Bulya Gurhi Abahamirizi ba Yehova Bajira Ishega ly’Ebijingo lya Nnawirhu Lubero n’oku Agandi Madîni Galijira?
Rhunakulikire bwinja-bwinja ebi Ebibliya edesire okubiyerekire Ishega ly’Ebijingo lya Nnawirhu, kandi liderhwa “Ishega lya Nyakasane,” Ishega Lizinda, erhi Kukengera olufû lwa Yezu. (1 Abakorinti 11:20) Lubero n’oko, buyemere bunji na nkomêdu nyinji z’agandi madîni okubiyerekire er’Ishega zirhaba ziyimangire oku Bibliya.
Omuhigo gw’Ishega ly’Ebijingo
Omuhigo gw’Ishega ly’Ebijingo lya Nnawirhu kuba kukengera Yezu, n’okuyerekana oku rhuvuzire omunkwa lugenda enterekêro ahânaga erhi rhwe rhurhuma. (Mateyo 20:28; 1 Abakorinti 11:24) Er’Ishega lirhaba isakramenta, nkomêdu ndebe y’idini rhwakajira lyo rhuhâbwa ineema erhi kubabalirwa.a Ebibliya eyigirizize oku ebyaha birhu byanababalirwa, kugerera obuyemere muli Yezu, ci arhali kugerera nkomêdu ndebe y’idîni.—Abaroma 3:25; 1 Yowane 2:1, 2.
Kanga lishinganine likajirwa?
Yezu arhegesire abanafunzi bage oku bakajira Ishega ly’Ebijingo lya Nnawirhu, cikone arhababwiraga kanga bashinganine bakalijira. (Luka 22:19) Hali abarhanya oku bashinganine bakajira ntyo ngasi mwezi, abandi banarhanye mpu ngasi mugobe, ngasi lusiku, kanji omu lusiku, erhi amango omuntu aciyumvirhe oku kuli kwa bulagirire okujira ntyo.b Cikone, rhushinganine rhurhanye kw’ebi bintu.
Yezu arhondezagya Ishega lya Nnawirhu oku lwa Pasaka y’Eciyahudi, ananafâ enyuma za kasanzi kalebe mw’olo lusiku lo n’olo. (Mateyo 26:1, 2) Ago garhali mageza. Amandiko gashushanyize enterekêro Yezu ahânaga n’omwana-buzi wa Pasaka. (1 Abakorinti 5:7, 8) Epasaka yakag’ijirwa liguma omu mwaka. (Olubungo 12:1-6; Bene-Levi 23:5) Ko n’oko, Abakristu b’omu myaka igana mirhanzi bakag’ikengera olufû lwa Yezu liguma omu mwaka,c Abahamirizi ba Yehova nabo banakulikire olo lwiganyo.
Olusiku n’ensa z’okujira Ishega lya Nnawirhu
Olwiganyo Yezu ayerekanaga erhi orhondeza Ishega Lizinda lurhurhabire rhumanye kanga rhushinganine rhukajira er’Ishega na kandi lurhurhabire rhumanye olusiku n’ensa z’okulijira. Arhondezize er’Ishega enyuma z’okuzika kw’izuba omu nsiku 14 z’Omwezi gwa Nisani, mwaka gwa 33 Kano Kasanzi Kirhu (K.K.K.), kushimbana n’akalandriye k’Ebibliya. (Mateyo 26:18-20, 26) Erhi olo lusiku luhika ngasi mwaka, rhunakengere olufû lwa Yezu, nk’oku Abakristu b’omu myaka igana mirhanzi bakag’ijira.d
Ciru akaba ensiku 14 z’Omwezi gwa Nisani, mwaka gwa 33 K.K.K., lwali Lwa Karhanu, olusiku lw’Okukengera olufû lwa Yezu lwanaba lundi lusiku omw’iposo ngasi mwaka. Ngasi mwaka, rhunamanye olusiku lupatine n’ensiku 14 Mwezi gwa Nisani omu kuganja ensiku nk’oku zakag’iganjwa amango ga Yezu, ahali h’okukulikira akalandriye k’ene k’Eciyahudi.e
Omugati n’idivayi
Erhi arhondeza er’Ishega, Yezu akolesize omugati gurhalimw’olwango n’idivayi lidukula, ebyo byasigalaga okw’ishega lya Pasaka. (Mateyo 26:26-28) Ko n’oko, nirhu rhunakolese omugati gurhalimw’olwango, erhi zindi nungo n’idivayi lidukula lirhacanzirwimwo kantu, rhurhakolesa e jus y’emizabibu erhi idivayi lirimw’ensukari, erhi zindi nungo.
