Ndoye Nzapa so andoye mo

“A lingbi mo ndoye Seigneur Nzapa ti mo na bê ti mo kue, na âme ti mo kue, na bibe ti mo kue.”​—MATTHIEU 22:37.

1, 2. Ye nyen ayeke peut-être na gunda ti hundango tënë na ndo komandema so ayeke kota ahon atanga ni?

NA NGOI ti Jésus, aFarizien adë gaba mingi ti hinga ndia so ayeke kota na popo ti andia 600 so ayeke na yâ Ndia ti Moïse. A yeke ndia na ndo mungo sandaga? Biani, a mû ândö asandaga ti wara pardon ti siokpari na ti kiri singila na Nzapa. Wala peut-être a yeke ndia so abâ tënë ti fango ganza? Ndia so nga ayeke kota, teti fango ganza ayeke fä ti mbele so Jéhovah ate na Abraham.​—Genèse 17:9-13.

² Na mbage, ala so aye ti bata gi angbene ye atene so teti so ndia kue so Nzapa amû ayeke kota, même ambeni so zo abâ atene ayeke kota pëpe, a yeke nzoni pëpe ti mû mbeni komandema tongana ye so ayeke kota ahon atanga ni. Tongaso, aFarizien aga na tënë ni na gbele Jésus. Peut-être lo yeke tene mbeni tënë so fade asara si azo azia bê ti ala na tënë ti lo mbeni pëpe. Mbeni oko ti ala aga ahunda Jésus, lo tene: “Komandema so ahon mbeni komandema ti Ndia kue ayeke [so wa?]”​—Matthieu 22:34-36.

3. Komandema wa Jésus atene ayeke kota ahon atanga ni?

³ Kiringo tënë ti Jésus ayeke kota ye mingi teti e laso. Na yâ kiringo tënë ti lo, lo fa na nduru tënë ye so ayeke ândö lakue na gunda ti tâ vorongo nga ayeke duti ande lakue na gunda ni. Jésus afa peko ti Deutéronome 6:5, lo tene: “A lingbi mo ndoye Seigneur Nzapa ti mo na bê ti mo kue, na âme ti mo kue, na bibe ti mo kue. So ayeke kota komandema na komandema ti kozoni.” Atâa so Farizien ni ahunda gi tënë na ndo ti komandema oko, Jésus afa na lo mbeni na ndo ni. Lo fa tënë so ayeke na Lévitique 19:18, na lo tene: “Na komandema use ni so alingbi na kozo komandema ayeke so, Mo ndoye zo so ayeke nduru na mo legeoko tongana mo ndoye mo mveni.” Na pekoni, Jésus afa so akomandema use so ayeke gunda ti tâ vorongo. Ti kanga lege na Farizien ni ti hunda lo ti fa nene ti ndia oko oko na molongo ni pëpe, Jésus ahunzi tënë ni, lo tene: “Ndia kue na aProphète aluti na ndo komandema use so.” (Matthieu 22:37-40). Na yâ ti article so, fade e yeke bâ komandema so ayeke kota na popo ti ala use so. Ngbanga ti nyen a lingbi e ndoye Nzapa? Tongana nyen e yeke fa ni? Na tongana nyen e lingbi ti maï ndoye so? A yeke kota ye ti hinga akiringo tënë na ahundango tënë so, ngbanga ti so ti nzere na Jéhovah, a lingbi e ndoye lo na bê ti e kue, na âme ti e kue nga na bibe ti e kue.

Nene ti ndoye

4, 5. (a) Ngbanga ti nyen bê ti Farizien ni adö pëpe na kiringo tënë ti Jésus? (b) Ye wa ayeke na ngere mingi na lê ti Nzapa ahon asandaga na a-offrande?

⁴ Na bango ni, bê ti Farizien so ahunda tënë na Jésus aso pëpe wala adö pëpe na kiringo tënë so a mû na lo. Lo hinga so ndoye teti Nzapa ayeke kota ye na yâ tâ vorongo, atâa so azo mingi afa ni pëpe. Ândö na yâ ti asynagogue, a yeke diko ka na kota go Shema, mbeni sambela na yanga ti Hébreu, so a wara na yâ ni tënë ti Deutéronome 6:4-9, so Jésus afa pekoni. Na oko mbaï ni so ayeke na Marc, Farizien ni atene na Jésus na pekoni: “Biani, Maître, Mo sara tënë na lege ni; Nzapa ayeke oko, na mbeni Nzapa ayeke pëpe, gi Lo oko. Tongana zo andoye Lo na bê ti lo kue, na bibe ti lo kue, na âme ti lo kue, na ngangu ti lo kue, na tongana lo ndoye zo so ayeke nduru na lo legeoko tongana lo ndoye lo mveni, so ayeke nzoni ahon offrande so a-zo-na-wa na sacrifice kue.”​—Marc 12:32, 33.

