E ye mingi ti sara na Jéhovah, atâa na ndo wa

YE SO asi lani na ngu 1949, ahon ngu 60 awe, me mbaï ti mbi ni ato nda ni angu mingi kozoni. Babâ ti mbi, Hendrik, ayeke lani zo ti lekengo poro nga lo yeke sara kua ti jardin na Donderen, mbeni kete kodoro so ayeke na banga ti Drenthe, na Pays-Bas. A dü mbi na Donderen na ngu 1927. A dü e kue mbasambala, na mbi yeke osio molenge ni. Da ti e ayeke na tere ti mbeni lege ti ndo ni so goudron ayeke dä ape. Mingi ti avoizin ti e ayeke azo ti fango yaka, sarango kodoro na yâ ti kete kodoro anzere na mbi mingi. Mbi hinga tâ tënë na lege ti mbeni voizin ti e, Theunis Been, na ngu 1947 na ngoi so mbi yeke lani na ngu 19. Mbi dabe ti mbi so na ngoi so mbi tingbi lani na Theunis kpâ mbi ye lo ape, me kete na peko ti Use Bira so Amû Sese Kue, lo ga Témoin ti Jéhovah na mbi bâ so sarango ye ti lo ayeke nzoni mingi ahon ti kozo. Sarango ye ti lo so achangé so adö bê ti mbi mingi, a sara si mbi dengi mê mbi mä lo na ngoi so lo tene na mbi tënë ti zendo so Nzapa amû ti sara si sese aga paradis. Hio mbi yeda na tâ tënë na e ga akota kamarade.a

Mbi komanse ti fa tënë na nze ti mai, ngu 1948, nga na nze so aga na pekoni, mbi wara batême na lango 20 ti juin na kota bungbi so a sara na Utrecht. Na lango oko ti janvier, ngu 1949, mbi ga pionnier na a tokua mbi na kete kodoro ti Borculo, na tö ti Pays-Bas, ndo so mbeni kete congrégation ayeke dä. A lingbi mbi voyagé akilomètre 130 si mbi si ka, tongaso mbi mû desizion ti sara voyage ni na vélo ti mbi. Mbi pensé so voyage ni ayeke ninga ngbonga 6 tongaso, me kota ngu nga na kota pupu asara si voyage ni aninga ngbonga 12, atâa so mbi sara tanga ti akilomètre 90 na train. Mbi si na bï na Borculo, na ndo ti sewa ti mbeni Témoin so mbi lango na ndo ti ala ti sara kua ti pionnier na ndo ni.

Na yâ ti angu so aga na peko ti Use Bira so Amû Sese Kue, azo ayeke na ye mingi ape. Mbi yeke gi na kota veste oko na nduru pantalon oko. Tongana ti so mbi fa na yâ ti atënë ti tongo nda ni, kozo nze so mbi sara na Borculo ayeke lani ngangu, me Jéhovah asara si mbi wara gbâ ti a-étude. Nze gumbaya na pekoni, a tokua mbi na Amsterdam.

MBI LONDO NA KETE KODORO MBI GUE NA KOTA GBATA

Mbi so mbi kono na kete kodoro so, fadeso mbi yeke na Amsterdam, kota gbata ti Pays-Bas. Fango tënë ka alë lengo mingi. Na yâ ti kozo nze ti mbi, wungo ti ambeti so mbi zia na azo ahon ti so mbi zia na azo na yâ ti nze gumbaya so ahon. Kete na pekoni mbi yeke na a-étude ahon miombe. Na pekoni so mbi ga serviteur ti congrégation (fadeso a yeke coordinateur ti bungbi ti a-ancien), a mû na mbi kozo diskur ti mbi ti mungo ni. Mbeto asara mbi lani ngangu, me pupu aya mbi na ngoi so a tokua mbi na yâ ti mbeni congrégation nde ngoi kete kozo ti tene mbi mû diskur ni. Na ngoi ni so, mbi hinga pëpe so na yâ ti gigi ti mbi mbi yeke mû ande adiskur ahon 5000!

