ ye animnyam. Nahorɛ bɔ né Modekae di ma Yehowa nati yeɛ bɛhyɛle kyɛ behũhũ Yudafoɛ nemɔ ne. Yeti yɛkɔhora yɛkɔhã kyɛ Yehowa yeɛ ɔbokale Yudafoɛ nemɔ maa benyane ngõa ɔ. Ɔkɔyɛ kyɛ né Haman te Amalɛkeniɛ, na né Yehowa anõma sɔ maen ne, yeti né wahyɛ kyɛ bɛsɛkye bɛ. Né Modekae le obuo ma sɔ mmraa bɔ Yehowa hyɛle ne, ɛhẽne ati yeɛ waangoto Haman ne. (Ɛst 3:2, 5; Ɛks 17:14-16) Modekae dwirɛ bɔ ɔhãhyirele Ɛseta ne maa yenwu kyɛ, né ole gyidie paa kyɛ Yehowa yeɛ okole Yudafoɛ nemɔ ngõa ɔ. (Ɛst 4:14) Afei koso, Ɛseta yɛle akɔngyere kora yeɛ ɔkɔ ɔhene ne nyunu ɔ, na ɔtole poen mane ɔhene ne. Ɛhe maa yenwu kyɛ ɔfale yenwo tole Yehowa so.—Ɛst 4:16.
cl 101-102 ¶12-13
“Ɛmɔsũa Nyameɛ,” Na Ɛmɔfa Tumi Bɔ Wafa Wama Ɛmɔ Ne Bɛnea Aliemaamɔ So
Yehowa aye mbanyi nemɔ kyɛ bɛnea Kristofoɛ asafo ahoroɛ naso. (Hebrifoɛ 13:17) Tumi bɔ Nyameɛ afa ama mbanyi nemɔ ne, bɛbɔ mmɔden kyɛ bɛkɔfa bɛkɔboka aliemaamɔ maa bɛkɔsõ Nyameɛ yé. Yede, odikyɛ bɛfa tumi bɔ nyameɛ afa ama bɛ ne bɛhyɛ aliemaamɔ so anaa? Daabi, na mmom odikyɛ befi anwobrɛaseɛ nu bɛboka aliemaamɔ. (1 Petro 5:2, 3) Bible ne tu asafo nu mbanyi nemɔ foɛ kyɛ: ‘Ɛmɔyɛ Nyameɛ asafo bɔ ɔnate ye bɔbɔ Ɔwa ne mogya so nyane ye ne neafoɛ.’ (Asomafoɛ 20:28) Ɛhẽne ati, odikyɛ asafo nu mbanyi nemɔ to bɛ boase bɛnea aliemaa biala bɔ ɔwɔ asafo nanu so yé, na bɛdɔ ye.
Maa yɛfa mvandonho he yehyirehyire edwirɛ nanu. Yɛfa ye kyɛ wɔ damvo bie afa y’agyapadeɛ bɔ ɔsombo paa wama wɔ kyɛ ɛnea so ma ye. Ɛse paa kyɛ wɔ damvo ne bɔle kerɛ kora yeɛ yesa kã sɔ agyapadeɛ ne ɔ. Aso ɛkɔnea so bialabiala, anaakyɛ ɛkɔnea so yé? Yedé yedi paa kyɛ ahãa ɛkɔnea so yé. Sɔ ala yeɛ mmenia bɔ bɛwɔ asafo nanu ne, bɛ sombo paa bɛma Yehowa ɔ. Yeti wafa bɛ wawura asafo nu mbanyi nemɔ sa kyɛ bɛnea bɛso. Bible ne fa mmenia bɔ bɛwɔ asafo nanu ne toto mmoaen nwo. (Yohane 21:16, 17) Yehowa mmoaen nemɔ la ye ahõne so, ɛhẽne ati yeɛ ɔfale Yesu Kristo, ɔwa kõmaapɛ bɔ ɔwole ye ne mogya tɔle bɛ ne. Yeti odikyɛ mbanyi nemɔ maa sɔ dwirɛ ne tena bɛ adwene nu, na bɛto bɛ bo ase bɛnea mmoaen nemɔ so yé.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w06 3/1 11 ¶4
Ɛseta Nwomaa Nanu Dwirɛ Titire
9:10, 15, 16—Ɔhene ne mmraa bɔ ɔhyɛle nanu ne, né Yudafoɛ nemɔ le yenwo atẽe kyɛ bɛkɔfẽ mmenia nemɔ nningyein, nakoso nzuati yeɛ bannyɛ sɔ ɔ? Bɔ bɛyɛle ne maa yenwu kyɛ, nná agyapadeɛ yeɛ né ohia bɛ ɔ, na mmom bɔ né ohia bɛ paa yeɛ ole kyɛ bɛkɔbɔ bɛ ngõa nwo waen ɔ.
OCTOBER 2-8
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | YOB 1-3
“Daa Biala, Yɛ Nikyeebie Fa Kyire Kyɛ Ɛdɔ Yehowa”
w18.02 6 ¶16-17
Suesũa Gyidie Bɔ Né Nowa, Daniel Ɔne Yob Le Ye Ne
Ɔhaw ahoroɛ bɔ Yob yiale ɔ. Yob asetena sesãne koraa. Kora bɔ Yob nwu amaneɛ ne, “né ɔte titire tra sona biala bɔ ɔwɔ eyia afiteleɛ ɔ.” (Yob 1:3) Né Yob te sikaniɛ, wale dumaa, na né mmenia bu ye paa. (Yob 29:7-16) Nakoso, ɔbrɛle yenwo ase, na ɔfale yenwo tole Yehowa so. Bɔ ɔmaa yenwu sɔ yeɛ ole kyɛ, Yehowa hãne kyɛ ɔte “ye akoaa,” na osá hãne kyɛ: ‘Ɔte sona bɔ ye bra te sannwuu, ɔtengyɛ, osuro Nyameɛ, na ɔtwẽ yenwo fi bɔne nwo ɔ.’—Yob 1:8.
