Jéhovah ayeke ndo ti duti ti e

1, 2. Awakua ti Nzapa abâ tere ti ala tongana nyen na yâ ti dunia so? Da wa la ala yeke na ni?

MO BÂ so mo yeke nzoni na yâ ti dunia so tongana ti so mo yeke na yanga-da? Tongana a yeke tongaso ape, andâ tënë ti bê ti mo ague oko na ti ambeni wakua ti Jéhovah. Ngbene ye giriri, azo kue so andoye Jéhovah na bê ti ala kue abâ tere ti ala tongana awande na yâ ti dunia so. Na tapande, na ngoi so awakua be-ta-zo ti Nzapa ayeke sara lani kodoro na ando nde nde so ala hon dä na sese ti Canaan, “ala tene polele na yanga ti ala so ala yeke awande nga azo so aga ti sara kodoro ti ninga pëpe.”​—aHéb. 11:13.

² Adisciple ti Christ so a soro ala na lege ti yingo vulu so ‘kodoro ti ala ayeke na yayu’ nga kue abâ tere ti ala tongana “awande nga azo so aga ti sara kodoro ti ninga pëpe” na yâ ti dunia so (aPhil. 3:20; 1 Pi. 2:11). “Ambeni ngasangbaga” ti Christ nga kue ‘ayeke ti dunia so pëpe legeoko tongana [ti so Jésus ayeke lani] ti dunia so pëpe.’ (Jean 10:16; 17:16). Me awakua ti Nzapa ayeke na mbeni ndo ti ala. A yeke pëpe mbeni ndo so e lingbi ti bâ ni na tâ lê ti e, me a yeke mbeni da so zo ayeke duti dä nzoni mingi nga so ndoye ayeke dä. A yeke da wa? Moïse atene: ‘Jéhovah, Mo yeke Ndo Ti Duti ti e Na lâ ti awagame kue.’a (Ps. 90:1). Tongana nyen la Jéhovah afa so lo yeke “Ndo Ti Duti” ti awakua be-ta-zo ti lo ti giriri? Tongana nyen la lo yeke “Ndo Ti Duti” ti awakua ti lo laso? Nga tongana nyen la lo yeke fa ande so lo yeke gi oko ndo ti duti ti awakua ti lo na yâ ti angoi so ayeke ga?

JÉHOVAH AYEKE “NDO TI DUTI” TI AWAKUA TI LO TI GIRIRI

3. Na Psaume 90:1 a haka Jéhovah na nyen? Ngbanga ti nyen?

³ Na ambeni ngoi Bible ahaka Jéhovah na aye so e yeke bâ tongaso si e hinga nzoni mingi asarango ye ti tere ti lo. Na tapande, na Psaume 90:1 a haka Jéhovah na mbeni “Ndo Ti Duti”, wala da. Tongana e pensé na ndo ti da, e yeke pensé na mbeni place so ndoye na siriri ayeke dä nga so e lingbi ti bata tere ti e dä. Ngbanga ti nyen a haka Jéhovah na da? Bible atene so Jéhovah ayeke ndoye (1 Jean 4:8). Bible atene nga so lo yeke Nzapa ti siriri so asara si awakua be-ta-zo ti lo ‘aduti na siriri.’ (Ps. 4:9). Zia e bâ tongana nyen la lo sara ye na mbage ti Abraham, Isaac nga na Jacob so ayeke awakua be-ta-zo ti lo ti giriri.

4, 5. Tongana nyen la Jéhovah afa so lo yeke “Ndo Ti Duti” ti Abraham?

⁴ Tara ti bâ tënë ti bê ti Abraham na ngoi so Jéhovah atene na lo, a tene: ‘Mo zia sese ti mo, asongo ti mo . . . mo gue na sese so fade Mbi fa na mo.’ Tongana Abraham ayeke na agingo bê, kite ayeke pëpe so atënë so Jéhovah atene na lo na pekoni adë bê ti lo. Jéhovah atene: “Fade Mbi sara si mo ga kota mara, Mbi iri tënë nzoni na ndo mo, Mbi sara si iri ti mo aga kota . . . Fade Mbi iri tënë nzoni na ndo ala so airi tënë nzoni na ndo mo; ala so azonga mo, fade Mbi zonga ala.”​—Gen. 12:1-3.

