Zia bê na yingo ti Nzapa na ngoi so dutingo ti mo ayeke gbian

“Mo gi lege ngangu ti mû tele ti mo na Nzapa tongana zo so alingbi na lê ti Lo.”​—2 TIMOTHÉE 2:15.

SESE so angoro e ayeke gbian lakue. E yeke bâ guengo na li ni, na lege so apika bê, ti senda-ye na ti senda-kode; me na oko ngoi ni, e yeke bâ mbeni kota bubango ti anzoni salango ye. Tongana ti so e bâ na yâ ti article so ahon awe, a lingbi aChrétien ake yingo ti kengo Nzapa so amû ndo kue. Ye oko, tongana sese ayeke gbian, e nga e yeke gbian na yâ ambeni lege. E yeke zia dutingo molenge ti ga kota zo. E lingbi ti wara wala ti girisa mosoro, seni nga na ambeni zo so e ndoye ala. Mingi ti agbiango ye tongaso ahon ngangu ti e, na alingbi nga ti ga na ambeni kpale teti nzoni duti ti e na lege ti yingo.

² A yeke azo mingi pëpe si ayeke wara mara ti akota gbiango ye so asi lani na yâ fini ti David, molenge ti Jessé. David alondo na yâ mbeni dutingo ti berger so a hinga lo pëpe ti ga hio tongaso mbeni walombe so iri ti lo awu mingi. Na pekoni lo ga mbeni zo so akpe, teti so mbeni gbia so asala mbanda ayeke gi lo tongana ti so a yeke gi na mbeni nyama ti fâ lo. Na peko ti ye so, David aga gbia nga mbeni walombe. Lo gbu ngangu na gbele aye ti vundu so aga na peko ti kota siokpari so lo sala. Lo hu pono teti kota kpale nga na kangbi so aga na yâ ti sewa ti lo. Lo wara mosoro, lo ga mbakoro na lo hinga ambeni kpale so gango mbakoro aga na ni. Ye oko, atâa gbâ ti agbiango ye so asi na lo so, na yâ ti fini ti lo kue David afa na gigi ziango bê kue na Jéhovah nga na yingo ti Lo. Lo sala lani ngangu ti fa tele ti lo na Nzapa tongana “zo so alingbi na lê ti Lo,” na Nzapa ahiri deba nzoni na ndo lo (2 Timothée 2:15). Atâa so dutingo ti e ayeke nde na ti David, e lingbi ti manda ye na lege so lo sala ye na gbele aye so asi na yâ fini ti lo. Tapande ti lo alingbi ti mû maboko na e ti hinga tongana nyen e lingbi ti ngbâ ti wara mungo maboko ti yingo ti Nzapa tongana aye ayeke gbian na yâ fini ti e.

David: nzoni tapande ti dutingo na tâ be-ti-molenge

³ So lo de maseka, David ayeke lani mbeni kota zo pëpe, même na yâ ti sewa ti lo. Tongana prophète Samuel ague lani na Bethléhem, babâ ti David afa na lo amolenge mbasambala na popo ti ala miombe so lo yeke na ni. A zia David, tanga ti molenge ni, ti bata ataba. Ye oko, Jéhovah asoro David ti ga gbia ti Israël. A hiri lo na yaka ti ga. Na pekoni, tondo ti Bible ni atene: “Samuel akamata nza ti mafuta ti lo, na lo sa mafuta na li ti David na popo ti aita ti lo. Na tâ lâ ni so, Yingo ti L’Eternel aga na ndo lo.” (1 Samuel 16:12, 13). Na yâ fini ti lo kue, David azia bê ti lo na yingo ni so.

⁴ Na yâ ngoi kete, a yeke yä maseka berger so ti ga zo so iri ti lo awu mingi na yâ kodoro ti lo. A hiri lo ti sala na gbia na ti pika mozoko teti lo. Lo fâ Goliath, mbeni walombe so ayeke tâ sioni mingi, si même akota turugu ti Israël asala mbito ti lo. Tongana a zia lo mokonzi ti azo ti bira, David ahon aPhilistin na ngangu. Azo ni aye lo mingi, na ala leke abia ti sepela na lo. Kozoni na so, mbeni wamungo wango ti Gbia Saül afa maseka David gi pëpe tongana mbeni zo so ‘asala bia nzoni mingi’ na harpe, me nga tongana ‘zo ti ngangu na zo ti bira, na zo so ayeke na mayele ti sala ye mingi, zo so ayeke na nzo tele’.​—1 Samuel 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.

