Chapitre Bale-oko na Oko
‘Ngbâ lakue ti gi Royaume kozoni’
1. (a) Ngbanga ti nyen Jésus awa azo so ayeke mä lo lani ti gi Royaume kozoni? (b) A lingbi e hunda atënë wa na tele ti e mveni?
A SALA fadeso angu 1 900 awe, na yâ mbeni diskur na Galilée, Jésus awa azo so ayeke mä lo: “Me i gi royaume ti Nzapa na mbilimbili ti Lo [Nzapa] kozoni”. Me nda ti sala ni hio tongaso ayeke so wa? Ngoi so Christ ayeke wara ande ngangu ti Royaume ni angbâ lani angu ngbangbo mingi na devant pëpe? Tâ tënë, me lani, Royaume ti Messie ni ayeke duti ande lege so Jéhovah ayeke sala na kusala ti fa na gigi mbilimbili ti kota yanga-ti-komande ti lo, na ti sala si kpengba ye so bê ti lo aye na mbage ti sese aga tâ tënë. Zo kue so agbu nene nda ti aye so ayeke zia Royaume na kozo ndo na yâ fini ti lo. Tongana ye ni ayeke lani tongaso na kozo siècle, ti laso a yeke hon ni ngangu mingi, so Jésus aga fadeso Gbia awe! Tongaso hundango tënë ni ayeke so: Dutingo ti mbi na fini afa na gigi so mbi yeke gi Royaume kozoni?—Matthieu 6:33.
2. Aye wa mingi ti azo ayeke gi na ngangu kue?
2 Laso na ndo sese kue, azo kutu mingi ayeke gi biani Royaume kozoni. Ala yeke fa so ala mû maboko na komandema ti Royaume ni. Tongana nyen? Ala yeke zia fini ti ala kue gi na yâ salango ye so bê ti Nzapa aye, teti ala mû tele kue na lo awe. Na mbeni mbage, gbâ ti azo mingi mingi ayeke gi ti ala gi aye ti sese so. Azo ayeke gi peko ti nginza, akungba na angia nde nde so nginza alingbi ti vo. Wala ala yeke sala kue ti wara kua ti nginza so ayeke kota ahon ti kozoni. Dutingo ti ala na fini afa so ala pensé gi na ala mveni, gi na mosoro, nga na angia nde nde. Même tongana ala mä na bê na Nzapa, ala yeke zia lo na use place.—Matthieu 6:31, 32.
3. (a) Mara ti mosoro wa Jésus awa adisciple ti lo ti gi, na ngbanga ti nyen? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi zo agi bê ahon ndo ni pëpe teti aye ti mitele?
3 Me Jésus amû wango so na adisciple ti lo: “I bungbi mosoro ti i na sese so pëpe”, teti mara ti akungba tongaso ayeke ngbâ lakue lakue pëpe. Me lo tene: “Me i bungbi mosoro ti i na yayu” na salango na Jéhovah. Jésus awa adisciple ti lo ti bata lê ti ala “nzoni” na bingo bê nga na mungo ngangu ti ala kue gi teti salango ye so bê ti Nzapa aye. Lo tene na ala: “I lingbi ga boi ti Nzapa na ti Mosoro legeoko pëpe.” Me ka ti aye ti mitele so zo ayeke na bezoin ni, na tapande kobe, bongo na da ti lango, ayeke tongana nyen? Jésus amû wango so: ‘I gi bê ti i pëpe’. Lo gboto lê ti ala na ndo andeke, so Nzapa ayeke mû kobe na ala. Jésus awa adisciple ti lo ti manda ye na lege ti akongo, so Nzapa ayü bongo na ala. Awakua ti Jéhovah na sese ayeke kota ahon aye so kue pëpe? Jésus atene: “Me i gi royaume ti Nzapa na mbilimbili ti Lo kozoni, na fade A mû ye so kue [i yeke na bezoin ni] na i nga.” (Matthieu 6:19-34). Akusala ti mo afa so mo mä na bê na tënë so?
