Chapitre 58

Amapa na mama ni

AZO MINGI mingi aga na mbage ti Jésus na ya Décapole. Ambeni mingi alondo na yongoro ndo ti si na ndo so aGentil ayeke da mingi. Ala ga ti ma Jésus na ti tene ala so mbage ti tele ti ala abuba awara sava ti tele. Ala ga na akota sakpa ti yo na akobe tongana ala hon na sese ti aGentil.

Na peko ti mbeni ngoi, Jésus ahiri adisciple ti lo na lo tene na ala: “Mbi ye ti sala be-nzoni na azo mingi mingi so, teti ala ngba na mbi fadeso la ota, na ala yeke na kobe pepee; tongana mbi to ala na kodoro ti ala, na ala yeke na ngangu pepee, fade ngangu ti ala awe na lege, teti ambeni zo na popo ti ala alondo na kodoro so ayeke yongoro.”

Adisciple ahunda na lo: “Fade zo alingbi wara mapa na ndo wa na yando so? si azo so ate alingbi na nzala ti ala?”

Jésus ahunda ala: “I yeke na mapa oke?”

“Mbasambala”, ala tene, “na akete susu oko oko.”

Jésus atene na azo mingi so ti duti na sese, lo kamata mapa ni na asusu, lo sambela Nzapa, na pekoni lo fa ya ni, na lo mu na adisciple ti lo. Adisciple akangbi ni na azo, na ala kue ate alingbi na nzala ti ala. Na pekoni, tongana ala ro tanga ti kobe so angba, a si sakpa mbasambala, kamême so akoli saki osio, na awali na amolenge nga, ate kobe!

Na pekoni, Jésus atene na azo ti gue na kodoro, na lo na adisciple ti lo azu na ya ti ngo na ala hon na tele ti kota ngu ti Galilée na mbage so la ayeke li da. Na ndo so aFarizien, na fadeso azo ti lege ti vorongo nzapa ti aSadducéen amu peko ti ala nga, agi lege ti tara Jésus na lege so ala hunda na lo ti fa na ala mbeni fa ti yayu.

Jésus ahinga so ala ye ti tara lo, ni laa lo kiri tene na ala tongaso: “Tongana la aye ti kui, i tene: ‘Fade ndo aga nzoni teti le-nduzu abe’; na nda-pelele, i tene: ‘Fade ngu apika laso teti le-nduzu abe na mbinda ayeke mingi.’ I hinga fa ti le-nduzu, me i lingbi hinga fa ti fadeso pepee.”

Na ndo ti tene so, lo haka ala na mbeni wagame ti siokpari na ti pitan na lo tene na ala, lege-oko tongana lo tene na aFarizien kozoni, so fade amu na ala fa pepee gi fa ti Jonas. Na lo zia ala, lo na adisciple ti lo azu na ya ngo na ala gue na Bethsaïda na mbage ti banga-to ti kota ngu ti Galilée. Na lege, adisciple abaa so ala glisa ti kamata mapa, gi mapa oko ayeke na popo ti ala.

Teti so lo da be ti lo na aFarizien na aSadducéen so lo wara ala fade na so ala yeke azo ti Hérode, Jésus atene na adisciple ti lo: “I bata nzoni, i kpe mama-ti-mapa ti aFarizien, na mama-ti-mapa ti Hérode.” Tongana lo sala tene ti mama-ti-mapa, adisciple abaa so Jésus aye ti sala tene ti mapa so ala glisa ti kamata ni, na ala tonda ti papa na popo ti ala. Jésus abaa so ala gbu nda ti tene ti lo nzoni pepee, tongaso lo tene na ala: “Teti nyen i sala tene na popo ti i teti i yeke na mapa pepee?”

Ngoi kete kozoni, peut-être gi lango oko wala use senge, Jésus, na lege ti miracle, amu mapa na azo saki mingi. Adisciple ti lo alingbi ti hinga so Jésus agi be ti lo pepee tongana taa mapa ayeke pepee. Lo dabe ala. “Na i dabe i na ye so pepee, tongana mbi fa mapa oku teti azo saki oku, sakpa oke asi tongana i ro tanga ti kobe ni?”