⁵ Na lege ti atënë so, Jéhovah lo wani lo tene ni yeke ga mbeni nzoni ndo ti duti ti Abraham na ahale ti lo (Gen. 26:1-6). Jéhovah asara si ye so lo sara tënë ni so asi biani. Na tapande, lo mû lege pëpe na Pharaon ti Égypte nga na Abimélec gbia ti Guérar ti bungbi na Sara na ngangu nga ti fâ Abraham. Lo bata nga Isaac na Rebecca tongaso (Gen. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11). Bible atene: “[Jéhovah azia] zo oko asara sioni na ala pëpe. Biani, Lo zingo na agbia tënë ti ala, Lo tene, I ndu azo ti Mbi pëpe, ala so Mbi sa mafuta na li ti ala, na i sara sioni na aprophète ti Mbi pëpe.”​—Ps. 105:14, 15.

6. Nyen la Isaac atene na Jacob ti sara? Gingo bê wa Jacob alingbi ti wara?

⁶ Jacob âta ti Abraham ayeke nga na popo ti aprophète so. Na ngoi so Jacob aye ti mû wali, babâ ti lo Isaac atene na lo, a tene: “Mo kamata wali na popo ti amolenge ti sese ti Canaan pëpe. Mo londo, mo gue na Paddan-Aram na da ti Bethuel, babâ ti mama ti mo, mo kamata wali kâ na popo ti amolenge ti Laban.” (Gen. 28:1, 2). Jacob asara ye alingbi na tënë so Isaac atene na lo. Jacob azia afami ti lo so ayeke na Canaan, lo tambela peut-être lo oko teti akilomètre ngbangbo mingi ti gue na Haran (Gen. 28:10). Hinga ape lo hunda tere ti lo lo tene: “Mbi yeke sara ande lango oke kâ? Ita ti mama ti mbi ayeke yamba ande mbi nzoni nga lo yeke mû na mbi mbeni wali so akpe mbeto ti Nzapa?” Tongana Jacob ayeke na mara ti agingo bê so, kite ayeke pëpe so bê ti lo adë na ngoi so lo si na Luz, so ayo akilomètre 100 na Béer-Séba. Nyen la asi na Luz nyen?

7. Tongana nyen la na yâ ti bango li Nzapa atene na Jacob atënë so adë bê ti lo?

⁷ Na Luz, Jéhovah aga na Jacob na yâ ti bango li, lo tene na lo: ‘Bâ, Mbi yeke na mo, fade Mbi bata mo na ndo kue so mo gue, na Mbi kiri mo na sese so; teti fade mbi zia mo pëpe juska Mbi sara ye so Mbi sara tënë ni na mo.’ (Gen. 28:15). Anzoni tënë so adë lani bê ti Jacob ngangu! Na peko ti tënë so, tara ti bâ tongana nyen Jacob ayeke tambela lani hio hio, na kota nzara ti bâ tongana nyen la Nzapa ayeke sara ye alingbi na tënë ti lo so! Tongana mo zia da ti mo, peut-être mo gue mo fa tënë na kodoro wande, âmanke mo gi bê ti mo tongana ti so Jacob agi lani bê ti lo. Me kite ayeke pëpe so mo bâ biani so Jéhovah abâ lege ti mo na yâ ti aye mingi.

8, 9. Tongana nyen la Jéhovah afa lani so lo yeke “Ndo Ti Duti” ti Jacob? Nyen la e manda dä?

⁸ Na ngoi so Jacob asi na Haran, Laban, ita ti mama ti lo, ayamba lo nzoni na pekoni lo mû na Jacob Léa na Rachel ti ga awali ti lo. Me asi na mbeni ngoi, Laban agi ti wara go na ndo ti Jacob, na lege so lo changé futa ti Jacob lege bale-oko (Gen. 31:41, 42). Ye oko, Jacob akanga bê na yâ ti aye so kue, lo hinga na bê ti lo so Jéhovah ayeke ngbâ ti bâ lege ti lo, na Jéhovah asara ni. Na ngoi so Nzapa atene na Jacob ti kiri na Canaan, Jacob ayeke na “akota kundu nde nde, na angba-wali na angbâa, na achameau na alele.” (Gen. 30:43). Jacob akiri singila mingi na Jéhovah na lo sambela, lo tene: “Mbi lingbi pëpe na nzobe ti Mo kue na be-biani ti Mo kue, même kete mbage ni, so Mo sara ni na boi ti Mo; mbi fâ Ngu ti Jourdain so giriri gi na keke so ayeke na maboko ti mbi, na fadeso mbi yeke na kando use.”​—Gen. 32:10.

