“I Bata”

“Tongaso, i bata, teti i hinga pepe lawa si Seigneur ti i ayeke ga.”​—MATTHIEU 24:42, NW.

1. Tongana nyen awakua ti Jéhovah so asala na lo aninga awe abi bê na ndo angu mingi so ala mu na kusala? Fa mbeni tapande.

MINGI ti akoli na awali so asala na Jéhovah, ngbele ye ngu mingi, ahinga tâ tene na ngoi so ala de pendere. Na tapande ti wadengo buze so, na warango perle ti kota ngele, akä ye kue so lo yeke na ni ti vo ni, awamandango Bible so ayeke na wâ ake tele ti ala mveni na amu fini ti ala na Jéhovah. (Matthieu 13:45, 46; Marc 8:34) Tene wa ayeke na bê ti ala teti so a hunda ala ti ku ngoi mingi ahon so peut-être ala bi bê dä giriri ti ba na gango tâ tene ti ye so Nzapa aleke ti sala teti sese? Bê ti ala aso oko pepe! Ala yeda na Ita A. H. Macmillan so, na pekoni so lo sala na Nzapa na bê kue teti ndulu na ngu 60, atene: “Mbi leke na bê ti mbi mingi ahon ti gbu ngangu na yâ mabe ti mbi. A sala si fini ti mbi ayeke na nda ni. Lo ngbâ ti mu maboko na mbi laso ti ba gigi ti kekereke na mbito pepe.”

2. (a) Wango wa so alingbi na ngoi ni Jésus amu na adisciple ti lo? (b) Ahundango tene wa fade e yeke ba na yâ article so?

² Ti mo a yeke tongana nyen? Atä ngu ti mo ayeke oke, ba tene ti Jésus so: “Tongaso, i bata, teti i hinga pepe lawa si Seigneur ti i ayeke ga .” (Matthieu 24:42, NW) Tene so akpengba pepe ayeke na mbeni nene tâ tene. E hinga pepe na lango wa fade Seigneur ayeke ga ti sala ye alingbi na ngbanga so afâ na ndo sioni bungbi ti aye ti fadeso, na a hunda na e pepe ti gi ti hinga ni. Nde na so, a lingbi e duti na fini na lege so tongana Seigneur aga ande, e lingbi duti na vundu pepe. Na ndo tene so, atapande wa e wara na yâ ti Bible so ayeke mu ande maboko na e ti lango pepe na ti bata? Tapande wa Jésus amu ti fa nene ti ye so? Fä wa e yeke na ni laso ti fa na gigi so e yeke na lâ ti nda ni ti sese so ake tene ti Nzapa?

Mbeni Tapande ti Gbotongo Mê

3. Tongana nyen azo mingi laso akpa azo ti ngoi ti Noé?

³ Na ndo aye mingi, azo ti laso akpa akoli na awali so aduti giriri na fini na ngoi ti Noé. Na ngoi ni kâ, sese asi singo na salango ngangu, na bibe kue ti zo “ayeke lakue gi sioni.” (Genèse 6:5) Ala mingi abi bê ti ala kue gi na aye ti fini ti lâ oko oko. Me, kozoni si lo ga na kota Moa, Jéhovah amu na azo lege ti gbian bê ti ala. Lo mu yanga na Noé ti fa tene, na Noé ayeda na ni, na salango kusala tongana “zo ti fa tene ti mbilimbili” peut-être teti ngu 40, wala ngu 50, wala même ahon so. (2 Pierre 2:5) Ye oko, azo ni ake ti mä tokua ti gbotongo mê ti Noé. Ala yeke bata pepe. Tongaso, na nda ni, gi Noé na sewa ti lo si asö kuâ na yâ fango ngbanga ti Jéhovah.​—Matthieu 24:37-39.

4. Na lege wa a lingbi ti tene so kusala ti Noé alê lengo, na tongana nyen a lingbi ti tene oko ye so na ndo kusala ti mo ti fango tene?

