“Mbi yeke ngbâ gï na ndö ti sarango ye ti mbi ti mbilimbili!”

Job aduti na yâ ti sese, afuroncle so ason mingi amû terê ti lo kue, a komanse na li ti lo juska na gere ti lo. Lo ba li ti lo na sese, souci ahon ndö ti lo, lo yeke gï lo oko nga ngangu même ayeke na lo ape ti tomba angungu so ayeke ga na terê ti lo. Lo duti na yâ ti mburu ti wâ ti fa so lo yeke na yâ ti kota vundu, na lo mû mbeni fango ta si lo yeke kpaka na akä so ayeke na terê ti lo. Tâ Job so azo ane lo mingi so la ma! Akamarade ti lo, avoizin ti lo nga na afami ti lo adö lo azia. Azo ayeke he lo, même akete molenge kue. Na yâ ti li ti Job, lo pensé so Nzapa ti lo Jéhovah la akiri aga wato ti lo; me a yeke tâ tënë ape.​—Job 2:8; 19:18, 22.

Nzapa atene na ndö ti Job atene: “Na ndö ti sese, mbeni zo tongana lo ayeke dä pëpe.” (Job 1:8). Angu ngbango mingi na pekoni, Jéhovah angbâ lakue ti bâ lani Job tongana mbeni oko ti azo so ayeke sara ye lakue mbilimbili na ndö ti sese.​—Ézéchiel 14:14, 20.

Eskê gigi ayeke ngangu mingi na mo na ndembe so? Eskê mo yeke na yâ ti ngangu kpale? Tongana a yeke tongaso, mbaï ti Job apeut ti dë bê ti mo. Mbaï ni ayeke mû nga lege na mo ti hinga ngbanga ti nyen la awakua ti Nzapa kue adoit ti duti azo so ayeke sara ye mbilimbili. E yeke fa so e yeke sara ye mbilimbili tongana e yeke voro Nzapa na bê ti e kue, même tongana e tingbi na angangu situation. Mbaï ti Job so ayeke fa na e ye mingi.

Ye so Job ahinga lani ape

Moïse so ayeke mbeni wakua be-ta-zo ti Nzapa la asû mbaï ti Job. Na bango ni, lo sû ni ngoi kete na peko ti kuâ ti Job. Na gbe ti fango lege ti Nzapa, Moïse awara lege ti fa aye so apassé na ndö ti sese so andu fini ti Job, me nga ambeni ye so apassé na yayu na oko ngoi ni.

Tongana mo diko mbaï ti Job, mo yeke bâ so na tongo nda ni a fa lo tongana mbeni zo so gigi ti lo ayeke lani pendere mingi. Lo yeke lani zo ti mosoro, azo ahinga lo nga ane lo mingi na yâ ti kodro ti lo so ayeke Uz, so ayeke peut-être na nord ti Arabie. Lo yeke mû lani ye mingi na awayere nga lo yeke bata azo so zo ti mungo maboko na ala ayeke dä ape. Job na wali ti lo ayeke na amolenge bale-oko. Me ye so ayeke kota mingi ayeke so, Job abâ songo ti lo na Nzapa na nene ni mingi. Lo yeke gi lakue ti zia ngia na bê ti Jéhovah, tongana ti so Abraham, Isaac, Jacob nga na Joseph, so ayeke afami ti lo so popo ni ayo mingi, asara lani. Tongana ti ala, Job nga ayeke sara lani kua tongana mbeni prêtre ndali ti sewa ti lo, na lege so lakue lo yeke mû asacrifice na Nzapa ndali ti amolenge ti lo.​—Job 1:1-5; 31:16-22.

Mo ye ti bâ, a komanse ti fa mbeni ye so asi. A sara tënë ti mbeni ye so apassé na yayu, mbeni ye so Job apeut lani ti hinga ape. A-ange ti Nzapa so ayeke be-ta-zo abungbi na gbele Nzapa, na Satan so ayeke mbeni ange so asara kpengba-li aga na popo ti ala. Jéhovah Nzapa ahinga so Satan abâ Job, so ayeke zo ti mbilimbili, tongana mbeni mbumbuse zo. Tongaso, Nzapa asara tënë na Satan, lo fa na lo so Job ayeke mbeni zo so ayeke be-ta-zo. Sân mbeto, Satan atene: “A yeke senge la Job akpe mbeto ti Nzapa so? Mo sara gbagba na terê ti lo, na terê ti da ti lo nga na aye ti lo kue ape?” Satan ake azo so aye lakue ti sara ye mbilimbili. Tongana azo ni afa mara ti ndoye tongaso na mbage ti Jéhovah Nzapa, ala yeke fa so Satan ayeke mbeni zo so aye zo oko ape. Satan atene fani mingi so Job ayeke voro Nzapa gï ndali ti intérêt. Lo tene so Job ayeke zonga Jéhovah tâ na lê ti lo, tongana lo perdre aye ti lo kue.​—Job 1:6-11.