⁵ A lingbi ti tene so David ayeke lani na anzoni lengo kue so zo aye ti wara: yango-iri, pendere ti tele, dutingo maseka, salango tënë na kode, akode ti pikango mozoko, ngangu ti turugu nga na yengo dä ti Nzapa. Mbeni oko ti aye so alingbi lani ti sala si lo sala baba, me a yeke tongaso pëpe. Bâ kiringo tënë ti David na Gbia Saül so aye ti mû na lo molenge ti lo ti wali na mariage. Na tâ be-ti-molenge, David atene: “Mbi yeke zo [wa]? na asongo ti mbi, azo ti da ti babâ ti mbi ayeke azo [wa]? si mbi ga kogara ti gbia.” (1 Samuel 18:18). Na salango tënë na ndo versê so, mbeni wagingo nda ti ye asû na mbeti: “David aye lani ti tene so a yeke pëpe akode ti lo, wala kota ndo ti lo na popo ti azo ni wala molongo ti akotara ti lo si amû lege na lo ti tene so lo lingbi na yekiango ndo so, na dutingo kogara ti gbia.”

⁶ Dutingo na tâ be-ti-molenge ti David aluti lani na ndo hingango so, na alege kue, Jéhovah ayeke tâ kota mingi ahon azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe. Bê ti David adö so Nzapa ayeke bi bê ti lo na zo (Psaume 144:3). David ahinga nga so a yeke gi ngbanga ti so Jéhovah afa na gigi tâ be-ti-molenge, na salango tele ti lo kete ti mû maboko, ti bata na ti bi bê na lo si lo lingbi wara kota ndo so (Psaume 18:36). So mbeni pendere ye ti manda teti e! A lingbi lâ oko pëpe e sala baba teti akode ti e, akusala ti e nga na amatabisi ti e na yâ kusala ti aChrétien. Bazengele Paul asû na mbeti: “Na tongana a mû na mo, teti nyen mo yä iri ti mo? legeoko tongana mo yä iri ti mo tënë ti ye so mo mveni mo wara.” (1 aCorinthien 4:7). Ti wara yingo vulu ti Nzapa nga na yengo dä ti lo, a lingbi e gi ti lë tâ be-ti-molenge na ti bata ni.​—Jacques 4:6.

“I futa kula ti i mveni pëpe”

⁷ Atâa so gloire ti David ague na lo pëpe ti sala baba, a dü na yâ Gbia Saül (so yingo ti Nzapa azia lo awe) mbeni sioni mbanda so apusu lo gi ti fâ David. David asala sioni pëpe, me lo kpe teti so fini ti lo ayeke na yâ kpale na lo ngbâ ti lango na yando. Na mbeni ngoi so lo zia pëpe ti tomba peko ti David, Gbia Saül alï na yâ ti mbeni dû ti tênë sân ti hinga so David na azo ti lo ahonde tele ti ala na yâ ni. Azo ti David awa lo ti gbu lege so azi na lo, so na lê ti ala Nzapa si aleke ni, ti fâ Saül. E tara ti bâ na li so ala yeke na yâ dû ti tênë so avuko, na ala yeke tene atënë so na kete go na David: “Mo bâ, laso ayeke lâ ni so L’Eternel asala tënë ni na mo, Lo tene, Bâ, fade Mbi zia wato ti mo na tïtî mo, si mo sala na lo ye so bê ti mo aye.”​—1 Samuel 24:3-7.