⁵ Biani, atâa so Ndia ti Moïse ahunda a-offrande so a zö na wâ nga na asandaga, ye so ayeke na ngere mingi na lê ti Nzapa ayeke ti tene awakua ti lo andoye lo na bê ti ala kue. Ngere ti kete ndeke so zo amû na Nzapa na bê kue nga na ndoye ayeke mingi ahon ngere ti angasa saki mingi mingi so zo amû na Nzapa na sioni bê (Michée 6:6-8). Dabe mo na tënë ti womua so ayeke wanzinga so Jésus abâ lo na temple na Jérusalem. Akete pata use so lo zia na sanduku ti nginza ni alingbi même pëpe ti vo kete ndeke oko. Ye oko, matabisi so, so womua ni amû na Jéhovah na ndoye, ane mingi na lê ti lo ahon anginza mingi mingi so awamosoro amû so ayeke senge na lê ti ala (Marc 12:41-44). So tâ ye ti mû ngangu na e ti hinga so Jéhovah abâ na nene ni mingi ye so e kue e lingbi ti sara atâa dutingo ti e ayeke tongana nyen: e lingbi ti fa ndoye ti e na mbage ti lo!

6. Ye wa Paul asû na ndo nene ti ndoye?

⁶ Bazengele Paul agboto lê na ndo nene ti ndoye na yâ tâ vorongo, lo tene: “Tongana mbi sara tënë na yanga ti azo nde nde na ti a-ange, me ndoye ayeke na mbi pëpe, mbi ga gengere wala kpolo so atoto ngangu. Na tongana mbi yeke na matabisi ti fa tënë na iri ti Nzapa, na mbi hinga tënë ti nda-gigi kue, na mbi hinga ye kue; na tongana mbi yeke na mabe kue, si mbi lingbi lungula ahoto, me ndoye ayeke na mbi pëpe, mbi yeke ye pëpe. Na tongana mbi mû ye ti mbi kue ti mû kobe na awanzinga, na tongana mbi mû tere ti mbi na azo ti zö na wâ, me ndoye ayeke na mbi pëpe, mbi wara ye dä pëpe.” (1 aCorinthien 13:1-3). A yeke polele so ndoye ayeke kota ye tongana e ye ti tene vorongo ti e anzere na Nzapa. Ye oko, tongana nyen e yeke fa so e ndoye Jéhovah?

Lege ti fa so e ndoye Jéhovah

7, 8. Tongana nyen e lingbi ti fa so e ndoye Jéhovah?

⁷ Azo mingi atene so ndoye ayeke mbeni ye so zo ayeke na ngangu mingi pëpe na ndo ni; azo ayeke sara tënë ti yengo tere na popo ti koli na wali. Ye oko, tâ ndoye ayeke gi pëpe ye so ayeke na bê. A yeke hinga ni na lege ti asarango ye ti zo, me na lege ti aye so angbâ na yâ bê ti zo pëpe. Mbeti ti Nzapa asara tënë ti ndoye tongana “mbeni lege so ayeke nzoni ahon” nga tongana ye ti “tambela na peko” ni (1 aCorinthien 12:31; 14:1). A wa aChrétien ti ndoye, gi na lege ti “menga pëpe, me na kusala na tene-biani.”​—1 Jean 3:18.

⁸ Ndoye teti Nzapa apusu e ti sara ye so anzere na lo na ti mû mbage ti kota yanga-ti-komande ti lo, na lege ti atënë ti yanga ti e nga na sarango ye ti e. Ndoye so apusu e ti kpe ti ndoye sese so na akusala ti lo so ake Nzapa (1 Jean 2:15, 16). Azo so andoye Nzapa ake sioye (Psaume 97:10). Ti ndoye Nzapa aye ti tene nga ti ndoye zo so ayeke nduru na mo, so fade e yeke sara tënë na ndo ni na article ti peko. Na ndo ni, ti ndoye Nzapa ahunda na e ti mä yanga ti lo. Mbeti ti Nzapa atene: “So ayeke ndoye ti Nzapa: e bata komandema ti Lo.”​—1 Jean 5:3.