Job apeut lani ti hinga ye so ayeke passé so ape, me Jéhovah amû na lo kota pasa ti fa so Satan ayeke zo ti mvene. A zia lege na Satan ti zi ye kue so Job ayeke na ni. Me a mû yanga na lo ti ndu lo ape. Tongaso, Satan akomanse ti ga na aye ti ngangu na ndö ti Job. Gï na yâ ti lango oko, mara ti asioni ye nde nde asi na yâ ti fini ti lo. A ga a tene na lo so anyama ti lo kue akui gï gbagburu tongaso: kozoni abagara na akororo ti lo, na pekoni ataba ti lo, nga ti hunzi na ni achameau ti lo. Na ndö ti so encore, a fâ nga azo ti kua ti lo so ayeke bâ lege ti anyama ni. Mbeni zo ti kua ni atene na Job so ye so a fâ ataba ti lo nga na azo ti kua ti lo ayeke mbeni “wâ [so] alondo na Nzapa,” amanke wâ ti bekpa. Ade nga Job awara lege ti hinga nda ti aye so alondo ti si na lo so ape, mo ye ti bâ mbeni ye ti ngangu asi na lo encore. Amolenge ti lo bale-oko abungbi na yâ ti da ti yaya ti ala kue, na hio tongaso mbeni kota pupu aya na akungbi da ni na ndö ti ala, a fâ ala kue!​—Job 1:12-19.

A yeke ngangu ti imaginé ye so Job asentir ni lani na ngoi ni so. Lo suru bongo na terê ti lo, lo fâ kuä ti li ti lo na lo tï na sese. Job angbâ atene so Nzapa amû ye na lo, nga Nzapa akiri amû ye ti lo. Satan asara ye na handa ti tene Job apensé so ayeke Nzapa la aga na akpale ni so na lo. Me atâa so kue, Job azonga Nzapa ape tongana ti so Satan atene lani. Job atene: “Zia iri ti Jéhovah angbâ lakue ti wara gonda.”​—Job 1:20-22.

“Ti tâ tënë ni lo yeke zonga mo”

Ngonzo agbu Satan sioni, lo ke ti zia lege ti aye so lo ye ti sara. Lo kiri lo ga lo luti na temps so a-ange abungbi na gbele Jéhovah. Jéhovah akiri agonda Job ndali ti so lo ngbâ be-ta-zo, atâa atara kue so Satan aga na ni na lo. Satan angbâ atene: “Poro ti terê na place ti poro ti terê. Zo ayeke mû ye kue so lo yeke na ni ti bata fini ti lo. Me ti fadeso, yôro maboko ti mo, mo ndu bio ti lo nga na nyama ti terê ti lo, ti tâ tënë ni lo yeke zonga mo tâ na lê ti mo.” Satan ayeke sûr lani so tongana terê ti Job ason ngangu, lo yeke zonga ande Nzapa. Me Jéhovah ayeke ti lo sûr so Job ayeke ngbâ be-ta-zo na lo, ndani la lo zia lege na Satan ti bi kobela na terê ti Job, me lo tene na lo ti fâ lo ape.​—Job 2:1-6.

Kete na pekoni, aye so e fa fade na tongo nda ni so akomanse ti si na Job. Tara ti imaginé wali ti lo. Lo yeke déjà na yâ ti vundu ndali ti so lo perdre amolenge ti lo bale-oko ade ti ninga ape, na fadeso lo bâ tongana nyen la koli ti lo ayeke bâ pasi ngangu na mbeni sioni kobela! Lo yeke na ngangu ti sara mbeni ye ape. So vundu ahon ndö ti lo, lo ngbâ lo dekongo lo tene: “Mo ngbâ lakue ti sara ye mbilimbili? Zonga Nzapa mo kui ma!” Wali ti Job ayeke tene ka mara ti tënë tongaso ape. Job ahinga so wali ti lo ni atene tënë tongaso ndali ti so li ti lo aga kirikiri. Atâa so kue, Job ake ti zonga Nzapa. Lo tene mbeni sioni tënë ape.​—Job 2:7-10.