⁹ Biani, atënë so Moïse atene na yâ ti sambela so ayeke tâ tënë, lo tene: ‘Jéhovah, Mo yeke Ndo Ti Duti ti e Na lâ ti awagame kue.’ (Ps. 90:1). Atënë so angbâ na ngangu laso, teti so Jéhovah, so “gbede ti lo ayeke ngbâ gi place oko awe”, angbâ ti ndoye azo ti lo so ayeke be-ta-zo na lo nga ti duti mbeni nzoni ndo ti duti ti ala (Jacq. 1:17). Zia e bâ ni.

JÉHOVAH AYEKE “NDO TI DUTI” TI E LASO

10. Ngbanga ti nyen la e hinga biani so Jéhovah ayeke ngbâ ti duti nzoni “Ndo Ti Duti” ti awakua ti lo?

¹⁰ Tara ti bâ so mo yeke sara tënë na gbele ngbanga tongana mbeni témoin so ayeke sigigi na nda ti mbeni sioni bungbi so amembre ni ayeke na yâ ti dunia kue. Mokonzi ti bungbi ni ayeke mbeni zo so lê ti lo ahan mingi, lo yeke ngangu mingi, lo yeke kota zo ti mvene nga zo ti fango zo. Tongana mo sigigi na yâ ti da-ngbanga ni na ngoi so ngbanga ni ahunzi, bê ti mo ayeke duti tongana nyen? Mo yeke duti nzoni? Oko pëpe. A yeke na lege ni ti tene mo hunda ti tene a bata mo. Ye so afa dutingo ti awakua ti Jéhovah so na mbeto pëpe ala yeke mû mbage ti Jéhovah na ala yeke sigigi na nda ti sioni wato ti lo, Satan. (Diko Apocalypse 12:17.) Me Satan awara lege ti kanga yanga ti azo ti Nzapa? Ên-ën. E ngbâ ti fa tënë na azo mingi na yâ ti dunia. E wara lege ti sara ye so ndali ti so Jéhovah angbâ lakue ti duti ndo ti bata tere ti e, wala “Ndo Ti Duti” ti e, mbilimbili na alango ti nda ni so. (Diko Ésaïe 54:14, 17.) Ye oko, Jéhovah ayeke ngbâ ti duti “Ndo Ti Duti” ti e gi tongana e zia lege pëpe na Satan ti handa e.

11. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti Abraham, Isaac na Jacob?

¹¹ Zia e kiri e manda mbeni ye na lege ti Abraham, Isaac na Jacob. Atâa so ala sara kodoro na Canaan, ala ngbâ lakue ti duti nde na azo ni nga ala ke asioni sarango ye ti ala (Gen. 27:46). Ala yeke pëpe na bezoin ti mbeni yongoro molongo ti andia ti hinga aye so ayeke nzoni wala aye so ayeke sioni. Aye so ala hinga na ndo ti Jéhovah nga na asarango ye ti lo alingbi na ala awe. Ndali ti so Jéhovah ayeke ndo ti duti ti ala, ala ye pëpe ti duti na kpengba songo na dunia so. Ala sara nga kue ti yôro tere ti ala pëpe na yâ ti aye ti dunia so. So nzoni tapande la ala zia na e so! Mo yeke sara kue ti mû tapande ti awakua be-ta-zo ti Nzapa so na ngoi so mo yeke soro akamarade wala angia so mo ye ti sara? Mawa ni ayeke so, ambeni ita na yâ ti congrégation afa na mbeni lege so ala yeke nzoni na yâ ti dunia ti Satan. Tongana mo yeke na mara ti bibe so même gi kete, zia tënë ni na yâ ti sambela. Girisa pëpe so dunia so ayeke ti Satan, nga lo yeke gi gi nzoni ti lo wani na lo yeke pensé na nzoni ti e ape.​—2 aCor. 4:4; aÉph. 2:1, 2.