Na mai, ngu 1950, a tokua mbi na gbata ti Haarlem. Na pekoni a tokua na mbi demande ti gue ti sara kua ti circonscription. Na yâ ti lango ota mbi lango nzoni ape. Mbi tene na Robert Winkler, mbeni ita so ayeke na Béthel, so mbi lingbi na kua ni pëpe, me lo tene na mbi, lo tene: “Remplir gi demande ni. Mo yeke manda kua ni ande.” Kete na pekoni, a fa na mbi kua ni teti nze oko na mbi komanse kua ti serviteur (surveillant) ti circonscription. Na ngoi ti mbeni vizite na yâ ti mbeni congrégation, mbi tingbi na Janny Taatgen, mbeni maseka-wali pionnier so ayeke na ngia mingi, so aye Jéhovah mingi nga so ayeke na bibe ti sacrifice. E sara mariage na ngu 1955. Me kozo ti tene mbi fa tanga ti mbaï ni, Janny ayeke fa tongana nyen la lo ga pionnier nga tongana nyen la e bungbi oko e sara na Jéhovah na peko ti mariage ti e.

AKUA SO E SARA NA PEKO TI MARIAGE TI E

Janny: Mama ti mbi aga Témoin na ngu 1945 na ngoi so mbi yeke lani na ngu 11. Hio lo bâ so a yeke kota ye ti manda Bible na amolenge ti lo so ayeke ota, me babâ ti mbi aye ape, tongaso lo yeke manda Bible na e na ngoi so Babâ ayeke na yanga-da ape.

Kozo bungbi so mbi gue lani dä ayeke mbeni kota bungbi so a sara na La Haye na ngu 1950. Yenga oko na pekoni, mbi gue na kozo bungbi ti mbi ti congrégation na Da ti Royaume ti Assen (na Drenthe). Babâ ti mbi asara ngonzo ngangu na lo tomba mbi na da. Mama ti mbi atene: “Mo hinga ndo so mo lingbi ti lango dä.” Mbi hinga so lo yeke sara lani tënë ti aita ti mbi na lege ti yingo. Kozoni mbi gue mbi lango na ndo ti sewa ti mbeni Témoin so alango ayo na e ape, me babâ ti mbi angbâ ti ga na kpale na mbi, ni la mbi gue na congrégation ti Deventer (na Overijssel), so ayo kilomètre 95 tongaso. Ye oko, mbi de lani kete, a sara si babâ ti mbi awara tënë na akota zo ti kodoro ndali ti so lo tomba mbi na da. Ye so asara si lo tene na mbi ti kiri na yanga-da. Atâa so babâ ti mbi ayeda na tâ tënë pëpe, lo mû lege na mbi ti gue na abungbi kue nga ti fa tënë.

Kete na pekoni so mbi kiri na yanga-da, mbeni ngangu kobela asara mama ti mbi na mbi la mbi yeke sara lani akua ti da kue. Atâa so kue, mbi ngbâ ti gue na li ni na lege ti yingo na mbi wara batême na ngu 1951 na ngoi so mbi yeke na ngu 17. Na ngu 1952, na pekoni so Mama awara sava, mbi na ambeni ita-wali ota e mû kua ti pionnier de vacances (auxiliaire) teti nze use. E lango na yâ ti mbeni bateau na e fa tënë na yâ ti agbata use na Drenthe. Mbi ga pionnier permanent na ngu 1953. Ngu oko na pekoni, Markus, mbeni surveillant ti circonscription so ade maseka aga asara vizite na congrégation ti e. E sara mariage na mai, ngu 1955, na e bâ so e lingbi ti sara na Jéhovah nzoni mingi na peko ti mariage ti e.​—Zo-ti. 4:9-12.

Markus: Na peko ti mariage ti e, a tokua e kozoni na Veendam (Groningen) ti sara kua ti pionnier. E lango na yâ ti mbeni kete chambre so yongo ni ayeke mètre 3 na konongo ni ayeke mètre 2. Me, Janny ayeke leke yâ ti chambre ni pendere na zo ayeke duti dä nzoni. Lakue na bï, a lingbi e zi table na akete chaise ti e use si e wara place ti zia gbogbo ti e ti lango dä.

Nze omene na pekoni, a tokua e ti sara kua ti circonscription na Belgique. Na ngu 1955, awafango tënë ayeke gi 4000 na yâ ti kodoro ni. Ti fadeso wungo ni so ahon 24 000. Na Flandres, na banga ti Belgique, azo ayeke tene oko yanga ti kodoro so a yeke tene na Pays-Bas. Me, fason so ala yeke tene na yanga ti kodoro ni ayeke nde mingi. Ni la na tongo nda ni, a lingbi e sara ngangu ti hon ndo ti kpale ti yanga ti kodoro ni.

