“Nzapa ayeke Ndoye”

“Zo so ayeke na ndoye pëpe, lo hinga Nzapa pëpe, teti Nzapa ayeke Ndoye.”—1 JEAN 4:8.

ALENGO kue ti Jéhovah ayeke pendere mingi, ayeke mbilimbili-kue na anzere mingi na zo. Me lengo so ayeke pendere mingi ahon atanga ni kue ayeke ndoye ti Jéhovah. Mbeni ye nde ti gboto e tâ ngangu tongaso na mbage ti Jéhovah ahon ndoye ti lo ayeke pëpe. Nga, ye so a mû ngia na e mingi ayeke so ndoye ayeke nga lengo so Jéhovah ayeke fa ni mingi na gigi ahon atanga ni kue. E hinga ni tongana nyen?

² Bible asala mbeni tënë na ndo ndoye me so lo tene ni lâ oko pëpe na ndo ti tanga ti akota lengo ota ti Jéhovah. Mbeti ti Nzapa atene lâ oko pëpe so Nzapa ayeke ngangu, wala Nzapa ayeke mbilimbili wala même ti tene so Lo yeke ndara. Lo yeke na alengo so, na lo yeke tâ lingu ti ala ota kue. Ye oko, na ndo ti ndoye, Bible atene mbeni tënë so alï mingi na so a wara na 1 Jean 4:8: “Nzapa ayeke Ndoye”. Biani, ndoye alï tâ na yâ tele ti Jéhovah ngangu mingi. A yeke tâ gi ye ti tele ti lo mveni. Mingi ni, e lingbi ti tene so ngangu ti Jéhovah amû lege na lo ti sala ye. E lingbi ti tene nga so mbilimbili na ndara ti lo ayeke fa tongana nyen lo yeke sala mbeni ye. Me a yeke ndoye ti Jéhovah si ayeke pusu lo ti sala ye. Na ndoye ti lo asigigi lakue polele na yâ lege so lo yeke sala kusala na tanga ti akota lengo ti lo ni.

³ A yeke tene ka fani mingi so Jéhovah lo mveni ayeke ndoye. Ni la, tongana e ye ti manda ye na ndo ndoye, a lingbi e manda ti hinga Jéhovah. Tongaso, zia e bâ tënë na ndo ambeni lege so Jéhovah afa na gigi kota ndoye ti lo so.

Kota fä ti ndoye so ahon atanga ni kue

⁴ Jéhovah afa ndoye na yâ alege mingi. Me mbeni lege ni oko ayeke dä so ahon atanga ni kue. A yeke so wa? A yeke so lo tokua Molenge ti lo ti bâ pasi na ti kui teti e. E lingbi tâ na lege ni ti tene so a yeke lege ti kota ahon atanga ni kue, so a fa na ndoye na yâ mbaï. Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene tongaso?

⁵ Bible ahiri Jésus “kozo ti ye kue so Nzapa acréé”. (aColossien 1:15). Tara ti gbu li kete: Molenge ti Jéhovah aga na fini kozoni si a leke ndagigi so. Lo sala lani angu oke na tele ti Babâ ti lo? Ambeni wandara atene so ndagigi so abungbi lâ na atongoro abâ gigi lani a sala fadeso angu ngbundangbu 13 awe. Ye oko, même tongana tënë ti ala so ayeke tâ tënë biani, angu so ayeke lingbi oko pëpe na angu kue so Kozo Molenge ti Jéhovah asala na yâ fini ti lo! Me ye nyen lo yeke sala lani na yâ angu so kue? Molenge ni asala lani kusala na ngia tongana “wakode” na tele ti Babâ ti lo (aProverbe 8:30; Jean 1:3). Jéhovah na Molenge ti lo asala kusala maboko na maboko ti ga na tanga ti aye kue na fini. So tâ pendere ngoi ti ngia lani teti ala use kue! Zo wa na popo ti e alingbi ti to nda ni biani ti gbu nda ti ngangu songo so atingbi ala use kue teti angu mingi mingi tongaso? A yeke polele so kamba ti ndoye so abungbi Jéhovah Nzapa na Molenge ti lo ayeke mbeni ngangu ye so alingbi ti wara mara ni use pëpe.

