ECIGABI C’OKUYIGA 50
Obuyemere n’Ebijiro Byanarhuma Rhwaba Bashinganyanya
‘Oshimbulire olwiganyo lw’obwemere larha wirhu Abrahamu âli agwerhe.’—RM. 4:12, Mashi Bible.
LWIMBO 119 Tunapaswa Kuwa na Imani
EBI RHWAYIGAa
1. Erhi rhurhanya oku buyemere bwa Abrahamu, idoso lihi rhwakacidosa?
CIRU akaba bantu banji bayumvirhe lugenda Abrahamu, banji barhaba bamanyire binji okubimuyerekire. Cikone, omanyire binji okubiyerekire Abrahamu. Kwa lwiganyo, omanyire oku Abrahamu ahamagirwe “ishe wa balya boshi bayemera.” (Rm. 4:11) Nkaba wanacidosa ntya: ‘Ka nanahasha okushimba olwiganyo lw’obuyemere Abrahamu al’igwerhe?’ Neci, wanahasha.
2. Bulya gurhi kuli kwa bulagirire okuyiga olwiganyo lwa Abrahamu? (Yakobo 2:22, 23)
2 Njira nguma rhwakabamwo n’obuyemere buli nk’obwa Abrahamu kuli kuyiga olwiganyo lwage. Omu kurhumikira irhegeko lya Nnâmahanga, Abrahamu ahamira omu cihugo ca kulî, ayusa amakumi g’emyaka ali alama omu mahema, anayemera okuhâna omugala muzigirwa Izaki nterekêro. Ebyo bijiro byoshi byayerekine obuyemere busezire. Obuyemere bwa Abrahamu n’ebijiro byage byarhumire ayemerwa na Nnâmahanga n’okuba mwîra wage. (Osome Yakobo 2:22, 23.) Yehova alonzize rhweshi, ciru na nawe, rhushagalukire eyo migisho. Oko ko kwarhumaga alongoza abandisi b’Ebibliya, Paolo na Yakobo, kugerera iroho lyage litagatifu lyo bayandika lugenda olwiganyo lwa Abrahamu. Lekagi rhuganirire olwiganyo lwage luli omu Abaroma cigabi ca 4 na Yakobo cigabi ca 2. Paolo na Yakobo baganirire kantu kalebe k’obulagirire bwenene lugenda Abrahamu.
3. Lwandiko luhi lw’obulagirire Paolo na Yakobo bagalukire enderho zalo?
3 Paolo na Yakobo bagalukire enderho ziri omu Omurhondêro 15:6, Mashi Bible, zidesire ntya: ‘Abrahamu acîkubagira [aba n’obuyemere muli, NWT] Nyamuzinda, naye amubona mushinganyanya obwo.’ Obushinganyanya eba hali omuntu abonekanamwo oku ayemirwe na Nnâmahanga, arhanagwerhi izabyo. Bisomezize okubona oku omuntu orhali mwimana na munyabyaha anabonekana arhagwerhi izabyo embere za Nnâmahanga! Kobinali, olonzize Nnâmahanga akuhamagale mushinganyanya, byananahashikana kuli ye okujira ntyo. Rhuganirire bulya gurhi Yehova ahamagalaga Abrahamu mushinganyanya na gurhi nirhu rhwakajira ly’arhuhamagala bashinganyanya.
OBUYEMERE BULI BWA BULAGIRIRE LYO RHUBA BASHINGANYANYA
4. Bici birhuma abantu barhaba bashinganyanya?
4 Omu maruba ayandikiraga Abaroma, Paolo ayerekine oku bene bantu boshi baba banyabyaha. (Rm. 3:23) Muli ntyo, gurhigi Nnâmahanga akasimisibwa na nirhu n’okurhuhamagala bashinganyanya? Paolo aganirire olwiganyo lwa Abrahamu ly’arhabala Abakristu boshi b’emirhima minja babone ishuzo ly’er’idoso.