⁴ Kusala ti Noé alê lengo? Ti kiri tene dä ba pepe gi kete wungo ti azo so ayeda na tene ni. Biani, fango tene ti Noé awara ye so lo zia na gbele lo atä kiringo tene ti azo ni. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so a mu na azo kota lege so azi ti soro tongana ala yeke sala ande na Jéhovah wala pepe. Ti ndo ti fango tene ti mo a yeke tongana nyen? Atä azo mingi pepe akiri tene nzoni, mo yeke lê lengo mingi. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so na fango tene, mo yeke fa tene ti gbotongo mê ti Nzapa, na tongaso mo yeke sala kusala so Jésus amu na adisciple ti lo.​—Matthieu 24:14; 28:19, 20.

Kengo ti Mä Aprophète ti Nzapa

5. (a) Adutingo wa amu ndo kue na Juda na ngoi ti Habaqouq, na azo akiri tene tongana nyen na tokua ti lo ti prophétie? (b) Tongana nyen azo na Juda afa so ala ke aprophète ti Jéhovah?

⁵ Angu ngbangbo mingi na peko ti Moa, dutingo ti aye na yâ royaume ti Juda aga ngangu mingi. Vorongo yanda, ye ti kirikiri, salango ngangu, na même fango zo amu ndo kue. Jéhovah ahiri Habaqouq ti gboto mê ti azo so tongana ala gbian bê ti ala pepe, fade ye ti vundu ayeke tï na ndo ala na lege ti azo ti Chaldée, wala azo ti Babylone. (Habakuk 1:5-7) Me azo ni ake ti mä. Peut-être ala yeke tene na bê ti ala, ‘Ba, a hon ngu ngbangbo oko awe, prophète Isaïe amu mara ti gbotongo mê tongaso, me ye oko ade ti si pepe!’ (Esaïe 39:6, 7) Akota zo mingi na Juda abi bê gi pepe na ndo tokua ni, me ala ke nga awatokua ni. Na mbeni ngoi, ala tara ti fâ prophète Jérémie, na ala lingbi peut-être fade ti sala tongaso tongana Ahiqam asala mbeni ye pepe. Tongana bê ti lo aso ngbanga ti mbeni tokua ti prophétie nde, Gbia Yehoïaqim asala si a fâ prophète Ouriya.​—Jérémie 26:21-24.

6. Tongana nyen Jéhovah amu ngangu na Habaqouq?

⁶ Tokua ti Habaqouq ayeke nga polele, na a nzere na azo pepe tongana ti Jérémie, so na gbe ti yingo ti Nzapa asala tene kozoni ti dutingo yangbato ti Juda teti ngu 70. (Jérémie 25:8-11) Tongaso, e lingbi ti gbu nda ti vundu ti Habaqouq tongana lo dekongo: “O Jéhovah, a lingbi ande mbi dekongo teti ngoi oke ti hunda maboko, na mo mä pepe? Teti ngoi oke a lingbi mbi hiri mo ti mu maboko ti ke salango ngangu, na mo sö zo pepe?” (Habaqouq 1:2, NW) Na nzobe, Jéhovah akiri tene na Habaqouq na lege ti atene so akpengba mabe: “Suma ni ade teti ngoi so adiko, na lo yeke gue yeke yeke ti si na nda ni, na fade lo tene mvene pepe. Atä lo ga hio pepe, ngbâ ti ku ni; teti fade lo yeke ga tâ tene biani. Lo yeke si na ngoi ni.” (Habaqouq 2:3, NW) Tongaso, Jéhovah ayeke na mbeni “ngoi so adiko” ti kaï na ye ti kirikiri nga na salango ngangu. Tongana a ba a tene a ga hio pepe, a lingbi bê ti Habaqouq anze pepe, wala lo sala pepe si kusala ti lo adë. Nde na so, a lingbi lo “ngbâ ti ku,” lo duti na fini lâ oko oko na hingango so ngoi ni ayeke ndulu mingi. Fade lâ ti Jéhovah ayeke si tâ na ngoi ni!