Janny: Kua ti circonscription ahunda ti duti tâ na bibe ti sacrifice. E yeke sara vizite na acongrégation na avélo ti e nga e yeke lango na da ti aita. Teti so e yeke pëpe na ndo ti e wani ti lango dä na ngoi so e hunzi na mbeni congrégation ti gue na mbeni, e yeke ngbâ juska lundi si e gue na mbeni congrégation na mardi na ndapre. Me lakue e bâ kusala ti e tongana mbeni matabisi so alondo na Jéhovah.

Markus: Na tongo nda ni, e hinga mbeni ita na yâ ti acongrégation ni ape, me ala sara nzoni na e mingi nga ala yamba e nzoni (aHéb. 13:2). Tongana angu ayeke hon, e sara avizite fani mingi na acongrégation kue ti yanga ti Néerlandais so ayeke na Belgique. Ye so aga na aye ti nzoni mingi na e. Na tapande, e hinga aita ti district ti yanga ti Néerlandais mingi, nga e ye ala mingi. E bâ amaseka ngbangbo mingi so akono na lê ti e, ala gue na li ni na lege ti yingo, ala mû tere ti ala na Jéhovah nga ala zia aye ti Royaume na kozo ndo na yâ ti fini ti ala. A nzere na e mingi ti bâ so gbâ ti ala ayeke sara na Jéhovah be-ta-zo na yâ ti kua ti ngoi kue (3 Jean 4). Teti so e na ala e yeke “kpengba tere na popo ti e,” a sara si a yeke ngangu pëpe na e ti ngbâ ti sara kusala ti e na bê ti e kue.​—aRom. 1:12.

MBENI KOTA KPALE NGA MBENI YE TI NZONI SO E WARA

Markus: Ngbene ye na lango so e sara mariage, ye so e ye ayeke ti gue na Ekole ti Galaad. Lâ oko oko, e yeke mû ngbonga oko ti manda Anglais. Ye oko, ti manda Anglais na lege ti abuku ayeke kete ye ape, tongaso e mû desizion ti gue na vacance na Angleterre ti tene Anglais na ngoi so e yeke fa tënë. Na ngu 1963, e wara mbeni enveloppe so alondo na kota ndokua ti aTémoin ti Jéhovah na Brooklyn. Na yâ ni alettre ayeke use, ti mbi oko nga ti Janny oko. Na yâ ti lettre ti mbi, a hunda na mbi ti gue na mbeni klase ti Galaad so ayeke ti lo nde so ayeke ninga nze bale-oko. Mingi ti aye ti ekole ni ayeke ti leke aita-koli nga ti fa na ala tongana nyen si aye ayeke tambela na yâ ti bungbi. Tongaso, na popo ti a-élève 100 so a tisa ala, aita-koli ayeke 82.

Janny: Na yâ ti lettre so mbi wara na lango ni so, a hunda na mbi ti sambela na ti gbu li ti bâ wala mbi yeke yeda ti ngbâ na Belgique na ngoi so Markus ague na Galaad. Ti tâ tënë ni, vundu asara mbi na tongo nda ni. A yeke mo bâ mo tene Jéhovah airi tënë nzoni pëpe na ndo ti angangu so mbi sara ti tene a tisa mbi ti gue na Ekole ti Galaad. Ye oko, mbi dabe ti mbi na ndo ti ndani so a zia Ekole ti Galaad na sese: ti mû maboko na azo so ague na ekole ni ti sara kusala ti fango nzoni tënë na ndo ti sese kue. Tongaso, mbi yeda ti ngbâ na a tokua mbi pionnier spécial na Ghent, mbeni gbata ti Belgique, ti fa tënë legeoko na Anna nga na Maria Colpaert, apionnier spécial use so aninga na yâ ti kua ni.

Markus: Teti so a lingbi mbi hinga Anglais nzoni, a tisa mbi ti gue na Brooklyn nze oku kozoni si ekole ni ato nda ni. Mbi sara kua na ndokua ti tokuango ambeti nga na bureau ti service. Ti sara kua na kota ndokua ti aTémoin ti Jéhovah nga ti mû maboko ti leke ambeti ti tokua ni na akodoro ti Asie, ti Poto nga na ti Amerika ti Mbongo asara si mbi kiri mbi bâ polele so e yeke na yâ ti mbeni sewa ti aita so ayeke na ndo ti sese kue. Mbi dabe ti mbi mbilimbili na Ita A. H. Macmillan, so ayeke lani pèlerin (surveillant so ague na ando nde nde) na ngoi ti Ita Russell. Na ngoi ni so lo ga mbakoro nga lo mä ndo nzoni ape, me lo ngbâ ti gue na abungbi kue. Ye so andu bê ti mbi mingi nga afa na mbi so a lingbi e bâ sarango bungbi na aita tongana senge ye ape.​—aHéb. 10:24, 25.