9. Na lege wa Jésus afa so lo ndoye Nzapa?

⁹ Jésus afa mbilimbili ye so ti ndoye Nzapa aye ti tene. Ndoye apusu lo ti zia ndo ti lo na yayu ti ga na sese tongana zo. Ndoye apusu lo ti mû gloire na Babâ ti lo na lege ti akusala ti lo nga na aye so lo fa. Ndoye apusu lo ti “mä Babâ ti Lo juska na kui”. (aPhilippien 2:8). Mango yanga so, so afa ndoye ti lo na mbage ti Nzapa, azi lege na abe-ta-zo ti ga azo ti mbilimbili na lê ti Nzapa. Paul asû na mbeti: “Azo mingi aga awasiokpari na lege ti mango tënë pëpe ti zo oko so [Adam], tongaso nga, fade A sara si azo mingi aga azo ti mbilimbili na lege ti mango tënë ti Zo oko so [Christ Jésus].”​—aRomain 5:19.

10. Ngbanga ti nyen ti ndoye Nzapa andu mango yanga?

¹⁰ Legeoko tongana Jésus, e yeke fa ndoye ti e na mbage ti Nzapa na lege ti mango yanga ti lo. Bazengele Jean so Jésus andoye lo mingi asû na mbeti: “So ayeke ndoye: a lingbi e tambela na lege ti komandema ti Lo.” (2 Jean 6). Ala so andoye Jéhovah biani aku kungo ti wara fango lege ti lo. Teti ala hinga so ala lingbi ti fa lege na ala wani pëpe sân ti wara kpale, ala zia bê ti ala na ndara ti Nzapa na ala yeda na wango so lo mû na ala na ndoye (Jérémie 10:23). Ala yeke tongana anzoni zo ti Bérée ti giriri so ayeke “na nzara ti mä tënë” ti Nzapa, ala yeda na tënë so a fa na ala, teti ala ye ti sara ye so bê ti Nzapa aye (Kusala 17:11). Ala gi nzoni na yâ Mbeti ti Nzapa ti hinga nzoni mingi ye so bê ti Nzapa aye, ye so amû maboko na ala ti fa ndoye ti ala na lege ti ambeni kusala nde so afa so ala mä yanga.

11. Ti ndoye Nzapa na bê ti e kue, na bibe ti e kue, na âme ti e kue na ngangu ti e kue aye ti tene nyen?

¹¹ Tongana ti so Jésus atene, ndoye teti Nzapa ayeke ti ndoye lo na bê ti e kue, na bibe ti e kue, na âme ti e kue nga na ngangu ti e kue (Marc 12:30). Mara ti ndoye tongaso alondo na bê, andu aye so agbu bê ti e, anzara ti e, abibe ti e, na e ye na bê ti e kue ti nzere na Jéhovah. Hingango ndo ayeke na yâ ti ndoye nga. E voro Nzapa gi tongaso pëpe, sân ti hinga ye na ndo ti lo; e hinga Jéhovah, so ti tene e hinga asarango ye ti lo, andia ti lo na ndo nzoni tambela na aye so lo leke awe ti sara. E mû âme ti e, wala tere ti e kue nga na fini ti e ti sara na lo na ti sepela lo. Na e sara nga ni na lege ti ngangu ti e.

Ngbanga ti nyen ti ndoye Jéhovah?

12. Ngbanga ti nyen Nzapa ahunda na e ti ndoye lo?

¹² Mbeni nda ti tënë so e yeke na ni ti ndoye Jéhovah ayeke so lo hunda na e ti fa na gigi asarango ye ti lo. Nzapa ayeke lingu ti ndoye nga lo yeke tapande ti kota ahon kue ti ndoye. Nzapa apusu bazengele Jean ti sû tënë so: “Nzapa ayeke Ndoye.” (1 Jean 4:8). A créé azo na image ti Nzapa; a créé ala ti fa ndoye. Ti tâ tënë ni, ndoye ayeke gunda ti yanga-ti-komande ti Jéhovah. Lo ye si ala so ayeke na gbe ti lo asara na lo teti so ala ndoye lo na ala ye ti duti na gbe ti komandema ti lo so ayeke mbilimbili. Biani, ndoye ayeke kota ye mingi ti tene création kue aduti na siriri nga beoko.

13. (a) Ngbanga ti nyen a tene na azo ti Israël: “Mo ndoye Seigneur Nzapa ti mo”? (b) Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni so Jéhovah aku ti tene e ndoye lo?

