‘Gbu ngangu! Mbi hon sese so na ngangu awe’

LANGO ti kui ti Jésus, so ti tene, lango 14 ti nze ti Nisan ti aJuif, akomanse lani na peko ti lindango ti lâ na jeudi lango 31 ti mars ngu 33. Na lakui ni so, Jésus na abazengele ti lo abungbi place oko na yâ ti mbeni da-nduzu na Jérusalem ti sala matanga ti Pâque. Tongana lo leke lani tele ti “zia sese so na ti kiri na Babâ” ti lo, Jésus afa na gigi so lo ndoye abazengele ti lo juska na nda ni (Jean 13:1). Tongana nyen? Na fango na ala apendere ye ti manda, na tongaso, ti leke ala teti ye so ayeke ku ala.

Tongana ndo angbâ lani ti vuko, Jésus atene na adisciple ti lo: ‘I gbu ngangu! Teti Mbi hon sese so na ngangu awe.’ (Jean 16:33). Ye nyen lo ye ti tene na lege ti kpengba tënë so? Mbeni ye so lo ye ti fa ayeke so: ‘Sioni so ayeke na ndo sese asala si mbi duti lâ oko pëpe na ngonzo na bê wala a pusu mbi pëpe ti kiri sioni teti sioni. Mbi zia lege pëpe na sese ni ti pusu mbi ti mû peko ti lo. Mo nga kue mo lingbi ti sala ni.’ Ye so Jésus afa na abazengele be-ta-zo ti lo na yâ andangba ngbonga ti lo na ndo sese, alingbi legeoko ti mû ande maboko na ala ti hon sese na ngangu.

Zo wa alingbi ande ti ke so sioni asi singo laso na ndo sese? Tongana nyen e yeke sala ye na mbage ti azo ti salango ye ti kirikiri nga na ala ti salango ngangu senge senge na azo? Aye so ayeke pusu e ti bata tënë na bê wala ayeke handa e ti kiri sioni teti sioni? Na lege wa bubango ti nzoni lege ti tambela so angoro e ayeke sala ngangu na ndo e? Na ndo ngangu so sioni sese so ayeke sala na ndo ti e, e yeke nga na dutingo ti e so ayeke mbilimbili-kue pëpe, na asioni nzara ti bê ti e mveni. Tongaso, e yeke na aye use ti sala bira na ni: bira so e sala na asioni ye ti sese so angoro e, nga asioni bibe so ayeke na yâ e. Tongana Nzapa amû na e maboko pëpe e lingbi biani ti ku ti sö benda? Tongana nyen e lingbi ti wara mungo maboko ti lo? Alengo wa a yeke nzoni e lë ni ti mû lege na e ti ke abibe ti mitele? Ti wara akiringo tënë na ni, zia e bi bê na ndo ye so Jésus afa lani na adisciple ti lo so lo ndoye ala mingi na ngoi ti ndangba lango ti lo na ndo sese.

Hon ndo ti baba na dutingo na tâ be-ti-molenge

Na tapande, bi bê na ndo kpale so baba alingbi ti ga na ni. Bible atene tongaso na ndo ti lo: “Fandara aga kozoni si futingo ye aga, na be-kota aga kozoni si tingo ni aga.” (aProverbe 16:18). Mbeti ti Nzapa amû nga wango so na e: “Tongana mbeni zo atene na bê ti lo, lo yeke kota zo, tongana lo yeke gi zo senge, zo so ayeke handa tele ti lo mveni.” (aGalate 6:3). Biani, baba ayeke buba ye na ayeke duti ye ti handa. E yeke sala ye na ndara tongana e ke “fandara na be-kota”.​—aProverbe 8:13.

Fandara na baba ayeke akpale so abazengele ti Jésus ayeke na ni? Na mbeni ngoi, ala papa na popo ti ala ti hinga zo wa ayeke kota ahon atanga ni (Marc 9:33-37). Na mbeni ngoi nde, Jacques na Jean ahunda na Jésus ambeni kota ndo na yâ Royaume (Marc 10:35-45). Jésus aye lani ti mû maboko na adisciple ti lo ti zi na li ti ala mara ti bibe tongaso. Ni la, na ngoi ti tengo kobe ti Pâque, lo londo, lo gbe serviette na tele ti lo, na lo to nda ti sukula gere ti adisciple ti lo. A yeke mbeni tapande so lo ye ti zia ni polele na ala ti manda. Jésus atene: “Tongana Mbi, Maître na Seigneur, Mbi sukula gere ti i, a lingbi i sukula gere ti i na popo ti i nga.” (Jean 13:14). A lingbi a zia tâ be-ti-molenge na place ti baba.