Janny: Mbi na Markus e yeke tokua mbeti na mba fani mingi na yâ ti yenga oko oko. Nzara ti lo ahon ndo ti mbi nga nzara ti mbi ahon ndo ti lo! Me, Markus aye mingi aye so lo manda na Galaad nga mbi wara ngia mingi na yâ ti kua ti mbi ti fango tënë. Na ngoi so Markus alondo na Amerika lo kiri, mbi yeke na a-étude 17! Kangbingo so e kangbi teti nze 15 so ayeke ngangu mingi, me mbi bâ so Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti asacrifice so e sara. Na lango ti kiringo ti Markus, avion ni amû retard teti angbonga mingi, me na ngoi so lo si, e tï na toto na yâ ti maboko ti mba. Ngbene ye na ngoi ni so, yâ ti e akangbi mbeni pëpe.

E YEKE NA NGIA TI SARA AKUA KUE SO A MÛ NA E

Markus: Na ngoi so mbi londo na Galaad mbi kiri na décembre, ngu 1964, a tokua e ti sara kua na Béthel. Atâa so e pensé so a yeke ndo so e yeke sara ande kua dä la, e ga ti bâ so a yeke pëpe ndo so e yeke sara ande kua dä biani biani. Gi nze ota na pekoni, a tokua e ti sara kua ti district na Flandres. Na ngoi so a tokua Aalzen na Els Wiegersma tongana amissionnaire na Belgique, a mû ala ti sara kua ti district, na e kiri ti e na Béthel na mbi sara kua na bureau ti service. Ti londo na ngu 1968 ti si na ngu 1980, akua ti e achangé fani mingi, na ambeni ngoi e sara kua na Béthel na ambeni ngoi e gue na ando nde nde. Me, ti londo na ngu 1980 juska na ngu 2005, mbi kiri mbi sara kua tongana surveillant ti district.

Atâa so akua ti e achangé fani mingi, e girisa lâ oko ape so e mû tere ti e ti sara na Jéhovah na âme ti e kue. E ye mingi akua kue so a mû na e, e hinga biani so nda ti achangement kue so a sara na yâ ti kua ti e ayeke ti sara si aye ti Royaume ague na li ni.

Janny: Ye so anzere na mbi mingi ayeke pasa so mbi wara ti tene mbi na Markus e gue na Brooklyn na ngu 1977 nga na Patterson na ngu 1997 na ngoi so lo gue ti manda kua ti membre ti Komite ti Filiale.

JÉHOVAH AHINGA ABEZOIN TI E

Markus: Na ngu 1982, a opéré Janny na lo kiri lo wara ngangu. Ngu ota na pekoni, congrégation ti Louvain asara nzoni bê na e na mungo na e mbeni da ti lango so ayeke na ndo ti Da ti Royaume ti ala. Na yâ ti angu 30, kozo ti tene e wara mbeni kete ndo ti e wani la. Na mardi, tongana e leke akungba ti e ti komanse vizite na yâ ti mbeni congrégation, a lingbi mbi montê a-escalier 54 nga mbi zu fani mingi ti sigigi na akungba ti e. E kiri singila so na ngu 2002, a leke aye ti tene ndo ti e aduti na gbe ni. Na ngoi so mbi wara ngu 78, a tokua e pionnier spécial na gbata ti Lokeren. E yeke na ngia mingi so e wara lege ti sara na Jéhovah tongana apionnier spécial nga so e ngbâ na yâ ti kusala ni lâ oko oko.

Janny: Ngu so e use kue e sara na yâ ti kua ti ngoi kue asi 120. E bâ tâ tënë ti zendo ti Jéhovah so lo tene ‘fade lo yeke zia e lâ oko pëpe’ nga tongana e sara na lo bê-ta-zo, ‘ye oko ayeke manke e pëpe.’​—aHéb. 13:5; Deut. 2:7.

Markus: Na ngoi so e de lani maseka, e mû tere ti e na Jéhovah. Lâ oko e gi akota ye teti e wani pëpe. E yeke nduru ti sara kua kue so a mû na e ndali ti so e hinga biani so a yeke pëpe hingango ye ti e wala ndo so e sara kua dä la ayeke kota ye, me a yeke zo so e sara kua na lo.