Zia mbeni ye akanga ndo ti tâ tënë ti Royaume pëpe
4. Tongana mbeni zo abi bê na aye ti mitele ahon ndo ni, ye nyen alingbi ti si na nda ni?
4 A yeke na lege ni ti tene zo abi bê na ndo ti aye ti mitele so akaï bezoin ti zo mveni na ti sewa ti lo. Me tongana lo sala tongaso ahon ndo ni, kpale alingbi ti ga na pekoni. Atâa tongana lo tene so lo mä na bê na Royaume, me si lo zia ambeni ye nde na kozo ndo na yâ bê ti lo, aye so ayeke kanga ndo ti tâ tënë ti Royaume ni (Matthieu 13:18-22). Na tapande, mbeni lâ, mbeni mokonzi so ade maseka, na so ayeke na mosoro mingi ahunda Jésus: “A lingbi mbi sala nyen ti wara fini ti lakue lakue?” Lo bata andia ti nzoni tambela na yâ fini ti lo, na lo sala nzoni na azo, me lo kpengba ngangu na ndo amosoro ti lo. Lo lingbi lani pëpe ti zia amosoro ni ti ga disciple ti Christ. Tongaso, lo hon biani na tele ti lege so azi na lo ti duti na tele ti Christ na yâ Royaume ti yayu. Jésus atene na ngoi ni so: “Fade a yeke ngangu mingi na ala so ayeke na mosoro ti lï na yâ royaume ti Nzapa!”—Marc 10:17-23.
5. (a) Paul awa Timothée ti tene lo wara ngia na yâ ti aye wa, ngbanga ti nyen? (b) Satan ayeke sala kusala na ‘ndoye ti nginza’ tongana sioni gbanda so afuti zo tongana nyen?
5 Angu mingi na pekoni, bazengele Paul asû mbeti na Timothée, so ayeke lani na Éphèse, mbeni gbata ti dengo buze, so mosoro ayeke dä mingi. Paul adabe ti Timothée: “E ga na ye oko pëpe na sese so, na e lingbi yô ye oko pëpe tongana e gue; me, tongana e yeke na kobe na bongo, ye so alingbi na e.” A yeke na lege ni ti tene zo asala kua ti nginza ti wara “kobe na bongo” teti lo mveni, nga teti sewa ti lo. Me Paul agboto mê: ‘Ala so aye ti wara mosoro, ala tï na yâ ye ti handa, na son, na nzara nde nde ti buba ye na ti ye so amû vundu, ye so abi ala na yâ ye so afuti ala, na a bi ala na yâ futingo.’ Satan ayeke na mayele mingi. Ti komanse, lo lingbi ti handa mbeni zo na lege ti aye so ayeke kota pëpe. Na pekoni, lo lingbi ti kono ngangu so lo yeke sala. Lo lingbi peut-être ti sala si zo awara lege ti kono kamba ti kua ti lo, wala ti sala kua so aga na nginza ahon ti kozoni, me so ayeke te ngoi so lo zia fade nde teti aye ti yingo. Tongana e sala hange pëpe, ‘ndoye ti nginza’ alingbi ti kanga ndo ti akota ye so andu Royaume. Paul afa ni na lege so: “Na lege ti gingo nginza, ambeni zo ague kirikiri, ala zia lege ti mabe, na ala kpo tele ti ala mveni na ye ti vundu nde nde.”—1 Timothée 6:7-10.
6. (a) Ti tene gbanda ti tombango peko ti mosoro agbu e pëpe, a lingbi e sala nyen? (b) Atâa e hinga biani so tënë ti nginza aga ngangu laso, e lingbi biani ti mä na bê na nyen?