Madîni maguma maguma ganakolese omugati gulimw’olwango, cikone kanji-kanji olwango lunakolesibwe omu Bibliya omu kuganirira ecaha erhi kantu kubola. (Luka 12:1; 1 Abakorinti 5:6-8; Abagalasiya 5:7-9) Co cirhumire, omugati gurhalimw’olwanga erhi zindi nungo, gone gushinganine okukolesibwa nka cimanyiso c’omubiri gwa Yezu gurhagwerhe caha. (1 Petro 2:22) Akandi kantu bajira karhapatini n’Amandiko kuba kukolesa e jus y’emizabibu erhalimw’olwango ahali h’okukolesa idivayi. Madîni maguma maguma ganajire ntyo bulya gaba gahanzize abemezi bago okunywa amamvu n’obo amamvu garhahanzibwi omu Mandiko.—1 Timoteyo 5:23.
Omugati n’idivayi biba lwiganyo kone, ci gurhaba mubiri n’omuko gwa Yezu
Omugati gurhalimw’olwango n’idivayi lidukula bikolesibwa aha Kukengera olufû lwa Yezu, biba lwiganyo kone lw’omubiri n’omuko gwa Yezu. Birhahinduka omu njira y’ecisomerine n’okuba mubiri n’omuko gwa Yezu nk’oku bantu baguma barhanya. Rhuganirire ebirhumire biyimangire oku Mandiko birhuyemezize ntyo.
Yezu acibwirage abanafunzi bage oku banywe omuko gwage, akabire erhi ababwizire oku bavune irhegeko lya Nnâmahanga lihanzize okunywa omuko. (Omurhondêro 9:4; Ebijiro by’Entumwa 15:28, 29) Cikone, oko kurhakahashikine, bulya nta mango Yezu akarhegesire abandi oku bavune irhegeko lya Nnâmahanga okubiyerekire obutagatifu bw’omuko.—Yowane 8:28, 29.
Entumwa zicinywage omuko gwa Yezu omu njira y’okunali, arhakadesire oku omuko gwage “gwabulagwa,” omu kuyerekana oku enterekêro yage erhalic’ihânwa.—Mateyo 26:28.
Enterekêro ya Yezu yahânyirwe “liguma ho na hoshi aho.” (Abahabraniya 9:25, 26) Cikone, omugati n’idivayi bicihindukage n’okuba mubiri n’omuko gwa Yezu amango g’Ishega ly’Ebijingo lya Nnawirhu, abalya omugati n’okunywa idivayi bakabire bali bayigalukira ngasi mango.
Yezu adesire ntya: “Mukâjira ntyo lyo munkengêra,” ci arhali “lyo mumpâna nterekêro.”—1 Abakorinti 11:24.
Ababa bayemire mpu omugati n’idivayi binahinduke n’okuba mubiri n’omuko gwa Yezu gw’okunali, obo buyemere bwabo buba buyimangire oku milongo miguma miguma y’Ebibliya. Kwa lwiganyo, omu mpindûlo nyinji z’Ebibliya, enderho Yezu aderhaga okubiyerekire idivayi zidesire ntya: “Eci guli muko gwani.” (Mateyo 26:28) Cikone, enderho za Yezu zanacib’ihindulwa ntya: “Eri lihugwîre omuko gwani,” “Eri lirhôzire enafasi y’omuko gwani,” erhi “Eri lishushanyize omuko gwani.”f Yezu akolesize olwiganyo mw’ezo nderho nk’oku anakagilug’ijira.—Mateyo 13:34, 35.