Ye oko, a yeke kete ye pëpe ti hon ndo ti baba. Ngoi kete na pekoni, me gi na yâ lakui ni so, na peko ti so Jésus asala si Judas Iscariote so ague ti kä lo asigigi, mbeni kota papa alondo na popo ti abazengele 11. Tënë wa agbu bê ti ala? Ala gi ti hinga zo wa na popo ti ala ayeke kota ahon amba ti lo! Ahon ti suku na ala, Jésus, na be-nze-pepe, akiri agboto lê ti ala na ndo nene ti sala na ambeni zo. Lo tene: “Agbia ti aGentil asala mokonzi na ndo ala, na ala di iri ti azo so akomande ala, Azo ti Sala Be-nzoni. Me a lingbi i sala tongaso pëpe. Me zo so ayeke kota ahon na popo ti i, zia lo ga tongana kete zo; na zo ti fa lege na i, zia lo ga tongana boi.” Na dango bê ti ala na tapande so, lo tene na ndo ni: “Mbi yeke na popo ti i tongana zo so asala boi.”​—Luc 22:24-27.

Abazengele agbu lani nda ti tënë so? E lingbi ti yeda, teti ngu kete na pekoni, bazengele Pierre asû na mbeti: ‘I bi bê ti i na tënë oko, i sala be-nzoni na popo ti i, i ndoye tele ti i tongana aita, i duti na be-ti-ndoye na i bâ tele ti i tongana akota zo pëpe.’ (1 Pierre 3:8). So tâ kota ye ti tene e nga kue e hon ndo ti baba na dutingo na tâ be-ti-molenge! A yeke na lege ti ndara pëpe ti tene e tomba peko ti warango kota iri, ngangu ti komande wala mbeni kota ndo. Bible atene: “Nzapa ake azo ti kpengba-li [“baba”, NW], me Lo mû grâce na azo so ayeke na tâ be-ti-molenge.” (Jacques 4:6). Legeoko nga, mbeni mato ti ndara ti giriri atene: “Futa ti tâ be-ti-molenge na kpengo mbito ti L’Eternel ayeke mosoro, na yango-iri, na fini.”​—aProverbe 22:4.

Tongana nyen ti hon ndo ti kengo tele?

Kengo tele ayeke nga mbeni salango ye ti azo mingi na ndo sese. Atâa so mbito, hingango ye oko pëpe, sioni bibe, salango ngangu, salango ye ti kirikiri, vorongo kodoro wala tënë ti mara ayeke na gbe ni, a bâ so kengo tele amû ndo kue laso (2 Timothée 3:1-4). Kengo tele asi singo nga na ngoi ti Jésus. A-Juif ake tâ lani na bê oko azo ti kamata lampo. A-Juif na azo ti Samarie ayeke sala songo oko pëpe na popo ti ala (Jean 4:9). A-Juif abâ lani nga azo ti amara wala azo so ayeke aJuif pëpe tongana ambumbuse zo. Ye oko, na ngoi so alingbi, fade lege ti vorongo so Jésus azia lani na sese ayeke ndu azo ti amara kue (Kusala 10:34, 35; aGalate 3:28). Tongaso, na lege ti ndoye, lo mû na adisciple ti lo mbeni fini ye.

Jésus atene: “Mbi mû na i fini komandema, i ndoye tele ti i na popo ti i; legeoko tongana Mbi ndoye i, a lingbi i ndoye tele ti i na popo ti i nga.” A yeke nzoni ala manda ti fa na gigi ndoye so, teti lo kiri lo tene: “Na lege so, fade azo kue ahinga i yeke adisciple ti Mbi, tongana i ndoye tele ti i na popo ti i.” (Jean 13:34, 35). A yeke lani fini komandema na lege so a hunda ti sala ye mingi ahon gi ti ndoye “zo so ayeke ndulu na mo legeoko tongana mo ndoye mo mveni”. (Lévitique 19:18). Na lege wa? Jésus azi lani yâ ti tënë so polele tongana lo tene: “So ayeke komandema ti Mbi, i ndoye tele ti i na popo ti i, legeoko tongana Mbi ndoye i. Tongana mbeni zo amû fini ti lo teti andeko ti lo, mbeni ndoye ti hon ndoye so ayeke pëpe.” (Jean 15:12, 13). A hunda ala lani ti duti ndulu ti kui teti amba ti ala na ti ambeni zo nga.

