Chapitre Bale-oko na Use

Nda ti batême ti mo

1. Ngbanga ti nyen a lingbi zo oko oko na popo ti e abi bê mbilimbili na warango batême ti ngu?

NA NGU 29 N.E., Jésus awara batême, Jean Wabatizengo zo ayôro Jésus kue na yâ Ngu ti Jourdain. Jéhovah mveni ayeke bâ lani ye so ayeke tambela, na lo yeda na ni (Matthieu 3:16, 17). Na lege so, Jésus azia mbeni tapande ti tene adisciple ti lo kue amû pekoni. Ngu ota na ndambo na pekoni, Jésus amû awango so na adisciple ti lo: “A mû na Mbi ngangu kue na yayu na sese. Tongaso i gue, i fa tënë na amara kue si ala ga adisciple, i batize ala na iri ti Babâ, na ti Molenge, na ti Yingo Vulu”. (Matthieu 28:18, 19). Mo wara batême awe alingbi na ye so Jésus afa? Tongana ade, mo yeke leke tele ti sala ni?

2. Na ndo tënë ti batême, ahundango tënë wa a lingbi a wara kiringo tënë dä?

² Atâa mo wara batême awe wala mo leke tele ti wara ni, a lingbi zo oko oko so aye ti sala na Jéhovah, na ti duti na yâ fini sese ti mbilimbili agbu nda ti batême nzoni. A lingbi a wara kiringo tënë na ahundango tënë tongana: Nda ti batême ti aChrétien laso ayeke oko na nda ti batême ti Jésus? Ti wara batême “na iri ti Babâ, na ti Molenge, na ti Yingo Vulu” aye ti tene nyen? Dutingo na fini alingbi na ye so batême so aChrétien awara na yâ ngu andu nyen nga?

Batême so Jean amû na azo

3. Batême ti Jean ayeke lani gi teti azo wa?

³ Nze omene tongaso, kozoni si a batize Jésus, Jean Wabatizengo zo ague ti fa tënë na yando ti Judée, lo tene: “I changé bê ti i, teti royaume ti yayu ayeke ndulu.” (Matthieu 3:1, 2). Azo amä tënë ti Jean, na ala bata ni. Ala fa siokpari ti ala na gigi, ala changé bê ti ala, na pekoni ala ga ti tene Jean abatize ala na yâ Ngu ti Jourdain. Batême so ayeke lani gi teti aJuif.​—Luc 1:13-16; Kusala 13:23, 24.

4. A lingbi lani aJuif ti kozo siècle achangé bê ti ala hio ngbanga ti nyen?

⁴ A lingbi lani aJuif so achangé bê ti ala hio. Na ngu 1513 K.N.E., na Hoto ti Sinaï, mara ti akotara ti ala kue ate mbele na Jéhovah Nzapa. A yeke lani mbeni kpengba mango tele na popo ti ala. Me ndali ti akota siokpari ti ala, ala sala ye pëpe alingbi na akungba ti ala na gbele mbele so. Tongaso mbele ni afâ ngbanga na ndo ti ala. Ti si na ngoi ti Jésus, dutingo ti ala aga sioni mingi. ‘Kota lâ ti Jéhovah so amû mbito mingi,’ so Malachie asala tënë ni giriri aga ndulu lani. Na ngu 70 N.E., “lâ ” ni so asi tongana aturugu ti Rome afuti Jérusalem, temple ti lo, nga na aJuif kutu oko na ndo ni. Kozoni na futingo so, a tokua lani Jean Wabatizengo zo, so ayeke na wâ mingi teti tâ vorongo, “ti leke teti Seigneur azo so aleke bê ti ala ti mä Lo.” A lingbi ala changé bê ti ala ti ke asiokpari so ala sala na mbage ti mbele ti Ndia ti Moïse, na ala leke tele ti yeda na Jésus, Molenge ti Nzapa. A yeke lani Jéhovah si atokua lo na ala.​—Malachie 4:4-6; Luc 1:17; Kusala 19:4.

5. (a) Tongana Jésus aga ti wara batême, ngbanga ti nyen Jean ayeke na kite na ndo ni? (b) Batême ti Jésus aduti lani fä ti nyen?

