Azo wa ayeke atâ Chrétien?

NA YÂ mbeni buku (On Being a Christian), mbeni wandara ti tënë ti nzapa, Hans Küng, na Suisse atene: “Ti duti Chrétien ahunda ti tene zo afa so lo hinga Christ na lege so lo fa ye na lo sara ye alingbi na aye so Jésus afa.” Wandara so afa mbeni tâ tënë so ayeke polele: Zo afa so lo yeke Chrétien tongana na bê kue lo sara ye alingbi na ye so Jésus afa.

Ka ti azo na abungbi so atene ala mû peko ti Christ me so asara ye alingbi na ye so Christ afa pëpe, a yeke tongana nyen? Jésus lo mveni atene lani so fade azo mingi ayeke tene ala yeke aChrétien. Lo tene so ala fa akusala nde nde so ala sara ndali ti lo; ala tene: “E fa tënë na iri ti Mo pëpe? E tomba ayingo sioni na iri ti Mo pëpe? E sara miracle mingi na iri ti Mo pëpe?” Fade Jésus ayeke tene na ala nyen? Angangu tënë so fade lo yeke tene na ala afa polele bango ndo ti lo na ndo ala. Lo yeke tene: “Mbi hinga i giriri oko pëpe; i zia Mbi, i azo so asara siokpari.”​—Matthieu 7:22, 23.

So ngangu gbotongo mê ndali ti “azo so asara siokpari” so atene ala yeke adisciple ti Jésus! Zia e bâ aye use so a lingbi azo asara ti tene Jésus ahinga ala tongana atâ Chrétien ahon ti ke ala tongana awasiokpari.

“Tongana i ndoye tere ti i na popo ti i”

Mbeni ye so Jésus ahunda ti sara ayeke so: ‘Mbi mû na i fini komandema, i ndoye tere ti i na popo ti i; legeoko tongana Mbi ndoye i, a lingbi i ndoye tere ti i na popo ti i nga. Na lege so, fade azo kue ahinga i yeke adisciple ti Mbi, tongana i ndoye tere ti i na popo ti i.’​—Jean 13:34, 35.

Jésus ahunda na adisciple ti lo ti duti na tâ ndoye na popo ti ala nga teti tanga ti azo kue. Ngbene ye so Jésus aga ândö na sese, zo oko oko na popo ti aChrétien mingi asara ye alingbi na ye so Jésus ahunda. Ka ti mingi ti abungbi ti nzapa so atene ala yeke sara kua na iri ti Christ, a yeke tongana nyen? Mbaï ti ala afa so ala ndoye tere? Oko pëpe. Nde na so, mbaï ti ala afa so ala yeke na li ti abira gbani gbani so mênë ti asenge zo atuku mingi.​—Apocalypse 18:24.

A yeke nga legeoko juska laso. Amara so atene ala yeke aChrétien amû li ni na yâ afango zo mingi so aduti lani na yâ akota bira use so amû sese kue na ngoi ti e. Ade ti ninga mingi pëpe, amembre ti a-eglize so atene ala yeke aChrétien amû li ni na yâ ti asioni fango zo so asi lani na Rwanda na ngu 1994, so na yâ ni azo agi ti hunzi mbeni mara kue. Desmond Tutu, ngbene bua-mokonzi ti Eglize Anglicane, asû na mbeti: “Azo so alondo lani ti fâ tere na yâ ti sioni ye so ayeke azo so asara nzapa oko. Mingi ti ala ayeke lani aChrétien.”

“Tongana i duti na yâ tënë ti Mbi”

Use kota ye so ahunda na atâ Chrétien ayeke ye so Jésus mveni afa polele tongana lo tene: ‘Tongana i duti na yâ tënë ti Mbi, i yeke adisciple ti Mbi biani, na fade i hinga tene-biani, na fade tene-biani azi i.’​—Jean 8:31, 32.

Jésus aku ti tene adisciple ti lo aduti na yâ tënë ti lo: so ti tene ti mû tâ gi peko ti aye so lo fa. Nde na so, tongana ti so wandara ti tënë ti nzapa, Hans Küng atene, awafango tënë ti nzapa ayeke “yôro lakue abibe ti aGrec na yâ fango ye ti ala.” Ala zia na place ti afango ye ti Jésus, atënë tongana âme so akui pëpe, purgatoire, sambelango Marie, na bungbi ti amokonzi-nzapa. Atënë so kue alondo na anzapa ti apaïen na awasenda-ndara.​—1 aCorinthien 1:19-21; 3:18-20.

