E kpe kasango ndo
“I sara ye oko pëpe na demango tere.”—APHILIPPIEN 2:14.
NA YÂ ti mbeti ti lo so lo sû na gbe ti yingo ti Nzapa si lo tokua ni na aita ti kongregation ti Philippes, bazengele Paul agonda ala mingi. Lo gonda amba ti lo wamabe ti gbata so ndali ti nzoni bê nga na wâ so ala yeke na ni, na lo fa ngia ti bê ti lo teti anzo kusala ti ala. Ye oko, Paul adabe ti ala ti “sara ye oko pëpe na demango tere” wala ti kpe kasango ndo (aPhilippien 2:14). Ngbanga ti nyen Paul amû na ala wango so?
2 Paul ahinga lani ye so kasango ndo alingbi ti ga na ni. Ngu kete kozoni, lo dabe ti aita ti kongregation ti Corinthe so kasango ndo alingbi ti ga na kpale. Paul afa so na ngoi so amolenge ti Israël ayeke na yando, fani mingi ala sara si ngonzo ti Jéhovah alondo na tere ti ala. Na lege wa? Na lege so nzara ti sioye asara ala, na lege so ala voro ayanda na ala sara ye ti pitan, ala zia Jéhovah na tara nga ala dema tere wala ala kasa ndo. Paul awa aita ti Corinthe ti manda ye na lege ti atapande so. Lo tene: “I dema tere pëpe, legeoko tongana ambeni ti ala adema tere, si ange ti kui afâ ala.”—1 aCorinthien 10:6-11.
3 E awakua ti Jéhovah ti laso, e yeke fa oko bibe so aita ti kongregation ti Philippes ayeke na ni ândö. E yeke na wâ teti anzo kusala nga e ndoye tere na popo ti e (Jean 13:34, 35). Ye oko, teti so e hinga kpale so kasango ndo aga na ni na awakua ti Nzapa giriri, a yeke na lege ni ti tene e girisa lâ oko pëpe wango so: “I sara ye oko pëpe na demango tere.” Ni la, zia e bâ kozoni ambeni tapande ti kasango ndo so a sara tënë ni na yâ ti Bible. Na pekoni, e yeke bâ ambeni ye so e lingbi ti sara si kasango ndo aga na e kpale laso pëpe.
Mbeni bungbi ti azo ti sioni akasa Jéhovah
4 A yeke na ndo aye so asi na amolenge ti Israël na yâ ti ngu 40 so ala sara na yando si Bible asara kusala na mbeni tënë ti yanga ti Hébreu so aye ti tene ‘ti kasa ndo, ti diko aminimîni, ti dema tere wala ti diko tënë na gbe ti go.’ Na ambeni ngoi, amolenge ti Israël abâ so dutingo ti ala anzere na ala pëpe na ala fa ngonzo ti bê ti ala na kasango ndo. Na tapande, ayenga kete na peko ti so a zi ala na ngbâa na Egypte, “bungbi ti amolenge ti Israël kue adema tere na Moïse na Aaron”. Ala dema tere ndali ti kobe, ala tene: “A yeke nzoni ahon tongana e kui na tïtî L’Eternel kâ na sese ti Egypte na lâ ni so e yeke duti na tere ti ta ti nyama, na e yeke te kobe alingbi na nzara ti e; me i sara si e si na yando so ti fâ bungbi ti azo ni so kue na nzara.”—Exode 16:1-3.
5 Ti tâ tënë ni, Jéhovah amû na azo ti Israël ye so amanke ala na yando, nga na ndoye lo mû na ala kobe na ngu. Lâ oko pëpe ala ga nduru ti kui na nzara. Ye oko, teti so ala ye gi ti dema tere, ala kono yâ ti kpale ti ala ni na ala to nda ti kasa ndo. Atâa so ala kasa Moïse na Aaron, na lê ti Jéhovah a yeke tâ gi lo mveni si ala yeke kasa so. Moïse atene na amolenge ti Israël: “L’Eternel amä demango tere ti i so i dema na Lo. E yeke nyen? demango tere ti i ake e pëpe, me a ke L’Eternel.”—Exode 16:4-8.
