Sara kue ti ga biazo, “kota lâ ti l’Éternel aga nduru” awe

“E sara kue ti ga abiazo.”​—AHÉB. 6:1.

1, 2. Lege wa azi na akozo Chrétien so ayeke na Jérusalem nga na Judée ti ‘kpe na li ti ahoto’?

NA NGOI so Jésus ayeke na sese, adisciple ti lo aga nduru na lo, ala hunda lo: “Fade fä ti ngoi so mo yeke si na mo yeke duti dä nga ti ngoi so aye ti ngoi so ayeke gue ti hunzi ayeke nyen?” Ti kiri tënë na ala, Jésus afa na ala mbeni prophétie so aga tâ tënë ti kozo ni na ngoi ti akozo Chrétien. Jésus asara tënë ti mbeni ye so ayeke si ka kirikiri pëpe, so ayeke fa so nda ni aga nduru awe. Tongana “ala so ayeke na Judée” abâ ye ni so, a lingbi ala ‘londo ala kpe na li ti ahoto.’ (Mat. 24:1-3, 15-22). Adisciple ti Jésus ayeke hinga ande fä ni so na ala yeke sara ande ye alingbi na awango so a mû na ala?

² Ngu 30 tongaso na pekoni, na ngu 61, bazengele Paul asû mbeni mbeti so atënë ti yâ ni ane mingi; lo tokua ni na aChrétien so ayeke aHébreu, so ayeke lango na Jérusalem nga na agbata so angoro ni. Paul na amba ti lo aChrétien ahinga lani pëpe so a ngbâ gi angu oku tongaso ti tene fä so afa so mbeni “kota ye ti vundu” ato nda ni awe asi (Mat. 24:21). Na ngu 66, Cestius Gallus aga na aturugu ti Rome ti sara bira na Jérusalem, na ala ga même nduru ti mû gbata ni. Me hio tongaso, ala zi tere ti ala, ala hon; ye so amû lege na azo so aye ti sö fini ti ala ti kpe.

3. Wango wa Paul amû lani na aChrétien so ayeke aHébreu? Ngbanga ti nyen?

³ A-Chrétien so ayeke lani na bezoin ti bâ yâ ti aye tâ nzoni nga ti tene lê ti ala akpengba si ala hinga aye so ayeke si, na tongaso ala kpe. Ye oko, ambeni aga azo so “amä ndo nzoni pëpe.” Na lege ti yingo, ala yeke tongana abébé so ayeke na bezoin ti nyon “lait”. (Diko aHébreu 5:11-13.) Même ambeni Chrétien so ayeke na yâ ti tâ tënë a sara angu mingi awe asara aye so afa so ala yeke “gue yongoro na Nzapa so ayeke na fini.” (aHéb. 3:12). A yeke lani na yâ ti sarango ye ti ambeni Chrétien ti manke abungbi na ngoi so “lango” ti ye ti ngangu so “ayeke pusu nduru.” (aHéb. 10:24, 25). Paul amû na ala nzoni wango, lo tene: “So e hon akozo fango ye na ndo ti Christ awe, e sara kue ti ga abiazo.”​—aHéb. 6:1.

4. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene lê ti e angbâ ti kpengba? Ye wa ayeke mû ande maboko na e ti sara ni?

⁴ E yeke na ngoi ti ndangba gango tâ tënë ti prophétie ti Jésus. “Kota lâ ti L’Éternel aga nduru,” lango so lo yeke futi ande dunia kue ti Satan (Soph. 1:14). A lingbi lê ti e angbâ ti zi na ndo ti gango tâ tënë ti aprophétie nga e ngbâ ti duti na kpengba songo na Jéhovah; na a lingbi e sara aye so mingi ahon ti kozo (1 Pi. 5:8). Mo yeke sara ni biani? Tongana e ga aChrétien so ayeke abiazo, a yeke mû maboko na e ti girisa pëpe ngoi so e yeke dä.

Ti duti Chrétien so ayeke biazo aye ti tene nyen?

5, 6. (a) Ti duti biazo na lege ti yingo andu nyen? (b) Ti sara kue ti ga biazo, a lingbi e sara ngangu ti sara aye use wa?

