IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETE Watchtower
Watchtower
IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETI
Mashi
  • BIBLIYA
  • BICAPO
  • NTIMANANO
  • Ngahi abafîre babà?
    Bici Ebibliya erhuyigiriza?
    • CIGABI CA 6

      Ngahi Abafîre Babà?

      1-3. (a) Madoso gahi abantu bacidosa okubiyerekire olufû? (b) Gurhi madîni maguma na maguma gaderha okubiyerekire olufû?

      Ebibliya elaganyize oku hali olusiku “olufû ntalwo lwacihabê.” (Amafulûlo 21:4) Omu cigabi ca 5, rhwayizîre oku engombôlo yarhuhîre obulyo bw’okulam’emyaka n’emyaka. Cikoki ene, abantu bagendekire bafâ. (Omuhanûzi 9:5) Bantu banji banacidose ntya: “Ngahi abafîre babà?”

      2 Rhunalonze okumanya ishuzo kw’elyo idoso erhi omuntu rhuzigira akafâ. Rhunacidose: “Ngahi ajire? K’ali ambona? K’anantabala? Ka hali amango nanacimubone?”

      3 Amadîni ganashuze kw’ago madoso, cikoki amashuzo gahâna garhashushana. Madîni maguma na maguma ganaderhe mpu erhi abinja bafâ, banagend’empingu na banyankola-maligo banakaja omu ngulumiro y’omuliro gw’ensiku n’amango. Agandi ganaderhe, oku erhi omuntu afâ, anabe muzimu, anagendi lama haguma n’abantu b’omu mulala gwage bafîre. N’agandi ganaderhe oku erhi omuntu afâ, anagenda bamutwire olubanja, buzinda anagend’iburhwa omu gundi mubiri, gwa muntu erhi gwa nsimba.

      4. Hofi amadîni goshi gurhi gaderha okubiyerekire olufû?

      4 Okubiyerekire olufû, amadîni ganayigirize ebintu biri lubero. Cikoki hofi goshi ganaderhe mpu erhi omuntu afâ, hali kantu kaguma kamurhengamwo kagendi lama handi-handi. Ka kobinali ntyo?

      GURHI BIBA ERHI OMUNTU AFÂ?

      5, 6. Gurhi bibà erhi rhufâ?

      5 Yehova ayishi gurhi biba erhi rhufâ. Adesire oku, erhi omuntu afâ, arhacilama. Olubero luba ekarhi kw’okufâ n’okulama. Kw’okuderha oku, erhi omuntu afâ, okwaciyûmvagya n’enkengêro zage zirhacigendekera za lama handi-handi.a Erhi rhufâ, rhurhakacibona, rhurhakaciyumva rhurhaka cirhanya.

      6 Omwami Salomoni ayandisîre oku abafîre “barhamanyiri bici.” Abafîre barhakazigira erhi kuba n’enshombo. “Omu nshinda murhabà mukolo, murhabà kuganja, murhabà kumanya, murhabà kurhimanya.” (Osome Omuhanûzi 9:5, 6, 10, NWT) Omu Ennanga 146:4, Ebibliya edesire oku, erhi omuntu afâ, “entanya zage” nazo zinafê.

      EBI YEZU ADESÎRE OKUBIYEREKIRE OLUFÛ

      Mulume muguma na mukage badamire omu busani bali bashagalukira amauwa

      Yehova alemîre abantu mpu lyo balama ah’îgulu emyaka n’emyaka

      7. Bici Yezu adesîre okubiyerekire olufû?

      7 Yezu agwêrhe omwira wage wakâg’ihamagalwa Lazaro. Erhi oyo mwira wage afâ, Yezu abwir’abaganda bage: “Omwira wirhu Lazaro ali iro.” Cikoki, arhal’iro lya kurhamuka alonzâgya okuderha. Enyuma z’aho, ahumanûla, erhi: “Lazaro anafîre.” (Yowane 11:11-14) Yezu ashushanyîze olufû n’iro. Arhaderhâga oku Lazaro âli empingu haguma na bene wabo bâli erhi bafîre. Arhaderhâga oku Lazaro âli omu ngulumiro y’omuliro. Arhanaderhaga oku Lazaro âli amaburhwa omu gundi mubiri. Lazaro, âli nka oli iro. Agandi mandiko g’Ebibliya gashushanyize olufû n’iro lya kadodo. Ebibliya edesire oku erhi Stefano anîgwa, “aj’iro omu lufû.” (Ebijiro by’Entumwa 7:60, NWT) Entumwa Paolo nayo ya yândisîre oku bakristu baguma na baguma “bâli erhi bajir’iro omu lufû.”​—1 Abakorinti 15:6, NWT.