⁶ Ye oko, Jéhovah atokua Molenge ti lo na sese ti tene a dü lo tongana zo. Ti sala tongaso a hunda ti tene teti angu mingi, Jéhovah ayeda ti kangbi tele ti lo na Molenge ti lo so lo ndoye lo mingi na yayu. Lo bâ na nzara ni mingi tongana nyen Jésus akono ge na sese ti ga mbeni koli so ayeke mbilimbili-kue. Tongana lo si na ngu 30, Jésus awara batême. Na ngoi ni so, Babâ ti lo ni mveni kâ na yayu asala tënë, lo tene: “So ayeke Molenge ti Mbi so Mbi ndoye Lo”. (Matthieu 3:17). Tongana Babâ ti lo abâ so Jésus asala na be-biani ye kue so aprophétie ni afa kozoni na ndo lo, na aye kue so a ku na mbage ti lo, biani a lingbi gi ti duti ye so amû ngia na Jéhovah mingi!​—Jean 5:36; 17:4.

⁷ Me na mbage nga, tara ti bâ bibe ti Jéhovah na lango 14 ti Nisan ngu 33 ti ngoi ti e tongana a kä Jésus na gbâ ti azo na ngonzo na bê agbu lo; tongana a yeke he lo, a yeke tuku ngu ti yanga na tele ti lo, na a yeke pika lo na maboko; tongana a yeke pika lo na kamba si kamba ni ayeke suru mi ti peko ti lo; tongana a pika ayâ ti maboko ti lo na ti agere ti lo na apointe na tele ti mbeni keke na a zia lo na nduzu tongaso na ngoi so azo ayeke zonga lo. Bibe ti Jéhovah ayeke tongana nyen na mango Molenge ti lo so lo ndoye mingi so ayeke dekongo na lo na yâ pasi so lo yeke bâ? Bibe ti Jéhovah ayeke lani tongana nyen na ngoi so lo bâ Jésus akui na ti bâ ti fani oko ni, ngbele ye na ngoi so a leke aye kue, so Molenge ti lo so lo ndoye mingi ayeke na fini mbeni pëpe?​—Matthieu 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:26, 38-44, 46; Jean 19:1.

⁸ Teti so atënë ayeke ndu nga bê ti Jéhovah, a hon tâ ngangu ti e azo ti fa peko ti kota ti vundu so lo wara lani tongana lo bâ Molenge ti lo so akui. Me ye so e lingbi ti fa pekoni ayeke ye so apusu Jéhovah ti zia si ye so asi. Ngbanga ti nyen Babâ ni ayeda ti wara mara ti vundu tongaso? Jéhovah afa mbeni ye ti pendere mingi na e na Jean 3:16; a yeke mbeni versê so ayeke kota ye mingi, a sala si a hiri ni “Évangile na ndulu tënë”. Versê ni atene: “Nzapa andoye sese so tongaso, Lo mû Molenge ti Lo ngengele oko, si zo so amä na bê na Lo alingbi kui pëpe, me lo yeke na fini ti lakue lakue.” Tongaso, a yeke ndoye si apusu lani Nzapa ti sala ye so. A fa mara ti kota ndoye tongaso lâ oko pëpe.

Tongana nyen Jéhovah adë bê ti e so lo ndoye e?

⁹ Me mbeni kota tënë angbâ ti bâ ni: Nzapa andoye e oko oko? Ambeni zo alingbi ti yeda so Nzapa andoye azo kue, tongana ti so Jean 3:16 atene. Me ala lingbi ti tene: ‘Nzapa alingbi lâ oko pëpe ti ndoye mbi.’ Tënë ni ayeke so Satan Zabolo ayeke ndulu ti pusu e ti bâ na yâ bê ti e so Nzapa andoye e wala ane e oko pëpe. Na mbeni mbage nga, atâa na bê ti mo, mo bâ so mo lingbi pëpe ti tene a ndoye mo wala a bâ nengo ti mo, Jéhovah adë bê ti e so awakua be-ta-zo ti lo oko oko ayeke na ngele mingi na lê ti lo.