Yob asetena sesãne kõmaapɛ. Nningyein bɔ né ole ye namukoraati fili ye sa maa ɔɔyɛle hianiɛ. Yeti afei de, né y’anyelasoɛ mukoraati ayie. Yɛse paa kyɛ Satan yeɛ ɔfale ɔhaw wale Yob so ɔ. Satan bɔle Yob somoɛ kyɛ nningyein bɔ Yehowa afa ama ye nati yeɛ ɔsõ ye ɔ, nakoso né sɔ dwirɛ ne tte nahorɛ. (Kenga Yob 1:9, 10.) Sɔ somoɛ bɔ Satan fa bɔle Yob ne, Yehowa ammu yenye angua so. Mmom ne, Yehowa maa Yob nyane yenwo atẽe fahyirele kyɛ odi nahorɛ ma ye, na ɔdɔ bɔ ole ma ye nati yeɛ ɔsõ ye ɔ.
w19.02 5 ¶10
Kɔso Di Nahorɛ Ma Yehowa!
Somoɛ bɔ Satan fa bɔle Yob ne, wafa bie wabɔ yenu biala. Yede, somoɛ beni yeɛ Satan abɔ yɛ ɔ? Bɔ Satan hãne yeɛ ole kyɛ, ɔdɔ bɔ yele yɛma Yehowa ne, offi y’ahõne nu, sɛ yeyia ɔhaw a yɛkɔyakyi Yehowa sõen, na nahorɛ bɔ yedi yɛma Yehowa ne koso, offi y’ahõne nu. (Yob 2:4, 5; Nye. 12:10) Sɛ ɛte sɔ dwirɛ ne a, sɛɛ yeɛ ɔmaa ɛte ngã ɔ? Yɛse kyɛ sɛ ɛte sɔ dwirɛ ne a, ɔmaa wɔ wora bɔ. Sɛ sɔ yeɛ ɔte de a, yede susu ɛhe anwo nea: Yehowa ama Satan atẽe kyɛ ɔsɔ wɔ nea. Nakoso Yehowa le gyidie paa kyɛ ekoli nahorɛ kɔma ye, na amaa Satan anwu kyɛ ye dwirɛ bɔ ɔhãne ne, ɔtte nahorɛ. Asá koso, wahyɛ bɔ kyɛ ɔkɔboka wɔ na ahora ayɛ sɔ. (Heb. 13:6) Yehowa bɔ ole tumi tra ebiala ne, odé di paa kyɛ ekoli nahorɛ kɔma ye. Ennwu ye kyɛ ɛhe te yenwo atẽe pirikua ne? Ɛhe maa yenwu kyɛ nahorɛ bɔ yekoli yɛkɔma Yehowa ne, ɔte nikyee bɔ yenwo hia paa. Sɛ yedi nahorɛ yɛma Yehowa a, ɔmaa Satan nwu kyɛ ye dwirɛ bɔ ɔhãne ne, ɔtte nahorɛ. Afei koso sɛ yedi nahorɛ yɛma Yehowa a, yɛte ye dumaa nanwo, na okyire kyɛ yɛtá ye tumidie sĩ.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w21.04 11 ¶9
Bɔ Yesũa Yefi Yesu Dwirɛ Bɔ Ɔpɛ Yebo Nanu
Nzu yeɛ Yesu hãne ɔ? Waha kãa maa Yesu wu ne, ɔteanu serɛserɛ kyɛ: ‘Me Nyameɛ, Me Nyameɛ, nzuati yeɛ apo me ɔ?’ (Mat. 27:46) Bible ne ngyirekyire bɔ ɔmaa Yesu hãne sɔ dwirɛ nanu. Yede, asũadeɛ beni yeɛ ɔwɔ sɔ dwirɛ nanu ɔ? Yeɛ ole kyɛ, sɔ dwirɛ bɔ Yesu hãne ne, ɔmaa ngɔmhyɛ bɔ ɔwɔ Edwein 22:1 ne wale nu. Afei koso, Yesu dwirɛ ne maa yenwu kyɛ Yehowa ammɔ ‘yenwo waen’. (Yob 1:10) Bɔ ɛhe kyire yeɛ ole kyɛ, Yehowa mane yenwo atẽe maa bɛsɔle ɔwa ne bɛneane bɔ wanyɛ edwirɛ nanwo hwee ɔ. Na ɔmane yenwo atẽe maa behũni ɔwa ne po. Yeti nzɔhwɛ bɔ Yesu yiale ne, sona biala yialle bie llé. Biekũ koso, Yesu dwirɛ bɔ ɔhãne ne maa yenwu kyɛ né ɔyɛlle bɔne biala, bɔ yeti odikyɛ bekũ ye ɔ.