12. (a) Jéhovah ayeke mû maboko na awakua ti lo na alege wa? (b) Mo bâ ti mo aye so Jéhovah azia na sese ti mû maboko na e so tongana nyen?

¹² Tongana e ye ti tene Satan ahanda e pëpe, a lingbi e gi ti bâ nzoni na lege ti aye kue so Jéhovah azia na sese ti mû maboko na awakua ti lo. Na tapande, lo yeke mû maboko na e na lege ti abungbi, na lege ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa nga na lege ti a-ancien so ayeke dë bê ti e nga ayeke mû maboko na e ti gbu ngangu na yâ ti akpale (aÉph. 4:8-12). Ita George Gangas, so ayeke lani membre ti Bebungbi teti angu mingi, atene: “Tongana mbi yeke na popo [ti azo ti Nzapa], mbi bâ tere ti mbi mo bâ mo tene mbi yeke na yanga-da na azo ti sewa ti mbi, na yâ ti paradis ti yingo.” A si na mo nga kue tongaso awe?

13. Kpengba ye wa e lingbi ti manda na lege ti aHébreu 11:13?

¹³ Mbeni kpengba ye so e lingbi ti manda na lege ti Abraham, Isaac nga na Jacob ayeke so ala sara mbeto pëpe ti duti nde na azo so ala sara kodoro na ala. Tongana ti so e sara tënë ni na paragraphe oko, ala “tene polele na yanga ti ala so ala yeke awande nga azo so aga ti sara kodoro ti ninga pëpe na yâ ti kodoro ni.” (aHéb. 11:13). Mo yeke sara kue ti fa na yâ ti sarango ye ti mo so mo yeke nde na azo ti dunia so? Sarango ni ayeke lakue kete ye ape. Me na lege ti mungo maboko ti Nzapa nga na ti amba ti mo aChrétien, mo lingbi ti sara ni. Hinga so mo yeke gi mo oko ape. Azo kue so aye ti sara na Jéhovah ayeke tiri na Satan nga na dunia so (aÉph. 6:12). Me e lingbi ti sö benda tongana e zia bê ti e na Jéhovah na e zia lo duti “Ndo Ti Duti” ti e.

14. “Gbata” wa la Abraham ayeke ku ni lani?

¹⁴ Mbeni kpengba ye ni ayeke nga ti tene mo mû tapande ti Abraham na ziango lê ti mo gi na ndo ti futa ni (2 aCor. 4:18). Bazengele Paul atene so Abraham ayeke “ku lani gbata so tâ gere ni ayeke dä, so walekengo ni nga wasarango ni ayeke Nzapa.” (aHéb. 11:10). “Gbata” ni ayeke Royaume ti Nzapa. A lingbi Abraham aku lani “gbata” so. Me ti e ayeke tongaso ape. Royaume ni ayeke komande fadeso awe na yayu. Aprophétie ti Bible afa polele so na yâ ti kete ngoi Royaume ni ayeke komande sese kue. Mo yeda so Royaume ni ayeke dä biani? Mo zia si Royaume so asara ngangu na ndo ti bango ndo ti mo, na ndo ti lege so mo yeke bâ na dunia so nga na ndo ti aye so ayeke kota ye na lê ti mo?​—Diko 2 Pierre 3:11, 12.

JÉHOVAH AYEKE NGBÂ TI DUTI “NDO TI DUTI” TI E

15. Nyen la ayeke si ande na azo so azia bê ti ala na dunia so?

¹⁵ So a ga nduru ti futi dunia ti Satan awe, akpale ti dunia ni ayeke ga gi ngangu ahon ti kozo (Mat. 24:7, 8). Aye ayeke ga ande sioni mingi na ngoi ti kota ye ti vundu. Na yâ ti dunia kue, aye ayeke buba nga li ti azo ayeke ga kirikiri nga mbeto ayeke hon ndo ti ala (Hab. 3:16, 17). Teti so azo ahinga ye so ala lingbi ti sara pëpe, ala yeke gi ande ti bata tere ti ala “na yâ ti adû ti tênë nga na gbe ti akota tênë ti ahoto.” (Apoc. 6:15-17). Me adû ti tênë alingbi ti bata ala ape, nga akota ndokua ti dengo buze wala abungbi ti poroso so ayeke tongana ahoto alingbi nga ti bata ala ape.