¹³ Mbeni ye so apusu e ti ndoye Jéhovah ayeke so e bâ na nene ni mingi ye so lo sara ndali ti e. Dabe mo na tënë so Jésus atene na aJuif: “A lingbi mo ndoye Seigneur Nzapa ti mo.” A ku ândö na mbage ti aJuif pëpe ti ndoye mbeni nzapa so ayeke yongoro na zo wala so zo ahinga lo pëpe. A lingbi ala ndoye Nzapa so afa ndoye ti lo na ala. Jéhovah ayeke Nzapa ti ala. Lo yeke Lo so asigigi na ala na Egypte si lo gue na ala na Sese ti Zendo, Lo so abata ala, amû maboko na ala na andoye ala, Lo so awa ala na lege ti ndoye. Na laso, Jéhovah ayeke Nzapa ti e, lo so amû Molenge ti lo ti zi e si e lingbi wara fini ti lakue lakue. A yeke tâ na lege ni so Jéhovah aku ti tene e ndoye lo nga! E ndoye lo ndali ti so lo ndoye e; a hunda na e ti ndoye Nzapa so andoye e. E ndoye Lo so ‘andoye e kozoni.’​—1 Jean 4:19.

14. Na lege wa ndoye ti Jéhovah ayeke tongana ndoye ti babâ wala ti mama?

¹⁴ Jéhovah andoye azo ti sese tongana ti so mbeni babâ wala mama andoye amolenge ti lo. Atâa so ala yeke mbilimbili-kue pëpe, ababâ na mama ti ndoye ayeke sara kua ngangu teti angu mingi ti bata na amolenge ti ala, ala mû nginza mingi na ala gbanzi tere ti ala na ambeni ye. Ababâ na mama afa ye na amolenge ti ala, awa ala, amû maboko na ala na ase ala ndali ti so ala ye si ala duti na ngia nga ala maï nzoni. Ye wa ababâ na mama aku na pekoni na mbage ti amolenge ni? Ala ye si amolenge ti ala andoye ala na ala girisa pëpe ye so ala fa na amolenge ni teti nzoni ti ala. Tongaso, a yeke na lege ni ti tene Babâ ti e ti yayu so ayeke mbilimbili-kue aku ti tene e fa singila ti bê ti e teti aye kue so lo sara ndali ti e.

Maï ndoye ti mo teti Nzapa

15. Kozo ye ti sara ti ndoye Nzapa ayeke so wa?

¹⁵ Lâ oko e bâ Nzapa wala e mä go ti lo pëpe (Jean 1:18). Me, lo iri e ti lë songo na lo (Jacques 4:8). E lingbi ti sara ni tongana nyen? Ti ndoye mbeni zo, kozo ye ti sara ayeke ti gi ti hinga lo; a yeke ngangu ti ndoye mbeni zo so mo hinga lo pëpe. Jéhovah amû na e Tënë ti lo so ayeke Bible ti tene e manda ye na ndo ti lo. Ndani la Jéhovah na lege ti bungbi ti lo awa e ti diko Bible lakue lakue. Bible la afa na e tënë na ndo ti Nzapa, asarango ye ti lo, ye so lo ye wala so lo ke na sarango ye ti lo na mbage ti azo ngbene ye fadeso angu saki mingi awe. Tongana e gbu li na ndo atënë tongaso, fade singila ti bê ti e nga na ndoye ti e teti lo ayeke maï.​—aRomain 15:4.

16. Tongana nyen gbungo li na ndo kusala ti Jésus ayeke kono ndoye ti e teti Nzapa?

¹⁶ Mbeni kota ye so alingbi ti mû maboko na e ti maï ndoye ti e teti Jéhovah ayeke ti gbu li na ndo fini ti Jésus nga na kusala ti lo. Senge pëpe ngbanga ti so sarango ye ti Jésus alingbi kue na ti Babâ ti lo, ni la lo tene: “Zo so abâ mbi, lo bâ Babâ awe.” (Jean 14:9). Tongana mo bâ lege so Jésus asara be-nzoni na mbeni womua tongana lo zingo oko molenge ti lo ti koli so akui, a ndu bê ti mo pëpe? (Luc 7:11-15). A nzere na mo pëpe ti hinga so Jésus, so ayeke Molenge ti Nzapa na so ayeke kota ahon tanga ti azo kue, asukula gere ti adisciple na tâ be-ti-molenge? (Jean 13:3-5). Atâa so lo yeke kota ahon azo kue na lo yeke na ndara ahon azo kue, a ndu bê ti mo pëpe ti hinga so sarango ye ti tere ti lo asara si azo kue aye ti ga nduru na lo, même amolenge nga? (Marc 10:13, 14). Tongana e gbu li na ndo aye so na singila na bê, e yeke ga ande tongana aChrétien so Pierre asû tënë so na ndo ala: “Kamême i de i bâ [Jésus] pëpe, i ndoye Lo.” (1 Pierre 1:8). Tongana ndoye ti e teti Jésus akono, ndoye ti e teti Jéhovah nga ayeke kono.

