GIGI TI E TI CHRÉTIEN

Mbeni fini ye na yâ ti bungbi ti milieu ti yenga

Ti to nda ni na janvier 2018, a yeke zia na yâ ti bungbi ti milieu ti yenga anote ti étude nga na ye so amû asango so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa ti fini dunia (nwtsty) ti sarango na étude so ayeke na ndö ti Internet, même tongana ti yanga ti kodro ti mo ayeke dä ape. Biani, asango so ayeke sara si mo wara ye ti nzoni mingi na ngoi ti lekengo bungbi ti mo. Kota ye ni ayeke so, a lingbi ti sara si mo ga nduru mingi na Jéhovah, Babâ ti e so aye e mingi!

ANOTE TI ÉTUDE

Anote ti étude ni ayeke fa aye na ndö ti angobo, ando nga na yanga ti kodro ti azo so a sara tënë ti ala na yâ ti aversê mingi.

Matthieu 12:20

Mèche so wâ ni ayeke gue ti mingo: Na yâ ti ada mingi, a yeke wara lani kete lampe ti sese so a tuku mafuta ti olive na yâ ni. Na lege ti mèche ni, mafuta ni asara si wâ ni aza. Tënë ti Grec so a kiri peko ni na “mèche so wâ ni ayeke gue ti mingo” aye peut-être ti sara tënë ti mèche so gï guru la asigi dä ndali ti so wâ ni angbâ kete na yanga ti mèche ni na aza gï kete kete nga aga nduru ti mingo. Prophétie ti Ésaïe 42:3 afa kozo awe so Jésus ayeke bâ mawa ti azo; tanga ti kete mabe ti asenge zo so azo asara ye ti ngangu na ala so ayeke tongana wâ so ayeke gue ti mingo mingongo so, Jésus ayeke mingo ni pëpe.

Matthieu 26:13

Ti tâ tënë ni: Mbeni tënë ti Grec amên so alondo na Hébreu ʼaman aye ti tene “zia a duti tongaso” wala “biani.” Mingi ni Jésus ayeke tene tënë so kozo si lo tene mbeni tënë, lo mû mbeni zendo wala lo tene mbeni prophétie; lo tene tongaso ti fa so tënë ni ayeke tâ tënë nga zo alingbi ti zia bê dä. Fason ti sarango tënë ti Jésus so ayeke gï na yâ ti mbeti ti Nzapa. Tongana a kiri na ndö ni (amên amên) na peko ti terê tongana ti so a yeke na yâ ti Évangile ti Jean, a yeke kiri peko ti tënë ti Jésus ni na “ti tâ tënë ni.”—Jn 1:51.

YE SO AMÛ ASANGO

Afoto, adessin, avidéo so a mä go ti zo dä ape nga na ambeni ye so afa anzene nzene ye so ayeke na yâ ti Bible.

Bethphagé, Hoto ti akeke ti olive nga na Jérusalem

Nduru vidéo so afa lege so ague asi na Jérusalem na mbage ti est, ti londo na kete kodro ti et-Tour, so azo apensé atene ayeke Bethphagé ti ngoi ti giriri, ti si na ando so ayo mingi na ndö ti Hoto ti akeke ti olive. Béthanie ayeke na est ti Bethphagé na mbage ti est ti Hoto ti akeke ti olive. Jésus na adisciple ti lo ayeke lango ka na Béthanie tongana ala si na Jérusalem. Laso, a hinga ni na kodro ti El-Azariyé (El Eïzariya), iri ti yanga ti arabe so aye ti tene “Ndo ti Lazare.” Kite ayeke dä ape so Jésus ayeke lango ka na ndo ti Marthe, Marie na Lazare (Mt 21:17; Mc 11:11; Lc 21:37; Jn 11:1). Ti londo na ndo ti ala ti gue na Jérusalem, peut-être Jésus ayeke mû mara lege so a fa na yâ ti vidéo so. Na lango 9 ti Nisan, ngu 33, na ngoi so Jésus amonté na ndö ti kete kororo lo hon na ndö ti Hoto ti akeke ti olive ti si na Jérusalem, peut-être lo hon na mbage ti Bethphagé, lo mû lege so ague asi na Jérusalem.

Lege so alondo na Béthanie asi na Bethphagé
Bethphagé
Hoto ti akeke ti olive
Popo-hoto ti Cédron
Hoto ti temple

Pointe na yâ ti bio ti talon

So ayeke foto ti vrai talon ti mbeni zo so a pika na yâ ni mbeni pointe ti fer so ayo 11,5 cm. A wara vrai bio ni so na ngu 1968, na ngoi ti mbeni gingo ye na gbe ti sese na mbage ti nord ti Jérusalem ngbene ye na ngoi ti aRomain. Azo ti gingo nda ti aye na gbe ti sese awara dä aye so afa polele so a yeke sara kua lani na apointe ti pika azo na ndö ti keke. Pointe so akpa apointe so aturugu ti Rome apika lani na Jésus Christ na ndö ti keke. A wara bio ni na yâ ti mbeni sanduku so a iri ni sanduku ti abio, so a zia abio ti akuâ na yâ ni na peko ti so kuâ ni afun. Ye so afa so a yeke lu lani kuâ ti mbeni zo so a fâ lo na ndö ti keke.—Mt 27:35.