⁸ David ake ti sala sioni na Saül. Na dutingo na mabe nga na be-nze-pepe, lo zia tënë ni na maboko ti Jéhovah. Na pekoni so gbia ni asigigi na yâ dû ti tênë ni, David adekongo na peko ti lo na lo tene: “Zia L’Eternel afâ ngbanga na popo ti mbi na mo, fade L’Eternel afuta kula ti mbi na mo; me fade mbi zia maboko ti mbi na ndo mo pëpe.” (1 Samuel 24:13). Atâa so lo hinga so Saül asala ye na lo na lege ni pëpe, David afuta kula lo mveni pëpe; lo sala nga sioni tënë na Saül wala na ndo ti lo pëpe. Na ambeni ngoi nde, David agbanzi tele ti lo ti futa kula lo mveni. Nde na so, lo zia bê ti lo na ndo Jéhovah ti leke tënë ni mbilimbili.​—1 Samuel 25:32-34; 26:10, 11.

⁹ Na tapande ti David, mo lingbi ti wara mara ti atara so. Peut-être akamarade ti mo ti ekole, amba ti mo ti place ti kua, azo ti sewa ti mo wala ambeni zo nde so akangbi pëpe atënë ti mabe ti mo alingbi ti sala ngangu wala ti kanga lege na mo. Kiri sioni na ala pëpe. Ku Jéhovah, na hunda na lo ti wara mungo maboko ti yingo vulu ti lo. Peut-être bê ti ala so amä na bê pëpe ayeke dö teti nzoni tambela ti mo, na ala yeke ga ande awamabe (1 Pierre 3:1). Atâa ye wa asi, hinga biani so Jéhovah ayeke bâ dutingo ti mo, na lo yeke sala mbeni ye ande ngbanga ni na ngoi so lo soro ni. Bazengele Paul asû na mbeti: “I futa kula ti i mveni pëpe, me i zia lege na ngonzo ti Nzapa; teti Mbeti ti Nzapa atene, Kula ayeke ti Mbi; fade Mbi futa kula ni, [Jéhovah] atene.”​—aRomain 12:19.

“I mä wango-tene”

¹⁰ Tongana angu ayeke hon, David aga mbeni gbia so azo andoye lo mingi na so iri ti lo awu mingi. Pendere tapande ti lo ti dutingo be-ta-zo lakue nga na apendere psaume so lo sû ti sepela na Jéhovah alingbi ti sala si a bâ lo tongana mbeni koli so ayeke tï lâ oko pëpe na yâ kota siokpari. Ye oko, lo tï biani na yâ ni. Mbeni lâ, na ndo da ti lo, gbia ni abâ mbeni pendere wali so ayeke sukula ngu, na lo gi ti hinga atënë na ndo ti lo. So lo hinga so a yeke Bath-Séba, wali ti Urie so ague na bira, David atokua ti hiri lo na lo bungbi na lo. Na pekoni, lo mä so wali ni ayeke na ngo. So ayeke duti ande ye ti kota kamene tongana azo aga ti hinga ni! Na gbe ti Ndia ti Moïse, lango-sioni ayeke lani mbeni siokpari so alingbi na kuâ. David abâ ti lo so lo lingbi lani ti honde siokpari ni. Ni la lo tokua yanga na aturugu ni, na lo hunda Urie na ngangu ti kiri na Jérusalem. David ayeke na beku so Urie ayeke bungbi na Bath-Séba na bï ni so, me ye ni asi tongaso pëpe. Teti so lo yeke ndulu ti sala ye kue, David akiri atokua Urie na bira ni na mbeni mbeti ndali ti Joab, mokonzi ti aturugu. Mbeti ni afa so a lingbi a zia Urie na lê ti bira ni, na ndo so lo lingbi ti wara kuâ. Joab asala tongaso, na a fâ Urie. Na pekoni so Bath-Séba asala mua teti ngoi so a hunda, David amû lo ti ga wali ti lo.​—2 Samuel 11:1-27.

