“Zia lê ti ala akpengba”
“Nda ti aye kue aga nduru awe. . . . Zia lê ti ala akpengba ti sambela.”—1 PI. 4:7.
1. Mama-tene ti fango ye ti Jésus ayeke nyen?
NA NGOI so Jésus Christ ayeke na sese, mama-tene ti fango ye ti lo ayeke Royaume ti Nzapa. Na lege ti Royaume so, Jéhovah ayeke sara ande si azo kue ahinga so lo la lo yeke na droit ti duti gbia ti dunia kue nga lo yeke sara si iri ti lo aga nzoni-kue. Ni la Jésus afa na adisciple ti lo ti sambela Nzapa tongaso: “Zia royaume ti mo aga. Zia a sara ye so bê ti mo aye, na yayu legeoko nga na ndo ti sese.” (Mat. 4:17; 6:9, 10). Na yâ ti kete ngoi, ngorogbia ti yayu so ayeke futi ande dunia ti Satan nga ayeke bâ ande si a sara na ndo ti sese kue ye so bê ti Nzapa aye. Tongana ti so Daniel afa kozoni awe, fade Royaume ti Nzapa “afâ mbeni royaume so kue nduru nduru, na a sara si royaume nde nde so kue [ti laso] awe; na fade royaume so angbâ lakue lakue.”—Dan. 2:44.
2. (a) Nyen la ayeke mû lege na adisciple ti Jésus ti hinga so lo si awe na lo yeke komande? (b) Fä ni aye nga ti fa nyen?
2 Teti so gango ti Royaume ti Nzapa ayeke kota ye mingi na lê ti adisciple ti Jésus, ala hunda lo ala tene: “Fade fä ti ngoi so mo yeke si na mo yeke duti dä nga ti ngoi so aye ti ngoi so ayeke gue ti hunzi ayeke nyen?” (Mat. 24:3). Ambeni ye so azo alingbi ti bâ na lê ti ala ayeke duti dä ndali ti so azo ayeke bâ na lê ti ala pëpe ngoi ti singo ti Christ nga na tongo nda ti komandema ti lo tongana gbia ti Royaume. Na yâ ti fä so, a yeke wara aye nde nde so Bible asara tënë ni kozoni awe. Tongaso, adisciple ti Jésus so ayeke duti ande na fini na ngoi ni so ayeke hinga so lo to nda ti komande na yayu awe. Fä ni afa nga tongo nda ti ngoi so Bible airi ni “alango ti nda ni” ti aye ti ngoi so, so ayeke sioni na so akomande sese.—2 Tim. 3:1-5, 13; Mat. 24:7-14.
Zia lê ti e akpengba na alango ti nda ni so
3. Ngbanga ti nyen a lingbi lê ti aChrétien akpengba?
3 Bazengele Pierre atene: “Nda ti aye kue aga nduru awe. Tongaso, ala bata bibe ti ala nzoni, na zia lê ti ala akpengba ti sambela.” (1 Pi. 4:7). A lingbi lê ti adisciple ti Jésus akpengba na ala bâ aye so afa so lo si awe na lo yeke komande. Nga, a lingbi lê ti ala akiri akpengba mingi na ngoi so aye ti ngoi so ayeke gue ti hunzi. Jésus atene na adisciple ti lo: “Ala lango pëpe, ngbanga ti so ala hinga pëpe ngbonga ni so wa ti da ni ayeke ga na ni [ti futi dunia ti Satan].”—Marc 13:35, 36.
4. Fa kangbi so ayeke na popo ti bango ndo ti azo ti dunia ti Satan na ti awakua ti Jéhovah. (Bâ nga encadré.)
4 Mingi ti azo ayeke na gbe ti ngangu ti Satan, na ala hinga pëpe nda ti aye so ayeke si na yâ ti dunia. Ala hinga pëpe so Christ asi awe na lo yeke komande. Me ti atâ Chrétien, lê ti ala akpengba na ala hinga tâ nda ti aye so asi na yâ ti ngu 100 so ahon. Ngbene ye na ngu 1925, aTémoin ti Jéhovah ahinga so Kozo Bira so Amû Sese Kue nga na aye so aga na peko ni afa polele so Christ asi awe na lo to nda ti komande na yayu na ngu 1914. Tongaso, alango ti nda ni ti aye ti ngoi so, so ayeke na gbe ti Satan ato nda ni awe. Atâa so mingi ti azo so ayeke bâ ye ahinga pëpe nda ti aye so ayeke si, ala bâ kota kangbi so ayeke na popo ti ngoi so aga kozoni na Kozo Bira so Amû Sese Kue nga na ngoi so aga na peko ni.—Bâ encadré “Ngoi so aye ti wusuwusu ato nda ni.”