⁵ Jésus nga ayeke lani na popo ti azo so aga na Jean ti kamata batême. Me ngbanga ti nyen lo ga? Teti lo hinga so Jésus ayeke na siokpari oko pëpe ti fa na gigi, Jean atene: “A lingbi Mo batize mbi, na Mo ga na mbi?” Me batême ti Jésus ayeke lani fä ti mbeni ye nde. Tongaso Jésus akiri tënë: “Mo sala ye so fadeso; teti a lingbi e sala si mbilimbili alingbi kue.” (Matthieu 3:13-15). Teti so Jésus ayeke lani na siokpari pëpe, batême ti lo aduti pëpe fä ti gbiango bê teti siokpari; na lo yeke lani nga na bezoin pëpe ti mû tele ti lo mveni na Nzapa, teti lo yeke mbeni oko ti mara so amû tele na Jéhovah awe. Nde na so, batême ti lo, tongana lo yeke na ngu 30, ayeke lani nde mingi teti lo, na aye ti fa so lo ga na gbele Babâ ti lo ti yayu, ti sala ye so bê ti Lo aye.

6. Jésus abâ salango ye so bê ti Nzapa aye na mbage ti lo na nene ni tongana nyen?

⁶ Ye so bê ti Nzapa aye na mbage ti Jésus abâ kusala so andu Royame (Luc 8:1). A ndu nga sandaga ti fini ti lo so ayeke mbilimbili-kue, so lo mû ti sö azo, na so ayeke gunda ti mbeni fini mbele (Matthieu 20:28; 26:26-28; aHébreu 10:5-10). Jésus amû lani na nene ni mingi ye so batême ti lo na yâ ti ngu aduti fä ni. Lo zia ambeni ye nde agboto lê ti lo pëpe. Juska na nda ti fini ti lo ge na sese, lo gbu salango ye so bê ti Nzapa aye ngangu, na kozo kusala ti lo ayeke fango tënë ti Royaume ti Nzapa.​—Jean 4:34.

Batême ti adisciple Chrétien na yâ ngu

7. Ato nda ni na Pentecôte ngu 33 N.E., ye wa, so andu batême, a tene na aChrétien ti sala?

⁷ Akozo disciple ti Jésus awara batême na yâ ngu na lege ti Jean, na pekoni a tokua ala na mbage ti Jésus, tongana azo so ayeke duti ande na yâ Royaume ti yayu ( Jean 3:25-30). Na gbe ti fango lege ti Jésus, adisciple so nga abatize ambeni zo, batême so nda ni ayeke gi oko na ti Jean ( Jean 4:1, 2). Me na Pentecôte ti ngu 33 N.E., a lingbi na yanga so ala wara, ala komanse ti mû batême na azo “na iri ti Babâ, na ti Molenge, na ti Yingo Vulu”. (Matthieu 28:19). Mo yeke bâ ande so ayeke ye ti nzoni ti kiri ti bâ nda ni.

8. Ti wara batême “na iri ti Babâ” aye ti tene nyen?

⁸ Ti wara batême “na iri ti Babâ” aye ti tene nyen? A ye ti tene ti yeda na iri ti lo, kusala ti lo, ngangu ti komande ti lo, ye so lo leke ti sala, na andia ti lo. Bâ aye so andu ni. (1) Na ndo iri ti lo, Psaume 83:19 atene: “Mo so iri ti Mo ayeke [“Jéhovah”, NW], Mo so Mo yeke Lo Ti Nduzu Ahon Kue na ndo sese kue.” (2) Âdu ti kusala ti lo, 2 aGbia 19:15 atene: ‘O Jéhovah . . . , gi Mo oko Mo yeke tâ Nzapa’. (3) Apocalypse 4:11 asala na e tënë ti ngangu ti komande ti lo tongaso: ‘Jéhovah Nzapa ti e, Mo lingbi ti wara gloire, na yango-iri, na ngangu, teti Mo sala ye kue giriri, na ala yeke, na a créé ala, teti bê ti Mo aye tongaso.’ (4) A lingbi e yeda nga so Jéhovah ayeke Lingu ti Fini, so aleke ti sö e na gbe ti siokpari na kui: ‘Salut ayeke ti Jéhovah’. (Psaume 3:8; 36:10). (5) A lingbi e yeda biani so Jéhovah ayeke Walungo Ndia ti Kota Ahon: ‘Jéhovah ayeke Juge ti e, Jéhovah ayeke Walungo Ndia ti e, Jéhovah ayeke Gbia ti e’. (Esaïe 33:22). Teti so Jéhovah ayeke aye so kue, a wa e na ngangu: “A lingbi mo ndoye Seigneur Nzapa ti mo na bê ti mo kue, na âme ti mo kue, na bibe ti mo kue.”​—Matthieu 22:37.