6 Kete na pekoni, amolenge ti Israël akiri akasa ndo. Moïse atokua awakala 12 ti bâ Sese ti Zendo. Bale-oko na popo ti ala akiri na afa sioni tondo. Nyen la asi na pekoni? “Amolenge ti Israël kue adema tere na Moïse na Aaron; bungbi ti azo ni kue atene na ala, A yeke nzoni ahon tongana e kui na sese ti Egypte giriri! wala a yeke nzoni ahon tongana e kui na yando so! Teti nyen L’Eternel aga na e na sese so [sese ti Canaan], si e kui na lege ti épée? na awali ti e na amolenge ti e aga ye so azo agbu. A yeke nzoni ahon na e ti kiri na Egypte pëpe?”—Nombre 14:1-3.
7 Bibe ti amolenge ti Israël achangé mingi. Tongana a zi ala lani na Egypte nga ala hon na yâ ti Kota Ngu Bengba, bê ti ala apusu ala ti he bia ti sepela Jéhovah (Exode 15:1-21). Me tongana ala bâ so ala duti nzoni pëpe na yando nga mbeto ti azo ti Canaan asara ala, bibe ti kasango ndo amû place ti bê ti kiri singila so ala yeke na ni kozo. Ahon ti kiri singila na Jéhovah teti so ala yeke na liberté, ala bi tënë na li ti Nzapa teti so ala bâ ti ala atene ye amanke ala mingi. Tongaso, demango tere ti ala ni ge afa na gigi so ala bâ na nene ni pëpe aye so Jéhovah amû na ala. A yeke ye ti dongo bê pëpe so Jéhovah atene: “Juska lâ nyen fade Mbi zia bungbi ti azo ti sioni so angbâ ti dema tere ti ala ti ke Mbi?”—Nombre 14:27; 21:5.
Demango tere na ngoi ti akozo Chrétien
8 Atapande ti kasango ndo so e londo ti sara tënë ni ayeke ti bungbi ti azo so afa na ambeni zo ye so aso bê ti ala. Ye oko, na ngoi so Jésus Christ ayeke lani na Matanga ti Akpangba na Jérusalem na ngu 32, azo mingi ‘adema tere na popo ti ala tënë ti Lo.’ (Jean 7:12, 13, 32). Ala yeke diko lani akete kete tënë na gbe ti go ti ala na tere ti Jésus, ambeni atene lo yeke nzoni zo, ambeni atene lo yeke nzoni zo pëpe.
9 Na mbeni ngoi nde, Lévi (wala Matthieu) so ayeke zo ti rongo nginza ti lampo atisa Jésus na adisciple na da ti lo. “Me aFarizien na amaître ti ndia ti ala adema tere na adisciple ti Lo, ala tene, Teti nyen i te na i nyon na azo ti kamata lampo na awasiokpari?” (Luc 5:27-30). Ngoi kete na pekoni, na Galilée “aJuif adema tere tënë ti [Jésus], teti Lo tene, Mbi yeke Mapa so alondo na yayu azu na sese.” Même bê ti ambeni disciple ti lo aso ndali ti tënë so na ala to nda ti kasa ndo.—Jean 6:41, 60, 61.
10 Ye oko, ye ti nzoni aga na peko ti mbeni tapande ti demango tere so asi kete na peko ti Pentecôte ti ngu 33. Mingi ti azo so aga adisciple a ninga pëpe, na so ala sara kodoro na Israël pëpe, abâ nzoni na lege ti bibe ti yambango agene so amba ti ala awamabe ti Judée afa na mbage ti ala, me mbeni kpale abâ gigi na ndo tënë ti kangbingo kobe. Mbaï ni atene: “A-Helléniste [wala aJuif so atene yanga ti Grec] adema tere na aHébreu teti ala bi bê ti ala na awomua ti ala pëpe ti mû na ala ye so ala kangbi lakue.”—Kusala 6:1.
11 Azo ni so adema tere lani ayeke pëpe tongana amolenge ti Israël na yando. A-Juif so ayeke tene yanga ti Grec abi bê ti ala gi na ndo nzoni dutingo ti ala mveni pëpe. Ala dema tere ndali ti so a mû pëpe na ambeni womua ye so ala yeke na bezoin ni. Nga, ala gue ti sara tënë ni na azo kirikiri pëpe na ala yä go ti ala pëpe ti kasa Jéhovah. Ala gue gi na mbage ti abazengele ti dema tere na ala, na abazengele ni asara mbeni ye hio ti leke na tënë ni so ndali ti so dema ni ayeke tâ na lege ni. So mbeni pendere tapande si abazengele azia ni na a-ancien laso! A-ancien, so ayeke aberger na lege ti yingo, ayeke sara ye na hange si ala ‘kanga mê ti ala na toto ti awanzinga’ pëpe.—aProverbe 21:13; Kusala 6:2-6.
