Ambeti ndali ti Mbeti ti bungbi: Kusala ti e nga na gigi ti e
Yenga ti 3-9 mai
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | NOMBRE 27-29
“Mû tapande ti Jéhovah so asara kangbi na popo ti azo ape”
Bâ na nene ni asarango ye ti Jéhovah
14 Amolenge-wali oku so aga ahunda Moïse atene: “Teti nyen a lungula iri ti babâ ti e na popo ti asewa ti lo, gi teti lo dü molenge-koli pepe?” Ala voro yanga atene: “I mu na e ye ti e na popo ti aita ti babâ ti e ti koli.” Moïse atene na ala atene: ‘Teti so molenge-koli ayeke dä pëpe, a lingbi ti sara ye oko na ala pëpe’? Ên-ën, lo ‘ga na tënë ti ala na gbele Jéhovah.’ (Nom. 27:2-5). Jéhovah atene nyen? Jéhovah atene na Moïse atene: “Tënë ti amolenge ti Tsélophcad ti wali ayeke tâ tënë; a lingbi mo mû na ala sese ti ala teti ye ti héritier ti ala na popo ti aita ti babâ ti ala ti koli; na mo sara si ye ti héritier ti babâ ti ala aga ti ala.” Jéhovah angbâ gi ge pëpe. Lo tene na Moïse ti zia tënë so na yâ ti Ndia. Lo tene: “Tongana mbeni zo akui, na lo dü molenge-koli pëpe, fade mo sara si ye ti héritier ti lo aga ti molenge ti lo ti wali.” (Nom. 27:6-8; Jos. 17:1-6). Ngbene ye na ngoi ni so, Ndia ayeke bata awali kue ti Israël so atingbi na mara ti kpale so.
Bâ na nene ni asarango ye ti Jéhovah
15 Desizion ti Jéhovah so ayeke biani nzoni nga afa so lo sara kangbi na popo ti azo pëpe. Jéhovah ane awali so, so ye ti ala ayeke dä pëpe, tongana ti so lo yeke sara na azo ti Israël so dutingo ti ala ayeke nzoni (Ps. 68:6). Mbaï so ayeke gi mbeni oko ti gbâ ti ambaï ti Bible so afa biani so Jéhovah ayeke sara kangbi pëpe na popo ti awakua ti lo kue.—1 Sam. 16:1-13; Kus. 10:30-35, 44-48.
Bâ na nene ni asarango ye ti Jéhovah
16 E lingbi ti sara nyen ti sara ye tongana Jéhovah so asara kangbi na popo ti azo pëpe? Girisa ape so ti sara kangbi na popo ti azo pëpe andu aye use. Tongana na yâ ti bê ti e, e sara kangbi na popo ti azo pëpe, na yâ ti sarango ye ti e e yeke zia nga kangbi na popo ti ala pëpe. Tâ tënë, e kue e ye ti bâ tere ti e tongana azo so ayeke na nzoni bibe na ndo ti azo kue nga so ayeke sara kangbi na popo ti azo pëpe. Ye oko, mo hinga so a yeke lakue kete ye pëpe na e ti hinga mbilimbili wala atënë ti bê ti e ayeke nzoni wala pëpe. Tongaso, nyen la e lingbi ti sara ti hinga wala a hinga e tongana zo so ayeke sara kangbi na popo ti azo pëpe? Na ngoi so Jésus ayeke gi lani ti hinga tënë so azo ayeke tene na ndo ti lo, lo hunda tënë na adisciple ti lo so lo yeke na confiance na ala, lo tene: “Azo ayeke tene ti ala so Molenge ti zo ayeke zo wa?” (Mat. 16:13, 14). Ngbanga ti nyen mo mû tapande ti Jésus so pëpe? Mo lingbi ti hunda na mbeni kamarade ti mo so mo yeke na confiance na lo ti tene na mo wala a hinga mo tongana mbeni zo so ayeke sara kangbi na popo ti azo wala pëpe. Tongana lo tene so na yâ ti aye tongana tënë ti mara, tënë ti sarango kamarade wala tënë ti nginza, mo yeke sara kamême kangbi na popo ti azo, a yeke nzoni mo sara nyen? Sambela Jéhovah na bê ti mo kue ti bâ atënë ti bê ti mo, voro yanga na lo ti mû maboko na mo ti changé bango ndo ti mo tongaso si sarango ye ti mo afa so mo yeke sara kangbi na popo ti azo pëpe.—Mat. 7:7; aCol. 3:10, 11.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
it-2 l. 850 par. 1
Asandaga
Asandaga ti sämba. A yeke mbilimbili na peko ti so azo ti Israël asara kodro na Sese ti zendo la a yeke zia asandaga ti sämba na terê ti mingi ti ambeni sandaga (Nb 15:2, 5, 8-10). A yeke sandaga so a sara ni na vin (“sämba”) nga a tuku ni na ndö ti gbalaka. (Nb 28:7, 14; bâ nga Ex 30:9; Nb 15:10.) Bazengele Paul atene na aChrétien ti Philippes, atene: “Tongana a yeke tuku mbi tongana ti so a yeke tuku na sandaga ti sämba na ndö ti sandaga nga na kusala so ayeke nzoni-kue so mabe apusu ala ti sara ni, mbi yeke na ngia.” Ge so lo sara kua na fason so a yeke mû na sandaga ti sämba ti fa so lo mû terê ti lo na bê ti lo wani ti sara kua ndali ti amba ti lo aChrétien (aPh 2:17). Kete kozo na kuâ ti lo, lo tene na Timothée: “A yeke tuku mbi fadeso tongana sandaga ti sämba, nga ngoi so a fa ni ti zi mbi aga nduru ti si awe.”—2Tm 4:6.