Bandi balya omugati n’okunywa idivayi?
Erhi Abahamirizi ba Yehova bajira Ishega ly’Ebijingo lya Nnawirhu, bantu basungunu bone balya omugati n’okunywa idivayi. Bulya gurhi?
Omuko Yezu abulagaga gwarhondeza “endagano mpyahya” yarhôlaga enafasi y’endagano Yehova Nnâmahanga ajiraga haguma n’ishanja lya mîra ly’Abaisraheli. (Abahabraniya 8:10-13) Abali mw’eyo ndagano mpyahya banalye omugati n’okunywa idivayi olusiku lw’Okukengera olufu lwa Yezu. Eyo ndagano erhahizirimo Abakristu boshi, cikone, “abantu Nnâmahanga ahamagalaga” bone omu njira yago-yago. (Abahabraniya 9:15, Mashi Bible; Luka 22:20) Abo bantu bayish’irhambula haguma na Kristu omu empingu, n’Ebibliya edesire oku bantu 144 000 bone bahabirwe olo lukengwa.—Luka 22:28-30; Amafulûlo 5:9, 10; 14:1, 3.
Lubero n’obo “buso busungunu” bw’abantu bayish’irhambula haguma na Kristu, banji ba muli rhwe rhujira obulangalire bw’okuba omu ‘hitû hy’abantu’ bayish’ilama ensiku n’amango hano igulu. (Luka 12:32; Amafulûlo 7:9, 10) Ciru akaba rhwe rhugwerhe obulangalire bw’okulama hanw’igulu ensiku n’amango rhurhalya omugati n’okunywa idivayi olusiku lw’Okungera olufû lwa Yezu, rhunakacilunga haguma n’obuso busungunu lyo rhuyerekana oku rhuvuzire omunkwa lugenda enterekêro Yezu ahânaga erhi rhwe rhurhuma.—1 Yowane 2:2.
a Ansiklopediya nguma (McClintock and Strong’s Cyclopedia, Ibugu lya 9, bukurasa bwa 212) edesire ntya: “Oluderho isakramenta lurhaba omu Ndagano Mpyahya; n’oluderho lw’Ecigiriki μυστήριον [my·steʹri·on] lurhali hantu hoshi-hoshi haganirire obubatizo, Ishega lya Nnawirhu, erhi omu lindi idinye lyoshi-lyoshi.”
b Mpindûlo nguma na nguma z’Ebibliya zikolesize oluderho “ngasi mango erhi” omu kuganirira Ishega ly’Ebinjo lya Nnawirhu, n’olo luderho luhugwîrwe lyo luyerekana kanga Ishega lishinganine likajirwa. Cikone, amahugûlo g’oluderho lurhangiriza luganirirwe mw’olwo lwandiko gali “ngasi mango.”—1 Abakorinti 11:25, 26; New International Version; Good News Translation.
c Olole The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Ibugu lya 4, bukurasa bwa 43-44, na McClintock and Strong’s Cyclopedia, Ibuugu lya 8, bukurasa bwa 836.
d Olole The New Cambridge History of the Bible, Ibugu lya 1, bukurasa bwa 841.
e Akalandriye k’Eciyahudi ka buno kayerekine omurhondero gw’Omwezi gwa Nisani kugerera omwezi muhyahya gw’eciastronomike, cikone obo bulenga burhakag’ikolesibwa omu myaka igana mirhanzi. Lubero n’oko, omwezi gwakag’irhondera erhi omwezi muhyahya gwakabonekine olusiku lurhangiriza omu Yeruzalemu, ogo mwezi gwakabonekine lusiku luguma erhi nsiku nyinji enyuma z’omwezi gw’eciastronomike. Olo lubero luli luguma lw’omu bintu birhuma olusiku Abahamirizi ba Yehova bakengera Olufû lwa Yezu lurhaba lo luguma n’olu Abayahudi bajira Pasaka.
f Olole A New Translation of the Bible, ya James Moffatt; The New Testament—A Translation in the Language of the People, ya Charles B. Williams; na The Original New Testament, ya Hugh J. Schonfield.