9. Ti wara batême ‘na iri ti Molenge’ aye ti tene nyen?

⁹ Batême ‘na iri ti Molenge’ aye ti tene nyen? A ye ti tene a lingbi zo ayeda na iri ti Jésus Christ, kusala ti lo, nga na ngangu ti komande ti lo. Iri ti lo, Jésus, aye ti tene “Jéhovah Ayeke Salut.” Lo wara kusala ti lo ndali ti so lo yeke Molenge ti Nzapa ngengele oko, kozo ye so Nzapa acréé (Matthieu 16:16; aColossien 1:15, 16). Jean 3:16 afa na e tënë so na ndo Molenge ni: “Nzapa andoye sese [azo so a lingbi ti sö ala] so tongaso, Lo mû Molenge ti Lo ngengele oko, si zo so amä na bê na Lo alingbi kui pëpe, me lo yeke na fini ti lakue lakue.” Teti so Jésus angbâ be-ta-zo juska na kuâ, Nzapa ayä lo na popo ti akinda, na amû na lo mbeni fini ngangu ti komande. Tongana ti so bazengele Paul atene, “Nzapa ayä iri ti [ Jésus] mingi” na yâ ndagigi kue, lo ga biani gi na peko ti Jéhovah mveni. A yeke ngbanga ni la “na iri ti Jésus a lingbi likuni oko oko kue akuku, . . . na a lingbi menga oko oko kue atene na gigi so Jésus Christ ayeke Seigneur, teti gloire ti Nzapa Babâ.” (aPhilippien 2:9-11). So aye ti tene a lingbi zo abata akomandema ti Jésus, so alondo biani na Jéhovah mveni.​—Jean 15:10.

10. Ti wara batême ‘na iri ti yingo vulu’ aye ti tene nyen?

¹⁰ Warango batême ‘na iri ti yingo vulu’ aye ti tene nyen? A ye ti tene yengo dä na kusala ti yingo vulu ni. Me yingo vulu ni ayeke nyen mbilimbili? A yeke ngangu ti Jéhovah so ayeke sala kusala, so na lege ni lo yeke sala si aye so lo ye aga tâ tënë. Jésus atene na adisciple ti lo: “Fade Mbi hunda Babâ, na fade Lo mû na i mbeni [wamungo maboko] si Lo lingbi duti na i lakue lakue, même Yingo ti Tene-biani”. ( Jean 14:16, 17). A yeke mû maboko na ala ande ti sala nyen? Jésus akiri atene na ala: “Fade i wara ngangu tongana Yingo Vulu aga na ndo i; na fade i ga atémoin ti Mbi na Jérusalem, na Judée kue, na Samarie, na juska na nda ti sese kue.” (Kusala 1:8). Na lege ti yingo vulu, Jéhovah afa nga lege na sungo Bible: “Tënë so a fa na iri ti Nzapa aga lâ oko pëpe na lege ti ye so zo aye, me azo asala tënë so alondo na Nzapa tongana Yingo Vulu ahon na ala.” (2 Pierre 1:21). Tongaso, e yeke yeda na kusala ti yingo vulu tongana e manda Bible. Mbeni lege nde ti yeda na yingo vulu ayeke ti hunda na Jéhovah ti mû maboko na e ti lë “lengo ti Yingo” so ayeke “ndoye, tâ ngia, siriri, be-nze-pepe, nzobe, bê ti sala nzoye, [mabe], tâ be-ti-molenge, na ngangu ti kanga nzara ti tele”.​—aGalate 5:22, 23.