7. Ngbanga ti nyen a mu zendo ti kiri ti futi Jérusalem na kozo siècle N.E.?

⁷ A futi Jérusalem, kota gbata ti Juda, ndulu na ngu 20 na pekoni so Jéhovah asala tene na Habaqouq. Na pekoni, a kiri a leke ni, na aleke aye mingi ti kirikiri so amu giriri vundu mingi na Habaqouq. Ye oko, na kozo siècle ti ngoi ti e, a kiri amu zendo ti futi gbata ni ngbanga ti so azo ti lo aduti be-ta-zo pepe. Teti lo yeke na be-nzoni, Jéhovah aleke ye ti tene azo ti bê ti mbilimbili asö kuâ. Ti so, lo sala kusala na prophète ti kota ahon, Jésus Christ lo mveni, ti fa peko ti tokua ni. Na ngu 33 N.E., Jésus atene na adisciple ti lo: “Tongana i ba aturugu angoro Jérusalem, tongaso i hinga lâ ti futingo Jérusalem aga awe. Na lâ ni so, zia azo so ayeke na Judée akpe na popo ti ahoto.”​—Luc 21:20, 21.

8. (a) Ye wa alingbi peut-être ti si la ni na ambeni Chrétien tongana ngoi ayeke hon na peko ti kuâ ti Jésus? (b) Tongana nyen atene ti prophétie ti Jésus na ndo Jérusalem aga tâ tene?

⁸ Tongana angu ayeke hon, ambeni Chrétien na Jérusalem ayeke hunda peut-être tele ti ala lawa mbilimbili si prophétie ti Jésus ayeke ga tâ tene. Teti biani, ba aye so ambeni ti ala agbanzi na tele ti ala giriri. Peut-être ala ke apendere dengo buze ndali ti so ala leke na bê ti ala ti ngbâ ti bata. Tongana ngoi ayeke hon, ala nze? Ala ba so ala yeke buba ngoi ti ala senge, na tenengo na nda ni so prophétie ti Jésus andu peut-être mbeni wagame nde so ayeke ga ande, me pepe ti ala? Na ngu 66 N.E., prophétie ti Jésus ato nda ti ga tâ tene tongana aturugu ti Rome angoro Jérusalem. Ala so angbâ ti bata agbu nda ti fä ni, ala kpe gbata ni, na ala wara mbage pepe na futingo ti Jérusalem.

Mungo Tapande ti Fa Nene ti Bata

9, 10. (a) Tongana nyen mo lingbi ti fa na lege ti ndulu tene tapande ti Jésus ti angba so ayeke ku maître ti ala ti kiri na peko ti mariage ti lo? (b) Ngbanga ti nyen kungo maître ti ala alingbi ti duti kpengba ye teti angba ni? (c) Ngbanga ti nyen a yeke ye ti nzoni teti angba ni ti duti na be-nze-pepe?

⁹ Na gbotongo lê mingi na ndo nene ti bata, Jésus ahaka adisciple ti lo na angba so ayeke ku kiringo ti maître ti ala so ague ti sala mariage. Ala hinga so lo yeke kiri ande na mbeni bï, me na ngoi wa mbilimbili? Na kozo l’heure ti sinziri ti bï? Use ni? Ota ni? Ala hinga ni pepe. Jésus atene: “Tongana lo [maître ni a] si na l’heure ti sinziri use ni, wala na l’heure ti sinziri ota ni, na lo ba aboi ayeke ku lo [abata], ngia ayeke na aboi so!” (Luc 12:35-38) Bi bê kete na dongo bê ti angba so. Kete totongo ti ye kue, kete ye kue so ayengi ayeke zingo biani kungo ti ala: ‘So ayeke maître ti e pepe?’