Tongana nyen azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe alingbi ti lungula sioni kengo tele na yâ fini ti ala? Na ziango na place ni ndoye so agbanzi ye na tele. Na ngoi so, azo ti be-ti-mbilimbili kutu mingi ti akete mara, angobo ti salango ye, alege ti vorongo nga na alege ti poroso nde nde ayeke sala ni. Ala lï fadeso na yâ ti mbeni bungbi so aduti beoko, so tënë ti kengo tele ayeke na yâ ni pëpe: a yeke bungbi ti aTémoin ti Jéhovah na ndo sese mobimba. Ala bata na bê atënë ti bazengele Jean so asû na gbe ti yingo vulu: “Azo kue so ake aita ti ala ayeke awafango zo, na e hinga wafango zo ayeke na fini ti lakue lakue na yâ lo pëpe.” (1 Jean 3:15). Atâ Chrétien ake gi pëpe ti sala bira, me ala yeke sala nga ngangu ti fa na gigi ndoye na popo ti ala.

Ye oko, a lingbi bibe ti e na mbage ti ala so ayeke aTémoin ti Jéhovah pëpe na so ake e ayeke tongana nyen? Na ngoi so a kanga lo na nduzu na ndo keke ti pasi, Jésus asambela lani ndali ti azo so asala sioni na lo na tenengo so: “Babâ, pardone ala, teti ala hinga ye so ala sala pëpe.” (Luc 23:34). Tongana azo so bê ti ala asi singo na tënë ti ke abo lani disciple Étienne na tênë juska na kuâ, ndangba tënë so lo tene kozoni ti kui ayeke: “Seigneur, Mo zia sioni so atï na li ti ala pëpe.” (Kusala 7:60). Jésus na Étienne agi biani aye ti nzoni même teti azo so ake ala. Kengo tele ayeke lani oko pëpe na yâ bê ti ala. Bible awa e: “A lingbi e sala ye ti nzoni na azo kue”.​—aGalate 6:10.

‘Mbeni wamungo maboko ti lakue lakue’

Tongana bungbi so lo sala na abazengele be-ta-zo ti lo 11 angbâ ti gue, Jésus atene na ala so, na yâ ngoi kete, lo yeke ngbâ ande na ala mbeni pëpe na yâ mitele (Jean 14:28; 16:28). Me, lo dë bê ti ala: ‘Fade Mbi hunda na Babâ ti tokua mbeni wamungo maboko na i. Lo yeke ngbâ na i lakue.’ (Jean 14:16, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki, 1995). Wamungo maboko ti zendo ni ayeke yingo vulu ti Nzapa. Lo yeke fa ande na ala akpengba tënë ti Nzapa so a yeke ngangu mingi ti gbu nda ni, na lo yeke dabe ala na ndo aye so Jésus afa lani na ala na ngoi ti kusala ti lo na ndo sese.​—Jean 14:26.

Tongana nyen yingo vulu alingbi ti mû maboko na e laso? Biani, Bible ayeke Tënë ti Nzapa so asû na gbe ti yingo. Azo so a sala lani kusala na ala ti sala tënë ti aprophétie na ti sû Bible asala ni ‘na gbe ti yingo vulu’. (2 Pierre 1:20, 21; 2 Timothée 3:16). Mandango Bible ti e na salango ye alingbi na ye so e manda ayeke ga na e hingango ye, ndara, gbungo nda ti ye, ngangu ti bâ yâ ti tënë, bango nda ti ye, na ti bi bê na lege ni. Tongaso, a leke e nzoni mingi ti luti na gbele angangu ti sese so, ni la pëpe?

Yingo vulu ayeke mû maboko nga na mbeni lege nde. Yingo vulu ti Nzapa ayeke mbeni kota ngangu teti salango ye ti nzoni, na mungo lege na ala so ayeke na gbe ti ngangu ti lo ti fa na gigi alengo ti Nzapa. Bible atene: “Me lengo ti Yingo ayeke ndoye, tâ ngia, siriri, be-nze-pepe, nzobe, bê ti sala nzoye, [mabe], tâ be-ti-molenge, na ngangu ti kanga nzara ti tele”. So ayeke pëpe akota lengo so e yeke na bezoin ni ti hon ndo ti anzara ti mitele na mbage ti ye ti pitan, tiri, kota-be, ngonzo nga na ambeni ye tongaso?​—aGalate 5:19-23.