OCTOBER 9-15
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | YOB 4-5
“Nea Yé Na Ebie Anlakalaka Wɔ”
it-1 713 ¶11
Elifase
Né Elifase boka Yob nnamvo nza naso, na né ofi Teman. (Yob 2:11) Afei koso, né ye busũaniɛ yeɛ ole Yob, na ɔkɔhora kɔwa kyɛ né ofi Abraham abusũa nu. Né mmenia bɔ befi Teman ne susu kyɛ bɛse nworɛ, yeti ná bɛfa bɛhoɔhoa bɛnwo. (Yer 49:7) Sɛ ɛnea Yob namvo nzã ne a, ɔkɔhora kɔwa kyɛ Elifase yeɛ né ɔte panyi ɔ. Bɔ ɔmaa yɛkã sɔ yeɛ ole kyɛ, né mmenia bu ye paa, na mmerɛ biala ye yeɛ ne odimoa dwudwo ɔ. Afei koso, odwudwole pẽe trale Yob nnamvo bɔ baha ne
w05 9/15 26 ¶2
Nnɛma Wɔnwo Atẽe Maa Satan Nya Wɔ So Tumi!
Elifase maa yenwu kyɛ, mmerɛ bie sunzum bie ne ye dwudwole. Ɔhãne yenwo dwirɛ kyɛ: “Sunzum bie pɛle nu wɔ me nye so, na menwo yɛle me nyininini. Ogyinane berɛ konn, nakoso mannwu kyɛbɔ ye sue si te ɔ. Nikyee bie sue gyinagyinane me nye so, ɛberɛ yɛle dinn, na ndele komviɛ bie.” (Yob 4:15, 16) Yede, sunzum beni yeɛ Elifase nwuni ye ne? Sɛ yɛnea edwirɛ bɔ sunzum ne hãne ne a, ɔmaa yenwu kyɛ né ɔtte Nyameɛ abɔfo nemɔ bie, na mmom né ɔte sunzummɔne. (Yob 4:17, 18) Ɛhẽne ati yeɛ Yehowa fɛle Elifase ne ye namvo nyɔ nemɔ so yaa ne, ɔnate kyɛ edwirɛ bɔ bɛhã bɛfale Yehowa nwo ne, né ɔtte nahorɛ. (Yob 42:7) Bɔ ɔte yeɛ ole kyɛ, né Elifase ama yenwo atẽe maa sunzummɔne anya ye so tumi, yeti edwirɛ bɔ ɔhãne ne maa yenwu kyɛ né ollé Yehowa adwene.
w10 2/15 19 ¶5-6
Nea Wɔnwo Yé Wɔ Edwirɛ Bɔ Satan Fa Lakalaka Mmenia Nanwo
Elifase hãne edwirɛ bie bɔ okyire kyɛ sona yɛ mmerɛ, na mvasoɛ biala nne yeso. Satan yeɛ ɔmaa ɔhãne sɔ dwirɛ ne ɔ. Nzu dwirɛ yeɛ ɔhãne ɔ? Ɔhãne kyɛ, “bɛfale nnɛterɛ yeɛ bɛnwone” sona ɔ. Afei osá hãhyirele Yob kyɛ: “[Sona] fi mvuture nu, bɔ betia ye so bɛbɛtɛ ye kyɛ mvrɔlɔ ɔ. Ngyerɛmɔ, dasaniɛ te ngõa nu, nakoso kyɛ oodwu nɔsoa ne, né watete pasapasa; otu mini bɔkɔɔ bɔ ebiala nnwu ye ɔ.”—Yob 4:19, 20.
Bible ne fa sona toto “ngukue” nwo. Na kyɛbɔ yese ne, ngukue yɛ mmerɛ, na ɔkora bobɔ. (2 Kor. 4:7) Sɔ alaa yeɛ sona koso, ɔnate bɔne ne sintɔ bɔ bɛfa bɛwole yɛ nati, ɔmaa yɛyɛ mmerɛ. (Rom. 5:12) Ɔnate kyɛ yɛyɛ mmerɛ nati, ɔhaw bɔ Satan fa ba yɛ so ne, yɛngɔhora ngɔfa yɛ bɔbɔ y’awonserɛ ngogyina yenoa llé. Nakoso Kristofoɛ de, yɛse paa kyɛ Yehowa boka yɛ so, na ɔmva yenwo kyɛ yɛyɛ mmerɛ ne, yɛ sombo paa yɛma ye. (Yes. 43:4) Afei koso, sɛ yɛbɔ Yehowa mbaeɛ kyɛ ɔfa ye honhom krongron ne boka yɛ a, otie. (Luka 11:13) Yehowa honhom ne maa yenya ‘tumi bɔ ɔbo sona deɛ so,’ na ɛhẽne boka yɛ maa yegyina ɔhaw bɔ Satan fa ba yɛ so ne noa. (2 Kor. 4:7; Flp. 4:13) Sɛ yɛyere yɛnwo yesi Abɔnzam atẽe, “na yegyina pindinn wɔ gyidie nanu a,” Nyameɛ kɔma yɛ anwoserɛ, na wamaa yagyina pindinn. (1 Pet. 5:8-10) Yeti nnɛmɔmaa yesuro Abɔnzam llé.
mrt 32 ¶13-17
Nea Yé Wɔ Edwirɛ Bɔ Ɔtte Nahorɛ Nwo
● Bɔ Mmɔden Nwu Nekaa Bɔ Edwirɛ Ne Fi Ɔ, Ɔne Adanzeɛ Bɔ Okyire Kyɛ Ɔte Nahorɛ Ɔ
Bɔ Bible ne kã ɔ: “Ɛmɔsó nningyein amukoraa bɛnea.”—1 Tɛsalonikafoɛ 5:21.