¹⁰ Ye ni ayeke tongana nyen tongana maître ni asi na l’heure ti sinziri use ni ti bï, so aduti na popo ti ngbonga gumbaya ti bï na bebi? Fade angba ni kue, même ala so asala kusala ngangu ngbele ye na ndapelele, ayeke duti ndulu ti yamba lo, wala ambeni alango awe? Na tongana maître ni akiri na l’heure ti sinziri ota ni ti bï, so ti tene na popo ti bebi na ngbonga ota ti ndapelele? Fade ambeni ti angba ni anze awe, wala bê ti ala aso ngbanga ti so ala ba atene maître ti ala asi hio pepe?a Gi ala so awara ala na batango ni teti singo ti maître ni si ayeke tene ala yeke na ngia. Atene ti aProverbe 13:12 ayeke lingbi biani na ala: “Ye ti beku so asi fade pepe amu kobela na bê ti zo, me tongana ye so bê aye asi, a ga keke so amu fini.”

11. Tongana nyen sambela alingbi ti mu maboko na e ti ngbâ ti bata?

¹¹ Na ngoi ti kungo ye so a ba a tene aga hio pepe, fade ye nyen ayeke mu maboko na adisciple ti Jésus ti bata lakue? Na ngoi so lo yeke na yaka ti Gethsémané, ngoi kete kozoni si a gbu lo, Jésus atene na ota ti abazengele ti lo: “I bata, i sambela, si i tï na handa pepe.” (Matthieu 26:41) Angu mingi na pekoni, Pierre, so ayeke giriri dä, amu oko wango so na afon lo Chrétien. Lo sû na mbeti: “Nda ti ye kue aga ndulu. Tongaso i bi bê ti i na lege ni, na i duti na donzi si i lingbi sambela.” (1 Pierre 4:7) A yeke polele, a lingbi a wara na yâ akusala ti e ti Chrétien ti lâ oko oko akpengba sambela. Biani, a lingbi e ngbâ ti hunda na Jéhovah ti mu maboko na e ti ngbâ ti bata.​—aRomain 12:12; 1 aThessalonicien 5:17.

12. Kangbi wa ayeke na popo ti salango tene senge senge na dutingo na donzi?

¹² Ba so Pierre atene nga: “Nda ti ye kue aga ndulu.” Na lege wa ayeke ndulu? Lege ayeke dä oko pepe teti azo ti hinga tâ lango ni na tâ ngbonga ni. (Matthieu 24:36) Ye oko, kangbi ayeke dä na popo ti salango tene senge senge, ye so Bible awa ni pepe, na ngbango ti ku nda ni, ye so a wa ni biani. (Ba 2 Timothée 4:3, 4; Tite 3:9.) Mbeni lege ti ngbâ ti ku nda ni ayeke so wa? A yeke ti bi bê mingi na ye kue so afa atene nda ni aga ndulu. Tongaso zia e kiri e ba anda ti tene omene so afa na gigi biani e yeke na lâ ti nda ni ti sese so ake Nzapa.

Anda ti Tene Omene so Afa Ni na Gigi

13. Tongana nyen prophétie ti Paul na mbeti use ti Timothée chapitre 3 afa na mo biani so e yeke na “lâ ti nda ni”?

¹³ Kozoni, e yeke ba polele gango tâ tene ti prophétie ti bazengele Paul na ndo “lâ ti nda ni.” Paul asû na mbeti: “Na lâ ti nda ni fade ngoi ti kpale na ti ngangu asi. Teti fade azo aga azo so andoye tele ti ala mveni, azo so andoye nginza, azo ti fandara, azo ti baba, awazonga, azo so amä yanga ti babâ na mama pepe, azo so akiri singila pepe, azo so ayeke be-biani pepe, azo so andoye asongo ti ala pepe, azo so aye pepe ti leke tene, azo so adiko sioni tene na ndo zo, azo so akanga nzala ti tele pepe, azo so asala pasi na mba ti ala, azo so andoye nzoye pepe, azo so akä aita ti ala, azo ti kpengba-li, azo so baba asi bê ti ala, azo so andoye ngia mingi ahon ti ndoye Nzapa, a ba ala tongana azo so abata dutingo ndulu na Nzapa me ala ke ngangu ni awe; mo vi peko na azo tongaso. Me fade azo ti sioni na azo ti handa ayeke ga gi sioni ahon, ala yeke handa azo, na a yeke handa ala.” (2 Timothée 3:1-5, 13, NW) E yeke ba pepe gango tâ tene ti prophétie so na ngoi ti e? Gi ala so ayeke kanga lê na ndo ti atâ ye so asi alingbi ti bele ni!b

14. Tongana nyen atene ti Apocalypse 12:9 na ndo Diable ayeke ga tâ tene laso, na fade na yâ ngoi kete ye nyen ayeke si na lo?