Yenga ti 10-16 mai
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | NOMBRE 30-31
“Sara ye alingbi na zendo ti mo”
it-2 l. 1164 par. 7-10; l. 1165 par. 1-3
Zendo
Zo ayeke mû ni na bê ti lo wani, me lo doit ti sara ye alingbi na ni tongana lo mû ni. Azendo kue so azo amû lani adoit ti londo na bê ti ala. Ye oko, tongana mbeni zo amû zendo, ndia ti Nzapa ahunda ti tene lo sara ye alingbi na ni. Ni la a tene lani a tene tongana zo amû zendo “lo deba ti kanga âme ti lo na lege ti bä ni”, ye so aye ti fa so fini ti zo ayeke na lê ti sarango ye alingbi na zendo ni. (Nb 30:2; bâ nga aRm 1:31, 32.) Ndali ti so andu fini ti zo, a yeke na lege ni so Bible ahunda na e ti sara ye na hange mingi kozo si e mû mbeni zendo, nga ti gbu li nzoni na ndö ti ye so zo ayeke sara ti sara ye alingbi na zendo ni. Ndia ni atene: “Tongana mo mû zendo na Jéhovah . . . Nzapa ti mo ayeke hunda ni na mo biani; tongaso pëpe, a yeke siokpari la mo sara so. Me tongana mo mû zendo pëpe, a yeke siokpari pëpe.”—De 23:21, 22.
it-2 l. 1164 par. 7-10; l. 1165 par. 1-3
Zendo
A yeke mungo yanga so ayeke ngangu mingi so zo atene ni na Nzapa ti sara mbeni ye, ti mû mbeni sandaga wala mbeni matabisi, ti sara mbeni kusala, wala ti ke mbeni ye so ayeke nga sioni ape. Zendo ayeke ye so zo wani la ayeke mû na bê ti lo wani. So zendo ayeke mbeni yanga so ayeke ngangu mingi, zendo ayeke kota mingi tongana debango yanga wala debango terê. Na ambeni ngoi, a yeke zia atënë use so na terê ti terê na yâ ti Bible (Nb 30:2; Mt 5:33). “Zendo” ayeke mbeni tënë so alondo na bê ti zo, me “debango yanga” ayeke tënë so zo ayeke tene na devant ti azo so ayeke na kota komandema ti yeda so mbeni tënë ayeke tâ tënë nga so a lingbi zo asara ye alingbi na ni. Fani mingi, a yeke te mbeni mbele na hunzingo ti debango yanga.—Ge 26:28; 31:44, 53.
Akota tënë ti buku ti Nombre
30:6-8—Mbeni koli Chrétien alingbi ti sala si azendo ti wali ti lo aduti na ngangu mbeni pëpe? Na ndo tënë ti azendo, Jéhovah ayeke sala ye fadeso gi na awavorongo lo oko oko. Na tapande, ti mû tele na Jéhovah ayeke mbeni zendo so abâ gi zo ni mveni (aGalate 6:5). Mbeni koli ti wali alingbi pëpe ti sala si ngangu ti mara ti zendo tongaso akiri na peko. Ye oko, a lingbi mbeni wali ti koli akpe ti mû mbeni zendo so ague nde na Tënë ti Nzapa wala so ague nde na akungba ti lo na mbage ti koli ti lo.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
it-2 l. 1203 par. 4
Jephté
A lingbi ti mû azo na Jéhovah ti sara gï kua ti lo so andu aye so ayeke sara na temple. A yeke droit so ababâ na amama ayeke na ni. A yeke ye so asi lani na Samuel. Kozo ti tene a dü lo, mama ti lo, Hannah, amû zendo ti mû lo ti sara kua na yâ ti tabernacle. Koli ti lo, Elcanah, ayeda na ni. Gï so Hannah azi Samuel na me, lo mû lo na temple. Na oko ngoi ni Hannah amû nga mbeni nyama na sandaga (1Sa 1:11, 22-28; 2:11). Samson nga ayeke lani mbeni molenge so a mû lo ti sara kua ti Nzapa tongana mbeni Naziréen.—aJu 13:2-5, 11-14; bâ nga komandema so mbeni babâ ayeke na ni na ndö ti molenge ti lo ti wali na Nb 30:3-5, 16.
Yenga ti 17-23 mai
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | NOMBRE 32-33
“Ala tomba azo ti kodro ni kue”
Mo hinga?
“Ando so ayeke na nduzu” so a sara tënë ni fani mingi na yâ ti Mbeti ti Nzapa so a sû ândö na Hébreu ayeke nyen?
Na ngoi so azo ti Israël ayeke nduru ti lï na Sese ti zendo, Jéhovah atene na ala ti futi ando ti vorongo anzapa ti azo ti Canaan kue so ayeke kâ. Nzapa amû commandement so na ala: “A lingbi . . . ala futi ayanda ti ala kue so a sara na wen, ala futi nga ando ti anzapa ti ala so ayeke na nduzu.” (Nombre 33:52). Ando ti avorongo nzapa so ayeke peut-être ando so ayeke na gigi na li ti ahoto wala ando so ala leke na gbe ti akeke wala na yâ ti agbata (1 aGbia 14:23; 2 aGbia 17:29; Ézéchiel 6:3). Ala lingbi ti zia agbalaka na ando ni so, ayanda ti tênë wala ayongoro yanda, astatue, agbalaka ti zongo na dukane, nga na ambeni gbakuru ti vorongo nzapa.
w08 15/2 l. 27 par. 5-6
Manda ye na lege ti afaute ti azo ti Israël
Laso e yeke wara gbâ ti akpale so azo ti Israël awara lani. Na ngoi ti e laso ayanda ayeke mingi na yâ ti dunia. A yeke aye tongana nginza, angia, angia ti awanguru, abungbi ti poroso, ambeni kota zo ti nzapa nga même azo ti sewa ti e. Mbeni oko ti aye so atâa ayeke so wa apeut ti ga mbeni ye so ayeke kota mingi na yâ ti gigi ti e. Ti duti na kpengba songo na azo so aye Jéhovah ape alingbi ti gue na e ti buba songo ti e na lo.