Nga, awafango tënë ti nzapa asigigi na tënë ti Nzapa oko na yâ ota so zo ahinga li ti lo na ni pëpe, ti yä Jésus na mbeni kota ndo so lo mveni lo sara tënë na ndo ni lâ oko pëpe. Tënë so asara si azo avoro mbeni pëpe lo so Jésus agboto lê lakue na ndo ti lo: Babâ ti lo, Jéhovah (Matthieu 5:16; 6:9; Jean 14:28; 20:17). Hans Küng asû tënë so: “Tongana Jésus asara tënë ti Nzapa, lo ye ti sara tënë ti Nzapa so giriri ababâ ti sewa Abraham, Isaac na Jacob avoro, so ayeke Yahweh . . . Ti lo, so ayeke gi oko Nzapa ni.” Na Sango azo mingi asû iri ti Nzapa so Jéhovah. Azo oke laso ayeke tingbi fade fade Nzapa na Babâ ti Jésus na iri Yahweh wala Jéhovah?

Amokonzi-nzapa ague tâ nde mingi na yanga so Jésus amû ti duti nde na atënë ti poroso. Wasungo mbeti Trevor Morrow atene so na ngoi ti Jésus na kodoro ti Galilée, “tënë ti yengo kodoro mingi alï ngangu na bê ti azo ni.” Ndali ti tënë ti kodoro, aJuif mingi atiri bira ti wara liberté na ndo tënë ti poroso na ti sara nzapa so bê ti ala aye. Jésus atene lani na adisciple ti lo ti yôro tere ti ala na yâ amara bira tongaso? Oko pëpe. Nde na so, lo tene na ala: “I yeke ti sese so pëpe.” (Jean 15:19; 17:14). Ye oko, ahon ti duti yamba, amokonzi-nzapa amaï ye so mbeni wasungo mbeti ti Irlande, Hubert Butler, afa ni tongana “bibe ti tiri na ti sara poroso.” Lo tene: “A-Chrétien so aye tënë ti poroso ayeke lakue nduru nga ti sara bira, na tongana akota zo ti kodoro na amokonzi-nzapa amä tere ti tene letäa amû na ala ambeni ye, Eglize ayeke sambela na ndo aturugu ti kodoro ni.”

Awafango ye ti wataka ake Jésus

Bazengele Paul agboto lani mê so fade a si na mbeni ngoi azo abata tâ fango ye ti aChrétien pëpe. Lo tene so na peko ti kuâ ti lo fade “aikaï ti sioni” wala ambo ti ngonda, ayeke londo na popo ti aChrétien ti “fa tënë ti kirikiri si adisciple ague na peko ti ala.” (Kusala 20:29, 30). Fade “ala tene ala hinga Nzapa,” andâ ti tâ tënë ni, “na lege ti kusala ti ala, ala ke Lo”. (Tite 1:16). Bazengele Pierre nga agboto mê so fade awafango ye ti wataka ‘aga na lingo na tënë ti secte nde nde ti futi ye, ala ke Mveni ti ala so avo ala’. Lo tene so fade sioni tambela ti ala ayeke sara si azo “azonga lege ti tene-biani ngbanga ti ala so.” (2 Pierre 2:1, 2). William Vine, mbeni wandara ti Grèce, atene so ti ke Christ tongaso aye ti tene ti “bere Babâ na Molenge ni, na lege so a bere mabe nga a kangbi asioni fango ye.”

Fade Jésus ayeke sara ye tongana nyen tongana ala so atene ala yeke adisciple ti lo ake na mbana ti “duti na yâ tënë ti [lo]” na ti sara ye so lo hunda na ala? Lo gboto mê, lo tene: “Zo so abere tënë ti Mbi na gbele azo, fade Mbi bere tënë ti lo nga na gbele Babâ ti mbi so ayeke na yayu.” (Matthieu 10:33). Tâ tënë, Jésus ayeke bere pëpe zo so, atâa ngangu so lo sara ti duti be-ta-zo, asara faute. Na tapande, atâa so bazengele Pierre abere Jésus lani fani ota, lo gbian bê ti lo na lo wara pardon (Matthieu 26:69-75). Ye oko, Jésus ake azo wala abungbi ti nzapa so ayeke tongana ambo ti ngonda me so ayü poro ti ngasangbaga; so ti tene, ala tene ala mû peko ti Christ, me na bê ti ala kue ala ngbâ ti ke aye so lo fa. Na ndo awafango ye ti wataka so, Jésus atene: “Fade i hinga ala na lege ti lengo ti ala.”​—Matthieu 7:15-20.