5. Ngbanga ti nyen a lingbi lê ti e angbâ ti kpengba?
5 A sara nduru na ngu 100 awe so aye ti sioni mingi asi na yâ ti dunia, na aye ni so afa so e yeke na ngoi ti nda ni. Na yâ ti kete ngoi, Jéhovah ayeke mû yanga na Christ ti ga na angangu ange na tere ti dunia ti Satan (Apoc. 19:11-21). A hunda na atâ Chrétien ti lango pëpe. Nga, a hunda mingi ti ngbâ ti sara tongaso na ngoi so e yeke ku hunzingo ti dunia so (Mat. 24:42). A lingbi lê ti e akiri akpengba, nga na gbe ti fango lege ti Christ, a lingbi e sara mbeni mbilimbili kusala na ndo ti sese kue.
Mbeni kusala so a yeke sara na ndo ti sese kue
6, 7. Nyen la afa so fango tënë ti Royaume ague na li ni na yâ ti alango ti nda ni so?
6 A fa kozoni awe so kusala so a hunda na awakua ti Jéhovah ti sara ayeke mbeni oko ti aye so afa so e yeke na yâ ti alango ti nda ni ti dunia so. Jésus asara tënë ti kusala so na ngoi so lo yeke fa aye so ayeke si na ngoi ti nda ni. Na yâ ti prophétie so a yeke wara kpengba tënë so: “A yeke fa ande nzoni tënë ti royaume so na ndo ti sese kue so azo ayeke dä tongana mbeni tënë ti témoin ndali ti amara kue. Na pekoni, nda ni ayeke ga.”—Mat. 24:14.
7 Gbu li na ndo ti aye so ague oko na prophétie so Jésus afa ge so. Wungo ti azo so ayeke fa nzoni tënë ayeke lani kete mingi na ngoi so alango ti nda ni akomanse na ngu 1914. Na ndembe so, wungo ti ala ague na li ni mingi. Laso, a yeke wara aTémoin ti Jéhovah ahon 7 000 000 so ayeke fa tënë na ndo ti sese kue, na ala yeke na yâ ti acongrégation ahon 100 000. Na ngu 2008, wungo ti azo 10 000 000 abungbi oko na aTémoin ti Jéhovah ti sara Matanga ti Dango Bê na kuâ ti Christ. So ti tene wungo ti azo so aga na Matanga ti Dango Bê na ngu 2008 ayeke mingi ahon ti ngu 2007.
8. Ngbanga ti nyen fango tënë ti Royaume angbâ ti maï mingi atâa so a gi ti kanga lege na ni?
8 Na ndo ti sese kue, a yeke fa tënë ti Royaume mingi mingi na azo ti amara kue kozoni si aye ti ngoi so ahunzi. A yeke sara ni atâa so Satan ayeke “nzapa ti aye ti ngoi so”. (2 aCor. 4:4). Abungbi kue ti poroso, ti vorongo nzapa na azo ti dengo buze ti dunia so nga na alege so ala yeke kangbi na asango ayeke na gbe ti ngangu ti Satan. Tongaso, nyen la asara si fango tënë angbâ lakue ti gue na li ni? Jéhovah la ayeke mû maboko na ni. Ye so asara si fango tënë ti Royaume angbâ ti gue na li ni mingi atâa so Satan agi ti kanga lege na ni.
9. Ngbanga ti nyen a lingbi ti tene so maïngo ti e na lege ti yingo ayeke mbeni miracle?
9 A lingbi ti tene so guengo na li ni ti fango tënë ti Royaume nga na maïngo ti aTémoin ti Jéhovah na lege ti yingo ayeke mbeni miracle. Tongana fade Nzapa amû maboko na awakua ti lo pëpe na fango lege na ala nga na batango ala, ka fango tënë ayeke dä pëpe. (Diko Matthieu 19:26.) Zia e hinga na bê ti e kue so teti so yingo vulu ti Nzapa ayeke sara ye na bê ti azo so ayeda ti sara na Nzapa, fango tënë ayeke ngbâ ande lakue ti gue na li ni juska a hunzi, “na pekoni, nda ni ayeke ga.” Ngoi ni so aga nduru mingi awe.