¹⁴ Use ni, e yeke ba aye so aga na peko ti tombango Satan na ayingo sioni ti lo na yayu, a lingbi na gango tâ tene ti Apocalypse 12:9 (NW). Ge, e diko: “A bi tâ kota ngbo ni na sese, ngbo ti giriri, lo so adi iri ti lo Diable na Satan, lo so ayeke handa sese kue so zo ayeke dä; a bi lo na sese, nga a bi a-ange ti lo na sese legeoko na lo.” Ye so aga na kota vundu teti sese. A yeke tâ tene so ngbele ye na ngu 1914 sese awara akota ye ti vundu mingi. Me prophétie ni na Apocalypse akiri atene so tongana abi Diable na sese, lo hinga so “lo yeke na ngoi mingi pepe.” (Apocalypse 12:12, NW) Na ngoi ni so, Satan ayeke tiri bira na adisciple ti Christ so asa yingo na ndo ti ala. (Apocalypse 12:17) E ba biani awe aye so aga na peko ti bira ti lo na ngoi ti e.c Ye oko, na yâ ngoi kete fade a yeke kanga Satan na yâ ti bukulugbu-ti-bingo si “lo lingbi handa amara mbeni pepe.”​—Apocalypse 20:1-3, NW.

15. Tongana nyen Apocalypse 17:9-11 amu ambeni ye so afa atene e yeke na ngoi ti lâ ti nda ni?

¹⁵ Ota ni, e yeke na yâ ngoi ti “gbia” miombe ni nga ti ndangba ni so a sala tene ni na yâ prophétie so ayeke na Apocalypse 17:9-11. Ge, bazengele Jean asala tene ti agbia mbasambala, so aduti fä ti angangu ti komande mbasambala ti sese: Égypte, Assyrie, Babylone, Médo-Perse, Grèce, Rome, na ngangu ti komande so ayeke na mbage use so ayeke Angleterre na États-Unis. Lo ba nga ‘mbeni gbia miombe ni’ so ‘aga na lege ti ambasambala ni.’ Gbia miombe ni so, ndangba gbia ti suma ti Jean, aduti fadeso fä ti Bendo ti Gigi. Jean atene gbia miombe so ‘ayeke gue na futingo,’ na pekoni a sala tene ti mbeni gbia nde pepe ti sese.d

16. Tongana nyen atâ ye na yâ gango tâ tene ti yanda ti suma ti Neboukadnetsar afa so e yeke na lâ ti nda ni?

¹⁶ Osio ni, e yeke na ngoi so gere ti yanda ti suma ti Neboukadnetsar aduti fä ni. Prophète Daniel afa nda ti suma ti ndima ti mbeni kota yanda so akpa zo. (Daniel 2:36-43) Ambage osio ti yanda ni so a sala na win aduti fä ti angangu ti komande nde nde ti sese, kozoni ayeke li ni (Kodoro-togbia ti Babylone) na a si na agere na ali ti gere ni (angorogbia so ayeke komande na ngoi ti e). Ayanga-ti-komande kue ti sese so fä ti ala ayeke na yâ yanda ni aba gigi awe. E yeke laso na ngoi so agere ti yanda aduti fä ni. A sala tene ti ambeni ngangu ti komande oko pepe so angbâ na peko.e

