Ye so e manda na lege ti Bible
“So ayeke mbaï ti yayu na sese na ngoi so a sara ala.” (Genèse 2:4). So a yeke ye so Bible atene na ndö ti tongana nyen la dunia abâ gigi. Eskê ye so Bible afa ague oko na aye so ascientifique afa? Bâ ambeni tapande ni.
Na tongo nda ni: A sara yayu nga na sese.
Eskê dunia ayeke lakue gï dä?
Genèse 1:1 atene: ‘Na tongo nda ni Nzapa asara yayu na sese.’
Juska na ngu 1950 tongaso la mingi ti ascientifique so iri ti ala awu ayeda so dunia ayeke lakue gï dä. Me na lege ti arecherche so ascientifique asara ade ti ninga ape, mingi ti ala aga ti bâ so dunia ayeke na tongo nda ni.
Na tongo nda ni dunia ayeke lani tongana nyen?
Na Genèse 1:2, 9 afa so na tongo nda ni dunia “ayeke gï tongaso, ye oko ayeke na ndö ni pëpe” na ngu la amû ndo kue.
Ascientifique ayeda na tënë so Bible afa so. Patrick Shih so ayeke mbeni biologiste atene so na tongo nda ni ‘pupu ayeke dä ape . . . nga ye oko ayeke na ndö ti sese ni ape.’ Mbeni mbeti (Astronomy) atene: “Arecherche so a sara ade ti ninga ape afa so ândö, sese kue ayeke gï ngu, même kuru sese ayeke dä ape.”
Tongana nyen la pupu achangé na ambeni ngoi?
Genèse 1:3-5 afa so na ngoi so lumière akomanse ti hon na yâ ti pupu, lumière ni asigi polele na ndö ti sese ape. A yeke gï na pekoni awe la, lâ na nze asigi polele na ndö ti sese.—Genèse 1:14-18.
Bible atene ape so aye kue so ayeke na fini na ndö ti sese a créé ni na yâ ti lango omene ti ngbonga 24
Mbeni centre ti recherche ti aye so angoro e na Smithsonian atene so na tongo nda ni lumière ahon polele na yâ ti pupu na ndö ti sese ape. A tene: “Na tongo nda ni, guru ti ngu la amû ndö ti sese kue.” Na pekoni, “guru ti ngu ni ahon na lê ti nduzu na lê ti nduzu aga bleu.”
Tongana nyen la aye so ayeke na fini abâ gigi na peko ti terê na ndö ti sese?
Genèse 1:20-27 afa so a sara asusu, andeke, anyama, na nda ni a sara zo. Ascientifique ayeda so asusu la abâ gigi angu mingi kozo na anyama, na pekoni la azo abâ gigi.
Bible atene ape so tongana ngoi ayeke hon aye so ayeke na fini apeut ti changé ape
Ye so Bible atene ape
Ambeni zo atene so tënë ti Bible amä terê ape na ye so ascientifique afa laso. Me, atënë ti ala ni so aluti ka na ndö ti aye so ala mä yâ ni nzoni ape na ndö ti ye so Bible afa.
Bible atene ape so dunia wala sese asara gï ngu 6 000. Me, Bible atene gï so a créé sese “na tongo nda ni”. (Genèse 1:1). Bible afa mbilimbili ape ngoi oke la a créé na sese.
Bible atene ape so aye kue so ayeke na fini na ndö ti sese a créé ni na yâ ti lango omene ti ngbonga 24. Me, Bible asara kua na tënë “lango” ti sara tënë ti mbeni ngoi so yongo ni ayeke nde nde. Na tapande, Bible atene so création ti dunia kue, so andu nga alango omene ti création so Genèse chapitre oko asara tënë ni, apassé na yâ ti mbeni ngoi so a iri ni ‘lango so Jéhovaha Nzapa asara sese na yayu.’ (Genèse 2:4). Tongaso, lango oko oko ti “alango” omene so Nzapa amû ti leke sese ti tene aye so ayeke na fini avivre na ndö ni apeut ti duti angoi so aninga mingi.
Bible atene ape so tongana ngoi ayeke hon aye so ayeke na fini apeut ti changé ape. Mbeti ti Genèse afa so a créé anyama ‘alingbi na mara ti ala.’ (Genèse 1:24, 25). Tënë “mara” so Bible asara kua na ni ayeke tënë ti science ape, me aye ti sara tënë ti groupe ti aye nde nde so ayeke na fini. Tongaso, na yâ ti mbeni “mara” oko apeut ti wara anyama nde nde wala akeke nde nde. Atënë so amû lege ti hinga so na yâ ti mbeni “mara” ti anyama so avivre ndo oko, a peut ti bâ ambeni changement tongana ngoi ayeke hon.
Mo tene ti mo nyen?
Tongana ti so e bâ ni fade, Bible afa na mbeni lege so ayeke simple nga na lege ni tongana nyen la dunia abâ gigi, sese ayeke tongana nyen na début ni nga tongana nyen la fini abâ gigi. Peut-être Bible afa nga na lege ni Lo so acréé aye so? Mbeni mbeti (Encyclopædia Britannica) atene so, “tënë so a tene fini abâ gigi na lege ti mbeni ye so ahon ngangu ti zo ague oko na ye so ascientifique afa laso.”b
a Jéhovah ayeke iri ti Nzapa so ayeke na yâ ti Bible.
b Mbeti ni (Encyclopædia Britannica) aye ti tene ape so aye kue so ayeke na fini a créé ni crééngo.