      8. Gurhi rhumanyiremwo oku Yehova arhalemaga abantu mpu lusiku luguma bafê?

      8 Erhi Yehova alêma Adamu na Eva, k’âl’ilonzize mpu lusiku luguma bafê? Nanga! Âli balemire n’amagala mimana, banalame emyaka n’emyaka. Erhi abalêma abahîra mw’irala ly’okulama emyaka n’emyaka. (Omuhanûzi 3:11, NWT) Nta mubusi wakalonz’omwana wage ashosihale erhi afê. Kwo na Yehova ayorha ntyo. Cikoki, akaba Yehova arhulemîre mpu lyo rhulama emyaka n’emyaka, bulya gurhi rhufâ?

      BULYA GURHI RHUFÂ?

      9. Bulya gurhi irhegeko Yehova ahâga Adamu na Eva lirhâli lizibu okukenga?

      9 Erhi Adamu âli omu busani bw’Edeni, Yehova amubwira ntya: ‘Walya oku mirhi y’obusani yoshi. [. . .] Ci omurhi gw’okumanya aminja n’amabî gwoki orhahîraga mpu wagulyakwo, bulya olusiku wagulyakwo, kufâ wanafâ.’ (Omurhondêro 2:9, 16, 17) Elyo irhegeko ly’âli lihugûle, lirhanali lizibu okukenga. Kandi, Yehova ye wâli shinganine abwîre Adamu na Eva ebinja n’ebibi. Bacikengaga Yehova, bâli bayerekana oku bakenzire oburhegesi bwage n’oku bashagalukire byoshi âl’ibahîre.

      10, 11. (a) Gurhi Shetani arhebîre Eva? (b) Bulya gurhi okwo Adamu na Eva bajirâga kw’âli kubi bwenene?

      10 Ebyokugayisa, Adamu na Eva bahîga oku rhacikenga Yehova. Shetani adôsa Eva erhi: ‘Kâli Nyamuzinda adesirage bulya, erhi: Murhalyaga kuli eyi mirhi y’omu busani yoshi.’ Nyamukazi anacishuza wanjoka, erhi: ‘Rhwanahash’ilya oku malehe g’emirhi y’omu busani. Ci oku malehe g’omurhi guli omu karhî k’obusani, Nyamuzinda adesire, erhi: Murhankalyakwo, [. . .] lwakanaba lufû lwinyu.’​—Omurhondêro 3:1-3, NWT.

      11 Shetani ashûza nyamukazi: “Kubesha murhàfê. Cikwone Nyamuzinda ayishi oku olusiku mwanalyekwo, [. . .] mwabà aka Nnamahanga, omukumanya aminja n’amabi.” (Omurhondêro 3:4-6, NWT) Shetani alônza okuyemeza Eva oku anahîga yene ebinja n’ebibi. Amurhêba oku ntako akaba ciru akabula bukenga Nnamahanga: amubwîra oku arhafê. Eva alya kw’elyo ilehe buzinda âha Adamu, naye alya. Adamu na Eva bâl’imanyire oku Yehova âli bahanzize oku barhalyaga kw’elyo ilehe. Cikoki bahîga okurhakenga irhegeko ly’âli lilembu lyanali yumvikine. Bibonekine oku: barhâli kenzire Ishe w’âli bazigîre bwenene. Muli oko bajirâga, barhakababalîrwe!

      12. Gurhi Yehova aciyumvîrhe erhi Adamu na Eva babula bumukenga?

      12 Yehova aciyumvîrhe kubi bwenene erhi abona oku Adamu na Eva barhâl’imukenzire ciru n’ehitya! Rhurhole olwiganyo: Wajijîre okwawe koshi ly’olera mugala wawe erhi mwali wawe. Cikoki, bakugomere n’okujira ebi wabahanzagya. Gurhi wakaciyumva? Wanagaya bwenene.

      Adamu alêmwa

      Adamu arhengâga omu budaka anashubîra omu budaka

      13. Erhi Yehova abwira Adamu: “Washubira omu budaka,” bici alonzagya okuderhera?

      13 Erhi Adamu na Eva bagomêra Nnamahanga, bahêza obulyo bw’okulama emyaka n’emyaka. Yehova abwîra Adamu ntya: “Bulya oli budaka n’omu budaka washubira.” (Osome Omurhondêro 3:19) Okwo kwâli kuderha oku Adamu akashubîr’ihinduka budaka. Kwakabîre nk’orhasag’ilemwa. (Omurhondêro 2:7) Enyuma ly’okujira ecaha, afâ: arhac’ilamâga.

      14. Bulya gurhi rhufâ?

      14 Adamu na Eva bacikêngaga Nnamahanga, bakagendekîre balama kuhik’ene. Cikwone erhi bagomêra Nnamahanga, bajîra ecaha, na buzinda bahikîra aha bafâ. Ecaha ciri nka ndwala ndarhi Adamu na Eva, ababusi birhu barhanzi, barhuyahukîze. Bulya rhweshi rhwabusîrwe n’ecaha, co cirhuma rhufâ. (Abaroma 5:12) Cikoki arhâli ntyo kwo Yehova aba alongîze abantu. Arhasag’ilonza ciru n’ehitya mpu abantu bafê. Co cirhumire Ebibliya edesire oku olufû aba “mushombanyi.”​—1 Abakorinti 15:26.