Hange si yeke yeke kasango ndo abuba e pëpe
12 Mingi ti atapande ti kasango ndo so ayeke na yâ ti Bible na so e bâ ni fade asara sioni mingi na awakua ti Nzapa ândö. Tongaso, a yeke nzoni ti tene e gbu li nzoni na ndo sioni so kasango ndo alingbi ti ga na ni yeke yeke. Bâ mbeni tapande so alingbi ti mû maboko na e ti bâ sioni so. Mingi ti awen, soko aninga ti te ni pëpe. Tongana zo azi pëpe akete kete soko so ayeke ndu mbeni wen, a lingbi ti te wen ni yeke yeke ti buba ni. Mingi ti akutukutu ayeke ga gbagbara ni ndali ti so a yeke moteur ni si abuba pëpe, me ndali ti so soko si ate awen ti tere ni yeke yeke. Tapande so abâ tënë ti kasango ndo tongana nyen?
13 Legeoko tongana ti so soko ayeke nduru ti te ambeni wen, e azo, so e yeke mbilimbili-kue pëpe, e yeke nga nduru ti kasa ndo. Ni la, a lingbi lê ti e akpengba ti bâ wala e yeke nduru ti kasa ndo. Gi tongana ti so soko ayeke te mbeni wen hio mingi tongana ngu wala ingo andu ni, aye ti ngangu alingbi ti sara si e duti nduru ti kasa ndo. Gingo bê alingbi ti sara si mbeni kete tënë ti songo bê aga mbeni kota ye ti demango tere ndali ni. Na ngoi so gigi ayeke kpengba gi kpengbango na lâ ti nda ni so, atënë so zo alingbi ti dema tere ndali ni ayeke gue nga gi na li ni (2 Timothée 3:1-5). Tongaso, mbeni wakua ti Jéhovah alingbi ti to nda ti kasa mba ti lo ndali ti mbeni kete ye, tongana awokongo ti zo ni, akode ti lo wala amatabisi ti kusala so lo wara.
14 Atâa nyen la anzere na e pëpe, tongana e zia si bibe ti demango tere ahon ndo ti e, a lingbi ti sara si e yeke na ngia pëpe na e ga azo so ayeke kasa ndo lakue. Biani, ye ti sioni so kasango ndo ayeke ga na ni yeke yeke alingbi ti sara si e tï na lege ti yingo. Na ngoi so amolenge ti Israël adema tere lani na ndo dutingo ti ala na yando, ala gue juska ti kasa Jéhovah (Exode 16:8). Zia mara ti ye tongaso asi na e lâ oko pëpe!
15 Soko ayeke nduru ti te wen. Ye oko, ye so alingbi ti sara si soko ate mbeni wen hio pëpe ayeke ti sara mbamba so ayeke kanga lege na soko na tere ti wen ni, nga ti zi hio akete soko so ayeke na tere ti wen ni. Legeoko nga, tongana e mveni e hinga so e yeke na bibe ti kasango ndo, e lingbi ti hon ndo ni gi tongana e fa tënë ni hio na Jéhovah na yâ sambela. Me e yeke sara ni tongana nyen?
Bâ aye tongana ti so Jéhovah ayeke bâ
16 Kasango ndo ayeke sara si e yeke bi bê ti e gi na ndo ti e mveni nga na ndo ti akpale ti e na a sara si e yeke girisa anzoni ye so e yeke wara ndali ti so e yeke aTémoin ti Jéhovah. Ti hon ndo ti bibe ti demango tere, a lingbi e bi bê lakue na anzoni ye so. Na tapande, e oko oko kue e yeke na pendere matabisi ti mû iri ti Jéhovah na ndo ti e (Esaïe 43:10). E lingbi ti lë kpengba songo na lo na ti sara tënë na ‘Lo so Lo mä sambela’ na ngoi kue (Psaume 65:3; Jacques 4:8). Gigi ti e anzere ndali ti so e gbu nda ti tënë ti droit ti Jéhovah ti komande dunia mobimba nga e dabe ti e so e yeke na matabisi ti duti lakue be-ta-zo na Nzapa (aProverbe 27:11). Nga e lingbi ti fa nzo tënë ti Royaume lakue (Matthieu 24:14). Dutingo na mabe na yâ sandaga ti Jésus Christ so azi e ayeke mû lege na e ti duti na mbeni nzoni yingo-ti-hinga (Jean 3:16). So ayeke aye ti nzoni so e wara ni atâa aye ti ngangu wa e yeke luti na gbele ni.