5. Bulya gurhi Yehova ahamagalaga Abrahamu oku ali mushinganyanya? (Abaroma 4:2-4)
5 Yehova ahamagire Abrahamu oku ali mushinganyanya amango al’ilamire omu cihugo c’e Kanani. Bulya gurhi Yehova ahamagalaga Abrahamu oku ali mushinganyanya? K’ajijire ntyo bulya Abrahamu akag’irhumikira bwenene Irhegeko lya Musa? Nanga ciru n’ehitya. (Rm. 4:13) Ishanja ly’Abaisraheli lyahâbirwe er’irhegeko myaka 400 na kulusha enyuma za Nnâmahanga okuhamagala Abrahamu oku ali mushinganyanya. Akantu k’obulagirire bwenene, bicigi byarhumaga Nnâmahanga ahamagala Abrahamu oku ali mushinganyanya? Omu lukogo lwage lurhashinganinwi, Yehova ahamagire Abrahamu oku ali mushinganyanya enyanya z’obuyemere bwage.—Osome Abaroma 4:2-4.
6. Bici birhuma Yehova ahamagala omuntu munyabyaha oku ali mushinganyanya?
6 Paolo adesire oku erhi omuntu akaba n’obuyemere muli Nnâmahanga, “Nnâmahanga anamusîmire obwemere bwage, akâmubona nka mushinganyanya.” (Rm. 4:5, Mashi Bible) Paolo ayushwire ntya: “Nk’oku Daudi naye adesire lugenda omwishingo gw’omuntu Mungu ahamagala mushinganyanya buzira kulola ebijiro byage: ‘Ab’omwishingo bali balya ebijiro byabo by’okuvuna amarhegeko byababalirwe n’aba ebyaha byabo byafunisirwe; ow’omwishingo ali muntu Yehova arhaganjira ecaha cage ciru n’ehitya.’” (Rm. 4:6-8, NWT; Enna. 32:1, 2) Nnâmahanga anababalire erhi kufunika ebyaha bya balya boshi bajira obuyemere muli ye. Anabababalire loshi-loshi n’okuyibagira ebyaha byabo. Anabone abantu ba ntyo oku barhagwerhi izabyo n’oku bali bashinganyanya enyanya z’obuyemere bwabo.
7. Omu njira nci abakozi ba Nnâmahanga bishwekerezi b’omu mango ga mîra bali bashinganyanya?
7 Ciru akaba Abrahamu, Daudi, n’abandi bakozi bishwekerezi ba Nnâmahanga bahamagirwe bashinganyanya, barhali bimana banali banyabyaha. Cikone enyanya z’obuyemere bwabo, Nnâmahanga akag’ibabona barhagwerhi izabyo, bwenene omu kubashushanya na balya barhal’igwerhe obuyemere muli ye. (Ef. 2:12) Nk’oku Paolo ayerekine omu maruba gage, obuyemere buli bwa bulagirire bwenene ly’omuntu aba n’obwîra bwinja haguma na Nnâmahanga. Abrahamu na Daudi bali bîra ba Nnâmahanga bulya bal’igwerhe obuyemere muli ye. Na nirhu rhwanaba bîra ba Nnâmahanga enyanya z’obuyemere bwirhu.
LUSHANGI LUHI LULIHO EGARHI K’OBUYEMERE N’EBIJIRO?
8-9. Bici bantu baguma na baguma barhanyize birhali by’okuli lugenda amandishi ga Paolo na Yakobo, na bulya gurhi?
8 Omu magana g’emyaka, ebirongozi by’amadîni byajire kadali bwenene enyanya z’olushangi lubaho egarhi k’obuyemere n’ebijiro. Bakulu baguma na baguma b’amadîni banayigirize oku ebi olagirireko byone ly’oyokoka kuli kuba n’obuyemere muli Nnawirhu Yezu Kristu. Nkaba wayumvirhe bali baderha ntya: “Oyemere Yezu ly’oyokoka.” Nkaba ciru abakulu b’amadîni banagalukira enderho za Paolo zidesire ntya: ‘Mungu anahamagale [omuntu oku ali] mushinganyanya buzira kulola ebijiro byage.’ (Rm. 4:6, NWT) Cikone, abandi banaderhe oku “wanayokoka” erhi wakakalambagirira ahantu akanisa kabona oku hali hatagatifu n’okujira ebijiro binja. Nkaba ciru banagalukire enderho ziri omu Yakobo 2:24 zidesire oku “bijiro birhuma omuntu ayêra, ci arhali buyemere bwône.”