¹⁰ Na tapande, bâ atënë ti Jésus so a sû ni na Matthieu 10:29-31 (Fini Mbuki, 2001). Ti fa so adisciple ti lo ayeke na ngele mingi, Jésus atene: ‘Azo ayeke kä akete ndeke use ndali ti kete lê ti nginza oko pëpe? Tongana Nzapa Babâ ti ala ayeda pëpe, mbeni ndeke oko alingbi ti tï na sese pëpe. Ti ala, Nzapa adiko kuä ti lï ti ala kue awe. Tongaso, ala sala mbito pëpe, ngbanga ti so ala hon akete ndeke so mingi!’ Tënë so aye ti tene nyen giriri teti awamango Jésus na kozo siècle?

¹¹ Na ngoi ti Jésus lani, ngele so a yeke kä na akete ndeke tongaso ayeke kete mingi ahon tanga ti andeke kue so a yeke kä ti tene zo ate. Gi na kete lê ti nginza oko, zo alingbi ti vo mara ti kete ndeke tongaso use. Me Jésus atene na pekoni na Luc 12:6, 7 so tongana mbeni zo amû akete lê ti nginza use, lo yeke vo ndeke oku me pëpe osio. A zia ndeke oko na ndo ti ala osio so tongana mbeni senge ndeke so ayeke na ngele oko pëpe. Peut-être mara ti andeke tongaso ayeke lani na ngele oko pëpe na lê ti azo, me Wasalango ala abâ ti lo ala tongana nyen? Jésus atene: ‘Me Nzapa agirisa mbeni kete ndeke so oko pëpe [atâa ndeke so azia na ndo ni].’ E to nda ni fadeso awe ti gbu nda ti tënë ti Jésus. Teti so Jéhovah ayeke bâ na ngele mingi lê ti ndeke oko so, e tara gi ti bâ kota ngele so lo yeke bâ na azo! Tongana ti so Jésus atene, Jéhovah ahinga anzene nzene tënë kue na ndo e, teti même lo yeke diko akuali ti e oko oko!

¹² Ambeni alingbi ti pensé so Jésus akono yâ ti tënë ti lo ahon ndo ni. Ye oko, gbu li gi na ndo tënë ti zingongo azo na kuâ. Ti kiri ti sala e, a hunda ti tene Jéhovah ahinga e tâ nzoni mingi! Lo bâ e tâ na ngele mingi si lo dabe lo na anzene nzene ye kue na ndo ti e, so andu nga asalango ye ti tele ti e so alondo na yâ mênë, nga aye kue so e manda teti angu mingi na aye so e bata na li. Tongaso, ti diko wungo ti akuali ti e so wungo ni alingbi ti si gi 100 000 tongaso ayeke duti gi mbeni kete ye tongana a haka ni na ye so lo yeke sala ande ti zingo na akuâ. Atënë ti Jésus so afa tâ pendere mingi tongana nyen Jéhovah ayeke bi bê ti lo na ndo ti e oko oko kue.

¹³ Bible afa na e mbeni ye nde so adë bê ti e na ndo ndoye ti Jéhovah. Lo yeke gi ye so ayeke nzoni na mbage ti e na lo yeke bâ ni na ngele mingi. Bâ gi tapande ti nzoni Gbia Josaphat. Tongana gbia ni asala mbeni ye ti buba, prophète ti Jéhovah atene na lo: “Teti ye so si ngonzo ti L’Eternel aga na ndo mo.” So tâ mbeni tënë ti gbu li dä biani. Me tënë ti Jéhovah angbâ gi ge pëpe. Lo tene na pekoni: “Me Lo wara mbeni ye ti nzoni na lege ti mo”. (2 Chronique 19:1-3). Atâa so ngonzo ti Jéhovah ni ayeke tâ na lege ni, a kanga lege pëpe na lo ti bâ “ye ti nzoni” so ayeke na Josaphat. So tâ ye ti dengo bê pëpe ti hinga so Nzapa ti e ayeke gi ti bâ aye so ayeke nzoni na mbage ti e atâa so e yeke mbilimbili-kue pëpe?