17. Tongana nyen kusala ti e ti fango tene ti Royaume akiri amu ye so afa atene e yeke na lâ ti nda ni?

¹⁷ Oku ni, e ba so ayeke sala kusala ti fango tene na ndo sese kue, ye so Jésus atene ayeke si ngoi kete kozoni si nda ti bungbi ti aye ti fadeso aga. Jésus atene la ni: “Fade afa nzo tene ti royaume so na sese kue so azo ayeke dä, tongana tene ti témoin na amara kue; na pekoni, fade nda ni aga.” (Matthieu 24:14, NW) Laso, prophétie so ayeke ga tâ tene ti kota ni mingi ahon. A yeke tâ tene so ambeni territoire ayeke dä so nzo tene ade alï dä pepe, na peut-être na ngoi so Jéhovah adiko, fade mbeni kota yanga-da ayeke zi teti akusala ti kota ahon. (1 aCorinthien 16:9) Ye oko, Bible atene pepe so fade Jéhovah ayeke ku juska afa tene ti témoin na zo oko oko kue ti sese. Nde na so, a lingbi afa nzo tene na mbeni lege so anzere na Jéhovah. Na pekoni fade nda ni aga.​—Ba Matthieu 10:23.

18. Biani, ye wa ayeke duti ande tâ tene teti ambeni ti ala so asa yingo na ndo ti ala na ngoi so kota ye ti vundu ayeke to nda ni, na a yeke hinga ye so tongana nyen?

¹⁸ Omene ni, wungo ti atâ disciple ti Christ so asa yingo na ndo ti ala ayeke kiri na peko mingi, atä so ambeni ayeke ngbâ biani na ndo sese na tongo nda ti kota ye ti vundu. Mingi ti tanga ni aga fadeso kangba mingi, na tongana angu ayeke hon, wungo ti ala so asa yingo biani na ndo ti ala akiri na peko. Ye oko, na salango tene ti kota ye ti vundu, Jésus atene: “Tongana a fâ ngoi ni so ndulu pepe, fade mitele oko awara salut pepe; me fade a fâ ngoi ni so ndulu, ngbanga ti azo so ahiri ala na gigi.” (Matthieu 24:21, 22, NW) Tongaso, fade biani ambeni zo ti Christ, “ala so ahiri ala na gigi,” ayeke ngbâ na ndo ti sese tongana kota ye ti vundu alondo ande.f

Ye Wa Ayeke Ga Ande?

19, 20. Ngbanga ti nyen fadeso a hunda na e mingi ahon ti kozoni ti ngbâ ti lango pepe na ti bata?

¹⁹ Ye nyen aku e kekereke? Apendere ngoi ade na peko ti ga. Paul agboto mê so “fade lâ ti Seigneur [“Jéhovah,” NW] aga tongana wanzi na bï.” Na salango tene ti azo so aba ala tongana azo ti ndara na lege ti sese so, lo tene: “Tongana ala yeke tene, Ndo ade siriri, na ye ti sioni alingbi ga pepe, fade fade ye ti futi atï na ndo ala.” Ni la, Paul awa azo so adiko mbeti ti lo: “Tongaso, a lingbi e lango tongana atanga ni pepe, me a lingbi e bata, e duti na donzi.” (1 aThessalonicien 5:2, 3, 6) Tâ tene, ala so ayeke gue na mbage ti abungbi ti azo ti leke siriri na nzoni dutingo ake ti ba tâ ye so asi. Mara ti azo tongaso ayeke lango biani ngangu!

²⁰ Futingo bungbi ti aye ti fadeso ayeke si ande hio mingi si adö bê ti zo. Tongaso, mo ngbâ ti ku lâ ti Jéhovah. Nzapa mveni atene na Habaqouq: “Lo yeke si na ngoi ni”! Biani, a hunda lâ oko pepe ti bata, ti duti na donzi, ahon ti fadeso.

[Akete Tene na Gbe Ni]

Mo Dabe Mo?

• Atapande wa ti yâ ti Bible alingbi ti mu maboko na e ti ngbâ ti bata?

• Tongana nyen Jésus amu tapande ti fa nene ti ngbâ ti bata?

• Anda ti ye omene wa afa so e yeke na lâ ti nda ni?

[Afoto na lembeti 3]

A. H. Macmillan asala na Jéhovah na dutingo be-ta-zo teti ndulu na angu bale omene

[Foto na lembeti 4]

Jésus ahaka adisciple ti lo na angba so azia pepe ti bata