9 Enyanya z’ezo ntanya, bandisi baguma na baguma b’eby’idîni bahikire okuderha oku Paolo na Yakobo bal’igwerhe entanya ziri lubero lugenda obuyemere n’ebijiro. Abakulu b’amadîni banaderha oku Paolo al’iyemire oku omuntu anahamagalwa mushinganyanya enyanya z’obuyemere bwage buzira bijiro, n’oku Yakobo yehe ayigirizize oku ebijiro biri bya bulagirire bwenene ly’omuntu ayemerwa na Nnâmahanga. Profesere muguma w’eby’idîni adesire ntya: “Yakobo arhahugûkagwa ebyashumyagya Paolo asegeze oku obuyemere bo burhuma omuntu [ahamagalwa mushinganyanya] ci arhali bijiro.” Cikone Yehova alongozize Paolo na Yakobo kugerera iroho lyage litagatifu lyo bayandika eyo myanzi. (2 Tm. 3:16) Co cirhumire hagwasirwe habe enjira nembu yakarhurhabala lyo rhupatanisa ebi bayandikaga. Rhugwasirwe rhuganirire ebindi bayandikaga omu maruba gabo lyo rhuhugûkwa ezo nderho zabo bwinja.
Paolo abwizire Abakristu Bayahudi bal’ilamire e Roma oku obuyemere bo bwali bwa bulagirire, ci arhali ebijiro by’Irhegeko lya Musa (Olole ecifungo ca 10)b
10. “Bijiro” bihi Paolo akag’iganirira burhangiriza? (Abaroma 3:21, 28) (Olole n’enfoto.)
10 “Ebijiro” Paolo aganiriraga omu citabu c’Abaroma cigabi ca 3 n’eca 4 byo bihi? Akag’iganirira burhangiriza ‘ebijiro by’amarhegeko,’ ko kuderha irhegeko lya Musa lyahânagwa oku Ntôndo Sinayi. (Osome Abaroma 3:21, 28.) Bibonekine oku omu nsiku za Paolo, Bakristu baguma na baguma Bayahudi bal’igwerhe amazibu g’okuyemera oku Irhegeko lya Musa n’ebijiro byal’ihûnyirwe n’er’irhegeko byali byamarhenzibwaho. Enyanya z’oko, Paolo aganirira olwiganyo lwa Abrahamu ly’ayerekana oku ‘ebijiro by’amarhegeko’ birhakarhuma omuntu aba mushinganyanya omu masu ga Nnâmahanga. Cikone, obuyemere bo bwakarhuma omuntu aba mushinganyanya omu masu ga Nnâmahanga. Oko kurhuhîre omurhima bulya okumanya ntyo kurhuyemezize n’obwalagale oku rhwanayemerwa na Nnâmahanga. Kuli kuderha oku rhwanaba n’obuyemere muli Nnâmahanga na muli Kristu, n’oko kwanarhuma rhwayemerwa na Nnâmahanga.
Yakobo ayinginzire Abakristu bayerekane obuyemere bwabo kugerera “ebijiro,” nk’okujirira abandi ebijiro binja buzira kabôlo (Olole ecifungo ca 11-12)c
11. “Bijiro” bihi Yakobo akag’iganirira?
11 Oku bundi, “ebijiro” biganirirwe omu Yakobo cigabi ca 2 arhali byo “bijiro by’amarhegeko” Paolo aganiriraga. Yakobo aganirire ebijiro, erhi mikolo Abakristu bajira omu kalamo kabo ka ngasi lusiku. Ebijiro bya ntyo binayerekane erhi Omukristu agwerhe obuyemere bw’okunali muli Nnâmahanga erhi nanga. Rhuganirire nyiganyo ibirhi Yakobo akolesize.