Sɛ edwirɛ bie si na sɛ mmeni pẽe se po a, nnɛpere wɔnwo fa sɛnde ebie, na nnɛkã yenwo dwirɛ kyire ebiala, sana anwu kyɛ ɔte nahorɛ. Yede, ɛkɔyɛ sɛɛ na anwu kyɛ edwirɛ ne te nahorɛ?
Bɔ mmɔden kyɛ ekonwu nekaa bɔ edwirɛ ne fi ɔ. Nyumakue bɔ bɛfa amaneɛbɔ bɛto dwaa ne, esikaa bɔ bekonya ne yeɛ ohia bɛ ɔ. Benu biemɔ koso wɔ berɛ a, bɛtá amanyɔkue pɔtẽe bie si. Yeti ɔtɔ mmerɛ bie a, sɛ edwirɛ bie si a bɛngã nahorɛ bɔ ɔwɔ nu namukoraati. Ɔtɔ mmerɛ bie koso a, yɛ namvomɔ kora fa edwirɛ bie bɔ ɔtte nahorɛ sɛnde yɛ. Nakoso ɛkɔnea ne, na bɛ bɔbɔ po bɛnze kyɛ sɔ dwirɛ ne tte nahorɛ. Yeti nnɛkã kyɛ edwirɛ bie te nahorɛ, mmerɛ bɔ ɛnze nekaa bɔ ofi ɔ.
Bɔ mmɔden kyɛ, ekonwu kyɛ edwirɛ bɔ ɛtele ne, sɔ pɛpɛɛpɛ yeɛ osili ɔ. Nea mmerɛ pɔtẽe bɔ edwirɛ ne sili ɔ, ɔne adanzeɛ bɔ okyire kyɛ edwirɛ ne sili amba ɔ. Sɛ edwirɛ bie si a, mmerɛ pẽe ne, kyɛbɔ mmenia adwene yɛ bɛ wɔ yenwo ne, yeɛ begyina so bɛfa yenwo amaneɛbɔ bɛto dwaa ɔ. Yeti ɛyɛ a bɔ mmɔden kyɛ ɛkɔte edwirɛ nabo yé kora, na ahã yenwo dwirɛ ahyire mmenia.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w03 5/15 22 ¶5-6
Gyina Pindinn, Na Ahora Ali Ngunim Wɔ Ngõa Nwo Amirika Bɔ Etu Nanu
Yɛboka Yehowa ahyehyɛdeɛ bɔ ɔwɔ ewiase amukoraati bɔ enu mmenia fa nahorɛlilɛ bɛsõ Yehowa naso, na ɛhẽne maa yegyidie yɛ se paa. Yeliemamɔ le ɔdɔ paa, yeti sɛ yɛne bɛ bɔ a, yenya nhyiraa pẽe. (1 Petro 2:17) Yɛkoso, yɛkɔhora yɛkɔboka yeliemamɔ maa begyidie kɔyɛ se.
Wɔde susu Yob bɔ né odi nahorɛ ma Yehowa nanwo nea. Ɔbokale mmenia maa begyidie yɛle se. Sɔ bɔ ɔyɛle ne, opusuli Elifase bɔ né ɔngã nahorɛ ne maa, olɛle edwirɛ bɔ oliso he tole nu: “Bɛbɔ basoti ne, wɔ noa dwirɛ amaa bagyina, yeɛ nangoroma bɔ wayɛ hodwoo ne, ama nu ayɛ se.” (Yob 4:4) Nzu yeɛ yesũa yefi bɔ Yob yɛle nanu ɔ? Yeɛ ole kyɛ, ɔte yenu biala asɛdeɛ kyɛ ɔboka aliemaamɔ maa begyina ɔhaw bɔ bɛfa nu ne noa. Sɛ yɛboka aliemaamɔ sɔ a, na okyire kyɛ yɛfa Bible nu dwirɛ he yɛyɛ adwuma: “Asaa bɔ enu ayɛ bɛtɛɛ ne, ɛ́mɔma enu yɛ se, yeɛ nangoroma bɔ enu ayɛ hodwoo ne, ɛ́mɔmiamia nu.” (Yesaya 35:3) Yeti fasie wɔ nye so kyɛ mmerɛ biala bɔ ekoyia aliemaamɔ ne, ɛkɔhyɛ benu kõ anaa nyɔ ngunaen. (Hebrifoɛ 10:24, 25) Kyɛbɔ yeliemamɔ yere bɛnwo bɛyɛ bɔ Yehowa kuro daabiala ne, sɛ yefi y’ahõne nu yɛkamvo bɛ a, ɔkɔboka bɛ maa bɛ gyidie kɔyɛ se, na bekoli ngunim wɔ ngõa nwo amirika bɔ betu nanu.