Mbeni Nzapa so ‘aye ti pardone’

¹⁴ Tongana e tï na yâ siokpari, vundu, kamene, na bibe ti bâ so tënë ayeke na li ti e alingbi ti pusu e ti pensé so e lingbi ande lâ oko pëpe ti sala kusala teti Jéhovah. Ye oko, dabe mo so Jéhovah ‘aye ti pardone’. (Psaume 86:5). Biani, tongana e gbian bê ti e na asiokpari ti e na e sala ngangu ti kiri ti tï na yâ ni pëpe, Jéhovah alingbi ti pardone e. Bâ gi tongana nyen Bible afa pendere mbage ti ndoye ti Jéhovah so.

¹⁵ Wasungo psaume David asala kusala na mbeni kpengba tënë ti fa peko ti pardon ti Jéhovah; lo tene: ‘Legeoko tongana est [tö] ayeke yongoro na ouest [do], tongaso, Lo lungula kengo-ndia ti e, na Lo zia yongoro.’ (Psaume 103:12). Akilomètre oke akangbi popo ti tö na do? A lingbi ti tene so popo ti ala akangbi tâ ayo mingi, si zo alingbi diko ni pëpe; tö na do alingbi lâ oko pëpe ti tingbi tele. Mbeni wandara atene so tënë ni aye ti tene so “popo ti ala ayo tâ mingi si e lingbi pëpe ti hinga ni”. Atënë ti David so a sû ni na gbe ti yingo afa na e so tongana Jéhovah apardone zo, lo yeke bi asiokpari ti e ni tâ yongoro mingi na e.

¹⁶ Mo tara awe ti zi mbeni saleté na tele ti mbeni vulu bongo? Peut-être atâa angangu so mo sala, zo angbâ lakue ti bâ saleté ni. Bâ tongana nyen Jéhovah afa ngangu ti lo ti pardone zo; lo tene: ‘Kamême siokpari ti i ayeke tongana bengba ye, fade a vulu tongana neige; kamême siokpari ti i ayeke tongana bengba ye so avuko, fade a vulu tongana kuä ti ngasangbaga.’ (Esaïe 1:18). Tënë “bengba ye” aye ti fa so nzoroko ni, so ayeke bengba, aza zango.a E lingbi lâ oko pëpe gi na ngangu ti e mveni, ti lungula saleté ti siokpari. Ye oko, Jéhovah alingbi kpaka siokpari ti e so ayeke tongana bengba ye, si avulu tongana neige wala kuä ti tele ti ngasangbaga. Ni la, tongana Jéhovah apardone asiokpari ti e, a lingbi e tene na bê ti e pëpe so saleté ti asiokpari so ayeke ngbâ teti tanga ti fini ti e kue.

¹⁷ Na yâ mbeni pendere bia ti kiringo singila so Ezéchias asala na pekoni so lo sigigi na yâ mbeni kobela so angbâ kete afâ lo, lo tene na Jéhovah: ‘Mo bi siokpari ti mbi kue na peko ti Mo.’ (Esaïe 38:17). Na ndo so, a fa Jéhovah tongana zo so ayeke lungula siokpari ti mbeni zo so agbian bê ti lo, na lo bï ni na peko ti Lo si Lo bâ ni mbeni pëpe na Lo bi bê nga dä mbeni pëpe. Mbeni buku atene so tënë ni aye ti tene: ‘Mo sala na [asiokpari ti mbi] mo bâ mo tene ala si lani pëpe.” Tënë so adë bê pëpe?