      OKUMANYA OKULI KWARHUKUZÎRE OMU BUJÀ

      15. Bulya gurhi rhwakaderha oku okumanya okuli okubiyerekire olufû kunarhukule omu bujà?

      15 Rhurhakac’irhebwa bulya rhukola rhuyishi gurhi biba erhi omuntu afâ. Ebibliya edesire oku abafîre barhayumva malumwa erhi burhe. Rhurhakabaganiza nabo barhakarhuganiza. Rhurhakabarhabala nabo barhakarhurhabala. Rhurhakabayoboha bulya ntako bakacirhujira. N’obo madîni manji ganakaderha oku abafîre banalame handi-handi n’oku rhwanahâna ensaranga mpu lyo rhubarhabala. (kwa lwiganyo mpu lyobabajirira emisa) Cikoki, rhurhakacirhebwa bulya rhumanyire okuli okubiyerekire olufû.

      16. Bunywesi buhi madîni manji gayigiriza okubiyerekire olufû?

      16 Shetani anakakolesa amadîni g’obunywesi ly’arhurheba mpu abafîre banagendekere balama. Madîni maguma na maguma ganaderhe oku, erhi omuntu afâ, hali akantu kamurhengamwo kanagendekere kalama. Ka ntyo kw’îdini lyawe liyigiriza? Ka linayigirize ebi Ebibliya edesire okubiyerekire olufû? Shetani anakayemeza abantu obunywesi ly’abahabula barhaciyegereraga Yehova.

      17. Bulya gurhi enyigirizo z’engulumiro y’omuliro zinakajaciza Yehova?

      17 Ebi madîni manji gayigiriza biba byakugayisa bwenene. Kwa lwiganyo, madîni maguma na maguma ganaderhe oku banyankola-maligo banakwebwe omu ngulumiro y’omuliro n’okuhya emyaka n’emyaka. Obo bunywesi bunagayise Nnamahanga bwenene. Yehova arhakalekerera abantu balibûke ntyo! (Osome 1 Yowane 4:8) Rhurhole olwiganyo: Omuntu waha omwana wage obuhane, amugwase amaboko omu muliro. Gurhi wakabona omuntu wa ntyo? Wanamubona nka munizi. Orhakalonza ciru mpu omumanye. Ntyo kwo Shetani abalonzize rhukabona Yehova!

      18. Bulya gurhi kurhashinganini okuyoboha abafîre?

      18 Madîni maguma na maguma ganaderhe oku erhi omuntu afâ, anahinduke muzimu. Banadêrhe okurhushinganine okukenga abazimu n’okubayoboha bulya banabà bira bakurhurhabala erhi bashombanyi birhu. Bantu banji bayemera obo bunywesi. Banayobohe abafîre. Banakaharâmya abafîre ahali baharamye Yehova. Cikoki okengere oku: abafîre barhamanyiri kantu koshi-koshi. Kurhashinganini okubayoboha. Yehova ye Lulema wirhu na kandi ye Nnamahanga w’okuli. Yehova yene rhwakaharamya.​—Amafulûlo 4:11.

      19. Migisho ehi rhwakaba nayo erhi rhwakamanya okuli okubiyerekire olufû?

      19 Okumanya okuli okubiyerekire olufû, kwarhukuzîre omu bujà bw’enyigirizo z’amadîni g’obunywesi. N’oko kwanarhurhabala rhuhugûkwe ebiragane binja Yehova arhuhire okubiyerekire amango gayisha.

      20. Bici ecigabi cikulikire ca ganirira kwa buliri?

      20 Hamagera myaka minji, Ayubu, mukozi wa Nnamahanga, adosize ntya: ‘Omuntu [. . .] nk’amafâ, k’ankac’ishubilama?’ (Ayubu 14:14) Omu Bibliya, Yehova arhuhire ishuzo lishagalwire. Rhwalihugûkwa kwa buliri omu cigabi cikulikire.

      a Bantu baguma na baguma babà bayemire oku, erhi omuntu afâ, obugumaguma, erh’iroho, higuma muli orho rhubirhi, hyanagendekera hy’alama. Okalonza okumanya binji, olole amahugûlo nomero 17 na 18 gali oku bukurasa bwa 214 na 215.

      OBOFOFI BW’EMYANZI

      OKULI NOMERO 1: ERHI OMUNTU AFÂ, ARHACIGENDEKERA ALAMA

      “Abafîre, barhamanyiri bici.”​—Omuhanûzi 9:5

      Gurhi biba erhi omuntu afâ?