Kota mbage ti vorongo ti Baal so ayeke lango-sioni anzere na gbâ ti azo ti Israël na ala tï na yâ ni. Laso, amara ti kûkû so angbâ ti gbu ambeni wakua ti Jéhovah. Na tapande, gï mbeni clic ti souris oko, so mbeni zo so aye ti hinga ye kue wala so asara ye na hange ape, apika ni na ordinateur, na mbeni ndo so azo ayeke dä ape, alingbi peut-être awe ti buba conscience ti lo. A yeke ye ti mawa ti tene mbeni Chrétien atï na yâ kûkû ti bango porno.
it-1 l. 392 par. 4
Canaan
Na ndara, Josué ‘azia mbeni tënë ni angbâ senge pëpe, lo sara ye kue so Jéhovah amû yanga lani na Moïse ti sara’ na ndö ti futingo azo ti Canaan (Jos 11:15). Me mara ti Israël amû pëpe nzoni tapande ti lo nga ala futi pëpe aye kue so alingbi ti sara si kodro ni aga sioni. So azo ti Canaan angbâ na popo ti ala abuba anzoni sarango ye ti ala. Kite ayeke dä ape so, a si na mbeni ngoi, ala mingi akui (sân ti sara tënë ti fango zo, lango-sioni nga na vorongo ayanda) ahon même wungo ti azo so ayeke kui fade tongana ala sara ye alingbi biani na yanga so Jéhovah amû ti futi azo ti canaan kue (Nb 33:55, 56; aJu 2:1-3, 11-23; Ps 106:34-43). Jéhovah agboto mê ti azo ti Israël so a lingbi ala fâ ngbanga na lege ni nga ala sara kangbi na popo ti azo ape, nga so tongana ala sara songo na azo ti Canaan, ala sara mariage na ala, ala sara beoko na ala, ala mû peko ti angobo ti vorongo anzapa ti ala nga na asioni ngobo ti ala, kite ayeke dä ape so a yeke sara ye alingbi na même mbela ti futingo azo ti Canaan so na ndö ti ala nga ‘a yeke tomba ala nga yongoro na yâ ti kodro ni.’—Ex 23:32, 33; 34:12-17; Lé 18:26-30; De 7:2-5, 25, 26.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
it-1 l. 933 par. 6
Frontière
Na peko ti so bingo ye ni afa ndo ti mbeni mara, a yeke nga kota ye ti tene a fa konongo ti ndo ni na lege ti wungo ti azo ti mara ni ti gue oko na use ye ni. “A lingbi ala bi mbeni ye ti kangbi yâ ti kodro ni na popo ti asewa ti ala. Groupe so azo ni ayeke mingi, ala yeke mû na ala ande héritage ti ala akono, groupe so azo ni ayeke kete, ala yeke mû na ala héritage ti ala kete. Zo oko oko ayeke wara héritage ti lo na ndo so a soro ni na lo.” (Nb 33:54). A yeke sara ye alingbi na desizion so a yeke mû na peko ti bingbo ye ni, me a peut ti sara ambeni kete changement dä. Na tapande, na ngoi so a bâ so ndo ti azo ti Juda akono mingi, a fâ mbage ni a mû na azo ti mara ti Siméon.—Jos 19:9.
Yenga ti 24-30 mai
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | NOMBRE 34-36
“Kpe na mbage ti Jéhovah ti bata terê ti mo”
Mo yeke kpe na mbage ti Jéhovah ti bata fini ti mo?
4 Ka tongana mbeni zo ti Israël afâ zo na mbana ape? Atâa so lo sara ni na mbana ape, mênë ti zo so lo fâ lo, so tënë ayeke na li ti lo ape, ayeke na li ti lo (Gen. 9:5). Na nzoni bê, a zia lege na lo ti kpe ti gue na mbeni oko ti agbata omene ti batango zo si zo so ayeke na droit ti fâ zo so afâ mbeni zo afâ lo ape. Kâ, a yeke bata lo. A lingbi zo so afâ zo na mbana ape angbâ na yâ ti gbata ti batango zo juska kota prêtre akui.—Nom. 35:15, 28.
Mo yeke kpe na mbage ti Jéhovah ti bata fini ti mo?
6 Na peko ti so mbeni zo afâ zo na mbana ape, lo doit ti kpe lo gue na mbeni gbata ti batango zo. Na yanga ti gbagba ni, lo “fa tënë ti ye so asi na lo na a-ancien ti gbata ni so.” A lingbi a-ancien ni ayamba lo nzoni (Jos. 20:4). Ambeni ngoi na pekoni, a yeke kiri na lo na gbata so lo fâ zo ni dä ti tene a-ancien ti gbata ni afâ ngbanga na ndö ti lo. (Diko Nombre 35:24, 25.) Tongana a-ancien ni abâ so lo fâ zo ni na mbana ape, lo yeke kiri na gbata ti batango zo.