OCTOBER 16-22
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | YOB 6-7
“Sɛ Asetena Nu Yɛ Se Paa Ma Wɔ A, Nzu Yeɛ Ɛkɔyɛ Ɔ?”
w06 3/15 14 ¶10
Yob Nwomaa Nanu Dwirɛ Titire
7:1; 14:14—Sɛɛ yeɛ sona ngyẽa tekyɛ “paaniɛ” anaakyɛ ebie “bɔ ogyi kõɛ noa” ɔ? Ɔhaw bɔ ɔtole Yob ne, né enu yɛ se paa. Yeti ɔfale kyɛbɔ né asetena nu ayɛ se ama ye ne totole paaniɛ bɔ bɛhyɛ ye maa ɔyɛ adwuma nanwo. (Yob 10:17) Yenu biala nne berɛ bɔ yenye gye yenwo kyɛ okowu ɔ. Yeti sɛ ebie wu a, mmerɛ bɔ odi wɔ ewue kumaa nu kodwu kyɛ bekotingyé ye ne, ɔtekyɛ ebie bɔ bɛhyɛ ye maa ɔyɛ nikyeebie ɔ.
w20.12 16 ¶1
“AWURADE . . . pepɛ dé bɛbɔ bɛ kra aboto ɔ”
Yɛ ngyẽa te tikaapẽ, na “amaneɛ ngome.” Yeti ɔtɔ mmerɛ bie a ɔmaa yɛdwenedwene yenwo paa. (Yob 14:1) Ɛhe ati, ɔtɔ mmerɛ bie na yabanu bu a, ɔnyɛ nwanwa. Yehowa asomvoɛ bɔ bɛtenane ase tete ne, benu pẽe nala abanu buli, na né benu biemɔ pena kyɛ bewu po. (1 Ahe. 19:2-4; Yob 3:1-3, 11; 7:15, 16) Nakoso ɔnate kyɛ bɛfale bɛnwo bɛtole Yehowa bɛ Nyameɛ so nati, ɔhyɛle bɛ ngunaen, na ɔmane bɛ anwoserɛ. Bahworɔ bɔ bɛyɛle ne bato berɛ kyɛ ɔboka yɛ, na ɔkyekye yɛ wora.—Rom. 15:4.
g 1/12 16-17
Sɛ Esusu Kyɛ W’anyelasoɛ Ayie A, Nzu Yeɛ Ɔkɔboka Wɔ Ɔ?
Ɔtɔ mmerɛ bie a ɔhaw bɔ ɛfa nu nati, ɛyɛ a né wayɛ kyɛ w’anyelasoɛ mukoraati ayie. Nakoso kae kyɛ nna wɔ ngome yeɛ eyia ɔhaw ɔ, na mmom ebiala le ɔhaw bɔ ɔfa nu wɔ ewiase he anu ɔ. Bible ne kã kyɛ: “Abɔdeɛ amukoraa ɔpene, na wafo aworɛ so bɔ onwu amaneɛ ɔ.” (Romanfoɛ 8:22) Ebia kesaalae de, ekosusu kyɛ ɔhaw bɔ ɛfa nu ne, ongofi berɛ llé. Nakoso nningyein kora sesã mmerɛ biala. Yede, kesaalae nzu yeɛ ɔkɔhora kɔboka wɔ ɔ?
Ɔhaw bɔ ɛfa nu ne, kã yenwo dwirɛ kyire wɔ damvo bie bɔ yenwo akokwa na edé ye di paa ɔ. Bible ne kã kyɛ: “Adamvoa kuro wɔ dwirɛ mmerɛ biala, yeɛ w’amaneɛnwunɛ nu ti yeɛ bɛwole eliema ɔ.” (Anyandera 17:17) Mmerɛ bɔ né teneneeniɛ Yob nwu amaneɛ ne, ɔhãne bɔ ne ɔfa nu namukoraati nwo dwirɛ hyirele ye damvo nemɔ. Mmerɛ bɔ Yob hãne kyɛ “ewiase afõno me” ne, osá hãne kyɛ: “Ngɔhã edwirɛ bɔ ɔha me ɔ, edwirɛ yealɛ bɔ ɔwɔ me nu ne, ngɔhã.” (Yob 10:1) Sɛ ɛkã bɔ ɛfa nu nanwo dwirɛ kyire wɔ damvo bie a, ɔboka maa w’adwenedwene so te, na ɔmaa wɔnwo tɔ wɔ.
Kã bɔ ɛfa nu namukoraati kyire Yehowa. Ebiemɔ susu kyɛ, sɛ yɛbɔ mbaeɛ a yedwudwo yegua mvrama nu mbaen. Nakoso, nná sɔ koraa yeɛ Bible ne kã ɔ. Bɔ ɔmaa yenwu sɔ yeɛ ole kyɛ, Edwein 65:2 kã kyɛ: Yehowa “tie mbaeɛ.” Afei 1 Petro 5:7 koso kã kyɛ: “Ɔdwene ɛmɔ nwo.” Ɛhẽne ati yeɛ tworɔnzɛm ne kã ye mmerɛ pẽe kyɛ, yɛfa yɛnwo yɛto Yehowa so ne. Tworɔnzɛm bɔ olili so he maa yenwui sɔ:
“Fa wɔ wora amukoraa wura AWURADE nu, na nnɛfa wɔ nwo to wɔ bɔbɔ wɔ nworɛ so. Wɔ bra mukoraa, maa Nyameɛ bra nu, na okohyire wɔ atẽe maa ɛkɔfa so.”—ANYANDERA 3:5, 6.
“Ɔyɛ bɛbɔ besuro ye ne b’apɛdeɛ ma bɛ; afei koso otie bɛ sufrɛ, na ɔpepɛ dé bɛ.”—EDWEIN 145:19.
“Na anyelasoɛ bɔ yɛle wɔ ye nu ne ole kyɛ, sɛ yɛbisa nikyee biala kyɛbɔ ye pɛ te a, otie yɛ.”—1 YOHANE 5:14.
“AWURADE ne abɔnefoɛ b’afĩa atẽe wale, nakoso teneneefoɛ de, otie bɛ mbaeɛ.”—ANYANDERA 15:29.