      • Ennanga 146:3, 4; Omuhanûzi 9:6, 10

        Erhi omuntu afâ, arhakac’ibona, arhakac’iyumva arhakanac’irhanya.

      • Yowane 11:11-14

        Yezu ashushanyîze olufû n’iro.

      OKULI NOMERO 2: YEHOVA ARHASAG’ILONZA OKU ABANTU BAFÊ

      ‘Ci omurhi gw’okumanya aminja n’amabî, goki orhahîraga mpu wagulyakwo, bulya olusiku wagulyakwo kufâ wanafâ.’​—Omurhondêro 2:17

      Bulya gurhi rhufâ?

      • Omurhondêro 3:1-6

        Shetani arhebîre Eva okubiyerekire ebyakamuhikire erhi akabuzire bukenga Nnamahanga. Erhi Adamu na Eva babula bukenga Nnamahanga, bâjira ecaha, buzinda bafâ.

      • Omurhondêro 3:19

        Adamu afâ: arhacigendekeraga alama.

      • Abaroma 5:12

        Ecaha kwo ciri nka ndwala ndarhi Adamu na Eva barhuyahukîze. hweshi rhwabusîrwe banyabyaha co cirhuma rhufâ.

      • 1 Abakorinti 15:26

        Ebibliya edesire oku olufû aba “mushombanyi.”

      OKULI NOMERO 3: OKUMANYA OKULI KWARHUKUZÎRE OMU BUJÀ

      “Omuntu [. . .] nk’amafâ, k’ankacishubilama?” “erhi nandwirhe nâlingûza, kuhika bantênze.”​—Ayubu 14:14

      Bulya gurhi rhwakaderha oku okuli okubiyerekire olufû kunarhukule omu buja?

      • 1 Yowane 4:8

        Enyigirizo z’engulumiro y’omuliro ziba zakujaciza Nnamahanga. Yehova arhakayemera omuntu yeshi-yeshi alibûke ntyo.

      • Amafulûlo 4:11

        Bantu banji banakayoboha abafîre. Banakabaharamya ahali hw’okuharamya Yehova. Cikoki Yehova ye Nnamahanga w’okuli. Yene rhwakaharamya, nta wundi.

  • Hanâbè obufûke!
    Bici Ebibliya erhuyigiriza?
    • CIGABI CA 7

      Hanâbè Obufûke!

      1-3. (a) Bici birhushwesire rhweshi? (b) Gurhi Yehova ayîsh’irhukulamwo omu bujà bw’olufû?

      RHANYA: Oshwekwe oku bunizi orhanabujizire. Bakuhebe omu mpamikwa akalamo kawe koshi. Orhalangaliri ciru oku wanâcimurhenge. Akasanzi kawe kayisha karhagwerhi bulangalire, ntaco wakajira. Buzinda, oheze obulangalire. Cikoki lusiku luguma, oyumve oku hali omuntu walaganyize oku akurhabala anakukule omwo! Gurhi wakaciyumva?

      2 Rhweshi olufû luba lurhushwesire. Ntaco rhwakajira lyo rhuluyaka. Cikoki Yehova anarhukula omu bujà bw’olufû. Analaganyize oku, “omushombanyi wirhu muzinda,” “wayish’isherezibwa luli lufû.”​—1 Abakorinti 15:26, NWT.

      3 Rhanya amango orhakaciyoboha olufû. Ashi!!! Kwanabê kuhumuka. Arhali lufû lwone Yehova anayukirîze. Cikwone afûla n’abafîre. Orhanye oko kw’okuderha gurhi. Yehova alaganyize oku “boshi barhagwerhi misi omu lufû” bashib’ilama. (Izaya 26:19) Obwo “bw’obufûke” Ebibliya eganirira.

      ERHI OYU OZIGIRA AKAFÂ

      4. (a) Bici byakarhurhuliriza erhi omuntu w’omu mulala gwirhu erhi mwira wirhu akafâ? (b) Bandi bwo bâli bira ba Yezu?

      4 Erhi omuntu w’omulala gwirhu erhi mwira wirhu akafâ, rhunayumve oburhe bwenene, rhunaciyumve rhuvunisire omurhima. Ntaco rhwakacijira ly’ashib’ilama. Cikoki Ebibliya erhuhire oburhulirize. (Osome 2 Abakorinti 1:3, 4) Rhubonage olwiganyo luyerekine oku abantu birhu rhuzigira, Yehova na Yezu babà balonzize okubafûla. Yezu agwêrhe oborhere bw’okulambagirira Lazaro na bali babo, Marta na Mariya. Boshi bâli bira ba Yezu. Ebibliya edesire ntya: “Yezu azigirâga Marta n’omulumuna na Lazaro.” Cikoki lusiku luguma, Lazaro afâ.​—Yowane 11:3-5.