Mbaï so ayeke mbeni tâ ye so asi, na a sara zo vundu mingi. Me eskê mo hinga so mbaï ni so abâ nga mo? Bâ so Satan abi sioni tënë ti mvene so gï na li ti Job ape, me na li ti azo ti dunia kue. Lo tene: “Zo ayeke mû ye kue so lo yeke na ni ti bata fini ti lo.” Na mbeni lege Satan aye ti tene so, zo oko apeut ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah ape! Lo tene so mo ye Nzapa vrai ape, nga so tongana mbeni ye ti ngangu asi, mo yeke dö lo hio ti zia ti bata fini ti mo. A yeke mo bâ mo tene Satan atene so mo yeke mbeni zo so ayeke pensé gï na a-intérêt ti mo, tongana ti lo Satan ni! Eskê mo ye ti fa na lo so mvene la lo tene so? E oko oko kue e peut ti fa ni na lo (aProverbe 27:11). Zia e bâ fadeso mbeni tara so Job akiri awara na pekoni.

Azo so aga ti dë bê ti lo akiri azia vundu na bê ti lo

Ambeni koli ota so ahinga Job, so Bible afa ala tongana akamarade ti lo, amä tënë ti aye ti ngangu so asi na lo; ala ga ti bâ lo nga ti dë bê ti lo. Na temps so ala ngbâ yongoro kâ si ala bâ Job, ala girisa lo kue. Kobela ni asara si poro ti terê ti lo kue avuko, nga yâ ti terê ti lo kue ason ngangu; lo kpâ Job so ala hinga lo so ape. Iri ti akoli ota ni ayeke Éliphaz, Bildad na Zophar. Ala sara ye mo bâ mo tene vundu asara ala mingi ti bâ Job na yâ ti pasi tongaso. Ala tï na toto nga ala tuku fuku ti sese na li ti ala. Na pekoni, ala kue aduti na sese na terê ti Job na ala zi yanga kete tongaso ape. Dimanche oko kue tongaso ala duti na ndo ni so, ti londo na ndapre juska na lakui, ala zi yanga ape. A lingbi e pensé ape so, so ala duti kpô tongaso a yeke ndali ti so ala ngbâ lani ti gi ti bâ tongana nyen la ala peut ti dë bê ti Job. E hinga ni tongaso ndali ti so ala gi nga lani ti hinga ye so apassé ape. Oko ye so ala hinga ayeke gï so ala bâ Job na yâ ti pasi.​—Job 2:11-13; 30:30.

A gue ngbii Job abâ gbä lo wani lo komanse ti sara tënë. Job afa tongana nyen la pasi so lo yeke na yâ ni ayeke mingi na lege so lo deba lango so a dü na lo. Na pekoni, lo fa mbeni oko ti akota ye so asara si lo yeke na vundu mingi. Lo pensé lani lo tene Nzapa la asara si lo bâ pasi so! (Job 3:1, 2, 23). Même si Job angbâ lani mbeni zo so ayeke na mabe, lo yeke lani vraiment na bezoin ti tene a dë bê ti lo. Me na ngoi so akamarade ti lo ni akomanse ti sara tënë, Job aga ti bâ so a yeke bien fade ti tene ala duti nga gï kpô awe.​—Job 13:5.

Éliphaz, so peut-être lo la lo yeke kota zo na milieu ti ala nga so lo yeke kota zo mingi na Job, akomanse ti sara tënë. Na pekoni, atanga ni use kue atï nga na peko ti lo. Ala gbu nga li ti ala ape na ala tene nga gï mara tënë so Éliphaz atene. Na bango ni, ambeni tënë so ala tene ayeke nga sioni ape, ndali ti so fani mingi ala tene peko ti atënë so mingi ti azo ayeke tene ka na so ayeke sioni ape, na tapande Nzapa ayeke nzoni, lo yeke punir azo ti sioni nga lo yeke futa azo so asara ye ti nzoni. Me déjà gï na tongo nda ni, atënë so ala tene afa so ala sara tënë na nzoni bê na Job ape. Éliphaz asara kua na mbeni fason ti tenengo tënë so akpa mbeni tënë so ayeke na lege ni. Lo tene so tongana Nzapa ayeke nzoni nga lo yeke punir gï azo ti sioni, ka so a ngbâ ti punir lo Job so, a ye ti tene nyen la? Lo doit ti sara mbeni ye ti sioni awe la ape?​—Job 4:1, 7, 8; 5:3-6.