¹¹ Ti bâ ni nzoni, mayele ti David atambela na lege ni. Ye oko, a lingbi David ahinga so aye ni kue ayeke polele na gbele Jéhovah (aHébreu 4:13). Tongana anze ahon awe, a dü molenge ni. Na pekoni, na gbe ti fango lege ti Nzapa, prophète Nathan ague abâ David. Prophète ni afa na lo tapande ti mbeni zo ti mosoro so, atâa so lo yeke na gbâ ti ataba, lo mû oko taba ti mbeni koli, so ayeke wanzinga na so andoye taba ti lo ni so mingi, na lo fâ lo. Mbaï ni azingo bibe ti fango ngbanga mbilimbili na bê ti David, me lo bi bê ti lo oko pëpe so a honde mbeni tënë na yâ ni. David afâ ngbanga hio na li ti zo ti mosoro so. Ngonzo ti lo alondo tongana wâ, na lo tene na Nathan: “Zo so asala ye so, a lingbi lo kui.”​—2 Samuel 12:1-6.

¹² Prophète ni akiri tënë na lo: “Mo yeke zo ni so!” David alondo ti fâ ngbanga na li ti lo mveni. Kite ayeke dä pëpe so kota ngonzo so alondo fade hio na bê ti David agbian ti ga kota kamene nga na vundu. Teti so tënë ahunzi na yanga ti lo, lo dengi mê ti mä Nathan so ayeke fa na lo ngbanga ti Jéhovah so lo lingbi ti kpe ni pëpe. Ambeni tënë ti dë bê ti lo ayeke dä pëpe. David ake tënë ti Jéhovah na salango ye so ayeke sioni. A yeke na lege ti épée ti wato si lo fâ Urie pëpe? Fade épée ayeke zia da ti lo pëpe. Lo mû wali ti Urie na hondengo ni pëpe? Fade mara ti ye ti sioni so ayeke ga na ndo lo, pëpe na hondengo ni, me na gbele azo kue.​—2 Samuel 12:7-12.

¹³ Ye ti nzoni so a lingbi ti tene na ndo David ayeke so lo bele siokpari ti lo pëpe. Lo sala ngonzo pëpe na tele ti prophète Nathan. Lo bi tënë na li ti ambeni zo nde wala lo gi ti zi tënë ti ye so lo sala so na li ti lo pëpe. Teti a zia lo fadeso na gbele asiokpari ti lo, David ayeda na ni na lo tene: “Mbi sala sioye so ake L’Eternel!” (2 Samuel 12:13). Psaume 51 afa kota vundu ti lo teti siokpari ni nga na tâ gbiango bê ti lo. Lo hunda mingi na Jéhovah: “Tomba mbi yongoro na tele ti Mo pëpe; na Mo lungula Yingo Vulu ti Mo na yâ mbi pëpe.” Lo mä na bê so Jéhovah, na yâ be-nzoni ti lo, alingbi ti ke pëpe “bê so afâ awe na [so] ayeke na vundu” ndali ti siokpari (Psaume 51:13, 19). David angbâ lani ti zia bê ti lo na yingo ti Nzapa. Atâa so Jéhovah abata David nde pëpe na asioni ye so asi na peko ti siokpari ti lo, Lo pardone lo.

¹⁴ E kue e yeke mbilimbili-kue pëpe, na e kue e sala siokpari (aRomain 3:23). Ngoi na ngoi e lingbi ti tï na yâ kota siokpari, tongana ti so David asala. Legeoko tongana mbeni babâ ti ndoye ayeke se amolenge ti lo, Jéhovah ayeke se nga ala so agi ti sala na lo. Sengo ndo ayeke ga na aye ti nzoni, me zo ayeke yeda na ni hio pëpe. Biani, ngoi na ngoi, sengo ndo ayeke “ye ti vundu”. (aHébreu 12:6, 11). Ye oko, tongana e “mä wango-tene”, e lingbi ti kiri ti leke songo ti e na Jéhovah (aProverbe 8:33). Ti ngbâ lakue ti wara deba nzoni ti yingo ti Jéhovah, a lingbi e yeda na sengo ndo na e gi ti duti azo so Nzapa ayeda na ala.

