Amiracle: Tâ ye wala senge pande?

MBENI mbeti so a sû na tele ti mbeni kutukutu agboto lê ti mbeni koli. Mbeti ni atene: “Amiracle asi: I hunda tënë ni na a-ange.” Atâa so koli ni amä na bê na Nzapa, lo hinga lani nda ti tënë ni oko pëpe. Mbeti ni aye ti tene so wakpengo na kutukutu ni amä na bê na amiracle? Wala, nde na so, a yeke lani gi mbeni tënë ti ngia so afa atene mango na bê na amiracle nga na a-ange ayeke dä pëpe?

Peut-être tënë so wasungo mbeti ti kodoro ti Zamani Manfred Barthel atene ayeke gbu bê ti mo. Lo tene: “Tënë miracle ayeke mbeni tënë so akangbi popo ti awadikongo mbeti na groupe use so ayeke mä tele pëpe.” Ala so amä na bê na amiracle ayeda na bê kue so amiracle asi biani, na peut-être ala si fani mingi.a Na tapande, na Grèce, a fa so na yâ ti angu so ahon, awamabe atene so amiracle asi peut-être fani oko na yâ ti nze. Ye so apusu lani kota bua ti Église Orthodoxe ti Grèce ti mû gbotongo mê so: “Awamabe ayeke mû Nzapa, Marie na asaint tongana asenge zo fadeso. A lingbi awamabe asala ye ahon ndo ni tongaso pëpe.”

Na yâ ti ambeni kodoro, mango na bê na amiracle ayeke mbeni ye so azo mingi ahinga pëpe. Na ngu 2002, ndokua ti gingo nda ti aye ti gbata ti Allensbach, na Zamani, asigigi na mbeni tondo so afa atene azo 71 na ndo ti azo 100 abâ amiracle tongana tâ ye pëpe. Ye oko, tongana a kangbi yâ ti azo so 3, mbage ni 1 ayeda na amiracle, so na popo ni ambeni wali 3 so atene ala wara mbeni tënë na mbage ti Vierge Marie. A ninga mingi pëpe na peko ti so ala tene Marie (so na tele ti lo a-ange na mbeni bungu oko) asi na ala, mbeti-sango Westfalenpost atene: “Ti fadeso, a yeke apèlerin ndulu na 50 000, si ague ti gi sava ti tele, nga na azo so tënë ti suma ti awali ota so agbu bê ti ala.” Na ndo ni, a ku lani ti tene azo 10 000 akungbi ti gue na kete kodoro so ti tene ala bâ nga singo ti Marie. Azo atene so amara ti singo ti Marie tongaso asi ândö na Lourdes, na France, na 1858, nga na Fátima, na Portugal, na 1917.

Ka ti aÉglise so amä na bê na Christ pëpe?

Peut-être na yâ vorongo ti azo kue, mango na bê na amiracle ayeke dä. Mbeni bakari (The Encyclopedia of Religion) atene so azo so azia na sese nzapa ti Bouddhisme, ti aChrétien na ti Islam ayeke na abango ndo nde nde na ndo ti amiracle; me bakari ni atene: “Mbaï ti avorongo so kue afa polele so amiracle na atondo ti amiracle so asi ayeke na yâ ti atënë ti mabe ti azo.” Bakari so atene so “ngoi na ngoi, Bouddha lo mveni asala lani amiracle.” Na pekoni so “Bouddhisme asi na Chine, fani mingi amissionnaire ni afa so ala yeke nga na ngangu ti sala aye ti kpene.”

Na peko ti salango tënë ti aye so azo abâ tongana atâ miracle, bakari ni atene ti hunzi na ni: “Ambeni zo alingbi peut-être ti yeda na mbaï ti amara ti miracle kue tongaso pëpe, so awasungo mbaï ti fini ti azo ti Nzapa asû; me kite ayeke pëpe so ala sala ambaï so ndali ti gonda na Bouddha, lo so amû na akpengba disciple ti lo ngangu ti sala amiracle tongaso.” Gi oko bakari ni atene na ndo Islam: “Mingi ti amusulman angbâ ti ku amiracle. Atënë so akotara asû, wala ahadīth, afa so Mahomet asala lani amiracle na lê ti azo fani mingi. . . . Même asaint so akui awe, azo amä na bê so ala yeke sala amiracle na ndo dû ti kuâ ti ala ndali ti abe-ta-zo, na azo ayeke hunda mungo maboko ti ala na bê kue.”

Ti amiracle na yâ vorongo ti aChrétien, a yeke tongana nyen?

Mingi ti ala so ayeda na vorongo ti aChrétien amä tele pëpe. Ambeni abâ tongana tâ ye atondo so Bible asû na ndo amiracle so Jésus Christ wala awakua ti Nzapa so ayeke kozo na ngoi ti aChrétien asala. Ye oko, azo mingi ayeda na Martin Luther, walekengo ye na yâ Église ti aProtestant. Mbeni bakari (The Encyclopedia of Religion) atene na ndo ti lo: “Luther na Calvin atene lani so ngoi ti amiracle ahon ândö awe na a lingbi zo aku ti tene ala kiri asi mbeni pëpe.” Oko bakari so atene so Église Catholique angbâ ti yeda na amiracle, “me lo tara ti fa pëpe nda ni so amiracle asi.” Ye oko, “awandara ti aProtestant ahinga na nda ni so vorongo ti aChrétien andu mingi ni nzoni tambela, me Nzapa wala mbeni ye so alondo na mbeni ndo so lê abâ pëpe ayeke sala ngangu mingi pëpe na ndo fini ti azo.”