Mo yeke kpe na mbage ti Jéhovah ti bata fini ti mo?
13 Na peko ti so zo ni alï na yâ ti gbata ti batango zo, lo hinga so a yeke sara sioni na lo ape. Na ndö ti agbata so, Jéhovah atene: ‘Agbata ni so ayeke ga ande ndo ti batango terê ndali ti ala.’ (Jos. 20:2, 3). Jéhovah ahunda pëpe ti tene a kiri a fâ ngbanga na ndö ti zo so afâ zo na mbana ape, nga a zia lege pëpe na “zo so ayeke na droit ti fâ mbeni zo so afâ zo” ti lï na yâ ti gbata ni ti fâ lo. Na ngoi kue so zo ni ayeke na yâ ti gbata ni, a yeke sara sioni na lo ape nga Jéhovah ayeke bata lo. A yeke pëpe mbeni da ti kanga. Lo lingbi ti sara kua, ti mû maboko na azo nga ti sara na Jéhovah na siriri. Biani, gigi ti lo alingbi ti nzere na lo.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
w91 15/2 l. 13 par. 13
Mbeni ye so alingbi na ni so a futa ti zi azo kue
13 Adam na Ève ayeke wara ye ti nzoni ape na lege ti ye so a futa ti zi azo. Mama-ndia so ayeke na yâ ti Ndia ti Moïse atene: “Ala yeda pëpe si a futa mbeni ye na ala ti bata na fini mbeni wafango zo so alingbi na kuâ.” (Nombre 35:31). A handa lani Adam ape, a yeke lo wani la lo soro ti sara siokpari na mbana (1 Timothée 2:14). A yeke mo bâ mo tene lo fâ ahale ti lo, ndali ti so ala wara siokpari ti lo, tongaso ala nga kue ayeke na gbe ti ngbanga ti kuâ. A yeke polele so Adam alingbi na kuâ ndali ti so so lo yeke lani mbilimbili-kue, lo wani la lo soro na bê ti lo ti ke ndia ti Nzapa. Tongana Adam awara ye ti nzoni na lege ti ye so a futa ti zi azo andâ Jéhovah asara ye ague nde na amama-ndia ti lo na ndö ti tënë ti mbilimbili. Ye oko, so a futa mbeni ye na place ti siokpari ti Adam, a zi ngbanga ti kuâ na li ti ahale ti lo (aRomain 5:16). Na lege ti ndia, a zi biani biani ngangu so siokpari ayeke na ni ti futi ye. Zo so afuta ye ti zi e ‘abâ pasi juska lo kui ndali ti zo oko oko kue’, lo yô aye ti peko ti siokpari ti amolenge ti Adam kue.—aHébreu 2:9; 2 aCorinthien 5:21; 1 Pierre 2:24.
Yenga 31 mai–6 juin
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | DEUTÉRONOME 1-2
“Ngbanga ayeke ti Nzapa”
w96 15/3 l. 23 par. 1
Jéhovah aye mbilimbili nga na fango ngbanga ti mbilimbili
A-ancien so a soro ala na yâ ti congrégation adoit ti fâ ngbanga na li ti mbeni zo tongana lo sara kota siokpari (1 aCorinthien 5:12, 13). Na sarango tongaso, ala dabe ti ala so fango ngbanga ti mbilimbili ti Nzapa ayeke gi ti sara nzoni bê na zo tongana lege ayeke dä. Tongana lege ni ayeke dä ape, tongana ti mbeni wasiokpari so achangé bê ti lo ape, a lingbi ti sara nzoni bê na lo ape. Me a-ancien ayeke bi mbeni wasiokpari so ake ti changé ti bê ti lo na gigi ti congrégation na sioni bê ape. Ala hinga so bingo zo ni na gigi ti bungbi ayeke sara ande si li ti lo aga dä. (Bâ Ézéchiel 18:23.) Na gbe ti fango lege ti Christ, a-ancien ayeke sara ye alingbi na fango ngbanga ti mbilimbili, nga ala duti tongana “ndo ti honde terê dä ndali ti pupu”. (Ésaïe 32:1, 2). Ye oko, ala doit ti sara kangbi na popo ti azo ape nga ti sara ye na lege ni.—Deutéronome 1:16, 17.
Yeda na be-biani na ngangu ti komande ti Nzapa
4 Ye oko, dutingo mbeni juge ahunda ye mingi ahon gi hingango Ndia ti Jéhovah. Teti so ala yeke mbilimbili-kue pëpe, a lingbi akoli ti fango ngbanga so aduti ndulu ti kanga lege na asioni bibe ti ala mveni, tongana bê ti kion, salango ye na lege ti mbilimbili pëpe, na kota bê ti wara ye, so alingbi ti buba lege so ala yeke fâ ngbanga. Moïse atene na ala: “A lingbi i fâ ngbanga na lege ti yekia zo teti lê ti lo pëpe; i mä tënë ti akete zo na akota zo legeoko; i kpe mbito ti lê ti zo pëpe; teti fango ngbanga ayeke ti Nzapa”. Biani, ajuge ti Israël ayeke fâ ngbanga lani na iri ti Nzapa. So tâ kpengba matabisi biani!—Deutéronome 1:16, 17.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
Awango ti Jéhovah ayeke ye so zo alingbi ti zia bê ti lo dä
9 Na ngoi so amolenge ti Israël ayeke tambela teti ngu 40 na yâ ti “kota yando so amû mbeto mingi,” Jéhovah afa na ala pëpe anzene nzene ye so lo yeke sara ti fa lege na ala, ti bata ala nga ti bâ lege ti ala. Me, fani mingi lo fa na ala so tongana ala zia bê ti ala kue na lo nga na afango lege ti lo ala yeke wara ye ti nzoni. Na yando Jéhovah asara kua na pilier ti mbinda ti fa lege na amolenge ti Israël na kota lâ nga lo sara kua na pilier ti wâ ti fa lege na ala na bï. Na lege ti ye so, Jéhovah adabe ti ala so lo yeke mû maboko na ala na yâ ti ngangu tambela ti ala so (Deut. 1:19; Ex. 40:36-38). Lo sara kue si ala wara aye kue so ala yeke na bezoin ni. “Ye amanke ala pëpe; bongo ti ala afuti pëpe, na gere ti ala asuku pëpe.”—Néh. 9:19-21.