      5, 6. (a) Gurhi Yezu ajijîre erhi abôna bali babo Lazaro na bira bage bagayire bwenene? (b) Bulya gurhi kuli kwa kurhuliriza okumanya oku Yezu ayumvîrhe oburhe erhi Lazaro afâ?

      5 Yezu agend’irhuliriza Marta na Mariya. Erhi Marta ayumva oku Yezu ayiruka, agend’imulinga. Acishinga bwenene erhi abona Yezu, cikoki amubwira erhi: “Ocibâga hano, mushinja wani arhankafîre.” Marta abona nka Yezu âl’icerirwe. Ho n’aho, Yezu abôna Mariya âli alaka. Erhi abôna gurhi abantu bagayire, ecifufu camugwarha arhondêra arhoza emirenge. (Yowane 11:21, 33, 35) Aciyumva nk’oku omuntu aciyumva erhi afîrwa n’omuzigirwa wage.

      6 Kushagalwire okumanya oku Yezu ayumvîrhe oburhe. Oko kuyerekine oku aba agayire olufû. Na bulya aba shushire Yehova bwenene, kuli kuderha oku Yehova naye abagayîre olufû. (Yowane 14:9) Yehova agwerhe obuhashe bw’okuhererekeza olufû emyaka n’emyaka, ntyo kw’ajira hano hofi-hofi.

      “LAZARO, ISHA EMBUGA!”

      7, 8. (a) Bulya gurhi Marta arhalonzâgya bakule ibuye lyâli funisire enshinda ya Lazaro? (b) Bici Yezu ajirîre Lazaro?

      7 Enshinda ya Lazaro yâli funisirwe n’ibuye linenene. Erhi Yezu ahika aha mbere z’enshinda ya Lazaro, aderha ntya: “Mukule er’ibuye.” Cikoki Marta arhalonzâgya bakule ibuye bulya Lazaro âli amajira nsiku îni ali omu nshinda. (Yowane 11:39) Arhâl’imanyire bici Yezu akajirîre mushinja wage mw’akwo kasanzi.

      Yezu amafûla Lazaro. Abantu bw’omulala n’abira ba Lazaro bashagalusire bwenene

      Orhanye obushagaluke omulala n’abira ba Lazaro bagwêrhe erhi babôna amafûlwa.​—Yowane 11:38-44

      8 Ibuye lyâkulwa, buzinda Yezu ahâmagala n’izu linene “Lazaro, isha embuga!” Marta na Mariya babona ecisomerine: Lazaro arhênga omu nshinda. (Yowane 11:43, 44) Yezu afûla Lazaro! Lazaro ashib’irhangira alama, haguma n’abantu bw’omulala gwage n’abira bage. Bakamuhôbire, bamuhumekwo n’okumuganiza. Cisomerine cinja eco bwenene!

      “WE MWANA NYERE, NKUBWIZIRE: OZÛKE!”

      9, 10. (a) Ndi wahâga Yezu obuhashe bw’okufûla abafîre? (b) Bulya gurhi enganiro z’obufûke ziba zabulagirire kuli rhwê?

      9 Ka Yezu buhashe bwage akag’ifûlamwo abafîre? Nanga. Embere z’okufûla Lazaro, arhang’ishenga Yehova. Na Yehova amûha obuhashe bw’okumufûla. (Osome Yowane 11:41, 42) Arhali Lazaro ye wali murhanzi erhi muzinda okufûlwa. Ebibliya eshibir’iganirira omwana nyere wa myaka 12 wâli mulwala bwenene. Ishe, Yayiro, arhacir’imanyire bufumu buhi akac’ihumirekwo ly’amubuka. Asengerera Yezu mpu amufûmize oyo mwana wage. Yene mwana agwêrhe. Oku acidwirhe aderha, balume baguma bayîsha bamubwîra mpu: “Kali mwali wawe afîre! Bici waciberakwo Omuyigiriza irhwe?” Yezu abwira Yayiro, erhi: “Orhayobohaga; oyemere kwonene, afûma.” Okubundi, Yezu alusa Yayiro emwage. Erhi akola ahika aha mwa Yayiro, Yezu abona ana yumva abantu bali balaka. Aba bwira, erhi: “Eyi mikûmo n’ezi ndûlû ziri za bici? Omwana arhafîri, ci al’iro.” Kobinali ababusi bw’oyo mwana bacidosa bici alonzize okuderha. Okubundi erhi aba amabahulusa boshi, abwîra ishe na nnina w’olya mwana na balya bâl’ibonaye, aja halya omwana âl’igwishire. Agwârha olya mwana okuboko bulembu-bulembu, amubwîra, erhi: “We munyere, nkubwizire nti ozûke!” Ho na halya Olya munyere anaciyimanga, alambagira. Ababusi bage barhangâla bwenene: Yezu afûla oyo mwana nyere! (Marko 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56, NWT) Kurhangira olo lusiku erhi bakalabîrekw’oyo mwana nyere, banarhânye ebi Yehova abajirîre kugerera Yezu.a

      10 Abantu Yezu afûlaga bacifîre. Cikoki enganiro z’obufûke ziba za bulagirire kuli rhwê bulya zinarhuhe obulangalire bw’okunali: Yehova alonzize afûle abafîre, neci anabafûle.