6 Na lege ti ndoye so lo yeke na ni teti ita ti lo Chrétien, Paul awa Timothée: “Mo kpe ye so”, nga, “Mo tiri nzo bira ti mabe”. (1 Timothée 6:11, 12). Tongana e ye ti tene lege so azo ayeke tomba na peko ti mosoro na yâ sese so ahon na e pëpe, a lingbi e sala ngangu mingi. Tongana e sala ngangu biani alingbi na mabe ti e, Jéhovah ayeke zia e lâ oko pëpe. Atâa tongana ngere ti akungba ague na li ni mingi, wala tongana a yeke ngangu ti wara kua, Jéhovah ayeke mû ande na e ye so e yeke biani na bezoin ni. Paul asû na mbeti: “I zia ndoye ti nginza asala i pëpe, a lingbi bê ti i aduti nzoni na ye so ayeke na i, teti Nzapa atene, Fade Mbi zia ti sala na mo pëpe, na Mbi zia mo lâ oko pëpe. Tongaso e lingbi tene na mbito pëpe, Seigneur ayeke Zo ti sala na mbi, fade mbito asala mbi pëpe; zo alingbi sala nyen na mbi?” (aHébreu 13:5, 6). Na Gbia David asû na mbeti: “Mbi yeke pendere giriri, na fadeso mbi yeke mbakoro; me mbi bâ Nzapa azia zo ti mbilimbili lâ oko pëpe, wala ahale ti lo ahunda kobe pëpe na lege ti yongo ye.”—Psaume 37:25.
Akozo disciple azia tapande ni
7. Jésus amû lani na adisciple ti lo awango wa so andu fango tënë, na ngbanga ti nyen awango so alingbi biani?
7 Tongana Jésus aleke adisciple ti lo alingbi awe, lo tokua ala na yâ ti Israël ti fa nzo tënë, na ti tene: “Royaume ti yayu ayeke ndulu.” Bâ tongana nyen a yeke lani mbeni tokua ti dongo bê! Jésus Christ, Gbia Messie ni ayeke na popo ti ala. Teti so abazengele ni amû lani tele kue ti sala kusala ti Nzapa, Jésus awa ala ti mä na bê biani so fade Nzapa abata ala. Tongaso lo tene: “Kamata ye oko teti lege pëpe; keke, wala bozo, wala mapa, wala nginza pëpe; na i kamata bongo use pëpe. Na da so i lï na yâ ni, i duti dä juska i londo ti gue.” (Matthieu 10:5-10; Luc 9:1-6). Jéhovah ayeke sala si amba ti ala azo ti Israël amû na ala ye kue so ala yeke na bezoin ni, teti yambango agene ayeke na yâ salango ye ti aJuif.
8. (a) Kete kozoni si lo kui, ngbanga ti nyen Jésus amû ambeni fini wango na ndo fango tënë? (b) Me ye nyen a lingbi a ngbâ lakue na kozo ndo na yâ fini ti adisciple ti Jésus?
8 Ngoi kete kozo si lo kui, Jésus agboto mê ti adisciple ti lo na tenengo so aye ayeke changé ande mingi teti kusala ti ala. Ndali ti so azo ti komande akanga lege ngangu na kusala ti ala, a ga peut-être ngangu ti tene azo ti Israël ayamba adisciple ni. Na mbage, na yâ ngoi kete ala yeke gue ande ti fa tënë ti Royaume na akodoro ti aGentil. Fadeso, na guengo ti ala, a lingbi ala kamata “bozo ti nginza” na ‘bozo ti kobe’. Ye oko, a lingbi ala ngbâ lakue ti gi Royaume ti Jéhovah na mbilimbili ti Lo kozoni, na hingango so fade Lo hiri deba nzoni na ndo angangu so ala yeke sala ti wara kobe na bongo so ala yeke na bezoin ni.—Luc 22:35-37.
9. Paul azia Royaume na kozo ndo na yâ fini ti lo tongana nyen, na oko ngoi so lo gi na maboko ti lo mveni aye so lo yeke na bezoin ni? Wango wa lo mû na ndo tënë so?