11. (a) Tâ nda ti batême na ngoi ti e ayeke so wa? (b) Na lege wa batême ayeke tongana kuingo ti zo, nga kiringo ti lo na fini?

¹¹ Akozo zo so a batize ala alingbi na awango-tene ti Jésus ayeke lani aJuif nga na azo so akamata lege ti vorongo ti aJuif, a to nda ni na ngu 33 N.E. Ngoi kete na pekoni, a zi lege nga na azo ti Samarie ti wara matabisi ti ga mbeni disciple Chrétien. Na pekoni, na ngu 36 N.E., yâ ti hiringo ndo ni akono juska asi na aGentil so afâ ganza pëpe. Kozo ti wara batême, a lingbi lani azo ti Samarie na aGentil amû tele ti ala mveni na Jéhovah, ti sala na lo tongana adisciple ti Molenge ti lo. A yeke nga nda ti batême so aChrétien ayeke mû na yâ ngu laso. Ti tene zo afa biani so lo mû tele ti lo mveni awe na Nzapa, a lingbi a yôro lo kue na yâ ngu, teti batême ayeke tongana lungo zo na lege ti fä. Lindango ti mo kue na gbe ti ngu na ngoi ti batême aye ti tene so, na lege ti fä, mo kui awe na lege ti ngbele fini ti mo. Sigingo na mo na yâ ngu aduti fä ti kiringo mo na fini ti sala ye so bê ti Nzapa aye. ‘Batême oko’ so ayeke teti azo kue so aga atâ Chrétien. Na ngoi ti batême, ala ga aChrétien so ayeke aTémoin ti Jéhovah, awakua so Nzapa ahiri ala na kusala.​—aEphésien 4:5; 2 aCorinthien 6:3, 4.

12. Batême so aChrétien ayeke wara laso na yâ ngu ague oko na nyen, na tongana nyen?

¹² Ngele ti batême tongaso ayeke kota mingi na lê ti Nzapa, teti a lingbi ti mû salut. Na tapande, na pekoni so bazengele Pierre afa awe so Noé aleke arche, so na yâ ni Noé na sewa ti lo kue asö kuâ na ngoi ti Kota moa, lo sû na mbeti: “So ayeke fä ti ye so asö i fadeso, so atene, batême (batême ayeke tënë ti lungula sioye ti mitele pëpe, me a yeke tënë ti bê so ahunda Nzapa teti nzo yingo-ti-hinga), na lege ti londongo ti Jésus Christ na popo ti awakinda.” (1 Pierre 3:21, e si e sû agere ti mbeti so nde). Arche ni afa lani polele so Noé asala biani kusala so Nzapa amû na lo. Tongana kusala ti lekengo arche ni ahunzi awe, “sese so ayeke giriri a futi, teti ngu ahon ndo ti sese kue.” (2 Pierre 3:6). Me Noé na sewa ti lo, “azo miombe, asö fini ti ala na yâ arche na lege ti ngu.”​—1 Pierre 3:20.

13. Na lege ti batême ti ngu, a sö aChrétien na yâ nyen?

¹³ Laso, ambeni zo ayeke mû tele ti ala kue na Jéhovah ngbanga ti so ala mä na bê na Christ so alondo na popo ti akinda. Ti fa ni na gigi polele, ala kamata batême. Ala komanse ti sala ye so Nzapa aye ti tene a sala na ngoi ti e, na a sö ala na yâ sioni sese ti laso (aGalate 1:3, 4). A bata ala mbeni pëpe ti futi ala legeoko na sioni sese ti fadeso. A sö ala na yâ ni awe, na Nzapa amû na ala mbeni nzo yingo-ti-hinga. Bazengele Jean adë bê ti awakua ti Nzapa: “Sese so ayeke hon, na nzara ni kue, me zo so asala ye so Nzapa aye, lo duti lakue lakue.”​—1 Jean 2:17.