Zia bê ti mo pëpe na mosoro so ayeke hunzi

¹⁵ Mbeni ye oko ayeke dä pëpe so afa atene David ayeke lani na kota ndo wala sewa ti lo ayeke lani na mosoro mingi. Ye oko, na yâ angoi ti dutingo gbia ti lo, lo wara lani gbâ ti mosoro. Tongana ti so mo hinga, mingi ti azo aye gi ti bungbi mosoro teti ala mveni; na kota bê, ala yeke gi ti maï ni wala ala yeke sala kusala na ni na lege ti kion. Ambeni ayeke sala kusala na nginza ti ala ti yä iri ti ala mveni (Matthieu 6:2). David asala lani kusala na mosoro ti lo na mbeni lege so ayeke nde. Lo yeke ku lani kungo ti yekia Jéhovah. David afa lani na Nathan nzara ti lo ti leke mbeni temple teti Jéhovah na ti zia na yâ ni arche ti mbele, so na ngoi ni kâ “ayeke na gbe ti rideau” na Jérusalem. Abibe ti David anzere lani na Jéhovah, me na lege ti Nathan lo tene na David so fade Salomon, molenge ti lo, si ayeke leke temple ni.​—2 Samuel 7:1, 2, 12, 13.

¹⁶ David abungbi lani ambeni ye ti tene a sala kusala na ni na yâ kota pialo ti lekengo ye so. Lo tene na Salomon: “Mbi leke ye teti da ti L’Eternel. Mbi leke talent ti lor [saki] ngbangbo oko, talent ti argent [saki] oko lege [saki] oko, na gengere na wen so zo alingbi diko kilo ni pëpe teti a yeke mingi mingi; mbi leke keke na tênë nga, na mo lingbi zia mbeni dä.” Na lege ti mosoro ti lo mveni, David amû atalent ti lor 3 000 na atalent ti argent 7 000a (1 Chronique 22:14; 29:3, 4). David ayeke fa na gigi bê ti mû ye so, pëpe ti gboto lê na ndo ti lo mveni, me ayeke lani mbeni fä ti mabe ti lo nga na ti mungo tele ti lo kue na Jéhovah Nzapa. Teti so lo hinga so Jéhovah ayeke Lingu ti amosoro ti lo, lo tene na Lo: “Ye kue aga na lege ti Mo, ye so e mû na Mo ayeke gi ye ti maboko ti Mo mveni.” (1 Chronique 29:14). Bê ti David apusu lo ti sala ye kue so lo lingbi ti sala ti maï lege ti vorongo so ayeke na sioni oko pëpe.

¹⁷ Na tapande ti David, zia e sala kusala na aye ti e ti mitele ti sala na ye ti nzoni. Ahon ti gi mbeni dutingo na fini so asi singo na aye ti mitele, a yeke nzoni ti gi ti duti zo so alingbi na lê ti Nzapa, teti ye so ayeke lege ti tâ ndara nga na tâ ngia. Paul asû na mbeti: “Mo wa ala so ayeke na mosoro na sese so, si bê ti ala aga kota pëpe, na ala zia bê ti ala pëpe na mosoro so fade awe, me na Nzapa, Lo so amû na e ye mingi, ye kue ti mû ngia na e. A lingbi ala sala nzoni, a lingbi nzo kusala ti ala awu; ala mû ye mingi na azo na ala kangbi ye na azo; tongaso na lege ti ye so ala bungbi teti ala mveni, ala leke nzo gere teti lâ ni so ayeke ga, si ala lingbi gbu fini so ayeke tâ fini biani.” (1 Timothée 6:17-19). Atâa e yeke azo ti mosoro wala awanzinga, e zia bê ti e na yingo ti Nzapa na e tomba peko ti mbeni dutingo na fini so ayeke sala ande si e yeke na ‘mosoro na gbele Lo’. (Luc 12:21). Mbeni ye oko ti hon dutingo zo so Babâ ti e ti yayu, so asi singo na ndoye, ayeda na lo ayeke dä pëpe.

Mû tele ti mo na Nzapa tongana zo so alingbi na lê ti Lo

¹⁸ Na yâ fini ti lo kue, David agi lani ti duti zo so alingbi na lê ti Jéhovah. Na yâ mbeni bia, lo tene: “Sala be-nzoni na mbi, O Nzapa, sala be-nzoni na mbi, teti âme ti mbi akpe na Mo ti bata tele ti lo.” (Psaume 57:2). Peko ti ziango bê ti lo na Jéhovah angbâ senge pëpe. David aga lani mbakoro, na “ngu ti lo alingbi na lo”. (1 Chronique 23:1). Atâa so David atï na yâ akota girisango lege, azo ayeke dabe na lo tongana mbeni oko ti atémoin ti Nzapa so afa lani na gigi mbeni mabe so ayeke nde mingi.​—aHébreu 11:32.