“Kota ye ti vundu”
10. Jésus atene nyen na ndo ti kota ye ti vundu so ayeke ga?
10 Hunzingo ti aye ti ngoi so ayeke si na ye so a iri ni “kota ye ti vundu”. (Apoc. 7:14). Bible afa na e pëpe wala a yeke ninga ngoi oke, me Jésus atene: “Na ngoi ni so, fade mbeni kota ye ti vundu ayeke si, ye ti vundu so mara ni ade ti si lâ oko pëpe ngbene ye so dunia abâ gigi juska fadeso, na mara ni ayeke kiri ti si ande mbeni pëpe.” (Mat. 24:21). Tongana e bâ aye ti vundu so asi na yâ ti dunia so, na tapande Use Bira so Amû Sese Kue, so na ngoi ni azo kutu 50 ti si na kutu 60 akui, kota ye ti vundu so ayeke ga ayeke duti ande sioni mingi. Kota ye ti vundu so ayeke gue ti ga ngangu na bira ti Harmaguédon. A yeke na ngoi ni so la Jéhovah ayeke mû yanga na a-ange ti futi tanga ti aye ti dunia ti Satan.—Apoc. 16:14, 16.
11, 12. Ye wa ayeke fa ande so kota ye ti vundu ato nda ni awe?
11 Bible afa pëpe lango so kozo mbage ti kota ye ti vundu ayeke to nda ni, me Bible afa na e kpengba ye so ayeke fa ande so kota ye ti vundu ato nda ni awe. Ye ni so ayeke so azo ti poroso ayeke futi ande abungbi ti vorongo nzapa ti wataka kue. Na yâ ti prophétie ti Bible so e wara na Apocalypse chapitre 17 nga na chapitre 18, a haka abungbi ti vorongo nzapa ti wataka kue na mbeni wali-ndumba so asara lango-sioni na abungbi ti poroso ti sese so. Apocalypse 17:16 afa so na yâ ti ngoi kete, fade abungbi ti poroso ayeke “ke wali-ndumba so na ala yeke sara si lo ngbâ na ye oko pëpe na ala zia lo tere senge, na fade ala te nyama ti tere ti lo si ala yeke gbi lo kue na wâ.”
12 Tongana ngoi ti tene ye so asi alingbi awe, fade Nzapa “azia na yâ ti bê ti [azo ti poroso] ti sara ye so ayeke na bê ti lo” ti futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka kue (Apoc. 17:17). Tongaso, a lingbi ti tene so futingo so alondo na Nzapa. A yeke fango ngbanga ti Nzapa na ndo ti abungbi ti vorongo nzapa so ayeke sara ye gi ndali ti lê ti azo na so teti angu mingi ayeke fa aye so ague nde na ye so bê ti Nzapa aye nga ala yeke sara ye ti ngangu na awakua ti Jéhovah. Mingi ti azo aku pëpe ngoi ti futingo abungbi ti vorongo nzapa ti wataka. Me awakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo ayeke ku ni. Nga, na yâ ti alango ti nda ni so, ala yeke fa tënë ni na azo.
13. Nyen la afa so futingo abungbi ti vorongo nzapa ti wataka ayeke ninga ande pëpe?
13 Bê ti azo ayeke dö ande mingi ti bâ so a futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka. Prophétie ti Bible afa so même ambeni ‘gbia ti sese so’ ayeke tene na ndo ti futingo so: “Aï-oo, aï-oo, . . . gi na yâ ti ngbonga oko, a buba lo kue!” (Apoc. 18:9, 10, 16, 19). Bible asara kusala na tënë “ngbonga oko” ti fa so futingo so ayeke ninga pëpe.
14. Na ngoi so awato ti Jéhovah ayeke ga ande na tere ti awakua ti lo, lo yeke sara ande nyen?
14 E hinga so mbeni ngoi na pekoni so a futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka, awato ayeke ga ande na tere ti awakua ti Jéhovah so afa atënë ti fango ngbanga so (Ézéch. 38:14-16). Na ngoi so ye so ayeke to nda ni, awato ni ayeke tingbi ande na Jéhovah, so amû zendo ti bata awakua ti lo so ayeke be-ta-zo. Jéhovah atene: “Na lege ti sarango manda ti Mbi, na wâ ti ngonzo ti Mbi, Mbi sara tënë . . . fade ala hinga Mbi yeke L’Éternel.” (Diko Ézéchiel 38:18-23.) Nzapa atene na yâ ti Mbeti ti lo so zo kue so “andu [awakua ti ni so ayeke be-ta-zo], lo ndu lê ti [ni] mveni.” (Zach. 2:8). Tongaso, na ngoi so awato ti Jéhovah ayeke londo na tere ti ala na ndo ti sese kue, Jéhovah ayeke sara mbeni ye. Lo yeke ga na ndangba mbage ti kota ye ti vundu: Harmaguédon. Christ ayeke mû ande yanga na angangu ange ti sara ye alingbi na ngbanga so Jéhovah afâ na ndo ti dunia ti Satan.