Yenga ti 7-13 juin
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | DEUTÉRONOME 3-4
“Andia ti Jéhovah ayeke nzoni nga ayeke mbilimbili”
it-1 l. 1199 par. 2
Hingango ndo
Tongana mbeni zo amanda Mbeti ti Nzapa nga na acommandement ti lo nzoni na lo sara ye alingbi na ni, lo yeke bâ yâ ti aye nzoni ahon azo so afa ye na lo nga lo yeke hinga ndo ahon ambakoro-koli (Ps 119:99, 100, 130; bâ nga Lc 2:46, 47). A yeke tongaso ndali ti so, ti tâ tënë ni, andia ti Nzapa nga na ambela ti lo la asara si zo awara ndara nga na hingango ndo. Tongaso, tongana azo ti Israël asara ye alingbi na andia nga na ambela ti Nzapa, amara so angoro ala ayeke bâ so ala yeke na “ndara nga ala hinga ndo”. (De 4:5-8; Ps 111:7, 8, 10; bâ nga 1aG 2:3.) Zo so ahinga ndo ayeda so Mbeti ti Nzapa ayeke nzoni-kue, lo ye ti tene asarango ye ti lo ague oko na aye so ayeke na yâ ni nga lo yeke hunda na Nzapa ti aidé lo ti sara ni (Ps 119:169). Lo yeke zia si tënë ti Nzapa alï ngangu na yâ ti bê ti lo (Mt 13:19-23), lo yeke sara ni tongana mbeti na ndö ti bê ti lo (aPr 3:3-6; 7:1-4) nga lo yeke ke “sioni lege kue.” (Ps 119:104). Na ngoi so Molenge ti Nzapa ayeke na sese lo fa so lo hinga ndo tongaso, na lege so lo gi même ape ti ke ti tene a fâ lo na ndö ti keke ti pasi ndali ti so ti tene prophétie ti Bible aga tâ tënë lo doit ti kui na ndö ti keke ti pasi.—Mt 26:51-54.
it-2-F l. 799 par. 6
Amosoro
Tongana ti so tapande ti Gbia Salomon afa, maïngo ti aye ti azo ti Israël apusu ambeni zo ti gonda Jéhovah. Na tongo nda ti komandema ti lo, Jéhovah amû lege na lo ti hunda na lo ye so lo ye ti tene lo mû na lo, lo hunda lani amosoro ape me lo hunda ndara nga na hingango ndo ti fâ yâ ti ngbanga ti mara ni. Jéhovah amû na Solomon ye so lo hunda nga lo mû na lo “amosoro nga na gloire”. (2Ch 1:7-12; 9:22-27). Ye so asara si, na ngoi so azo ayeke sara tënë ti ndara ti Salomon nga na mosoro ti lo ala yeke zia iri ti Jéhovah dä. Na tapande, na ngoi so Gbia-wali ti kodro ti Shéba amä tënë ti Salomon na ndö ti Jéhovah, lo londo na yongoro ndo lo ga ti bâ wala tënë ti ndara ti Salomon nga na hingango ndo ti lo so ayeke tâ tënë (1aG 10:1, 2). Ye so lo bâ apusu lo ti yeda so Jéhovah andoye azo ti Israël. Lo tene: “Tënë so mbi mä kâ na kodro ti mbi na ndö ti aye so mo sara nga na ndara ti mo ayeke tâ tënë. Me mbi yeda na ni pëpe juska mbi ga mbi bâ ni na lê ti mbi. Atënë so mbi mä so asi même ndambo ti ye so mbi bâ so pëpe. Tënë ti ndara ti mo nga na ti maïngo ti aye ti mo ahon ye kue so mbi mä. Azo ti kodro ti mo nga na awakua ti mo so ayeke luti lakue na gbele mo ti mä ndara ti mo ayeke na ngia! Zia a sepela Jéhovah Nzapa ti mo so aye mo mingi si lo zia mo na ndö ti trône ti Israël. Yengo so Jéhovah ayeke ngbâ ande lakue ti ye na azo ti Israël asara si lo zia mo gbia ti tene mo fâ ngbanga na lege ti mbilimbili.”—1aG 10:6-9.
Mo yeke na “mosoro na gbele Nzapa”?