Ala tene: “Bale oko na ndoni use.”

“Tongana mbi fa mapa mbasambala teti akoli saki osio, i ro sakpa oke ti ndulu kobe?”

Ala tene: “Mbasambala.”

Jésus ahunda na ala: “I de i hinga ndani pepee? Teti nyen i hinga pepee mbi sala tene ti mapa na i pepee? Me i kpe mama-ti-mapa ti aFarizien na ti aSadducéen.”

Adisciple ahinga ni fadeso. Mama-ti-mapa so ayeke mbeni ye so asala si kpi ti salango mapa alondo, ayeke mbeni tene so aduti fa ti ye so afuti. Fadeso adisciple ahinga so Jésus asala tene na parabole, na lo tene na ala ti bata na lege ti “fango tene ti aFarizien na ti aSadducéen” so alingbi buba ala. Marc 8:1-21; Matthieu 15:32–16:12.

▪ Ngbanga ti nyen azo aga na akota sakpa ti yongo kobe?

▪ Na peko ti so ala zia Décapole awe, Jésus azu na ya ngo ti gue na ndo wa?

▪ Tongana Jésus asala tene ti mama-ti-mapa, adisciple atene lo sala tene ti nyen?

▪ Tongana Jésus asala tene ti “mama-ti-mapa ti aFarizien na ti aSadducéen” lo ye ti tene nyen?

Chapitre 59

Jésus ayeke biani zo wa?

NGO SO ayo Jésus na adisciple ti lo asi na Bethsaïda. Ka, azo amu mbeni waziba aga na lo na Jésus, ala hunda lo ti ndu lo ti tene le ti lo alungula. Jésus agbu maboko ti koli so, na lo sigigi na lo yongoro na kodoro ni. Na pekoni, lo ku soro na le ti koli so, na lo hunda na lo: “Mo baa mbeni ye?”

“Mbi baa azo, mbi baa ala tongana akeke, me ala yeke tambela.” Jésus akiri azia maboko ti lo na ndo le ti waziba ni si lo baa ndo mbilimbili. Na pekoni, Jésus atene na lo ti kiri na ndo ti lo, me ti li na ya kodoro ni pepee.

Fadeso, Jésus na adisciple ti lo alondo na ndo so ti gue na kodoro ti Césarée ti Philippe so ayo na mbage ti Palestine ti banga. Césarée ayeke pendere kodoro, a duti na nduzu mètre 350 ahon le ti ngu ti ingo. Ti si na kodoro so ala ma na nduzu teti kilomètre bale oku. Ala yeke sala peut-être lango use na lege.

Na lege, Jésus alondo gi lo oko ti gue ti sambela. Gi nze gumbaya wala bale oko angba kozo si lo kui, na lo gi be ti lo mingi ngbanga ti adisciple ti lo. Ala mingi azia ti tambela na peko ti lo awe. Ambeni agbu nda ti tene ni nzoni pepee, na vundu asala ala teti so lo ke tongana azo aye ti sala lo gbia. Nga, tongana awato ahunda lo ti sala fa ti tene ala baa lo yeke taa gbia, lo ke ti mu mbeni fa ti yayu. Ti abazengele, ala tene lo yeke zo wa? Tongana ala si na ndo so lo yeke sambela lo hunda na ala: “Azo mingi mingi so atene mbi yeke zo nyen?”

Ala kiri tene na lo: “Ambeni zo atene: Jean Wabatizengo zo; ambeni atene: Elie; na ambeni atene: Jérémie wala mbeni oko ti aprophète.” Taa tene, azo mingi mingi so atene lo yeke oko ti akoli so ayaa lo na popo ti awakinda awe!

Jésus ahunda: “Ka ti i, i tene mbi yeke zo wa?”

Fade fade Pierre akiri tene: “Mo yeke Christ, Molenge ti Nzapa so ayeke na fini.”