A étonné e ape so Job ayeda pëpe na mara ti tënë ni so. Lo ke na ala vîi (Job 6:25). Me akoli so atene ala ga ti dë bê ti lo so angbâ gï ti pensé so Job asara mbeni ye ti sioni nga lo tara ti honde ni; ala tene so a yeke na lege ni ti tene aye ti sioni so kue asi na lo. Éliphaz atene so Job ayeke baba mingi, lo yeke sioni zo nga lo kpe mbeto ti Nzapa oko ape (Job 15:4, 7-9, 20-24; 22:6-11). Zophar atene na Job ti arrêté ti sara aye ti sioni nga ti zia lege ti duti na ngia na sarango ye ti sioni (Job 11:2, 3, 14; 20:5, 12, 13). Bildad atene tâ mbeni sioni tënë. Lo tene so amolenge ti Job adoit lani ti sara mbeni ye ti sioni, tongaso a yeke na lege ni ti tene ala kui!​—Job 8:4, 13.

A tara dutingo be-ta-zo ti lo!

Akoli so akiri asara mbeni ye ti pire ni. Ala yeke na kite na ndö ti dutingo be-ta-zo ti Job, me nga na ndö ni ala tene so ti gi même ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa a yeke senge senge! Na tongo nda ti tënë ti Éliphaz, lo tene so ni wara terê na mbeni ange. Tënë so lo tene na nda ni na ndö ti tingbingo terê ti lo na sioni yingo so ayeke tâ sioni mingi: Lo tene so Nzapa ayeke “zia bê ti lo na awakua ti lo pëpe, na lo bâ afaute ti a-ange ti lo.” Tënë so lo tene so aye ti fa so azo apeut lâ oko ti zia ngia na bê ti Nzapa ape! Ambeni ngoi na pekoni, Bildad atene so dutingo be-ta-zo ti Job asara ye oko na Nzapa ape, a yeke mo bâ mo tene mbeni ngusu la aduti be-ta-zo na Nzapa!​—Job 4:12-18; 15:15; 22:2, 3; 25:4-6.

Eskê a si déjà na mo awe ti tara ti dë bê ti mbeni zo so abâ pasi ngangu? Ti sara ni a yeke kete ye ape. Me e peut ti manda ye mingi na ndö ti akamarade ti Job so atene tënë kirikiri so, surtout na ndö ti aye so e doit ti tene pëpe. Akoli ota so atene gbâ ti atënë so akpa atënë so ayeke na lege ni, me ala bâ nga mawa ti Job ape nga ala di iri ti lo kete tongaso na yâ ti tënë ti ala ape! A sara ala ye oko ape so vundu ahon ndö ti Job, nga ala pensé ape so ala doit fade ti sara ye na nzoni bê na lo.a Tongaso, tongana vundu asara mbeni zo so mo ye lo, sara effort ti tene atënë so amû ngangu na lo, pensé na lo nga sara ye na nzoni bê na lo. Tara ti aidé zo ni ti tene mabe ti lo akpengba nga encouragé lo, sara ni na lege so mo yeke fa na lo ti sara confiance na Nzapa nga ti hinga so Nzapa ayeke sara nzoni bê na zo, nga lo yeke sara ye mbilimbili. A yeke ye so Job ayeke sara fade la tongana lo la lo yeke na place ti akamarade ti lo ota so (Job 16:4, 5). Me Job asara ye tongana nyen na mbage ti akoli ota so angbâ lani gï ti tene atënë kirikiri na ndö ti dutingo be-ta-zo ti lo so?

Job aluti ngangu!

Aï-oo Job! Lo yeke lani déjà na yâ ti vundu même kozo si yongoro lisoro ti lo na azo ni so akomanse. Na tongo nda ni, lo yeda so lo “diko tënë gï kirikiri” nga so ambeni tënë so lo tene ayeke “atënë ti yanga ti mbeni zo so bê ti lo anze kue”. (Job 6:3, 26). E peut ti comprendre lo. Lo tene atënë so ndali ti so vundu ahon ndö ti lo mingi. Atënë so lo tene afa so lo hinga pëpe vrai ndani so lo wara akpale ni so. So aye ti ngangu so asi na lo nga na sewa ti lo gï hio tongaso nga so a kpa mbeni ye so ahon gbungo li ti zo, a sara si Job abâ atene Jéhovah la aga na lo akpale ni so. Ambeni kota ye apassé so Job ahinga ni ape, ndani la pensé ti lo ni aluti na ndö ti ambeni tënë so ayeke na lege ni ape.