⁵ Paul awa akozo Chrétien so ayeke aHébreu ti sara kue ti ga abiazo na lo fa na ala ye so gango biazo na lege ti yingo aye ti tene. (Diko aHébreu 5:14.) “Abiazo” ayeke nyon gi “lait” pëpe. Ala yeke te “kpengbango kobe”. Ni la, ala hinga “akozo tënë” nga na atâ tënë so “nda ni alï mingi.” (1 aCor. 2:10). Na ndo ni, teti so ala yeke sara kua lakue na ngangu ti gbungo li ti ala na lege so ala yeke sara ye alingbi na aye so ala hinga, a sara si ngangu ti gbungo li ti ala ni aga nzoni. Ye so amû maboko na ala ti hinga popo ti ye so ayeke na lege ni nga na ye so ayeke na lege ni pëpe. Tongana ala ye ti mû mbeni desizion, ngangu ti gbungo li ti ala so aga nzoni ayeke mû maboko na ala ti hinga akpengba-ndia ti Bible so andu tënë ni nga tongana nyen ti sara ye alingbi na ni.

⁶ Paul atene: “A yeke nzoni mingi ndali ti e ti dengi mê nzoni ahon ti kozo na aye so e mä, tongaso si yeke yeke e hon yongoro lâ oko pëpe.” (aHéb. 2:1) Kozoni ti tene e hinga ye so ayeke si na e, andâ e hon yongoro na mabe awe. Ti tene mara ti ye tongaso asi na e pëpe, a lingbi e dengi mê “nzoni ahon ti kozo”, atâa na ngoi so e yeke manda ye e wani wala na ngoi ti abungbi. Ni la, a yeke nzoni e oko oko kue e hunda tere ti e: ‘Mbi ngbâ lakue gi na ndo ti akozo tënë? Mbi yeke sara aye gi tongaso sân ti tene mbi mû bê ti mbi kue na tâ tënë? Mbi yeke sara tongana nyen ti gue na li ni biani na lege ti yingo?’ Ti sara kue ti ga biazo, a lingbi e sara ngangu ti sara aye use. A lingbi e hinga Mbeti ti Nzapa nzoni. Nga a lingbi e manda ti mä yanga.

Gi ti hinga Mbeti ti Nzapa nzoni

7. Hingango Mbeti ti Nzapa nzoni ahon ti kozo ayeke mû maboko na e tongana nyen?

⁷ Paul atene: “Zo so anyon lait ahinga pëpe tënë ti ye so ayeke mbilimbili, teti so lo ngbâ kete molenge.” (aHéb. 5:13). Ti ga biazo, a lingbi e hinga tënë ti Nzapa nzoni. Teti so atënë ti lo ni ayeke na yâ ti Bible, a lingbi e manda lakue Bible na ambeti so “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara” asigigi na ni (Mat. 24:45-47). Tongana e manda ye lakue nzoni, a yeke sara si e hinga bibe ti Nzapa, na ye so ayeke mû maboko na e ti sara si ngangu ti gbungo li ti e aga nzoni. Bâ tapande ti mbeni Chrétien so iri ti lo ayeke Orchid.a Ita-wali so atene: “Dango bê so asara ye mingi na ndo ti mbi ayeke ti so a wa e ti diko Bible lakue. A hunda lani na mbi ti mû ngu use si mbi diko Bible ahunzi, me mbi bâ so mbi hinga Wasarango mbi ti kozo ni. Mbi manda ye na ndo ti asarango ye ti lo, aye so lo ye nga na aye so lo ke, kota ngangu ti lo nga na kota ndara ti lo. Dikongo Bible lâ oko oko akpengba mbi na yâ ti angoi so mbi wara aye ti ngangu mingi.”

8. Ngangu wa Mbeti ti Nzapa alingbi ti sara na ndo ti e?

⁸ Tongana e yeke diko Bible lâ oko oko, “ngangu” ti atënë ti yâ ni ayeke “sara ye” na ndo ti e. (Diko aHébreu 4:12.) Aye so e yeke diko alingbi ti leke zo ti yâ ni ti e nga ti sara si e nzere na lê ti Jéhovah ahon ti kozo. Mo bâ so mo yeke na bezoin ti mû ngoi ahon ti kozo ti diko Bible nga ti gbu li na ndo ti aye so mo diko ni?