      BICI EMYANZI EYEREKIRE OBUFÛKE ERHUYIGIRIZIZE?

      Abantu bali balola oku Petro ali afûla Dorkasi

      Entumwa Petro yafûla omukazi mukristu wakag’ihamagalwa Dorkasi erhi Tabita.​—Ebijiro by’Entumwa 9:36-42

      Mukana muguma ali ahôber’omugala Eliya afûlaga

      Eliya afûla Omwana w’omukana.​—1 Abami 17:17-24

      11. Bulya gurhi enganiro z’obufûke bwa Lazaro ziyerekine oku ebi Omuhanûzi 9:5 adesire biri by’okuli?

      11 Ebibliya edesire oku abafîre “barhamanyiri bici.” (Omuhanûzi 9:5) Enganiro z’obufûke bwa Lazaro ziyerekine oku olu lwandiko lunali lw’okuli. Amango Lazaro âli omu nshinda, “ârhal’imanyire bici.” Nk’oku Yezu anal’idesire, Lazaro kw’anali nka ol’iro.​—Yowane 11:11.

      12. Bulya gurhi rhwakayemera n’obwalagale oku Lazaro afûsire?

      12 Bantu banji babwîne erhi Yezu afûla Lazaro. Ciru n’abashombanyi ba Yezu bayemîre okw’ajijire eco cisomerine. Lazaro ashib’irhangira alama, n’oko kwayerekana oku âl’ifûsire. (Yowane 11:47) Bantu banji bayish’ikalolakwo Lazaro. Erhi bamubona, bahugûkwa oku Yezu arhumîrwe na Nnamahanga. Cikoki ebyo birhashagalulâga abashombanyi ba Yezu. Bahîga okuniga Yezu na Lazaro.​—Yowane 11:53; 12:9-11.

      13. Bulya gurhi rhwakayemera n’obwalagale oku Yehova afûla abafîre?

      13 Yezu adesire oku “balya boshi bali omu nshinda” bayish’ifûka. (Yowane 5:28) Kuli kuderha oku balya boshi Yehova akengire bayish’ifûka bashib’irhangira okulama. Cikoki lyo Yehova afûla omuntu, bihunyire akengere ngasi kantu kuli ye. Ka byanahashikana ntyo? Neci. Omu bitu muba emiliyari y’enyenyezi. Cikwone, Ebibliya edesire oku Yehova amanyire izino lya ngasi nguma. (Osome Izaya 40:26) Erhi akaba Yehova akakengera amazino g’enyenyezi zoshi, ayish’ikengera buzira karhinda ngasi kantu kâli oku bantu ayish’ifûla. Na kandi, bulya ye walemaga ngasi kantu, agwerhe obuhashe bw’okufûla abafîre.

      14, 15. Bici ebi Ayubu adesire okubiyerekire obufûke birhuyigirizize?

      14 Ayubu âli mulume mwishwekerezi kuli Yehova, adôsa ntya: “Nk’omuntu [. . .] amafâ, k’ankacishub’ilama?” Ashubiriza, abwira Yehova: “Wahamagala, nani nakushuza. Walalikira (kulindirira) omukolo gw’amaboko gawe.” Ayubu âl’iyemire obufûke. Âl’imanyire oku Yehova ali alindirira akasanzi afûla abafîre.​—Ayubu 14:13-15, NWT.

      15 Gurhi ociyumva omukurhanya okubiyerekire obufûke? Okumanya oku Yehova afûla abafîre kurhuhire omurhima. Cikoki nkaba onacidose: “Ka bantu bw’omulala gwani n’abira bani nabo banafûke?” Ndi ye wanafûke? Balya boshi Nnamahanga anafûle, ngahi bayish’ilama? Rhulolage ebi Ebibliya edesire.

      “BAYISH’IYUMVA IZU LYAGE BANARHENGEMWO”

      16. Gurhi akalamo k’abantu bayîsh’ifûlwa ah’igulu kayish’iba kayosire?

      16 Omu mango gageraga, abantu bafûlagwa bashib’ikabuganana n’abantu b’emilala yabo n’abira babo hanw’igulu. Na ntyo kwo byanabè omu kasanzi kayisha, cikoki, ago mango lyobyayishiba binja kulusha. Bulya gurhi? Bulya abantu banafûlwe, bayish’ilama omw’igulu emyaka n’emyaka. Bayish’ilama omw’igulu liri lubero n’ery’ene. Omwo murhakaciba ivita, erhi bushumusi ciru n’endwala.