9 Bazengele Paul ayeke lani mbeni nzoni tapande ti zo so abata wango ti Jésus so. Fini ti Paul kue angoro gi na tele ti kusala ti fango tënë (Kusala 20:24, 25). Tongana lo gue na mbeni ndo ti fa tënë, lo gi na maboko ti lo mveni aye so lo yeke na bezoin ni. Lo leke même atente. Lo ku pëpe ti tene ambeni zo abata lo (Kusala 18:1-4; 1 aThessalonicien 2:9). Me tongana ambeni zo afa ndoye ti ala na gigi na yambango lo nga na mungo na lo ambeni ye, lo yeke yeda na bê ti kiri singila (Kusala 16:15, 34; aPhilippien 4:15-17). Paul awa aChrétien, pëpe ti dö sewa ti ala ti gue gi ti fa tënë, me ti yô akungba ti ala nde nde na lege ni. Lo wa ala ti sala kua, ti ndoye asewa ti ala, na ti mû ye na ambeni zo (aEphésien 4:28; 2 aThessalonicien 3:7-12). Lo wa ala ti zia bê kue na Nzapa, pëpe na akungba, na ti sala kusala na fini ti ala na mbeni lege so afa na gigi so ala hinga mbilimbili awe aye so ayeke kota ahon atanga ni. Legeoko na afango ye ti Jésus, salango tongaso aye lani ti tene gingo Royaume ti Nzapa na mbilimbili ti Lo kozoni.—aPhilippien 1:9-11.
Zia Royaume lakue na kozo ndo na yâ fini ti mo
10. Ti gi Royaume kozoni aye ti tene nyen?
10 Âdu ti fango tënë na ambeni zo, e yeke mû mbage ti e dä tongana nyen? Na mbeni lege, ye ni andu dutingo ti e mveni, nga na kota bê ti kiri singila so e yeke na ni. Girisa pëpe so Jésus atene lani pëpe, ‘I gi Royaume ni gi tongana i yeke na mbeni ye nde pëpe ti sala.’ Teti lo hinga nene ti Royaume ni, lo fa na gigi ye so bê ti Babâ ti lo aye, lo tene: ‘I ngbâ lakue ti gi royaume ti Nzapa’. (Luc 12:31). Atâa so a lingbi mingi na popo ti e asala kua ti nginza ti wara aye so ala na sewa ti ala ayeke na bezoin ni, tongana e yeke na mabe, fade fini ti e ayeke ngoro gi na tele ti kusala ti Royaume so Nzapa amû na e. Na oko ngoi ni, e yeke yô ande akungba ti e ti sewa.—1 Timothée 5:8.
11. (a) Na ndo fango tënë ti Royaume, tongana nyen Jésus afa so kusala ti zo oko oko ayeke nde nde? (b) Aye wa alingbi ti sala si e sala kua ni mingi wala mingi pëpe?
11 Lege ayeke dä teti ambeni zo na popo ti e ti mû ngoi mingi ahon ambeni teti fango nzo tënë ti Royaume. Me na yâ toli ti Jésus na ndo mara ti asese nde nde, lo fa so azo kue so bê ti ala ayeke tongana nzoni sese ayeke lë lengo. Ala yeke lë oke? Dutingo ti azo ayeke nde nde. Ngu ti zo ni, seni ti lo, na akungba ti lo na yâ sewa ayeke ambeni ye so a lingbi a mû na nene ni. Me tongana zo aye fango tënë na bê oko, lo lingbi ti sala ye mingi.—Matthieu 13:23.
12. A wa mbilimbili amaseka ti zia pendere ye ti yingo wa na gbele ala ti wara?
12 A yeke nzoni ti duti na mbeni ye so e zia na gbele e ti wara, so alingbi mû maboko na e ti kono yâ ti kusala ti e ti Royaume. A lingbi amaseka agbu li mbilimbili na ndo nzoni tapande ti maseka Chrétien Timothée so ayeke na wâ lani (aPhilippien 2:19-22). Tongana ala hunzi ekole awe, a yeke duti ande nzoni mingi teti ala ti mû kusala ti ngoi kue. Ni la pëpe? Akangba nga alingbi ti wara aye ti nzoni tongana ala zia na gbele ala mbeni pendere ye ti yingo ti wara.
13. (a) Zo wa ayeke soro ye so e mveni e lingbi ti sala na yâ kua ti Royaume? (b) Tongana e gi biani Royaume kozoni, e yeke fa nyen na gigi?