Sɛ ɛkã ɔhaw bɔ ɛfa nu nanwo dwirɛ kyire Nyameɛ a, ɔkɔboka wɔ. Ɛhẽne ati yeɛ Bible ne kã kyɛ: “Odikyɛ ɛmɔfa bɛnwo bɛto ye so mmerɛ biala . . . ná ɛ́mɔfa ɛmɔ ahiasɛm bɛto ye nyunu” ne.—Edwein 62:8.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w20.04 16 ¶10
Ɛne Aliemaamɔ Bɛbɔ Ngɔmmɔ, Na Boka Bɛ
Aliemaamɔ bɔ ɛne bɛ wɔ asafo nanu ne, bɔ mmɔden kyɛ ekonwu bɛ yé, sɛ ɛyɛ sɔ a okyire kyɛ esuesũa Yehowa. Sɛ ɛmɔ kɔ asafo nhyiamu a, ɛne bɛ bɔ ngɔmmɔ kora na adesũa ahyɛ yebo, na ɛmɔ pɔnõ koso a, yɛ sɔ ala. Afei koso ɛyɛ a ɛne bɛ hɔ asɛnga, na sɛ ɔkɔyɛ yé a, to asaa frɛ bɛ má beedidi wɔ w’awuro. Sɛ yɛne aliemaamɔ bɔ ngɔmmɔ a, ɔmaa yenwu bɛ yé paa. Bɔ yekonwui ne bie yeɛ ole kyɛ, aliemaa brasua bɔ ebia yesusu kyɛ onguro sona ne, sãa ɔte ebie bɔ ɔfɛre nikyee paa. Afei, aliemaa bie bɔ ebia yesusu kyɛ okuro sikaa sõma ne, sãa aliemaamɔ nwo kyere bɛ a, ɔboka bɛ. Yeɛ abusũa bie bɔ ɛyɛ a bɛmma adesũa ndɛ́ ne, sãa bɛfa ɔhaw nu. (Yob 6:29) Nakoso sɛ yɛne bɛ bɔ ngɔmmɔ a, odikyɛ yɛnea yé na yanyɛ “asɛmbɛ.” (1 Tim. 5:13) Yeti sɛ yɛbɔ mmɔden kyɛ yekonwu bɔ ɔkɔso wɔ yeliemamɔ asetena nu a, ɔkɔboka yɛ maa nikyee biala bɔ bɛkɔyɛ ne, yɛkɔte yebo.
OCTOBER 23-29
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ | YOB 8-10
“Nyameɛ Dɔ Bɔ Onni Ngasi Nati, Satan Ngɔhora Ngɔlakalaka Yɛ”
w15 7/1 12 ¶3
Aso Yɛkɔhora Yɛkɔsɔ Yehowa Nye?
Né Yob yɛlle bɔne biala, nakoso oyiale ɔhaw pẽe. Yob nyane adwene kyɛ sɛ odi nahorɛ ma Yehowa oo, wanni nahorɛ wamma ye oo, ɔmva ye nu. (Yob 9:20-22) Né Yob bu yenwo kyɛ ɔte teneneeniɛ, yeti ɔmaa mmenia nyane adwene kyɛ gyamia ɔtengyɛ po tra Yehowa.—Yob 32:1, 2; 35:1, 2.
w21.11 6 ¶14
Yehowa Dɔ Bɔ Onni Ngasi Ne, Sɛɛ Yeɛ Ɔboka Yɛ Ɔ?
Nyameɛ dɔ bɔ onni ngasi ne, ɔbɔ yɛnwo waen maa yɛkɔso yedi nahorɛ yɛma ye. Dawide bɔle Yehowa mbaeɛ kyɛ: “Wɔ yeɛ ɛte m’afealeɛ ɔ, wɔ yeɛ ɛbɔ me nwo waen fi amaneɛ nu ɔ; ɛfa wɔ ngõalelɛ dwein ɛpɛ me nwo yia. . . . Sona bɔ ɔfa yenwo to AWURADE so ne de, AWURADE dɔ bɔ onni ngasi ne, ɔpɛ yenwo bra yia.” (Edw. 32:7, 10) Tete ne, sɛ né bɛto fasue bɛfa kuro bie nwo a, na ɔbɔ enu mmenia nanwo waen. Sɔ ala yeɛ Yehowa dɔ bɔ onni ngasi ne koso bɔ yɛnwo waen, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a nikyee biala ngɔsɛkye nahorɛ bɔ yedi yɛma Yehowa ne. Asá koso, Yehowa dɔ bɔ onni ngasi ne maa yɛtwẽ yepingyé ye.—Yer. 31:3.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w10 10/15 6-7 ¶19-20
“Nwa Yeɛ Ɔse Awurade Adwene Ɔ?”