E sala ye alingbi na akungba ti e

14. Ngbanga ti nyen gi batême lo oko alingbi mû salut na zo pëpe?

¹⁴ A yeke duti ande na lege ni pëpe ti pensé so gi batême oko ayeke mû salut na zo. Batême ayeke duti ande kota ye gi tongana zo ni amû tele ti lo kue biani na Jéhovah na lege ti Jésus Christ, nga na pekoni lo sala ye so bê ti Nzapa aye, na dutingo be-ta-zo juska na nda ni. “Zo so agbu ngangu juska na nda ni, fade A sö lo.”​—Matthieu 24:13.

15. (a) Nzapa aye nyen laso na mbage ti aChrétien so awara batême awe? (b) Na yâ fini ti e, a lingbi e bâ nene ti dutingo disciple Chrétien tongana nyen?

¹⁵ Ye so Nzapa aye ti tene Jésus asala andu nga lege so Jésus asala kusala na fini ti lo ti zo ti mitele. A lingbi lo mû ni tongana sandaga. Ti e, a lingbi e fa tele ti e na Nzapa, na a lingbi e sala gi ye so bê ti lo aye na yâ fini ti e kue (aRomain 12:1, 2). Biani, e yeke sala pëpe ye so bê ti Nzapa aye tongana, atâa gi ngoi na ngoi, na mbana, e sala ye tongana azo ti sese so angoro e, na mungo fini ti e kue ti tomba gi peko ti aye na lege ti kion, na e sala na Nzapa gi tongaso (1 Pierre 4:1-3; 1 Jean 2:15, 16). Tongana mbeni Juif ahunda ti hinga ye wa a lingbi lo sala ti wara fini ti lakue lakue, Jésus afa na gigi nene ti dutingo na fini so ayeke na sioni oko pëpe. Me na pekoni lo gboto lê na ndo mbeni ye so ayeke kota ahon ni: nene ti duti Chrétien, mbeni disciple ti Jésus. Biani, a lingbi a duti kota ye mingi na yâ fini. A lingbi a ga pëpe na use place, na peko ti aye ti mitele.​—Matthieu 19:16-21.

16. (a) Na ndo tënë ti Royaume, kungba wa aChrétien kue ayeke na ni? (b) Tongana ti so a fa na alembeti 116 na 117, ambeni nzoni lege ti sala kusala ti Royaume ayeke so wa? (c) Tongana e mû bê ti e kue na kusala ti fango tënë, a yeke fa nyen na gigi?

¹⁶ Ge, a yeke nzoni a kiri a fa mbilimbili so, ye so Nzapa aye ti tene Jésus asala andu mbeni kpengba kusala so abâ Royaume ti Lo. A sa yingo na ndo Jésus mveni ti ga Gbia. Me tongana lo yeke lani na sese, lo fa nga tënë ti Royaume na wâ. E yeke nga na mara ti tënë ti témoin so ti fa, na aye mingi ayeke dä so apusu e ti bi tele dä na bê kue. Tongana e sala ni, e yeke fa bê ti kiri singila teti kota yanga-ti-komande ti Jéhovah, nga ndoye teti amba ti e (Matthieu 22:36-40). E yeke fa nga so e yeke beoko na aita ti e kue na ndo sese, ala kue so ayeke fa tënë ti Royaume. Na dutingo beoko na ndo sese mobimba, e yeke gue na li ni ti wara fini ti lakue lakue na ndo sese, so ayeke mbeni mbage ti Royaume ti yayu ni.

Lisoro ti dango bê

• Aye wa akpa tele na popo ti batême ti Jésus nga na batême so a yeke mû na yâ ngu laso? Akangbi wa ayeke na popo ni?

• Ti wara batême “na iri ti Babâ, na ti Molenge, na ti Yingo Vulu” aye ti tene nyen?

• Ti duti na fini alingbi na akungba so Chrétien awara tongana lo mû batême na yâ ngu aye ti tene nyen?

[Afoto na lembeti 116, 117]

AMBENI LEGE TI FA TËNË TI ROYAUME

Da na da

Na asewa

Akamarade ti place ti kua

Akamarade ti ekole

Na ndo ti alege

Salango fini vizite na azo so asala nzara ti tënë ni

Mandango Bible na azo na da ti ala