13 Tongana Jéhovah ayeke iri tënë nzoni na ndo ti awakua ti lo, lo yeke mû lakue na ala aye so ayeke nzoni mingi (Jacques 1:17). Na tapande, na ngoi so Jéhovah amû sese na azo ti Israël, lo mû na ala “sese so dulait na ngu-lavu ayeke sua dä”. Atâa so a tene sese ti Egypte ayeke lani mbeni sese so ayeke pendere mingi, mbeni kpengba ye oko asara si sese so Jéhovah amû na azo ti Israël ayeke nde mingi na sese ti Egypte. Moïse atene na azo ti Israël so “L’Eternel Nzapa ti [ala] abata sese so”. Ti tene ni nde, azo ti Israël ayeke wara aye ti nzoni mingi ndali ti so Jéhovah ayeke bâ lege ti ala nzoni. Na yâ ti angoi kue so azo ti Israël angbâ be-ta-zo na Jéhovah, lo iri tënë nzoni mingi na ndo ti ala nga amara so angoro kodoro ti Israël abâ so azo ti Israël aduti nzoni mingi ahon ala. Biani, a yeke tënë nzoni ti Jéhovah la ayeke sara si zo “awara mosoro”!—Nombre 16:13; Deutéronome 4:5-8; 11:8-15.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
Akota tënë ti buku ti Deutéronome
4:15-20, 23, 24—Ndia so ake na kuru go tënë ti salango a-image aye ti tene so a yeke sioni ti sala mbeni dessin ti sala na pendere ti yâ ti da? Oko pëpe. Ndia ni ake na kuru go salango a-image ngbanga ti tene zo avoro ni, ‘ti sambela ni wala ti sala na ni.’ Mbeti ti Nzapa akanga lege pëpe na salango adessin wala ambeni ye ti tene zo asala na pendere ti yâ ti da.—1 aGbia 7:18, 25.
Yenga ti 14-20 juin
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | DEUTÉRONOME 5-6
“Fa na amolenge ti mo ti ye Jéhovah”
Ababâ na mama, i bata sewa ti i nzoni
11 Na ndo tënë so, peut-être aversê so a yeke diko ni lege mingi ahon atanga ni kue ayeke Deutéronome 6:5-7. I zi Bible ti i na i diko aversê so. Bâ so a hunda kozoni kue na ababâ na mama ti kpengba dutingo ti ala mveni na lege ti yingo, ti kpengba ndoye ti ala na mbage ti Jéhovah nga ti bata atënë ti lo na bê ti ala. Ni la, a yeke kota ye teti i ti duti azo so ayeke manda Tënë ti Nzapa mingi, ayeke diko Bible nga ayeke gbu li na ndo ni lakue, tongaso si i duti na tâ gbungo nda ti ye nga i ndoye lege ti Jéhovah, akpengba-ndia ti lo na andia ti lo. Ye so i yeke wara na pekoni ayeke so li ti i ayeke si singo na apendere tâ tënë ti Bible so ayeke mû ande lege na i ti duti na ngia, ti kpe mbito ti Jéhovah nga ti ye lo. I yeke duti ande na gbâ ti anzoni ye ti yôro na yâ bê ti amolenge ti i.—Luc 6:45.
w07 15/1 l. 15-16
Tongana nyen la mbi lingbi fa lege nzoni na amolenge ti mbi?
Aye so mo ye ti sara, anzoni ye so mo ye, aye so mo bâ na nene ni nga na aye so agbu bê ti mo ayeke sigi na yâ ti atënë ti mo nga na asarango ye ti mo (aRomain 2:21, 22). Na ngoi so amolenge angbâ kete, ala yeke manda ye na lege so ala yeke bâ asarango ye ti ababâ na amama ti ala nzoni. Ala hinga aye so ayeke kota ye na lê ti ababâ na amama ti ala nga fani mingi amolenge ni ayeke bâ so aye ni so ayeke kota ye na lê ti ala wani. Tongana ala ye biani Jéhovah, amolenge ni ayeke bâ ni. Na tapande ala yeke bâ so dikongo Bible nga na mandango ye ayeke kota ye na lê ti mo. Ala yeke bâ so mo zia aye ti Royaume na kozo ndo na yâ ti gigi ti mo (Matthieu 6:33). Tongana mo yeke gue lakue na abungbi nga mo yeke sigi lakue na fango tënë, ala yeke bâ so akua ti Jéhovah ayeke kota ye mingi na lê ti mo.—Matthieu 28:19, 20; aHébreu 10:24, 25.
Ababâ na mama, i bata sewa ti i nzoni
14 Tongana ti so Deutéronome 6:7 afa, angoi so i ababâ na mama i lingbi ti sala lisoro na amolenge ti i na ndo aye ti yingo ayeke mingi. Tongana i na ala i yeke tambela, i yeke sala kua wala i yeke gboto gere legeoko, i lingbi ti gbu alege so azi ti mû na amolenge ti i aye ti yingo so ala yeke na bezoin ni. Ti tâ tënë ni, mo yeke pëpe na bezoin ti diko tënë lakue gbâ ni gbâ ni na amolenge ti mo na ndo atâ tënë ti Bible. Nde na so, sala kue ti tene lisoro na sewa aduti lakue ye so akpengba zo, nga so kota mbage ni andu aye ti yingo. Na tapande, Réveillez-vous! ayeke na gbâ ti a-article so asala tënë na ndo ti aye nde nde. A-article tongaso alingbi ti mû lege na i ti sala lisoro na ndo anyama so Jéhovah aleke ala, ambeni ndo so ayeke pendere mingi nga na apendere ngobo ti salango ye nde nde so azo ayeke na ni. Alisoro tongaso alingbi ti pusu amolenge ti diko mingi ambeti so bungbi ti ngbâa be-ta-zo na ti ndara ayeke sigigi na ni.—Matthieu 24:45-47.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
Ndoye nga na fango ngbanga ti mbilimbili na Israël ti giriri
11 Aye ti manda. Jéhovah ayeke bâ gï ye so lê abâ pëpe. Lo bâ tâ ye so ayeke na yâ ti e, na yâ ti bê ti e (1 Sam. 16:7). Mbeni pensé, mbeni tënë ti bê wala mbeni ye so zo alingbi ti honde ni na lo ayeke dä ape. Lo yeke gi ti bâ anzoni ye so ayeke na yâ ti e na lo yeke wa e ti ngbâ ti sara ni. Me lo ye ti tene e hinga asioni pensé so e yeke na ni na e hon ndö ni kozo ti tene ague na e ti sara asioni ye.—2 Chron. 16:9; Mat. 5:27-30.