¹⁸ Na yâ mbeni zendo so lo mû ti fa kiringo na ye kue nzoni, prophète Michée afa tënë ti bê ti lo so fade Jéhovah ayeke pardone azo ti lo so agbian bê ti ala: ‘Mbeni nzapa so alingbi na Mo ayeke na ndo wa? . . . Mo diko tënë ti kengo-ndia na li ti tanga ti azo ti héritier ti Mo pëpe. . . . Fade Mo bi siokpari kue ti ala na yâ kota ngu ti ingo so alï mingi.’ (Michée 7:18, 19). Ti azo so ayeke lani na fini na ngoi ti giriri, tënë so aye ti tene nyen? Tara ti bâ kete: tongana a bi mbeni ye na yâ “kota ngu ti ingo so alï mingi”, lege ayeke dä ti kiri ti wara ye so? Tongaso, tënë ti Michée afa so tongana Jéhovah apardone e, lo lungula siokpari ti e ni biaku.

“Nzapa ti e ayeke na be-nzoni”

¹⁹ Be-nzoni ayeke mbeni mbage nde ti ndoye ti Jéhovah. Be-nzoni ayeke nyen? Na yâ Bible, ambeni tënë na yanga ti Hébreu nga na ti Grec andu tënë ti be-nzoni. Na tapande, fani mingi a sû peko ti tënë ti Hébreu ra·chamʹ na tënë “sala be-nzoni” wala “bâ mawa”. Tënë ti Hébreu so, so Jéhovah asala kusala na ni na ndo lo mveni, ague oko na tënë so a sala na kusala ti fa da ti molenge na yâ ti mama ti lo, na a lingbi ti fa pekoni tongana “be-nzoni ti mbeni mama”.

²⁰ Bible asala kusala na abibe so mbeni mama ayeke na ni na mbage ti molenge ti lo ti fa na e tënë na ndo be-nzoni ti Jéhovah. Esaïe 49:15 atene: “Wali alingbi girisa molenge ti lo so anyon me ti lo? si lo sala be-nzoni [ra·chamʹ] pëpe na molenge ti yâ ti lo. Oui, ala lingbi girisa, me fade Mbi girisa mo lâ oko pëpe.” A yeke tâ ngangu ti pensé kete so mbeni mama alingbi girisa ti mû kobe na ti bata molenge ti lo so angbâ ti nyon me ti lo. Teti biani, kete molenge tongaso ayeke na ngangu oko pëpe; bï na lâ mbeni bébé ayeke na kota nzara ti tene mama ti lo abata lo. Me mawa ni ayeke so a si awe ti tene mbeni mama agirisa molenge ti lo, mbilimbili na yâ ti “lâ ti ye ti ngangu” so (2 Timothée 3:1, 3). Me Jéhovah atene ti lo so “fade Mbi yeke girisa mo lâ oko pëpe.” Be-nzoni so Jéhovah ayeke fa na mbage ti awakua ti lo ayeke tâ kota mingi ahon fango nzobe kue so mbeni nzoni mama ayeke fa ka na mbage ti kete molenge ti lo.

²¹ Tongana nyen Jéhovah afa be-nzoni legeoko tongana mbeni babâ ti ndoye? A bâ lengo so polele na yâ lege so lo sala ye na mbage ti Israël ti giriri. Na hunzingo ti siècle 16 kozoni na ngoi ti e, azo ti Israël kutu mingi ayeke lani ngbâa na Egypte; kâ, a sala pasi na ala mingi (Exode 1:11, 14). Na yâ vundu ti ala, azo ti Israël adekongo na Jéhovah. Nzapa ti be-nzoni asala tongana nyen na gbele adengo kongo ti ala ni?