9, 10. Ti hinga ye na ndo ti Mbeti ti Nzapa aye ti tene nyen? Mû mbeni tapande.

⁹ Hingango ye na ndo ti Bible andu ye mingi ahon gi ti hinga ye so Bible atene. A-Chrétien ti ngoi ti Paul so ayeke tongana akete molenge na lege ti yingo ahinga kamême ye na ndo ti Mbeti ti Nzapa. Ye oko, ala sara ye alingbi na ni si ala bâ nzoni dä pëpe. Ala gi pëpe ti hinga atënë ti yâ ni nzoni na lege so ala zia pëpe si afa lege na ala ti mû adesizion ti ndara na yâ ti gigi ti ala.

¹⁰ Hingango ye na ndo ti Bible andu hingango ye so Mbeti ti Nzapa atene nga sarango ye alingbi na ni. Ye so asi na mbeni ita-wali so iri ti lo ayeke Kyle afa lege so zo alingbi ti sara ni. Kyle na mbeni mba ti lo ti place ti kua apapa. Lo sara tongana nyen ti leke kpale so? Lo tene: “Versê ti Bible so aga hio na li ti mbi ayeke aRomain 12:18, so atene: ‘Tongana lege ni ayeke dä, na ala lingbi ti sara mbeni ye, zia ala duti na siriri na azo kue.’ Tongaso, mbi hunda na lo ti tene e wara tere na peko ti kua.” Ye ni atambela nzoni mingi na ngoi so ala wara tere, na bê ti mba ti Kyle so apika mingi ndali ti so Kyle la alondo kozo ti gi ti leke tënë na lo. Kyle atene: “Mbi ga ti bâ so sarango ye alingbi na akpengba-ndia ti Bible ayeke lakue nzoni mingi.”

Manda ti mä yanga

11. Nyen la afa so a lingbi ti duti ngangu na zo ti mä yanga na ngoi so aye aga ngangu?

¹¹ A lingbi ti duti ngangu na e ti sara ye ague oko na aye so Bible afa, mbilimbili na ngoi so aye aga ngangu. Na tapande, kete na pekoni so Jéhovah azi amolenge ti Israël na gbe ti ngbâa na Égypte, ala ‘dë gaba na Moïse’ na ala ngbâ ti “handa L’Éternel”. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so ala yeke na ngu ti nyongo ni pëpe (Ex. 17:1-4). Ala te mbele lani na Nzapa na ala yeda ti sara “ye kue so L’Éternel atene.” Ye oko, nduru na nze use na pekoni, ala ke ndia ti Nzapa na ndo ti vorongo yanda (Ex. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9). Wala ala yeke na mbeto ndali ti so a ninga ala bâ Moïse pëpe ngbanga ti so Jéhovah ayeke fa ye na lo na ndo ti Hoto ti Horeb? Wala azo ti Israël apensé so fade azo ti Amalek ayeke kiri ti sara bira na ala, na teti so Moïse ayeke dä pëpe ti yä maboko ti lo na nduzu, ala lingbi pëpe ti sö benda? (Ex. 17:8-16). A lingbi ti duti tongaso, me atâa nda ti tënë ni ayeke so wa, azo ti Israël “ake ti mä yanga”. (Kus. 7:39-41). Paul awa aChrétien ti “sara ngangu kue” ti kpe ti ‘tï na yâ ti mara ti tapande ti kengo yanga’ so azo ti Israël afa na ngoi so ala yeke lani na mbeto ti lï na Sese ti Zendo.​—aHéb. 4:3, 11.

12. Na lege wa Jésus amanda ti mä yanga? Ye ti nzoni wa lo wara na pekoni?

¹² Sarango kue ti ga biazo ahunda ti tene e sara kue ti mä yanga ti Jéhovah. Tongana ti so tapande ti Jésus Christ afa, mingi ni, apasi so zo abâ ayeke sara si lo manda ti mä yanga. (Diko aHébreu 5:8, 9.) Kozo ti ga na sese, Jésus ayeke mä lani yanga ti Babâ ti lo. Ye oko, ti sara ye so bê ti Babâ ti lo aye na sese ge ahunda lani na lo ti bâ pasi nga ti wara aye ti vundu. So Jésus amä yanga na yâ ti angangu kpale ‘asara si lo lingbi kue’ ti sara kua so Nzapa azia ndali ti lo, so ayeke ti duti Gbia na Kota Prêtre.