Na ziango bê na ndo yingo ti Nzapa, e lingbi nga ti wara ‘ngangu so ahon ti senge ni’ ti hon ndo ti kpale wala ye ti vundu kue (2 aCorinthien 4:7). Atâa so yingo vulu alingbi pëpe ti zi atara wala ahanda, lo lingbi biani ti mû maboko na e ti gbu ngangu na yâ ni (1 aCorinthien 10:13). Bazengele Paul asû na mbeti: “Mbi lingbi sala ye kue na yâ Lo so asala si mbi wara ngangu.” (aPhilippien 4:13). Nzapa ayeke mû mara ti ngangu so na lege ti yingo vulu ti lo. So tâ bê ti kiri singila si e lingbi ti duti na ni teti yingo vulu ni! A zê ti mû ni na ala so ‘andoye Jésus na abata akomandema ti lo.’​—Jean 14:15.

“I duti na yâ ndoye ti Mbi”

Na ndangba bï ti lo na sese, Jésus atene nga na abazengele ti lo: “Zo so ayeke na komandema ti Mbi, na lo bata komandema ni, a yeke lo so andoye Mbi; na zo so andoye Mbi, fade Babâ ti Mbi andoye lo”. (Jean 14:21). Lo wa ala mingi, lo tene: “I duti na yâ ndoye ti Mbi.” (Jean 15:9). Tongana nyen ti duti wala ti ngbâ na yâ ndoye ti Babâ na ti Molenge ni ayeke mû maboko na e na yâ bira so e yeke sala na asioni nzara so ayeke na yâ bê ti e nga na asioni ye ti sese so angoro e?

Biani, e lingbi tâ ti hon ndo ti asioni nzara ti mitele tongana e yeke pëpe na mbeni kpengba nda ti tënë so apusu e ti sala ni? Tënë wa alingbi ti hon nzara ti leke mbeni nzoni songo na Jéhovah Nzapa nga na Molenge ti lo? Ernesto,a mbeni maseka-koli so atiri lani ngangu na salango ye ti pitan so lo to nda ti sala ni na ngoi so lo de kete, atene: “Mbi ye lani ti nzere na Nzapa, na mbi manda na yâ Bible so lo yeda pëpe na ye so mbi yeke sala na yâ fini ti mbi. Tongaso, mbi mû desizion ti changé salango ye ti mbi, ti sala ye alingbi na afango lege ti Nzapa. Lâ oko oko mbi yeke tiri na asioni bibe, aye ti kamene so angbâ ti ga gbâ ni gbâ ni na li ti mbi. Ye oko, mbi leke na bê ti mbi ti sö benda na yâ bira so, na mbi zia pëpe ti sambela Nzapa ti wara mungo maboko. Na peko ti angu use, mbi hon ndo ti kota mbage ti kpale ti mbi ni awe, atâa so mbi ngbâ lakue ti tiri ngangu na mbi mveni.”

Tongana e yeke tiri bira na aye ti sese so angoro e, bi bê na ndo ndangba sambela ti Jésus kozoni ti zia da-nduzu so na Jérusalem ti sigigi. Lo sambela lani Babâ ti lo ndali ti adisciple ti lo, na lo tene: “Mbi hunda Mo ti lungula ala na sese so pëpe, me ti bata ala si wato-sioni asala ye na ala pëpe. Ala yeke ti sese so pëpe, legeoko tongana Mbi yeke ti sese so pëpe.” (Jean 17:15, 16). So tâ ye ti dengo bê! Jéhovah abâ ndo na ndo ala so lo ndoye ala na lo mû ngangu na ala tongana ala duti nde na sese so.

“I mä na bê”

Batango akomandema ti Jésus alingbi biani ti mû maboko na e ti sö benda na yâ bira so e yeke tiri na asioni ye ti sese so nga na asioni nzara ti mitele ti e. Amara ti songo benda tongaso ayeke na nene ni mingi, atâa so ala lingbi pëpe ti lungula biaku sese so wala siokpari so e wara na lege ti Adam. Ye oko, a lingbi e duti na beku.

Bible atene: “Sese so ayeke hon, na nzara ni kue, me zo so asala ye so Nzapa aye, lo duti lakue lakue.” (1 Jean 2:17). Jésus amû lani fini ti lo ti zi na yâ siokpari nga na kui “zo so amä na bê na Lo”. (Jean 3:16). Na ngoi so e yeke kono hingango ye ti e na ndo ye so Nzapa aye nga aye so lo leke ti sala, zia e bata na bê wango ti Jésus: “I mä na bê na Nzapa, i mä na bê na Mbi nga.”​—Jean 14:1.

[Kete tënë na gbe ni]

[Foto na lembeti 6, 7]

Jésus awa lani mingi abazengele ti lo: “I duti na yâ ndoye ti Mbi”

[Foto na lembeti 7]

Na yâ ngoi kete, fade zingo zo na yâ siokpari nga na angangu so lo yeke sala ayeke ga tâ ye