Me, Job ayeke mbeni zo so ayeke na kota mabe. A bâ mabe ti lo na yâ ti mingi ti ambeni tënë so lo tene na ngoi ti lisoro ti lo na akamarade ti lo ni. Lo tene apendere tënë, atënë so ayeke tâ tënë nga so apeut ti kpengba e laso. Na temps so lo sara tënë na ndö ti apendere ye so Nzapa acréé, lo fa ambeni ye so sân mungo maboko ti Nzapa, zo oko apeut ti hinga ni lani ape. Na tapande, lo tene so Jéhovah “[a]zia sese na ndö ti ye oko pëpe;” mbeni tâ tënë so awandara ahinga ni gï angu mingi na pekoni.b (Job 26:7). Na pekoni Job asara tënë na ndö ti beku so lo yeke na ni ndali ti gigi ti kekereke, mbeni beku so ambeni koli nga nde so ayeke na kpengba mabe ayeke na ni. Job amä na bê so tongana lo kui, Nzapa ayeke girisa lo ape, Lo yeke ngbâ lakue ti pensé na lo nga na pekoni lo yeke zingo lo na kuâ.​—Job 14:13-15; aHébreu 11:17-19, 35.

Ka ti tënë so a bi na sese na ndö ti dutingo be-ta-zo ti Job so ayeke tongana nyen? Éliphaz na akamarade ti lo use so atene fani mingi so, tongana zo aduti be-ta-zo a yeke sara ye oko na Nzapa ape. Eskê Job kue ayeda na mara ti sioni tënë ni so? Kete ape! Job atene so tongana zo aduti be-ta-zo, a yeke sara ye mingi na Nzapa. Lo tene na bê ti lo kue na ndö ti Jéhovah lo tene: “Lo yeke bâ so mbi yeke sara ye lakue mbilimbili.” (Job 31:6). Na ndö ni, Job abâ atënë ti akamarade ti lo so atene ala ga ti dë bê ti lo so tongana mbeni tara ndali ti dutingo be-ta-zo ti lo. Ye so apusu lo ti tene mbeni yongoro tënë na ala, mbeni tënë so akanga yanga ti ala.

Job ahinga so dutingo be-ta-zo ti lo andu aye kue so lo yeke sara lango oko oko. Ni la lo fa tongana nyen la lo yeke bata dutingo be-ta-zo ti lo na yâ ti aye kue so lo yeke sara. Na tapande, lo yeke kpe ti sara aye kue so andu vorongo ayanda; lo yeke sara ye na amba ti lo na nzoni bê nga na nengo ala; lo yeke kpe ti sara aye so alingbi ti buba songo ti lo na wali ti lo; nga kota ye ni kue ayeke so lo ngbâ lakue be-ta-zo na Jéhovah, so ayeke oko tâ Nzapa. A yeke ndali ti aye so la si Job atene na bê ti lo kue atene: “Juska mbi kui, mbi yeke ngbâ gï na ndö ti sarango ye ti mbi ti mbilimbili!”​—Job 27:5; 31:1, 2, 9-11, 16-18, 26-28.

Sara ye na mabe tongana ti Job

Eskê tënë ti dutingo be-ta-zo ayeke kota ye na lê ti mo tongana ti Job? A yeke facile ti tene zo atene so ni yeke be-ta-zo, me Job ahinga so tënë ti dutingo be-ta-zo ayeke mbeni ye so ayeke tene ni gï na yanga ape. E yeke fa so e voro Nzapa na bê ti e kue na lege so e yeke mä yanga ti lo nga e yeke sara ye so lo ye na yâ ti gigi ti e ti lâ oko oko, même si e tingbi na akpale. Tongana e sara ni, e yeke zia ngia na bê ti Jéhovah, na e yeke bi kamene na lê ti Satan so yeke wato ti lo, tâ gï tongana ti so Job asara lani. So nzoni lege ti sara ye na mabe tongana ti Job la.

Me mbaï ni ade ti hunzi ape. Job agirisa na ndö ti aye so ayeke akota ye, nga ndali ti so lo ye gï ti fa so lo yeke mbeni zo ti mbilimbili, lo girisa ti gbu koko ti Nzapa. Lo bezoin lani ti tene a kiri na lo na nzoni lege nga ti tene a mû maboko na lo ti bâ aye tongana ti so Nzapa ayeke bâ na aye. Me na mbage, lo ngbâ lani na yâ ti kota vundu nga yâ ti terê ti lo ayeke son lo ngangu, ni la lo yeke tâ na bezoin ti tene a dë bê ti lo. Nyen la Jéhovah ayeke sara ndali ti Job so ayeke na mabe nga ayeke be-ta-zo na lo so? A yeke kiri ande tënë na hunda so na yâ ti mbeni article ni nde so asara tënë na ndö ti Job.