13. Ye wa amû lege ti bâ wala e manda ti mä yanga?

¹³ Ka ti e? E leke na bê ti e ti mä yanga ti Jéhovah même na ngoi so e yeke na yâ ti akpale so amû vundu mingi na e? (Diko 1 Pierre 1:6, 7.) Awango so Nzapa amû na ndo ti nzoni sarango ye, sarango ye na lege ni, tenengo anzoni tënë, dikongo Bible nga na mandango ni, gango na abungbi nga na fango tënë ayeke polele (Jos. 1:8; Mat. 28:19, 20; aÉph. 4:25, 28, 29; 5:3-5; aHéb. 10:24, 25). E yeke mä yanga ti Jéhovah na yâ ti aye so, même tongana e yeke na yâ ti akpale? Tongana e mä yanga, a fa so e gue na li ni na lege ti yingo.

Ndani so a yeke nzoni ti duti Chrétien so ayeke biazo

14. Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen sarango kue ti ga biazo ayeke bata zo.

¹⁴ A yeke tâ ye ti batango tere tongana mbeni Chrétien asara si ngangu ti gbungo li ti lo aga nzoni. Ye so ayeke mû lege na lo ti hinga popo ti ye so ayeke na lege ni na ye so ayeke na lege ni pëpe na yâ ti dunia so azo ni ‘adö nzoni lege ti tambela kue ala zia awe’. (aÉph. 4:19). Na tapande, mbeni ita-koli so iri ti lo ayeke Jacques, so ayeke diko ambeti ti e lakue na lo yeke bâ atënë ni na nene ni, ayeda ti sara kua na mbeni ndo so azo ti kua ni kue ayeke awali. Jacques atene: “Mingi ti awali so afa polele so ala yeke na nzoni tambela pëpe. Ye oko, mbeni oko ti ala asara ye mo bâ mo tene lo yeke na nzoni tambela nga so lo sara nzara ti tâ tënë. Me na ngoi so e yeke gi e oko, mbi na lo na yâ ti biröo, lo to nda ti fa so lo sara nzara ti mbi. Mbi pensé so a yeke tënë ti ngia la, me mbi bâ so a yeke ngangu ti tene mbi sara si lo zia mbi kpô. Hio tongaso, mbi dabe ti mbi na mbeni ye so asi na so a sara tënë ni na yâ ti Tour ti Ba Ndo na ndo ti mbeni ita-koli so atingbi na mara ti tara tongaso na place ti kua ti lo. Article ni asara tënë ti tapande ti Joseph na wali ti Potiphar.b Hio tongaso, mbi pusu wali so, na lo kpe na yâ ti biröo ni lo sigigi.” (Gen. 39:7-12). Jacques akiri singila so mbeni ye asi pëpe nga so lo ngbâ ti bata nzoni yingo-ti-hinga.​—1 Tim. 1:5.

15. Na lege wa sarango kue ti ga biazo ayeke sara si e kpengba?

¹⁵ Dutingo biazo ayeke nzoni ndali ti so a yeke sara si e kpengba nga a yeke sara si ‘mara ti afango ye nde nde so alondo na mbeni ndo nde ahon na e yongoro’ pëpe. (Diko aHébreu 13:9.) Tongana e yeke sara kue ti maï na lege ti yingo, e yeke zia bê ti e gi na ndo ti “aye so ayeke akota ye mingi ahon atanga ni”. (aPhil. 1:9, 10). Na tongaso e yeke bâ na nene ni mingi Nzapa nga na aye kue so lo leke ndali ti nzoni ti e (aRom. 3:24). Mbeni Chrétien so ayeke ‘kangba na lege ti gbungo nda ti ye’ ayeke na oko bibe so nga lo yeke na kpengba songo na Jéhovah.​—1 aCor. 14:20.