13 A hon ti kasa ala so e pensé ala lingbi fade ti sala mingi ahon so, a lingbi mabe apusu e ti sala ngangu ti gue na li ni e mveni. A yeke na lege so si e yeke sala na Nzapa na ngangu kue so dutingo ti e mveni amû lege na e ti sala (aRomain 14:10-12; aGalate 6:4, 5). Tongana ti so a sigigi na yâ ye so asi na Job, Satan atene ye so agbu bê ti e mingi ayeke gi warango gbâ ti akungba, ye so e ye ayeke gi nzoni duti ti e mveni, na a yeke gi abibe ti kion si apusu e ti sala na Nzapa. Me tongana e gi biani Royaume kozoni, e yeke mû mbage ti e ti fa so Diable ayeke kota zo ti mvene. E yeke fa polele so a yeke kusala ti Nzapa si aga na kozo ndo na yâ fini ti e. Tongaso, na lege ti tënë ti yanga nga na kusala ti e, e yeke fa kota ndoye ti e teti Jéhovah, e yeke fa so e mû mbage ti kota yanga-ti-komande na dutingo be-biani, nga e yeke fa ndoye teti amba ti e.—Job 1:9-11; 2:4, 5; aProverbe 27:11.
14. (a) Ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti duti na mbeni programme ti fango tënë? (b) A-Témoin mingi ayeke mû mbage na fango tënë tongana nyen?
14 Nzoni programme alingbi ti mû maboko na e ti sala ye mingi ahon ti so e lingbi fade ti sala na ambeni lege nde. Jéhovah mveni ayeke na mbeni ‘lâ ni so lo diko’, ti sala ye so lo ye (Exode 9:5; Marc 1:15). Na yâ yenga oko oko, tongana lege ayeke dä, a yeke nzoni ti fa tënë fani oko wala mingi na ambilimbili lango. Na sese kue aTémoin ti Jéhovah saki ngbangbo mingi amû kusala ti pionnier auxiliaire. Lâ oko oko, ala yeke fa nzo tënë angbonga use tongaso. Ambeni nde saki ngbangbo mingi ayeke sala kusala tongana apionnier permanent, na fango tënë ti Royaume ngbonga use na ndambo tongaso lâ oko oko. Apionnier spécial na amissionnaire ayeke fa tënë ti Royaume angbonga mingi ahon so. E lingbi nga ti gi alege so azi ti fa beku ti Royaume na zo kue so ayeda ti mä ( Jean 4:7-15). A lingbi ye so e ye ayeke ti mû mbage mingi na kusala so, tongana lege ayeke dä, teti Jésus atene giriri: “Fade a fa Tene-nzoni so ti royaume na sese so kue teti tënë ti témoin na amara kue; na tongaso fade nda ni aga.”—Matthieu 24:14; aEphésien 5:15-17.
15. Na ndo fango tënë ti e, ngbanga ti nyen mo pensé so wango ti 1 aCorinthien 15:58 alingbi biani na ngoi ni?
15 Na beoko na ndo lê sese mobimba, atâa ala yeke ti mara wa, aTémoin ti Jéhovah ayeke mû mbage na matabisi ti kusala so. Ala sala si wango ti Bible so alingbi na ala: “I duti kpô, i zia ye ayengi i pëpe, i wu na kusala ti Seigneur lakue, teti i hinga kusala ti i ayeke senge pëpe na yâ Seigneur.”—1 aCorinthien 15:58.
Lisoro ti dango bê
• Tongana Jésus atene ti ngbâ lakue ti ‘gi royaume kozoni’, lo ye ti fa lani so a lingbi a zia nyen na use ndo?
• A lingbi e bâ mungo ye ti mitele teti e mveni nga teti sewa ti e tongana nyen? Maboko wa fade Nzapa amû na e?
• E lingbi ti mû mbage na yâ akusala wa ti Royaume?
[Foto na lembeti 107]
Na yâ ti akodoro kue, aTémoin ti Jéhovah ayeke fa laso nzo tënë, kozo si nda ni aga