A lingbi ye so asara nyen na ndo ti e?
15. E hinga so a ga nduru awe ti futi dunia so. A lingbi ye so asara nyen na ndo ti e?
15 E hinga so a ga nduru awe ti futi sioni dunia so. A lingbi ye so asara nyen na ndo ti e? Bazengele Pierre atene: “So aye so kue ayeke ga tongana ngu so, a yeke nzoni ala bâ wala dutingo ti ala ayeke tongana nyen na lege ti sarango ye so ayeke nzoni-kue nga na akusala so afa so ala gbu tënë ti Nzapa ngangu.” (2 Pi. 3:11). Atënë so afa biani so a lingbi e lango pëpe na e sara kue si sarango ye ti e ague oko na ye so Nzapa ahunda nga e sara akusala so afa so e gbu tënë ti Nzapa ngangu, na aye so afa so e ye Jéhovah. Na popo ti akusala so a yeke wara fango nzoni tënë ti Royaume so e yeke sara na bê ti e kue kozoni si nda ni asi. Pierre atene nga: “Nda ti aye kue aga nduru awe. . . . Zia lê ti ala akpengba ti sambela.” (1 Pi. 4:7). E yeke ga nduru na Jéhovah nga e yeke fa so e ye lo na lege so e yeke sambela lakue, e yeke hunda na lo ti fa lege na e na lege ti yingo vulu ti lo nga na lege ti congrégation ti lo so amû ndo ti sese kue.
16. Ngbanga ti nyen a lingbi e sara ye alingbi na wango ti Nzapa?
16 Teti so ngoi ti e ayeke sioni mingi, a lingbi e sara ye alingbi na wango so Bible amû atene: “Zia ala sara hange mingi na tambela ti ala si a duti tongana ti awabuba pëpe, me tongana ti awandara, na sarango kusala nzoni na ngoi ti ala, teti ngoi ni ayeke sioni.” (aÉph. 5:15, 16). Aye ti sioni amû ndo laso mingi ahon ti kozo. Satan asigigi na aye mingi ti kanga lege na azo ti sara ye so bê ti Jéhovah aye wala gi ti gboto lê ti ala yongoro. Ti e awakua ti Jéhovah, e hinga ni, na e ye pëpe ti zia si mbeni ye akanga lege na e ti duti be-ta-zo na Nzapa. E hinga nga aye so ayeke si ande na yâ ti ngoi kete, na e zia bê ti e kue na ndo ti Jéhovah na aye so lo leke na bê ti lo ti sara.—Diko 1 Jean 2:15-17.
17. Fa tongana nyen azo so asö kuâ na Harmaguédon ayeke sara ande ye na ngoi so a zingo azo ti ala.
17 Pendere zendo so Nzapa amû ti sara si akuâ akiri na fini ayeke ga ande tâ tënë, ndali ti so “a yeke zingo ande na kuâ azo ti mbilimbili na azo ti mbilimbili pëpe.” (Kus. 24:15). Bâ so zendo ni atene biani: ‘A yeke zingo ande akuâ’! Tënë so ayeke ga ande tâ tënë biani, ndali ti so Nzapa amû yanga awe ti sara ni. Ésaïe 26:19 amû zendo so: “Fade akinda ti mo akiri na fini; . . . I zingo, i sara bia, i so i duti na yâ pupu-sese, . . . fade sese abi awakinda na gigi.” Atënë so aga lani tâ tënë ti kozo ni na ngoi so a kiri na awakua ti Nzapa ti giriri na sese ti ala, na ye so afa na e so atënë so ayeke ga ande tâ tënë biani na yâ ti fini dunia. So kota ngia si azo ayeke duti ande na ni ti kiri ti bâ tere na azo ti ala so akui awe! Biani, dunia ti Satan aga nduru ti hunzi awe, na fini dunia ti Nzapa aga nduru awe. A yeke kota ye mingi ti tene lê ti e angbâ ti kpengba!
Mo dabe ti mo na ni?
• Mama-tene ti fango ye ti Jésus ayeke nyen?