16. Ye wa amû maboko na mbeni ita-wali ti tene ‘bê ti lo awara ngangu’?

¹⁶ Mbeni ita-wali so iri ti lo ayeke Louise atene so teti mbeni ngoi na peko ti batême ti lo, lo yeke gi bê ti lo mingi na ndo ti lege so azo ayeke bâ na lo. Lo tene: “Mbi sara mbeni ye ti sioni pëpe, me mbi yeke pëpe na kota nzara ti sara na Jéhovah. Ti tene mbi hinga so mbi yeke sara na Jéhovah na bê ti mbi kue, a lingbi mbi changé. Kota ye so a lingbi mbi sara ayeke ti voro Jéhovah na bê ti mbi kue.” Teti so Louise asara ye na bê kue asara si ‘bê ti lo awara ngangu,’ na ye so amû maboko mingi na lo na ngoi so lo wara kota kpale ti seni (Jacq. 5:8). Louise atene: “Mbi sara ngangu mingi, me mbi bâ so mbi ga biani nduru na Jéhovah.”

‘Yeda na bê kue’ ti mä yanga

17. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye lani ti tene akozo Chrétien amä yanga?

¹⁷ Wango so Paul amû na akozo Chrétien so alango na Jérusalem na Judée ti “sara kue ti ga abiazo” asara si ala sö fini ti ala. Ala so amä ni, lê ti ala akpengba ti hinga fä so Jésus afa na ala ti ‘londo ti kpe na li ti ahoto.’ Na ngoi so ala bâ “ye ti saleté so asara si ye kue abuba aduti na ndo so ayeke nzoni-kue,” so ti tene aturugu ti Rome so angoro Jérusalem na ala lï na yâ ti gbata ni, aChrétien so abâ so a yeke ngoi ni la ti tene ala kpe (Mat. 24:15, 16). A-Chrétien amä wango so lani Jésus amû na ala, na ala kpe gbata ti Jérusalem kozoni si a futi ni; nga Eusèbe, mbeni wasungo mbaï so ayeke nga kota zo ti eglize atene so ala gue alango na Pella, mbeni gbata so ayeke na yâ ti ahoto so ayeke na sese ti Galaad. Ye so amû lege na ala ti kpe mbeni kota ye ti vundu so asi lani na Jérusalem, so mbaï asara tënë ni.

18, 19. (a) Ngbanga ti nyen a yeke kota ye laso ti mä yanga? (b) E yeke bâ ande nyen na yâ ti article ti peko?

¹⁸ Tongana e mä yanga ndali ti so e sara kue ti ga abiazo, a yeke sara ande si e sö fini ti e na ngoi ti ndangba gango tâ tënë ti prophétie ti Jésus so atene “mbeni kota ye ti vundu ayeke si,” so mara ni ade ti si lâ oko pëpe (Mat. 24:21). Tongana “wabatango ye so ayeke be-ta-zo” afa mbeni ye na e ti sara ni hio, e yeke yeda ande ti sara ni? (Luc 12:42). A yeke kota ye mingi ti tene e “ga azo so ayeda na bê ti ala kue” ti mä yanga.​—aRom. 6:17.

¹⁹ Ti ga abiazo ahunda ti tene e sara si ngangu ti e ti gbungo li aga nzoni. E yeke sara ni na lege so e sara kue ti hinga Mbeti ti Nzapa nzoni ahon ti kozo nga ti manda ti mä yanga. A hunda na amaseka ti hon ndo ti ambeni kpale si ala maï ti ga aChrétien so ayeke abiazo. Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ ande ye so amaseka alingbi ti sara ti hon ndo ti akpale so.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo manda nyen?

• Dutingo biazo na lege ti yingo andu nyen? E yeke sara tongana nyen ti ga abiazo?

• Hingango Bible nzoni ayeke mû maboko na e tongana nyen ti sara kue ti ga biazo?

• E yeke sara tongana nyen ti manda ti mä yanga?

• Dutingo biazo ayeke mû maboko na e na alege wa?

[Foto na lembeti 15]

Sarango ye alingbi na wango ti Bible ayeke mû maboko na e ti hinga ti hon ndo ti akpale

[Foto na lembeti 16, 17]

Sarango ye alingbi na wango ti Jésus asara si akozo Chrétien asö fini ti ala