²² Adengo kongo ti ala ni andu bê ti Jéhovah. Lo tene: “Mbi bâ ye ti vundu ti azo ti Mbi so ayeke na Egypte, na Mbi mä toto ti ala . . . teti Mbi hinga pono ti ala.” (Exode 3:7). Jéhovah alingbi ti bâ gi na lê tongaso pëpe apasi so azo ti lo ayeke bâ; lo lingbi nga pëpe ti mä gi adekongo ti ala ni tongaso sân ti sala mbeni ye teti ala. Jéhovah ayeke mbeni Nzapa so ahinga ti bâ mawa ti zo. Na ti bâ mawa ti zo, so ti tene ti gbu nda ti pasi so asi na lo, ague oko na be-nzoni. Ye oko, Jéhovah ayeke duti gi tongaso ti bâ mawa ti azo pëpe; bê ti lo apusu lo ti sala ye teti ala. Esaïe 63:9 atene: “Lo ton ala na lege ti ndoye ti Lo na be-nzoni ti Lo”. Na “tïtî ngangu”, lo zi azo ti Israël na Egypte (Deutéronome 4:34). Na pekoni, lo mû na ala kobe na lege ti kpene, na lo zi ala ti gue na ala na mbeni sese ti le-kobe mingi so ayeke ga ti ala mveni.

²³ Jéhovah ayeke fa be-nzoni gi pëpe na bungbi ti awakua ti lo. Teti lo yeke Nzapa ti ndoye, lo yeke bi bê ti lo na ndo e oko oko kue. Lo yeke bi bê ti lo tâ na pasi kue so e lingbi ti hon na yâ ni. Wasungo psaume atene: “Lê ti L’Eternel ayeke na ndo azo ti mbilimbili, na mê ti Lo ayeke mä toto ti ala. L’Eternel ayeke ndulu na azo so bê ti ala afâ awe, na Lo sö ala so yingo ti ala ayeke na vundu.” (Psaume 34:16, 19). Tongana nyen Jéhovah ayeke mû maboko na e oko oko kue? A yeke lakue pëpe si lo yeke lungula ye so ayeke na gunda ti pasi ti e. Me lo leke gbâ ti aye teti ala so adekongo na lo ti wara mungo maboko. Tënë ti lo amû wango so alingbi biani ti mû maboko na zo. Na yâ kongregation, lo zia asurveillant biazo na lege ti yingo so ayeke sala ngangu ti fa na gigi be-nzoni ti lo na mungo maboko na ambeni zo (Jacques 5:14, 15). Teti lo yeke ‘Lo so amä sambela’, Jéhovah ayeke mû “Yingo Vulu na ala so ahunda Lo”. (Psaume 65:3; Luc 11:13). Mara ti aye tongaso ayeke alege so ‘Nzapa ti e ayeke fa na be-nzoni ti lo’.​—Luc 1:78.

²⁴ Tongana e bâ peko ti ndoye ti Babâ ti e ti yayu, bê ti e adö pëpe? Na yâ article so ahon, a dabe ti e so Jéhovah asala kusala na ngangu ti lo, mbilimbili ti lo, nga na ndara ti lo na lege ti ndoye teti nzoni ti e. Nga, na yâ article so, e bâ so Jéhovah afa polele ndoye ti lo na mbage ti azo nga na mbage ti e oko oko kue na ambeni lege so apika bê. Fadeso, a yeke nzoni ti tene e oko oko kue e hunda tele ti e: ‘Ndoye ti Jéhovah ayeke pusu mbi ti sala nyen?’ Zia mo kiri tënë na yengo lo na bê ti mo kue, na bibe ti mo kue, na âme ti mo kue, nga na ngangu ti mo kue (Marc 12:29, 30). Zia si lege so mo yeke sala na fini ti mo afa na gigi nzara ti bê ti mo ti ga tâ ndulu mingi na Jéhovah. Nga, zia si Jéhovah, Nzapa so ayeke ndoye, akiri aga tâ ndulu mingi na mo teti lakue lakue!​—Jacques 4:8.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo dabe mo na ni?

• Tongana nyen e hinga so ndoye ayeke kota lengo ti Jéhovah?