Abazengele akui, berengo mabe amaï

Lawa si aChrétien ti wataka ato nda ti ke Christ? Gi kete na peko ti kui ti Jésus. Lani lo mveni lo tene so fade Satan Zabolo alu “sio blé ti ngonda”, wala aChrétien ti wataka, na popo ti “nzo blé ni,” wala atâ Chrétien, so Jésus abungbi ala na ngoi ti kusala ti lo (Matthieu 13:24, 25, 37-39). Bazengele Paul atene lani so awafango tënë ti handa ato nda ti kusala ti ala awe na ngoi ti lo. Lo tene so, tâ nda ti ye so ague na ala yongoro na afango ye ti Jésus Christ ayeke so ala yeke na tâ “ndoye ti tene-biani” na yâ ala pëpe.​—2 aThessalonicien 2:10.

Na ngoi kue so ala yeke na fini lani, abazengele ti Jésus Christ akanga lege na berengo mabe ti mû ndo. Ye oko, na peko ti kuâ ti abazengele, amokonzi-nzapa ahanda azo na lege ti “kota ngangu, na fä nde nde, na ye ti kpene kue ti wataka, na lege ti handa kue ti ye ti kirikiri”, si azo mingi mingi ahon yongoro na atâ tënë so Jésus na abazengele ti lo afa (2 aThessalonicien 2:3, 6-12). Wasenda-ndara ti Angleterre Bertrand Russell atene so, kete na pekoni, kozo bungbi ti aChrétien agbian ti ga mbeni bungbi ti nzapa so tongana “Jésus na même Paul abâ ni, li ti ala kue ayeke kpe.”

A kiri a yô iri ti Christ na lege ni

Aye so asi ayeke polele. Ngbene ye so abazengele akui, a bâ afango ye ti Christ na yâ mingi ti aye so a sara na iri ti lo pëpe. Ye oko, ye ti nzoni ni ayeke so, ye so aye ti tene pëpe so Jésus abata pëpe zendo ti lo ti duti na adisciple ti lo “lakue, même juska na nda ti ngoi so.” (Matthieu 28:20). E lingbi ti hinga so ngbene ye so lo tene atënë so, a wara abe-ta-zo so na popo ni zo oko oko “afa so lo hinga Christ na lege so lo fa ye na lo sara ye alingbi na aye so Jésus afa.” Jésus abata zendo ti lo ti mû maboko na azo so asara kue ti fa ndoye so ayeke fä ti atâ Chrétien na ti ngbâ be-ta-zo na atâ tënë so lo fa ândö.

Na ndo ni, Jésus atene lani so na lâ ti nda ni ti aye ti sese so, fade lo yeke zia adisciple ti lo so ayeke be-ta-zo na yâ ti mbeni bungbi so a hinga ni polele, so fade lo yeke sara kua na ni ti sara ye so bê ti lo aye (Matthieu 24:14, 45-47). Laso lo yeke sara kua na bungbi so ti bungbi place oko “azo mingi so asi singo,” akoli, awali na amolenge ti “amara kue, ti akete mara kue, ti azo nde nde kue, na ti yanga nde nde kue,” na lo yeke bungbi ala na gbe ti komandema ti lo na yâ ‘kundu oko’ na gbe ti ‘Berger oko’.​—Apocalypse 7:9, 14-17; Jean 10:16; aEphésien 4:11-16.

Tongaso, ke abungbi kue so abuba na abi zonga na ndo iri ti Christ na bungbi ti lo na yâ ti angu saki use so ahon awe. Tongaso pëpe, tongana ti so Jésus atene na bazengele Jean, fade “sioye ti lo aga na ndo” mo na lâ ni so Nzapa ayeke fâ ngbanga na ndo ti ala na yâ ti kete ngoi (Apocalypse 1:1; 18:4, 5). Leke na bê ti mo ti duti na popo ti azo so prophète Michée asara tënë ti ala tongana lo tene so “na lâ ti nda ni fade” atâ wavorongo, so ti tene atâ Chrétien, ayeke mä wango ti Nzapa ti “tambela na lege ti Lo”, tâ vorongo so a kiri na ni na place ni (Michée 4:1-4). Fade azo so asigigi na mbeti so ayeke duti na ngia ti mû maboko na mo ti hinga atâ wavorongo so.

[Afoto na lembeti 5]

Ngbanga ti nyen atâ Chrétien asara bira pëpe?

[Lingu ti afoto]

Aturugu, na gati: foto ti U.S. National Archives; ngombe ti wâ, na koti: foto ti U.S. Army

[Afoto na lembeti 7]

Ti “ndoye tere na popo ti i” na ti “duti na yâ tënë ti Mbi” ayeke akota ye so Jésus azia teti atâ Chrétien