16. A yeke nzoni e bâ congrégation tongana nyen? Ngbanga ti nyen?

¹⁶ Ye oko, awakua ti Jéhovah ayeke ngbâ ande ti duti nzoni na yâ ti “Ndo Ti Duti” ti ala so ayeke Jéhovah Nzapa. Legeoko tongana prophète Habakuk, fade ala “duti na ngia na yâ L’Éternel”. Fade ala “sara ngia na yâ Nzapa ti salut ti [ala].” (Hab. 3:18). Na alege wa Jéhovah ayeke duti ande “Ndo Ti Duti” ti ala na ngoi ti aye ti ngangu so? A lingbi e ku e bâ ni. Me e yeke na kite pëpe so, legeoko tongana ti azo ti Israël na ngoi so ala londo na Égypte ti gue na Sese ti Zendo, “azo mingi mingi” ayeke ngbâ lakue beoko nga ala yeke ngbâ ti sara ye alingbi na afango lege ti Nzapa. (Apoc. 7:9; diko Exode 13:18.) Peut-être ala yeke wara afango lege so na lege ti congrégation. Ésaïe 26:20 (diko ni) afa kozoni awe so azo ti Nzapa ayeke wara ande batango tere na yâ ti “da”. “Da” ni aye peut-être ti sara tënë ti acongrégation so ayeke na yâ ti dunia. Mo bâ abungbi ti congrégation na nene ni? Mo yeke sara ye hio alingbi na fango lege so Jéhovah ayeke fa na lege ti congrégation?​—aHéb. 13:17.

17. Na lege wa Jéhovah ayeke “Ndo Ti Duti” même ti abe-ta-zo ti lo so akui awe?

¹⁷ Même abe-ta-zo ti Jéhovah so akui kozoni na kota ye ti vundu, Jéhovah ayeke ngbâ lakue ti duti “Ndo Ti Duti” ti ala. Na lege wa? Ngu mingi na peko ti kuâ ti Abraham, Isaac na Jacob, Jéhovah atene na Moïse, lo tene: “Mbi yeke Nzapa ti . . . Abraham, Nzapa ti Isaac, na Nzapa ti Jacob.” (Ex. 3:6). Jésus akiri na ndo ti tënë so na lo tene nga lo tene: “Lo yeke Nzapa ti akuâ pëpe, me ti azo so ayeke na fini, teti na lê ti lo ala kue ayeke na fini.” (Luc 20:38). Biani, na lê ti Jéhovah azo ti lo so akui be-ta-zo na lo ayeke mo bâ mo tene ala ngbâ na fini; lo yeke zingo ande ala na kuâ biani.​—Zo-ti. 7:1.

18. Na lege wa Jéhovah ayeke ga ande “Ndo Ti Duti” ti azo ti lo na yâ ti fini dunia na mbeni lege nde?

¹⁸ Na yâ ti fini dunia, Jéhovah ayeke ga ande “Ndo Ti Duti” ti azo ti lo na mbeni lege nde. Apocalypse 21:3 atene: “Bâ, tente ti Nzapa ayeke na azo, Nzapa ayeke sara ande kodoro na ala.” Kozoni, Jéhovah ayeke mû ande Jésus Christ ti komande sese teti ngu saki oko. Na nda ti ngu saki oko ni, Jésus ayeke hunzi ti sara ye so Babâ ti lo aye ti sara ndali ti sese, na lo yeke kiri na Royaume ni na Jéhovah (1 aCor. 15:28). Na pekoni Jéhovah ayeke komande droit na ndo ti azo so alingbi kue. So pendere gigi si e yeke ku ni! Zia e mû tapande ti awakua be-ta-zo ti Nzapa ti giriri na sarango si Jéhovah aga “Ndo Ti Duti” ti e laso.