Ambeni zo so atene ala yeke aChrétien, so na popo ni ambeni mokonzi-nzapa, adë kite so amiracle so a fa ni na yâ ti Bible ayeke atâ ye so asi. E mû tapande ti kete keke ti kî so wâ agbi na yâ ni so a fa ni na Exode 3:1-5. Buku Tâ ye so Bible atene (Angl.) afa so, na Zamani, awandara ti fango ye na ndo Nzapa abâ atënë ni tongana mbeni mbaï ti tâ miracle pëpe. Nde na so, ala fa nda ni tongana “mbeni fä ti ngangu tiri so Moïse ayeke sala ni na yingo-ti-hinga ti lo.” Na buku ni atene na ndo ni: “A lingbi ti bâ wâ so aza tongana afleur so asigigi na yâ lumière ti lâ na gbele singo ti Nzapa.”

Mo lingbi ti bâ so fango nda ti ye tongaso zo alingbi ti yeda ni pëpe. Tongaso, a lingbi mo yeda na ye wa? A yeke tâ na lege ni ti yeda so amiracle asi lâ oko pëpe? Me ka ti amiracle ti ngoi ti e? Teti e lingbi pëpe ti hunda tënë ni na a-ange, zo wa si a lingbi e hunda lo?

Bango ndo ti Bible

Mbeni zo alingbi ti bele pëpe so atondo ti Bible afa so Nzapa asala amiracle giriri. Na ndo Nzapa, e diko atënë so: ‘Mo so Mo sala si azo ti Mo Israël asigigi na sese ti Egypte na lege ti fä, na ye ti kpene, na tïtî ngangu, na tïtî Mo so Mo ye na ndo azo, na ye ti mû mbito mingi.’ (Jérémie 32:21). Bi bê kete, ngangu kodoro ti ngoi ni kâ atï na lege ti akä bale-oko so Nzapa atokua, so na popo ni kuâ ti akozo molenge ti kodoro ni kue! So ayeke atâ miracle biani!—Exode, chapitre 7 ti si na 14.

Angu ngbangbo mingi na pekoni, awasungo aÉvangile osio asala tënë ti amiracle 35 so Jésus asala lani. Ti tâ tënë ni, ye so ala sû afa so lo sala amiracle mingi ahon ti so ala tene. Aye so ayeke tâ ye wala senge pande?b​—Matthieu 9:35; Luc 9:11.

Tongana Bible ayeke ye so lo tene lo yeke, Tënë ti Nzapa so ayeke tâ tënë, mo yeke na mbeni ngangu nda ti tënë ti mä na bê na amiracle so lo sala tënë ni. Bible asala tënë polele na ndo amiracle so asi ândö giriri: akaïngo kobela, londongo ti akuâ na ambeni; ye oko, lo tene nga polele so amara ti miracle tongaso ayeke mbeni pëpe. (Bâ li ti tënë “Nda ni so amiracle ayeke mbeni pëpe”, na lembeti 4.) Me, so aye ti tene so ala so ayeda na Bible amä na bê oko pëpe na amiracle ti ngoi ti e? Zia e bâ kiringo tënë ni na yâ article ti peko.

[Akete tënë na gbe ni]

[Encadré na lembeti 4]

NDA NI SO AMIRACLE AYEKE MBENI PËPE

Bible asala tënë ti amiracle nde nde (Exode 7:19-21; 1 aGbia 17:1-7; 18:22-38; 2 aGbia 5:1-14; Matthieu 8:24-27; Luc 17:11-19; Jean 2:1-11; 9:1-7). Mingi ti amiracle so amû lege lani ti hinga Jésus tongana Messie, na ala fa so maboko ti Nzapa ayeke na ndo ti lo. Akozo disciple ti Jésus ayeke na amatabisi ti sala aye ti kpene, tongana salango tënë na ayanga nde nde nga na ngangu ti hinga nda ti atënë so yingo atene (Kusala 2:5-12; 1 aCorinthien 12:28-31). Amatabisi ti aye ti kpene tongaso amû lani maboko mingi na kongregation ti aChrétien na ngoi so lo bâ gigi fini fini. Nda ti amiracle so ayeke nyen?

Kozo nda ni ayeke so a yeke lani ngangu ti wara Mbeti ti Nzapa. Mingi ni, gi zo so ayeke na mosoro si alingbi ti duti na ambeti so angongbi wala ambeni buku nde. Na akodoro so apaïen ayeke dä, hingango ye na ndo ti Bible wala na ndo ti Mveni ti lo, Jéhovah, ayeke lani dä pëpe. A-Chrétien afa ye ti ala lani gi na yanga. Amatabisi ti amiracle so ayeke lani nzoni ti fa so Nzapa ayeke sala kusala na kongregation ti aChrétien.

Me Paul afa lani so aye ti kpene so ayeke hon na ngoi so bezoin ti ala ayeke mbeni pëpe. “Tongana a yeke fango tënë na iri ti Nzapa, fade a we; tongana a yeke yanga nde nde, fade a kaï; tongana a yeke hingango ye, fade a we. Teti e hinga tënë kue pëpe, na e fa tënë na iri ti Nzapa, me e lingbi fa kue pëpe, me tongana ye so alingbi kue asi awe, fade ye so alingbi kue pëpe, a we.”​—1 aCorinthien 13:8-10.

Ti laso, azo ayeke na Bible, a-concordance wala abakari. A-Chrétien ahon kutu omene so awara fango ye ayeke mû maboko na amba ti ala ti wara hingango ye ti Nzapa so alondo na Bible. Ni la, e yeke pëpe na bezoin ti amiracle ti fa Jésus Christ tongana Wasongo azo so Nzapa azia wala ti fa so Jéhovah ayeke mû maboko na awakua ti lo.