Sɛ ɛkenga Bible nu dwirɛ bie, ye titire ne bɔ ɔfa kyɛbɔ Yehowa yɛ ye nikyee nanwo, na sɛ ɛnde yebo a, nzu yeɛ ɛkɔyɛ ɔ? Ebia ɛkɔyɛ edwirɛ nanwo nhwehwɛmuɛ. Nakoso sɛ annya mmuayɛɛ bɔ enu la berɛ koso ɛ? Sɛ ɔba sɔ a, ɔkɔhora kɔmaa gyidie bɔ ele ye wɔ Yehowa nu ne kɔhɔ ase. Nakoso ɛmɔma yɛkae kyɛ, ɔtɔ mmerɛ bie a edwirɛ ahoroɛ bɔ ɔtete sɔ ne, ɔmaa yenya yenwo atẽe yekyire kyɛ yɛle Yehowa nu gyidie. Ɛmɔma yɛbrɛ yɛnwo ase, na yɛle yɛto nu kyɛ nná nikyee biala bɔ Yehowa kɔyɛ ne, yeɛ yɛkɔte yebo ɔ. (Nwo. 11:5) Ɛhẽne ati yeɛ somafoɛ Pɔɔlo hãne kyɛ: “O! Nyameɛ anwonya ne ye nworɛ ne ye nimdeɛ nu pi! Nwa yeɛ ɔkɔhora kohyirehyire ye porɛ bɔ wabɔ nu ɔ! Nwa yeɛ ɔse ye atẽe bɔ ɔfa so yɛ ye nningyein, anaa nwa yeɛ ɔkɔte yebo koyie ɔ?’ “Nwa yeɛ ɔse Awurade adwene ɔ, anaa nwa yeɛ ɔte ye foɛtulɛniɛ ɔ? Anaakyɛ nwa yeɛ walimoa wahyɛ ye nikye, bɔ ɔsɛkyɛ ɔyɛ bie tua ye kerɛ ɔ?” Ofikyɛ ye yeɛ ɔbɔle nikyee biala ɔ, na ye tumi yeɛ ɔma nikyee biala te ase ma ye ɔ. Animnyam hã Nyameɛ daa daa! Amen.”—Rom. 11:33-36.
OCTOBER 30–NOVEMBER 5
NYAMEƐ DWIRƐ NANU ASUADEƐ |YOB 11-12
“Nningyein Nza Bɔ Ɔkɔboka Wɔ Maa Ekonwu Nworɛ Ɔ”
w09 4/15 6 ¶17
Yob Hɔle So Lili Nahorɛ Mane Yehowa
Nzu yeɛ ɔbokale Yob maa ɔhɔle so lili nahorɛ mane Yehowa ɔ? Kora bɔ Yob nwu amaneɛ ne, né ɔne Yehowa adamvoa nanu yɛ se paa. Bible ne ngã edwirɛ biala bɔ okyire kyɛ né Yob se kyɛ Satan abɔ Yehowa somoɛ ɔ. Nakoso né Yob asi ye hue kyɛ ɔkɔhɔso koli nahorɛ kɔma Yehowa. Yob hãne kyɛ: “Me nahorɛlilɛ de, mengɔyakyi nu kɔpem kyɛ ngowu ɔ” (Yob 27:5) Ɔyɛle sɛɛ yeɛ Yob hora fale Yehowa adamvoa ɔ? Né Yob abusũafoɛ yeɛ ole Abraham, Yisake ɔne Yakob. Yeti ɔtele kyɛbɔ Yehowa bokale bɛ nanwo dwirɛ, na ɛhẽne yeɛ ɔbokale ye maa ɔhora fale Yehowa adamvoa ne. Afei koso, ɔtole yeboase dwenedwenene nningyein bɔ Yehowa abɔ nanwo, na ɛhẽne bokale ye maa osũane Yehowa subaen ahoroɛ nanwo nikye.—Kenga Yob 12:7-9, 13, 16.
w21.06 10 ¶10-12
Yehowa Nate Aliemaamɔ So Kɔboka Wɔ
Fa aliemaamɔ bɔ bedi nahorɛ bɛma Yehowa ne adamvoa. Fa aliemaamɔ bɔ ɛkɔhora kosũa nikyee kofi bɛ berɛ wɔ asafo nanu ne adamvoa, ɔmva yenwo kyɛ ɔsõno afoɛ bɔ bali, ɔne nekaa bɔ befi ne. Bible ne maa yenwu kyɛ, “mbanyimɔ berɛ yeɛ nworɛ wɔ ɔ.” (Yob 12:12) Bɛbɔ b’afoɛ ahɔ anyunu ne koso, bɛkɔhora bekosũa nningyein pẽe bekofi ngwalaa bɔ bedi nahorɛ bɛma Yehowa ne berɛ. Sɛ ɛfa Dawide toto Yonatan nwo a, né Dawide te akwalaa koraa, nakoso bɛhora bɛyɛle nnamvoa. (1 Sam. 18:1) Ɔwɔ nu kyɛ Dawide ne Yonatan yiale ɔhaw bɔ enu yɛ se paa de, nakoso benu biala bokale ye mangõ maa belili nahorɛ bɛmane Yehowa. (1 Sam. 23:16-18) Irina ngome yeɛ ɔte Yehowa Danzeniɛ wɔ y’abusũa nu ɔ. Ɔhãne kyɛ: “Mmenia bɔ yɛne bɛ wɔ asafo nanu ne, bɛte kyɛ yɛ maamemɔ, yɛ babamɔ, ɔne yeliemamɔ, yeti Yehowa nate bɛ so maa yɛsa kã bɔ yehia ɔ.”
Sɛ ɛfɛre nikyee a, ɔmaa ɔyɛ se paa kyɛ ɛkɔfa adamvoa. Ratna fɛre nikye, na mmerɛ bɔ né osũa Bible ne bɛyɛle ye ayayadeɛ paa. Ɔhãne kyɛ: “Nné ndole nu kyɛ, odikyɛ me maa aliemaamɔ bɔ me ne bɛ wɔ asafo nanu ne boka me.” Ɔllase koraa kyɛ ɛkɔhã ɔhaw bɔ ɛfa nu nanwo dwirɛ kohyire ebie ɔ, nakoso sɛ emia wɔnye yɛ sɔ a, ɛhẽne yeɛ ɔboka maa enya adamvoa ɔ. Aliemaamɔ nye gye yenwo paa kyɛ bɛkɔboka wɔ, na bahyɛ wɔ ngunaen, nakoso sana ɛkã ɔhaw bɔ ɛfa nu nanwo dwirɛ kyire bɛ.