Tongana lo yeda na kiringo tene ti Pierre awe, Jésus atene: “Mbi tene na mo: Mo yeke Pierre, na fade mbi sala kongrégation ti mbi na ndo kota tene so; fade yanga ti Hadès alingbi ti hon ndo ti lo pepee.” A yeke kozo ngoi so lo fa so ande lo yeke sala mbeni kongrégation, na même kui alingbi ti bata pepee amembre ti kongrégation so aduti be-taa-zo juska na la ti kui ti ala. Na pekoni, lo tene na Pierre: “Fade mbi mu na mo aclé ti royaume ti yayu.”

Na ndo so Jésus afa so Pierre ayeke wara mbeni kusala so ayeke nde. Pepee, amu na Pierre pepee kozo ndo na popo ti abazengele, a zia lo tongana gonda ti kongrégation nga pepee. Jésus mveni ayeke Kota Tene so fade asala kongrégation ti lo na ndo ni. Me fade amu na Pierre clé ota ti zi lege na abungbi nde nde ti azo ti li na ya Royaume ti yayu.

Pierre asala kusala na kozo clé na Pentecôte ti ngu 33. Na la ni ka lo fa na aJuif, so asanzé be ti ala, ye so ala lingbi ti sala ti wara fini. Lo sala kusala na use clé ni, ngoi kete na pekoni, tongana lo zi lege na aSamaritain so ama na be ti li na ya Royaume ti Nzapa. Na ndani, na ngu 36, lo sala ye na ota clé ni ti zi lege ti li na ya Royaume na azo ti amara so afa ala na nganza pepee, Corneille na amba ti lo.

Jésus angba ti sala tene na abazengele ti lo. Vundu asala ala mingi tongana lo tene na ala so na Jérusalem fade lo hu pono na lo kui. Pierre ahinga pepee so fade ayaa Jésus na popo ti awakinda ti wara fini na yayu, tongaso lo mu Jésus na mbage, lo tene na lo: “Seigneur, fade ye so aga na mo la oko pepee.” Me Jésus avi peko ti lo na Pierre, lo tene: “Mo zia lege ti mbi, Satan! Mo yeke tongana son na lege ti mbi, teti mo bi be ti mo na ye ti Nzapa pepee, me na ye ti azo.”

Jésus ayeke na abazengele na nga ambeni zo so atambela na tele ti lo. Fadeso lo hiri ala ti fa na ala kue so a yeke ngangu ti ga disciple ti lo: “Tongana mbeni zo aye ti mu peko ti mbi, a lingbi lo ke tele ti lo mveni, lo yo keke ti pasi ti lo si lo mu peko ti mbi lakue. Teti zo so aye ti so fini ti lo, fade lo glisa ni. Me zo so aye ti glisa fini ti lo ngbanga ti mbi, nga ngbanga ti nzo tene, fade lo so ni.”

Taa tene, a lingbi adisciple ti Jésus agbu ngangu na ala ke tele ti ala mveni tongana ala ye ti fa so ala lingbi ti ga nzoni na le ti lo. Jésus atene: “Tongana mbeni zo asala kamela ti mbi na ti atene ti mbi na popo ti azo ti laso, so ake ti ma yanga ti Nzapa si ala yeke sala gi sioni, fade Molenge ti zo ayeke sala kamela ti mara ti zo tongaso, na la ni so lo yeke kiri ande na ya ti gloire ti Baba ti lo na a-ange ti nzoni-kue.” Marc 8:22-38; Matthieu 16:13-28; Luc 9:18-27.

▪ Ngbanga ti nyen Jésus agi be ti lo tene ti adisciple ti lo?

▪ Ambeni zo atene Jésus ayeke zo wa?

▪ Amu aclé wa na Pierre? Lo sala kua na ala tongana nyen?

▪ A zingo na Pierre na lege ti tene wa? Ngbanga ti nyen?

Chapitre 60

A baa kozoni gloire ti Christ na ya Royaume ti lo

NA LEGE ti gue na Césarée ti Philippe, Jésus aluti ti fa tene na azo mingi so abazengele ti lo aduti na popo ti ala nga. Lo sala tene ti mbeni ye ti dongo be, lo tene: “Biani, mbi tene na i, ambeni zo ayeke na popo ti ala so aluti na ndo so, so fade ala tara kui pepee juska ala baa Molenge ti zo aga na royaume ti lo.”