12. Gurhi Yakobo ahugwîremwo olushangi luliho egarhi k’obuyemere n’ebijiro? (Olole n’enfoto.)
12 Omu lwiganyo lwage lurhanzi, Yakobo ayerekine oku Abakristu barhashinganini babe ba kabôlo omu bijiro byabo haguma n’abandi. Ayerekine ntyo omu kuganirira akanga ka mulume muguma wayeresagya omuntu mugale olukogo cikone agayaguza omukenyi. Yakobo ayerekana oku omuntu wa ntyo anaderha oku agwerhe obuyemere, cikone k’ebijiro byage biyerekine oku abugwerhe? (Yk. 2:1-5, 9) Omu lwiganyo lwa kabirhi, Yakobo aganirira muntu muguma wabonaga ‘mwene wabo erhi mwali wabo abuzire eci ayambala erhi eci ashêga’ cikone arhamuhaga oburhabale. Ciru akaba omuntu wa ntyo akadesire oku agwerhe obuyemere, obuyemere bwage burhal’iyimangire oku bijiro; na muli ntyo, bwali bwa busha. Nk’oku Yakobo ayandikaga, “obuyemere . . . nka burhagwerhi bijiro binja erhi kufa bufîre lwoshi.”—Yk. 2:14-17.
13. Lwiganyo luhi Yakobo akolesize ly’ayerekana oku kuli kwa bulagirire rhuyerekane obuyemere bwirhu kugerera ebijiro? (Yakobo 2:25, 26)
13 Yakobo ayerekine oku Rahabu luli lwiganyo lw’omuntu wayerekanaga obuyemere bwage kugerera ebijiro. (Osome Yakobo 2:25, 26.) Ali erhi ayumvirhe lugenda Yehova anal’iyemire oku Yehova akag’irhabala Abaisraheli. (Yoz. 2:9-11) Ayerekana obuyemere bwage kugerera ebijiro omu kulanga Baisraheli babirhi b’endolerezi amango akalamo kabo kali omu mazibu. Enyanya z’oko, oyo mukazi orhali mwimana, orhanali Muisraheli, ahamagalwa mushinganyanya, nk’oku Abrahamu naye ahamagalagwa mushinganyanya. Olwiganyo lwage lusegize oku kuli kwa bulagirire bwenene rhuyerekane obuyemere bwirhu kugerera ebijiro.
14. Gurhi amandishi ga Paolo n’aga Yakobo gapatinemwo?
14 Muli ntyo, abo bandisi babirhi b’Ebibliya, Paolo na Yakobo, baganirire obuyemere n’ebijiro omu njira ibirhi ziri lubero. Paolo akag’ibwira Abakristu Bayahudi oku nta mango bakayemirwe na Yehova omu kujira kone ebijiro byal’ihûnyirwe n’Irhegeko lya Musa. Yakobo akag’isegeza oku kuli kwa bulagirire Abakristu boshi bayerekane obuyemere bwabo omu kujirira abandi aminja.
K’obuyemere bwawe bunakushumye okujira ebijiro Yehova aba ayemire? (Olole ecifungo ca 15)
15. Njira zihi nguma na nguma rhwakayerekanamwo obuyemere bwirhu kugerera ebijiro? (Olole n’enfoto.)
15 Yehova arhadesiri oku erhi akaba rhulonzize rhuhamagalwe bashinganyanya rhugwasirwe rhujire ebi Abrahamu ajiraga byo n’ebyo. Kobinali, hali njira nyinji rhwakayerekanamwo obuyemere bwirhu kugerera ebijiro. Rhwanayegereza abahyahya omu cigamba cirhu, rhwanarhabala bene wirhu na bali birhu bali omu bulagirire bwenene, n’okujirira abantu b’omu mulala gwirhu aminja; ebyo byoshi biri bintu byakarhuma Nnâmahanga arhuyemera n’okurhugisha. (Rm. 15:7; 1 Tm. 5:4, 8; 1 Yn. 3:18) Ecijiro cinja bwenene ciyerekana oku rhugwerhe obuyemere, kuli kuba n’obushiru omu kuganirira abandi omwanzi mwinja. (1 Tm. 4:16) Rhweshi rhwanayerekana kugerera ebijiro birhu oku rhuyemire oku ebiragane bya Yehova byahikirira n’oku enjira zage ziba nyinja bwenene. N’erhi rhwakajira ntyo, rhwanayemera n’obwalagale oku Nnâmahanga arhubona nka bantu bashinganyanya n’oku arhuhamagala bîra bage.