      17. Ndi wanafûlwe?

      17 Ndi wanafûlwe? Yezu adêrha oku “Abali omu nshinda boshi bayish’iyumva izu lyage banarhengemwo.” (Yowane 5:28, 29) N’Amafulûlo 20:13, NWT gadesire: “Enyanja yalerha abafû bayirimwo, walufû n’enshinda balîka abafû babo.” Emiliyoni y’abantu yashib’ilama. Entumwa Paolo nayo yadêrha oku hanâbè “obufûke bw’abashinganyanya n’abarhali bashinganyanya.” (Osome Ebijiro by’Entumwa 24:15, NWT) Oko kw’okuderha gurhi?

      Omu Paradizo, abayish’ifûlwa bacibiyish’ibuganana n’abazigirwa babo

      Omu Paradizo, abantu banafûke bashib’ibuganana n’abazigirwa babo

      18. “Abashinganyanya” bânafûke bwo bandi?

      18 Omu “bashinganya,” muli abakozi ba Yehova balamâga embere Yezu ayîshe ah’igulu. Kwa lwiganyo, Nuhu, Abrahamu, Sara, Musa, Rutu na Esteri banafûlwe balame ah’igulu. Abahabraniya cigabi ca 11 ciganirire baguma na baguma muli abo balume n’abo bakazi. Abakozi ba Yehova bali bafâ mwakano kasanzi, ka nabo banafûke? Neci, bulya nabo bali mwa balya “bashinganyanya.”

      19. (a) “Abarhali bashinganyanya” bwo bandi? (b) Bulyo buci Yehova ayîsh’iha “abarhali bashinganya?”

      19 Omu “barhali bashinganyanya,” muli emiliyoni y’abantu bafâga buzira okuba n’obulyo bw’okumanya Yehova. Yehova arhabayibagiri. Anabafûle lyo bahabwa obulyo bw’okumumanya n’okumuharamya.

      20. Ndi orhakafûlwa?

      20 Kw’oko kuli kuderha oku balya boshi bafîre banafûke? Nanga. Yezu adesîre oku bantu baguma na baguma barhakafûlwa. (Luka 12:5) Ndi wakamanya owanafûlwe n’orhakafûlwa? Yehova ye Muzuzi mukulu bwenene. Cikoki ahîre Yezu obuhashe bw’okuba ‘muzuzi w’abazîne n’abafîre.’ (Ebijiro by’Entumwa 10:42) Ndi orhakafûlwa? Balya banalutwirwe nka banyankola-maligo barhanalonzizi okuhindula ebijiro byabo bibi.​—Olole amahugûlo nomero 19 gali oku bukurasa bwa 215.

      OBUFÛKE BW’ABAYISH’IJA EMPINGU

      21, 22. (a) Mubiri gwa gurhi abanafûkire empingu bayish’iba nago? (b) Ndi ye wâli murhanzi okufûlwa n’okugend’ilama empingu?

      21 Ebibliya edesire kandi oku bantu baguma na baguma bayish’ilama empingu. Erhi omuntu afûlwa ly’aja empingu, arhafûlwa n’omubiri gw’omuntu. Anahabwê omubiri gw’obunyamûka, kuli kuderha mubiri gushushine n’ogwa bamalahika.

      22 Yezu ye wâli murhanzi wafûlwa ly’ajilama empingu. (Yowane 3:13) Yezu anîgwa, enyuma lya nsiku isharhu afîre, Yehova amufûla. (Ennanga 16:10; Ebijiro by’Entumwa 13:34, 35) Arhafûlagwa n’omubiri gw’obunyamuntu. Entumwa Petro ehugwîre oku “anizîrwe omu mubiri, ci agalulîrwa obuzîne bw’obunyamûka.” (1 Petro 3:18, NWT) Yezu ashub’iba malahika wamisi! (1 Abakorinti 15:3-6) Cikoki Ebibliya edesire oku arhali Yezu ye muzinda wakafûkîre empingu.

      23, 24. (a) Bandi “bw’obuso busungunu” Yezu aganirirâga? (b) Abakristu “bw’obuso busungunu babà banga?”

      23 Embere afê, Yezu abwîra abaganda bage ntya: “Naj’immurheganyiza entebe.” (Yowane 14:2) Okwo kuli kuderha oku baguma na baguma b’omu baganda bage bakafûzirwe lyo bagend’ilama empingu haguma naye. Bakabîre banga? Yezu adesîre oku bakabîre “buso busungunu.” Kw’okuderha oku barhakabîre banji. (Luka 12:32) Entumwa Yowane yadesîre bakabîre banga: abôna Yezu ‘ayimanzîre oku ntondo ya Siyoni [empingu], erhi ali boshi n’abarhôle 144 000.’​—Amafulûlo 14:1.