Yenga ti 21-27 juin
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | DEUTÉRONOME 7-8
“Mo na ala amä terê pëpe ti sara mariage na popo ti mba”
Ngbanga ti nyen la Nzapa ahunda na azo so ayeke voro lo ti sara mariage gï na popo ti ala?
Na mbeni lege, Jéhovah ahinga so Satan aye ti handa azo ti lo ti voro anzapa ti wataka. Ni la, lo gboto mê ti ala lo tene so azo so avoro Jéhovah ape ayeke “pusu amolenge ti mo ti zia mbi ti voro ambeni nzapa nde”. Ye ti pekoni ayeke sioni mingi. Tongana azo ti Israël avoro ambeni nzapa nde, ala yeke nzere na lê ti Nzapa encore ape nga lo yeke bata ala encore ape, na a yeke duti ngangu ape na awato ti ala ti gbu ala. Tongana a si lani tongaso, tongana nyen la Messie so a mû zendo ti lo alingbi ti ga na lege ti mara ni? A yeke polele so Satan ayeke na raison ti handa azo ti Israël ti sara mariage na azo so avoro ambeni nzapa nde.
Zo alingbi biani ti sara mariage “gi na yâ ti Seigneur”
Jéhovah ahunda na e na yâ ti Bible ti tene e sara mariage gi na yâ ti Seigneur. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so lo hinga ye so ayeke nzoni ndali ti awakua ti lo nga lo ye ti bata ala. Lo ye pëpe ti tene e mû asioni desizion so ayeke zia vundu na bê ti e wala ayeke sara si e duti na ngia pëpe. Na ngoi ti Néhémie, mingi ti aJuif ayeke sara lani mariage na awali so ayeke awande so avoro Jéhovah pëpe. Tongaso, Néhémie asara tënë na ala na ndo ti sioni tapande ti Salomon. Atâa so ‘Nzapa ti Salomon andoye lo, awali so ayeke awande asara si lo sara siokpari.’ (Néh. 13:23-26). Tongaso, Nzapa ahunda na e awakua ti lo ti sara mariage gi na atâ wakua ti lo ndali ti nzoni ti e (Ps. 19:8-11; És. 48:17, 18). Atâ Chrétien amû merci mingi na Nzapa ndali ti so lo yeke bâ lege ti ala nzoni, nga ala zia bê ti ala kue na awango ti lo. So ala yeke mä yanga ti lo tongana Gbia ti ala, ala fa so lo yeke Seigneur ti dunia kue.—aProv. 1:5.
Kpe asioni kamarade na alango ti nda ni so
12 A lingbi aChrétien, so ayeke akumbamba na so aye ti sara mariage, asara ye na hange mingi na ngoi so ala yeke gi mbeni zo ti sara mariage na lo. Bible atene polele, a tene: “Ala bungbi oko pëpe na azo so amä na bê pëpe na gbe ti joug oko. Teti songo wa ayeke na popo ti mbilimbili na kpengo ndia pëpe? Wala lumière na bingo aduti ndo oko?” (2 aCor. 6:14). Bible awa awakua ti Jéhovah so ayeke gi mbeni zo ti sara mariage na lo ti sara mariage “gi na yâ ti Seigneur”, so ti tene ti sara mariage gi na mbeni zo so amû tere ti lo na Jéhovah awe na lege ti batême na so asara ye alingbi na afango ye ti Bible (1 aCor. 7:39). Tongana e sara mariage na mbeni mba ti e Chrétien, e yeke wara mbeni kamarade so amû tere ti lo na Jéhovah na so ayeke mû maboko na e ti ngbâ be-ta-zo na lo.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
Jéhovah amû aye so atia e lâ oko oko
4 Sambela ti warango kobe ti lâ oko oko adabe ti e so a lingbi e wara nga kobe ti yingo lâ na lâ. Atâa so nzara ahon ndo ti lo na peko ti so lo te kobe pëpe teti alango mingi, Jésus aluti na gbele tara ti Satan so ahunda ti sala si atênë aga mapa. Lo tene: “Mbeti ti Nzapa atene, Fade zo angbâ na fini gi na lege ti mapa pëpe, me na lege ti tënë kue so asigigi na yanga ti Nzapa.” (Matthieu 4:4). Ge, Jésus atene peko ti tënë ti prophète Moïse, so atene ândö na amolenge ti Israël: “[Jéhovah a]sala si mo ga kete na lê ti mo mveni; Lo zia nzara ti kobe asala mo, Lo mû na mo manne ti te so mo hinga kozoni pëpe, na ababâ ti mo ahinga nga pëpe; Lo sala so si mo lingbi hinga zo angbâ na fini gi na lege ti kobe pëpe, me lo ngbâ na fini na lege ti tënë kue so asigigi na yanga ti L’Eternel.” (Deutéronome 8:3). Lege so Jéhovah amû na manne asala si amolenge ti Israël awara gi pëpe kobe ti mitele me ala manda nga ambeni ye na lege ti yingo. Kozoni, a yeke so a lingbi ala “ro mapa alingbi na lâ oko”. Tongana ala ro ahon ti so ahunda na ala ndali ti lango ni, tanga ni ayeke fun nga angusu ayeke dü na yâ ni (Exode 16:4, 20). Me tongana ala sigigi na lango omene ni ti ro manne teti lango use ndali ti Sabbat nga, ye so ayeke si pëpe (Exode 16:5, 23, 24). Tongaso, manne adabe ti ala lani ngangu so a lingbi ala mä yanga nga so ala yeke ngbâ na fini gi na lege ti mapa pëpe, me na lege ti “tënë kue so asigigi na yanga ti L’Eternel.”