OKUSEGEZA OBWENGE OKU BULANGALIRE BWIRHU KWANAZIBUHYA OBUYEMERE BWIRHU
16. Gurhi obulangalire bwa Abrahamu bwayerekinemwo oku al’igwerhe obuyemere?
16 Ecitabu c’Abaroma cigabi ca 4 ciyerekine n’obwalagale erindi isomo ly’obulagirire rhwakaciyigiriza kugerera olwiganyo lwa Abrahamu: obulagirire bw’okuba n’obulangalire. Yehova al’ilaganyize oku Abrahamu akabire “ishe w’amashanja manji manji” n’oku kugerera ye “amashanja g’igulu goshi gagishwa.” Orhanye kunganaci obo bulangalire Abrahamu agwerhe bwali bwinja bwenene! (Murh. 17:4; 12:3; 15:5; Rm. 4:17) Ciru akaba ntyo, Abrahamu ahisize myaka 100 na Sara myaka 90, buzira kuba n’omwana. Kuli mwene muntu, byabonekine nka birhakahashikana Abrahamu na Sara baburhe omwana kw’eyo myaka. Kobinali elyo lyali irhangulo kuli Abrahamu. “Omu kulangalira . . . Abrahamu ayemire, na ntyo ahinduka ishe w’amashanja mwandu.” (Rm. 4:18, 19) Na kobinali, ebi Abrahamu al’ilangalire byahikirizibwe. Abire ishe wa Izaki, mwana-rhabana al’ilangalire kasanzi kanji.—Rm. 4:20-22.
17. Gurhi rhumanyiremwo oku rhwanahamagalwa bashinganyanya na bîra ba Nnâmahanga?
17 Rhwanayemerwa na Nnâmahanga n’okuhamagalwa bashinganyanya na bîra bage, aka Abrahamu. Oko ko Paolo asegezagya erhi ayandika ntya: “Arhali [Abrahamu] yêne wayandikîrwe mpu ahindusire mushinganyanya; ci nirhu rhweshi kukwanine obuyemere burhubêre, rhweshi rhuyemera owafûlaga Nnawirhu Yezu omu bafîre.” (Rm. 4:23, 24) Aka Abrahamu, rhushinganine rhube n’obuyemere n’ebijiro ciru n’obulangalire. Paolo agendekire aganirira obulangalire bwirhu omu citabu c’Abaroma cigabi ca 5, rhwaganirira obo bulangalire omu cigabi cikulikire.
LWIMBO 28 Rafiki ya Yehova Ni Nani?
a Rhulonzize Nnâmahanga arhuyemere n’okurhubona bashinganyanya. Omu kukolesa ebi Paolo na Yakobo bayandikaga, eci cigabi caganirira gurhi byakahashikanamwo ntyo na gurhi obuyemere bwirhu n’ebijiro birhu byakarhurhabala lyo rhuyemerwa na Yehova.
b AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Paolo ayinginzire Abakristu Bayahudi oku basegeze obwenge oku buyemere, ci arhali oku “bijiro by’amarhegeko,” nk’okuyambala omushangi guliko ehiyuzi hy’oble, okujira olusiku lukulu lwa Pasaka, n’okurhumikira enkomedu z’okucicesa.
c AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Yakobo ahîre Abakristu omurhima bayerekane obuyemere omu kujirira abandi aminja; kwa lwiganyo, okurhabala abakenyi.