• Nyen la afa so fango tënë ti Royaume amû ndo kue laso?
• Ngbanga ti nyen a lingbi lê ti e akpengba?
• Nyen la akpengba mo na yâ ti zendo so ayeke na Kusala 24:15?
[Encadré/foto na lembeti 16, 17]
NGOI SO AYE TI WUSUWUSU ATO NDA NI
Na ngu 2007, Alan Greenspan asigigi na mbeni buku so iri ni ayeke Le temps des turbulence: Aventures dans un nouveau monde. A sara ngu 20 tongaso, lo yeke lani président ti kota ndokua ti Amerika so ayeke bâ lege ti abanque kue ti kodoro ni. Greenspan afa kota kangbi so ayeke na popo ti tambelango ti aye na ndo ti sese kue kozo na ngu 1914 nga na peko ti ngu so:
“Azo mingi atene so kozoni na ngu 1914, azo abâ ti ala lani so azo ayeke ne amba ti ala mingi, azo ayeke duti nzoni mingi nga senda-kode ayeke gue na li ni mingi; a bâ so azo ayeke sara ye na popo ti ala tâ nzoni mingi. Ti londo na ngu 1800 ti si na ngu 1900, sioni kua ti kango zo tongana ngbâa ahunzi. Na bango ni, sarango aye ti sioni mingi na azo akiri na peko. . . . Na yâ ti angu so, a sigigi na afini ye so a sara na kode na ndo ti sese kue, aye tongana lege ti atrain, téléphone, wâ ti dada, cinéma, kutukutu nga na gbâ ti aye ti sarango na akua ti yâ ti da. Azo amanda afini ye mingi na ndo ti seni, azo ate nzoni kobe ahon ti kozo, gbâ ti azo awara ngu ti tuyau, na aye so asara si azo ate gigi aninga ahon ti kozo . . . Azo kue apensé so aye so ayeke ngbâ ande ti gue na li ni.”
Me . . . ”Na ngoi ti Use Bira so Amû Sese Kue, azo akui mingi ahon ti Kozo Bira so Amû Sese Kue. Ye oko, Kozo Bira abuba mingi dutingo ti azo na popo ti ala, na ye so ayeke sioni mingi. Bira so asara si nzoni bibe so azo ayeke lani na ni na ndo ti guengo na li ni ti aye ahunzi. Mbi lingbi pëpe ti girisa ngoi so aga kozoni na Kozo bira, ngoi so azo abâ so mbeni ye ayeke kanga ande lege na ala pëpe ti gue na li ni. Laso, bango ndo ti e ayeke tâ nde mingi na ti azo ti ngu 100 so ahon me e yeke bâ tâ dutingo ti zo laso. Angangu kpale so azo ayeke wara laso asara si ala gi bê ti ala mingi. Akpale so ayeke buba guengo na li ni ti aye laso (ngoi so azo abungbi oko ti mä tere ti sara aye) tongana ti so Kozo bira asara lani? Zo oko alingbi pëpe ti tene biani so a yeke duti ande tongaso.”
Greenspan adabe ti lo na tënë so Benjamin Anderson, mbeni kota wafango mbeti na ndo ti konomi atene na ngoi so lani lo ngbâ ti manda mbeti na da senda-gi. Anderson (1886-1949) atene: “Azo so alingbi ti dabe ti ala nga ti gbu nda ti aye so asi kozo na ngoi ti Kozo Bira ayeke dabe ti ala na ni na ngia. Na ngoi ni so, azo ayeke duti lani nzoni mingi, na azo akiri awara mara ti dutingo so mbeni pëpe.”—Sciences économiques et le bien-être public.
Gerald Meyer, asû nga oko tënë so na yâ ti buku ti lo (A World Undone) so asigigi na ngu 2006. Lo tene: “Azo atene ka so aye so asi asara si ‘aye kue achangé.’ Ti kozo ni, tënë so aga tâ tënë na ndo ti Kota Bira [1914-1918]. Bira so asara biani si ye kue achangé: gi akatikati ti akodoro pëpe, gi angorogbia nga na aye so asi na amara pëpe, me a changé biani nga lege so azo ayeke bâ na dunia nga na ala wani. A sara si kota kangbi ayeke na popo ti aye so asi kozoni na ngoi ti Kozo Bira na aye so asi na peko ti Bira so.”
[Foto na lembeti 18]
Na Harmaguédon, Jéhovah ayeke mû ande yanga na angangu ange ti futi dunia ti Satan