17, 18. Gbungo li na ndo aye wa so Jéhovah amû na ndoye alingbi ti sara si ndoye ti e teti lo akono?

¹⁷ Mbeni lege so e yeke na ni ti maï ndoye ti e teti Nzapa ayeke ti gbu li na ndo aye mingi mingi so lo mû na e ti tene gigi ti e anzere: aye so lo sara pendere, apendere kobe nde nde so e lingbi ti te, dutingo na anzoni kamarade nga na aye ti pendere mingi mingi so amû na e ngia (Kusala 14:17). Tongana e manda ye mingi na ndo Nzapa ti e, e yeke wara anda ti tënë mingi ti kiri singila na lo ndali ti anzoni ye mingi so lo mû na e. Pensé na aye kue so Jéhovah asara teti mo. Ti mo, lo lingbi ti tene mo ndoye lo pëpe?

¹⁸ Na popo ti amatabisi mingi so Nzapa amû na e, e yeke na matabisi ti ga nduru na lo na lege ti sambela na ngoi kue, teti e hinga so Lo ‘so amä sambela’ ayeke mä e (Psaume 65:3). Jéhovah amû na Molenge ti lo so lo ye lo mingi ngangu ti komande na ti fâ ngbanga. Me, lo mû na zo oko pëpe, même na Molenge ti lo, ngangu ti mä sambela. Lo mveni si ayeke mä sambela ti e. Bingo bê ti ndoye tongaso so Jéhovah ayeke na ni na mbage ti e apusu e nduru na lo.

19. Azendo wa ti Jéhovah asara si e ye ti ga nduru na lo?

¹⁹ E yeke ga nga nduru na Jéhovah tongana e bi bê na ye so lo leke ti sara teti azo kue. Lo mû zendo ti zi kobela, vundu nga na kui (Apocalypse 21:3, 4). Tongana azo kue aga ande mbilimbili-kue awe, fade zo oko ti duti na kota vundu, bê so anze, nga ti tene ye ti ngangu asi na lo ayeke pëpe. Fade nzara, nzinga na bira ayeke mbeni pëpe (Psaume 46:10; 72:16). Fade sese aga paradis (Luc 23:43). Adeba nzoni so fade Jéhovah aga na ni ayeke pëpe ndali ti so a gbu lo na ngangu ti sara ni, me a yeke ndali ti so lo ndoye e.

20. Tënë wa Moïse atene ândö na ndo anzoni ye so ndoye teti Jéhovah aga na ni?

²⁰ Tongaso, e yeke na akpengba nda ti tënë ti ndoye Nzapa ti e na ti zia si ndoye so amaï. Fade mo ngbâ ti kpengba ndoye ti mo teti Nzapa na ti zia lege na lo ti fa na mo ye ti sara? A yeke na mo ti bâ tënë so. Moïse abâ nzoni ti peko ti maïngo ndoye teti Jéhovah na ti batango ni. Moïse atene na azo ti Israël ti ngoi ti lo: “Mo kamata fini, si mo ngbâ na fini, mo na amolenge ti mo; mo ndoye L’Eternel Nzapa ti mo, mo mä yanga ti Lo, na mo zia bê ti mo na Lo, teti Lo yeke fini ti mo, na wungo ti lâ ti mo.”​—Deutéronome 30:19, 20.

Mo dabe mo na ni?

• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene e ndoye Jéhovah?

• Tongana nyen e lingbi ti fa so e ndoye Nzapa?

• Anda ti tënë wa e yeke na ni ti ndoye Jéhovah?

• Tongana nyen e lingbi ti maï ndoye ti e teti Nzapa?

[Foto na lembeti 18]

Jéhovah abâ na nene ni mingi ndoye so e kue e lingbi ti fa na mbage ti lo

[Afoto na lembeti 21]

“Zo so abâ mbi, lo bâ Babâ awe.”​—Jean 14:9