Sɛ yɛne yeliemamɔ bonu kɔ asɛnga a, ɛhẽne koso boka maa yɛfa bɛ adamvoa. Carol hãne kyɛ: “Aliemaamɔ bɔ me ne bɛ bonu kɔ asɛnga, ɔne nyumaa bɔ me ne bɛ yɛ wɔ asafo nanu ne, yeɛ waboka maa manya namvoa pá ne. Yehowa nate me namvo nemɔ so aboka me paa.” Sɛ yɛfa bɛbɔ bedi nahorɛ bɛma Yehowa ne adamvoa a, ɔboka yɛ. Sɛ ɔhaw to yɛ a, Yehowa nate bɛ so boka yɛ, yeti yɛngɔte ngã kyɛ waha yɛ ngome.—Any. 17:17.
it-2 1190 ¶2
Nworɛ
Nworɛ bɔ ofi Yehowa berɛ. Yehowa se nworɛ tra ebiala, ɔnate kyɛ “ye ngome twé yeɛ ɔte nworɛniɛ” ɔ. (Rom 16:27; Nye 7:12) Sɛ ebie konya nikyee bie nwo nimdeɛ a, sana onya adanzeɛ bɔ okyire kyɛ nikyee ne wɔ berɛ. Na kyɛbɔ yɛse ne, Yehowa yeɛ ɔbɔle nningyein mukoraati ɔ, na ɔwɔ berɛ “fi tete bɔ ɔkwaadwu afebɔɔ.” (Edw 90:1, 2) Yeti nningyein bɔ ɔwɔ ewiase he anu ne, Yehowa se yenwo dwirɛ mukoraati. Nningyein bɔ Yehowa abɔ ne, ɔne kyɛbɔ osi yɛ adwuma ne, ɛhẽne yeɛ kuro mmenia nea so yɛ bɛ nhwehwɛmuɛ ɔ. Afei koso, ɛhẽne yeɛ bɛnea so bɛyɛ nningyein ahoroɛ bɔ ɔwɔ ewiase he anu ne. Sɛ nná nningyein bɔ Yehowa abɔ ne a, ahãa bɛngɔhora nikyee biala yɛ. (Yob 38:34-38; Edw 104:24; Any 3:19; Yer 10:12, 13) Yehowa mmraa bɔ wahyehyɛ wamma yɛ ne, enu laberɛ, na sɛ yɛfa yɛyɛ adwuma a ɔmaa y’asetena yɛ kama. (Deu 32:4-6; nea JEHOVAH [A God of moral standards].) Nworɛ bɔ Yehowa le ye ne, yɛngɔhora ngɔfa nikyee biala ngɔtoto yenwo. (Yes 40:13, 14) Ɔwɔ nu kyɛ Yehowa le tumi de, nakoso ɔtɔ mmerɛ bie a ɔma yenwo atẽe maa mmenia yɛ nningyein bɔ ɔttemayé ɔ. Ɔtɔ mmerɛ bie po a, ɛyɛ a né wayɛ tekyɛ bɔ nningyein kɔyé ma abɔnefoɛ nemɔ ne. Nakoso Yehowa ngɔmaa nningyein bɔ ɔttemaye ngɔtena berɛ daa, na mmom edwirɛ biala bɔ wahã ne, ɔkɔwa nu kyẽabie.—Yes 55:8-11; 46:9-11.
Bible Nu Dwirɛ Titire
w08 8/1 11 ¶5
Kyɛbɔ Ɛne Mmabunu Kɔbɔ Ngɔmmɔ Ɔ
▪ ‘Edwirɛ bɔ ɔhãne ne, nzu deinn yeɛ ɔpena kyire ɔ?’ Yob 12:11 kã kyɛ: “Aso asoɛ nde nzonzoleɛ bɔ ɔwɔ edwirɛ nu, kyɛbɔ temverema koso tafe aleɛ nea ne?” Sɛ ɛne mmabunu dwudwo a, ɛyɛ a bɛkora betu edwirɛ fumfum. Ɛwa kɔhora kɔhã kyɛ, “gyémia ɛse kyɛ nde akwalaa!” anaakyɛ “Wɔde sɛ édwudwo a enguro kyɛ mekã bie!” Kyɛ ahãa ɛkɔfa w’adwene kosie bɔ ɔhãne naso ne, bɔ mmɔden kyɛ ekonwu bɔ ɔpena kyire ɔ. Yeti sɛ ɛwa kã kyɛ, “gyémia ɛse kyɛ nde akwalaa” a, bɔ ɔpena kyire yeɛ ole kyɛ “sɛ ɛne ye bedwudwo a to wɔ boase.” Asá koso, sɛ ɔkã kyɛ “wɔde sɛ edwudwo a enguro kyɛ mekã bie” a, bɔ ɔpena kyire yeɛ ole kyɛ “sɛ ɔkã dwirɛ bie a, ɛyɛ a to wɔ boase tie ye.” Ɛhe ati, sɛ ɛwa kã edwirɛ bie a bɔ mmɔden kyɛ ɛkɔte bɔ ɔkã nabo.