¹⁹ Tongana dutingo ti mo ayeke gbian, dabe ti mo so, legeoko tongana ti so Jéhovah amû lani maboko nga na ngangu na David, na Lo se nga lo, Lo lingbi ti sala tongaso na mo. Na tapande ti David, bazengele Paul aluti lani na gbele gbâ ti agbiango ye ti fini. Ye oko, lo nga lo ngbâ be-ta-zo na ziango bê ti lo na yingo ti Nzapa. Lo sû na mbeti: “Mbi lingbi sala ye kue na yâ Lo so asala si mbi wara ngangu.” (aPhilippien 4:12, 13). Tongana e zia bê ti e na Jéhovah, lo yeke mû maboko na e ti hon na ngangu, teti lo ye biani si e hon na ngangu. Tongana e mä lo na e ga ndulu na lo, lo yeke mû ande ngangu na e ti sala ye so bê ti lo aye. Na tongana e ngbâ ti zia bê ti e na yingo ti Nzapa, e yeke wara ande lege ti ‘mû tele ti e na Nzapa tongana zo so alingbi na lê ti Lo’ fadeso nga teti lakue lakue.​—2 Timothée 2:15.

[Kete tënë na gbe ni]

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

• Tongana nyen e lingbi ti bata tele ti e na salango baba?

• Ngbanga ti nyen a lingbi e futa kula e mveni pëpe?

• Bango ndo wa a lingbi e duti na ni na ndo sengo ndo?

• Ngbanga ti nyen a lingbi e zia bê na Nzapa, me na mosoro pëpe?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. Agbiango ye wa alingbi ti duti mbeni kpale teti nzoni duti ti e na lege ti yingo?

2. Tongana nyen fini ti David agbian?

3, 4. Tongana nyen David alondo na yâ dutingo ti mbeni maseka berger so a hinga lo pëpe ti ga mbeni zo so iri ti lo awu mingi?

5. Aye wa alingbi fade ti sala si David asala baba? Na tongana nyen e hinga so lo ga tongaso pëpe?

6. Ngbanga ti nyen a lingbi e gi ti lë tâ be-ti-molenge?

7. Lege wa azi lani na David ti fâ Gbia Saül?

8. Ngbanga ti nyen David agbanzi tele ti lo ti futa kula lo mveni?

9. Ngbanga ti nyen a lingbi e kiri sioni teti sioni pëpe tongana e wara kangango lege wala salango ngangu?

10. Tongana nyen David atï na yâ siokpari? Na tongana nyen lo tara ti honde ni?

11. Tapande wa Nathan afa na David? Na David asala ye na gbele ni tongana nyen?

12. Ngbanga wa Jéhovah afâ ni na li ti David?

13. David asala ye tongana nyen na gbele sengo ndo ti Jéhovah?

14. A lingbi e sala ye tongana nyen na gbele sengo ndo ti Jéhovah?

15. (a) Tongana nyen ambeni zo ayeke sala kusala na amosoro ti ala? (b) Tongana nyen David aye lani ti sala kusala na mosoro ti lo?

16. Aye wa David abungbi ni teti lekengo temple?

17. Tongana nyen wango so ayeke na 1 Timothée 6:17-19 andu zo ti mosoro nga na wanzinga?

18. Na lege wa David azia mbeni pendere tapande na aChrétien?

19. Tongana nyen e lingbi ti mû tele ti e na Nzapa tongana zo so alingbi na lê ti Lo?

[Foto na lembeti 16, 17]

David azia lani bê ti lo na yingo ti Nzapa na lo gi ti lingbi na lê ti Lo. Mo nga kue?

[Foto na lembeti 18]

“Ye kue aga na lege ti Mo, ye so e mû na Mo ayeke gi ye ti maboko ti Mo mveni”