17 Ahon ti luti na ndo bango ndo ti e mveni, zia e tara ti bâ aye tongana ti so Jéhovah abâ. David, wasungo psaume, ahe bia so: “O L’Eternel, fa na mbi lege ti Mo; fa nda ti lege ti Mo na mbi.” (Psaume 25:4). Tongana e yeke tâ na raison ti dema tere ti e, Jéhovah ayeke bâ ni. Lo lingbi ti leke tënë ni hio. Me ngbanga ti nyen ngoi na ngoi lo zia ambeni kpale ti ngbâ ti gue? Tongana lo zia lege na ni ti gue, peut-être a yeke ti mû maboko na e ti maï ambeni nzoni sarango ye tongana be-nze-pepe, bê so azia pëpe nga na mabe.—Jacques 1:2-4.
18 Tongana e yeke nduru ti kanga bê na gbele akpale sân ti dema tere, a yeke mû lege na e ti maï gi pëpe anzoni sarango ye, me a lingbi nga ti sara ye na ndo ti azo so ayeke bâ tambela ti e. Na tapande, na ngu 2003 ambeni Témoin ti Jéhovah ti Zamani amû mbeni kutukutu ti gue na kota bungbi na kodoro ti Hongrie. Wakpengo na kutukutu ni ayeke Témoin ti Jéhovah pëpe, nga lo ye mingi pëpe ti duti na tere ti ala teti lango bale-oko. Ye oko, tongana ala kiri na Zamani, bango ndo ti lo agbian biaku. Ngbanga ti nyen?
19 Na ngoi ti voyage ni, ala wara akpale mingi. Me aTémoin ti Jéhovah ni adema tere ti ala oko pëpe. Wakpengo na kutukutu ni atene so aita ni ayeke anzoni client so ni de ti wara ala kozo pëpe. Tongaso, lo tene tongana ti peko aTémoin ti Jéhovah asi na yanga-da ti ni, ni yeke wara ala na ni yeke dengi mê ti mä ala. Teti so ala “sara ye oko pëpe na demango tere”, so tâ nzoni ye si sarango ye ti aita so asara na ndo ti koli so!
Ti pardone ye ayeke maï beoko
20 Ka tongana e yeke dema tere ndali ti sarango ye ti mbeni ita, e lingbi ti sara nyen? Tongana tënë ni ayeke kota, a yeke nzoni e sara ye alingbi na kpengba-ndia so Jésus afa na Matthieu 18:15-17. Ye oko, a hunda lakue pëpe ti sara tongaso tongana tënë ni ayeke kete. Ngbanga ti nyen ti bâ pëpe ye ni so tongana mbeni lege so azi na mo ti mû pardon? Paul atene: “I zingo na ambeni zo na popo ti i fade pëpe, na tongana mbeni zo ayeke na tënë na popo ti lo na ita ti lo, i pardone ye na popo ti i. I pardone azo legeoko tongana Seigneur apardone i. Na ahon ye so kue, i yü ndoye, so ayeke kamba so alingbi kue, so atingbi i.” (aColossien 3:13, 14). E lingbi ti duti nduru ti pardone ye pëpe? Jéhovah ayeke na raison ti dema tere ti lo ndali ti e, me lo sara ni pëpe. Nde na so, lakue lo yeke sara be-nzoni nga lo yeke pardone e.
21 Atâa tënë wa ayeke na popo ti mo na mbeni ita, kasango ndo ayeke leke tënë ni pëpe. Tënë ti yanga ti Hébreu so a kiri pekoni na “kasango ndo” aye nga ti tene “ti diko tënë na gbe ti go.” Ti tâ tënë ni, a nzere na e pëpe ti duti na tere ti mbeni zo so ayeke kasa ndo lakue, ni la e yeke tara ti kpe lo. Tongana e yeke kasa ndo wala e yeke diko tënë na gbe ti go, a lingbi ti nzere pëpe na ala so ayeke mä e na tongaso ala lingbi ti gboto tere ti ala yongoro na e. Dikongo akete kete tënë ayeke gboto lê ti azo na ndo ti e, me a lingbi pëpe ti sara si ala ga nduru na e.