      24 Mangaci abo bakristu 144 000 bakafûzirwe? Ebibliya edesire oku bakarhangîre okufûlwa amango Yezu akabîre mwami empingu. (1 Abakorinti 15:23) Rhulamire muli ago mango, na banji muli abwo bakristu 144 000 barhondîre bafûkira empingu. Erhi muguma muli bwo ociri ah’igulu afâ, anafûkire empingu ho n’aho. Cikwone, buzinda na buzinda bantu banji bo banafûke lyo balama ah’igulu omu Paradizo.

      25. Bici rhwayiga omu cigabi cikulikire?

      25 Aha hofi-hofi, Yehova akûla abantu omu bujà bw’olufû. Olufû lurhakacihaba! (Osome Izaya 25:8) Cikoki abo bakristu 144 000, bici bayish’ijira empingu? Ebibliya edesire oku bayish’iba bami bw’Obwami haguma na Yezu. Ecigabi cikulikire carhuhugûlira binji okubiyerekire obo burhegesi.

      a Ebibliya eganirire abandi bantu bafûsire. (emisole, abashosi, abalume n’abakazi, aba Israheli n’abarhali ba Israheli) Osome ntyo omu: 1 Abami 17:17-24; 2 Abami 4:32-37; 13:20, 21; Mateyo 28:5-7; Luka 7:11-17; 8:40-56; Ebijiro by’Entumwa 9:36-42; 20:7-12.

      OBOFOFI BW’EMYANZI

      OKULI NOMERO 1: YEHOVA AHEREREKEZA OLUFÛ

      “Omushombanyi muzinda wayish’isherezibwa, luli lufû.”​—1 Abakorinti 15:26, NWT

      Burhulirize buci Ebibliya erhuhire?

      • 2 Abakorinti 1:3, 4

        Erhi omuntu w’omulala erhi mwira wirhu afâ, kasanzi kanji rhunac’iyumve rhuvunisire omurhima bwenene. Cikwone Ebibliya erhuhire oburhulirize bw’okunali.

      • Izaya 25:8; 26:19

        Yehova agwerhe obuhashe bw’okuyukiriza olufû emyaka n’emyaka. Afûla abafîre bashub’ilama.

      OKULI NOMERO 2: RHWANAYEMERA OBUFÛKE

      ‘We munyere, nkubwizire: Ozûke!’​—Marko 5:41

      Bulya gurhi rhwakayemera obufûke?

      • Yowane 11:1-44

        Yezu afûzire Lazaro.

      • Marko 5:22-24, 35-42

        Yezu afûzire omwana nyere.

      • Yowane 11:41, 42

        Yezu afûzire abâl’ifîre kugerera obuhashe Yehova âl’imuhire.

      • Yowane 12:9-11

        Bantu banji bâbwine erhi Yezu âli afûla abâl’ifîre. Ciru n’abashombanyi ba Yezu bacibwinire oku Yezu âligwerhe obuhashe.

      OKULI NOMERO 3: YEHOVA AFÛLA EMILIYONI Y’ABANTU

      “Wanahamagaza, nâni nanashuza. Walalikira omukolo gw’amaboko gawe.”​—Ayubu 14:13-15, NWT

      Ndi wanafûlwe?

      • Yowane 5:28, 29

        Abantu boshi bali omu bwenge bwa Yehova bashub’ilama.

      • Ebijiro by’Entumwa 24:15

        Abashinganyanya n’abarhali bashinganyanya bâfûke.

      • Izaya 40:26

        Yehova akengire amazino g’enyenyezi zoshi. Okwo kurhuyemezize oku ayîsh’ikengera buzira karhinda ngasi kantu koshi kâli oku bantu âyish’ifûla.

      OKULI NOMERO 4: BANTU BAGUMA NA BAGUMA BANAFÛLWE LYO BAJILAM’EMPINGU

      “Naj’immurheganyiza entebe.”​—Yowane 14:2

      Ndi wafûlwa ly’aj’ilama empingu?

      • 1 Petro 3:18

        Yezu ye murhanzi wafûzirwe ly’aj’ilama empingu.

      • Luka 12:32

        Yezu adêrha oku baguma na baguma bw’omu baganda bage bakafûzirwe lyobaj’ilama empingu, cikwone barhakabîre banji.

      • Amafulûlo 14:1

        Yehova ahizîre oku abantu 144 000 bwo bayish’ilama empingu.

Ebicapo by’Amashi (2000-2025)
Orhenge
Ocimanyise
  • Mashi
  • Rhumira abandi
  • Ebisimirwe
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Amarhegeko gw’okukolesa eyi site
  • Amarhegeko gw’okubîka ihwê
  • Paramètres de confidentialité
  • JW.ORG
  • Ocimanyise
Rhumira abandi