Yenga ti 28 juin–4 juillet
ANZONI YE SO AYEKE NA YÂ TI BIBLE | DEUTÉRONOME 9-10
“Nyen la Jéhovah Nzapa ti mo ahunda na mo nyen?”
Nyen la Jéhovah ahunda na e?
Nyen la alingbi ti pusu e ti mä yanga ti Nzapa na bê ti e wani? Moïse afa mbeni ye ni oko, lo tene: “Mo kpe mbeto ti Jéhovah Nzapa ti mo”. (Deutéronome 10:12). A yeke pëpe mbeto ti tene lo punir e, me a yeke ti bâ lo nga na amama-ndia ti lo na nene ni mingi. Tongana e bâ Nzapa na nene ni mingi, e yeke ye pëpe ti zia vundu na bê ti lo, na e yeke mä yanga ti lo na bê ti e wani.
Me kozo ye so adoit ti pusu e ti mä yanga ti Nzapa ayeke nyen? Moïse atene: “Mo ndoye [Jéhovah nga] mo sara na Jéhovah Nzapa ti mo na bê ti mo kue nga na âme ti mo kue.” (Deutéronome 10:12). Ti ndoye Nzapa andu gi pëpe asentiment ti zo. Mbeni mbeti atene: “Tënë ti Hébreu so a kiri peko ni na asentiment, na ambeni ngoi aye nga ti sara tënë ti aye so zo asara na peko ti asentiment ti lo.” Oko mbeti so atene so ti ndoye Nzapa aye ti tene “ti sara ye na ndoye” na mbage ti lo. Tongaso, tongana e ndoye Nzapa biani, e yeke sara kue ti tene asarango ye ti e anzere na lo.—aProverbe 27:11.
Nyen la Jéhovah ahunda na e?
Tongana e mä yanga na bê ti e wani, e yeke wara aye ti nzoni na pekoni. Moïse atene: “Mo bata acommandement . . . so mbi yeke fa na mo laso ndali ti nzoni ti mo wani.” (Deutéronome 10:13). Biani, acommandement ti Jéhovah kue, aye kue so lo hunda na e ti sara, ayeke ndali ti nzoni ti e. A yeke na lege ni ndali ti so Bible atene: “Nzapa ayeke ndoye.” (1 Jean 4:8). Ni la, lo mû na e acommandement gï ti tene e duti na ngia (Ésaïe 48:17). Tongana e sara ye alingbi na aye kue so Jéhovah ahunda na e, a yeke zi e na yâ ti gbâ ti akpale laso nga a yeke gue na e ti wara gbâ ti atufa teti lakue lakue na gbe ti Royaume ti lo.
Mo lingbi biani ti “ga ndulu na Nzapa”?
2 Abraham, zo ti giriri, alë ândö mara ti songo tongaso na Nzapa. Jéhovah asala tënë ti lo tongana ‘kamarade ti ni’. (Ésaïe 41:8). Tâ tënë, ti Jéhovah, Abraham ayeke lani tâ kamarade ti lo. Abraham awara lani lege ti lë kota songo so na Nzapa ngbanga ti so lo ‘mä na bê na Jéhovah’. (Jacques 2:23). Laso nga, Jéhovah ayeke gi alege ti ‘wara ngia’ na azo so ayeke sala na lo na ndoye (Deutéronome 10:15). Tënë ti lo amû wango so: “I ga ndulu na Nzapa, na fade Lo ga ndulu na i.” (Jacques 4:8). Atënë so amû mbeni tisango ndo nga na mbeni zendo.
Gi anzoni ye so ayeke na yâ ti Bible
it-1 l. 115 par. 3-5
Amolenge ti Anak
A yeke mbeni mara ti azo so ayo mingi so alango na yâ ti ahoto ti Canaan nga na ambeni ndo so ayeke na yanga ti ngu-ingo, mingi ni na mbage ti sud. Na mbeni ngoi amolenge ti Anak ota: Ahiman, Shéshaï na Talmaï asara kodro na Hébron (Nb 13:22). A yeke na ndo so la aHébreu 12 so ayeke azo ti bembengo ndo abâ amolenge ti Anak ti kozoni, nga na popo ti azo ti bembengo ndo ni 10 amû asango so asara mbeto na zo na peko ti so ala wara amolenge ti Anak. Ala tene so amolenge ti Anak ayeke ahale ti aNéphilim so ayeke lani na fini kozo na kota ngu so apika na ngoi ti Noé, na tongana aHébreu ni ahaka terê ti ala na ala, ala yeke tongana “angadi”. (Nb 13:28-33; De 1:28). A sara kua na yongo ti amolenge ti Anak ti sara tënë ti yongo ti azo ti Émim na ti azo ti Rapha. Na bango ni, tënë ti ngangu ti ala la ayeke na gonda ti proverbe so atene: “Zo wa la akpa ti luti na gbele amolenge ti Anak zo wa?”—De 2:10, 11, 20, 21; 9:1-3.