22 Ti duti nduru ti mû pardon ayeke maï beoko so awakua ti Jéhovah aye tënë ni mingi (Psaume 133:1-3). Na mbeni kodoro ti Poto, mbeni maseka-wali ti ngu 17, so lo yeke Catholique, asû mbeti na filiale ti aTémoin ti Jéhovah ti ndo ni ti fa ye so anzere na lo na mbage ti ala. Lo tene: “Bungbi ti ala ayeke gi oko bungbi so mbi hinga so tënë ti kengo tere, kota bê, sioni bibe na ndo mbeni zo nga na tënë ti kion akangbi yâ ni pëpe.”
23 Ti kiri singila teti aye kue ti nzoni so e yeke wara ndali ti so e yeke awakua ti tâ Nzapa, Jéhovah, ayeke mû lege na e ti maï beoko na ti kpe kasango amba ti e na ndo ti ambeni tënë so abâ gi zo oko oko. Article ti peko ayeke fa na e ambeni sarango ye so Nzapa afa na e ti duti na ni si e tï pëpe na yâ ti mbeni mara ti kasango ndo so alingbi ti ga na kota kpale: kasango bungbi ti Jéhovah.
Mo dabe mo na ni?
• Kasango ndo ayeke nyen?
• Tapande ti nyen la mo lingbi ti mû ni ti fa sioni ye so kasango ndo ayeke ga na ni?
• Ye nyen alingbi ti mû maboko na e ti hon ndo ti bibe ti kasango ndo?
• Na lege wa ti duti nduru ti mû pardon ayeke mû maboko na e ti kanga lege na kasango ndo?
[Ahundango tënë ti manda na ye]
1, 2. Wango wa bazengele Paul amû na aita ti Philippes nga na ti Corinthe? Ngbanga ti nyen?
3. Ngbanga ti nyen tënë ti kasango ndo agbu bê ti e laso?
4. Tongana nyen amolenge ti Israël adema tere na yando?
5. Tongana amolenge ti Israël ayeke dema tere ti ala lani, ala yeke kasa gi zo wa mbilimbili?
6, 7. Tongana ti so a yeke na Nombre 14:1-3, tongana nyen bibe ti amolenge ti Israël achangé lani mingi?
8, 9. Fa ambeni tapande ti demango tere wala ti kasango ndo so a sara tënë ni na yâ mbage ti Mbeti ti Nzapa so a sû na yanga ti Grec.
10, 11. Ngbanga ti nyen aJuif so ayeke tene lani yanga ti Grec adema tere ti ala? Tongana nyen a-ancien alingbi ti manda ye na ndo lege so a leke na kpale so lani?
12, 13. (a) Mû mbeni tapande ti fa aye so kasango ndo alingbi ti ga na ni. (b) Nyen la alingbi ti pusu mbeni zo ti kasa ndo?
14, 15. Ngbanga ti nyen a lingbi e zia lege pëpe na bibe ti demango tere wala kasango ndo ti hon ndo ti e?
16. Tongana nyen e lingbi ti hon ndo ti bibe ti kasango ndo?
17. Atâa e yeke tâ na raison ti dema tere, ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti bâ aye tongana ti so Jéhovah abâ?
18, 19. Fa mbeni tapande ti ye ti nzoni so alingbi ti si tongana e yeke nduru ti kanga bê na gbele akpale sân ti dema tere.
20. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti pardone mba na popo ti e?
21. Kasango ndo alingbi ti sara nyen na ndo ti ala so ayeke mä ni?
22. Mbeni maseka-wali atene nyen na ndo ti aTémoin ti Jéhovah?
23. Fade e yeke bâ tënë wa na yâ ti article ti peko?
[Foto na lembeti 14]
Azo ti Israël ayeke kasa lani tâ gi Jéhovah!
[Foto na lembeti 17]
Mo yeke tara ti bâ aye tongana ti so Jéhovah abâ?
[Afoto na lembeti 18]
Ti mû pardon amaï beoko