• Ngbanga ti nyen a lingbi ti tene so tokuango Jésus ti ga ti kui teti e ayeke lege ti kota ahon atanga ni kue so a fa na ndoye?

• Na lege wa Jéhovah afa na e so lo ndoye e oko oko kue?

• Na yâ akpengba lege wa Bible afa peko ti pardon ti Jéhovah?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1-3. (a) Bible atene nyen na ndo ndoye ti Jéhovah? Na ngbanga ti nyen tënë so ayeke tâ nde mingi? (b) Ngbanga ti nyen Bible atene so “Nzapa ayeke Ndoye”?

4, 5. (a) Lege ti kota ahon atanga ni kue so a fa na ndoye ayeke so wa? (b) Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene so Jéhovah na Molenge ti lo abungbi oko na lege ti mbeni songo ti ndoye so akpengba ahon tanga ti asongo kue?

6. Na ngoi so Jésus awara lani batême, tongana nyen Jéhovah afa na gigi tënë ti bê ti Lo na mbage ti Molenge ti lo?

7, 8. (a) Aye ti ngangu wa Jésus ahon na yâ ni na lango 14 ti Nisan, ngu 33? Na ye so kue asala nyen na ndo Babâ ti lo ti yayu? (b) Ngbanga ti nyen Jéhovah azia lege na Molenge ti lo ti bâ pasi na ti kui?

9. Satan aye si e tene ti e nyen na ndo bango ndo ti Jéhovah na mbage ti e? Me Jéhovah adë bê ti e tongana nyen?

10, 11. Tongana nyen tapande ti Jésus na ndo akete ndeke afa so e yeke na ngele mingi na lê ti Jéhovah?

12. Ngbanga ti nyen e lingbi ti hinga biani so Jésus akono yâ ti tënë ti lo ahon ndo ni pëpe tongana lo tene so Nzapa ayeke diko akuali ti e?

13. Tongana nyen tapande ti Gbia Josaphat afa na e so Jéhovah ayeke gi ti bâ aye so ayeke nzoni na mbage ti e atâa so e yeke mbilimbili-kue pëpe?

14. Tongana e sala siokpari, abibe wa alingbi ti ne na ndo e? Me e lingbi ti sala tongana nyen ti tene Jéhovah apardone e?

15. Jéhovah ayeke zi siokpari ti e ti bi ni yongoro na e tongana nyen?

16. Tongana Jéhovah apardone asiokpari ti e, ngbanga ti nyen bê ti e alingbi ti dë so lo yeke bâ e nzoni kue na pekoni?

17. Na lege wa Jéhovah ayeke bi siokpari ti e na peko ti lo?

18. Tongana nyen prophète Michée afa so tongana Jéhovah apardone e, Lo yeke lungula asiokpari ti e ni biaku?

19, 20. (a) Nda ti tënë ti yanga ti Hébreu so a sû pekoni na “sala be-nzoni” wala “sala mawa” ayeke nyen? (b) Tongana nyen Bible asala kusala na bibe ti mbeni mama teti molenge so lo dü, ti fa na e ye na ndo be-nzoni ti Jéhovah?

21, 22. Ye nyen asi na azo ti Israël na yâ Egypte ti giriri? Na tongana nyen Jéhovah akiri tënë na adengo kongo ti ala?

23. (a) Na lege wa atënë ti wasungo psaume adë bê ti e so Jéhovah ayeke bi bê ti lo mingi na ndo e oko oko kue? (b) Na yâ alege wa Jéhovah ayeke mû maboko na e?

24. Fade ndoye ti Jéhovah ayeke pusu mo ti sala nyen?

[Foto na lembeti 15]

‘Nzapa . . . amû Molenge ti Lo ngengele oko’

[Foto na lembeti 16 na 17]

‘Ala hon akete ndeke so mingi’

[Lingu ti foto ni]

© J. Heidecker/VIREO

[Foto na lembeti 18]

Bibe ti mbeni mama na mbage ti kete molenge ti lo alingbi ti fa ye na e na ndo be-nzoni ti Jéhovah