Edwirɛ Bɔ Ebiemɔ Bisa Ɔ

Mmerɛ bɔ bɛwole Yesu ne, nzuati yeɛ Yosef ne Mary hɔleso tenane Betlehem, ná baangɔ Nasarɛte ɔ?

Bible ne mma edwirɛ he anwo mmuayɛɛ. Nakoso sɛ yɛnea edwirɛ biemɔ bɔ ɔwɔ Bible nanu a, ɔmaa yenwu bɔ yeti yeɛ ebia besili sɔ gyinayɛɛ ne ɔ.

Abɔfo bie hãhyirele Mary kyɛ ɔkɔnwozɛ kɔwo baa. Mmerɛ bɔ abɔfo ne hãne sɔ dwirɛ ne hyirele ye ne, né Mary ne Yosef wɔ Nasarɛte bɔ ɔwɔ Galilea bɔ ɔte Yosef kuro ne. (Luka 1:26-31; 2:4) Mmerɛ bɔ Mary ne Yosef fili Egypt bɛwale ne, bɛɛtenane Nasarɛte. Yeti Nasarɛte berɛ yeɛ Yesu nyini ɔ. Ɛhẽne ati yeɛ né bɛfrɛ Yesu kyɛ Nasarɛtniɛ ne. (Mat. 2:19-23) Yeti, mmerɛ biala bɔ Bible ne kɔbɔ Yesu, Mary, ɔne Yosef dumaa ne, Nasarɛte nwo dwirɛ yeɛ ɔba yɛ tianu ɔ.

Né Mary busũaniɛ yeɛ ole Elisabɛte, bɔ né ɔte Yuda ne. Né Elisabɛte ahũ yeɛ ole Sakaria bɔ ɔte sɔfo ne, na bɛ yeɛ bɛwole Yohane bɔ né ɔbɔ mmenia asu ne. (Luka 1:5, 9, 13, 36) Mary oolili bosome nzã wɔ Elisabɛte berɛ wɔ Yuda, na yesĩ ne osá hɔle Nasarɛte. (Luka 1:39, 40, 56) Ɛhẽne ati, né Mary se sɔ Yuda porɛ nanu berɛ paa.

Afei mmerɛ bɔ Roman awaen ne hãne kyɛ ebiala hɔ ma “bɛhworɔ ye dumaa ne,” Yosef tiele. Yeti Yosef pɛle atẽe fili Nasarɛte hɔle Betlehem bɔ yeɛ ole “Dawide kuro” ne, na ɛberɛ koso yeɛ né bahyɛ ngɔm kyɛ bɛkɔwo Mɛsaya ne ɔ. (Luka 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Mik. 5:2) Mary wole Yesu wɔ Betlehem. Yeti, ne Yosef mbena kyɛ Mary kɔfa ɔwa bɔ wawo ye foforɛ ne kɔpɛ atẽe tendenmaa kosá kɔhɔ Nasarɛte. Yeti bɛtenane Betlehem berɛ. Sɛ efi Betlehem ɛkɔ Yerusalem a, né ɔte kɔyɛ kwanzĩi 6 (anaa kɔyɛ kilomita 9.) Né Mose mmraa ne kyire kyɛ sɛ ebie wo a, odikyɛ ɔbɔ afɔleɛ. Ɔnate kyɛ bɛtenane Betlehem nati, né ɔkɔyɛ mmerɛ kɔma Mary ne Yosef kyɛ bɛkɔfa akwalaa ne bɛkɔhɔ asɔre awuro berɛ bɛkɔɔbɔ sɔ afɔleɛ ne.—Lew. 12:2, 6-8; Luka 2:22-24.

Nyameɛ abɔfo bɔ ɔne Mary dwudwole ne, ɔhãhyirele ye kyɛ ɔwa Yesu kɔtena “Dawide ahennie bia” so “koli hene.” Ebia na sɔ dwirɛ he wɔ Mary ne Yosef tianu. Ɛhẽne ati yeɛ mmerɛ bɔ bɛwole Yesu wɔ Betlehem ne, né bɛpena kyɛ bɛkɔso bɛtena berɛ ne. (Luka 1:32, 33; 2:11, 17) Ebia né Yosef ne Mary penakyɛ bɛkɔso bɛtena Betlehem berɛ, kodwu kyɛ bekonya akwangyerɛ foforɛ bie bekofi Nyameɛ berɛ ɔ.

Bible ne ngã mmerɛ tendenn bɔ né Yosef ne Mary ali ye wɔ Betlehem, mmerɛ bɔ mmenia biemɔ bɔ bɛnea nzramaa nu bɛɛsrale bɛ ne. Nakoso sɔ mmerɛ ne, né Yosef ne ye abusũa te awuro bie nu, na né bɛwa ne tte adɔma kõ, na mmom ne ɔte akwalaa bɔ wanyi kãa ɔ. (Mat. 2:11) Ɛhe maa yenwu kyɛ, Yosef ne ye abusũa ne angɔ Nasarɛte, na mmom bɛtenane Betlehem bɛhyɛle kãa.

Herode hãne kyɛ, behũhũ “ngwalaa mmrienzua amukoraa bɔ bali afoɛ nyɔ, ɔne bɛbɔ bendwu ɔ, bɔ bɛwɔ Betlehem ne.” (Mat. 2:16) Ɛhẽne ati, abɔfo bie hãhyirele Yosef kyɛ ɔfa akwalaa ne, ɔne Mary na bɛnwati bɛhɔ Egypt. Yosef tiele sɔ akwangyerɛ ne, yeti bɛnwati bɛhɔle Egypt, na bɛtenane berɛ oodwuli kyɛ Herode wuli ɔ. Ɛhẽne sĩ ne, besa bɛhɔle Nasarɛte. Nakoso, nzuati yeɛ banza besĩ baamma Betlehem ɔ? Bɔ ɔmaa bɛyɛle sɔ yeɛ ole kyɛ, né Herode awa Arkelao bɔ yetianu yɛ se ne, yeɛ né odi Yuda so hene ɔ. Afei koso, né Yosef penakyɛ otie akwangyerɛ bɔ Nyameɛ afa ama ye ne. Né Nasarɛte koso te nekaa bɔ Yosef kɔhora kɔtete Yesu yé maa ɔkɔsõ Nyameɛ ɔ.—Mat. 2:19-22; 13:55; Luka 2:39, 52.

Yosef wuli kora yeɛ Yesu wu ɔ. Ɛhẽne ati bekotingyé Yosef maa ɔkɔɔtena aseɛ he aso wɔ Paradise. Yeti, wɔ ewiase foforɛ nanu ne, mmenia konya yenwo atẽe bekobisa Yosef bɔ yeti yeɛ ɔne Mary hɔle so tenane Betlehem, na baangɔ Nasarɛte, mmerɛ bɔ bɛwole Yesu ne.