‘Jésus aye ti tene nyen?’ adisciple ahunda tongaso. Yenga oko na pekoni, Jésus amu Pierre, Jacques na Jean lo ma na ala na ndo kota hoto. Peut-être bi asi, teti lango asala adisciple. Na tongana Jésus asambela, tele ti lo agbian na gbele ala. Le ti lo asu tongana la, na bongo ti lo avulu tongana lumière.

Na pekoni, azo use, so atene ala yeke “Moïse na Elie”, asi na ala yeke sala tene na Jésus na ndo ‘hongo ti lo, so fade lo yeke hon na Jérusalem’. Hongo so asala tene biani ti kui ti Jésus na londongo ti lo na popo ti awakinda na pekoni. Tongaso, lisoro so afa biani so Jésus alingbi ti kpe kui ti mawa so pepee, tongana so Pierre aye.

Fadeso adisciple azingo kue awe, na ala baa na ala ma ye na dongo be. Kamême so a yeke mbeni suma, a yeke tongana taa ye na le ti ala si Pierre aye ti mu mbage ti lo da, lo tene: “Seigneur, a yeke nzoni so e yeke na ndo so. Tongana mo ye, fade mbi sala kpangba ota na ndo so, oko ti mo, oko ti Moïse na oko ti Elie.”

Tongana Pierre ade ti sala tene, mbeni mbinda so asu mingi aga na ndo ala, na mbeni yanga asala tene na ya mbinda ni, a tene: “So ayeke Molenge ti mbi so mbi ndoyee lo, lo mu ngia na mbi mingi. I ma lo.” Tongana adisciple ama tene so, ala ti na sese na le ti ala. Me Jésus atene: “Londo, i zia mbito.” Tongana ala yaa le ti ala, ala baa mbeni zo pepee, gi Jésus oko.

Ndade, tongana ala yeke zu na tele ti hoto so, Jésus akomande ala: “I fa tene ti ye so i baa na mbeni zo pepee juska Molenge ti zo alondo na popo ti awakinda.” Singo ti Elie na ya suma so aga na mbeni hundango tene na bibe ti adisciple. Ala hunda: “Teti nyen amaître ti ndia atene a yeke ngbanga ti Elie ti ga kozoni?”

Jésus akiri tene na ala: “Elie aga awe na azo ahinga lo pepee.” Me, Jésus asala tene ti Jean Wabatizengo zo, so asala kusala lege-oko tongana Elie. Jean aleke lege teti gango ti Christ, lege-oko tongana Elie asala teti Elisée.

Suma so akpengba mingi Jésus na nga adisciple ti lo! A yeke lege-oko tongana ala baa gloire ti Christ na ya Royaume ti lo. Biani, adisciple abaa “Molenge ti zo aga na ya royaume ti lo”, lege-oko tongana Jésus amu zendo ni yenga oko kozoni. Na peko ti kui ti Jésus, Pierre asala mbeti na lo tene so ala ‘yeke atémoin so abaa kota ndo ti lo na taa le ti ala tongana ala yeke na lo na hoto ti nzoni-kue’.

A-Farizien ahunda na Jésus mbeni fa ti fa na gigi biani so lo yeke zo so Tene ti Nzapa asala tene ti lo kozoni, lo so Nzapa ahiri lo ti ga Gbia. A mu na ala mbeni fa tongaso pepee. Nde na so, adisciple ti Jésus so ayeke ndulu na lo mingi, awara lege ti baa tele ti lo so agbian, ye so afa so aprophétie na ndo ti Royaume ayeke taa tene. Tongaso, na pekoni, Pierre asu tene so na mbeti: “Tongaso e hinga tene so a fa na iri ti Nzapa ayeke taa tene biani.” Matthieu 16:13, 28–17:13; Marc 9:1-13; Luc 9:27-37; 2 Pierre 1:16-19.

▪ Kozoni si ala tara kui, na lege wa ambeni zo abaa Christ so aga na ya Royaume ti lo?

▪ Na ya suma ni, Moïse na Elie asala tene ti nyen na Jésus?

▪ Ngbanga ti nyen suma so akpengba adisciple mingi?